zi liè zǐ jū zhèng pǔ, sì shí nián rén wú shí zhě. guó jūn qīng dài fū shì zhī, yóu zhòng shù yě. guó bù zú, jiāng jià yú wèi. dì zǐ yuē: xiān shēng wǎng wú fǎn qī, dì zǐ gǎn yǒu suǒ yè, xiān shēng jiāng hé yǐ jiào? xiān shēng bù wén hú qiū zi lín zhī yán hū?
子列子居鄭圃,四十年人無識者。國君卿大夫眎之,猶眾庶也。國不足,將嫁於衛。弟子曰:「先生往無反期,弟子敢有所謁,先生將何以教?先生不聞壺丘子林之言乎?」
zi liè zǐ xiào yuē: hú zi hé yán zāi? suī rán, fū zǐ cháng yǔ bó hūn mào rén, wú cè wén zhī, shì yǐ gào nǚ. qí yán yuē: yǒu shēng bù shēng, yǒu huà bù huà. bù shēng zhě néng shēng shēng, bù huà zhě néng huà huà. shēng zhě bù néng bù shēng, huà zhě bù néng bù huà, gù cháng shēng cháng huà. cháng shēng cháng huà zhě, wú shí bù shēng, wú shí bù huà. yīn yáng ěr, sì shí ěr, bù shēng zhě yí dú, bù huà zhě wǎng fù. wǎng fù, qí jì bù kě zhōng yí dú, qí dào bù kě qióng. huáng dì shū yuē: gǔ shén bù sǐ, shì wèi xuán pìn. xuán pìn zhī mén, shì wèi tiān dì zhī gēn. mián mián ruò cún, yòng zhī bù qín. gù shēng wù zhě bù shēng, huà wù zhě bù huà. zì shēng zì huà, zì xíng zì sè, zì zhì zì lì, zì xiāo zì xī. wèi zhī shēng huà xíng sè zhì lì xiāo xī zhě, fēi yě.
子列子笑曰:「壺子何言哉?雖然,夫子嘗語伯昏瞀人,吾側聞之,試以告女。其言曰:有生不生,有化不化。不生者能生生,不化者能化化。生者不能不生,化者不能不化,故常生常化。常生常化者,無時不生,無時不化。陰陽爾,四時爾,不生者疑獨,不化者往復。往復,其際不可終;疑獨,其道不可窮。《黃帝書》曰:穀神不死,是謂玄牝。玄牝之門,是謂天地之根。綿綿若存,用之不勤。故生物者不生,化物者不化。自生自化,自形自色,自智自力,自消自息。謂之生化、形色、智力、消息者,非也。」
zi liè zǐ yuē: xī zhě shèng rén yīn yīn yáng yǐ tǒng tiān dì. fū yǒu xíng zhě shēng yú wú xíng, zé tiān dì ān cóng shēng? gù yuē: yǒu tài yì, yǒu tài chū, yǒu tài shǐ, yǒu tài sù. tài yì zhě, wèi jiàn qì yě tài chū zhě, qì zhī shǐ yě tài shǐ zhě, xíng zhī shǐ yě tài sù zhě, zhì zhī shǐ yě. qì xíng zhì jù ér wèi xiāng lí, gù yuē hún lún. hún lún zhě, yán wàn wù xiāng hún lún ér wèi xiāng lí yě. shì zhī bù jiàn, tīng zhī bù wén, xún zhī bù dé, gù yuē yì yě. yì wú xíng liè, yì biàn ér wèi yī, yī biàn ér wèi qī, qī biàn ér wèi jiǔ. jiǔ biàn zhě, jiū yě nǎi fù biàn ér wèi yī. yī zhě, xíng biàn zhī shǐ yě. qīng qīng zhě shàng wèi tiān, zhuó zhòng zhě xià wèi dì, chōng hé qì zhě wèi rén gù tiān dì hán jīng, wàn wù huà shēng.
