mèng chūn zhī yuè, rì zài yíng shì, hūn cān zhōng, dàn wěi zhōng. qí rì jiǎ yǐ. qí dì dà hào, qí shén gōu máng. qí chóng lín. qí yīn jiǎo, lǜ zhōng dà cù. qí shù bā. qí wèi suān, qí chòu shān. qí sì hù, jì xiān pí.
孟春之月,日在營室,昏參中,旦尾中。其日甲乙。其帝大皞,其神句芒。其蟲鱗。其音角,律中大蔟。其數八。其味酸,其臭膻。其祀戶,祭先脾。
dōng fēng jiě dòng, zhé chóng shǐ zhèn, yú shàng bīng, tǎ jì yú, hóng yàn lái. tiān zǐ jū qīng yáng zuǒ gè. chéng luán lù, jià cāng lóng, zài qīng qí, yī qīng yī, fú cāng yù, shí mài yǔ yáng, qí qì shū yǐ dá.
東風解凍,蟄蟲始振,魚上冰,獺祭魚,鴻雁來。天子居青陽左個。乘鸞路,駕倉龍,載青旗,衣青衣,服倉玉,食麥與羊,其器疏以達。
shì yuè yě, yǐ lì chūn. xiān lì chūn sān rì, dà shǐ yè zhī tiān zǐ yuē: mǒu rì lì chūn, shèng dé zài mù. tiān zǐ nǎi qí. lì chūn zhī rì, tiān zǐ qīn shuài sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū yǐ yíng chūn yú dōng jiāo. hái fǎn, shǎng gōng qīng zhū hóu dài fū yú cháo. mìng xiāng bù dé hé lìng, xíng qìng shī huì, xià jí zhào mín. qìng cì suì xíng, wú yǒu bù dāng. nǎi mìng dà shǐ shǒu diǎn fèng fǎ, sī tiān rì yuè xīng chén zhī xíng, sù lí bù dài, wú shī jīng jì, yǐ chū wèi cháng.
是月也,以立春。先立春三日,大史謁之天子曰:某日立春,盛德在木。天子乃齊。立春之日,天子親帥三公、九卿、諸侯、大夫以迎春於東郊。還反,賞公卿、諸侯、大夫於朝。命相布德和令,行慶施惠,下及兆民。慶賜遂行,毋有不當。乃命大史守典奉法,司天日月星辰之行,宿離不貸,毋失經紀,以初為常。
shì yuè yě, tiān zǐ nǎi yǐ yuán rì qí gǔ yú shàng dì. nǎi zé yuán chén, tiān zǐ qīn zài lěi sì, cuò zhī cān bǎo jiè zhī yù jiān, shuài sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū, gōng gēng dì jí. tiān zǐ sān tuī, sān gōng wǔ tuī, qīng zhū hóu jiǔ tuī. fǎn, zhí jué yú dà qǐn, sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū jiē yù, mìng yuē: láo jiǔ.
是月也,天子乃以元日祈谷於上帝。乃擇元辰,天子親載耒耜,措之參保介之御間,帥三公、九卿、諸侯、大夫,躬耕帝藉。天子三推,三公五推,卿諸侯九推。反,執爵於大寢,三公、九卿、諸侯、大夫皆御,命曰:勞酒。
shì yuè yě, tiān qì xià jiàng, dì qì shàng téng, tiān dì hé tóng, cǎo mù méng dòng. wáng mìng bù nóng shì, mìng tián shè dōng jiāo, jiē xiū fēng jiāng, shěn duān jīng shù. shàn xiāng qiū líng bǎn xiǎn yuán xí tǔ dì suǒ yí, wǔ gǔ suǒ zhí, yǐ jiào dào mín, bì gōng qīn zhī. tián shì jì chì, xiān dìng zhǔn zhí, nóng nǎi bù huò.
