zhōu mù wáng shí, xī jí zhī guó yǒu huà rén lái, rù shuǐ huǒ, guàn jīn shí fǎn shān chuān, yí chéng yì chéng xū bù zhuì, chù shí bù ài. qiān biàn wàn huà, bù kě qióng jí. jì yǐ biàn wù zhī xíng, yòu qiě yì rén zhī lǜ. mù wáng jìng zhī ruò shén, shì zhī ruò jūn. tuī lù qǐn yǐ jū zhī, yǐn sān shēng yǐ jìn zhī, xuǎn nǚ lè yǐ yú zhī. huà rén yǐ wèi wáng zhī gōng shì bēi lòu ér bù kě chù, wáng zhī chú zhuàn xīng lóu ér bù kě xiǎng, wáng zhī pín yù shān è ér bù kě qīn. mù wáng nǎi wèi zhī gǎi zhú. tǔ mù zhī gōng, zhě è zhī sè, wú yí qiǎo yān. wǔ fǔ wèi xū, ér tái shǐ chéng. qí gāo qiān rèn, lín zhōng nán zhī shàng, hào yuē zhōng tiān zhī tái. jiǎn zhèng wèi zhī chù zi é miáo mí màn zhě, shī fāng zé, zhèng é méi, shè jī ěr, yī ā xī, yè qí wán, fěn bái dài hēi, pèi yù huán, zá zhǐ ruò yǐ mǎn zhī, zòu chéng yún liù yíng jiǔ sháo chén lù yǐ lè zhī. yuè yuè xiàn yù yī, dàn dàn jiàn yù shí. huà rén yóu bù shě rán, bù dé yǐ ér lín zhī.
周穆王時,西極之國有化人來,入水火,貫金石;反山川,移城邑;乘虛不墜,觸實不硋。千變萬化,不可窮極。既已變物之形,又且易人之慮。穆王敬之若神,事之若君。推路寢以居之,引三牲以進之,選女樂以娛之。化人以為王之宮室卑陋而不可處,王之廚饌腥螻而不可饗,王之嬪御膻惡而不可親。穆王乃為之改築。土木之功,赭堊之色,無遺巧焉。五府為虛,而台始成。其高千仞,臨終南之上,號曰中天之台。簡鄭、衛之處子娥媌靡曼者,施芳澤,正蛾眉,設笄珥,衣阿錫,曳齊紈,粉白黛黑,佩玉環,雜芷若以滿之,奏《承雲》、《六瑩》、《九韶》、《晨露》以樂之。月月獻玉衣,旦旦薦玉食。化人猶不舍然,不得已而臨之。
jū wáng jǐ hé, yè wáng tóng yóu. wáng zhí huà rén zhī qū, téng ér shàng zhě, zhōng tiān nǎi zhǐ. jì jí huà rén zhī gōng. huà rén zhī gōng, gòu yǐ jīn yín, luò yǐ zhū yù chū yún yǔ zhī shàng ér bù zhī xià zhī jù, wàng zhī ruò tún yún yān. ěr mù suǒ guān tīng, bí kǒu suǒ nà cháng, jiē fēi rén jiān zhī yǒu. wáng shí yǐ wèi qīng dōu zǐ wēi jūn tiān guǎng lè, dì zhī suǒ jū. wáng fǔ ér shì zhī, qí gōng xiè ruò lèi kuài jī sū yān. wáng zì yǐ jū shù shí nián bù sī qí guó yě. huà rén fù yè wáng tóng yóu, suǒ jí zhī chù, yǎng bù jiàn rì yuè, fǔ bù jiàn hé hǎi. guāng yǐng suǒ zhào, wáng mù xuàn bù néng dé shì yīn xiǎng suǒ lái, wáng ěr luàn bù néng dé tīng. bǎi hái liù cáng, jì ér bù níng. yì mí jīng sàng, qǐng huà rén qiú hái. huà rén yí zhī, wáng ruò yǔn xū yān. jì wù, suǒ zuò yóu xiàng zhě zhī chù, shì yù yóu xiàng zhě zhī rén. shì qí qián, zé jiǔ wèi qīng, yáo wèi fèi. wáng wèn suǒ cóng lái. zuǒ yòu yuē: wáng mò cún ěr.
