kāi yùn yuán nián qiū qī yuè xīn wèi shuò, dì yù chóng yuán diàn, dà shè tiān xià, gǎi tiān fú jiǔ nián wèi kāi yùn yuán nián. hé běi zhū zhōu, céng jīng qì dān róu jiàn chù, yǔ miǎn jīn nián qiū shuì. zhū jūn jiàng shì děng dì gè cì yōu gěi. zhū zhōu lǜ jiè qián bó, shè shū dào rì, huà shí bà zhēng, chū yī qiān guàn yǐ shàng zhě yǔ miǎn kē yáo, yī wàn guàn yǐ shàng zhě yǔ shòu běn zhōu shàng zuǒ yún. shì rì xuān shè wèi bì, huì dà léi yǔ, cōng jù ér bà. shí dū xià zhèn sǐ zhě shù bǎi rén, míng dé mén nèi zhèn luò shí lóng zhī shǒu, shí zhě yǐ wéi shí nǎi guó xìng, gài bù xiáng zhī shén yě. guǐ yǒu, yǐ dìng zhōu jié dù shǐ mǎ quán jié wèi yè dōu liú shǒu, jiā jiān shì zhōng yǐ zhāo yì jié dù shǐ ān shěn huī wèi xíng zhōu jié dù shǐ, jiā jiǎn jiào tài shī. yǐ hài, qián shǎn zhōu jié dù shǐ wáng zhōu jiā jiǎn jiào tài wèi, gǎi dìng zhōu jié dù shǐ yè dōu liú shǒu zhāng cóng ēn gǎi yùn zhōu jié dù shǐ. lǐ guān zòu:" tiān zǐ sān nián sàng bì, xiá xiǎng yú tài miào, gāo zǔ shèng wén zhāng wǔ míng dé xiào huáng dì jīn nián bā yuè sàng zhōng bì, hé yǐ shí yuè xíng dà xiá zhī lǐ, dōng jì cí jì, gǎi jiàn wèi xiá." cóng zhī. dīng chǒu, yú bù yuán wài láng zhī zhì gào táo gǔ gǎi cāng bù láng zhōng zhī zhì gào, dà lǐ qīng wú dé qiān gǎi mì shū jiān zhì shì. xīn sì, yǐ zuǒ lóng wǔ tǒng jūn lǐ cóng mǐn wèi lù zhōu jié dù shǐ, tiān cè fǔ dū hù jūn guì zhōu jié dù shǐ zhī láng zhōu jūn shì mǎ xī gǎo jiā jiǎn jiào tài shī. rén wǔ, jiàng jīn zhōu wèi fáng yù zhōu, jiàng lái zhōu wèi cì shǐ zhōu. hù bù shì láng tián mǐn gǎi bīng bù shì láng xíng bù shì láng lǐ xiáng gǎi shàng shū yòu chéng yǐ yǐng zhōu tuán liàn shǐ féng yù wèi hù bù shì láng, chōng duān míng diàn xué shì zhōng shū shè rén zhào shàng jiāo gǎi xíng bù shì láng. jǐ chǒu, yǐ shū mì shǐ zhōng shū lìng sāng wéi hàn chōng hóng wén guǎn dà xué shì, tài zǐ tài fù qiáo guó gōng liú xù wèi shǒu sī kōng jiān mén xià shì láng píng zhāng shì jiān xiū guó shǐ pàn sān sī, zǎi chén lǐ sōng hé níng jìn fēng jué yì. gēng yín, xuān huī běi yuàn shǐ liú jì xūn gǎi xuān huī nán yuàn shǐ, sān sī shǐ dǒng yù gǎi xuān huī běi yuàn shǐ. xīn mǎo, yǐ qián shǎn zhōu jié dù shǐ shí yūn wèi dèng zhōu jié dù shǐ. tóng zhōu jié dù shǐ lǐ chéng fú zú, zèng tài fù.
开运元年秋七月辛未朔,帝御崇元殿,大赦天下,改天福九年为开运元年。河 北诸州,曾经契丹蹂践处,与免今年秋税。诸军将士等第各赐优给。诸州率借钱帛, 赦书到日,画时罢征,出一千贯已上者与免科徭,一万贯已上者与授本州上佐云。 是日宣赦未毕,会大雷雨,匆遽而罢。时都下震死者数百人,明德门内震落石龙之 首,识者以为石乃国姓,盖不祥之甚也。癸酉,以定州节度使马全节为鄴都留守, 加兼侍中;以昭义节度使安审晖为邢州节度使,加检校太师。乙亥,前陕州节度使 王周加检校太尉,改定州节度使;鄴都留守张从恩改郓州节度使。礼官奏:“天子 三年丧毕,祫享于太庙,高祖圣文章武明德孝皇帝今年八月丧终毕,合以十月行大 祫之礼,冬季祠祭,改荐为祫。”从之。丁丑,虞部员外郎、知制诰陶穀改仓部郎 中、知制诰,大理卿吴德谦改秘书监致仕。辛巳,以左龙武统军李从敏为潞州节度 使,天策府都护军、桂州节度使、知郎州军事马希杲加检校太师。壬午,降金州为 防御州,降莱州为刺史州。户部侍郎田敏改兵部侍郎;刑部侍郎李祥改尚书右丞; 以颍州团练使冯玉为户部侍郎,充端明殿学士;中书舍人赵上交改刑部侍郎。己丑, 以枢密使、中书令桑维翰充宏文馆大学士,太子太傅、谯国公刘昫为守司空兼门下 侍郎平章事、监修国史、判三司,宰臣李崧、和凝进封爵邑。庚寅,宣徽北院使刘 继勋改宣徽南院使,三司使董遇改宣徽北院使。辛卯,以前陕州节度使石赟为邓州 节度使。同州节度使李承福卒,赠太傅。
bā yuè xīn chǒu, mìng shí wǔ jiāng yǐ yù qì dān, dōng dōu shì lüè fàn zhì chuán: qì dān rù kòu, jìn chū dì mìng shí wǔ jiāng chū zhēng. shì xī, zhì sù zhí, chū dì mìng zhū xué shì fēn cǎo zhì, zhì yuē:" gōng chéng yǐ bì, lǜ xiè jī shì." suì dú wèi zhī. běi jīng liú shǒu liú zhī yuǎn chōng běi miàn xíng yíng dū tǒng, zhèn zhōu jié dù shǐ dù wēi chōng běi miàn xíng yíng dōu zhāo tǎo shǐ, yùn zhōu jié dù shǐ zhāng cóng ēn chōng mǎ jūn dōu jiān, xī jīng liú shǒu jǐng yán guǎng chōng mǎ bù jūn dōu pái zhèn shǐ, xú zhōu jié dù shǐ zhào zài lǐ chōng mǎ bù jūn dōu yú hòu, jìn zhōu jié dù shǐ ān shū qiān chōng mǎ bù jūn zuǒ xiāng pái zhèn shǐ, qián yǎn zhōu jié dù shǐ ān shěn xìn chōng mǎ jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ, hé