guāng huà yuán nián zhēng yuè, dì qiǎn gé cóng zhōu tǒng zhū jiàng lüè dì yú shān dōng, suì cì yú xíng míng. sān yuè, zhāo zōng yǐ dì jiān lǐng tiān píng jūn jié dù shǐ, yú rú gù. sì yuè, cāng zhōu jié dù shǐ lú tíng yàn wèi yàn jūn suǒ gōng, qì chéng bēn yú wèi, wèi rén sòng yú biàn. shì yuè, dì yǐ dà jūn zhì jù lù, tún yú chéng xià, bài jìn jūn wàn yú zhòng yú qīng shān kǒu, fú mǎ qiān yú pǐ. dīng mǎo, qiǎn cóng zhōu fēn bīng gōng míng zhōu, zhǎn cì shǐ xíng shàn yì, qín jiāng wǔ shí yú rén. wǔ yuè jǐ sì, xíng zhōu cì shǐ mǎ shī sù qì chéng dùn qù. xīn wèi, cí zhōu cì shǐ yuán fèng tāo zì jǐng ér sǐ. wǔ rì zhī nèi, lián xià sān zhōu. yīn yǐ gé cóng zhōu jiān xíng zhōu zhāo yì jūn jié dù shǐ liú hòu, dì suì bān shī. shì shí, xiāng zhōu jié dù shǐ zhào kuāng níng wén dì jūn yǒu qīng kǒu zhī bài, mì fù yú huái yí. qī yuè, dì qiǎn shì shū cóng lǜ shī fá zhī. wèi jǐ, mì zhōu cì shǐ zhào fán yuè yōng lái jiàng suí zhōu cì shǐ zhào kuāng lín lín zhèn jiù qín.
光化元年正月,帝遣葛从周统诸将略地于山东,遂次于邢、洺。三月,昭宗以 帝兼领天平军节度使,余如故。四月,沧州节度使卢廷彦为燕军所攻,弃城奔于魏, 魏人送于汴。是月,帝以大军至钜鹿,屯于城下,败晋军万余众于青山口,俘马千 余匹。丁卯,遣从周分兵攻洺州,斩刺史邢善益,擒将五十余人。五月己巳,邢州 刺史马师素弃城遁去。辛未,磁州刺史袁奉滔自刭而死。五日之内,连下三州。因 以葛从周兼邢州昭义军节度使留后,帝遂班师。是时,襄州节度使赵匡凝闻帝军有 清口之败,密附于淮夷。七月,帝遣氏叔琮率师伐之。未几,泌州刺史赵璠越墉来 降;随州刺史赵匡琳临阵就擒。
èr nián zhēng yuè, huái nán yáng xíng mì jǔ quán wú zhī zhòng, jīng jiǎ wǔ wàn, yǐ fá xú zhōu, dì lǐng dà jūn yù zhī. xíng mì wén dì qīn zhēng, nǎi shōu jūn ér tuì. shí yōu zhōu jié dù shǐ liú rén gōng dà jǔ fān hàn bīng hào shí wàn yǐ fá wèi, suì gōng xiàn bèi zhōu, zhōu mín wàn yú hù, wú shào zhǎng xī tú zhī. jìn gōng wèi zhōu, wèi rén lái qǐ shī, dì qiǎn zhū yǒu lún zhāng cún jìng lǐ sī ān děng xiān tún yú nèi huáng, dì suì qīn zhēng. sān yuè, yǔ yàn jūn zhàn yú nèi huáng běi, yàn jūn dà bài, shā èr wàn yú zhòng, duó mǎ èr qiān yú pǐ, qín dōu jiāng dān wú dí yǐ xià qī shí yú rén. tōng jiàn: dān kě jí, yōu zhōu xiāo jiàng, hào dān wú dí. shì yuè, gé cóng zhōu zì shān dōng lǐng qí bù zhòng, chí yǐ jiù wèi. yì rì, chéng shèng, zhū jiàng zhāng cún jìng yǐ xià lián pò bā zhài, suì zhú yàn jūn, běi zhì yú lín qīng, yōng qí cán kòu yú yù hé, nì sǐ zhě shén zhòng. rén gōng bēn yú cāng zhōu. liù yuè, dì biǎo dīng huì wèi lù zhōu jié dù shǐ, yǐ lǐ hǎn zhī jí jí gù yě. yòu qiǎn gé cóng zhōu yóu gù zhèn lù rù yú lù zhōu, yǐ yuán dīng huì. qī yuè rén chén shuò, hǎi zhōu chén hàn bīn yōng suǒ bù sān qiān bēn yú huái nán. wù xū, jìn rén xiàn zé zhōu. dì qiǎn zhào gé cóng zhōu yú lù, liú hè dé lún yǐ shǒu zhī. wèi jǐ, dé lún wèi jìn rén suǒ bī, suì qì lù ér guī, yóu shì lù zhōu fù wèi jìn rén suǒ yǒu. shí yī yuè, shǎn zhōu dōu jiāng zhū jiǎn shā liú hòu lǐ fán, zì chēng liú hòu, sòng kuǎn yú dì.
二年正月,淮南杨行密举全吴之众,精甲五万,以伐徐州,帝领大军御之。行 密闻帝亲征,乃收军而退。时幽州节度使刘仁恭大举蕃汉兵号十万以伐魏,遂攻陷 贝州,州民万余户,无少长悉屠之。进攻魏州,魏人来乞师,帝遣硃友伦、张存敬、 李思安等先屯于内黄,帝遂亲征。三月,与燕军战于内黄北,燕军大败,杀二万余 众,夺马二千余匹,擒都将单无敌已下七十余人。《通鉴》:单可及,幽州骁将, 号单无敌。是月,葛从周自山东领其部众,驰以救魏。翼日,乘胜,诸将张存敬以 下连破八寨,遂逐燕军,北至于临清,壅其残寇于御河,溺死者甚众。仁恭奔于沧 州。六月,帝表丁会为潞州节度使,以李罕之疾亟故也。又遣葛从周由固镇路入于 潞州,以援丁会。七月壬辰朔,海州陈汉宾拥所部三千奔于淮南。戊戌,晋人陷泽 州。帝遣召葛从周于潞,留贺德伦以守之。未几,德伦为晋人所逼,遂弃潞而归, 由是潞州复为晋人所有。十一月,陕州都将硃简杀留后李璠,自称留后,送款于帝。
sān nián sì yuè, qiǎn gé cóng zhōu yǐ yǎn yùn huá wèi zhī shī fá cāng zhōu. wǔ yuè gēng yín, gōng dé zhōu, bá zhī, xiāo cì shǐ fù gōng hé yú chéng shàng. jǐ hài, jìn gōng fú yáng. liù yuè, yàn shuài liú rén gōng dà jǔ lái yuán, cóng zhōu yǔ zhū jiàng nì zhàn yú gān níng jūn lǎo yā dī, dà pò zhī, shā wàn yú zhòng, fú qí jiàng zuǒ mǎ shèn jiāo yǐ xià bǎi yú rén. jì ér yǐ lián yǔ, suì bān shī. bā yuè, hé dōng qiǎn lǐ jìn tōng xí xiàn míng zhōu, zhí cì shǐ zhū shào zōng. dì qiǎn gé cóng zhōu zì yè xiàn dù zhāng shuǐ, tún yú huáng lóng zhèn, qīn lǐng zhōng jūn shè míng ér zhài jìn rén jù ér xiāo dùn, míng zhōu fù píng. jiǔ yuè, dì yǐ rén gōng jìn tōng zhī rù kòu yě, jiē yóu zhèn dìng wèi qí náng tuó, jí yǐ gé cóng zhōu wèi shàng jiàng yǐ fá zhèn zhōu, suì gōng xià lín chéng, dù hū tuó yǐ huán qí chéng. dì qīn lǐng jūn jì zhì, zhèn shuài wáng róng jù, nà zhì qǐng méng, réng xiàn wén zēng èr shí wàn yǐ kào róng shì, dì xǔ zhī. shí yuè, jìn rén yǐ dì sù bīng yú zhào, suì nán xià tài xíng, jí gōng hé yáng, liú hòu hóu yán yǔ dōu jiāng yán bǎo lì zhàn gù shǒu, jǐn ér huò quán. shí yī yuè, yǐ zhāng cún jìng wèi shàng jiàng, zì gān líng fā jūn, běi qīn yōu jì, lián bá yíng mò èr jùn, suì yí jūn yǐ gōng zhōng shān. dìng shuài wáng gào yǐ jīng jiǎ èr wàn zhàn yú huái dé tíng, jǐn yì zhī. gào jù, bēn yú tài yuán. chí míng, dà jūn jí yú chéng xià, gào jì fù chù zhí chí yìn yào qǐ xiáng, yì yǐ zēng bó sān shí wàn wèi xiàn, dì jí yǐ chù zhí dài gào lǐng qí zhèn yān. shì yuè, yàn rén liú shǒu guāng fù yuán zhōng shān, zhài yú yì shuǐ zhī shàng, jì wèi kāng huái yīng zhāng cún jìng děng suǒ bài, zhǎn huò shén zhòng. yóu shì hé shuò zhī jù, jiē mǐ fú yān.