居亡幾何,謁王同游。王執化人之袪,騰而上者,中天乃止。暨及化人之宮。化人之宮,構以金銀,絡以珠玉;出雲雨之上而不知下之據,望之若屯雲焉。耳目所觀聽,鼻口所納嘗,皆非人間之有。王實以為清都、紫微、鈞天、廣樂,帝之所居。王俯而視之,其宮榭若累塊積蘇焉。王自以居數十年不思其國也。化人復謁王同游,所及之處,仰不見日月,俯不見河海。光影所照,王目眩不能得視;音響所來,王耳亂不能得聽。百骸六藏,悸而不凝。意迷精喪,請化人求還。化人移之,王若殞虛焉。既寤,所坐猶向者之處,侍御猶向者之人。視其前,則酒未清,餚未昲。王問所從來。左右曰:「王默存耳。」
yóu cǐ mù wáng zì shī zhě sān yuè ér fù. gèng wèn huà rén. huà rén yuē: wú yǔ wáng shén yóu yě, xíng xī dòng zāi? qiě nǎng zhī suǒ jū, xī yì wáng zhī gōng? nǎng zhī suǒ yóu, xī yì wáng zhī pǔ? wáng xián héng yǒu, yí zàn wáng. biàn huà zhī jí, xú jí zhī jiān, kě jǐn mó zāi? wáng dà yuè. bù xù guó shì, bù lè chén qiè, sì yì yuǎn yóu. mìng jià bā jùn zhī chéng, yòu fú huá liú ér zuǒ lǜ ěr, yòu cān chì jì ér zuǒ bái jiǎn mù, zhǔ chē zé zào fù wèi yù, lí lí wèi yòu cì chē zhī chéng, yòu fú qú huáng ér zuǒ yú lún, zuǒ cān dào lí ér yòu shān zǐ, bǎi yāo zhǔ chē, cān bǎi wèi yù, bēn róng wèi yòu. chí qū qiān lǐ, zhì yú jù sōu shì zhī guó. jù sōu shì nǎi xiàn bái hú zhī xuè yǐ yǐn wáng, jù niú mǎ zhī dòng yǐ xǐ wáng zhī zú, jí èr chéng zhī rén. yǐ yǐn ér xíng, suì sù yú kūn lún zhī ā, chì shuǐ zhī yáng. bié rì shēng yú kūn lún zhī qiū, yǐ guān huáng dì zhī gōng, ér fēng zhī yǐ yí hòu shì. suì bīn yú xī wáng mǔ, shāng yú yáo chí zhī shàng. xī wáng mǔ wèi wáng yáo, wáng hé zhī, qí cí āi yān. xī guān rì zhī suǒ rù, yī rì xíng wàn lǐ. wáng nǎi tàn yuē: wū hū! yǔ yī rén bù yíng yú dé ér xié yú lè, hòu shì qí zhuī shù wú guò hū!
由此穆王自失者三月而復。更問化人。化人曰:「吾與王神遊也,形奚動哉?且曩之所居,奚異王之宮?曩之所游,奚異王之圃?王閒恆有,疑暫亡。變化之極,徐疾之間,可盡模哉?」王大悅。不恤國事,不樂臣妾,肆意遠遊。命駕八駿之乘,右服驊騮而左綠耳,右驂赤驥而左白[減木],主車則造父為御,離離為右;次車之乘,右服渠黃而左逾輪,左驂盜驪而右山子,柏夭主車,參百為御,奔戎為右。馳驅千里,至於巨蒐氏之國。巨蒐氏乃獻白鵠之血以飲王,具牛馬之湩以洗王之足,及二乘之人。已飲而行,遂宿於崑崙之阿,赤水之陽。別日升於崑崙之丘,以觀黃帝之宮,而封之以詒後世。遂賓於西王母,觴於瑤池之上。西王母為王謠,王和之,其辭哀焉。西觀日之所入,一日行萬里。王乃嘆曰:「於乎!予一人不盈於德而諧於樂,後世其追數吾過乎!」
mù wáng jǐ shén rén zāi! néng qióng dāng shēn zhī lè, yóu bǎi nián nǎi cú, shì yǐ wèi dēng jiǎ yān.
