yīn tāng wèn yú xià gé, yuē: gǔ chū yǒu wù hū? xià gé yuē: gǔ chū wú wù, jīn è dé wù? hòu zhī rén jiāng wèi jīn zhī wú wù, kě hū? yīn tāng yuē: rán zé wù wú xiān hòu hū? xià gé yuē: wù zhī zhōng shǐ, chū wú jí yǐ. shǐ huò wèi zhōng, zhōng huò wèi shǐ, è zhī qí jì? rán zì wù zhī wài, zì shì zhī xiān, zhèn suǒ bù zhī yě. yīn tāng yuē: rán zé shàng xià bā fāng yǒu jí jǐn hū? gé yuē: bù zhī yě. tāng gù wèn. gé yuē: wú zé wú jí, yǒu zé yǒu jǐn zhèn hé yǐ zhī zhī? rán wú jí zhī wài fù wú wú jí, wú jǐn zhī zhōng fù wú wú jǐn. wú jí fù wú wú jí, wú jǐn fù wú wú jǐn. zhèn yǐ shì zhī qí wú jí wú jǐn yě, ér bù zhī qí yǒu jí yǒu jǐn yě. tāng yòu wèn yuē: sì hǎi zhī wài xī yǒu? gé yuē: yóu qí zhōu yě. tāng yuē: rǔ xī yǐ shí zhī?
殷湯問於夏革,曰:「古初有物乎?」夏革曰:「古初無物,今惡得物?後之人將謂今之無物,可乎?」殷湯曰:「然則物無先後乎?」夏革曰:「物之終始,初無極已。始或為終,終或為始,惡知其紀?然自物之外,自事之先,朕所不知也。」殷湯曰:「然則上下八方有極盡乎?」革曰:「不知也。」湯固問。革曰:「無則無極,有則有盡;朕何以知之?然無極之外復無無極,無盡之中復無無盡。無極復無無極,無盡復無無盡。朕以是知其無極無盡也,而不知其有極有盡也。」湯又問曰:「四海之外奚有?」革曰:「猶齊州也。」湯曰:「汝奚以實之?」
gé yuē: zhèn dōng xíng zhì yíng, rén mín yóu shì yě. wèn yíng zhī dōng, fù yóu yíng yě. xī xíng zhì bīn, rén mín yóu shì yě. wèn bīn zhī xī, fù yóu bīn yě. zhèn yǐ shì zhī sì hǎi sì huāng sì jí zhī bù yì shì yě. gù dà xiǎo xiāng hán, wú qióng jí yě. hán wàn wù zhě, yì rú hán tiān dì. hán wàn wù yě gù bù qióng, hán tiān dì yě gù wú jí. zhèn yì yān zhī tiān dì zhī biǎo bù yǒu dà tiān dì zhě hū? yì wú suǒ bù zhī yě. rán zé tiān dì yì wù yě. wù yǒu bù zú, gù xī zhě nǚ wā shì liàn wǔ sè shí yǐ bǔ qí què duàn áo zhī zú yǐ lì sì jí. qí hòu gòng gōng shì yǔ zhuān xū zhēng wèi dì, nù ér chù bù zhōu zhī shān, zhé tiān zhù, jué dì wéi gù tiān qīng xī běi, rì yuè chén xīng jiù yān dì bù mǎn dōng nán, gù bǎi chuān shuǐ lǎo guī yān.
革曰:「朕東行至營,人民猶是也。問營之東,復猶營也。西行至豳,人民猶是也。問豳之西,復猶豳也。朕以是知四海、四荒、四極之不異是也。故大小相含,無窮極也。含萬物者,亦如含天地。含萬物也故不窮,含天地也故無極。朕亦焉知天地之表不有大天地者乎?亦吾所不知也。然則天地亦物也。物有不足,故昔者女媧氏練五色石以補其闕;斷鰲之足以立四極。其後共工氏與顓頊爭為帝,怒而觸不周之山,折天柱,絕地維;故天傾西北,日月辰星就焉;地不滿東南,故百川水潦歸焉。」
tāng yòu wèn: wù yǒu jù xì hū? yǒu xiū duǎn hū? yǒu tóng yì hū?
湯又問:「物有巨細乎?有修短乎?有同異乎?」
gé yuē: bó hǎi zhī dōng bù zhī jǐ yì wàn lǐ, yǒu dà hè yān, shí wéi wú dǐ zhī gǔ, qí xià wú dǐ, míng yuē guī xū. bā hóng jiǔ yě zhī shuǐ, tiān hàn zhī liú, mò bù zhù zhī, ér wú zēng wú jiǎn yān. qí zhōng yǒu wǔ shān yān: yī yuē dài yú, èr yuē yuán jiào, sān yuē fāng hú, sì yuē yíng zhōu, wǔ yuē péng lái. qí shān gāo xià zhōu xuán sān wàn lǐ, qí dǐng píng chù jiǔ qiān lǐ. shān zhī zhōng jiān xiāng qù qī wàn lǐ, yǐ wèi lín jū yān. qí shàng tái guān jiē jīn yù, qí shàng qín shòu jiē chún gǎo. zhū gān zhī shù jiē cóng shēng, huá shí jiē yǒu zī wèi, shí zhī jiē bù lǎo bù sǐ. suǒ jū zhī rén jiē xiān shèng zhī zhǒng yī rì yī xī fēi xiāng wǎng lái zhě, bù kě shù yān. ér wǔ shān zhī gēn wú suǒ lián zhù, cháng suí cháo bō shàng xià wǎng hái, bù dé zàn zhì yān. xiān shèng dú zhī, sù zhī yú dì. dì kǒng liú yú xī jí, shī qún xiān shèng zhī jū, nǎi mìng yú jiàng shǐ jù áo shí wǔ jǔ shǒu ér dài zhī. dié wèi sān fān, liù wàn suì yī jiāo yān. wǔ shān shǐ zhì ér bù dòng. ér lóng bó zhī guó yǒu dà rén, jǔ zú bù yíng shù bù ér jì wǔ shān zhī suǒ, yī diào ér lián liù áo, hé fù ér qù, guī qí guó, zhuó qí gǔ yǐ shù yān. yú shì dài yú yuán jiào èr shān liú yú běi jí, chén yú dà hǎi, xiān shèng zhī bō qiān zhě