zhōng jié dù shǐ ān shěn qí chōng mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ, hé yáng jié dù shǐ fú yàn qīng chōng mǎ jūn zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù chōng mǎ bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, yòu shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé chōng mǎ jūn pái zhèn shǐ, cāng zhōu jié dù shǐ wáng tíng yǔn chōng bù jūn zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, shǎn zhōu jié dù shǐ sòng yàn yún chōng bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, qián jīn zhōu jié dù shǐ tián wǔ chōng bù jūn zuǒ xiāng pái zhèn shǐ, zuǒ shén wǔ tǒng jūn pān huán chōng bù jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ. rén yín, mǐn wáng wáng yán xī wèi qí xià lián zhòng yù zhū wén jìn suǒ hài, zhòng tuī wén jìn zhī liú hòu shì, chēng tiān fú nián hào, jiān dào yǐ wén. jiǎ chén, tài zǐ shǎo fù lú wén jì gǎi tài zǐ tài fù, tài zǐ shǎo bǎo lǐ lín gǎi tài zǐ tài bǎo, xíng bù shàng shū lǐ yì gǎi hù bù shàng shū, jǐ shì zhōng sī tú xǔ gǎi yòu sàn qí cháng shì, yǐ fǔ zhōu cì shǐ zhé cóng ruǎn wèi ān běi dū hù, chōng zhèn wǔ jié dù shǐ. shì yè, yíng huò rù nán dòu. yǐ sì, zhào fù zhì míng jīng tóng zǐ èr kē. jǐ yǒu, yǐ dèng zhōu jié dù shǐ wáng lìng wēn wèi yán zhōu jié dù shǐ. guǐ chǒu, yǐ wēi wǔ jūn bīng mǎ liú hòu quán zhī mǐn guó jūn shì zhū wén jìn wèi jiǎn jiào tài fù fú zhōu wēi wǔ jūn jié dù shǐ, zhī mǐn guó shì. guǐ hài, shēng chán zhōu wèi jié zhèn, yǐ zhèn níng wèi jūn é, gē pú zhōu wèi shǔ jùn. jiǎ zǐ, yǐ yán zhōu jié dù shǐ shǐ wēi wèi chán zhōu jié dù shǐ.
八月辛丑,命十五将以御契丹,《东都事略·范质传》:契丹入寇,晋出帝命 十五将出征。是夕,质宿直,出帝命诸学士分草制,质曰:“宫城已闭,虑泄机事。” 遂独为之。北京留守刘知远充北面行营都统,镇州节度使杜威充北面行营都招讨使, 郓州节度使张从恩充马军都监,西京留守景延广充马步军都排阵使,徐州节度使赵 在礼充马步军都虞候,晋州节度使安叔千充马步军左厢排阵使,前兗州节度使安审 信充马军右厢排阵使,河中节度使安审琦充马步军都指挥使,河阳节度使符彦卿充 马军左厢都指挥使,滑州节度使皇甫遇充马步军右厢都指挥使,右神武统军张彦泽 充马军排阵使,沧州节度使王廷允充步军左厢都指挥使,陕州节度使宋彦筠充步军 右厢都指挥使,前金州节度使田武充步军左厢排阵使,左神武统军潘环充步军右厢 排阵使。壬寅,闽王王延羲为其下连重遇、硃文进所害,众推文进知留后事,称天 福年号,间道以闻。甲辰,太子少傅卢文纪改太子太傅,太子少保李麟改太子太保, 刑部尚书李怿改户部尚书,给事中司徒诩改右散骑常侍,以府州刺史折从阮为安北 都护,充振武节度使。是夜,荧惑入南斗。乙巳,诏复置明经、童子二科。己酉, 以邓州节度使王令温为延州节度使。癸丑,以威武军兵马留后、权知闽国军事硃文 进为检校太傅、福州威武军节度使,知闽国事。癸亥,升澶州为节镇,以镇宁为军 额,割濮州为属郡。甲子,以延州节度使史威为澶州节度使。
jiǔ yuè gēng wǔ shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ yǒu, yǐ hù bù shì láng wéi xūn wèi tài zǐ bīn kè, yǐ qián dì zhōu cì shǐ duàn xī yáo wèi hù bù shì láng, yǐ guāng lù qīng zhāng rén yuàn wèi dà lǐ qīng. jǐ chǒu, lǐ bù shì láng fú méng zú. rén chén, tài yuán zòu, dài zhōu cì shǐ bái wén kē pò qì dān yú qī lǐ fēng, zhǎn shǒu qiān yú jí, shēng qín jiàng xiào qī shí yú rén. guǐ sì, yǐ qián lǒng zhōu fáng yù shǐ dí guāng yè wèi xuān huī běi yuàn shǐ. jǐ hài, yǐ cāng zhōu jié dù shǐ wáng tíng yǔn zú chuò cháo, zèng zhōng shū lìng.
九月庚午朔,日有蚀之。乙酉,以户部侍郎韦勋为太子宾客,以前棣州刺史段 希尧为户部侍郎,以光禄卿张仁愿为大理卿。己丑,礼部侍郎符蒙卒。壬辰,太原 奏,代州刺史白文珂破契丹于七里烽,斩首千余级,生擒将校七十余人。癸巳,以 前陇州防御使翟光鄴为宣徽北院使。己亥,以沧州节度使王廷允卒辍朝,赠中书令。
dōng shí yuè rén yín, liǎng zhè jié dù shǐ wú yuè guó wáng qián hóng zuǒ jiā shǒu tài wèi. gēng xū, yǐ xú zhōu jié dù shǐ běi miàn xíng yíng mǎ bù dōu yú hòu zhào zài lǐ wèi běi miàn xíng yíng fù dū tǒng, yè dōu liú shǒu mǎ quán jié wèi běi miàn xíng yíng fù zhāo tǎo shǐ. jiǎ yín, yǐ qǐ jū láng zhī zhì gào jiǎ wěi wèi hù bù láng zhōng zhī zhì gào. wù wǔ, zhào yuē:
冬十月壬寅,两浙节度使、吴越国王钱宏佐加守太尉。庚戌,以徐州节度使、 北面行营马步都虞候赵在礼为北面行营副都统,鄴都留守马全节为北面行营副招讨 使。甲寅,以起居郎、知制诰贾纬为户部郎中、知制诰。戊午,诏曰:
zhèn qián chéng gù mìng, huò sì pī jī. cháng jù diān wēi, bù kè fù hè, xiāo fēn rì zè, wǎng gǎn dài níng, xī tì chén xìng, měi huái zhī wèi. dàn yǐ ēn xìn wèi zhe, dé jiào wèi fū, lǐ dào bù míng, jiù zhēng sī zhì.