穆王幾神人哉!能窮當身之樂,猶百年乃徂,世以為登假焉。
lǎo chéng zi xué huàn yú yǐn wén xiān shēng, sān nián bù gào. lǎo chéng zi qǐng qí guò ér qiú tuì. yǐn wén xiān shēng yī ér jìn zhī yú shì, píng zuǒ yòu ér yǔ zhī yán yuē: xī lǎo dān zhī cú xī yě, gù ér gào yǔ yuē: yǒu shēng zhī qì, yǒu xíng zhī zhuàng, jǐn huàn yě. zào huà zhī suǒ shǐ, yīn yáng zhī suǒ biàn zhě, wèi zhī shēng, wèi zhī sǐ. qióng shù dá biàn, yīn xíng yí yì zhě, wèi zhī huà, wèi zhī huàn. zào wù zhě qí qiǎo miào, qí gōng shēn, gù nán qióng nán zhōng. yīn xíng zhě qí qiǎo xiǎn, qí gōng qiǎn, gù suí qǐ suí miè. zhī huàn huà zhī bù yì shēng sǐ yě, shǐ kě yǔ xué huàn yǐ. wú yǔ rǔ yì huàn yě, xī xū xué zāi? lǎo chéng zi guī, yòng yǐn wén xiān shēng zhī yán shēn sī sān yuè, suì néng cún wáng zì zài, fān xiào sì shí dōng qǐ léi, xià zào bīng fēi zhě zǒu, zǒu zhě fēi. zhōng shēn bù zhù qí shù, gù shì mò chuán yān. zi liè zǐ yuē: shàn wèi huà zhě, qí dào mì yōng, qí gōng tóng rén. wǔ dì zhī dé, sān wáng zhī gōng, wèi bì jǐn zhì yǒng zhī lì, huò yóu huà ér chéng. shú cè zhī zāi?
老成子學幻於尹文先生,三年不告。老成子請其過而求退。尹文先生揖而進之於室,屏左右而與之言曰:「昔老聃之徂西也,顧而告予曰:有生之氣,有形之狀,盡幻也。造化之所始,陰陽之所變者,謂之生,謂之死。窮數達變,因形移易者,謂之化,謂之幻。造物者其巧妙,其功深,固難窮難終。因形者其巧顯,其功淺,故隨起隨滅。知幻化之不異生死也,始可與學幻矣。吾與汝亦幻也,奚須學哉?」老成子歸,用尹文先生之言深思三月,遂能存亡自在,憣校四時;冬起雷,夏造冰;飛者走,走者飛。終身不箸其術,故世莫傳焉。子列子曰:「善為化者,其道密庸,其功同人。五帝之德,三王之功,未必盡智勇之力,或由化而成。孰測之哉?」
jué yǒu bā zhēng, mèng yǒu liù hòu. xī wèi bā zhēng? yī yuē gù, èr yuē wèi, sān yuē dé, sì yuē sàng, wǔ yuē āi, liù yuē lè, qī yuē shēng, bā yuē sǐ. cǐ zhě bā zhēng, xíng suǒ jiē yě. xī wèi liù hòu? yī yuē zhèng mèng, èr yuē wù mèng, sān yuē sī mèng, sì yuē wù mèng, wǔ yuē xǐ mèng, liù yuē jù mèng. cǐ liù zhě, shén suǒ jiāo yě.
覺有八征,夢有六候。奚謂八征?一曰故,二曰為,三曰得,四曰喪,五曰哀,六曰樂,七曰生,八曰死。此者八征,形所接也。奚謂六候?一曰正夢,二曰蘁夢,三曰思夢,四曰寤夢,五曰喜夢,六曰懼夢。此六者,神所交也。
bù shí gǎn biàn zhī suǒ qǐ zhě, shì zhì zé huò qí suǒ yóu rán shí gǎn biàn zhī suǒ qǐ zhě, shì zhì zé zhī qí suǒ yóu rán. zhī qí suǒ yóu rán, zé wú suǒ dá. yī tǐ zhī yíng xū xiāo xī, jiē tōng yú tiān dì, yīng yú wù lèi. gù yīn qì zhuàng, zé mèng shè dà shuǐ ér kǒng jù yáng qì zhuàng, zé mèng shè dà huǒ ér fán ruò yīn yáng jù zhuàng, zé mèng shēng shā. shén bǎo zé mèng yǔ, shén jī zé mèng qǔ. shì yǐ yǐ fú xū wèi jí zhě, zé mèng yáng yǐ chén shí wèi jí zhě, zé mèng nì. jí dài ér qǐn, zé mèng shé fēi niǎo xián fā, zé mèng fēi. jiāng yīn mèng huǒ, jiāng jí mèng shí. yǐn jiǔ zhě yōu, gē wǔ zhě kū.