是月也,天氣下降,地氣上騰,天地和同,草木萌動。王命布農事,命田舍東郊,皆修封疆,審端經術。善相丘陵阪險原隰土地所宜,五穀所殖,以教道民,必躬親之。田事既飭,先定準直,農乃不惑。
shì yuè yě, mìng lè zhèng rù xué xí wǔ. nǎi xiū jì diǎn. mìng sì shān lín chuān zé, xī shēng wú yòng pìn. jìn zhǐ fá mù. wú fù cháo, wú shā hái chóng tāi yāo fēi niǎo. wú ní, wú luǎn. wú jù dà zhòng, wú zhì chéng guō. yǎn gé mái zì.
是月也,命樂正入學習舞。乃修祭典。命祀山林川澤,犧牲毋用牝。禁止伐木。毋覆巢,毋殺孩蟲、胎、夭、飛鳥。毋麑,毋卵。毋聚大眾,毋置城郭。掩骼埋胔。
shì yuè yě, bù kě yǐ chēng bīng, chēng bīng bì tiān yāng. bīng róng bù qǐ, bù kě cóng wǒ shǐ. wú biàn tiān zhī dào, wú jué dì zhī lǐ, wú luàn rén zhī jì.
是月也,不可以稱兵,稱兵必天殃。兵戎不起,不可從我始。毋變天之道,毋絕地之理,毋亂人之紀。
mèng chūn xíng xià lìng, zé yǔ shuǐ bù shí, cǎo mù zǎo luò, guó shí yǒu kǒng. xíng qiū lìng zé qí mín dà yì, biāo fēng bào yǔ zǒng zhì, lí yǒu péng hāo bìng xìng. xíng dōng lìng zé shuǐ lǎo wèi bài, xuě shuāng dà zhì, shǒu zhǒng bù rù.
孟春行夏令,則雨水不時,草木蚤落,國時有恐。行秋令則其民大疫,猋風暴雨總至,藜莠蓬蒿並興。行冬令則水潦為敗,雪霜大摯,首種不入。
zhòng chūn zhī yuè, rì zài kuí, hūn hú zhōng, dàn jiàn xīng zhōng. qí rì jiǎ yǐ, qí dì dà hào, qí shén gōu máng. qí chóng lín. qí yīn jiǎo, lǜ zhōng jiā zhōng. qí shù bā. qí wèi suān, qí chòu shān, qí sì hù, jì xiān pí. shǐ yǔ shuǐ, táo shǐ huá, cāng gēng míng, yīng huà wèi jiū. tiān zǐ jū qīng yáng dà miào, chéng luán lù, jià cāng lóng, zài qīng qí, yī qīng yī, fú cāng yù, shí mài yǔ yáng, qí qì shū yǐ dá.
仲春之月,日在奎,昏弧中,旦建星中。其日甲乙,其帝大皞,其神句芒。其蟲鱗。其音角,律中夾鍾。其數八。其味酸,其臭膻,其祀戶,祭先脾。始雨水,桃始華,倉庚鳴,鷹化為鳩。天子居青陽大廟,乘鸞路,駕倉龍,載青旗,衣青衣,服倉玉,食麥與羊,其器疏以達。
shì yuè yě, ān méng yá, yǎng yòu shǎo, cún zhū gū. zé yuán rì, mìng mín shè. mìng yǒu sī shěng líng yǔ, qù zhì gù, wú sì lüě, zhǐ yù sòng. shì yuè yě, xuán niǎo zhì. zhì zhī rì, yǐ dà láo cí yú gāo méi. tiān zǐ qīn wǎng, hòu fēi shuài jiǔ pín yù. nǎi lǐ tiān zǐ suǒ yù, dài yǐ gōng dú, shòu yǐ gōng shǐ, yú gāo méi zhī qián.