三年四月,遣葛从周以兗、郓、滑、魏之师伐沧州。五月庚寅,攻德州,拔之, 枭刺史傅公和于城上。己亥,进攻浮阳。六月,燕帅刘仁恭大举来援,从周与诸将 逆战于乾宁军老鸦堤,大破之,杀万余众,俘其将佐马慎交已下百余人。既而以连 雨,遂班师。八月,河东遣李进通袭陷洺州,执刺史硃绍宗。帝遣葛从周自鄴县渡 漳水,屯于黄龙镇,亲领中军涉洺而寨;晋人惧而宵遁,洺州复平。九月,帝以仁 恭、进通之入寇也,皆由镇、定为其囊橐,即以葛从周为上将以伐镇州,遂攻下临 城,渡滹沱以环其城。帝亲领军继至,镇帅王熔俱,纳质请盟,仍献文缯二十万以 犒戎士,帝许之。十月,晋人以帝宿兵于赵,遂南下太行,急攻河阳,留后侯言与 都将阎宝力战固守,仅而获全。十一月,以张存敬为上将,自甘陵发军,北侵幽、 蓟,连拔瀛、莫二郡,遂移军以攻中山。定帅王郜以精甲二万战于怀德亭,尽殪之。 郜惧,奔于太原。迟明,大军集于城下,郜季父处直持印钥乞降,亦以缯帛三十万 为献,帝即以处直代郜领其镇焉。是月,燕人刘守光赴援中山,寨于易水之上,继 为康怀英、张存敬等所败,斩获甚众。由是河朔知惧,皆弭伏焉。
shì suì, táng zuǒ jūn zhōng wèi liú jì shù yōu zhāo zōng yú dōng gōng nèi, lì huáng zǐ dé wáng yù wèi dì, réng qiǎn qí yǎng zǐ xī dù lái yán, yuàn yǐ táng zhī shén qì shū yú dì. dì shí fāng zài hé shuò, wén zhī, jù hái yú biàn, dà jì wèi jué. huì lǐ zhèn zì cháng ān shǐ huí, yīn yán yú dì yuē:" fū shù diāo yī lì zhī luàn, suǒ yǐ zī bà zhě zhī shì yě. jīn yān shù yōu rǔ tiān zǐ, wáng bù néng tǎo, wú yǐ lìng zhū hóu." dì wù, yīn qǐng zhèn fù shǐ yú cháng ān, yǔ shí zǎi qián móu fǎn zhèng.
是岁,唐左军中尉刘季述幽昭宗于东宫内,立皇子德王裕为帝,仍遣其养子希 度来言,愿以唐之神器输于帝。帝时方在河朔,闻之,遽还于汴,大计未决。会李 振自长安使回,因言于帝曰:“夫竖刁、伊戾之乱,所以资霸者之事也。今阉竖幽 辱天子,王不能讨,无以令诸侯。”帝悟,因请振复使于长安,与时宰潜谋反正。
tiān fù yuán nián zhēng yuè yǐ yǒu shuò, táng zǎi xiàng cuī yǔn qián shǐ rén yǐ dì mì zhǐ gào yú shì wèi jūn jiāng sūn dé zhāo yǐ xià, lìng zhū zuǒ yòu zhōng wèi liú jì shù wáng zhòng xiān děng, jí shí yíng zhāo zōng yú dōng nèi, yù lóu fǎn zhèng. guǐ sì, jiàng zhì jìn fēng dì wèi liáng wáng, chóu fǎn zhèng zhī gōng yě. zhāo zōng zhī fèi yě, biàn zhī dǐ lì chéng yán qiān zhāo zōng yī xià diàn. dì wén zhī, zhào yán zhì biàn, zhé qí zú, sòng yú cháng ān, zhàng shā zhī. shì shí, hé zhōng jié dù shǐ wáng kē jié yuán yú tài yuán, dì nù, qiǎn dà jiàng zhāng cún jìng lǜ jiāng shè hé, yóu hán shān lù gǔ xíng ér jìn. wù shēn, gōng xià jiàng zhōu. rén zǐ, jìn zhōu cì shǐ zhāng hàn yú jǔ jùn lái jiàng, dì jí yǐ dà jiàng hóu yán quán lǐng jìn zhōu, hé yīn quán lǐng jiàng zhōu, jìn jiàng píng. jǐ wèi, dà jūn zhì hé zhōng, cún jìng mìng liáo qí yuán ér gōng zhī. rén xū, pú rén yáng sù fān yǐ qǐng xiáng. gēng wǔ, dì zhì hé zhōng, yǐ zhāng cún jìng quán lǐng hé zhōng jūn fǔ shì, hé zhōng píng, dì nǎi dōng hái. shì yuè, lǐ kè yòng qiǎn yá jiāng zhāng tè lái pìn, qǐng xún jiù hǎo, dì yì qiǎn shǐ bào mìng. sān yuè guǐ wèi shuò, dì guī zì hé zhōng. shì yuè, qiǎn dà jiàng hè dé lún shì shū cóng lǐng dà jūn yǐ fá tài yuán, shū cóng děng zì tài xíng lù rù, wèi bó dōu jiāng zhāng wén gōng zì cí zhōu xīn kǒu rù, gé cóng zhōu yǐ yǎn yùn zhī zhòng zì tǔ mén lù rù, míng zhōu cì shǐ zhāng guī hòu yǐ běn jūn zì mǎ lǐng rù, dìng zhōu cì shǐ wáng chù zhí yǐ běn jūn zì fēi hú rù, jìn zhōu hóu yán zì yīn dì rù. zé zhōu cì shǐ lǐ cún zhāng qì jùn bēn guī tài yuán. shū cóng yǐn jūn bī lù zhōu, jié dù shǐ mèng qiān qǐ xiáng. hé dōng tún jiāng lǐ shěn jiàn wáng zhōu lǐng bù jūn yī wàn qí èr qiān yì shū cóng guī mìng, nǎi jìn jūn qū tài yuán. sì yuè yǐ mǎo, dà jūn chū shí huì guān, yíng yú dòng wō yì. dōu jiāng bái fèng guó zì jǐng xíng rù, shōu chéng tiān jūn. zhāng guī hòu yǐn bīng zhì liáo zhōu, cì shǐ zhāng è yíng jiàng. shì shū cóng jí rì yǔ zhū jūn zhì jìn yáng chéng xià, chéng zhōng suī shí chū jīng qí lái zhàn, rán wēi cù yǐ shèn, jiāng móu dùn yǐ. huì shū cóng yǐ chú liáng bù gěi, suì bān shī. wǔ yuè guǐ mǎo, zhāo zōng yǐ dì jiān lǐng hù guó jūn jié dù shǐ hé zhōng yǐn. liù yuè gēng shēn, dì fā zì dà liáng. dīng mǎo, shì shì yú hé zhōng, yǐ sù fú chū jiāo, bài gù jié dù shǐ wáng zhòng róng mù. xún pì qí zi zàn wèi jié dù pàn guān, qǐng gù xiāng zhāng jùn wéi zhòng róng zhuàn bēi. dì zì zhōng hé chū guī táng, shǒu yī zhòng róng, zhì shì sī qí jiù dé, gù ēn lǐ ruò shì. qī yuè jiǎ yín, dì dōng hái liáng dǐ.