不識感變之所起者,事至則惑其所由然;識感變之所起者,事至則知其所由然。知其所由然,則無所怛。一體之盈虛消息,皆通於天地,應於物類。故陰氣壯,則夢涉大水而恐懼;陽氣壯,則夢涉大火而燔爇;陰陽俱壯,則夢生殺。甚飽則夢與,甚飢則夢取。是以以浮虛為疾者,則夢揚;以沉實為疾者,則夢溺。藉帶而寢,則夢蛇;飛鳥銜發,則夢飛。將陰夢火,將疾夢食。飲酒者憂,歌舞者哭。
zi liè zǐ yuē: shén yù wèi mèng, xíng jiē wèi shì. gù zhòu xiǎng yè mèng, shén xíng suǒ yù. gù shén níng zhě xiǎng mèng zì xiāo. xìn jué bù yǔ, xìn mèng bù dá, wù huà zhī wǎng lái zhě yě. gǔ zhī zhēn rén, qí jué zì wàng, qí qǐn bù mèng, jǐ xū yǔ zāi?
子列子曰:「神遇為夢,形接為事。故晝想夜夢,神形所遇。故神凝者想夢自消。信覺不語,信夢不達,物化之往來者也。古之真人,其覺自忘,其寢不夢,幾虛語哉?」
xī jí zhī nán yú yǒu guó yān, bù zhī jìng jiè zhī suǒ jiē, míng gǔ mǎng zhī guó. yīn yáng zhī qì suǒ bù jiāo, gù hán shǔ wáng biàn rì yuè zhī guāng suǒ bù zhào, gù zhòu yè wáng biàn. qí mín bù shí bù yī ér duō mián. wǔ xún yī jué, yǐ mèng zhōng suǒ wèi zhě shí, jué zhī suǒ jiàn zhě wàng.
西極之南隅有國焉,不知境界之所接,名古莽之國。陰陽之氣所不交,故寒暑亡辨;日月之光所不照,故晝夜亡辨。其民不食不衣而多眠。五旬一覺,以夢中所為者實,覺之所見者妄。
sì hǎi zhī qí, wèi zhōng yāng zhī guó, kuà hé nán běi, yuè dài dōng xī, wàn yǒu yú lǐ. qí yīn yáng zhī shěn dù, gù yī hán yī shǔ hūn míng zhī fēn chá, gù yī zhòu yī yè. qí mín yǒu zhì yǒu yú. wàn wù zī zhí, cái yì duō fāng. yǒu jūn chén xiāng lín, lǐ fǎ xiāng chí. qí suǒ yún wèi bù kě chēng jì. yī jué yī mèi, yǐ wèi jué zhī suǒ wèi zhě shí, mèng zhī suǒ jiàn zhě wàng.
四海之齊,謂中央之國,跨河南北,越岱東西,萬有餘里。其陰陽之審度,故一寒一暑;昏明之分察,故一晝一夜。其民有智有愚。萬物滋殖,才藝多方。有君臣相臨,禮法相持。其所云為不可稱計。一覺一寐,以為覺之所為者實,夢之所見者妄。
dōng jí zhī běi yú yǒu guó, yuē fù luò zhī guó. qí tǔ qì cháng yù, rì yuè yú guāng zhī zhào, qí tǔ bù shēng jiā miáo. qí mín shí cǎo gēn mù shí, bù zhī huǒ shí, xìng gāng hàn, qiáng ruò xiāng jí, guì shèng ér bù shàng yì duō chí bù, shǎo xiū xī, cháng jué ér bù mián.
東極之北隅有國,曰阜落之國。其土氣常燠,日月餘光之照,其土不生嘉苗。其民食草根木實,不知火食,性剛悍,強弱相藉,貴勝而不尚義;多馳步,少休息,常覺而不眠。
zhōu zhī yǐn shì dà zhì chǎn, qí xià qù yì zhě qīn chén hūn ér fú xī. yǒu lǎo yì fū, jīn lì jié yǐ, ér shǐ zhī mí qín. zhòu zé shēn hū ér jí shì, yè zé hūn bèi ér shú mèi. jīng shén huāng sàn, xī xī mèng wèi guó jūn. jū rén mín zhī shàng, zǒng yī guó zhī shì. yóu yàn gōng guān, zì yì suǒ yù, qí lè wú bǐ. jué zé fù yì. rén yǒu wèi yù qí qín zhě, yì fū yuē: rén shēng bǎi nián, zhòu yè gè fēn. wú zhòu wèi pū lǔ, kǔ zé kǔ yǐ yè wèi rén jūn, qí lè wú bǐ. hé suǒ yuàn zāi?