jù yì jì. dì píng nù, qīn jiǎn lóng bó zhī guó shǐ è, qīn xiǎo lóng bó zhī mín shǐ duǎn. zhì fú xī shén nóng shí, qí guó rén yóu shù shí zhàng. cóng zhōng zhōu yǐ dōng sì shí wàn lǐ dé jiāo jiǎo guó, rén zhǎng yī chǐ wǔ cùn. dōng běi jí yǒu rén míng yuē zhèng rén, zhǎng jiǔ cùn. jīng zhī nán yǒu míng líng zhě, yǐ wǔ bǎi suì wèi chūn, wǔ bǎi suì wèi qiū. shàng gǔ yǒu dà chūn zhě, yǐ bā qiān suì wèi chūn, bā qiān suì wèi qiū. xiǔ rǎng zhī shàng yǒu jūn zhī zhě, shēng yú cháo, sǐ yú huì. chūn xià zhī yuè yǒu měng ruì zhě, yīn yǔ ér shēng, jiàn yáng ér sǐ. zhōng běi zhī běi yǒu míng hǎi zhě, tiān chí yě. yǒu yú yān, qí guǎng shù qiān lǐ, qí zhǎng chēng yān, qí míng wèi kūn. yǒu niǎo yān, qí míng wèi péng, yì ruò chuí tiān zhī yún, qí tǐ chēng yān. shì qǐ zhī yǒu cǐ wù zāi? dà yǔ xíng ér jiàn zhī, bó yì zhī ér míng zhī, yí jiān wén ér zhì zhī. jiāng pǔ zhī jiān shēng mó chóng, qí míng yuē jiāo míng, qún fēi ér jí yú wén jié, fú xiāng chù yě. qī sù qù lái, wén fú jué yě. lí zhū zǐ yǔ fāng zhòu shì zì yáng méi ér wàng zhī, fú jiàn qí xíng tī yú shī kuàng fāng yè tī ěr fǔ shǒu ér tīng zhī, fú wén qí shēng. wéi huáng dì yǔ róng chéng zi jū kōng dòng zhī shàng, tóng zhāi sān yuè, xīn sǐ xíng fèi xú yǐ shén shì, kuài rán jiàn zhī, ruò sōng shān zhī ā xú yǐ qì tīng, pēng rán wén zhī, ruò léi tíng zhī shēng. wú chǔ zhī guó yǒu dà mù yān, qí míng wèi yóu, bì shù ér dōng shēng, shí dān ér wèi suān shí qí pí zhī, yǐ fèn jué zhī jí. qí zhōu zhēn zhī, dù huái ér běi ér huà wèi zhǐ yān. qú yù bù yú jì, háo yú wèn zé sǐ yǐ dì qì rán yě. suī rán, xíng qì yì yě, xìng jūn yǐ, wú xiāng yì yǐ. shēng jiē quán yǐ, fēn jiē zú yǐ. wú hé yǐ shí qí jù xì? hé yǐ shí qí xiū duǎn? hé yǐ shí qí tóng yì zāi?
革曰:「渤海之東不知幾億萬里,有大壑焉,實惟無底之谷,其下無底,名曰歸墟。八紘九野之水,天漢之流,莫不注之,而無增無減焉。其中有五山焉:一曰岱輿,二曰員嶠,三曰方壺,四曰瀛洲,五曰蓬萊。其山高下周旋三萬里,其頂平處九千里。山之中間相去七萬里,以為鄰居焉。其上台觀皆金玉,其上禽獸皆純縞。珠玕之樹皆叢生,華實皆有滋味,食之皆不老不死。所居之人皆仙聖之種;一日一夕飛相往來者,不可數焉。而五山之根無所連箸,常隨潮波上下往還,不得暫峙焉。仙聖毒之,訴之於帝。帝恐流於西極,失群仙聖之居,乃命禺彊使巨鰲十五舉首而戴之。迭為三番,六萬歲一交焉。五山始峙而不動。而龍伯之國有大人,舉足不盈數步而暨五山之所,一釣而連六鰲,合負而趣,歸其國,灼其骨以數焉。於是岱輿、員嶠二山流於北極,沉於大海,仙聖之播遷者巨億計。帝憑怒,侵減龍伯之國使阨,侵小龍伯之民使短。至伏羲神農時,其國人猶數十丈。從中州以東四十萬里得僬僥國,人長一尺五寸。東北極有人名曰諍人,長九寸。荊之南有冥靈者,以五百歲為春,五百歲為秋。上古有大椿者,以八千歲為春,八千歲為秋。朽壤之上有菌芝者,生於朝,死於晦。春夏之月有蠓蚋者,因雨而生,見陽而死。終北之北有溟海者,天池也。有魚焉,其廣數千里,其長稱焉,其名為鯤。有鳥焉,其名為鵬,翼若垂天之雲,其體稱焉。世豈知有此物哉?大禹行而見之,伯益知而名之,夷堅聞而志之。江浦之間生麽蟲,其名曰焦螟,群飛而集於蚊睫,弗相觸也。棲宿去來,蚊弗覺也。離朱、子羽方晝拭眥揚眉而望之,弗見其形;鷈俞、師曠方夜擿耳俛首而聽之,弗聞其聲。唯黃帝與容成子居空峒之上,同齋三月,心死形廢;徐以神視,塊然見之,若嵩山之阿;徐以氣聽,砰然聞之,若雷霆之聲。吳楚之國有大木焉,其名為櫾,碧樹而冬生,實丹而味酸;食其皮汁,已憤厥之疾。齊州珍之,渡淮而北而化為枳焉。鸜鵒不逾濟,貉逾汶則死矣;地氣然也。雖然,形氣異也,性鈞已,無相易已。生皆全已,分皆足已。吾何以識其巨細?何以識其修短?何以識其同異哉?」
tài xíng wáng wū èr shān, fāng qī bǎi lǐ, gāo wàn rèn běn zài jì zhōu zhī nán, hé yáng zhī běi.
太形、王屋二山,方七百里,高萬仞;本在冀州之南,河陽之北。
běi shān yú gōng zhě, nián qiě jiǔ shí, miàn shān ér jū. chéng shān běi zhī sāi, chū rù zhī yū yě, jù shì ér móu, yuē: wú yǔ rǔ bì lì píng xiǎn, zhǐ tōng yù nán, dá yú hàn yīn, kě hū? zá rán xiāng xǔ. qí qī xiàn yí yuē: yǐ jūn zhī lì, céng bù néng sǔn kuí fù zhī qiū, rú tài xíng wáng wū hé? qiě yān zhì tǔ shí? zá yuē: tóu zhū bó hǎi zhī wěi, yǐn tǔ zhī běi. suì lǜ zi sūn hé dān zhě sān fū, kòu shí kěn rǎng, jī běn yùn yú bó hǎi zhī wěi. lín rén jīng chéng shì zhī shuāng qī yǒu yí nán, shǐ chèn, tiào wǎng zhù zhī. hán shǔ yì jié, shǐ yī fǎn yān.