是月也,安萌芽,養幼少,存諸孤。擇元日,命民社。命有司省囹圄,去桎梏,毋肆掠,止獄訟。是月也,玄鳥至。至之日,以大牢祠於高禖。天子親往,后妃帥九嬪御。乃禮天子所御,帶以弓韣,授以弓矢,於高禖之前。
shì yuè yě, rì yè fēn. léi nǎi fā shēng, shǐ diàn, zhé chóng xián dòng, qǐ hù shǐ chū. xiān léi sān rì, fèn mù duó yǐ lìng zhào mín yuē: léi jiāng fā shēng, yǒu bù jiè qí róng zhǐ zhě, shēng zǐ bù bèi, bì yǒu xiōng zāi. rì yè fēn, zé tóng dù liàng, jūn héng shí, jué dòu yǒng, zhèng quán gài. shì yuè yě, gēng zhě shǎo shě. nǎi xiū hé shàn, qǐn miào bì bèi. wú zuò dà shì, yǐ fáng nóng zhī shì.
是月也,日夜分。雷乃發聲,始電,蟄蟲咸動,啟戶始出。先雷三日,奮木鐸以令兆民曰:雷將發聲,有不戒其容止者,生子不備,必有凶災。日夜分,則同度量,鈞衡石,角斗甬,正權概。是月也,耕者少舍。乃修闔扇,寢廟畢備。毋作大事,以妨農之事。
shì yuè yě, wú jié chuān zé, wú lù bēi chí, wú fén shān lín. tiān zǐ nǎi xiān gāo kāi bīng, xiān jiàn qǐn miào. shàng dīng, mìng lè zhèng xí wǔ, shì cài. tiān zǐ nǎi shuài sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū qīn wǎng shì zhī. zhòng dīng, yòu mìng lè zhèng rù xué xí wǔ. shì yuè yě, sì bù yòng xī shēng, yòng guī bì, gèng pí bì.
是月也,毋竭川澤,毋漉陂池,毋焚山林。天子乃鮮羔開冰,先薦寢廟。上丁,命樂正習舞,釋菜。天子乃帥三公、九卿、諸侯、大夫親往視之。仲丁,又命樂正入學習舞。是月也,祀不用犧牲,用圭璧,更皮幣。
zhòng chūn xíng qiū lìng, zé qí guó dà shuǐ, hán qì zǒng zhì, kòu róng lái zhēng. xíng dōng lìng, zé yáng qì bù shèng, mài nǎi bù shú, mín duō xiāng lüè. xíng xià lìng, zé guó nǎi dà hàn, nuǎn qì zǎo lái, chóng míng wèi hài.
仲春行秋令,則其國大水,寒氣總至,寇戎來征。行冬令,則陽氣不勝,麥乃不熟,民多相掠。行夏令,則國乃大旱,暖氣早來,蟲螟為害。
jì chūn zhī yuè, rì zài wèi, hūn qī xīng zhōng, dàn qiān niú zhōng. qí rì jiǎ yǐ. qí dì dà hào, qí shén gōu máng. qí chóng lín. qí yīn jiǎo, lǜ zhōng gū xǐ. qí shù bā. qí wèi suān, qí chòu shān. qí sì hù, jì xiān pí. tóng shǐ huá, tián shǔ huà wèi rú, hóng shǐ jiàn, píng shǐ shēng. tiān zǐ jū qīng yáng yòu gè, chéng luán lù, jià cāng lóng, zài qīng qí, yī qīng yī, fú cāng yù. shí mài yǔ yáng, qí qì shū yǐ dá.
季春之月,日在胃,昏七星中,旦牽牛中。其日甲乙。其帝大皞,其神句芒。其蟲鱗。其音角,律中姑洗。其數八。其味酸,其臭膻。其祀戶,祭先脾。桐始華,田鼠化為鴽,虹始見,萍始生。天子居青陽右個,乘鸞路,駕倉龍,載青旗,衣青衣,服倉玉。食麥與羊,其器疏以達。
shì yuè yě, tiān zǐ nǎi jiàn jū yī yú xiān dì. mìng zhōu mù fù zhōu, wǔ fù wǔ fǎn. nǎi gào zhōu bèi jù yú tiān zǐ yān, tiān zǐ shǐ chéng zhōu. jiàn wěi yú qǐn miào, nǎi wèi mài qí shí.