朕虔承顾命,获嗣丕基。常惧颠危,不克负荷,宵分日昃,罔敢怠宁,夕惕晨 兴,每怀祗畏。但以恩信未著,德教未敷,理道不明,咎征斯至。
xiàng zhě, pín nián zāi lì, jià sè bù dēng, dào jìn xiāng wàng, shàng tiān chuí qiǎn, liáng dé suǒ zhāo. réng shǔ gān gē shàng xìng, biān chuí duō shì. cāng lǐn bù zú, zé chuò rén zhī hóu shí tǎng zàng bù zú, zé lǜ rén zhī zī cái bīng shì bù zú, zé qǔ rén zhī dīng zhōng zhàn qí bù zú, zé jiǎ rén zhī chéng mǎ. suī shì bù huò yǐ, ér lǐ jiāng ruò hé! fǎng wén chà qù shǐ chén, shū guāi tǐ rèn, bù yǒu dūn yú miǎn yù, ér nǎi lín yǐ wēi xíng, zì yǒu suǒ wén, yì shēn kuì dào. xuán shǔ shǒu chén pàn mìng, dí qí rù biān, zhì shǐ jiǎ bīng bù xiá xiū xī, jūn lǚ yǒu zhēng zhàn zhī kǔ, rén mín yǒu fēi wǎn zhī láo, pí zhài wèi sū, kē yáo shàng jí, yán niàn yú zī, qǐn shí hé ān! dé bù xǐng guò xìng huái, cè shēn zuì yǐ, zài shēn jiǎn sǔn, sī zhào hé píng? suǒ yí qù wú yòng zhī zī, bà bù jí zhī wù, qì huá qǔ shí, xī fèi shěng gōng, yī zé fú xiān dì cí jiǎn zhī guī, yī zé mù qián wáng pǔ sù zhī dé.
向者,频年灾沴,稼穑不登,道殣相望,上天垂谴,凉德所招。仍属干戈尚兴, 边陲多事。仓廪不足,则辍人之糇食;帑藏不足,则率人之资财;兵士不足,则取 人之丁中;战骑不足,则假人之乘马。虽事不获已,而理将若何!访闻差去使臣, 殊乖体认,不有敦于勉谕,而乃临以威刑,自有所闻,益深愧悼。旋属守臣叛命, 敌骑入边,致使甲兵不暇休息,军旅有征战之苦,人民有飞輓之劳,疲瘵未苏,科 徭尚急,言念于兹,寝食何安!得不省过兴怀,侧身罪已,载深减损,思召和平? 所宜去无用之资,罢不急之务,弃华取实,惜费省功,一则符先帝慈俭之规,一则 慕前王朴素之德。
xiàng zhě, zào zuò jūn qì, pò yòng shāo duō, dàn qǔ jiān gāng, bù xū huá chǔ jīn hòu zuō fang zhì qì xiè, bù dé gèng yòng jīn yín zhuāng shì. bǐ yú yóu tián, sù fēi suǒ hǎo, fán zhū fú yù, yóu yù qù shē, yìng tiān xià fǔ zhōu bù dé yǐ zhēn bǎo wán hǎo jí yīng quǎn wèi gòng. zài xī shèng dì míng jūn, wú fēi è yī fēi shí, kuàng yú báo dé, suǒ hé gōng xíng, jīn hòu dà guān shàng shàn, jiǎn qù duō pǐn, yī fú wéi zhàng, wù qù huá shì, zài yù hán wēn ér yǐ. jùn yǔ diāo qiáng, xī rén suǒ jiè, yù bēi xiàng zhù, qián dài yōu fēi, jīn hòu fán yǒu yíng shàn zhī chù, dān è diāo lòu, bù dé guò dù, gōng wéi zhī nèi, yǒu fēi lǐ fèi yòng, yī qiè jìn zhǐ.
向者,造作军器,破用稍多,但取坚刚,不须华楚;今后作坊制器械,不得更 用金银装饰。比于游畋,素非所好,凡诸服御,尤欲去奢,应天下府州不得以珍宝 玩好及鹰犬为贡。在昔圣帝明君,无非恶衣菲食,况于薄德,所合恭行,今后大官 尚膳,减去多品,衣服帷帐,务去华饰,在御寒温而已。峻宇雕墙,昔人所诫,玉 杯象箸,前代攸非,今后凡有营缮之处,丹垩雕镂,不得过度,宫闱之内,有非理 费用,一切禁止。
yú xì! jì shèng chéng tiāo, wò shū lín jí, mèi yú zhì dào, ruò lǚ chūn bīng. shǔ yǐ tiān zāi liú xíng, guó bù duō gěng, yīn shí zhì jù, yǐn jiù tuī chéng, qī yú jiāng lái, shù jī yǒu bǔ. gèng lài wáng gōng jiàng xiàng, guì qī háo zōng, gè qǐ nǎi xīn, lǜ yóu zī dào, gòng zhēn fù shù, yǐ zhì kāng níng. fán bǎi chén liáo, yí tǐ zhèn yì.
于戏!继圣承祧,握枢临极,昧于至道,若履春冰。属以天灾流行,国步多梗, 因时致惧,引咎推诚,期于将来,庶几有补。更赖王公、将相,贵戚、豪宗,各启 乃心,率由兹道,共臻富庶,以致康宁。凡百臣僚,宜体朕意。
shí yī yuè rén shēn, zhào yuē:" fān kòu wèi píng, biān chuí duō shì, jí rì suī wú qīn yì, yì xū guǎng shè dī fáng. zhèn jiāng qīn lǜ hǔ pí, gōng huàn jiǎ zhòu, hòu wén nán mù, jí biàn běi zhēng, bù xū xiān dìng rì chén, bié xíng gào yù. suǒ yǒu gōng yì, yí lìng sān sī yù xíng jì dù, hé suí cóng zhū sī zhí yuán, bìng yí cháng bèi xíng jì" yún. jǐ mǎo, yǐ chén zhōu cì shǐ liáng hàn zhāng chōng shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ. rén wǔ, yǐ bèi zhōu jié dù shǐ hé jiàn wèi chán zhōu jié dù shǐ jiān běi miàn xíng yíng mǎ jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ, yǐ chán zhōu jié dù shǐ shǐ wēi wèi bèi zhōu jié dù shǐ. bǐng xū, yǐ qián jīn zhōu jié dù shǐ tián wǔ wèi cāng zhōu jié dù shǐ jiān běi miàn xíng yíng bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, yǐ qián xiāng zhōu jié dù shǐ guō jǐn wèi fū zhōu jié dù shǐ.