北山愚公者,年且九十,面山而居。懲山北之塞,出入之迂也,聚室而謀,曰:「吾與汝畢力平險,指通豫南,達於漢陰,可乎?」雜然相許。其妻獻疑曰:「以君之力,曾不能損魁父之丘,如太形、王屋何?且焉置土石?」雜曰:「投諸渤海之尾,隱土之北。」遂率子孫荷擔者三夫,叩石墾壤,箕畚運於渤海之尾。鄰人京城氏之孀妻有遺男,始齔,跳往助之。寒暑易節,始一反焉。
hé qū zhì sǒu xiào ér zhǐ zhī, yuē: shén yǐ rǔ zhī bù huì! yǐ cán nián yú lì, céng bù néng huǐ shān zhī yī máo qí rú tǔ shí hé? běi shān yú gōng zhǎng xī yuē: rǔ xīn zhī gù, gù bù kě chè, céng bù ruò shuāng qī ruò zǐ. suī wǒ zhī sǐ, yǒu zǐ cún yān zi yòu shēng sūn, sūn yòu shēng zǐ zi yòu yǒu zi, zi yòu yǒu sūn: zi zi sūn sūn, wú qióng guì yě, ér shān bù jiā zēng, hé kǔ ér bù píng? hé qū zhì sǒu wáng yǐ yīng.
河曲智叟笑而止之,曰:「甚矣汝之不惠!以殘年餘力,曾不能毀山之一毛;其如土石何?」北山愚公長息曰:「汝心之固,固不可徹,曾不若孀妻弱子。雖我之死,有子存焉;子又生孫,孫又生子;子又有子,子又有孫:子子孫孫,無窮匱也,而山不加增,何苦而不平?」河曲智叟亡以應。
cāo shé zhī shén wén zhī, jù qí bù yǐ yě, gào zhī yú dì. dì gǎn qí chéng, mìng kuā é shì èr zi fù èr shān, yī cuò shuò dōng, yī cuò yōng nán. zì cǐ, jì zhī nán hàn zhī yīn wú lǒng duàn yān.
操蛇之神聞之,懼其不已也,告之於帝。帝感其誠,命夸蛾氏二子負二山,一厝朔東,一厝雍南。自此,冀之南、漢之陰無隴斷焉。
kuā fù bù liàng lì, yù zhuī rì yǐng, zhú zhī yú yú gǔ zhī jì. kě yù de yǐn, fù yǐn hé wèi. hé wèi bù zú, jiāng zǒu běi yǐn dà zé. wèi zhì, dào kě ér sǐ. qì qí zhàng, shī gāo ròu suǒ jìn, shēng dèng lín. dèng lín mí guǎng shù qiān lǐ yān.
夸父不量力,欲追日影,逐之於隅谷之際。渴欲得飲,赴飲河、渭。河渭不足,將走北飲大澤。未至,道渴而死。棄其杖,屍膏肉所浸,生鄧林。鄧林彌廣數千里焉。
dà yǔ yuē: liù hé zhī jiān, sì hǎi zhī nèi, zhào zhī yǐ rì yuè, jīng zhī yǐ xīng chén, jì zhī yǐ sì shí, yào zhī yǐ tài suì. shén líng suǒ shēng, qí wù yì xíng huò yāo huò shòu, wéi shèng rén néng tōng qí dào. xià gé yuē: rán zé yì yǒu bù dài shén líng ér shēng, bù dài yīn yáng ér xíng, bù dài rì yuè ér míng, bù dài shā lù ér yāo, bù dài jiāng yíng ér shòu, bù dài wǔ gǔ ér shí, bù dài zēng kuàng ér yī, bù dài zhōu chē ér xíng. qí dào zì rán, fēi shèng rén zhī suǒ tōng yě.
大禹曰:「六合之間,四海之內,照之以日月,經之以星辰,紀之以四時,要之以太歲。神靈所生,其物異形;或夭或壽,唯聖人能通其道。」夏革曰:「然則亦有不待神靈而生,不待陰陽而形,不待日月而明,不待殺戮而夭,不待將迎而壽,不待五穀而食,不待繒纊而衣,不待舟車而行。其道自然,非聖人之所通也。」
yǔ zhī zhì shuǐ tǔ yě, mí ér shī tú, miù zhī yī guó. bīn běi hǎi zhī běi, bù zhī jù qí zhōu jǐ qiān wàn lǐ, qí guó míng yuē zhōng běi, bù zhī jì pàn zhī suǒ qí xiàn. wú fēng yǔ shuāng lù, bù shēng niǎo shòu chóng yú cǎo mù zhī lèi. sì fāng xī píng, zhōu yǐ qiáo zhì. dāng guó zhī zhōng yǒu shān, shān míng hú lǐng, zhuàng ruò dān zhuì. dǐng yǒu kǒu, zhuàng ruò yuán huán, míng yuē zī xué. yǒu shuǐ yǒng chū, míng yuē shén fèn, chòu guò lán jiāo, wèi guò láo lǐ. yī yuán fēn wèi sì liè, zhù yú shān xià. jīng yíng yī guó, wáng bù xī biàn. tǔ qì hé, wáng zhá lì. rén xìng wǎn ér cóng wù, bù jìng bù zhēng róu xīn ér ruò gǔ, bù jiāo bù jì zhǎng yòu chái jū, bù jūn bù chén nán nǚ zá yóu, bù méi bù pìn yuán shuǐ ér jū, bù gēng bù jià tǔ qì wēn shì, bù zhī bù yī bǎi nián ér sǐ, bù yāo bù bìng. qí mín zī fù wáng shù, yǒu xǐ lè, wáng shuāi lǎo āi kǔ. qí sú hǎo shēng, xiāng xié ér dié yáo, zhōng rì bù chuò yīn. jī quán zé yǐn shén fèn, lì zhì hé píng. guò zé zuì, jīng xún nǎi xǐng. mù yù shén fèn, fū sè zhī zé, xiāng qì jīng xún nǎi xiē.
禹之治水土也,迷而失塗,謬之一國。濱北海之北,不知距齊州幾千萬里,其國名曰終北,不知際畔之所齊限。無風雨霜露,不生鳥獸、蟲魚、草木之類。四方悉平,周以喬陟。當國之中有山,山名壺領,狀若甔甀。頂有口,狀若員環,名曰滋穴。有水湧出,名曰神瀵,臭過蘭椒,味過醪醴。一源分為四埒,注於山下。經營一國,亡不悉遍。土氣和,亡札厲。人性婉而從物,不競不爭;柔心而弱骨,不驕不忌;長幼儕居,不君不臣;男女雜游,不媒不聘;緣水而居,不耕不稼;土氣溫適,不織不衣;百年而死,不夭不病。其民孳阜亡數,有喜樂,亡衰老哀苦。其俗好聲,相攜而迭謠,終日不輟音。飢惓則飲神瀵,力志和平。過則醉,經旬乃醒。沐浴神瀵,膚色脂澤,香氣經旬乃歇。
zhōu mù wáng běi yóu guò qí guó, sān nián wàng guī. jì fǎn zhōu shì, mù qí guó, chǎng rán zì shī. bù jìn jiǔ ròu, bù zhào pín yù zhě, shù yuè nǎi fù.