天复元年正月乙酉朔,唐宰相崔允潜使人以帝密旨告于侍卫军将孙德昭已下, 令诛左右中尉刘季述、王仲先等,即时迎昭宗于东内,御楼反正。癸巳,降制进封 帝为梁王,酬反正之功也。昭宗之废也,汴之邸吏程岩牵昭宗衣下殿。帝闻之,召 岩至汴,折其足,送于长安,杖杀之。是时,河中节度使王珂结援于太原,帝怒, 遣大将张存敬率将涉河,由含山路鼓行而进。戊申,攻下绛州。壬子,晋州刺史张 汉瑜举郡来降,帝即以大将侯言权领晋州,何絪权领绛州,晋、绛平。己未,大军 至河中,存敬命缭其垣而攻之。壬戌,蒲人飏素幡以请降。庚午,帝至河中,以张 存敬权领河中军府事,河中平,帝乃东还。是月,李克用遣牙将张特来聘,请寻旧 好,帝亦遣使报命。三月癸未朔,帝归自河中。是月,遣大将贺德伦、氏叔琮领大 军以伐太原,叔琮等自太行路入,魏博都将张文恭自磁州新口入,葛从周以兗、郓 之众自土门路入,洺州刺史张归厚以本军自马岭入,定州刺史王处直以本军自飞狐 入,晋州侯言自阴地入。泽州刺史李存璋弃郡奔归太原。叔琮引军逼潞州,节度使 孟迁乞降。河东屯将李审建、王周领步军一万、骑二千诣叔琮归命,乃进军趋太原。 四月乙卯,大军出石会关,营于洞涡驿。都将白奉国自井陉入,收承天军。张归厚 引兵至辽州,刺史张鄂迎降。氏叔琮即日与诸军至晋阳城下,城中虽时出精骑来战, 然危蹙已甚,将谋遁矣。会叔琮以刍粮不给,遂班师。五月癸卯,昭宗以帝兼领护 国军节度使、河中尹。六月庚申,帝发自大梁。丁卯,视事于河中,以素服出郊, 拜故节度使王重荣墓。寻辟其子瓚为节度判官,请故相张浚为重荣撰碑。帝自中和 初归唐,首依重荣,至是思其旧德,故恩礼若是。七月甲寅,帝东还梁邸。
shí yuè wù xū, fèng mì zhào fù cháng ān. shì shí, cháo tíng jì zhū liú jì shù, yǐ hán quán huì zhāng hóng yàn wèi liǎng jūn zhōng wèi, yuán yì jiǎn zhōu jìng róng wèi shū mì shǐ. shì shí jūn guó dà zhèng, zhuān wěi zǎi xiàng cuī yǔn, měi shì cái yì huàn guān, huàn guān cè mù. yǔn yī rì yú biàn diàn zòu, yù jǐn qù zhī, quán huì děng shǔ yuán wén zhī, cháng yú zhāo zōng qián qí āi zì sù. zì shì zhāo zōng chì yǔn, měi yǒu mì zòu, lìng jìn náng fēng. quán huì děng nǎi fǎng jīng chéng měi fù rén shí shù yǐ jìn, shǐ qiú gōng zhōng yīn shì, zhāo zōng bù wù, yǔn móu jiàn xiè. zhōng guān shì yǔn jiē liè, yǐ zhòng lù gān yán yòu fān chén yǐ wéi chéng shè, shí yīn yàn jù, zé xiāng xiàng liú tì. shí yǔn zhǎng sān sī huò quán, quán huì děng jiào jìn bīng cì yǔn chū, jù ér hū zào, sù yǐ dōng yī jiǎn sǔn, yòu yú zhāo zōng qián sù zhī zhāo zōng bù dé yǐ, bà yǔn zhī zhèng shì. yǔn nù, jí zhào dì qǐng yǐ bīng rù fǔ, gù yǒu shì xíng. wù shēn, xíng cì hé zhōng. tóng zhōu liú hòu sī mǎ yè, huá zhī mù lì yě, jǔ jùn lái jiàng. xīn hài, zhù jūn yú wèi bīn, huá shuài hán jiàn qiǎn shǐ fèng jiān nà kuǎn, yòu yǐ yín sān wàn liǎng zhù jūn. shì rì, xíng cì líng kǒu. guǐ chǒu, wén zhǎng ān luàn, zhāo zōng wèi yān guān hán quán huì děng jié qiān, xī xìng fèng xiáng, gài bì dì zhī bīng fēng yě. yì rì, suì mìng xuán shī, xī cì yú chì shuǐ. yǐ mǎo, dà jūn jí yú huá zhōu chéng xià, hán jiàn huáng hài shī cuò, jí yǐ chéng jiàng. bǐng chén, dì biǎo jiàn quán zhī zhōng wǔ jūn shì, cù lìng fù rèn. tóng huá èr zhōu píng. shì shí, táng tài zǐ tài shī lú zhī yóu děng èr bǎi liù shí sān rén liè zhuàng qǐng dì sù qǐng yíng fèng. jǐ wèi, suì shuài zhū jūn fā zì chì shuǐ. rén xū, cì yú xián yáng. zhēn zhě yún:" tiān zi zuó mù zhì qí shān, dàn rì sòng wén tōng hù bì rù qí yīn yǐ." shì shí, qí rén qiǎn dà jiàng fú dào zhāo lǐng bīng wàn rén tún yú wǔ gōng yǐ jù dì, dì qiǎn kāng huái yīng bài zhī, lǔ jiǎ shì liù qiān yú zhòng. yǐ chǒu, cì yú qí shān, wén tōng qiǎn shǐ fèng shū zì chén qí shī, qǐng dì rù jìn. bǐng chén, jí qí yīn, wén tōng yú yuē, bì bì bù huò tōng, fù cì yú qí shān. shì shí, zhāo zōng lèi qiǎn shǐ jī zhū shū yù zhá cì dì, qiǎn dì shōu jūn huán běn dào. dì zhěn zhī yuē:" cǐ bì wén tōng quán huì zhī móu yě." jiē bù fèng zhào. guǐ yǒu, fēi zhāng fèng cí, qiě yí jūn běi fá. yǐ hài, zhì bīn zhōu, jié dù shǐ lǐ jì huī jǔ chéng jiàng. jì huī yīn qǐng qù wén tōng suǒ cì lǐ xìng, fù běn zōng yáng shì, yòu qǐng nà qí tǎng yǐ wéi zhì, dì jiē cóng zhī, réng yì qí míng yuē chóng běn. bīn zhōu píng. jǐ chǒu, táng chéng xiàng cuī yǔn jīng zhào yǐn zhèng yuán guī zhì huá zhōu, yǐ sù yíng fèng wèi qǐng, xǔ zhī.
十月戊戌,奉密诏赴长安。是时,朝廷既诛刘季述,以韩全诲、张宏彦为两军 中尉,袁易简、周敬容为枢密使。是时军国大政,专委宰相崔允,每事裁抑宦官, 宦官侧目。允一日于便殿奏,欲尽去之,全诲等属垣闻之,尝于昭宗前祈哀自诉。 自是昭宗敕允,每有密奏,令进囊封。全诲等乃访京城美妇人十数以进,使求宫中 阴事,昭宗不悟,允谋渐泄。中官视允皆裂,以重赂甘言诱籓臣以为城社,时因燕 聚,则相向流涕。时允掌三司货泉,全诲等教禁兵伺允出,聚而呼噪,诉以冬衣减 损,又于昭宗前诉之;昭宗不得已,罢允知政事。允怒,急召帝请以兵入辅,故有 是行。戊申,行次河中。同州留后司马鄴,华之幕吏也,举郡来降。辛亥,驻军于 渭滨,华帅韩建遣使奉笺纳款,又以银三万两助军。是日,行次零口。癸丑,闻长 安乱,昭宗为阉官韩全诲等劫迁,西幸凤翔,盖避帝之兵锋也。翼日,遂命旋师, 夕次于赤水。乙卯,大军集于华州城下,韩建惶骇失措,即以城降。丙辰,帝表建 权知忠武军事,促令赴任。同、华二州平。是时,唐太子太师卢知猷等二百六十三 人列状请帝速请迎奉。己未,遂帅诸军发自赤水。壬戌,次于咸阳。侦者云:“天 子昨暮至岐山,旦日宋文通扈跸入其闉矣。”是时,岐人遣大将符道昭领兵万人屯 于武功以拒帝,帝遣康怀英败之,掳甲士六千余众。乙丑,次于岐山,文通遣使奉 书自陈其失,请帝入觐。丙辰,及岐闉,文通渝约,闭壁不获通,复次于岐山。是 时,昭宗累遣使赍硃书御札赐帝,遣帝收军还本道。帝诊之曰:“此必文通、全诲 之谋也。”皆不奉诏。癸酉,飞章奉辞,且移军北伐。乙亥,至邠州,节度使李继 徽举城降。继徽因请去文通所赐李姓,复本宗杨氏,又请纳其帑以为质,帝皆从之, 仍易其名曰崇本。邠州平。己丑,唐丞相崔允、京兆尹郑元规至华州,以速迎奉为 请,许之。
èr nián zhēng yuè, dì fù cì yú wǔ gōng, qí rén jiān bì bù xià, nǎi huí jūn yú hé zhōng. èr yuè, wén jìn jūn dà jǔ nán xià, shēng yán lái yuán fèng xiáng, dì qiǎn zhū yǒu níng shuài shī huì jìn zhōu cì shǐ shì shū cóng yǐ yù zhī, dì yǐ dà jūn jì qí hòu. sān yuè, yǒu níng shū cóng yǔ jìn jūn zhàn yú jìn zhōu zhī běi, dà bài zhī, shēng qín kè yòng nán tíng luán. dì xǐ, wèi zuǒ yòu yuē:" cǐ qí rén zhī suǒ shì yě, jīn jì rú cǐ, qí zhī biàn bù jiǔ yǐ." sì yuè, qí rén qiǎn fú dào zhāo lǐng dà jūn tún yú guó xiàn, kāng huái yīng shuài xiāo qí bài zhī. dīng yǒu, táng chéng xiàng cuī yǔn zì huá lái yè dì, lǚ shù jiān yùn wēi jí, shì bù kě huǎn yòu lǜ qún yān yōng zhāo zōng xìng shǔ, qiě gào dì, dì wèi dòng róng. yǔn jiāng cí, qǐ yàn yú fǔ shǔ, dì jǔ jiǔ, yǔn qíng jī yú āi, yīn zì chí lè bǎn, shēng qū yǐ yòu jiǔ. dì shén yuè, zuò zhōng yǐ liáng mǎ zhēn wán zhī wù lài, jì xíng, mìng zhū jiàng shàn róng jù.