十一月壬申,诏曰:“蕃寇未平,边陲多事,即日虽无侵轶,亦须广设提防。 朕将亲率虎貔,躬擐甲胄,候闻南牧,即便北征,不须先定日辰,别行告谕。所有 供亿,宜令三司预行计度,合随从诸司职员,并宜常备行计”云。己卯,以陈州刺 史梁汉璋充侍卫马军都指挥使。壬午,以贝州节度使何建为澶州节度使兼北面行营 马军右厢排阵使,以澶州节度使史威为贝州节度使。丙戌,以前金州节度使田武为 沧州节度使兼北面行营步军右厢都指挥使,以前相州节度使郭谨为鄜州节度使。
shí èr yuè jǐ hài shuò, xìng gāo mén, shè zhòng bái tù. guǐ chǒu, fú zhōu jié dù shǐ zhū wén jìn jiā tóng píng zhāng shì, fēng mǐn guó wáng. dīng sì, qīng zhōu yáng guāng yuǎn jiàng. guāng yuǎn zi chéng xūn děng zhǎn guān chá pàn guān qiū tāo yá jiāng bái yán zuò yáng shàn dù yán shòu děng shǒu jí, sòng yú zhāo tǎo shǐ lǐ shǒu zhēn, nǎi zòng huǒ dà zào, jié qí fù chǔ yú sī dì, yǐ chéng nà kuǎn, qiǎn jí mò xiàn lìng wáng dé róu gòng biǎo dài zuì. yáng guāng yuǎn yì qiǎn jié dù pàn guān yáng lín fèng biǎo qǐng sǐ. zhào shì zhī.
十二月己亥朔,幸皋门,射中白兔。癸丑,福州节度使硃文进加同平章事,封 闽国王。丁巳,青州杨光远降。光远子承勋等斩观察判官邱涛、牙将白延祚、杨赡、 杜延寿等首级,送于招讨使李守贞,乃纵火大噪,劫其父处于私第,以城纳款,遣 即墨县令王德柔贡表待罪。杨光远亦遣节度判官杨麟奉表请死。诏释之。
rùn yuè gēng wǔ, yǐ yáng chéng xìn wèi yòu yǔ lín jiāng jūn, chéng zuò wèi yòu xiāo qí wèi jiāng jūn. jiē guāng yuǎn zhī zǐ, xiān yì quē qǐng zuì, gù tè shòu shì guān. guǐ yǒu, lǐ shǒu zhēn zòu, yáng guāng yuǎn zú. chū, guāng yuǎn jì shàng biǎo sòng jiàng, dì yǐ guāng yuǎn qǐng suì tài yuán guī mìng, yù qū quán zhī, yì zhě yuē:" qǐ yǒu fǎn zhuàng tāo tiān ér shè zhī yě!" nǎi mìng shǒu zhēn pián yí chǔ zhì. shǒu zhēn qiǎn rén lā shā zhī, yǐ bìng zú wén. yǐ yǒu, qián dēng zhōu cì shǐ zhāng wàn dí xuē duó guān jué chǔ zhǎn, qīng zhōu jié dù pàn guān yáng lín pèi liú wēi zhōu, zhǎng shū jì rèn miǎo pèi liú yuán zhōu, zhī shǐ xú yàn pèi liú wǔ zhōu. zòng féng ēn shè, bù zài fàng hái zhī xiàn, bìng yǐ yáng guāng yuǎn pàn gù yě. gōng bù shàng shū quán zhī gòng jǔ dòu zhēn gù zòu:" shì jìn shì zhū kē jǔ rén rù cè, jiù lì yè shì, yǐ sān tiáo zhú jǐn wéi xiàn, tiān chéng èr nián gǎi lìng zhòu shì, jīn yù yī jiù yè shì." cóng zhī. qū shè qīng zhōu guǎn nèi zuì rén, lì gōng jiàng shì gè cì yōu gěi, qīng zhōu lì mín wèi yáng guāng yuǎn guà wù zhě, yī qiè bù wèn. qīng zhōu xíng yíng zhāo tǎo shǐ yǎn zhōu jié dù shǐ jiān shì wèi dōu yú hòu lǐ shǒu zhēn jiā tóng píng zhāng shì, fù zhāo tǎo shǐ hé yáng jié dù shǐ fú yàn qīng gǎi xǔ zhōu jié dù shǐ. bǐng xū, jiàng qīng zhōu wèi fáng yù shǐ é, yǐ lái zhōu cì shǐ yáng chéng xūn wèi rǔ zhōu fáng yù shǐ. jǐ chǒu, yǐ gōng bù shàng shū dòu zhēn gù wèi lǐ bù shàng shū, tài cháng qīng wáng yán wèi gōng bù shàng shū, zuǒ chéng wáng sōng wèi tài cháng qīng, yǐ qián shàng shū yòu chéng lóng mǐn wèi shàng shū zuǒ chéng. guǐ sì, yǐ qián ān zhōu fáng yù shǐ lǐ jiàn chóng wèi hé yáng bīng mǎ liú hòu, yǐ xuān huī shǐ dí guāng yè wèi qīng zhōu fáng yù shǐ, yǐ nèi kè shěng shǐ lǐ yàn tāo wèi xuān huī běi yuàn shǐ. jiǎ wǔ, yǐ gěi shì zhōng biān guāng fàn wèi zuǒ sàn qí cháng shì, yǐ shū mì zhí xué shì lì bù láng zhōng lǐ gǔ wèi jǐ shì zhōng, yī qián chōng zhí. shì yuè, qì dān yē lǜ dé guāng yǔ zhào yán shòu lǐng quán jūn rù kòu, wéi héng zhōu, fēn bīng xiàn gǔ chéng gǎo chéng yuán shì gāo yì zhāo qìng níng jìn pú zé luán chéng bǎi xiāng děng xiàn, qián fēng zhì xíng zhōu, hé běi zhū zhōu gào jí. zhào zhāng cóng ēn mǎ quán jié ān shěn qí lǜ shī tún xíng zhōu, zhào zài lǐ tún yè dōu.