是月也,天子乃薦鞠衣於先帝。命舟牧覆舟,五覆五反。乃告舟備具於天子焉,天子始乘舟。薦鮪於寢廟,乃為麥祈實。
shì yuè yě, shēng qì fāng shèng, yáng qì fā xiè, jù zhě bì chū, méng zhě jǐn dá. bù kě yǐ nèi. tiān zǐ bù dé xíng huì, mìng yǒu sī fā cāng lǐn, cì pín qióng, zhèn fá jué, kāi fǔ kù, chū bì bó, zhōu tiān xià. miǎn zhū hóu, pìn míng shì, lǐ xián zhě.
是月也,生氣方盛,陽氣發泄,句者畢出,萌者盡達。不可以內。天子布德行惠,命有司發倉廩,賜貧窮,振乏絕,開府庫,出幣帛,周天下。勉諸侯,聘名士,禮賢者。
shì yuè yě, mìng sī kōng yuē: shí yǔ jiāng jiàng, xià shuǐ shàng téng, xún xíng guó yì, zhōu shì yuán yě, xiū lì dī fáng, dào dá gōu dú, kāi tōng dào lù, wú yǒu zhàng sāi. tián liè jū fú luó wǎng bì yì wèi shòu zhī yào, wú chū jiǔ mén.
是月也,命司空曰:時雨將降,下水上騰,循行國邑,周視原野,修利堤防,道達溝瀆,開通道路,毋有障塞。田獵罝罘、羅網、畢翳、餧獸之藥,毋出九門。
shì yuè yě, mìng yě yú wú fá sāng zhè. míng jiū fú qí yǔ, dài shèng jiàng yú sāng. jù qū zhí qú kuāng. hòu fēi qí jiè, qīn dōng xiāng gōng sāng. jìn fù nǚ wú guān, shěng fù shǐ yǐ quàn cán shì. cán shì jì dēng, fēn jiǎn chēng sī xiào gōng, yǐ gòng jiāo miào zhī fú, wú yǒu gǎn duò.
是月也,命野虞毋伐桑柘。鳴鳩拂其羽,戴勝降於桑。具曲植籧筐。后妃齊戒,親東鄉躬桑。禁婦女毋觀,省婦使以勸蠶事。蠶事既登,分繭稱絲效功,以共郊廟之服,無有敢惰。
shì yuè yě, mìng gōng shī lìng bǎi gōng shěn wǔ kù zhī liàng: jīn tiě, pí gé jīn, jiǎo chǐ, yǔ jiàn gàn, zhī jiāo dān qī, wú huò bù liáng. bǎi gōng xián lǐ, jiān gōng rì hào wú bèi yú shí, wú huò zuò wèi yín qiǎo yǐ dàng shàng xīn.
是月也,命工師令百工審五庫之量:金鐵,皮革筋,角齒,羽箭干,脂膠丹漆,毋或不良。百工咸理,監工日號;毋悖於時,毋或作為淫巧以盪上心。
shì yuè zhī mò, zé jí rì, dà hé lè, tiān zǐ nǎi lǜ sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū qīn wǎng shì zhī. shì yuè yě, nǎi hé lèi niú téng mǎ, yóu pìn yú mù. xī shēng jū dú, jǔ, shū qí shù. mìng guó nán, jiǔ mén zhé rǎng, yǐ bì chūn qì.
是月之末,擇吉日,大合樂,天子乃率三公、九卿、諸侯、大夫親往視之。是月也,乃合累牛騰馬,游牝於牧。犧牲駒犢,舉,書其數。命國難,九門磔攘,以畢春氣。
jì chūn xíng dōng lìng, zé hán qì shí fā, cǎo mù jiē sù, guó yǒu dà kǒng. xíng xià lìng, zé mín duō jí yì, shí yǔ bù jiàng, shān lín bù shōu. xíng qiū lìng, zé tiān duō chén yīn, yín yǔ zǎo jiàng, bīng gé bìng qǐ.
