zi liè zǐ jū zhèng pǔ, sì shí nián rén wú shí zhě. guó jūn qīng dài fū shì zhī, yóu zhòng shù yě. guó bù zú, jiāng jià yú wèi. dì zǐ yuē:" xiān shēng wǎng wú fǎn qī, dì zǐ gǎn yǒu suǒ yè, xiān shēng jiāng hé yǐ jiào? xiān shēng bù wén hú qiū zi lín zhī yán hū?"
子列子居郑圃,四十年人无识者。国君卿大夫眎之,犹众庶也。国不足,将嫁于卫。弟子曰:“先生往无反期,弟子敢有所谒,先生将何以教?先生不闻壶丘子林之言乎?”
zi liè zǐ xiào yuē:" hú zǐ hé yán zāi? suī rán, fū zǐ cháng yǔ bó hūn mào rén, wú cè wén zhī, shì yǐ gào nǚ. qí yán yuē: yǒu shēng bù shēng, yǒu huà bù huà. bù shēng zhě néng shēng shēng, bù huà zhě néng huà huà. shēng zhě bù néng bù shēng, huà zhě bù néng bù huà, gù cháng shēng cháng huà. cháng shēng cháng huà zhě, wú shí bù shēng, wú shí bù huà. yīn yáng ěr, sì shí ěr, bù shēng zhě yí dú, bù huà zhě wǎng fù. wǎng fù, qí jì bù kě zhōng yí dú, qí dào bù kě qióng. huáng dì shū yuē: gǔ shén bù sǐ, shì wèi xuán pìn. xuán pìn zhī mén, shì wèi tiān dì zhī gēn. mián mián ruò cún, yòng zhī bù qín. gù shēng wù zhě bù shēng, huà wù zhě bù huà. zì shēng zì huà, zì xíng zì sè, zì zhì zì lì, zì xiāo zì xī. wèi zhī shēng huà xíng sè zhì lì xiāo xī zhě, fēi yě."
子列子笑曰:“壶子何言哉?虽然,夫子尝语伯昏瞀人,吾侧闻之,试以告女。其言曰:有生不生,有化不化。不生者能生生,不化者能化化。生者不能不生,化者不能不化,故常生常化。常生常化者,无时不生,无时不化。阴阳尔,四时尔,不生者疑独,不化者往复。往复,其际不可终;疑独,其道不可穷。《黄帝书》曰:谷神不死,是谓玄牝。玄牝之门,是谓天地之根。绵绵若存,用之不勤。故生物者不生,化物者不化。自生自化,自形自色,自智自力,自消自息。谓之生化、形色、智力、消息者,非也。”
zi liè zǐ yuē:" xī zhě shèng rén yīn yīn yáng yǐ tǒng tiān dì. fū yǒu xíng zhě shēng yú wú xíng, zé tiān dì ān cóng shēng? gù yuē: yǒu tài yì, yǒu tài chū, yǒu tài shǐ, yǒu tài sù. tài yì zhě, wèi jiàn qì yě tài chū zhě, qì zhī shǐ yě tài shǐ zhě, xíng zhī shǐ yě tài sù zhě, zhì zhī shǐ yě. qì xíng zhì jù ér wèi xiāng lí, gù yuē hún lún. hún lún zhě, yán wàn wù xiāng hún lún ér wèi xiāng lí yě. shì zhī bú jiàn, tīng zhī bù wén, xún zhī bù dé, gù yuē yì yě. yì wú xíng liè, yì biàn ér wèi yī, yī biàn ér wèi qī, qī biàn ér wèi jiǔ. jiǔ biàn zhě, jiū yě nǎi fù biàn ér wèi yī. yī zhě, xíng biàn zhī shǐ yě. qīng qīng zhě shàng wèi tiān, zhuó zhòng zhě xià wèi dì, chōng hé qì zhě wéi rén gù tiān dì hán jīng, wàn wù huà shēng."