周穆王北游過其國,三年忘歸。既反周室,慕其國,惝然自失。不進酒肉,不召嬪御者,數月乃復。
guǎn zhòng miǎn qí huán gōng yīn yóu liáo kǒu, jù zhī qí guó, jǐ kè jǔ. xí péng jiàn yuē: jūn shě qí guó zhī guǎng, rén mín zhī zhòng, shān chuān zhī guān, zhí wù zhī fù, lǐ yì zhī shèng, zhāng fú zhī měi, yāo mí yíng tíng, zhōng liáng mǎn cháo. sì zhà zé tú zú bǎi wàn, shì huī zé zhū hóu cóng mìng, yì xī xiàn yú bǐ ér qì qí guó zhī shè jì, cóng róng yí zhī guó hū? cǐ zhòng fù zhī mào, nài hé cóng zhī? huán gōng nǎi zhǐ, yǐ xí péng zhī yán gào guǎn zhòng. zhòng yuē: cǐ gù fēi péng zhī suǒ jí yě. chén kǒng bǐ guó zhī bù kě zhī zhī yě. qí guó zhī fù xī liàn? xí péng zhī yán xī gù?
管仲勉齊桓公因游遼口,俱之其國,幾克舉。隰朋諫曰:「君舍齊國之廣,人民之眾,山川之觀,殖物之阜,禮義之盛,章服之美,妖靡盈庭,忠良滿朝。肆咤則徒卒百萬,視撝則諸侯從命,亦奚羨於彼而棄齊國之社稷,從戎夷之國乎?此仲父之耄,奈何從之?」桓公乃止,以隰朋之言告管仲。仲曰:「此固非朋之所及也。臣恐彼國之不可知之也。齊國之富奚戀?隰朋之言奚顧?」
nán guó zhī rén zhù fà ér luǒ, běi guó zhī rén hé jīn ér qiú, zhōng guó zhī rén guān miǎn ér shang. jiǔ tǔ suǒ zī, huò nóng huò shāng, huò tián huò yú rú dōng qiú xià gě, shuǐ zhōu lù chē, mò ér dé zhī, xìng ér chéng zhī. yuè zhī dōng yǒu zhé mù zhī guó, qí zhǎng zi shēng, zé xiān ér shí zhī, wèi zhī yí dì. qí dà fù sǐ, fù qí dà mǔ ér qì zhī, yuē: guǐ qī bù kě yǐ tóng jū chù. chǔ zhī nán yǒu yán rén zhī guó, qí qīn qī sǐ, xiǔ qí ròu ér qì zhī, rán hòu mái qí gǔ, nǎi chéng wèi xiào zǐ. qín zhī xī yǒu yí qú zhī guó zhě, qí qīn qī sǐ, jù chái jī ér fén zhī. xūn zé yān shàng, wèi zhī dēng xiá, rán hòu chéng wèi xiào zǐ. cǐ shàng yǐ wèi zhèng, xià yǐ wèi sú, ér wèi zú wèi yì yě. kǒng zǐ dōng yóu, jiàn liǎng xiǎo ér biàn dòu, wèn qí gù. yī ér yuē: wǒ yǐ rì shǐ chū shí qù rén jìn, ér rì zhōng shí yuǎn yě. yī ér yǐ rì chū chū yuǎn, ér rì zhōng shí jìn yě. yī ér yuē: rì chū chū dà rú chē gài, jí rì zhōng, zé rú pán yú: cǐ bù wèi yuǎn zhě xiǎo ér jìn zhě dà hū? yī ér yuē: rì chū chū cāng cāng liáng liáng, jí qí shèn zhōng rú tàn tāng: cǐ bù wèi jìn zhě rè ér yuǎn zhě liáng hū? kǒng zǐ bù néng jué yě. liǎng xiǎo ér xiào yuē: shú wèi rǔ duō zhī hū?
南國之人祝髮而裸,北國之人鞨巾而裘,中國之人冠冕而裳。九土所資,或農或商,或田或漁;如冬裘夏葛,水舟陸車,默而得之,性而成之。越之東有輒沐之國,其長子生,則鮮而食之,謂之宜弟。其大父死,負其大母而棄之,曰:鬼妻不可以同居處。楚之南有炎人之國,其親戚死,朽其肉而棄之,然後埋其骨,乃成為孝子。秦之西有儀渠之國者,其親戚死,聚祡積而焚之。燻則煙上,謂之登遐,然後成為孝子。此上以為政,下以為俗,而未足為異也。孔子東遊,見兩小兒辯鬥,問其故。一兒曰:「我以日始出時去人近,而日中時遠也。」一兒「以日初出遠,而日中時近也。」一兒曰:「日初出大如車蓋,及日中,則如盤盂:此不為遠者小而近者大乎?」一兒曰:「日初出滄滄涼涼,及其腎中如探湯:此不為近者熱而遠者涼乎?」孔子不能決也。兩小兒笑曰:「孰為汝多知乎?」
jūn, tiān xià zhī zhì lǐ yě, lián yú xíng wù yì rán. jūn fā jūn xiàn, qīng zhòng ér fā jué, fā bù jūn yě. jūn yě, qí jué yě mò jué. rén yǐ wèi bù rán, zì yǒu zhī qí rán zhě yě. zhān hé yǐ dú jiǎn sī wèi lún, máng zhēn wèi gōu, jīng xiǎo wèi gān, pōu lì wèi ěr, yǐn yíng chē zhī yú yú bǎi rèn zhī yuān gǔ liú zhī zhōng lún bù jué, gōu bù shēn, gān bù náo. chǔ wáng wén ér yì zhī, zhào wèn qí gù.
均,天下之至理也,連於形物亦然。均發均縣,輕重而發絕,發不均也。均也,其絕也莫絕。人以為不然,自有知其然者也。詹何以獨繭絲為綸,芒針為鈎,荊筱為竿,剖粒為餌,引盈車之魚於百仞之淵、汩流之中;綸不絕,鈎不伸,竿不撓。楚王聞而異之,召問其故。
zhān hé yuē: chén wén xiān dài fū zhī yán, pú qiě zi zhī yì yě, ruò gōng xiān jiǎo, chéng fēng zhèn zhī, lián shuāng cāng yú qīng yún zhī jì. yòng xīn zhuān, dòng shǒu jūn yě. chén yīn qí shì, fàng ér xué diào. wǔ nián shǐ jǐn qí dào. dāng chén zhī lín hé chí gān, xīn wú zá lǜ, wéi yú zhī niàn tóu lún chén gōu, shǒu wú qīng zhòng, wù mò néng luàn. yú jiàn chén zhī gōu ěr, yóu chén āi jù mò, tūn zhī bù yí. suǒ yǐ néng yǐ ruò zhì qiáng, yǐ qīng zhì zhòng yě. dài wáng zhì guó chéng néng ruò cǐ, zé tiān xià kě yùn yú yī wò, jiāng yì xī shì zāi? chǔ wáng yuē: shàn.