子列子曰:「昔者聖人因陰陽以統天地。夫有形者生於無形,則天地安從生?故曰:有太易,有太初,有太始,有太素。太易者,未見氣也;太初者,氣之始也;太始者,形之始也;太素者,質之始也。氣形質具而未相離,故曰渾淪。渾淪者,言萬物相渾淪而未相離也。視之不見,聽之不聞,循之不得,故曰易也。易無形埒,易變而為一,一變而為七,七變而為九。九變者,究也;乃復變而為一。一者,形變之始也。清輕者上為天,濁重者下為地,沖和氣者為人;故天地含精,萬物化生。」
zi liè zǐ yuē: tiān dì wú quán gōng, shèng rén wú quán néng, wàn wù wú quán yòng. gù tiān zhí shēng fù, dì zhí xíng zài, shèng zhí jiào huà, wù zhí suǒ yí. rán zé tiān yǒu suǒ duǎn, dì yǒu suǒ zhǎng, shèng yǒu suǒ fǒu, wù yǒu suǒ tōng. hé zé? shēng fù zhě bù néng xíng zài, xíng zài zhě bù néng jiào huà, jiào huà zhě bù néng wéi suǒ yí, yí dìng zhě bù chū suǒ wèi. gù tiān dì zhī dào, fēi yīn zé yáng shèng rén zhī jiào, fēi rén zé yì wàn wù zhī yí, fēi róu zé gāng: cǐ jiē suí suǒ yí ér bù néng chū suǒ wèi zhě yě. gù yǒu shēng zhě, yǒu shēng shēng zhě yǒu xíng zhě, yǒu xíng xíng zhě yǒu shēng zhě, yǒu shēng shēng zhě yǒu sè zhě, yǒu sè sè zhě yǒu wèi zhě, yǒu wèi wèi zhě. shēng zhī suǒ shēng zhě sǐ yǐ, ér shēng shēng zhě wèi cháng zhōng xíng zhī suǒ xíng zhě shí yǐ, ér xíng xíng zhě wèi cháng yǒu shēng zhī suǒ shēng zhě wén yǐ, ér shēng shēng zhě wèi cháng fā sè zhī suǒ sè zhě zhāng yǐ, ér sè sè zhě wèi cháng xiǎn wèi zhī suǒ wèi zhě cháng yǐ, ér wèi wèi zhě wèi cháng chéng: jiē wú wèi zhī zhí yě. néng yīn néng yáng, néng róu néng gāng, néng duǎn néng zhǎng, néng yuán néng fāng, néng shēng néng sǐ, néng shǔ néng liáng, néng fú néng chén, néng gōng néng shāng, néng chū néng méi, néng xuán néng huáng, néng gān néng kǔ, néng shān néng xiāng. wú zhī yě, wú néng yě, ér wú bù zhī yě, ér wú bù néng yě.
子列子曰:「天地無全功,聖人無全能,萬物無全用。故天職生覆,地職形載,聖職教化,物職所宜。然則天有所短,地有所長,聖有所否,物有所通。何則?生覆者不能形載,形載者不能教化,教化者不能違所宜,宜定者不出所位。故天地之道,非陰則陽;聖人之教,非仁則義;萬物之宜,非柔則剛:此皆隨所宜而不能出所位者也。故有生者,有生生者;有形者,有形形者;有聲者,有聲聲者;有色者,有色色者;有味者,有味味者。生之所生者死矣,而生生者未嘗終;形之所形者實矣,而形形者未嘗有;聲之所聲者聞矣,而聲聲者未嘗發;色之所色者彰矣,而色色者未嘗顯;味之所味者嘗矣,而味味者未嘗呈:皆無為之職也。能陰能陽,能柔能剛,能短能長,能員能方,能生能死,能暑能涼,能浮能沉,能宮能商,能出能沒,能玄能黃,能甘能苦,能羶能香。無知也,無能也,而無不知也,而無不能也。」
zi liè zǐ shì wèi, shí yú dào, cóng zhě jiàn bǎi suì dú lóu. qiān péng ér zhǐ, gù wèi dì zǐ bǎi fēng yuē: wéi yǔ yǔ bǐ zhī ér wèi cháng shēng wèi cháng sǐ yě. cǐ guò yǎng hū? cǐ guò huān hū? zhǒng yǒu jǐ: ruò wā wèi chún, dé shuǐ wèi jī, dé shuǐ tǔ zhī jì, zé wèi lt guī miǎn gt pín zhī yī. shēng yú líng tún, zé wèi líng xì. líng xì dé yù qī, zé wèi wū zú. wū zú