闰月庚午,以杨承信为右羽林将军,承祚为右骁骑卫将军。皆光远之子,先诣 阙请罪,故特授是官。癸酉,李守贞奏,杨光远卒。初,光远既上表送降,帝以光 远顷岁太原归命,欲曲全之,议者曰:“岂有反状滔天而赦之也!”乃命守贞便宜 处置。守贞遣人拉杀之,以病卒闻。乙酉,前登州刺史张万迪削夺官爵处斩,青州 节度判官杨麟配流威州,掌书记任邈配流原州,支使徐晏配流武州。纵逢恩赦,不 在放还之限,并以杨光远叛故也。工部尚书、权知贡举窦贞固奏:“试进士诸科举 人入策,旧例夜试,以三条烛尽为限,天成二年改令昼试,今欲依旧夜试。”从之。 曲赦青州管内罪人,立功将士各赐优给,青州吏民为杨光远诖误者,一切不问。青 州行营招讨使、兗州节度使兼侍卫都虞候李守贞加同平章事,副招讨使、河阳节度 使符彦卿改许州节度使。丙戌,降青州为防御使额,以莱州刺史杨承勋为汝州防御 使。己丑,以工部尚书窦贞固为礼部尚书,太常卿王延为工部尚书,左丞王松为太 常卿,以前尚书右丞龙敏为尚书左丞。癸巳,以前安州防御使李建崇为河阳兵马留 后,以宣徽使翟光鄴为青州防御使,以内客省使李彦韬为宣徽北院使。甲午,以给 事中边光范为左散骑常侍,以枢密直学士、吏部郎中李穀为给事中,依前充职。是 月,契丹耶律德光与赵延寿领全军入寇,围恆州,分兵陷鼓城、藁城、元氏、高邑、 昭庆、宁晋、蒲泽、栾城、柏乡等县,前锋至邢州,河北诸州告急。诏张从恩、马 全节、安审琦率师屯邢州,赵在礼屯鄴都。
kāi yùn èr nián chūn zhēng yuè wù xū shuò, dì bù shòu cháo hè, bù yù gù yě. jǐ hài, zhāng cóng ēn bù lǐng bīng shì zì xíng zhōu tuì zhì xiāng zhōu, rén qíng zhèn kǒng. zhào zài lǐ hái tún chán zhōu, mǎ quán jié guī yè dōu, qiǎn yòu shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé tún lí yáng, zhào xī jīng liú shǒu jǐng yán guǎng jiāng bīng shǒu hú liáng dù. qì dān kòu xíng zhōu. shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ liáng hàn zhāng gǎi zhèng zhōu fáng yù shǐ, diǎn jūn rú gù. yǐ qí zhōu fáng yù shǐ liú zài míng wèi xiāng zhōu liú hòu. guǐ mǎo, yǐ kè shěng shǐ mèng chéng huì wèi nèi kè shěng shǐ. huá zhōu zòu, jīn yuè èr rì zhì sì rì, xiāng zhōu lù fēng huǒ bù zhì. jiǎ chén, yǐ qián rǔ zhōu fáng yù shǐ sòng guāng yè wèi zuǒ xiāo wèi dà jiàng jūn. zhào qīng zhōu xíng yíng jiàng xiào, zì fù bīng mǎ shǐ yǐ shàng, gè cì gōng chén míng hào. yǐ sì, dì fù cháng shàn. yǐ zuǒ wǔ wèi shàng jiàng jūn yuán zhī wèi kè shěng shǐ, shàng jiàng jūn rú gù. zhào huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù lǜ bīng fù xíng zhōu, mǎ quán jié fù xiāng zhōu. qì dān kòu míng cí, fàn yè dōu xī běi jiè, suǒ zài gào jí. rén zǐ, wáng shī yǔ qì dān xiāng jù yú xiāng zhōu běi ān yáng hé shàng, huáng fǔ yù mù róng yàn chāo lǜ qián fēng yǔ dí qí zhàn yú yú lín diàn, yù mǎ zhōng liú shǐ, jǐn ér huò miǎn. liáo shǐ: huáng fǔ yù yǔ pú zhōu cì shǐ mù róng yàn chāo jiāng bīng qiān qí, lái chān liáo jūn. zhì yè dōu, yù liáo jūn shù wàn, qiě zhàn qiě què, zhì yú lín diàn, liáo jūn jì zhì, yù yǔ yàn chāo lì zhàn bǎi yú hé, yù mǎ bì bù zhàn, ān shěn qí yǐn qí bīng yú shuǐ yǐ jiù, liáo jūn nǎi hái. shì yè, zhāng cóng ēn yǐn jūn tuì bǎo lí yáng, wéi liú wǔ bǎi rén shǒu ān yáng hé qiáo. jì ér zhī zhōu fú yàn lún yǔ jūn xiào móu yuē:" cǐ yè fēn yún, rén wú gù zhì, wǔ bǎi pí bīng, ān néng shǒu qiáo!" jí chōu rù xiàng zhōu, yīng chéng wèi bèi. zhì shǔ, zéi jūn wàn yú qí yǐ zhèn yú ān yáng hé běi, yàn lún lìng chéng shàng yáng qí gǔ zào, zéi bù zhī cè. zhì chén shí, dù hé ér nán, xī zhèn jiǎ qí yú chéng xià, rú gōng chéng zhī zhuàng. yàn lún yuē:" cǐ dí jiàng zǒu yǐ." nǎi chū jiǎ shì wǔ bǎi yú chéng běi, zhāng gōng nǔ yǐ dài zhī, qì dān guǒ yǐn qù. dāng huáng fǔ yù yú lín zhàn shí, zhì wǎn dí zhòng zì xiāng jīng yuē:" jìn jūn xī zhì yǐ." qì dān zài hán dān wén zhī, jí shí běi dùn, guān jūn yì nán bǎo lí yáng. jiǎ yín, yǐ hé yáng liú hòu lǐ jiàn chóng wèi xíng zhōu liú hòu, yǐ fèng zhōu fáng yù shǐ àn: cǐ xià yǒu quē wén. wèi hé yáng liú hòu. zhào lǐ shǒu zhēn lǐng bīng tún huá zhōu, yǐ xuān huī běi yuàn shǐ lǐ yàn tāo quán shì wèi mǎ bù dōu yú hòu. gǎi zhū dào wǔ dìng jūn wèi tiān wēi jūn. jǐ wèi, yǐ qián xǔ zhōu jié dù shǐ lǐ cóng wēn wèi běi miàn xíng yíng dōu zhāo fǔ shǐ, yǐ yùn zhōu jié dù shǐ zhāng cóng ēn quán dōng jīng liú shǒu. xīn yǒu, xiāng zhōu zòu, qì dān chōu tuì, qí xiāng cūn bì kòu bǎi xìng, yǐ fā qiǎn gè guī běn jiā yíng zhǒng. chū, dì yǐ bù yù chū píng, wèi rèn qīn yù jūn lǚ, jì ér zhāng cóng ēn mǎ quán jié xiāng cì zòu zéi jūn chōng chì, héng zhōu dù wēi gào shì shì wēi jí, dì yuē:" běi dí wèi píng, gù nán ān qǐn, dāng xī zhòng yī zhàn, yǐ jiù shuò fāng shēng líng. ruò yàn ān chí yí, zé dà hé yǐ běi, lún wéi kòu rǎng yǐ." jí rì mìng zhū jiàng diǎn yuè, yǐ dìng xíng jì. xīn yǒu, xià zhào qīn zhēng. zhū yáng guāng yuǎn bù xià zhǐ huī shǐ zhāng jiǒng děng wǔ rén, yǐ róng shì fāng xìng, lǜ qí shàn yáo gù yě. guǐ hài, yǐ shū mì zhí xué shì lǐ gǔ wèi sān sī fù shǐ, pàn liú sī sān sī gōng shì. yǐ chǒu, chē jià fā lí jīng shī. shì yuè, jīng chéng běi háo chūn bīng zhī shàng yǒu wén, ruò dà shù huā yè, fán shù shí zhū, wǎn ruò tú huà, guān zhě rú dǔ.
