zhōng lí chūn zhě, qí wú yán yì zhī nǚ, xuān wáng zhī zhèng hòu yě. qí wéi rén jí chǒu wú shuāng, jiù tóu, shēn mù, zhǎng zhuàng, dà jié, áng bí, jié hóu, féi xiàng, shǎo fā, zhé yāo, chū xiōng, pí fū ruò qī. xíng nián sì shí, wú suǒ róng rù, xuàn jià bù chóu, liú qì mò zhí. yú shì nǎi fú shì duǎn hè, zì yì xuān wáng, wèi yè zhě yuē:" qiè qí zhī bù chóu nǚ yě. wén jūn wáng zhī shèng dé, yuàn bèi hòu gōng zhī sào chú, dùn shǒu sī mǎ mén wài, wéi wáng xìng xǔ zhī." yè zhě yǐ wén, xuān wáng fāng zhì jiǔ yú jiàn tái, zuǒ yòu wén zhī, mò bù yǎn kǒu dà xiào yuē:" cǐ tiān xià qiǎng yán nǚ zǐ yě, qǐ bù yì zāi!" yú shì xuān wáng nǎi zhào jiàn zhī, wèi yuē:" xī zhě xiān wáng wèi guǎ rén qǔ fēi pǐ, jiē yǐ bèi yǒu liè wèi yǐ. jīn fū rén bù róng yú xiāng lǐ bù yī, ér yù gàn wàn shèng zhī zhǔ, yì yǒu hé qí néng zāi?" zhōng lí chūn duì yuē:" wú yǒu. tè qiè mù dài wáng zhī měi yì ěr." wáng yuē:" suī rán, hé shàn?" liáng jiǔ yuē:" qiè cháng shàn yǐn." xuān wáng yuē:" yǐn gù guǎ rén zhī suǒ yuàn yě, shì yī xíng zhī." yán wèi zú, hū rán bú jiàn. xuān wáng dà jīng, lì fā yǐn shū ér dú zhī, tuì ér tuī zhī, yòu wèi néng dé. míng rì, yòu gèng zhào ér wèn zhī, bù yǐ yǐn duì, dàn yáng mù xián chǐ, jǔ shǒu fǔ xī, yuē:" dài zāi dài zāi!" rú cǐ zhě sì. xuān wáng yuē:" yuàn suì wén mìng." zhōng lí chūn duì yuē:" jīn dài wáng zhī jūn guó yě, xī yǒu héng qín zhī huàn, nán yǒu qiáng chǔ zhī chóu, wài yǒu èr guó zhī nán. nèi jù jiān chén, zhòng rén bù fù. chūn qiū sì shí, zhuàng nán bù lì, bù wù zhòng zi ér wù zhòng fù. zūn suǒ hǎo, hū suǒ shì. yī dàn shān líng bēng chí, shè jì bù dìng, cǐ yī dài yě. jiàn tái wǔ zhòng, huáng jīn bái yù, láng gān lóng shū fěi cuì zhū jī, mù luò lián shì, wàn mín bà jí, cǐ èr dài yě. xián zhě nì yú shān lín, chǎn yú qiáng yú zuǒ yòu, xié wěi lì yú běn cháo, jiàn zhě bù dé tōng rù, cǐ sān dài yě. yǐn jiǔ shěn miǎn, yǐ yè jì zhòu, nǚ lè pái yōu, zòng héng dà xiào. wài bù xiū zhū hóu zhī lǐ, nèi bù bǐng guó jiā zhī zhì, cǐ sì dài yě. gù yuē dài zāi dài zāi." yú shì xuān wáng kuì rán ér tàn yuē:" tòng hū wú yán jūn zhī yán! nǎi jīn yī wén." yú shì chāi jiàn tái, bà nǚ lè, tuì chǎn yú, qù diāo zhuó, xuǎn bīng mǎ, shí fǔ kù, sì pì gōng mén, zhāo jìn zhí yán, yán jí cè lòu. bo zé jí rì, lì tài zǐ, jìn cí mǔ, bài wú yán jūn wèi hòu. ér qí guó dà ān zhě, chǒu nǚ zhī lì yě. jūn zǐ wèi zhōng lí chūn zhèng ér yǒu cí. shī yún:" jì jiàn jūn zǐ, wǒ xīn zé xǐ." cǐ zhī wèi yě.
钟离春者,齐无盐邑之女,宣王之正后也。其为人极丑无双,臼头,深目,长壮,大节,卬鼻,结喉,肥项,少发,折腰,出胸,皮肤若漆。行年四十,无所容入,衒嫁不雠,流弃莫执。于是乃拂拭短褐,自诣宣王,谓谒者曰:“妾齐之不雠女也。闻君王之圣德,愿备后宫之埽除,顿首司马门外,唯王幸许之。”谒者以闻,宣王方置酒于渐台,左右闻之,莫不掩口大笑曰:“此天下强颜女子也,岂不异哉!”于是宣王乃召见之,谓曰:“昔者先王为寡人娶妃匹,皆已备有列位矣。今夫人不容于乡里布衣,而欲干万乘之主,亦有何奇能哉?”钟离春对曰:“无有。特窃慕大王之美义耳。”王曰:“虽然,何善?”良久曰:“窃尝善隐。”宣王曰:“隐固寡人之所愿也,试一行之。”言未卒,忽然不见。宣王大惊,立发隐书而读之,退而推之,又未能得。明日,又更召而问之,不以隐对,但扬目衔齿,举手拊膝,曰:“殆哉殆哉!”如此者四。宣王曰:“愿遂闻命。”钟离春对曰:“今大王之君国也,西有衡秦之患,南有强楚之雠,外有二国之难。内聚奸臣,众人不附。春秋四十,壮男不立,不务众子而务众妇。尊所好,忽所恃。一旦山陵崩弛,社稷不定,此一殆也。渐台五重,黄金白玉,琅玕笼疏翡翠珠玑,幕络连饰,万民罢极,此二殆也。贤者匿于山林,谄谀强于左右,邪伪立于本朝,谏者不得通入,此三殆也。饮酒沈湎,以夜继昼,女乐俳优,纵横大笑。外不修诸侯之礼,内不秉国家之治,此四殆也。故曰殆哉殆哉。”于是宣王喟然而叹曰:“痛乎无盐君之言!乃今一闻。”于是拆渐台,罢女乐,退谄谀,去雕琢,选兵马,实府库,四辟公门,招进直言,延及侧陋。卜择吉日,立太子,进慈母,拜无盐君为后。而齐国大安者,丑女之力也。君子谓钟离春正而有辞。诗云:“既见君子,我心则喜。”此之谓也。
sòng yuē: wú yán zhī nǚ, gàn shuō qí xuān, fēn bié sì dài, chēng guó luàn fán, xuān wáng cóng zhī, sì pì gōng mén, suì lì tài zǐ, bài wú yán jūn.
颂曰:无盐之女,干说齐宣,分别四殆,称国乱烦,宣王从之,四辟公门,遂立太子,拜无盐君。