chǔ zhāo yuè jī zhě, yuè wáng jù jiàn zhī nǚ, chǔ zhāo wáng zhī jī yě. zhāo wáng yàn yóu, cài jī zài zuǒ, yuè jī cān yòu. wáng qīn chéng sì yǐ chí zhú, suì dēng fù shè zhī tái, yǐ wàng yún mèng zhī yòu. guān shì dài fū zhú zhě jì huān, nǎi gù wèi èr jī yuē:" lè hū?" cài jī duì yuē:" lè." wáng yuē:" wú yuàn yǔ zi shēng ruò cǐ, sǐ yòu ruò cǐ." cài jī yuē:" xī bì yì guǎ jūn, gù yǐ qí lí mín zhī yì, shì jūn wáng zhī mǎ zú, gù yǐ bì zǐ zhī shēn wéi bāo jū wán hǎo, jīn nǎi bǐ yú fēi pín, gù yuàn shēng jù lè, sǐ tóng shí." wáng gù wèi shǐ shū zhī, cài jī xǔ cóng gū sǐ yǐ. nǎi fù wèi yuè jī, yuè jī duì yuē:" lè zé lè yǐ, rán ér bù kě jiǔ yě." wáng yuē:" wú yuàn yǔ zi shēng ruò cǐ, sǐ ruò cǐ, qí bù kě dé hū?" yuè jī duì yuē:" xī wú xiān jūn zhuāng wáng yín lè sān nián, bù tīng zhèng shì, zhōng ér néng gǎi, zú bà tiān xià. qiè yǐ jūn wáng wèi néng fǎ wú xiān jūn, jiāng gǎi sī lè ér qín yú zhèng yě. jīn zé bù rán, ér yào bì zǐ yǐ sǐ. qí kě dé hū! qiě jūn wáng yǐ shù bó chéng mǎ qǔ bì zǐ yú bì yì, guǎ jūn shòu zhī tài miào yě, bù yuē sǐ. qiè wén zhī zhū gū, fù rén yǐ sǐ zhāng jūn zhī shàn, yì jūn zhī chǒng, bù wén qí yǐ gǒu cóng qí àn sǐ wèi róng, qiè bù gǎn wén mìng. yú shì wáng wù, jìng yuè jī zhī yán, ér yóu qīn bì cài jī yě. jū èr shí wǔ nián, wáng jiù chén, èr jī cóng. wáng bìng zài jūn zhōng, yǒu chì yún jiā rì, rú fēi wū. wáng wèn zhōu shǐ, shǐ yuē:" shì hài wáng shēn, rán kě yǐ yí yú jiàng xiàng." jiàng xiàng wén zhī, jiāng qǐng yǐ shēn dǎo yú shén. wáng yuē:" jiàng xiàng zhī yú gū yóu gǔ gōng yě, jīn yí huò yān, yōng wèi qù shì shēn hū?" bù tīng. yuè jī yuē:" dà zāi jūn wáng zhī dé! yǐ shì, qiè yuàn cóng wáng yǐ. xī rì zhī yóu yín lè yě, shì yǐ bù gǎn xǔ. jí jūn wáng fù yú lǐ, guó rén jiē jiāng wèi jūn wáng sǐ, ér kuàng yú qiè hū! qǐng yuàn xiān qū hú lí yú dì xià." wáng yuē:" xī zhī yóu lè, wú xì ěr. ruò jiāng bì sǐ, shì zhāng gū zhī bù dé yě." yuè jī yuē:" xī rì qiè suī kǒu bù yán, xīn jì xǔ zhī yǐ. qiè wén xìn zhě bù fù qí xīn, yì zhě bù xū shè qí shì. qiè sǐ wáng zhī yì, bù sǐ wáng zhī hǎo yě." suì zì shā. wáng bìng shén, ràng wèi yú sān dì, sān dì bù tīng. wáng hōng yú jūn zhōng, cài jī jìng bù néng sǐ. wáng dì zǐ lǘ yǔ zi xī zǐ qī móu yuē:" mǔ xìn zhě, qí zi bì rén." nǎi fú shī bì bì, yíng yuè jī zhī zǐ xióng zhāng, lì shì wèi huì wáng. rán hòu bà bīng guī zàng zhāo wáng. jūn zǐ wèi yuè jī xìn néng sǐ yì. shī yuē:" dé yīn mò wéi, jí ěr tóng sǐ." yuè jī zhī wèi yě.
楚昭越姬者，越王句践之女，楚昭王之姬也。昭王燕游，蔡姬在左，越姬参右。王亲乘驷以驰逐，遂登附社之台，以望云梦之囿。观士大夫逐者既驩，乃顾谓二姬曰：“乐乎？”蔡姬对曰：“乐。”王曰：“吾愿与子生若此，死又若此。”蔡姬曰：“昔弊邑寡君，固以其黎民之役，事君王之马足，故以婢子之身为苞苴玩好，今乃比于妃嫔，固愿生俱乐，死同时。”王顾谓史书之，蔡姬许从孤死矣。乃复谓越姬，越姬对曰：“乐则乐矣，然而不可久也。”王曰：“吾愿与子生若此，死若此，其不可得乎？”越姬对曰：“昔吾先君庄王淫乐三年，不听政事，终而能改，卒霸天下。妾以君王为能法吾先君，将改斯乐而勤于政也。今则不然，而要婢子以死。其可得乎！且君王以束帛乘马取婢子于弊邑，寡君受之太庙也，不约死。妾闻之诸姑，妇人以死彰君之善，益君之宠，不闻其以苟从其闇死为荣，妾不敢闻命。于是王寤，敬越姬之言，而犹亲嬖蔡姬也。居二十五年，王救陈，二姬从。王病在军中，有赤云夹日，如飞乌。王问周史，史曰：“是害王身，然可以移于将相。”将相闻之，将请以身祷于神。王曰：“将相之于孤犹股肱也，今移祸焉，庸为去是身乎？”不听。越姬曰：“大哉君王之德！以是，妾愿从王矣。昔日之游淫乐也，是以不敢许。及君王复于礼，国人皆将为君王死，而况于妾乎！请愿先驱狐狸于地下。”王曰：“昔之游乐，吾戏耳。若将必死，是彰孤之不德也。”越姬曰：“昔日妾虽口不言，心既许之矣。妾闻信者不负其心，义者不虚设其事。妾死王之义，不死王之好也。”遂自杀。王病甚，让位于三弟，三弟不听。王薨于军中，蔡姬竟不能死。王弟子闾与子西、子期谋曰：“母信者，其子必仁。”乃伏师闭壁，迎越姬之子熊章，立是为惠王。然后罢兵归葬昭王。君子谓越姬信能死义。诗曰：“德音莫违，及尔同死。”越姬之谓也。

sòng yuē: chǔ zhāo yóu lè, yào jī cóng sǐ, cài jī xǔ wáng, yuè jī zhí lǐ, zhōng dú sǐ jié, qún chén jiā měi, wéi sī liǎng jī, qí dé bù bǐ.
颂曰：楚昭游乐，要姬从死，蔡姬许王，越姬执礼，终独死节，群臣嘉美，维斯两姬，其德不比。