子列子曰:“昔者圣人因阴阳以统天地。夫有形者生于无形,则天地安从生?故曰:有太易,有太初,有太始,有太素。太易者,未见气也;太初者,气之始也;太始者,形之始也;太素者,质之始也。气形质具而未相离,故曰浑沦。浑沦者,言万物相浑沦而未相离也。视之不见,听之不闻,循之不得,故曰易也。易无形埒,易变而为一,一变而为七,七变而为九。九变者,究也;乃复变而为一。一者,形变之始也。清轻者上为天,浊重者下为地,冲和气者为人;故天地含精,万物化生。”
zi liè zǐ yuē:" tiān dì wú quán gōng, shèng rén wú quán néng, wàn wù wú quán yòng. gù tiān zhí shēng fù, dì zhí xíng zài, shèng zhí jiào huà, wù zhí suǒ yí. rán zé tiān yǒu suǒ duǎn, dì yǒu suǒ zhǎng, shèng yǒu suǒ fǒu, wù yǒu suǒ tōng. hé zé? shēng fù zhě bù néng xíng zài, xíng zài zhě bù néng jiào huà, jiào huà zhě bù néng wéi suǒ yí, yí dìng zhě bù chū suǒ wèi. gù tiān dì zhī dào, fēi yīn zé yáng shèng rén zhī jiào, fēi rén zé yì wàn wù zhī yí, fēi róu zé gāng: cǐ jiē suí suǒ yí ér bù néng chū suǒ wèi zhě yě. gù yǒu shēng zhě, yǒu shēng shēng zhě yǒu xíng zhě, yǒu xíng xíng zhě yǒu shēng zhě, yǒu shēng shēng zhě yǒu sè zhě, yǒu sè sè zhě yǒu wèi zhě, yǒu wèi wèi zhě. shēng zhī suǒ shēng zhě sǐ yǐ, ér shēng shēng zhě wèi cháng zhōng xíng zhī suǒ xíng zhě shí yǐ, ér xíng xíng zhě wèi cháng yǒu shēng zhī suǒ shēng zhě wén yǐ, ér shēng shēng zhě wèi cháng fā sè zhī suǒ sè zhě zhāng yǐ, ér sè sè zhě wèi cháng xiǎn wèi zhī suǒ wèi zhě cháng yǐ, ér wèi wèi zhě wèi cháng chéng: jiē wú wéi zhī zhí yě. néng yīn néng yáng, néng róu néng gāng, néng duǎn néng zhǎng, néng yuán néng fāng, néng shēng néng sǐ, néng shǔ néng liáng, néng fú néng chén, néng gōng néng shāng, néng chū néng méi, néng xuán néng huáng, néng gān néng kǔ, néng shān néng xiāng. wú zhī yě, wú néng yě, ér wú bù zhī yě, ér wú bù néng yě."
子列子曰:“天地无全功,圣人无全能,万物无全用。故天职生覆,地职形载,圣职教化,物职所宜。然则天有所短,地有所长,圣有所否,物有所通。何则?生覆者不能形载,形载者不能教化,教化者不能违所宜,宜定者不出所位。故天地之道,非阴则阳;圣人之教,非仁则义;万物之宜,非柔则刚:此皆随所宜而不能出所位者也。故有生者,有生生者;有形者,有形形者;有声者,有声声者;有色者,有色色者;有味者,有味味者。生之所生者死矣,而生生者未尝终;形之所形者实矣,而形形者未尝有;声之所声者闻矣,而声声者未尝发;色之所色者彰矣,而色色者未尝显;味之所味者尝矣,而味味者未尝呈:皆无为之职也。能阴能阳,能柔能刚,能短能长,能员能方,能生能死,能暑能凉,能浮能沉,能宫能商,能出能没,能玄能黄,能甘能苦,能羶能香。无知也,无能也,而无不知也,而无不能也。”
zi liè zǐ shì wèi, shí yú dào, cóng zhě jiàn bǎi suì dú lóu. qiān péng ér zhǐ, gù wèi dì zǐ bǎi fēng yuē:" wéi yǔ yǔ bǐ zhī ér wèi cháng shēng wèi cháng sǐ yě. cǐ guò yǎng hū? cǐ guò huān hū? zhǒng yǒu jǐ: ruò wā wèi chún, dé shuǐ wèi jī, dé shuǐ tǔ zhī jì, zé wèi lt guī miǎn gt pín zhī yī. shēng yú líng tún, zé wèi líng xì. líng xì dé yù qī, zé wèi wū zú. wū zú zhī