詹何曰:「臣聞先大夫之言,蒲且子之弋也,弱弓纖繳,乘風振之,連雙鶬於青雲之際。用心專,動手均也。臣因其事,放而學釣。五年始盡其道。當臣之臨河持竿,心無雜慮,唯魚之念;投綸沉鈎,手無輕重,物莫能亂。魚見臣之鈎餌,猶沉埃聚沫,吞之不疑。所以能以弱制強,以輕致重也。大王治國誠能若此,則天下可運於一握,將亦奚事哉?」楚王曰:「善。」
lǔ gōng hù zhào qí yīng èr rén yǒu jí, tóng qǐng biǎn què qiú zhì, biǎn què zhì zhī. jì tóng yù. wèi gōng hù qí yīng yuē: rǔ nǎng zhī suǒ jí, zì wài ér gàn fǔ cáng zhě, gù yào shí zhī suǒ yǐ. jīn yǒu xié shēng zhī jí, yǔ tǐ xié zhǎng jīn wèi rǔ gōng zhī, hé rú? èr rén yuē: yuàn xiān wén qí yàn. biǎn què wèi gōng hù yuē: rǔ zhì qiáng ér qì ruò, gù zú yú móu ér guǎ yú duàn. qí yīng zhì ruò ér qì qiáng, gù shǎo yú lǜ ér shāng yú zhuān. ruò huàn rǔ zhī xīn, zé jūn yú shàn yǐ.
魯公扈、趙齊嬰二人有疾,同請扁鵲求治,扁鵲治之。既同愈。謂公扈、齊嬰曰:「汝曩之所疾,自外而干府藏者,固藥石之所已。今有偕生之疾,與體偕長;今為汝攻之,何如?」二人曰:「願先聞其驗。」扁鵲謂公扈曰:「汝志強而氣弱,故足於謀而寡於斷。齊嬰志弱而氣強,故少於慮而傷於專。若換汝之心,則均於善矣。」
biǎn què suì yǐn èr rén dú jiǔ, mí sǐ sān rì, pōu xiōng tàn xīn, yì ér zhì zhī tóu yǐ shén yào, jì wù rú chū. èr rén cí guī. yú shì gōng hù fǎn qí yīng zhī shì, ér yǒu qí qī zǐ qī zǐ fú shí. qí yīng yì fǎn gōng hù zhī shì, yǒu qí qī zǐ qī zǐ yì fú shí. èr shì yīn xiāng yǔ sòng, qiú biàn yú biǎn què. biǎn què biàn qí suǒ yóu, sòng nǎi yǐ.
扁鵲遂飲二人毒酒,迷死三日,剖胸探心,易而置之;投以神藥,既悟如初。二人辭歸。於是公扈反齊嬰之室,而有其妻子;妻子弗識。齊嬰亦反公扈之室,有其妻子;妻子亦弗識。二室因相與訟,求辨於扁鵲。扁鵲辨其所由,訟乃已。
páo bā gǔ qín ér niǎo wǔ yú yuè, zhèng shī wén wén zhī, qì jiā cóng shī xiāng yóu. zhù zhǐ jūn xián, sān nián bù chéng zhāng. shī xiāng yuē: zi kě yǐ guī yǐ. shī wén shě qí qín, tàn yuē: wén fēi xián zhī bù néng jūn, fēi zhāng zhī bù néng chéng. wén suǒ cún zhě bù zài xián, suǒ zhì zhě bù zài shēng. nèi bù dé yú xīn, wài bù yīng yú qì, gù bù gǎn fā shǒu ér dòng xián. qiě xiǎo jiǎ zhī, yǐ guān qí hòu.
匏巴鼓琴而鳥舞魚躍,鄭師文聞之,棄家從師襄游。柱指鈞弦,三年不成章。師襄曰:「子可以歸矣。」師文舍其琴,嘆曰:「文非弦之不能鈞,非章之不能成。文所存者不在弦,所志者不在聲。內不得於心,外不應於器,故不敢發手而動弦。且小假之,以觀其後。」
wú jǐ hé, fù jiàn shī xiāng. shī xiāng yuē: zi zhī qín hé rú? shī wén yuē: dé zhī yǐ. qǐng cháng shì zhī.
無幾何,復見師襄。師襄曰:「子之琴何如?」師文曰:「得之矣。請嘗試之。」
yú shì dāng chūn ér kòu shāng xián yǐ zhào nán lǚ, liáng fēng hū zhì, cǎo mù chéng shí. jí qiū ér kòu jiǎo xián yǐ jī jiā zhōng, wēn fēng xú huí, cǎo mù fā róng. dāng xià ér kòu yǔ xián yǐ zhào huáng zhōng, shuāng xuě jiāo xià, chuān chí bào hù. jí dōng ér kòu zhēng xián yǐ jī ruí bīn, yáng guāng chì liè, jiān bīng lì sàn. jiāng zhōng, mìng gōng ér zǒng sì xián, zé jǐng fēng xiáng, qìng yún fú, gān lù jiàng, lǐ quán yǒng. shī xiāng nǎi fǔ xīn gāo dǎo yuē: wēi yǐ zi zhī dàn yě! suī shī kuàng zhī qīng jiǎo, zōu yǎn zhī chuī lǜ, wáng yǐ jiā zhī. bǐ jiāng xié qín zhí guǎn ér cóng zi zhī hòu ěr.
於是當春而叩商弦以召南呂,涼風忽至,草木成實。及秋而叩角弦以激夾鍾,溫風徐回,草木發榮。當夏而叩羽弦以召黃鐘,霜雪交下,川池暴冱。及冬而叩徵弦以激蕤賓,陽光熾烈,堅冰立散。將終,命宮而總四弦,則景風翔,慶雲浮,甘露降,澧泉涌。師襄乃撫心高蹈曰:「微矣子之彈也!雖師曠之清角,鄒衍之吹律,亡以加之。彼將挾琴執管而從子之後耳。」
xuē tán xué ōu yú qín qīng, wèi qióng qīng zhī jì, zì wèi jǐn zhī, suì cí guī. qín qīng fú zhǐ, jiàn yú jiāo qú. fǔ jié bēi gē, shēng zhèn lín mù, xiǎng è xíng yún. xuē tán nǎi xiè qiú fǎn, zhōng shēn bù gǎn yán guī. qín qīng gù wèi qí yǒu yuē: xī hán é dōng zhī qí, guì liáng, guò yōng mén, yù gē jiǎ shí. jì qù ér yú yīn rào liáng chā tú, sān rì bù jué, zuǒ yòu yǐ qí rén fú qù. guò nì lǚ, nì lǚ rén rǔ zhī. hán é yīn màn shēng āi kū, yī lǐ lǎo yòu bēi chóu, chuí tì xiāng duì, sān rì bù shí. jù ér zhuī zhī. é hái, fù wèi màn shēng zhǎng gē, yī lǐ lǎo yòu xǐ yuè biàn wǔ, fú néng zì jìn, wàng xiàng zhī bēi yě. nǎi hòu lù fā zhī. gù yōng mén zhī rén zhì jīn shàn gē kū, fàng é zhī yí shēng.