开运二年春正月戊戌朔,帝不受朝贺,不豫故也。己亥,张从恩部领兵士自邢 州退至相州,人情震恐。赵在礼还屯澶州,马全节归鄴都,遣右神武统军张彦泽屯 黎阳,诏西京留守景延广将兵守胡梁渡。契丹寇邢州。侍卫马军都指挥使梁汉璋改 郑州防御使,典军如故。以齐州防御使刘在明为相州留后。癸卯,以客省使孟承诲 为内客省使。滑州奏,今月二日至四日,相州路烽火不至。甲辰,以前汝州防御使 宋光鄴为左骁卫大将军。诏青州行营将校,自副兵马使以上,各赐功臣名号。乙巳, 帝复常膳。以左武卫上将军袁鳷为客省使,上将军如故。诏滑州节度使皇甫遇率兵 赴邢州,马全节赴相州。契丹寇洺、磁,犯鄴都西北界,所在告急。壬子,王师与 契丹相拒于相州北安阳河上,皇甫遇、慕容彦超率前锋与敌骑战于榆林店,遇马中 流矢,仅而获免。《辽史》:皇甫遇与濮州刺史慕容彦超将兵千骑,来觇辽军。至 鄴都,遇辽军数万,且战且却,至榆林店,辽军继至,遇与彦超力战百余合,遇马 毙步战,安审琦引骑兵逾水以救,辽军乃还。是夜,张从恩引军退保黎阳,唯留五 百人守安阳河桥。既而知州符彦伦与军校谋曰:“此夜纷纭,人无固志,五百疲兵, 安能守桥!”即抽入相州,婴城为备。至曙,贼军万余骑已阵于安阳河北,彦伦令 城上扬旗鼓噪,贼不之测。至辰时,渡河而南,悉阵甲骑于城下,如攻城之状。彦 伦曰:“此敌将走矣。”乃出甲士五百于城北,张弓弩以待之,契丹果引去。当皇 甫遇榆林战时,至晚敌众自相惊曰:“晋军悉至矣。”契丹在邯郸闻之,即时北遁, 官军亦南保黎阳。甲寅,以河阳留后李建崇为邢州留后,以凤州防御使案:此下有 阙文。为河阳留后。诏李守贞领兵屯滑州,以宣徽北院使李彦韬权侍卫马步都虞候。 改诸道武定军为天威军。己未,以前许州节度使李从温为北面行营都招抚使,以郓 州节度使张从恩权东京留守。辛酉,相州奏,契丹抽退,其乡村避寇百姓,已发遣 各归本家营种。初,帝以不豫初平,未任亲御军旅,既而张从恩、马全节相次奏贼 军充斥,恆州杜威告事势危急,帝曰:“北敌未平,固难安寝,当悉众一战,以救 朔方生灵。若宴安迟疑,则大河以北,沦为寇壤矣。”即日命诸将点阅,以定行计。 辛酉,下诏亲征。诛杨光远部下指挥使张迥等五人,以戎事方兴,虑其扇摇故也。 癸亥,以枢密直学士李穀为三司副使,判留司三司公事。乙丑,车驾发离京师。是 月,京城北壕春冰之上有文,若大树花叶,凡数十株,宛若图画,观者如堵。
èr yuè wù chén shuò, chē jià cì huá zhōu. jǐ sì, dù fú qiáo, xìng lí yáng láo jūn, zhì wǎn hái huá zhōu. yǐ cāng zhōu jié dù shǐ tián wǔ chōng dōng běi miàn xíng yíng dōu bù shǔ. jiǎ xū, xìng chán zhōu, yǐ jǐng yán guǎng wéi suí jià mǎ bù jūn dōu qián xiá. bǐng zǐ, dà yuè zhū jūn yú qī chéng, dì qīn lín zhī. wù yín, běi miàn xíng yíng fù zhāo tǎo shǐ mǎ quán jié xíng yíng dōu jiān lǐ shǒu zhēn yòu shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé děng yǐ qián jūn xiān fā. jǐ mǎo, yǐ xǔ zhōu jié dù shǐ fú yàn qīng wèi běi miàn xíng yíng mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ, yǐ zuǒ shén wǔ tǒng jūn pān huán wèi běi miàn xíng yíng bù jūn dōu zhǐ huī shǐ. xīn sì, xìng yáng cūn gù lěi. fú yàn qīng huáng fǔ yù lǐ yīn lǜ zhū jūn jìn fā. yǐ zuǒ sàn qí cháng shì biān guāng fàn wèi shū mì zhí xué shì. zhào hé běi zhū zhōu, yīng fān qí jīng yóu zhī dì, lì mín zāo shā hài zhě, wěi suǒ zài shōu yì, liàng shì jì diàn. zhào héng zhōu dù wēi yǔ mǎ quán jié děng huì hé jìn jūn. bǐng xū, xìng tiě qiū yuè mǎ, yīn xìng zhào zài lǐ lǐ cóng wēn jūn. shì rì dà xuě. wù zǐ, ān shěn qí liáng hàn zhāng lǐng bīng běi zhēng. fǔ zhōu fáng yù shǐ zhé cóng ruǎn zòu, bù lǐng bīng shì gōng wéi qì dān shèng zhōu, jiàng zhī, jiàn jìn bīng qū shuò zhōu. jiǎ wǔ, yǐ hé zhōng jié dù shǐ ān shěn qí wèi běi miàn xíng yíng mǎ bù jūn dōu yú hòu, xǔ zhōu jié dù shǐ fú yàn qīng chōng mǎ bù jūn zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù chōng mǎ bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ liáng hàn zhāng chōng mǎ jūn zuǒ yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, shì wèi bù jūn dōu zhǐ huī shǐ lǐ yīn chōng bù jūn zuǒ yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, zuǒ shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé chōng mǎ jūn zuǒ yòu xiāng dōu pái zhèn shǐ, yòu shén wǔ tǒng jūn pān huán chōng bù jūn zuǒ yòu xiāng pái zhèn shǐ. bǐng shēn, yǐ duān míng diàn xué shì shàng shū hù bù shì láng féng yù wèi hù bù shàng shū, chōng shū mì shǐ.