gēn wèi qí cáo, qí yè wèi hú dié. hú dié xū yě huà ér wèi chóng, shēng zào xià, qí zhuàng ruò tuō, qí míng yuē qú duō. qú duō qiān rì huà ér wèi niǎo, qí míng yuē gān yú gǔ. gān yú gǔ zhī mò wèi sī mí, sī mí wèi shí xī yí lù, shí xī yí lù shēng hū shí xī huáng kuàng, shí xī huáng kuàng shēng hū jiǔ yóu, jiǔ yóu shēng hū mào ruì, mào ruì shēng hū fǔ quán. yáng gān huà wéi dì gāo, mǎ xuè zhī wèi zhuǎn lín yě, rén xuè zhī wèi yě huǒ yě. yào zhī wèi zhān, zhān zhī wèi bù gǔ, bù gǔ jiǔ fù wèi yào yě. yàn zhī wèi há yě, tián shǔ zhī wèi chún yě, xiǔ guā zhī wèi yú yě, lǎo jiǔ zhī wèi xiàn yě, lǎo yú zhī wèi yuán yě, yú luǎn zhī wèi chóng. dǎn yuán zhī shòu zì yùn ér shēng yuē lèi. hé zé zhī niǎo shì ér shēng yuē yì. chún cí qí míng dà yāo, chún xióng qí míng zhì fēng. sī shì bù qī ér gǎn, sī nǚ bù fū ér yùn. hòu jì shēng hū jù jī, yī yǐn shēng hū kōng sāng. jué zhāo shēng hū shī, xī jī shēng hū jiǔ. yáng xī bǐ hū bù sǔn, jiǔ zhú shēng qīng níng, qīng níng shēng chéng, chéng shēng mǎ, mǎ shēng rén, rén jiǔ rù yú jī. wàn wù jiē chū yú jī, jiē rù yú jī."
子列子适卫,食于道,从者见百岁髑髅。攓蓬而指,顾谓弟子百丰曰:“唯予与彼知而未尝生未尝死也。此过养乎?此过欢乎?种有几:若蛙为鹑,得水为畿,得水土之际,则为<圭黾>蠙之衣。生于陵屯,则为陵舄。陵舄得郁栖,则为乌足。乌足之根为蛴螬,其叶为胡蝶。胡蝶胥也化而为虫,生灶下,其状若脱,其名曰鸲掇。鸲掇千日化而为鸟,其名曰乾馀骨。乾馀骨之沫为斯弥,斯弥为食醯颐辂,食醯颐辂生乎食醯黄軦,食醯黄軦生乎九猷,九猷生乎瞀芮,瞀芮生乎腐蠸。羊肝化为地皋,马血之为转邻也,人血之为野火也。鹞之为鹯,鹯之为布谷,布谷久复为鹞也。燕之为蛤也,田鼠之为鹑也,朽瓜之为鱼也,老韭之为苋也,老羭之为猨也,鱼卵之为虫。亶爰之兽自孕而生曰类。河泽之鸟视而生曰鶂。纯雌其名大腰,纯雄其名稚蜂。思士不妻而感,思女不夫而孕。后稷生乎巨迹,伊尹生乎空桑。厥昭生乎湿,醯鸡生乎酒。羊奚比乎不笋,久竹生青宁,青宁生程,程生马,马生人,人久入于机。万物皆出于机,皆入于机。”
huáng dì shū yuē:" xíng dòng bù shēng xíng ér shēng yǐng, shēng dòng bù shēng shēng ér shēng xiǎng, wú dòng bù shēng wú ér shēng yǒu." xíng, bì zhōng zhě yě tiān dì zhōng hū? yǔ wǒ xié zhōng. zhōng jìn hū? bù zhī yě. dào zhōng hū běn wú shǐ, jìn hū běn bù jiǔ. yǒu shēng zé fù yú bù shēng, yǒu xíng zé fù yú wú xíng. bù shēng zhě, fēi běn bù shēng zhě yě wú xíng zhě, fēi běn wú xíng zhě yě. shēng zhě, lǐ zhī bì zhōng zhě yě. zhōng zhě bù dé bù zhōng, yì rú shēng zhě zhī bù dé bù shēng. ér yù héng qí shēng, huà qí zhōng, huò yú shù yě. jīng shén zhě, tiān zhī fēn gǔ hái zhě, dì zhī fēn. shǔ tiān qīng ér sàn, shǔ dì zhuó ér jù. jīng shén lí xíng, gè guī qí zhēn, gù wèi zhī guǐ. guǐ, guī yě, guī qí zhēn zhái. huáng dì yuē:" jīng shén rù qí mén, gǔ hái fǎn qí gēn, wǒ shàng hé cún?"