周之尹氏大治產,其下趣役者侵晨昏而弗息。有老役夫,筋力竭矣,而使之彌勤。晝則呻呼而即事,夜則昏憊而熟寐。精神荒散,昔昔夢為國君。居人民之上,總一國之事。游燕宮觀,恣意所欲,其樂無比。覺則復役。人有慰喻其懃者,役夫曰:「人生百年,晝夜各分。吾晝為仆虜,苦則苦矣;夜為人君,其樂無比。何所怨哉?」
yǐn shì xīn yíng shì shì, lǜ zhōng jiā yè, xīn xíng jù pí, yè yì hūn bèi ér mèi. xī xī mèng wèi rén pū, qū zǒu zuò yì, wú bù wèi yě shù mà zhàng tà, wú bù zhì yě. mián zhōng án yì shēn hū, chè dàn xī yān. yǐn shì bìng zhī, yǐ fǎng qí yǒu. yǒu yuē: ruò wèi zú róng shēn, zī cái yǒu yú, shèng rén yuǎn yǐ. yè mèng wèi pū, kǔ yì zhī fù, shù zhī cháng yě. ruò yù jué mèng jiān zhī, qǐ kě dé xié? yǐn shì wén qí yǒu yán, kuān qí yì fū zhī chéng, jiǎn jǐ sī lǜ zhī shì, jí bìng shǎo jiān.
尹氏心營世事,慮鍾家業,心形俱疲,夜亦昏憊而寐。昔昔夢為人仆,趨走作役,無不為也;數罵杖撻,無不至也。眠中啽囈呻呼,徹旦息焉。尹氏病之,以訪其友。友曰:「若位足榮身,資財有餘,勝人遠矣。夜夢為仆,苦逸之復,數之常也。若欲覺夢兼之,豈可得邪?」尹氏聞其友言,寬其役夫之程,減己思慮之事,疾並少間。
zhèng rén yǒu xīn yú yě zhě, yù hài lù, yù ér jī zhī, bì zhī. kǒng rén jiàn zhī yě, jù ér cáng zhū huáng zhōng, fù zhī yǐ jiāo, bù shèng qí xǐ. é ér yí qí suǒ cáng zhī chù, suì yǐ wèi mèng yān. shùn tú ér yǒng qí shì. bàng rén yǒu wén zhě, yòng qí yán ér qǔ zhī. jì guī, gào qí shì rén yuē: xiàng xīn zhě mèng dé lù ér bù zhī qí chù wú jīn dé zhī, bǐ zhí zhēn mèng yǐ. shì rén yuē: ruò jiāng shì mèng jiàn xīn zhě zhī dé lù xié? jù yǒu xīn zhě xié? jīn zhēn dé lù, shì ruò zhī mèng zhēn xié? fū yuē: wú jù dé lù, hé yòng zhī bǐ mèng wǒ mèng xié? xīn zhě zhī guī, bù yàn shī lù, qí yè zhēn mèng cáng zhī zhī chù, yòu mèng dé zhī zhī zhǔ. shuǎng dàn, àn suǒ mèng ér xún dé zhī. suì sòng ér zhēng zhī, guī zhī shì shī.
鄭人有薪於野者,遇駭鹿,御而擊之,斃之。恐人見之也,遽而藏諸隍中,覆之以蕉,不勝其喜。俄而遺其所藏之處,遂以為夢焉。順途而詠其事。傍人有聞者,用其言而取之。既歸,告其室人曰:「向薪者夢得鹿而不知其處;吾今得之,彼直真夢矣。」室人曰:「若將是夢見薪者之得鹿邪?詎有薪者邪?今真得鹿,是若之夢真邪?」夫曰:「吾據得鹿,何用知彼夢我夢邪?」薪者之歸,不厭失鹿,其夜真夢藏之之處,又夢得之之主。爽旦,案所夢而尋得之。遂訟而爭之,歸之士師。
shì shī yuē: ruò chū zhēn dé lù, wàng wèi zhī mèng zhēn mèng dé lù, wàng wèi zhī shí. bǐ zhēn qǔ ruò lù, ér yǔ ruò zhēng lù. shì rén yòu wèi mèng rèn rén lù, wú rén dé lù. jīn jù yǒu cǐ lù, qǐng èr fēn zhī.