薛譚學謳於秦青,未窮青之技,自謂盡之,遂辭歸。秦青弗止,餞於郊衢。撫節悲歌,聲振林木,響遏行雲。薛譚乃謝求反,終身不敢言歸。秦青顧謂其友曰:「昔韓娥東之齊,匱糧,過雍門,鬻歌假食。既去而餘音繞樑[插圖],三日不絕,左右以其人弗去。過逆旅,逆旅人辱之。韓娥因曼聲哀哭,一里老幼悲愁,垂涕相對,三日不食。遽而追之。娥還,復為曼聲長歌,一里老幼喜躍抃舞,弗能自禁,忘向之悲也。乃厚賂發之。故雍門之人至今善歌哭,放娥之遺聲。」
bó yá shàn gǔ qín, zhōng zǐ qī shàn tīng. bó yá gǔ qín, zhì zài dēng gāo shān. zhōng zǐ qī yuē: shàn zāi! é é xī ruò tài shān! zhì zài liú shuǐ. zhōng zǐ qī yuē: shàn zāi! yáng yáng xī ruò jiāng hé! bó yá suǒ niàn, zhōng zǐ qī bì děi zhī. bó yá yóu yú tài shān zhī yīn, zú féng bào yǔ, zhǐ yú yán xià xīn bēi, nǎi yuán qín ér gǔ zhī. chū wèi lín yǔ zhī cāo, gèng zào bēng shān zhī yīn. qū měi zòu, zhōng zǐ qī zhé qióng qí qù. bó yá nǎi shě qín ér tàn yuē: shàn zāi, shàn zāi, zi zhī tīng fū! zhì xiǎng xiàng yóu wú xīn yě. wú yú hé táo shēng zāi?
伯牙善鼓琴,鍾子期善聽。伯牙鼓琴,志在登高山。鍾子期曰:「善哉!峨峨兮若泰山!」志在流水。鍾子期曰:「善哉!洋洋兮若江河!」伯牙所念,鍾子期必得之。伯牙游於泰山之陰,卒逢暴雨,止於岩下;心悲,乃援琴而鼓之。初為霖雨之操,更造崩山之音。曲每奏,鍾子期輒窮其趣。伯牙乃舍琴而嘆曰:「善哉,善哉,子之聽夫!志想象猶吾心也。吾於何逃聲哉?」
zhōu mù wáng xī xún shòu, yuè kūn lún, bù zhì yǎn shān. fǎn hái, wèi jí zhōng guó, dào yǒu xiàn gōng rén míng yǎn shī, mù wáng jiàn zhī, wèn yuē: ruò yǒu hé néng? yǎn shī yuē: chén wéi mìng suǒ shì. rán chén yǐ yǒu suǒ zào, yuàn wáng xiān guān zhī. mù wáng yuē: rì yǐ jù lái, wú yǔ ruò jù guān zhī. yuè rì yǎn shī yè jiàn wáng. wáng jiàn zhī, yuē: ruò yǔ xié lái zhě hé rén yé? duì yuē: chén zhī suǒ zào néng chàng zhě.
周穆王西巡狩,越崑崙,不至弇山。反還,未及中國,道有獻工人名偃師,穆王薦之,問曰:「若有何能?」偃師曰:「臣唯命所試。然臣已有所造,願王先觀之。」穆王曰:「日以俱來,吾與若俱觀之。」越日偃師謁見王。王薦之,曰:「若與偕來者何人耶?」對曰:「臣之所造能倡者。」
mù wáng jīng shì zhī, qù bù fǔ yǎng, xìn rén yě. qiǎo fū qīn qí yí, zé gē hé lǜ pěng qí shǒu, zé wǔ yīng jié. qiān biàn wàn huà, wéi yì suǒ shì. wáng yǐ wèi shí rén yě, yǔ shèng jī nèi yù bìng guān zhī. jì jiāng zhōng, chàng zhě shùn qí mù ér zhāo wáng zhī zuǒ yòu shì qiè. wáng dà nù, lì yù zhū yǎn shī. yǎn shī dà shè, lì pōu sàn chàng zhě yǐ shì wáng, jiē fù huì gé mù jiāo qī bái hēi dān qīng zhī suǒ wèi. wáng dì liào zhī, nèi zé gān dǎn xīn fèi pí shèn cháng wèi, wài zé jīn gǔ zhī jié pí máo chǐ fā, jiē jiǎ wù yě, ér wú bù bì jù zhě. hé huì fù rú chū jiàn. wáng shì fèi qí xīn, zé kǒu bù néng yán fèi qí gān, zé mù bù néng shì fèi qí shèn, zé zú bù néng bù.
穆王驚視之,趣步俯仰,信人也。巧夫顉其頤,則歌合律;捧其手,則舞應節。千變萬化,惟意所適。王以為實人也,與盛姬內御並觀之。技將終,倡者瞬其目而招王之左右侍妾。王大怒,立欲誅偃師。偃師大懾,立剖散倡者以示王,皆傅會革、木、膠、漆、白、黑、丹、青之所為。王諦料之,內則肝、膽、心、肺、脾、腎、腸、胃,外則筋骨、支節、皮毛、齒發,皆假物也,而無不畢具者。合會復如初見。王試廢其心,則口不能言;廢其肝,則目不能視;廢其腎,則足不能步。
mù wáng shǐ yuè ér tàn yuē: rén zhī qiǎo nǎi kě yǔ zào huà zhě tóng gōng hū? zhào èr chē zài zhī yǐ guī. fū bān shū zhī yún tī, mò dí zhī fēi yuān, zì wèi néng zhī jí yě. dì zǐ dōng mén jiǎ qín huá lí wén yǎn shī zhī qiǎo yǐ gào èr zi, èr zi zhōng shēn bù gǎn yǔ yì, ér shí zhí guī jǔ.