《黄帝书》曰:“形动不生形而生影,声动不生声而生响,无动不生无而生有。”形,必终者也;天地终乎?与我偕终。终进乎?不知也。道终乎本无始,进乎本不久。有生则复于不生,有形则复于无形。不生者,非本不生者也;无形者,非本无形者也。生者,理之必终者也。终者不得不终,亦如生者之不得不生。而欲恒其生,画其终,惑于数也。精神者,天之分;骨骸者,地之分。属天清而散,属地浊而聚。精神离形,各归其真,故谓之鬼。鬼,归也,归其真宅。黄帝曰:“精神入其门,骨骸反其根,我尚何存?”
rén zì shēng zhì zhōng, dà huà yǒu sì: yīng hái yě, shào zhuàng yě, lǎo mào yě, sǐ wáng yě. qí zài yīng hái, qì zhuān zhì yī, hé zhī zhì yě wù bù shāng yān, dé mò jiā yān. qí zài shào zhuàng, zé xuè qì piāo yì, yù lǜ chōng qǐ wù suǒ gōng yān, dé gù shuāi yān. qí zài lǎo mào, zé yù lǜ róu yān tǐ jiāng xiū yān, wù mò xiān yān suī wèi jí yīng hái zhī quán, fāng yú shào zhuàng, xián yǐ. qí zài sǐ wáng yě, zé zhī yú xī yān, fǎn qí jí yǐ.
人自生至终,大化有四:婴孩也,少壮也,老耄也,死亡也。其在婴孩,气专志一,和之至也;物不伤焉,德莫加焉。其在少壮,则血气飘溢,欲虑充起;物所攻焉,德故衰焉。其在老耄,则欲虑柔焉;体将休焉,物莫先焉;虽未及婴孩之全,方于少壮,闲矣。其在死亡也,则之于息焉,反其极矣。
kǒng zǐ yóu yú tài shān, jiàn róng qǐ qī xíng hū chéng zhī yě, lù qiú dài suǒ, gǔ qín ér gē.
孔子游于太山,见荣启期行乎郕之野,鹿裘带索,鼓琴而歌。
kǒng zǐ wèn yuē:" xiān shēng suǒ yǐ lè, hé yě?"
孔子问曰:“先生所以乐,何也?”
duì yuē:" wú lè shén duō: tiān shēng wàn wù, wéi rén wéi guì ér wú dé wéi rén, shì yī lè yě. nán nǚ zhī bié, nán zūn nǚ bēi, gù yǐ nán wèi guì wú jì dé wèi nán yǐ, shì èr lè yě. rén shēng yǒu bú jiàn rì yuè bù miǎn qiǎng bǎo zhě wú jì yǐ xíng nián jiǔ shí yǐ, shì sān lè yě. pín zhě, shì zhī cháng yě sǐ zhě, rén zhī zhōng yě. chù cháng dé zhōng, dāng hé yōu zāi?"
对曰:“吾乐甚多:天生万物,唯人为贵;而吾得为人,是一乐也。男女之别,男尊女卑,故以男为贵;吾既得为男矣,是二乐也。人生有不见日月、不免襁褓者;吾既已行年九十矣,是三乐也。贫者,士之常也;死者,人之终也。处常得终,当何忧哉?”
kǒng zǐ yuē:" shàn hū! néng zì kuān zhě yě."
孔子曰:“善乎!能自宽者也。”
lín lèi nián qiě bǎi suì, dǐ chūn bèi qiú, shí yí suì yú gù qí, bìng gē bìng jìn.
林类年且百岁,底春被裘,拾遗穗于故畦,并歌并进。
kǒng zǐ shì wèi, wàng zhī yú yě. gù wèi dì zǐ yuē:" bǐ sǒu kě yǔ yán zhě, shì wǎng xùn zhī!"
孔子适卫,望之于野。顾谓弟子曰:“彼叟可与言者,试往讯之!”
zǐ gòng qǐng xíng.