二月戊辰朔,车驾次滑州。己巳,渡浮桥,幸黎阳劳军,至晚还滑州。以沧州 节度使田武充东北面行营都部署。甲戌,幸澶州,以景延广为随驾马步军都钤辖。 丙子,大阅诸军于戚城,帝亲临之。戊寅,北面行营副招讨使马全节、行营都监李 守贞、右神武统军张彦泽等以前军先发。己卯,以许州节度使符彦卿为北面行营马 军都指挥使,以左神武统军潘环为北面行营步军都指挥使。辛巳,幸杨村故垒。符 彦卿、皇甫遇、李殷率诸军进发。以左散骑常侍边光范为枢密直学士。诏河北诸州, 应蕃骑经由之地,吏民遭杀害者,委所在收瘗,量事祭奠。诏恆州杜威与马全节等 会合进军。丙戌,幸铁丘阅马,因幸赵在礼、李从温军。是日大雪。戊子,安审琦、 梁汉璋领兵北征。府州防御使折从阮奏,部领兵士攻围契丹胜州,降之,见进兵趋 朔州。甲午,以河中节度使安审琦为北面行营马步军都虞候,许州节度使符彦卿充 马步军左厢都指挥使,滑州节度使皇甫遇充马步军右厢都指挥使,侍卫马军都指挥 使梁汉璋充马军左右厢都指挥使,侍卫步军都指挥使李殷充步军左右厢都指挥使, 左神武统军张彦泽充马军左右厢都排阵使,右神武统军潘环充步军左右厢排阵使。 丙申,以端明殿学士、尚书户部侍郎冯玉为户部尚书,充枢密使。
sān yuè wù xū, qì dān xiàn qí zhōu, cì shǐ shěn bīn sǐ zhī. yǐ sì, zuǒ bǔ quē yuán fàn xiān xiàn qì dān, zì zéi zhōng táo guī. dù wēi zòu, yǔ lǐ shǒu zhēn mǎ quán jié ān shěn qí huáng fǔ yù bù lǐng dà jūn fù dìng zhōu. yì zhōu cì shǐ ān shěn yuē zòu, èr yuè sān rì yè, chà zhuàng dīng zhuó dí yíng, shā dí shí yú rén. shì rì, yǐ fú yàn qīng wèi běi miàn xíng yíng mǎ bù jūn zuǒ yòu xiāng dōu pái zhèn shǐ, yǐ huáng fǔ yù wèi běi miàn xíng yíng mǎ bù jūn zuǒ xiāng pái zhèn shǐ, yǐ wáng zhōu wèi mǎ bù jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ. dīng wèi, tián yú qī chéng, hái xìng jǐng yán guǎng ān shěn xìn jūn. gēng xū, wáng shī gōng tài zhōu, cì shǐ jìn tíng qiān yǐ chéng jiàng. yì zhōu zòu, láng shān sāi jiāng sūn fāng jiǎn pò qì dān qiān yú rén, zhǎn qí jiāng jiā lī xiàng gōng, lǔ qí qī yǐ xiàn. jiǎ yín, dù wēi zòu, shōu fù mǎn chéng, huò qì dān shǒu lǐng mò liè xiàng gōng, bìng fān hàn bīng shì èr qiān rén. yǐ qián hù bù shàng shū lǐ yì wèi bīng bù shàng shū. yǐ mǎo, dù wēi zòu, shōu fù suì chéng. bǐng chén zòu, dà jūn zì suì chéng què tuì zhì mǎn chéng. shí dí jiàng zhào yán shòu bù qǔ lái jiàng, yán:" qì dān zhǔ zuó zhì gǔ běi kǒu, yōu zhōu zǒu bào, hàn jūn dà xià, shōu què tài zhōu. xún xià lìng zhū bù, lìng zī zhòng rù sāi, qīng qí què huí. qì dān lǜ wǔ wàn yú qí, lái shì jí shèng, míng rì qián fēng bì zhì, qǐng wèi zhī bèi." dù wēi lǐ shǒu zhēn móu yuē:" wǒ shī liáng yùn bù jì, shēn rù zéi jiāng, ér féng dà dí, wáng zhī dào yě. bù rú tuì huán tài zhōu, guān qí bīng shì qiáng ruò ér yù zhī." jūn shì jiē yǐ wéi rán. shì rì, hái mǎn chéng. dīng sì, zhì tài zhōu. wù wǔ, qì dān qián fēng yǐ zhì. jǐ wèi, dà jūn fā tài zhōu ér nán, qì dān zhǒng qí hòu. shì rì, cì yáng chéng. gēng shēn, dí qí rú qiáng ér lái, wǒ bù jūn wèi fāng zhèn yǐ yù zhī. xuǎn jìn qí jī dí, dòu èr shí yú hé, nán xíng shí yú lǐ, zéi shì shāo què, dù bái gōu ér qù. xīn yǒu, dù wēi zhào zhū jiàng yì yuē:" běi zhǔ zì lái, shí wèi qíng dí, ruò bù xuè zhàn, wú bèi hé yǐ qiú miǎn." zhū jiàng rán zhī. shì rì, dí qí hái rào guān jūn, xiāng qù shù lǐ. míng rì, wǒ jūn chéng liè ér xíng, fān hàn zhuǎn dòu, shā shēng zhèn dì, cái xíng shí yú lǐ, jūn zhōng rén mǎ jī fá. guǐ hài, dà jūn zhì bái tuán wèi cūn xià yíng. rén mǎ jù kě, yíng zhōng jué jǐng, jí shuǐ zhé huài, bīng shì qǔ qí ní jiǎo zhī ér yǐn. dí zhòng wéi rào, jiàn shù qí yíng. sòng shǐ yào yuán fú chuán: jìn shī liè fāng zhèn, shè jù mǎ wèi xíng zhài, qì dān yǐ qí bīng chū zhèn hòu, duàn liáng dào. shì rì, dōng běi fēng měng, yáng chén zhé shù. qì dān zhǔ zuò chē zhōng wèi zhòng yuē:" hàn jūn jǐn lái, zhǐ yǒu cǐ ěr, jīn rì bìng kě shēng qín, rán hòu píng dìng tiān xià." lìng xià mǎ bá lù jiǎo, fēi shǐ yǔ jí. jūn shì dà hū yuē:" zhāo tǎo shǐ hé bù yòng jūn, ér lìng shì zú xū sǐ!" zhū jiàng xián qǐng jī zhī. dù wēi yuē:" hòu fēng shì shāo màn, guān qí jìn tuì." shǒu zhēn yuē:" cǐ fēng zhù wǒ yě. bǐ zhòng wǒ guǎ, hēi fēng zhī nèi, mò cè duō shǎo, ruò hòu fēng zhǐ, wǒ bèi wú jiào lèi yǐ." jí hū zhòng jūn qí lì jī zéi. zhāng yàn zé fú yàn qīng huáng fǔ yù děng lǜ qí fèn jī, fēng shì yóu měng, shā chén rú yè, dí suì dà bài. sòng shǐ fú yàn qīng chuán: shí jìn shī jū xià fēng, jiāng zhàn, gōng nǔ mò shī. yàn qīng wèi zhāng yàn zé huáng fǔ yù yuē:" yǔ qí shù shǒu jiù qín, hé ruò sǐ zhàn, rán wèi bì sǐ." yàn zé rán zhī, suì qián bīng wěi qí hòu, shùn fēng jī zhī, qì dān dà bài. yòu, yào yuán fú chuán: shǒu zhēn yǔ yuán fú móu yuē:" jūn zhōng jī kě yǐ shèn, ruò hòu fēng fǎn chū zhàn, wú shǔ wèi lǔ yǐ. bǐ wèi wǒ bù néng nì fēng yǐ zhàn, yí chū qí bù yì yǐ jī zhī, cǐ bīng jiā zhī qí yě." yuán fú nǎi lǜ huī xià kāi jù mǎ chū zhàn, zhū jiàng jì zhì, qì dān dà bài. shí bù qí qí jìn, zhuī xí èr shí yú lǐ. zhì yáng chéng dōng, zéi jūn shāo shāo chéng liè, wǒ qí fù jī zhī, nǎi dù hé ér qù. shǒu zhēn yuē:" jīn rì wēi jí jí yǐ, xìng zhū jūn fèn mìng, wú shì huò jì. liǎng rì yǐ lái, rén mǎ kě fá, jīn chī shuǐ zhī hòu, jiǎo zhòng nán xíng, sù yí shōu jūn dìng zhōu, bǎo quán ér hái, shàng cè yě." yóu shì zhū jiàng zhěng zhòng ér hái. shì shí, qì dān zhǔ zuò chē zhōng, jí bài zǒu, chē xíng shí yú lǐ, zhuī bīng jì jí, huò yī tuó tuó, chéng zhī ér zǒu. yǐ chǒu, dù wēi děng dà jūn zì dìng zhōu bān shī rù héng zhōu.