穆王始悅而嘆曰:「人之巧乃可與造化者同功乎?」詔貳車載之以歸。夫班輸之雲梯,墨翟之飛鳶,自謂能之極也。弟子東門賈、禽滑釐聞偃師之巧以告二子,二子終身不敢語藝,而時執規矩。
gān yíng, gǔ zhī shàn shè zhě, gòu gōng ér shòu fú niǎo xià. dì zǐ míng fēi wèi, xué shè yú gān yíng, ér qiǎo guò qí shī. jì chāng zhě, yòu xué shè yú fēi wèi. fēi wèi yuē: ěr xiān xué bù shùn, ér hòu kě yán shè yǐ. jì chāng guī, yǎn wò qí qī zhī jī xià, yǐ mù chéng qiān tǐng. èr nián zhī hòu, suī zhuī mò dào zì, ér bù shùn yě. yǐ gào fēi wèi. fēi wèi yuē: wèi yě, bì xué shì ér hòu kě. shì xiǎo rú dà, shì wēi rú zhe, ér hòu gào wǒ.
甘蠅,古之善射者,彀弓而獸伏鳥下。弟子名飛衛,學射於甘蠅,而巧過其師。紀昌者,又學射於飛衛。飛衛曰:「爾先學不瞬,而後可言射矣。」紀昌歸,偃臥其妻之機下,以目承牽挺。二年之後,雖錐末倒眥,而不瞬也。以告飛衛。飛衛曰:「未也,必學視而後可。視小如大,視微如著,而後告我。」
chāng yǐ máo xuán shī yú yǒu, nán miàn ér wàng zhī. xún rì zhī jiān, jìn dà yě sān nián zhī hòu, rú chē lún yān. yǐ dǔ yú wù, jiē qiū shān yě. nǎi yǐ yàn jiǎo zhī hú, shuò péng zhī gǎn shè zhī, guàn shī zhī xīn, ér xuán bù jué. yǐ gào fēi wèi. fēi wèi gāo dǎo fǔ yīng yuē: rǔ dé zhī yǐ!
昌以氂懸虱於牖,南面而望之。旬日之間,寖大也;三年之後,如車輪焉。以睹餘物,皆丘山也。乃以燕角之弧,朔蓬之簳射之,貫虱之心,而懸不絕。以告飛衛。飛衛高蹈拊膺曰:「汝得之矣!」
jì chāng jì jǐn wèi zhī shù, jì tiān xià zhī dí jǐ zhě, yī rén ér yǐ nǎi móu shā fēi wèi. xiāng yù yú yě, èr rén jiāo shè zhòng lù shǐ fēng xiāng chù, ér zhuì yú dì, ér chén bù yáng. fēi wèi zhī shǐ xiān qióng. jì chāng yí yī shǐ jì fā, fēi wèi yǐ jí cì zhī duān gǎn zhī, ér wú chà yān. yú shì èr zi qì ér tóu gōng, xiāng bài yú tú, qǐng wèi fù zǐ. kè bì yǐ shì, bù dé gào shù yú rén.
紀昌既盡衛之術,計天下之敵己者,一人而已;乃謀殺飛衛。相遇於野,二人交射;中路矢鋒相觸,而墜於地,而塵不揚。飛衛之矢先窮。紀昌遺一矢;既發,飛衛以棘刺之端扞之,而無差焉。於是二子泣而投弓,相拜於塗,請為父子。尅臂以誓,不得告術於人。
zào fù zhī shī yuē tài dòu shì. zào fù zhī shǐ cóng xí yù yě, zhí lǐ shén bēi, tài dòu sān nián bù gào. zào fù zhí lǐ yù jǐn, nǎi gào zhī yuē: gǔ shī yán: liáng gōng zhī zǐ, bì xiān wèi jī liáng yě zhī zǐ, bì xiān wèi qiú. rǔ xiān guān wú qù. qù rú wú, rán hòu liù pèi kě chí, liù mǎ kě yù. zào fù yuē: wéi mìng suǒ cóng. tài dòu nǎi lì mù wèi tú, jǐn kě róng zú jì bù ér zhì, lǚ zhī ér xíng. qù zǒu wǎng hái, wú diē shī yě.
造父之師曰泰豆氏。造父之始從習御也,執禮甚卑,泰豆三年不告。造父執禮愈謹,乃告之曰:「古詩言:『良弓之子,必先為箕;良冶之子,必先為裘。』汝先觀吾趣。趣如吾,然後六轡可持,六馬可御。」造父曰:「唯命所從。」泰豆乃立木為塗,僅可容足;計步而置,履之而行。趣走往還,無跌失也。
zào fù xué zhī, sān rì jǐn qí qiǎo. tài dòu tàn yuē: zi hé qí mǐn yě? dé zhī jié hū! fán suǒ yù zhě, yì rú cǐ yě. nǎng rǔ zhī xíng, dé zhī yú zú, yīng zhī yú xīn. tuī yú yù yě, qí jí hū pèi xián zhī jì, ér jí huǎn hū chún wěn zhī hé, zhèng dù hū xiōng yì zhī zhōng, ér zhí jié hū zhǎng wò zhī jiān. nèi dé yú zhōng xīn, ér wài hé yú mǎ zhì, shì gù néng jìn tuì lǚ shéng ér xuán qǔ zhōng guī jǔ, qǔ dào zhì yuǎn ér qì lì yǒu yú, chéng dé qí shù yě. dé zhī yú xián, yīng zhī yú pèi dé zhī yú pèi, yīng zhī yú shǒu dé zhī yú shǒu, yīng zhī yú xīn. zé bù yǐ mù shì, bù yǐ cè qū xīn xián tǐ zhèng, liù pèi bù luàn, ér èr shí sì tí suǒ tóu wú chà huí xuán jìn tuì, mò bù zhōng jié. rán hòu yú lún zhī wài kě shǐ wú yú zhé, mǎ tí zhī wài kě shǐ wú yú dì. wèi cháng jué shān gǔ zhī xiǎn, yuán xí zhī yí, shì zhī yī yě. wú shù qióng yǐ. rǔ qí shí zhī!
造父學之,三日盡其巧。泰豆嘆曰:「子何其敏也?得之捷乎!凡所御者,亦如此也。曩汝之行,得之於足,應之於心。推於御也,齊輯乎轡銜之際,而急緩乎唇吻之和,正度乎胸臆之中,而執節乎掌握之間。內得於中心,而外合於馬志,是故能進退履繩而旋曲中規矩,取道致遠而氣力有餘,誠得其術也。得之於銜,應之於轡;得之於轡,應之於手;得之於手,應之於心。則不以目視,不以策驅;心閒體正,六轡不亂,而二十四蹄所投無差;迴旋進退,莫不中節。然後輿輪之外可使無餘轍,馬蹄之外可使無餘地。未嘗覺山谷之嶮,原隰之夷,視之一也。吾術窮矣。汝其識之!」
wèi hēi luǎn yǐ nì xián shā qiū bǐng zhāng, qiū bǐng zhāng zhī zǐ lái dān móu bào fù zhī chóu. dān qì shén měng, xíng shén lù, jì lì ér shí, shùn fēng ér qū. suī nù, bù néng chēng bīng yǐ bào zhī. chǐ jiǎ lì yú rén, shì shǒu jiàn yǐ tú hēi luǎn. hēi luǎn hàn zhì jué zhòng, lì kàng bǎi fū. jīn gǔ pí ròu, fēi rén lèi yě. yán jǐng chéng dāo, pī xiōng shòu shǐ, máng è cuī qū, ér tǐ wú hén tà. fù qí cái lì, shì lái dān yóu chú kòu yě.