二年正月,帝复次于武功,岐人坚壁不下,乃回军于河中。二月,闻晋军大举 南下,声言来援凤翔,帝遣硃友宁帅师会晋州刺史氏叔琮以御之,帝以大军继其后。 三月,友宁、叔琮与晋军战于晋州之北,大败之,生擒克用男廷鸾。帝喜,谓左右 曰:“此岐人之所恃也,今既如此,岐之变不久矣。”四月,岐人遣符道昭领大军 屯于虢县,康怀英帅骁骑败之。丁酉,唐丞相崔允自华来谒帝,屡述艰运危急,事 不可缓;又虑群阉拥昭宗幸蜀,且告帝,帝为动容。允将辞,启宴于府署,帝举酒, 允情激于哀,因自持乐板,声曲以侑酒。帝甚悦,座中以良马珍玩之物赉,既行, 命诸将缮戎具。
wǔ yuè dīng sì, dì fù xī zhēng. liù yuè dīng chǒu, cì yú guó xiàn. guǐ wèi, yǔ qí jūn dà zhàn, zì chén zhì wǔ, shā wàn yú zhòng, qín qí jiàng xiào shù bǎi rén, chéng shèng suì bī qí lěi. qī yuè bǐng wǔ, qí jūn fù chū qiú zhàn, dì jūn bù lì. shì yuè, qiǎn kǒng qíng shuài shī qǔ fèng lǒng chéng sān zhōu, jiē xià zhī. shì shí, qí rén xiāng shuài jié zhài yú zhū shān, yǐ bì dì jūn dì fēn bīng yǐ tǎo, jiā xún zhī nèi, bìng píng zhī. jiǔ yuè jiǎ xū, dì yǐ qí jūn zhū zhài lián jié shāo shèng, yīn qīn tǒng qiān qí dēng gāo zhěn zhī. shí qiū kōng chéng jì, yān ǎi sì jué, hū yǒu zǐ yún rú sǎn gài, níng yú lóng jīng zhī shàng, jiǔ zhī fāng sàn, guān zhě xián yà zhī. shì shí, dì yǐ qí rén jiān bì bù zhàn, qiě lǜ shī lǎo, sī yù xuán pèi yǐ guī hé zhōng, yīn mì zhào shàng jiàng shù rén yǔ qí shì. shí qīn cóng zhǐ huī shǐ gāo jì chāng dú qián chū kàng yán yuē:" tiān xià xióng jié, kuī cǐ jǔ zhě yī suì yǐ jīn qí rén yǐ kùn, yuàn shǎo qí zhī." dì jiā qí yán, yīn yuē:" bīng fǎ guì yǐ zhèng lǐ, yǐ qí shèng zhě zhà yě, chéng jī jí shì, bì yóu shì hū!" nǎi mìng jì chāng mì mù rén rù qí yǐ dài zhī, xún yǒu qí shì mǎ jǐng jiān yuàn yīng mìng, qiě yuē:" shì xíng yě, bì wú shēng lǐ, yuàn lù qí nú." dì qī rán zhǐ qí xíng, jǐng gù qǐng, nǎi xǔ zhī. míng rì jūn chū, běi mèng suǒ yán yún: shí yīn zhū yǒu lún zǒng qí jūn qiě zhì, jiāng dà chū bīng yà zhī. zhū zhài píng nì rú wú rén, jǐng yīn yuè mǎ xī zǒu, zhí kòu qí yīn, zhà yǐ jūn yuàn dōng dùn wèi gào, qiě yán liè zhài shàng liú wàn yú rén, qí xī jiāng dùn yǐ, yí sù yǎn zhī. lǐ mào zhēn xìn qí yán, àn: lǐ mào zhēn jí sòng wén tōng, cǐ jì qián hòu hù yì, gài réng dāng shí jūn xí zhī wén, wèi jí gǎi cóng huà yī. jù qǐ èr fēi, xī zhòng lái kòu. shí zhū jūn yǐ jiè mǎ dài zhī, zhōng jūn yī gǔ, bǎi yíng jù jìn, yòu fēn qiǎn shù qí yǐ jù qí yīn. qí rén jìn bù néng zhù qí zhǐ, tuì bù néng rù qí lěi, shā lù róu jiàn, bù zhī qí shù. mào zhēn yóu shì sàng dǎn, dàn bì bì ér yǐ. shí yī yuè guǐ mǎo, fū shuài lǐ zhōu yí xīn táng shū zuò " lǐ mào xūn", mào xūn jí zhōu yí yě. tǒng bīng wàn yú rén tún yú qí zhī běi yuán, yǔ chéng zhòng jǔ fēng yǐ xiāng yìng. yì rì, dì yǐ zhōu yí jì lí běn bù, fū zhì bì wú shǒu bèi, yīn mìng kǒng qíng chéng xū xí xià zhī. jiǎ yín, fū zhōu píng. zhōu yí wén zhī, shōu jūn ér dùn. mào zhēn jì shī fū zhōu zhī yuán, è rán yǒu wǎ jiě zhī jù, yóu shì yì hái jǐng bì, zhū yān sì yǐ zì shú yān.
五月丁巳,帝复西征。六月丁丑,次于虢县。癸未,与岐军大战,自辰至午, 杀万余众,擒其将校数百人,乘胜遂逼其垒。七月丙午,岐军复出求战,帝军不利。 是月,遣孔勍帅师取凤、陇、成三州,皆下之。是时,岐人相率结寨于诸山,以避 帝军;帝分兵以讨,浃旬之内,并平之。九月甲戌,帝以岐军诸寨连结稍盛,因亲 统千骑登高诊之。时秋空澄霁,烟霭四绝,忽有紫云如伞盖,凝于龙旌之上,久之 方散,观者咸讶之。是时,帝以岐人坚壁不战,且虑师老,思欲旋旆以归河中,因 密召上将数人语其事。时亲从指挥使高季昌独前出抗言曰:“天下雄杰,窥此举者 一岁矣;今岐人已困,愿少俟之。”帝嘉其言,因曰:“兵法贵以正理,以奇胜者 诈也,乘机集事,必由是乎!”乃命季昌密募人入岐以绐之,寻有骑士马景坚愿应 命,且曰:“是行也,必无生理,愿录其孥。”帝凄然止其行,景固请,乃许之。 明日军出,《北梦琐言》云:时因硃友伦总骑军且至,将大出兵迓之。诸寨屏匿如 无人,景因跃马西走,直叩岐闉,诈以军怨东遁为告,且言列寨尚留万余人,俟夕 将遁矣,宜速掩之。李茂贞信其言,案:李茂贞即宋文通,此纪前后互异,盖仍当 时军檄之文,未及改从画一。遽启二扉,悉众来寇。时诸军以介马待之,中军一鼓, 百营俱进,又分遣数骑以据其闉。岐人进不能驻其趾,退不能入其垒,杀戮蹂践, 不知其数。茂贞由是丧胆,但闭壁而已。十一月癸卯,鄜帅李周彝《新唐书》作 “李茂勋”,茂勋即周彝也。统兵万余人屯于岐之北原,与城中举烽以相应。翼日, 帝以周彝既离本部,鄜畤必无守备,因命孔勍乘虚袭下之。甲寅,鄜州平。周彝闻 之,收军而遁。茂贞既失鄜州之援,愕然有瓦解之惧,由是议还警跸,诛阉寺以自 赎焉。
sān nián zhēng yuè jiǎ yín, qí rén qǐ bì, táng zhāo zōng jiàng shǐ xuān wèn wèi láo, jiān chuán mì zhǐ. xún yòu mìng hàn lín xué shì hán wò zhào guó fū rén chǒng yán jī zhào yā cì dì zǐ jīn jiǔ qì yù yī yù dài. bǐng chén, huá zhōu liú hòu lǐ cún shěn qiǎn fēi qí lái gào, qīng zhōu jié dù shǐ wáng shī fàn qiǎn yá jiāng zhāng hòu niǎn jiǎ zhòu gōng shuò, zhà yán lái xiàn, yù dào jù zhōu chéng, shì jué, yǐ qín zhī yǐ. shì rì, shī fàn yòu qiǎn qí jiāng liú xún dào jù yǎn zhōu. dīng sì, zhāo zōng qiǎn zhōng shǐ yā sòng jūn róng shǐ hán quán huì yǐ xià sān qiān yú rén shǒu jí yǐ shì dì. jiǎ zǐ, zhāo zōng fā lí fèng xiáng, xìng zuǒ jiàn zhài, quán zhù bì dì yíng. dì sù fú dài zuì, zhāo zōng mìng xué shì chuán xuān miǎn zhī, dì jí rù jiàn chēng zuì, bài fú zhě shù sì. jì ér cù zhào shēng diàn, mì ěr yù zuò, qiě yuē:" zōng miào shè jì shì qīng zài zào, zhèn yǔ qī shǔ shì qīng zài shēng." yīn jiě suǒ yù yù dài miàn yǐ cì dì dì yì yǐ yù ān lè mǎ jīn yín qì wén jǐn yù zhuàn jiǔ guǒ děng gōng zì bài jìn yān. jí cuì huá dōng xíng, dì pǐ mǎ qián dǎo shí yú lǐ, xuān lìng zhǐ zhī. jǐ sì, zhāo zōng zhì cháng ān, yè tài miào, yù cháng lè lóu. lǐ bì, wèi dì yuē: " zhèn shēng rù jiù jīng, shì qīng zhī lì yě. zì gǔ jiù jūn zhī wēi, céng wú yǒu rú shì zhě. kuàng jīn rì zài jí qīng miào, dé qīn fèng shāng jiǔ, diàn yú xiān huáng dì shì qián, qīng zhī dé, zhèn zhī bù néng bào yǐ!" jí zhào dì zhí shǒu, shēng lèi jù fā zhě jiǔ zhī. yì rì, zhū huàn guān dì wǔ kě fàn děng wǔ bǎi yú rén yú nèi shì shěng. sān yuè gēng chén, zhì yǐ dì wèi shǒu tài wèi jiān zhōng shū lìng xuān wǔ xuān yì tiān píng hù guó děng jūn jié dù shǐ zhū dào bīng mǎ fù yuán shī, jiā shí yì sān qiān hù, shí fēng sì bǎi hù, réng cì huí tiān zài zào jié zhōng shǒu zhèng gōng chén.