zhī gēn wèi qí cáo, qí yè wèi hú dié. hú dié xū yě huà ér wèi chóng, shēng zào xià, qí zhuàng ruò tuō, qí míng yuē qú duō. qú duō qiān rì huà ér wèi niǎo, qí míng yuē gān yú gǔ. gān yú gǔ zhī mò wèi sī mí, sī mí wèi shí xī yí hé, shí xī yí hé shēng hū shí xī huáng kuàng, shí xī huáng kuàng shēng hū jiǔ yóu, jiǔ yóu shēng hū mào ruì, mào ruì shēng hū fǔ quán. yáng gān huà wèi dì gāo, mǎ xuè zhī wèi zhuǎn lín yě, rén xuè zhī wèi yě huǒ yě. yào zhī wèi zhān, zhān zhī wèi bù gǔ, bù gǔ jiǔ fù wèi yào yě. yàn zhī wèi há yě, tián shǔ zhī wèi chún yě, xiǔ guā zhī wèi yú yě, lǎo jiǔ zhī wèi xiàn yě, lǎo yú zhī wèi yuán yě, yú luǎn zhī wèi chóng. dǎn yuán zhī shòu zì yùn ér shēng yuē lèi. hé zé zhī niǎo shì ér shēng yuē yì. chún cí qí míng dà yāo, chún xióng qí míng zhì fēng. sī shì bù qī ér gǎn, sī nǚ bù fū ér yùn. hòu jì shēng hū jù jī, yī yǐn shēng hū kōng sāng. jué zhāo shēng hū shī, xī jī shēng hū jiǔ. yáng xī bǐ hū bù sǔn, jiǔ zhú shēng qīng níng, qīng níng shēng chéng, chéng shēng mǎ, mǎ shēng rén, rén jiǔ rù yú jī. wàn wù jiē chū yú jī, jiē rù yú jī.
子列子適衛,食於道,從者見百歲髑髏。攓蓬而指,顧謂弟子百豐曰:「唯予與彼知而未嘗生未嘗死也。此過養乎?此過歡乎?種有幾:若蛙為鶉,得水為畿,得水土之際,則為<圭黽>蠙之衣。生於陵屯,則為陵舄。陵舄得郁棲,則為烏足。烏足之根為蠐螬,其葉為胡蝶。胡蝶胥也化而為蟲,生灶下,其狀若脫,其名曰鴝掇。鴝掇千日化而為鳥,其名曰乾餘骨。乾餘骨之沫為斯彌,斯彌為食醯頤輅,食醯頤輅生乎食醯黃軦,食醯黃軦生乎九猷,九猷生乎瞀芮,瞀芮生乎腐蠸。羊肝化為地皋,馬血之為轉鄰也,人血之為野火也。鷂之為鸇,鸇之為布穀,布穀久復為鷂也。燕之為蛤也,田鼠之為鶉也,朽瓜之為魚也,老韭之為莧也,老羭之為猨也,魚卵之為蟲。亶爰之獸自孕而生曰類。河澤之鳥視而生曰鶂。純雌其名大腰,純雄其名稚蜂。思士不妻而感,思女不夫而孕。后稷生乎巨跡,伊尹生乎空桑。厥昭生乎濕,醯雞生乎酒。羊奚比乎不筍,久竹生青寧,青寧生程,程生馬,馬生人,人久入於機。萬物皆出於機,皆入於機。」
huáng dì shū yuē: xíng dòng bù shēng xíng ér shēng yǐng, shēng dòng bù shēng shēng ér shēng xiǎng, wú dòng bù shēng wú ér shēng yǒu. xíng, bì zhōng zhě yě tiān dì zhōng hū? yǔ wǒ xié zhōng. zhōng jìn hū? bù zhī yě. dào zhōng hū běn wú shǐ, jìn hū běn bù jiǔ. yǒu shēng zé fù yú bù shēng, yǒu xíng zé fù yú wú xíng. bù shēng zhě, fēi běn bù shēng zhě yě wú xíng zhě, fēi běn wú xíng zhě yě. shēng zhě, lǐ zhī bì zhōng zhě yě. zhōng zhě bù dé bù zhōng, yì rú shēng zhě zhī bù dé bù shēng. ér yù héng qí shēng, huà qí zhōng, huò yú shù yě. jīng shén zhě, tiān zhī fēn gǔ hái zhě, dì zhī fēn. shǔ tiān qīng ér sàn, shǔ dì zhuó ér jù. jīng shén lí xíng, gè guī qí zhēn, gù wèi zhī guǐ. guǐ, guī yě, guī qí zhēn zhái. huáng dì yuē: jīng shén rù qí mén, gǔ hái fǎn qí gēn, wǒ shàng hé cún?