子贡请行。
nì zhī lǒng duān, miàn zhī ér tàn yuē:" xiān shēng céng bù huǐ hū, ér xíng gē shí suì?"
逆之垄端,面之而叹曰:“先生曾不悔乎,而行歌拾穗?”
lín lèi xíng bù liú, gē bù chuò. zǐ gòng kòu zhī bù yǐ, nǎi yǎng ér yīng yuē:" wú hé huǐ xié?"
林类行不留,歌不辍。子贡叩之不已,乃仰而应曰:“吾何悔邪?”
zǐ gòng yuē:" xiān shēng shǎo bù qín xíng, zhǎng bù jìng shí, lǎo wú qī zǐ, sǐ qī jiāng zhì: yì yǒu hé lè ér shí suì xíng gē hū?"
子贡曰:“先生少不勤行,长不竞时,老无妻子,死期将至:亦有何乐而拾穗行歌乎?”
lín lèi xiào yuē:" wú zhī suǒ yǐ wéi lè, rén jiē yǒu zhī, ér fǎn yǐ wéi yōu. shǎo bù qín xíng, zhǎng bù jìng shí, gù néng shòu ruò cǐ. lǎo wú qī zǐ, sǐ qī jiāng zhì, gù néng lè ruò cǐ."
林类笑曰:“吾之所以为乐,人皆有之,而反以为忧。少不勤行,长不竞时,故能寿若此。老无妻子,死期将至,故能乐若此。”
zǐ gòng yuē:" shòu zhě rén zhī qíng, sǐ zhě rén zhī è. zi yǐ sǐ wéi lè, hé yě?"
子贡曰:“寿者人之情,死者人之恶。子以死为乐,何也?”
lín lèi yuē:" sǐ zhī yǔ shēng, yī wǎng yī fǎn. gù sǐ yú shì zhě, ān zhī bù shēng yú bǐ? gù wú zhī qí bù xiāng ruò yǐ? wú yòu ān zhī yíng yíng ér qiú shēng fēi huò hū? yì yòu ān zhī wú jīn zhī sǐ bù yù xī zhī shēng hū?"
林类曰:“死之与生,一往一反。故死于是者,安知不生于彼?故吾知其不相若矣?吾又安知营营而求生非惑乎?亦又安知吾今之死不愈昔之生乎?”
zǐ gòng wén zhī, bù yù qí yì, hái yǐ gào fū zǐ.
子贡闻之,不喻其意,还以告夫子。
fū zǐ yuē:" wú zhī qí kě yǔ yán, guǒ rán rán bǐ dé zhī ér bù jìn zhě yě."
夫子曰:“吾知其可与言,果然;然彼得之而不尽者也。”
zǐ gòng juàn yú xué, gào zhòng ní yuē:" yuàn yǒu suǒ xī."
子贡倦于学,告仲尼曰:“愿有所息。”
zhòng ní yuē:" shēng wú suǒ xī."
仲尼曰:“生无所息。”
zǐ gòng yuē:" rán zé cì xī wú suǒ hū?"
子贡曰:“然则赐息无所乎?”
zhòng ní yuē:" yǒu yān ěr. wàng qí kuàng, yì rú yě, zǎi rú yě, fén rú yě, gé rú yě, zé zhī suǒ xī yǐ."
仲尼曰:“有焉耳。望其圹,睪如也,宰如也,坟如也,鬲如也,则知所息矣。”
zǐ gòng yuē:" dà zāi sǐ hū! jūn zǐ xī yān, xiǎo rén fú yān."
子贡曰:“大哉死乎!君子息焉,小人伏焉。”
zhòng ní yuē:" cì! rǔ zhī zhī yǐ. rén xū zhī shēng zhī lè, wèi zhī shēng zhī kǔ zhī lǎo zhī bèi, wèi zhī lǎo zhī yì zhī sǐ zhī è, wèi zhī sǐ zhī xī yě. yàn zǐ yuē:' shàn zāi, gǔ zhī yǒu sǐ yě! rén zhě xī yān, bù rén zhě fú yān.' sǐ yě zhě, dé zhī jiǎo yě. gǔ zhě wèi sǐ rén wéi guī rén. fū yán sǐ rén wéi guī rén, zé shēng rén wéi xíng rén yǐ. xíng ér bù zhī guī, shī jiā zhě yě. yī rén shī jiā, yī shì fēi zhī tiān xià shī jiā, mò zhī fēi yān. yǒu rén qù xiāng tǔ lí liù qīn fèi jiā yè yóu yú sì fāng ér bù guī zhě, hé rén zāi? shì bì wèi zhī wèi kuáng dàng zhī rén yǐ. yòu yǒu rén zhōng xián shì, jīn qiǎo néng xiū míng yù kuā zhāng yú shì ér bù zhī yǐ zhě, yì hé rén zāi? shì bì yǐ wéi zhì móu zhī shì. cǐ èr zhě, xū shī zhě yě. ér shì yǔ yī bù yǔ yī, wéi shèng rén zhī suǒ yǔ, zhī suǒ qù."