三年正月甲寅,岐人启壁,唐昭宗降使宣问慰劳,兼传密旨。寻又命翰林学士 韩渥、赵国夫人宠颜赍诏押赐帝紫金酒器、御衣玉带。丙辰,华州留后李存审遣飞 骑来告,青州节度使王师范遣牙将张厚辇甲胄弓槊,诈言来献,欲盗据州城,事觉, 已擒之矣。是日,师范又遣其将刘鄩盗据兗州。丁巳,昭宗遣中使押送军容使韩全 诲已下三千余人首级以示帝。甲子,昭宗发离凤翔,幸左剑寨,权驻跸帝营。帝素 服待罪,昭宗命学士传宣免之,帝即入见称罪,拜伏者数四。既而促召升殿,密迩 御座,且曰:“宗庙社稷是卿再造,朕与戚属是卿再生。”因解所御玉带面以赐帝; 帝亦以玉鞍勒马、金银器、纹锦、御馔酒果等躬自拜进焉。及翠华东行,帝匹马前 导十余里,宣令止之。己巳,昭宗至长安,谒太庙,御长乐楼。礼毕,谓帝曰: “朕生入旧京,是卿之力也。自古救君之危,曾无有如是者。况今日再及清庙,得 亲奉觞酒,奠于先皇帝室前,卿之德,朕知不能报矣!”即召帝执手,声泪俱发者 久之。翼日,诛宦官第五可范等五百余人于内侍省。三月庚辰,制以帝为守太尉、 兼中书令、宣武宣义天平护国等军节度使、诸道兵马副元师,加食邑三千户,实封 四百户,仍赐回天再造竭忠守正功臣。
wù xū, dì jiàn pèi dōng hái, zhāo zōng yù yán xǐ lóu sòng zhī, jì zuì, qiǎn nèi chén cì dì yù zhì yáng liǔ cí wǔ shǒu. sān yuè wù wǔ, zhì dà liáng. shí yǐ qīng zhōu wèi píng, mìng jūn shì xiū huàn yǐ qí dōng zhēng. sì yuè bǐng zǐ, xún shī yú lín qú, jí mìng bī qí chéng, yǔ qīng zhōu bīng zhàn yú chéng xià, dà bài zhī. shì xī, huái jiāng wáng jǐng rén yǐ suǒ bù yuán jūn xiāo dùn, dì qiǎn yáng shī hòu zhuī jí fǔ táng, shā qiān rén, chéng shèng gōng xià mì zhōu. bā yuè wù chén, yǐ fá pàn zhī bǐng wěi yú yáng shī hòu, dì nǎi dōng hái. jiǔ yuè guǐ mǎo, shī hòu lǜ dà jūn yǔ wáng shī fàn zhàn yú lín qú, qīng jūn dà bài, shā wàn yú rén, bìng qín shī fàn dì shī kè, jí shí xǐ zhài yǐ bī qí chéng. xīn hài, piān jiàng liú zhòng bà qín dì zhōu cì shǐ shào bō lái xiàn. bō, shī fàn zhī móu zhǔ yě, dì mìng bì zhī. wù wǔ, shī fàn jǔ chéng qǐng xiáng. qīng zhōu píng. yì rì, fēn mìng jiàng xiào lüè dì yú dēng lái zī dì děng zhōu, jiē xià zhī. yóu shì dōng jiān zhì hǎi, jiē wèi liáng tǔ yě. dì fù mìng shī fàn quán zhī qīng zhōu jūn zhōu shì, shī fàn nǎi qǐng yǐ qián èr shí wàn guàn kào jūn, dì xǔ zhī. shí yuè xīn sì, hù jià dōu zhǐ huī shǐ zhū yǒu lún yīn jī jū duò mǎ, zú yú cháng ān. fù zhì, dì dà nù, yǐ wéi táng shì dà chén yù móu pàn jǐ, zhì yǒu lún bào sǐ. shí yī yuè dīng yǒu, qīng jiāng liú xún jǔ yǎn zhōu lái jiàng. xún, wáng shī fàn zhī jiāng yě, shī fàn lìng qiè jù yǎn zhōu jiǔ zhī, jí wén shī fàn jiàng, xún nǎi guī mìng. dì yǐ xún shàn shì qí zhǔ, dài zhī shén yōu, xún shǔ wèi yuán shuài fǔ dōu yā yá, quán zhī fū zhōu liú hòu.
戊戌,帝建旆东还,昭宗御延喜楼送之,既醉,遣内臣赐帝御制《杨柳词》五 首。三月戊午,至大梁。时以青州未平,命军士休浣以俟东征。四月丙子,巡师于 临朐,亟命逼其城,与青州兵战于城下,大败之。是夕,淮将王景仁以所部援军宵 遁,帝遣杨师厚追及辅唐,杀千人,乘胜攻下密州。八月戊辰,以伐叛之柄委于杨 师厚,帝乃东还。九月癸卯,师厚率大军与王师范战于临朐,青军大败,杀万余人, 并擒师范弟师克,即时徙寨以逼其城。辛亥,偏将刘重霸擒棣州刺史邵播来献。播, 师范之谋主也,帝命毙之。戊午,师范举城请降。青州平。翼日,分命将校略地于 登、莱、淄、棣等州,皆下之。由是东渐至海,皆为梁土也。帝复命师范权知青州 军州事,师范乃请以钱二十万贯犒军,帝许之。十月辛巳,护驾都指挥使硃友伦因 击鞠堕马,卒于长安。讣至,帝大怒,以为唐室大臣欲谋叛己,致友伦暴死。十一 月丁酉,青将刘鄩举兗州来降。鄩,王师范之将也,师范令窃据兗州久之,及闻师 范降,鄩乃归命。帝以鄩善事其主,待之甚优,寻署为元帅府都押牙,权知鄜州留 后。
tiān yòu yuán nián zhēng yuè jǐ yǒu, dì fā zì dà liáng, xī fù hé zhōng, jīng shī wén zhī, wèi zhī zhèn jù. shì shí, jiāng yì yíng jià dōng xìng luò yáng, lǜ táng shì dà chén yì yì, dì nǎi mì lìng hù jià dōu zhǐ huī shǐ zhū yǒu liàng jiǎo zhāo zōng mìng, shōu zǎi xiāng cuī yǔn jīng zhào yǐn zhèng yuán guī děng shā zhī. ōu yáng shǐ yún: qiǎn zhū qiān shā yìn yú jīng shī, qí yǔ yǒu lún jī jū zhě jiē shā zhī. yòu, bīn qí bīng shì qīn bī jīng jī, dì yīn shì shàng biǎo, jiān qǐng zhāo zōng xìng luò, zhāo zōng bù dé yǐ ér cóng zhī. dì nǎi lǜ zhū dào dīng jiàng cái lì, tóng gòu luò yáng guān, bù shù yuè ér chéng. èr yuè yǐ hài, zhāo zōng zhù bì yú shǎn, dì zì hé zhōng lái jìn, yè jiàn xíng yíng. yīn sǎ tì ér yán yuē:" lǐ mào zhēn děng qiè móu huò luàn, jiāng pò shèng yú, lǎo chén wú zhuàng, qǐng bì xià dōng qiān, wèi shè jì dà jì yě." zhāo zōng mìng yán yú qǐn shì jiàn hé huáng hòu, miàn cì jiǔ qì jí yī wù. hé hòu wèi dì yuē:" cǐ hòu dà jiā fū fù wěi shēn yú quán zhōng yǐ." yīn xī xū qì xià. hòu shù rì, dì kāi yàn yú shǎn zhī sī dì, qǐng jià lín xìng. yì rì, dì cí guī luò yáng, zhāo zōng kāi nèi yàn, shí yǒu gōng rén yǔ zhāo zōng fù ěr ér yǔ. hán jiàn niè dì zhī zú, dì jù chū, yǐ wéi tú jǐ, yīn lián shàng zhāng qǐng chē jià xìng luò. shí guó chūn qiū wú shì jiā, sān yuè dīng sì, táng dì qiǎn jiān shǐ yǐ juàn zhào gào nán yú wǒ jí xī chuān hé dōng děng, lìng jiū lǜ fān zhèn, yǐ tú kuāng fù. zhào yǒu yún:" zhèn zhì luò yáng, zé wèi quán zhōng suǒ yōu bì, zhào chì jiē chū qí shǒu, zhèn yì bù dé fù tōng yǐ."