《黃帝書》曰:「形動不生形而生影,聲動不生聲而生響,無動不生無而生有。」形,必終者也;天地終乎?與我偕終。終進乎?不知也。道終乎本無始,進乎本不久。有生則復於不生,有形則復於無形。不生者,非本不生者也;無形者,非本無形者也。生者,理之必終者也。終者不得不終,亦如生者之不得不生。而欲恆其生,畫其終,惑於數也。精神者,天之分;骨骸者,地之分。屬天清而散,屬地濁而聚。精神離形,各歸其真,故謂之鬼。鬼,歸也,歸其真宅。黃帝曰:「精神入其門,骨骸反其根,我尚何存?」
rén zì shēng zhì zhōng, dà huà yǒu sì: yīng hái yě, shǎo zhuàng yě, lǎo mào yě, sǐ wáng yě. qí zài yīng hái, qì zhuān zhì yī, hé zhī zhì yě wù bù shāng yān, dé mò jiā yān. qí zài shǎo zhuàng, zé xuè qì piāo yì, yù lǜ chōng qǐ wù suǒ gōng yān, dé gù shuāi yān. qí zài lǎo mào, zé yù lǜ róu yān tǐ jiāng xiū yān, wù mò xiān yān suī wèi jí yīng hái zhī quán, fāng yú shǎo zhuàng, xián yǐ. qí zài sǐ wáng yě, zé zhī yú xī yān, fǎn qí jí yǐ.
人自生至終,大化有四:嬰孩也,少壯也,老耄也,死亡也。其在嬰孩,氣專志一,和之至也;物不傷焉,德莫加焉。其在少壯,則血氣飄溢,欲慮充起;物所攻焉,德故衰焉。其在老耄,則欲慮柔焉;體將休焉,物莫先焉;雖未及嬰孩之全,方於少壯,閒矣。其在死亡也,則之於息焉,反其極矣。
kǒng zǐ yóu yú tài shān, jiàn róng qǐ qī xíng hū chéng zhī yě, lù qiú dài suǒ, gǔ qín ér gē.
孔子游於太山,見榮啟期行乎郕之野,鹿裘帶索,鼓琴而歌。
kǒng zǐ wèn yuē: xiān shēng suǒ yǐ lè, hé yě?
孔子問曰:「先生所以樂,何也?」
duì yuē: wú lè shén duō: tiān shēng wàn wù, wéi rén wèi guì ér wú dé wèi rén, shì yī lè yě. nán nǚ zhī bié, nán zūn nǚ bēi, gù yǐ nán wèi guì wú jì dé wèi nán yǐ, shì èr lè yě. rén shēng yǒu bù jiàn rì yuè bù miǎn qiǎng bǎo zhě wú jì yǐ xíng nián jiǔ shí yǐ, shì sān lè yě. pín zhě, shì zhī cháng yě sǐ zhě, rén zhī zhōng yě. chù cháng dé zhōng, dāng hé yōu zāi?
對曰:「吾樂甚多:天生萬物,唯人為貴;而吾得為人,是一樂也。男女之別,男尊女卑,故以男為貴;吾既得為男矣,是二樂也。人生有不見日月、不免襁褓者;吾既已行年九十矣,是三樂也。貧者,士之常也;死者,人之終也。處常得終,當何憂哉?」
kǒng zǐ yuē: shàn hū! néng zì kuān zhě yě.
孔子曰:「善乎!能自寬者也。」
lín lèi nián qiě bǎi suì, dǐ chūn bèi qiú, shí yí suì yú gù qí, bìng gē bìng jìn.
林類年且百歲,底春被裘,拾遺穗於故畦,並歌並進。
kǒng zǐ shì wèi, wàng zhī yú yě. gù wèi dì zǐ yuē: bǐ sǒu kě yǔ yán zhě, shì wǎng xùn zhī!
孔子適衛,望之於野。顧謂弟子曰:「彼叟可與言者,試往訊之!」
zi gòng qǐng xíng.