仲尼曰:“赐!汝知之矣。人胥知生之乐,未知生之苦;知老之惫,未知老之佚;知死之恶,未知死之息也。晏子曰:‘善哉,古之有死也!仁者息焉,不仁者伏焉。’死也者,德之徼也。古者谓死人为归人。夫言死人为归人,则生人为行人矣。行而不知归,失家者也。一人失家,一世非之;天下失家,莫知非焉。有人去乡土、离六亲、废家业、游于四方而不归者,何人哉?世必谓之为狂荡之人矣。又有人钟贤世,矜巧能、修名誉、夸张于世而不知已者,亦何人哉?世必以为智谋之士。此二者,胥失者也。而世与一不与一,唯圣人知所与,知所去。”
huò wèi zi liè zǐ yuē:" zi xī guì xū?"
或谓子列子曰:“子奚贵虚?”
liè zǐ yuē:" xū zhě wú guì yě."
列子曰:“虚者无贵也。”
zi liè zǐ yuē:" fēi qí míng yě, mò rú jìng, mò rú xū. jìng yě xū yě, dé qí jū yǐ qǔ yě yǔ yě, shī qí suǒ yǐ. shì zhī pò wèi ér hòu yǒu wǔ rén yì zhě, fú néng fù yě."
子列子曰:“非其名也,莫如静,莫如虚。静也虚也,得其居矣;取也与也,失其所矣。事之破为而后有舞仁义者,弗能复也。”
zhōu xióng yuē:" yùn zhuàn wáng yǐ, tiān dì mì yí, chóu jué zhī zāi? gù wù sǔn yú bǐ zhě yíng yú cǐ, chéng yú cǐ zhě kuī yú bǐ. sǔn yíng chéng kuī, suí shì suí sǐ. wǎng lái xiāng jiē, jiān bù kě shěng, chóu jué zhī zāi? fán yī qì bù dùn jìn, yī xíng bù dùn kuī, yì bù jué qí chéng, yì bù jué qí kuī. yì rú rén zì shì zhì lǎo, mào sè zhì tài, wáng rì bù yì pí fū zhǎo fā, suí shì suí luò, fēi yīng hái shí yǒu tíng ér bù yì yě. jiān bù kě jué, qí zhì hòu zhī."
粥熊曰:“运转亡已,天地密移,畴觉之哉?故物损于彼者盈于此,成于此者亏于彼。损盈成亏,随世随死。往来相接,间不可省,畴觉之哉?凡一气不顿进,一形不顿亏,亦不觉其成,亦不觉其亏。亦如人自世至老,貌色智态,亡日不异;皮肤爪发,随世随落,非婴孩时有停而不易也。间不可觉,俟至后知。”
qǐ guó yǒu rén yōu tiān dì bēng zhuì, shēn wáng suǒ jì, fèi qǐn shí zhě. yòu yǒu yōu bǐ zhī suǒ yōu zhě, yīn wǎng xiǎo zhī, yuē:" tiān, jī qì ěr, wáng chù wáng qì. ruò qū shēn hū xī, zhōng rì zài tiān zhōng xíng zhǐ, nài hé yōu bēng zhuì hū?"
杞国有人忧天地崩坠,身亡所寄,废寝食者。又有忧彼之所忧者,因往晓之,曰:“天,积气耳,亡处亡气。若屈伸呼吸,终日在天中行止,奈何忧崩坠乎?”
qí rén yuē:" tiān guǒ jī qì, rì yuè xīng xiù, bù dàng zhuì yé?"