魏黑卵以昵嫌殺丘邴章,丘邴章之子來丹謀報父之仇。丹氣甚猛,形甚露,計粒而食,順風而趨。雖怒,不能稱兵以報之。恥假力於人,誓手劍以屠黑卵。黑卵悍志絕眾,力抗百夫。筋骨皮肉,非人類也。延頸承刀,披胸受矢,鋩鍔摧屈,而體無痕撻。負其材力,視來丹猶雛鷇也。
lái dān zhī yǒu shēn tā yuē: zi yuàn hēi luǎn zhì yǐ, hēi luǎn zhī yì zi guò yǐ, jiāng xī móu yān? lái dān chuí tì yuē: yuàn zi wèi wǒ móu. shēn tā yuē: wú wén wèi kǒng zhōu qí zǔ dé yīn dì zhī bǎo jiàn, yī tóng zǐ fú zhī, què sān jūn zhī zhòng, xī bù qǐng yān? lái dān suì shì wèi, jiàn kǒng zhōu, zhí pū yù zhī lǐ, qǐng xiān nà qī zǐ, hòu yán suǒ yù.
來丹之友申他曰:「子怨黑卵至矣,黑卵之易子過矣,將奚謀焉?」來丹垂涕曰:「願子為我謀。」申他曰:「吾聞衛孔周其祖得殷帝之寶劍,一童子服之,卻三軍之眾,奚不請焉?」來丹遂適衛,見孔周,執仆御之禮,請先納妻子,後言所欲。
kǒng zhōu yuē: wú yǒu sān jiàn, wéi zi suǒ zé jiē bù néng shā rén, qiě xiān yán qí zhuàng. yī yuē hán guāng, shì zhī bù kě jiàn, yùn zhī bù zhī yǒu. qí suǒ chù yě, mǐn rán wú jì, jīng wù ér wù bù jué. èr yuē chéng yǐng, jiāng dàn mèi shuǎng zhī jiāo, rì xī hūn míng zhī jì, běi miàn ér chá zhī, dàn dàn yān ruò yǒu wù cún, mò shí qí zhuàng. qí suǒ chù yě, qiè qiè rán yǒu shēng, jīng wù ér wù bù jí yě. sān yuē xiāo liàn, fāng zhòu zé jiàn yǐng ér bù jiàn guāng, fāng yè jiàn guāng ér bù jiàn xíng. qí chù wù yě, ào rán ér guò, suí guò suí hé, jué jí ér bù xuè rèn yān. cǐ sān bǎo zhě, chuán zhī shí sān shì yǐ, ér wú shī yú shì. xiá ér cáng zhī, wèi cháng qǐ fēng.
孔周曰:「吾有三劍,唯子所擇;皆不能殺人,且先言其狀。一曰含光,視之不可見,運之不知有。其所觸也,泯然無際,經物而物不覺。二曰承影,將旦昧爽之交,日夕昏明之際,北面而察之,淡淡焉若有物存,莫識其狀。其所觸也,竊竊然有聲,經物而物不疾也。三曰宵練,方晝則見影而不見光,方夜見光而不見形。其觸物也,驁然而過,隨過隨合,覺疾而不血刃焉。此三寶者,傳之十三世矣,而無施於事。匣而藏之,未嘗啟封。」
lái dān yuē: suī rán, wú bì qǐng qí xià zhě. kǒng zhōu nǎi guī qí qī zǐ, yǔ zhāi qī rì. yàn yīn zhī jiān, guì ér shòu qí xià jiàn, lái dān zài bài shòu zhī yǐ guī. lái dān suì zhí jiàn cóng hēi luǎn. shí hēi luǎn zhī zuì yǎn yú yǒu xià, zì jǐng zhì yāo sān zhǎn zhī. hēi luǎn bù jué. lái dān yǐ hēi luǎn zhī sǐ, qù ér tuì. yù hēi luǎn zhī zǐ yú mén, jī zhī sān xià, rú tóu xū. hēi luǎn zhī zǐ fāng xiào yuē: rǔ hé chī ér sān zhāo yǔ? lái dān zhī jiàn zhī bù néng shā rén yě, tàn ér guī. hēi luǎn jì xǐng, nù qí qī yuē: zuì ér lù wǒ, shǐ wǒ ài jí ér yāo jí. qí zǐ yuē: chóu xī lái dān zhī lái, yù wǒ yú mén, sān zhāo wǒ, yì shǐ wǒ tǐ jí ér zhī qiáng, bǐ qí yàn wǒ zāi!
來丹曰:「雖然,吾必請其下者。」孔周乃歸其妻子,與齋七日。晏陰之間,跪而授其下劍,來丹再拜受之以歸。來丹遂執劍從黑卵。時黑卵之醉偃於牖下,自頸至腰三斬之。黑卵不覺。來丹以黑卵之死,趣而退。遇黑卵之子於門,擊之三下,如投虛。黑卵之子方笑曰:「汝何蚩而三招予?」來丹知劍之不能殺人也,嘆而歸。黑卵既醒,怒其妻曰:「醉而露我,使我嗌疾而腰急。」其子曰:「疇昔來丹之來,遇我於門,三招我,亦使我體疾而支強,彼其厭我哉!」
zhōu mù wáng dà zhēng xī róng, xī róng xiàn kūn yǔ zhī jiàn huǒ huàn zhī bù. qí jiàn zhǎng chǐ yǒu zhǐ, liàn gāng chì rèn, yòng zhī qiè yù rú qiè ní yān. huǒ huàn zhī bù, huàn zhī bì tóu yú huǒ bù zé huǒ sè, gòu zé bù sè chū huǒ ér zhèn zhī, hào rán yí hū xuě. huáng zǐ yǐ wèi wú cǐ wù, chuán zhī zhě wàng. xiāo shū yuē: huáng zǐ guǒ yú zì xìn, guǒ yú wū lǐ zāi!
周穆王大征西戎,西戎獻錕鋙之劍、火浣之布。其劍長尺有咫,練鋼赤刃,用之切玉如切泥焉。火浣之布,浣之必投於火;布則火色,垢則布色;出火而振之,皓然疑乎雪。皇子以為無此物,傳之者妄。蕭叔曰:「皇子果於自信,果於誣理哉!」