天祐元年正月己酉,帝发自大梁,西赴河中,京师闻之,为之震惧。是时,将 议迎驾东幸洛阳,虑唐室大臣异议,帝乃密令护驾都指挥使硃友谅矫昭宗命,收宰 相崔允、京兆尹郑元规等杀之。《欧阳史》云:遣硃谦杀胤于京师,其与友伦击鞠 者皆杀之。又,邠、岐兵士侵逼京畿,帝因是上表,坚请昭宗幸洛,昭宗不得已而 从之。帝乃率诸道丁匠财力,同构洛阳官,不数月而成。二月乙亥,昭宗驻跸于陕, 帝自河中来觐,谒见行营。因洒涕而言曰:“李茂贞等窃谋祸乱,将迫乘舆,老臣 无状,请陛下东迁,为社稷大计也。”昭宗命延于寝室见何皇后,面赐酒器及衣物。 何后谓帝曰:“此后大家夫妇委身于全忠矣。”因欷歔泣下。后数日,帝开宴于陕 之私第,请驾临幸。翼日,帝辞归洛阳,昭宗开内宴,时有宫人与昭宗附耳而语。 韩建蹑帝之足,帝遽出,以为图己,因连上章请车驾幸洛。《十国春秋》、《吴世 家》,三月丁巳,唐帝遣间使以绢诏告难于我及西川、河东等,令纠率籓镇,以图 匡复。诏有云:“朕至洛阳,则为全忠所幽闭,诏敕皆出其手,朕意不得复通矣。”
sān yuè dīng wèi, zhāo zōng zhì yǐ dì jiān pàn zuǒ yòu shén cè jí liù jūn zhū wèi shì. shì shí, zhāo zōng lèi qiǎn zhōng shǐ jí nèi fū rén chuán xuān, wèi dì yuē:" huáng hòu fāng zài cǎo rù, wèi rèn jiù lù, yù yǐ shí yuè xìng luò." dì yǐ shǎn zhōu xiǎo fān, fēi wàn shèng jiǔ liú zhī dì, qī yǐ sì yuè nèi dōng xìng. rùn yuè dīng yǒu, zhāo zōng fā zì shǎn jùn. rén yín, cì yú gǔ shuǐ. shì shí, zhāo zōng zuǒ yòu wéi xiǎo huáng mén jí dǎ qiú gòng fèng nèi yuán xiǎo ér èr bǎi yú rén, dì yóu jì zhī. shì rì, mì lìng yī guān xǔ zhāo yuǎn gào biàn, nǎi shè zhuàn yú bié wò, zhào ér jǐn shā zhī, jiē kēng yú mù xià. xiān shì, xuǎn èr bǎi yú rén, xíng mào dà xiǎo yī rú nèi yuán rén wù zhī zhuàng, zhì shì shǐ yī rén qín èr rén, yì yú kēng suǒ, jí méng qí yī jí róng jù zì shì. zhāo zōng chū bù néng biàn, jiǔ ér fāng chá. zì shì, zhāo zōng zuǒ yòu qián hòu, jiē liáng rén yǐ. jiǎ chén, chē jià zhì luò dōu, dì yǔ zǎi xiàng bǎi guān dǎo jià rù gōng. yǐ mǎo, zhāo zōng yǐ dì wèi xuān wǔ xuān yì hù guó zhōng wǔ sì zhèn jié dù shǐ. shí dì qǐng yǐ yùn zhōu shòu zhāng quán yì, gù yǒu cǐ mìng. wǔ yuè bǐng yín, zhāo zōng yàn qún chén, yuē:" zuó lái yù lóu qián yī yè wáng shī shè shū, lài liáng wáng shōu de fù běn, bù rán wù shì, zǎi zhí bù dé wú guò yǐ." shì rì yàn cì, zhāo zōng rù nèi, zhào dì yú nèi diàn qū yàn, dì bù cè qí shì, bù gǎn fèng zhào. yòu yuē:" qīng bù yù lái, jí lìng jìng xiáng rén lái." dì mì qiǎn xiáng chū, nǎi zhǐ. jǐ sì, fèng cí dōng guī. yǐ hài, zhì dà liáng. liù yuè, dì qiǎn dōu jiāng zhū yǒu yù lǜ shī tǎo bīn zhōu, jié dù shǐ yáng chóng běn pàn gù yě. guǐ chǒu, dì xī zhēng, suì cháo yú luò yáng. qī yuè jiǎ zǐ, zhāo zōng yàn dì yú wén sī jū chǎng. yǐ chǒu, dì fā dōng dōu. rén shēn, zhì hé zhōng. bā yuè rén yín, zhāo zōng yù shì yú dà nèi, yí zhì yǐ huī wáng chù wèi sì. yǐ sì, dì zì hé zhōng yǐn jūn ér xī. guǐ chǒu, cì yú yǒng shòu, bīn jūn bù chū. jiǔ yuè xīn wèi, bān shī. shí yuè guǐ sì, zhì luò yáng, yì xī nèi, lín yú zǐ gōng qián, zhī jiàn yú sì jūn. xīn chǒu, zhì yǐ àn cǐ xià yǒu quē wén. dì zhì zì xī zhēng. shí yī yuè xīn yǒu, guāng zhōu qiǎn shǐ lái qiú yuán. shí guāng zhōu guī kuǎn yú dì, xún wèi huái rén suǒ gōng, gù lái qǐ shī. wù yín, dì nán zhēng dù huái, cì yú huò qiū, dà lüè lú shòu zhī jìng, huái rén nǎi qì guāng zhōu ér qù.
三月丁未,昭宗制以帝兼判左右神策及六军诸卫事。是时,昭宗累遣中使及内 夫人传宣,谓帝曰:“皇后方在草蓐,未任就路,欲以十月幸洛。”帝以陕州小籓, 非万乘久留之地,期以四月内东幸。闰月丁酉,昭宗发自陕郡。壬寅,次于谷水。 是时,昭宗左右惟小黄门及打球供奉、内园小兒二百余人,帝犹忌之。是日,密令 医官许昭远告变,乃设馔于别幄,召而尽杀之,皆坑于幕下。先是,选二百余人, 形貌大小一如内园人物之状,至是使一人擒二人,缢于坑所,即蒙其衣及戎具自饰。 昭宗初不能辨,久而方察。自是,昭宗左右前后,皆梁人矣。甲辰,车驾至洛都, 帝与宰相百官导驾入宫。乙卯,昭宗以帝为宣武、宣义、护国、忠武四镇节度使。 时帝请以郓州授张全义,故有此命。五月丙寅,昭宗宴群臣,曰:“昨来御楼前一 夜亡失赦书,赖梁王收得副本,不然误事,宰执不得无过矣。”是日宴次,昭宗入 内,召帝于内殿曲宴,帝不测其事,不敢奉诏。又曰:“卿不欲来,即令敬翔人来。” 帝密遣翔出,乃止。己巳,奉辞东归。乙亥,至大梁。六月,帝遣都将硃友裕率师 讨邠州,节度使杨崇本叛故也。癸丑,帝西征,遂朝于洛阳。七月甲子,昭宗宴帝 于文思鞠场。乙丑,帝发东都。壬申,至河中。八月壬寅,昭宗遇弑于大内,遗制 以辉王柷为嗣。乙巳,帝自河中引军而西。癸丑,次于永寿,邠军不出。九月辛未, 班师。十月癸巳,至洛阳,诣西内,临于梓宫前,祗见于嗣君。辛丑,制以案此下 有阙文。帝至自西征。十一月辛酉,光州遣使来求援。时光州归款于帝,寻为淮人 所攻,故来乞师。戊寅,帝南征渡淮,次于霍丘,大掠卢、寿之境,淮人乃弃光州 而去。
èr nián zhēng yuè gēng shēn, jìn gōng shòu zhōu, shòu rén jiān bì bù chū. dīng hài, dì zì huò qiū bān shī. èr yuè xīn mǎo, dì zhì zì nán zhēng. jiǎ wǔ, qīng zhōu jié dù shǐ wáng shī fàn zhì dà liáng, dì dài yǐ bīn lǐ, xún biǎo shòu hé yáng jié dù shǐ. qī yuè xīn yǒu, tiān zǐ cì dì yíng luán jì gōng bēi, shù yú luò yáng. gēng wǔ, qiǎn dà jiàng jūn yáng shī hòu lǜ qián jūn tǎo zhào kuāng níng yú xiāng zhōu. xīn wèi, dì nán zhēng, biǎo zhào kuāng níng zuì zhuàng, xuē duó guān jué. bā yuè, yáng shī hòu jìn shōu táng dèng fù yǐng suí jūn fáng děng qī zhōu. dì zhù jūn hàn jiāng běi, zì xún jiāng gān, jīng dù jì shī zhī suǒ. jiǔ yuè jiǎ zǐ, shī hòu yú yīn gǔ jiāng kǒu zào liáng yǐ jì shī, zhào kuāng níng lǜ bīng èr wàn zhèn yú jiāng bīn. shī hòu huī bīng jìn jī, xiāng rén dà bài, shā wàn yú zhòng. yǐ chǒu, yuè kuāng níng fén qí zhōu, lǜ qīn jūn zài qīng gě yán hàn ér dùn. bǐng yín, dì jì jiāng, zhì zhōng liú, zhōu huài, jiāng méi zhě shù sì, bǐ jí àn, zhōu chén. shì rì, rù xiāng chéng, dì yīn zhōu shì fǔ shǔ, qí tǎng zàng xī kōng. wéi yú xī wǔ xià yǒu yī tíng, chuāng hù yǎn rán, jiōng suǒ shén mì, suì lìng pò suǒ qǐ fēi, zhōng yǒu yī dà kuì, jiān jué shèn zhì yòu lìng pò qí kuì, nèi yǒu jīn yín shù bǎi dìng. dì yīn tàn yuē:" luàn bīng jì rù, gōng sī cái huò gù wú jié yí yǐ. cǐ tǎng dāng yǒu yīn wù zhǔ zhī, bù lìng cháng rén suǒ de, qí wǒ yǐ yǒu zhī xié!" suì yǐ bǎi yú dìng cì yáng shī hòu. xí jīng zhōu, liú hòu zhào kuāng míng qì chéng shàng xiá bēn shǔ. jīng xiāng èr zhōu píng. dì yǐ dōu jiāng hè guī quán lǐng jīng zhōu, yáng shī hòu quán lǐng xiāng zhōu, jí biǎo qí shì.