其人曰:“天果积气,日月星宿,不当坠耶?”
xiǎo zhī zhě yuē:" rì yuè xīng xiù, yì jī qì zhōng zhī yǒu guāng yào zhě, zhǐ shǐ zhuì, yì bù néng yǒu suǒ zhòng shāng."
晓之者曰:“日月星宿,亦积气中之有光耀者,只使坠,亦不能有所中伤。”
qí rén yuē:" nài dì huài hé?"
其人曰:“奈地坏何?”
xiǎo zhě yuē:" dì jī kuài ěr, chōng sè sì xū, wáng chù wáng kuài. ruò chú bù cī dǎo, zhōng rì zài dì shàng xíng zhǐ, nài hé yōu qí huài?"
晓者曰:“地积块耳,充塞四虚,亡处亡块。若躇步跐蹈,终日在地上行止,奈何忧其坏?”
qí rén shě rán dà xǐ, xiǎo zhī zhě yì shě rán dà xǐ.
其人舍然大喜,晓之者亦舍然大喜。
zhǎng lú zi wén ér xiào zhī yuē:" hóng ní yě, yún wù yě, fēng yǔ yě, sì shí yě, cǐ jī qì zhī chéng hū tiān zhě yě. shān yuè yě, hé hǎi yě, jīn shí yě, huǒ mù yě, cǐ jī xíng zhī chéng hū dì zhě yě. zhī jī qì yě, zhī jī kuài yě, xī wèi bù huài? fū tiān dì, kōng zhōng zhī yī xì wù, yǒu zhōng zhī zuì jù zhě. nán zhōng nán qióng, cǐ gù rán yǐ nán cè nán shí, cǐ gù rán yǐ. yōu qí huài zhě, chéng wèi dà yuǎn yán qí bù huài zhě, yì wèi wèi shì. tiān dì bù dé bù huài, zé huì guī yú huài. yù qí huài shí, xī wèi bù yōu zāi?"
长庐子闻而笑之曰:“虹蜺也,云雾也,风雨也,四时也,此积气之成乎天者也。山岳也,河海也,金石也,火木也,此积形之成乎地者也。知积气也,知积块也,奚谓不坏?夫天地,空中之一细物,有中之最巨者。难终难穷,此固然矣;难测难识,此固然矣。忧其坏者,诚为大远;言其不坏者,亦为未是。天地不得不坏,则会归于坏。遇其坏时,奚为不忧哉?”
zi liè zǐ wén ér xiào yuē:" yán tiān dì huài zhě yì miù, yán tiān dì bù huài zhě yì miù. huài yǔ bù huài, wú suǒ bù néng zhī yě. suī rán, bǐ yī yě, cǐ yī yě. gù shēng bù zhī sǐ, sǐ bù zhī shēng lái bù zhī qù, qù bù zhī lái. huài yǔ bù huài, wú hé róng xīn zāi?"
子列子闻而笑曰:“言天地坏者亦谬,言天地不坏者亦谬。坏与不坏,吾所不能知也。虽然,彼一也,此一也。故生不知死,死不知生;来不知去,去不知来。坏与不坏,吾何容心哉?”
shùn wèn hū zhēng yuē:" dào kě dé ér yǒu hū?"
舜问乎烝曰:“道可得而有乎?”
yuē:" rǔ shēn fēi rǔ yǒu yě, rǔ hé dé yǒu fū dào?"
曰:“汝身非汝有也,汝何得有夫道?”
shùn yuē:" wú shēn fēi wú yǒu, shú yǒu zhī zāi?"
舜曰:“吾身非吾有,孰有之哉?”
yuē:" shì tiān dì zhī wěi xíng yě. shēng fēi rǔ yǒu, shì tiān dì zhī wěi hé yě. xìng mìng fēi rǔ yǒu, shì tiān dì zhī wěi shùn yě. sūn zi fēi rǔ yǒu, shì tiān dì zhī wěi tuì yě. gù xíng bù zhī suǒ wǎng, chù bù zhī suǒ chí, shí bù zhī suǒ yǐ. tiān dì qiáng yáng, qì yě, yòu hú kě dé ér yǒu xié?"