三月戊戌,契丹陷祁州,刺史沈斌死之。乙巳,左补阙袁范先陷契丹,自贼中 逃归。杜威奏,与李守贞、马全节、安审琦、皇甫遇部领大军赴定州。易州刺史安 审约奏,二月三日夜,差壮丁斫敌营,杀敌十余人。是日,以符彦卿为北面行营马 步军左右厢都排阵使,以皇甫遇为北面行营马步军左厢排阵使,以王周为马步军右 厢排阵使。丁未,畋于戚城,还幸景延广、安审信军。庚戌,王师攻泰州,刺史晋 庭谦以城降。易州奏,郎山塞将孙方简破契丹千余人,斩其将嘉哩相公,掳其妻以 献。甲寅,杜威奏,收复满城,获契丹首领默埒相公,并蕃汉兵士二千人。以前户 部尚书李怿为兵部尚书。乙卯,杜威奏,收复遂城。丙辰奏,大军自遂城却退至满 城。时敌将赵延寿部曲来降,言:“契丹主昨至古北口,幽州走报,汉军大下,收 却泰州。寻下令诸部,令辎重入塞,轻骑却回。契丹率五万余骑,来势极盛,明日 前锋必至,请为之备。”杜威、李守贞谋曰:“我师粮运不继,深入贼疆,而逢大 敌,亡之道也。不如退还泰州,观其兵势强弱而御之。”军士皆以为然。是日,还 满城。丁巳,至泰州。戊午,契丹前锋已至。己未,大军发泰州而南,契丹踵其后。 是日,次阳城。庚申,敌骑如墙而来,我步军为方阵以御之。选劲骑击敌,斗二十 余合,南行十余里,贼势稍却,渡白沟而去。辛酉,杜威召诸将议曰:“北主自来, 实为勍敌,若不血战,吾辈何以求免。”诸将然之。是日,敌骑还绕官军,相去数 里。明日,我军成列而行,蕃汉转斗,杀声震地,才行十余里,军中人马饥乏。癸 亥,大军至白团卫村下营。人马俱渴,营中掘井,及水辄坏,兵士取其泥绞汁而饮。 敌众围绕,渐束其营。《宋史·药元福传》:晋师列方阵,设拒马为行寨,契丹以 奇兵出阵后,断粮道。是日,东北风猛,扬尘折树。契丹主坐车中谓众曰:“汉军 尽来,只有此耳,今日并可生擒,然后平定天下。”令下马拔鹿角,飞矢雨集。军 士大呼曰:“招讨使何不用军,而令士卒虚死!”诸将咸请击之。杜威曰:“候风 势稍慢,观其进退。”守贞曰:“此风助我也。彼众我寡,黑风之内,莫测多少, 若候风止,我辈无噍类矣。”即呼众军齐力击贼。张彦泽、符彦卿、皇甫遇等率骑 奋击,风势尤猛,沙尘如夜,敌遂大败。《宋史·符彦卿传》:时晋师居下风,将 战,弓弩莫施。彦卿谓张彦泽、皇甫遇曰:“与其束手就擒,曷若死战,然未必死。” 彦泽然之,遂潜兵尾其后,顺风击之,契丹大败。又,《药元福传》:守贞与元福 谋曰:“军中饥渴已甚,若候风反出战,吾属为掳矣。彼谓我不能逆风以战,宜出 其不意以击之,此兵家之奇也。”元福乃率麾下开拒马出战,诸将继至,契丹大败。 时步骑齐进,追袭二十余里。至阳城东,贼军稍稍成列,我骑复击之,乃渡河而去。 守贞曰:“今日危急极矣,幸诸君奋命,吾事获济。两日以来,人马渴乏,今吃水 之后,脚重难行,速宜收军定州,保全而还,上策也。”由是诸将整众而还。是时, 契丹主坐车中,及败走,车行十余里,追兵既急,获一橐驼,乘之而走。乙丑,杜 威等大军自定州班师入恆州。
xià sì yuè bǐng zǐ, yǐ chē jià jiāng hái jīng, chà guān wǎng xī jīng gào tiān dì zōng miào shè jì. xīn sì, jià fā chán zhōu. jiǎ shēn, zhì jīng shī, qū shè zài jīng jìn qiú. dīng hài, zhào yè dōu yī jiù wèi tiān xióng jūn. gēng yín, hé dōng jié dù shǐ liú zhī yuǎn fēng běi píng wáng héng zhōu jié dù shǐ dù wēi jiā shǒu tài fù xú zhōu zhào zài lǐ yí zhèn yǎn zhōu sòng zhōu jié dù shǐ jiā shì wèi qīn jūn mǎ bù dōu zhǐ huī shǐ gāo xíng zhōu yí zhèn yùn zhōu, shì wèi rú gù yè dōu liú shǒu mǎ quán jié gǎi tiān xióng jūn jié dù shǐ yǎn zhōu jié dù shǐ jiān shì wèi dōu yú hòu lǐ shǒu zhēn yí zhèn sòng zhōu, jiā jiǎn jiào tài shī jiān shì wèi qīn jūn fù zhǐ huī shǐ hé zhōng jié dù shǐ ān shěn qí jiā jiān shì zhōng, yí zhèn xǔ zhōu xǔ zhōu jié dù shǐ fú yàn qīng jiā tóng píng zhāng shì, yí zhèn xú zhōu huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù jiā tóng píng zhāng shì. rén chén, xī jīng liú shǒu jǐng yán guǎng jiā yì fēng, gǎi gōng chén tài zhōu jié dù shǐ hóu yì yí zhèn hé zhōng dìng zhōu jié dù shǐ wáng zhōu jiā jiǎn jiào tài shī.
夏四月丙子,以车驾将还京,差官往西京告天地宗庙社稷。辛巳,驾发澶州。 甲申,至京师,曲赦在京禁囚。丁亥,诏鄴都依旧为天雄军。庚寅,河东节度使刘 知远封北平王;恆州节度使杜威加守太傅;徐州赵在礼移镇兗州;宋州节度使加侍 卫亲军马步都指挥使高行周移镇郓州,侍卫如故;鄴都留守马全节改天雄军节度使; 兗州节度使兼侍卫都虞候李守贞移镇宋州,加检校太师兼侍卫亲军副指挥使;河中 节度使安审琦加兼侍中,移镇许州;许州节度使符彦卿加同平章事,移镇徐州;滑 州节度使皇甫遇加同平章事。壬辰,西京留守景延广加邑封,改功臣;泰州节度使 侯益移镇河中;定州节度使王周加检校太师。