二年正月庚申,进攻寿州,寿人坚壁不出。丁亥,帝自霍丘班师。二月辛卯, 帝至自南征。甲午,青州节度使王师范至大梁,帝待以宾礼,寻表授河阳节度使。 七月辛酉,天子赐帝迎鸾纪功碑,树于洛阳。庚午,遣大将军杨师厚率前军讨赵匡 凝于襄州。辛未,帝南征,表赵匡凝罪状,削夺官爵。八月,杨师厚进收唐、邓、 复、郢、随、均、房等七州。帝驻军汉江北,自循江干,经度济师之所。九月甲子, 师厚于阴谷江口造梁以济师,赵匡凝率兵二万振于江滨。师厚麾兵进击,襄人大败, 杀万余众。乙丑,越匡凝焚其舟,率亲军载轻舸沿汉而遁。丙寅,帝济江,至中流, 舟坏,将没者数四,比及岸,舟沉。是日,入襄城,帝因周视府署,其帑藏悉空。 惟于西庑下有一亭,窗户俨然,扃锁甚密,遂令破锁启扉,中有一大匮,缄鐍甚至; 又令破其匮,内有金银数百锭。帝因叹曰:“乱兵既入,公私财货固无孑遗矣。此 帑当有阴物主之,不令常人所得,俟我以有之邪!”遂以百余锭赐杨师厚。袭荆州, 留后赵匡明弃城上峡奔蜀。荆、襄二州平。帝以都将贺瑰权领荆州,杨师厚权领襄 州,即表其事。
shí yuè bǐng xū shuò, tiān zǐ yǐ dì wèi zhū dào bīng mǎ yuán shuài. xīn mǎo, dì zì xiāng zhōu yǐn jūn yóu guāng zhōu lù qū huái nán jiāng fā, jìng xiáng qiè jiàn, qǐng bān shī yǐ quán jūn shì, dì bù tīng. rén chén, cì yú zǎo yáng, yù dà yǔ, pō zǔ shī xíng zhī shì. jūn zhì shòu chūn, shòu chūn rén jiān bì qīng yě yǐ dài dì. dì nǎi hái, shě yú zhèng yáng.
十月丙戌朔,天子以帝为诸道兵马元帅。辛卯,帝自襄州引军由光州路趋淮南; 将发,敬翔切谏,请班师以全军势,帝不听。壬辰,次于枣阳,遇大雨,颇阻师行 之势。军至寿春,寿春人坚壁清野以待帝。帝乃还,舍于正阳。
shí yī yuè bǐng chén, dà jūn běi jì. shí guó chūn qiū: chái zài yòng chāo qí hòu jūn, zhǎn shǒu sān qiān jí, huò zī zhòng wàn jì. dì zhì rǔ yīn, shēn huǐ huái nán zhī xíng, zào fán yóu shén. shī yǒu zá zhì: zhū quán zhōng cháng yǔ liáo zuǒ jí yóu kè zuò yú dà liǔ zhī xià, quán zhōng dú yán yuē:" cǐ shù yí wèi chē gū." zhòng mò yīng. yǒu yóu kè shù rén qǐ yīng yuē: " yí wèi chē gū." quán zhōng bó rán lì shēng yuē:" shū shēng bèi hǎo shùn kǒu wán rén, jiē cǐ lèi yě. chē xū yòng jiā gǔ, liǔ mù qǐ kě wèi zhī!" gù zuǒ yòu yuē:" shàng hé dài!" zuǒ yòu shù shí rén zuó yán wèi chē gū zhě, xī pū shā zhī. dīng mǎo, dì zhì zì nán zhēng. xīn sì, tiān zǐ mìng dì wèi xiàng guó, zǒng bǎi kuí. yǐ xuān wǔ xuān yì tiān píng hù guó tiān xióng wǔ shùn yòu guó hé yáng yì wǔ zhāo yì bǎo yì wǔ zhāo wǔ dìng tài níng píng lú kuāng guó wǔ níng zhōng yì jīng nán děng èr shí yī dào wèi wèi guó. àn jiù táng shū, shàng yǒu zhōng wǔ zhèn guó èr dào, cǐ quē zài. jìn fēng dì wèi wèi wáng, rù cháo bù qū, jiàn lǚ shàng diàn, zàn bài bù míng, jiān bèi jiǔ xī zhī mìng. guǐ wèi, táng zhōng shū mén xià zòu:" zhōng shū yìn yǐ sòng xiàng guó, zhōng shū gōng shì quán yòng zhōng shū shěng yìn." jiǎ shēn, zhōng shū mén xià zòu: " tiān xià zhōu xiàn míng yǔ xiàng guó wèi wáng jiā huì tóng zhě, qǐng yì zhī." shí èr yuè yǐ yǒu shuò, dì ràng xiàng guó wèi wáng jiǔ xī zhī mìng. bǐng xū, jīng bǎi sī gè chà guān jī běn sī xū zhī kǒng mù bìng yìn fù wèi guó sòng nà. jiǎ wǔ, tiān zǐ yǐ dì jiān ràng jiǔ xī zhī mìng. nǎi mìng zǎi xiàng liǔ càn lái shǐ, qiě shù yī ràng zhī yì yān. dīng yǒu, dì yòu ràng jiǔ xī zhī mìng, zhào lüè yuē:" dàn yǐ hóng míng nán yǎn, yì shí xū zhāng, yí qiě xùn yú zòu chén, wèi biàn xíng yú diǎn cè." yòu gǎi zhū dào bīng mǎ yuán shuài wèi tiān xià bīng mǎ yuán shuài. shì shí, dì yǐ táng cháo bǎi guān fú shì duō quē, nǎi zhì zào zhú sè yī fú, qǐng cháo tíng děng dì cì zhī. qí suǒ gěi fèng qián, réng qǐng zì lái nián zhēng yuè quán zhī.