子貢請行。
nì zhī lǒng duān, miàn zhī ér tàn yuē: xiān shēng céng bù huǐ hū, ér xíng gē shí suì?
逆之壟端,面之而嘆曰:「先生曾不悔乎,而行歌拾穗?」
lín lèi xíng bù liú, gē bù chuò. zi gòng kòu zhī bù yǐ, nǎi yǎng ér yīng yuē: wú hé huǐ xié?
林類行不留,歌不輟。子貢叩之不已,乃仰而應曰:「吾何悔邪?」
zi gòng yuē: xiān shēng shǎo bù qín xíng, zhǎng bù jìng shí, lǎo wú qī zǐ, sǐ qī jiāng zhì: yì yǒu hé lè ér shí suì xíng gē hū?
子貢曰:「先生少不勤行,長不競時,老無妻子,死期將至:亦有何樂而拾穗行歌乎?」
lín lèi xiào yuē: wú zhī suǒ yǐ wèi lè, rén jiē yǒu zhī, ér fǎn yǐ wèi yōu. shǎo bù qín xíng, zhǎng bù jìng shí, gù néng shòu ruò cǐ. lǎo wú qī zǐ, sǐ qī jiāng zhì, gù néng lè ruò cǐ.
林類笑曰:「吾之所以為樂,人皆有之,而反以為憂。少不勤行,長不競時,故能壽若此。老無妻子,死期將至,故能樂若此。」
zi gòng yuē: shòu zhě rén zhī qíng, sǐ zhě rén zhī è. zi yǐ sǐ wèi lè, hé yě?
子貢曰:「壽者人之情,死者人之惡。子以死為樂,何也?」
lín lèi yuē: sǐ zhī yǔ shēng, yī wǎng yī fǎn. gù sǐ yú shì zhě, ān zhī bù shēng yú bǐ? gù wú zhī qí bù xiāng ruò yǐ? wú yòu ān zhī yíng yíng ér qiú shēng fēi huò hū? yì yòu ān zhī wú jīn zhī sǐ bù yù xī zhī shēng hū?
林類曰:「死之與生,一往一反。故死於是者,安知不生於彼?故吾知其不相若矣?吾又安知營營而求生非惑乎?亦又安知吾今之死不愈昔之生乎?」
zi gòng wén zhī, bù yù qí yì, hái yǐ gào fū zǐ.
子貢聞之,不喻其意,還以告夫子。
fū zǐ yuē: wú zhī qí kě yǔ yán, guǒ rán rán bǐ dé zhī ér bù jǐn zhě yě.
夫子曰:「吾知其可與言,果然;然彼得之而不盡者也。」
zi gòng juàn yú xué, gào zhòng ní yuē: yuàn yǒu suǒ xī.
子貢倦於學,告仲尼曰:「願有所息。」
zhòng ní yuē: shēng wú suǒ xī.
仲尼曰:「生無所息。」
zi gòng yuē: rán zé cì xī wú suǒ hū?
子貢曰:「然則賜息無所乎?」
zhòng ní yuē: yǒu yān ěr. wàng qí kuàng, yì rú yě, zǎi rú yě, fén rú yě, gé rú yě, zé zhī suǒ xī yǐ.
仲尼曰:「有焉耳。望其壙,睪如也,宰如也,墳如也,鬲如也,則知所息矣。」
zi gòng yuē: dà zāi sǐ hū! jūn zǐ xī yān, xiǎo rén fú yān.
子貢曰:「大哉死乎!君子息焉,小人伏焉。」
zhòng ní yuē: cì! rǔ zhī zhī yǐ. rén xū zhī shēng zhī lè, wèi zhī shēng zhī kǔ zhī lǎo zhī bèi, wèi zhī lǎo zhī yì zhī sǐ zhī è, wèi zhī sǐ zhī xī yě. yàn zǐ yuē: shàn zāi, gǔ zhī yǒu sǐ yě! rén zhě xī yān, bù rén zhě fú yān. sǐ yě zhě, dé zhī jiǎo yě. gǔ zhě wèi sǐ rén wèi guī rén. fū yán sǐ rén wèi guī rén, zé shēng rén wèi xíng rén yǐ. xíng ér bù zhī guī, shī jiā zhě yě. yī rén shī jiā, yī shì fēi zhī tiān xià shī jiā, mò zhī fēi yān. yǒu rén qù xiāng tǔ lí liù qīn fèi jiā yè yóu yú sì fāng ér bù guī zhě, hé rén zāi? shì bì wèi zhī wèi kuáng dàng zhī rén yǐ. yòu yǒu rén zhōng xián shì, jīn qiǎo néng xiū míng yù kuā zhāng yú shì ér bù zhī yǐ zhě, yì hé rén zāi? shì bì yǐ wèi zhì móu zhī shì. cǐ èr zhě, xū shī zhě yě. ér shì yǔ yī bù yǔ yī, wéi shèng rén zhī suǒ yǔ, zhī suǒ qù.