曰:“是天地之委形也。生非汝有,是天地之委和也。性命非汝有,是天地之委顺也。孙子非汝有,是天地之委蜕也。故行不知所往,处不知所持,食不知所以。天地强阳,气也,又胡可得而有邪?”
qí zhī guó shì dà fù, sòng zhī xiàng shì dà pín. zì sòng zhī qí, qǐng qí shù.
齐之国氏大富,宋之向氏大贫。自宋之齐,请其术。
guó shì gào zhī yuē:" wú shàn wèi dào. shǐ wú wèi dào yě, yī nián ér gěi, èr nián ér zú, sān nián dà ráng. zì cǐ yǐ wǎng, shī jí zhōu lǘ."
国氏告之曰:“吾善为盗。始吾为盗也,一年而给,二年而足,三年大穰。自此以往,施及州闾。”
xiàng shì dà xǐ. yù qí wèi dào zhī yán, ér bù yù qí wèi dào zhī dào. suì yú yuán záo shì, shǒu mù suǒ jí, wáng bù tàn yě. wèi jí shí, yǐ zāng huò zuì, méi qí xiān jū zhī cái.
向氏大喜。喻其为盗之言,而不喻其为盗之道。遂逾垣凿室,手目所及,亡不探也。未及时,以赃获罪,没其先居之财。
xiàng shì yǐ guó shì zhī miù jǐ yě, wǎng ér yuàn zhī.
向氏以国氏之谬己也,往而怨之。
guó shì yuē:" ruò wéi dào ruò hé?" xiàng shì yán qí zhuàng.
国氏曰:“若为盗若何?”向氏言其状。
guó shì yuē:" xī! ruò shī wèi dào zhī dào zhì cǐ hū? jīn jiāng gào ruò yǐ. wú wén tiān yǒu shí, dì yǒu lì. wú dào tiān dì zhī shí lì, yún yǔ zhī pāng rùn, shān zé zhī chǎn yù, yǐ shēng wú hé, zhí wú jià, zhù wú yuán, jiàn wú shě. lù dào qín shòu, shuǐ dào yú biē, wáng fēi dào yě. fū hé jià tǔ mù qín shòu yú biē, jiē tiān zhī suǒ shēng, qǐ wú zhī suǒ yǒu? rán wú dào tiān ér wáng yāng. fū jīn yù zhēn bǎo, gǔ bó cái huò, rén zhī suǒ jù, qǐ tiān zhī suǒ yǔ? ruò dào zhī ér huò zuì, shú yuàn zāi?"
国氏曰:“嘻!若失为盗之道至此乎?今将告若矣。吾闻天有时,地有利。吾盗天地之时利,云雨之滂润,山泽之产育,以生吾禾,殖吾稼,筑吾垣,建吾舍。陆盗禽兽,水盗鱼鳖,亡非盗也。夫禾稼、土木、禽兽、鱼鳖,皆天之所生,岂吾之所有?然吾盗天而亡殃。夫金玉珍宝,谷帛财货,人之所聚,岂天之所与?若盗之而获罪,孰怨哉?”
xiàng shì dà huò, yǐ wéi guó shì zhī zhòng wǎng jǐ yě, guò dōng guō xiān shēng wèn yān.
向氏大惑,以为国氏之重罔己也,过东郭先生问焉。
dōng guō xiān shēng yuē:" ruò yī shēn yōng fēi dào hū? dào yīn yáng zhī hé yǐ chéng ruò shēng, zài ruò xíng kuàng wài wù ér fēi dào zāi? chéng rán, tiān dì wàn wù bù xiāng lí yě rèn ér yǒu zhī, jiē huò yě. guó shì zhī dào, gōng dào yě, gù wáng yāng ruò zhī dào, sī xīn yě, gù dé zuì. yǒu gōng sī zhě, yì dào yě wáng gōng sī zhě, yì dào yě. gōng gōng sī sī, tiān dì zhī dé. zhī tiān dì zhī dé zhě, shú wèi dào yé? shú wèi bù dào yé?"
东郭先生曰:“若一身庸非盗乎?盗阴阳之和以成若生,载若形;况外物而非盗哉?诚然,天地万物不相离也;仞而有之,皆惑也。国氏之盗,公道也,故亡殃;若之盗,私心也,故得罪。有公私者,亦盗也;亡公私者,亦盗也。公公私私,天地之德。知天地之德者,孰为盗耶?孰为不盗耶?”