士師曰:「若初真得鹿,妄謂之夢;真夢得鹿,妄謂之實。彼真取若鹿,而與若爭鹿。室人又謂夢認人鹿,無人得鹿。今據有此鹿,請二分之。」
yǐ wén zhèng jūn. zhèng jūn yuē: xī! shì shī jiāng fù mèng fēn rén lù hū? fǎng zhī guó xiāng. guó xiāng yuē: mèng yǔ bù mèng, chén suǒ bù néng biàn yě. yù biàn jué mèng, wéi huáng dì kǒng qiū. jīn wáng huáng dì kǒng qiū, shú biàn zhī zāi? qiě xún shì shī zhī yán kě yě.
以聞鄭君。鄭君曰:「嘻!士師將復夢分人鹿乎?」訪之國相。國相曰:「夢與不夢,臣所不能辨也。欲辨覺夢,唯黃帝、孔丘。今亡黃帝、孔丘,孰辨之哉?且恂士師之言可也。」
sòng yáng lǐ huá zi zhōng nián bìng wàng, cháo qǔ ér xī wàng, xī yǔ ér cháo wàng zài tú zé wàng xíng, zài shì zé wàng zuò jīn bù shí xiān, hòu bù shí jīn. hé shì dú zhī. yè shǐ ér bo zhī, fú zhàn yè wū ér dǎo zhī, fú jìn yè yī ér gōng zhī, fú yǐ.
宋陽里華子中年病忘,朝取而夕忘,夕與而朝忘;在途則忘行,在室則忘坐;今不識先,後不識今。闔室毒之。謁史而卜之,弗占;謁巫而禱之,弗禁;謁醫而攻之,弗已。
lǔ yǒu rú shēng zì méi néng zhì zhī, huá zi zhī qī zǐ yǐ jū chǎn zhī bàn qǐng qí fāng. rú shēng yuē: cǐ gù fēi guà zhào zhī suǒ zhàn, fēi qí qǐng zhī suǒ dǎo, fēi yào shí zhī suǒ gōng. wú shì huà qí xīn, biàn qí lǜ, shù jǐ qí chōu hū! yú shì shì lù zhī, ér qiú yī jī zhī, ér qiú shí yōu zhī, ér qiú míng. rú shēng xīn rán gào qí zǐ yuē: jí kě yǐ yě. rán wú zhī fāng mì, chuán shì bù yǐ gào rén. shì píng zuǒ yòu, dú yǔ jū shì qī rì. cóng zhī. mò zhī qí suǒ shī wèi yě, ér jī nián zhī jí yī zhāo dōu chú.
魯有儒生自媒能治之,華子之妻子以居產之半請其方。儒生曰:「此固非卦兆之所占,非祈請之所禱,非藥石之所攻。吾試化其心,變其慮,庶幾其瘳乎!」於是試露之,而求衣;飢之,而求食;幽之,而求明。儒生欣然告其子曰:「疾可已也。然吾之方密,傳世不以告人。試屏左右,獨與居室七日。」從之。莫知其所施為也,而積年之疾一朝都除。
huá zi jì wù, nǎi dà nù, chù qī fá zi, cāo gē zhú rú shēng. sòng rén zhí ér wèn qí yǐ. huá zǐ yuē: nǎng wú wàng yě, dàng dàng rán bù jué tiān dì zhī yǒu wú. jīn dùn shí jì wǎng, shù shí nián lái cún wáng dé shī āi lè hǎo è, rǎo rǎo wàn xù qǐ yǐ. wú kǒng jiāng lái zhī cún wáng dé shī āi lè hǎo è zhī luàn wú xīn rú cǐ yě, xū yú zhī wàng, kě fù dé hū? zi gòng wén ér guài zhī, yǐ gào kǒng zǐ. kǒng zǐ yuē: cǐ fēi rǔ suǒ jí hū! gù wèi yán huí jì zhī.