十一月丙辰,大军北济。《十国春秋》:柴再用抄其后军,斩首三千级,获辎 重万计。帝至汝阴,深悔淮南之行,躁烦尤甚。《师友杂志》:硃全忠尝与僚佐及 游客坐于大柳之下,全忠独言曰:“此树宜为车毂。”众莫应。有游客数人起应曰: “宜为车毂。”全忠勃然厉声曰:“书生辈好顺口玩人,皆此类也。车须用夹毂, 柳木岂可为之!”顾左右曰:“尚何待!”左右数十人捽言为车毂者,悉扑杀之。 丁卯,帝至自南征。辛巳,天子命帝为相国,总百揆。以宣武、宣义、天平、护国、 天雄、武顺、佑国、河阳、义武、昭义、保义、武昭、武定、泰宁、平卢、匡国、 武宁、忠义、荆南等二十一道为魏国。案《旧唐书》,尚有忠武、镇国二道,此阙 载。进封帝为魏王,入朝不趋,剑履上殿,赞拜不名,兼备九锡之命。癸未,唐中 书门下奏:“中书印已送相国,中书公事权用中书省印。”甲申,中书门下奏: “天下州县名与相国魏王家讳同者,请易之。”十二月乙酉朔,帝让相国、魏王、 九锡之命。丙戌,京百司各差官赍本司须知孔目并印赴魏国送纳。甲午,天子以帝 坚让九锡之命。乃命宰相柳灿来使,且述揖让之意焉。丁酉,帝又让九锡之命,诏 略曰:“但以鸿名难掩,懿实须彰,宜且徇于奏陈,未便行于典册。”又改诸道兵 马元帅为天下兵马元帅。是时,帝以唐朝百官服饰多阙,乃制造逐色衣服,请朝廷 等第赐之。其所给俸钱,仍请自来年正月全支。
sān nián zhēng yuè, yōu cāng chēng bīng, jiāng kòu yú wèi. wèi rén lái qǐ shī, qiě yǐ yá jūn jiāo hàn, móu yù zhū zhī, qiǎn qīn lì zāng yán fàn mì gào yú dì, dì yīn xǔ zhī. yǐ chǒu, běi zhēng. xiān shì, dì zhī ài nǚ shì luó shì, shì yuè zú yú yè chéng, yīn yǐ bīng zhàng shù qiān shì shí yú tuó zhōng, qiǎn kè jiāng mǎ sì xūn lǐng cháng zhí jūn qiān rén, zá yǐ gōng jiàng dīng fū, jiān qí tuó ér rù yú wèi, shēng yán wèi dì nǚ shè jì, wèi rén xìn ér bù yí. gēng wǔ yè, sì xūn lǜ qí zhòng yǔ luó shào wēi qīn jūn shù bǎi rén tóng gōng yá jūn, chí míng jǐn shā zhī, sǐ zhě qī qiān yú rén, pō yú yīng rú, yì wú liú zhě. shì rì, dì cì yú nèi huáng, wén zhī, chí qí zhì wèi. shí wèi zhī dà jūn fāng yǔ dì jūn tóng fá cāng zhōu, wén yá jūn zhī sǐ, jí shí bēn hái. dì zhī jūn zhuī jí lì tíng, shā zéi jǐ qiān, yú zhòng nǎi yōng dà jiàng shǐ rén yù bǎo yú gāo táng, dì qiǎn bīng wéi zhī. shì yuè, tiān zǐ zhào hé nán yǐn zhāng quán yì bù shǔ xiū zhì xiàng guó wèi wáng fǎ wù.
三年正月,幽、沧称兵,将寇于魏。魏人来乞师,且以牙军骄悍,谋欲诛之, 遣亲吏臧延范密告于帝,帝阴许之。乙丑,北征。先是,帝之爱女适罗氏,是月卒 于鄴城,因以兵仗数千事实于橐中,遣客将马嗣勋领长直军千人,杂以工匠、丁夫, 肩其橐而入于魏,声言为帝女设祭,魏人信而不疑。庚午夜,嗣勋率其众与罗绍威 亲军数百人同攻牙军,迟明尽杀之,死者七千余人,泊于婴孺,亦无留者。是日, 帝次于内黄,闻之,驰骑至魏。时魏之大军方与帝军同伐沧州,闻牙军之死,即时 奔还。帝之军追及历亭,杀贼几千,余众乃拥大将史仁遇保于高唐,帝遣兵围之。 是月,天子诏河南尹张全义部署修制相国魏王法物。
sān yuè jiǎ yín, tiān zǐ mìng dì zǒng pàn yán tiě dù zhī hù bù děng sān sī shì, dì zài shàng zhāng qiè ràng zhī, nǎi zhǐ. sì yuè guǐ wèi, gōng xià gāo táng, jūn mín wú shào zhǎng jiē shā zhī, shēng qín nì shǒu shǐ rén yù yǐ xiàn, dì mìng zhī jiě zhī. wèi jǐ, yòu gōng xià chán bó bèi wèi děng zhōu, jiē wèi wèi jūn cán dǎng suǒ jù gù yě. shì shí jìn rén wéi xíng zhōu, cì shǐ niú cún jié jiān bì gù shǒu, dì qiǎn fú dào zhāo shuài shī jiù zhī, jìn rén nǎi dùn qù. wǔ yuè, dì lüè dì yú míng zhōu, jì ér fù rù yú wèi. qī yuè jǐ wèi, zì wèi bān shī. shì rì, shōu fù xiāng zhōu, zì shì wèi jìng xī píng. rén shēn, dì guī zì wèi.
三月甲寅,天子命帝总判盐铁、度支、户部等三司事,帝再上章切让之,乃止。 四月癸未,攻下高唐,军民无少长皆杀之,生擒逆首史仁遇以献,帝命支解之。未 几,又攻下澶、博、贝、卫等州,皆为魏军残党所据故也。是时晋人围邢州,刺史 牛存节坚壁固守,帝遣符道昭帅师救之,晋人乃遁去。五月,帝略地于洺州,既而 复入于魏。七月己未,自魏班师。是日,收复相州,自是魏境悉平。壬申,帝归自 魏。
bā yuè jiǎ chén, yǐ cāng zhōu wèi píng, fù mìng běi zhēng. jiǔ yuè dīng mǎo, yíng yú zhǎng lú. yī xī, dì mèng bái lóng fù yú liǎng jiān, zuǒ yòu zhān gù kě wèi, xin xiōng rán jīng wù. shí yuè xīn sì, bīn zhōu yáng chóng běn yǐ fèng xiáng bīn níng jīng fū qín lǒng zhī zhòng hé wǔ liù wàn lái kòu, tún yú měi yuán, liè shí wǔ zhài, qí shì shén shèng. dì mìng tóng zhōu jié dù shǐ liú zhī jùn dōu jiāng kāng huái yīng shuài shī yù zhī. zhī jùn děng dà pò bīn kòu, shā èr wàn yú zhòng, duó mǎ sān qiān yú pǐ, qín qí liè xiào bǎi yú rén, yáng chóng běn hú zhāng jǐn yǐ shēn miǎn. shí yī yuè gēng xū, huái yīng chéng shèng jìn jūn, suì shōu fū zhōu. shí èr yuè yǐ chǒu, dì yǐ wén wǔ cháng cān guān měi yuè yī wǔ jiǔ rì fù cháo, zòu qǐng bèi láng cān, zhào cóng zhī. suì zì zhǎng lú bān shī. àn: yǐ shàng yí yǒu quē wén. jù jiù táng shū āi dì jì: wù chén, lǐ kè yòng yǔ yōu zhōu zhī zhòng tóng gōng lù zhōu, quán zhōng shǒu jiāng dīng huì yǐ zé lù jiàng tài yuán, kè yòng yǐ qí zǐ sì zhāo wèi liú hòu. jiǎ xū, quán zhōng shāo zhǎng lú yíng xuán jūn, wén lù zhōu xiàn gù yě. yǐ zhài nèi qiǔ liáng shān jī, dì mìng fén zhī. cāng shuài liú shǒu wén yǐ chéng zhōng jué shí, yīn zhì shū yú dì, qǐ liú yú liáng yǐ jiù jī mín, dì wèi liú shí yú qūn yǐ yǔ zhī. róng zhāi xù bǐ: cāng zhōu hái shī, xī fén zhū yíng zī liáng, zài zhōu zhōng zhě záo ér chén zhī. shǒu wén yí quán zhōng shū yuē:" chéng zhōng shù wàn kǒu, bù shí shù yuè yǐ, yǔ qí fén zhī wèi yān, chén zhī wèi ní, yuàn qǐ qí suǒ yú yǐ jiù zhī." quán zhōng wèi zhī liú shù qūn, cāng rén lài yǐ jì.
八月甲辰,以沧州未平,复命北征。九月丁卯,营于长芦。一夕,帝梦白龙附 于两肩,左右瞻顾可畏,忄兄然惊寤。十月辛巳,邠州杨崇本以凤翔、邠、宁、泾、 鄜、秦、陇之众合五六万来寇,屯于美原,列十五寨,其势甚盛。帝命同州节度使 刘知俊、都将康怀英帅师御之。知俊等大破邠寇,杀二万余众,夺马三千余匹,擒 其列校百余人,杨崇本、胡章仅以身免。十一月庚戌,怀英乘胜进军,遂收鄜州。 十二月乙丑,帝以文武常参官每月一、五、九日赴朝,奏请备廊餐,诏从之。遂自 长芦班师。案:以上疑有阙文。据《旧唐书·哀帝纪》:戊辰,李克用与幽州之众 同攻潞州,全忠守将丁会以泽、潞降太原,克用以其子嗣昭为留后。甲戌,全忠烧 长芦营旋军,闻潞州陷故也。以寨内糗粮山积,帝命焚之。沧帅刘守文以城中绝食, 因致书于帝,乞留余粮以救饥民,帝为留十余囷以与之。《容斋续笔》:沧州还师, 悉焚诸营资粮,在舟中者凿而沉之。守文遗全忠书曰:“城中数万口,不食数月矣, 与其焚之为烟,沉之为泥,愿乞其所余以救之。”全忠为之留数囷,沧人赖以济。