fán jī, chǔ zhuāng wáng zhī fū rén yě. zhuāng wáng jí wèi, hǎo shòu liè. fán jī jiàn bù zhǐ, nǎi bù shí qín shòu zhī ròu, wáng gǎi guò, qín yú zhèng shì. wáng cháng tīng cháo bà yàn, jī xià diàn yíng yuē:" hé bà yàn yě, dé wú jī juàn hū?" wáng yuē:" yǔ xián zhě yǔ, bù zhī jī juàn yě." jī yuē:" wáng zhī suǒ wèi xián zhě hé yě?" yuē:" yú qiū zi yě." jī yǎn kǒu ér xiào, wáng yuē:" jī zhī suǒ xiào hé yě?" yuē:" yú qiū zi xián zé xián yǐ, wèi zhōng yě." wáng yuē:" hé wèi yě?" duì yuē:" qiè zhí jīn zhì shí yī nián, qiǎn rén zhī zhèng wèi, qiú měi rén jìn yú wáng. jīn xián yú qiè zhě èr rén, tóng liè zhě qī rén. qiè qǐ bù yù shàn wáng zhī ài chǒng zāi! qiè wén' táng shàng jiān nǚ, suǒ yǐ guān rén néng yě.' qiè bù néng yǐ sī bì gōng, yù wáng duō jiàn zhī rén néng yě. jīn yú qiū zi xiāng chǔ shí yú nián, suǒ jiàn fēi zǐ dì, zé zú kūn dì, wèi wén jìn xián tuì bù xiào, shì bì jūn ér sāi xián lù. zhī xián bù jìn, shì bù zhōng bù zhī qí xián, shì bù zhì yě. qiè zhī suǒ xiào, bù yì kě hū!" wáng yuè. míng rì, wáng yǐ jī yán gào yú qiū zi, qiū zi bì xí, bù zhī suǒ duì. yú shì bì shě, shǐ rén yíng sūn shū áo ér jìn zhī, wáng yǐ wéi lìng yǐn. zhì chǔ sān nián, ér zhuāng wáng yǐ bà. chǔ shǐ shū yuē:" zhuāng wáng zhī bà, fán jī zhī lì yě." shī yuē:" dài fū sù tuì, wú shǐ jūn láo." qí jūn zhě, wèi nǚ jūn yě. yòu yuē:" wēn gōng zhāo xī, zhí shì yǒu kè." cǐ zhī wèi yě.
樊姬,楚庄王之夫人也。庄王即位,好狩猎。樊姬谏不止,乃不食禽兽之肉,王改过,勤于政事。王尝听朝罢晏,姬下殿迎曰:“何罢晏也,得无饥倦乎?”王曰:“与贤者语,不知饥倦也。”姬曰:“王之所谓贤者何也?”曰:“虞丘子也。”姬掩口而笑,王曰:“姬之所笑何也?”曰:“虞丘子贤则贤矣,未忠也。”王曰:“何谓也?”对曰:“妾执巾栉十一年,遣人之郑卫,求美人进于王。今贤于妾者二人,同列者七人。妾岂不欲擅王之爱宠哉!妾闻‘堂上兼女,所以观人能也。’妾不能以私蔽公,欲王多见知人能也。今虞丘子相楚十余年,所荐非子弟,则族昆弟,未闻进贤退不肖,是蔽君而塞贤路。知贤不进,是不忠;不知其贤,是不智也。妾之所笑,不亦可乎!”王悦。明日,王以姬言告虞丘子,丘子避席,不知所对。于是避舍,使人迎孙叔敖而进之,王以为令尹。治楚三年,而庄王以霸。楚史书曰:“庄王之霸,樊姬之力也。”诗曰:“大夫夙退,无使君劳。”其君者,谓女君也。又曰:“温恭朝夕,执事有恪。”此之谓也。
sòng yuē: fán jī qiān ràng, mí yǒu jí dù, jiàn jìn měi rén, yǔ jǐ tóng chǔ, fēi cì yú qiū, bì xián zhī lù, chǔ zhuāng yòng yān, gōng yè suì bó.
颂曰:樊姬谦让,靡有嫉妒,荐进美人,与己同处,非刺虞丘,蔽贤之路,楚庄用焉,功业遂伯。