華子既悟,乃大怒,黜妻罰子,操戈逐儒生。宋人執而問其以。華子曰:「曩吾忘也,蕩蕩然不覺天地之有無。今頓識既往,數十年來存亡、得失、哀樂、好惡,擾擾萬緒起矣。吾恐將來之存亡、得失、哀樂、好惡之亂吾心如此也,須臾之忘,可復得乎?」子貢聞而怪之,以告孔子。孔子曰:「此非汝所及乎!」顧謂顏回紀之。
qín rén féng shì yǒu zi, shǎo ér huì, jí zhuàng ér yǒu mí wǎng zhī jí. wén gē yǐ wèi kū, shì bái yǐ wèi hēi, xiǎng xiāng yǐ wèi xiǔ, cháng gān yǐ wèi kǔ, xíng fēi yǐ wèi shì: yì zhī suǒ zhī, tiān dì sì fāng, shuǐ huǒ hán shǔ, wú bù dǎo cuò zhě yān.
秦人逢氏有子,少而惠,及壯而有迷罔之疾。聞歌以為哭,視白以為黑,饗香以為朽,嘗甘以為苦,行非以為是:意之所之,天地、四方,水火、寒暑,無不倒錯者焉。
yáng shì gào qí fù yuē: lǔ zhī jūn zǐ duō shù yì, jiāng néng yǐ hū. rǔ xī bù fǎng yān?
楊氏告其父曰:「魯之君子多術藝,將能已乎。汝奚不訪焉?」
qí fù zhī lǔ. guò chén, yù lǎo dān, yīn gào qí zi zhī zhèng.
其父之魯。過陳,遇老聃,因告其子之證。
lǎo dān yuē: rǔ yōng zhī rǔ zi zhī mí hū? jīn tiān xià zhī rén jiē huò yú shì fēi, hūn yú lì hài. tóng jí zhě duō, gù mò yǒu jué zhě. qiě yī shēn zhī mí bù zú qīng yī jiā, yī jiā zhī mí bù zú qīng yī xiāng, yī xiāng zhī mí bù zú qīng yī guó, yī guó zhī mí bù zú qīng tiān xià. tiān xià jǐn mí, shú qīng zhī zāi? xiàng shǐ tiān xià zhī rén qí xīn jǐn rú rǔ zi, rǔ zé fǎn mí yǐ. āi lè shēng sè chòu wèi shì fēi, shú néng zhèng zhī? qiě wú zhī yán wèi bì fēi mí, ér kuàng lǔ zhī jūn zǐ mí zhī yóu zhě, yān néng jiě rén zhī mí zāi? róng rǔ zhī liáng, bù ruò chuán guī yě.
老聃曰:「汝庸知汝子之迷乎?今天下之人皆惑於是非,昏於利害。同疾者多,固莫有覺者。且一身之迷不足傾一家,一家之迷不足傾一鄉,一鄉之迷不足傾一國,一國之迷不足傾天下。天下盡迷,孰傾之哉?向使天下之人其心盡如汝子,汝則反迷矣。哀樂、聲色、臭味、是非,孰能正之?且吾之言未必非迷,而況魯之君子迷之郵者,焉能解人之迷哉?榮汝之糧,不若遄歸也。」
yàn rén shēng yú yàn, zhǎng yú chǔ, jí lǎo ér hái běn guó. guò jìn guó, tóng háng zhě kuáng zhī, zhǐ chéng yuē: cǐ yàn guó zhī chéng. qí rén qiǎo rán biàn róng. zhǐ shè yuē: cǐ ruò lǐ zhī shè. nǎi kuì rán ér tàn. zhǐ shě yuē: cǐ ruò xiān rén zhī lú. nǎi juān rán ér qì. zhǐ lǒng yuē: cǐ ruò xiān rén zhī zhǒng. qí rén kū bù zì jīn. tóng háng zhě yǎ rán dà xiào, yuē: yǔ xī dài ruò, cǐ jìn guó ěr. qí rén dà cán. jí zhì yàn, zhēn jiàn yàn guó zhī chéng shè, zhēn jiàn xiān rén zhī lú zhǒng, bēi xīn gèng wēi.
燕人生於燕,長於楚,及老而還本國。過晉國,同行者誑之,指城曰:「此燕國之城。」其人愀然變容。指社曰:「此若里之社。」乃喟然而嘆。指舍曰:「此若先人之廬。」乃涓然而泣。指壟曰:「此若先人之冢。」其人哭不自禁。同行者啞然大笑,曰:「予昔紿若,此晉國耳。」其人大慚。及至燕,真見燕國之城社,真見先人之廬冢,悲心更微。