仲尼曰:「賜!汝知之矣。人胥知生之樂,未知生之苦;知老之憊,未知老之佚;知死之惡,未知死之息也。晏子曰:『善哉,古之有死也!仁者息焉,不仁者伏焉。』死也者,德之徼也。古者謂死人為歸人。夫言死人為歸人,則生人為行人矣。行而不知歸,失家者也。一人失家,一世非之;天下失家,莫知非焉。有人去鄉土、離六親、廢家業、游於四方而不歸者,何人哉?世必謂之為狂盪之人矣。又有人鍾賢世,矜巧能、修名譽、誇張於世而不知已者,亦何人哉?世必以為智謀之士。此二者,胥失者也。而世與一不與一,唯聖人知所與,知所去。」
huò wèi zi liè zǐ yuē: zi xī guì xū?
或謂子列子曰:「子奚貴虛?」
liè zǐ yuē: xū zhě wú guì yě.
列子曰:「虛者無貴也。」
zi liè zǐ yuē: fēi qí míng yě, mò rú jìng, mò rú xū. jìng yě xū yě, dé qí jū yǐ qǔ yě yǔ yě, shī qí suǒ yǐ. shì zhī pò wèi ér hòu yǒu wǔ rén yì zhě, fú néng fù yě.
子列子曰:「非其名也,莫如靜,莫如虛。靜也虛也,得其居矣;取也與也,失其所矣。事之破為而後有舞仁義者,弗能復也。」
zhōu xióng yuē: yùn zhuǎn wáng yǐ, tiān dì mì yí, chóu jué zhī zāi? gù wù sǔn yú bǐ zhě yíng yú cǐ, chéng yú cǐ zhě kuī yú bǐ. sǔn yíng chéng kuī, suí shì suí sǐ. wǎng lái xiāng jiē, jiān bù kě shěng, chóu jué zhī zāi? fán yī qì bù dùn jìn, yī xíng bù dùn kuī, yì bù jué qí chéng, yì bù jué qí kuī. yì rú rén zì shì zhì lǎo, mào sè zhì tài, wáng rì bù yì pí fū zhǎo fā, suí shì suí luò, fēi yīng hái shí yǒu tíng ér bù yì yě. jiān bù kě jué, qí zhì hòu zhī.
粥熊曰:「運轉亡已,天地密移,疇覺之哉?故物損於彼者盈於此,成於此者虧於彼。損盈成虧,隨世隨死。往來相接,間不可省,疇覺之哉?凡一氣不頓進,一形不頓虧,亦不覺其成,亦不覺其虧。亦如人自世至老,貌色智態,亡日不異;皮膚爪發,隨世隨落,非嬰孩時有停而不易也。間不可覺,俟至後知。」
qǐ guó yǒu rén yōu tiān dì bēng zhuì, shēn wáng suǒ jì, fèi qǐn shí zhě. yòu yǒu yōu bǐ zhī suǒ yōu zhě, yīn wǎng xiǎo zhī, yuē: tiān, jī qì ěr, wáng chù wáng qì. ruò qū shēn hū xī, zhōng rì zài tiān zhōng xíng zhǐ, nài hé yōu bēng zhuì hū?
杞國有人憂天地崩墜,身亡所寄,廢寢食者。又有憂彼之所憂者,因往曉之,曰:「天,積氣耳,亡處亡氣。若屈伸呼吸,終日在天中行止,奈何憂崩墜乎?」
qí rén yuē: tiān guǒ jī qì, rì yuè xīng xiù, bù dāng zhuì yé?
其人曰:「天果積氣,日月星宿,不當墜耶?」
xiǎo zhī zhě yuē: rì yuè xīng xiù, yì jī qì zhōng zhī yǒu guāng yào zhě, zhǐ shǐ zhuì, yì bù néng yǒu suǒ zhōng shāng.
曉之者曰:「日月星宿,亦積氣中之有光耀者,只使墜,亦不能有所中傷。」
qí rén yuē: nài dì huài hé?
其人曰:「奈地壞何?」
xiǎo zhě yuē: dì jī kuài ěr, chōng sè sì xū, wáng chù wáng kuài. ruò chú bù cī dǎo, zhōng rì zài dì shàng xíng zhǐ, nài hé yōu qí huài?
曉者曰:「地積塊耳,充塞四虛,亡處亡塊。若躇步跐蹈,終日在地上行止,奈何憂其壞?」
qí rén shě rán dà xǐ, xiǎo zhī zhě yì shě rán dà xǐ.
其人舍然大喜,曉之者亦舍然大喜。
zhǎng lú zi wén ér xiào zhī yuē: hóng ní yě, yún wù yě, fēng yǔ yě, sì shí yě, cǐ jī qì zhī chéng hū tiān zhě yě. shān yuè yě, hé hǎi yě, jīn shí yě, huǒ mù yě, cǐ jī xíng zhī chéng hū dì zhě yě. zhī jī qì yě, zhī jī kuài yě, xī wèi bù huài? fū tiān dì, kōng zhōng zhī yī xì wù, yǒu zhōng zhī zuì jù zhě. nán zhōng nán qióng, cǐ gù rán yǐ nán cè nán shí, cǐ gù rán yǐ. yōu qí huài zhě, chéng wèi dà yuǎn yán qí bù huài zhě, yì wèi wèi shì. tiān dì bù dé bù huài, zé huì guī yú huài. yù qí huài shí, xī wèi bù yōu zāi?
長廬子聞而笑之曰:「虹蜺也,雲霧也,風雨也,四時也,此積氣之成乎天者也。山嶽也,河海也,金石也,火木也,此積形之成乎地者也。知積氣也,知積塊也,奚謂不壞?夫天地,空中之一細物,有中之最巨者。難終難窮,此固然矣;難測難識,此固然矣。憂其壞者,誠為大遠;言其不壞者,亦為未是。天地不得不壞,則會歸於壞。遇其壞時,奚為不憂哉?」
zi liè zǐ wén ér xiào yuē: yán tiān dì huài zhě yì miù, yán tiān dì bù huài zhě yì miù. huài yǔ bù huài, wú suǒ bù néng zhī yě. suī rán, bǐ yī yě, cǐ yī yě. gù shēng bù zhī sǐ, sǐ bù zhī shēng lái bù zhī qù, qù bù zhī lái. huài yǔ bù huài, wú hé róng xīn zāi?
子列子聞而笑曰:「言天地壞者亦謬,言天地不壞者亦謬。壞與不壞,吾所不能知也。雖然,彼一也,此一也。故生不知死,死不知生;來不知去,去不知來。壞與不壞,吾何容心哉?」
shùn wèn hū zhēng yuē: dào kě dé ér yǒu hū?
舜問乎烝曰:「道可得而有乎?」
yuē: rǔ shēn fēi rǔ yǒu yě, rǔ hé dé yǒu fū dào?
曰:「汝身非汝有也,汝何得有夫道?」
shùn yuē: wú shēn fēi wú yǒu, shú yǒu zhī zāi?
舜曰:「吾身非吾有,孰有之哉?」
yuē: shì tiān dì zhī wěi xíng yě. shēng fēi rǔ yǒu, shì tiān dì zhī wěi hé yě. xìng mìng fēi rǔ yǒu, shì tiān dì zhī wěi shùn yě. sūn zi fēi rǔ yǒu, shì tiān dì zhī wěi tuì yě. gù xíng bù zhī suǒ wǎng, chù bù zhī suǒ chí, shí bù zhī suǒ yǐ. tiān dì qiáng yáng, qì yě, yòu hú kě dé ér yǒu xié?
曰:「是天地之委形也。生非汝有,是天地之委和也。性命非汝有,是天地之委順也。孫子非汝有,是天地之委蛻也。故行不知所往,處不知所持,食不知所以。天地強陽,氣也,又胡可得而有邪?」
qí zhī guó shì dà fù, sòng zhī xiàng shì dà pín. zì sòng zhī qí, qǐng qí shù.
齊之國氏大富,宋之向氏大貧。自宋之齊,請其術。
guó shì gào zhī yuē: wú shàn wèi dào. shǐ wú wèi dào yě, yī nián ér gěi, èr nián ér zú, sān nián dà ráng. zì cǐ yǐ wǎng, shī jí zhōu lǘ.
國氏告之曰:「吾善為盜。始吾為盜也,一年而給,二年而足,三年大穰。自此以往,施及州閭。」
xiàng shì dà xǐ. yù qí wèi dào zhī yán, ér bù yù qí wèi dào zhī dào. suì yú yuán záo shì, shǒu mù suǒ jí, wáng bù tàn yě. wèi jí shí, yǐ zāng huò zuì, méi qí xiān jū zhī cái.
向氏大喜。喻其為盜之言,而不喻其為盜之道。遂逾垣鑿室,手目所及,亡不探也。未及時,以贓獲罪,沒其先居之財。
xiàng shì yǐ guó shì zhī miù jǐ yě, wǎng ér yuàn zhī.
向氏以國氏之謬己也,往而怨之。
guó shì yuē: ruò wèi dào ruò hé? xiàng shì yán qí zhuàng.
國氏曰:「若為盜若何?」向氏言其狀。
guó shì yuē: xī! ruò shī wèi dào zhī dào zhì cǐ hū? jīn jiāng gào ruò yǐ. wú wén tiān yǒu shí, dì yǒu lì. wú dào tiān dì zhī shí lì, yún yǔ zhī pāng rùn, shān zé zhī chǎn yù, yǐ shēng wú hé, zhí wú jià, zhú wú yuán, jiàn wú shě. lù dào qín shòu, shuǐ dào yú biē, wáng fēi dào yě. fū hé jià tǔ mù qín shòu yú biē, jiē tiān zhī suǒ shēng, qǐ wú zhī suǒ yǒu? rán wú dào tiān ér wáng yāng. fū jīn yù zhēn bǎo, gǔ bó cái huò, rén zhī suǒ jù, qǐ tiān zhī suǒ yǔ? ruò dào zhī ér huò zuì, shú yuàn zāi?
國氏曰:「嘻!若失為盜之道至此乎?今將告若矣。吾聞天有時,地有利。吾盜天地之時利,雲雨之滂潤,山澤之產育,以生吾禾,殖吾稼,築吾垣,建吾舍。陸盜禽獸,水盜魚鱉,亡非盜也。夫禾稼、土木、禽獸、魚鱉,皆天之所生,豈吾之所有?然吾盜天而亡殃。夫金玉珍寶,谷帛財貨,人之所聚,豈天之所與?若盜之而獲罪,孰怨哉?」
xiàng shì dà huò, yǐ wèi guó shì zhī zhòng wǎng jǐ yě, guò dōng guō xiān shēng wèn yān.
向氏大惑,以為國氏之重罔己也,過東郭先生問焉。
dōng guō xiān shēng yuē: ruò yī shēn yōng fēi dào hū? dào yīn yáng zhī hé yǐ chéng ruò shēng, zài ruò xíng kuàng wài wù ér fēi dào zāi? chéng rán, tiān dì wàn wù bù xiāng lí yě rèn ér yǒu zhī, jiē huò yě. guó shì zhī dào, gōng dào yě, gù wáng yāng ruò zhī dào, sī xīn yě, gù dé zuì. yǒu gōng sī zhě, yì dào yě wáng gōng sī zhě, yì dào yě. gōng gōng sī sī, tiān dì zhī dé. zhī tiān dì zhī dé zhě, shú wèi dào yé? shú wèi bù dào yé?
東郭先生曰:「若一身庸非盜乎?盜陰陽之和以成若生,載若形;況外物而非盜哉?誠然,天地萬物不相離也;仞而有之,皆惑也。國氏之盜,公道也,故亡殃;若之盜,私心也,故得罪。有公私者,亦盜也;亡公私者,亦盜也。公公私私,天地之德。知天地之德者,孰為盜耶?孰為不盜耶?」