季春行冬令,則寒氣時發,草木皆肅,國有大恐。行夏令,則民多疾疫,時雨不降,山林不收。行秋令,則天多沉陰,淫雨蚤降,兵革並起。
mèng xià zhī yuè, rì zài bì, hūn yì zhōng, dàn wù nǚ zhōng. qí rì bǐng dīng. qí dì yán dì, qí shén zhù róng. qí chóng yǔ. qí yīn zhēng, lǜ zhōng zhōng lǚ. qí shù qī. qí wèi kǔ, qí chòu jiāo. qí sì zào, jì xiān fèi. lóu guō míng, qiū yǐn chū, wáng guā shēng, kǔ cài xiù. tiān zǐ jū míng táng zuǒ gè, chéng zhū lù, jià chì liú, zài chì qí, yī zhū yī, fú chì yù. shí shū yǔ jī, qí qì gāo yǐ cū.
孟夏之月,日在畢,昏翼中,旦婺女中。其日丙丁。其帝炎帝,其神祝融。其蟲羽。其音征,律中中呂。其數七。其味苦,其臭焦。其祀灶,祭先肺。螻蟈鳴,蚯螾出,王瓜生,苦菜秀。天子居明堂左個,乘朱路,駕赤騮,載赤旗,衣朱衣,服赤玉。食菽與雞,其器高以粗。
shì yuè yě, yǐ lì xià. xiān lì xià sān rì, dà shǐ yè zhī tiān zǐ yuē: mǒu rì lì xià, shèng dé zài huǒ. tiān zǐ nǎi qí. lì xià zhī rì, tiān zǐ qīn shuài sān gōng jiǔ qīng dài fū yǐ yíng xià yú nán jiāo. hái fǎn, xíng shǎng, fēng zhū hóu. qìng cì suì xíng, wú bù xīn shuō. nǎi mìng lè shī, xí hé lǐ lè. mìng tài wèi, zàn jié jùn, suì xián liáng, jǔ zhǎng dà, xíng jué chū lù, bì dāng qí wèi.
是月也,以立夏。先立夏三日,大史謁之天子曰:某日立夏,盛德在火。天子乃齊。立夏之日,天子親帥三公、九卿、大夫以迎夏於南郊。還反,行賞,封諸侯。慶賜遂行,無不欣說。乃命樂師,習合禮樂。命太尉,贊桀俊,遂賢良,舉長大,行爵出祿,必當其位。
shì yuè yě, jì zhǎng zēng gāo, wú yǒu huài duò, wú qǐ tǔ gōng, wú fā dà zhòng, wú fá dà shù. shì yuè yě, tiān zǐ shǐ chī. mìng yě yú chū xíng tián yuán, wèi tiān zǐ láo nóng quàn mín, wú huò shī shí. mìng sī tú xún xíng xiàn bǐ, mìng nóng miǎn zuò, wú xiū yú dōu.
是月也,繼長增高,毋有壞墮,毋起土功,毋發大眾,毋伐大樹。是月也,天子始絺。命野虞出行田原,為天子勞農勸民,毋或失時。命司徒巡行縣鄙,命農勉作,毋休於都。
shì yuè yě, qū shòu wú hài wǔ gǔ, wú dà tián liè. nóng nǎi dēng mài, tiān zǐ nǎi yǐ zhì cháng mài, xiān jiàn qǐn miào. shì yuè yě, jù chù bǎi yào. mí cǎo sǐ, mài qiū zhì. duàn báo xíng, jué xiǎo zuì, chū qīng xì. cán shì bì, hòu fēi xiàn jiǎn. nǎi shōu jiǎn shuì, yǐ sāng wèi jūn, guì jiàn zhǎng yòu rú yī, yǐ gěi jiāo miào zhī fú. shì yuè yě, tiān zǐ yǐn zhòu, yòng lǐ lè.
是月也,驅獸毋害五穀,毋大田獵。農乃登麥,天子乃以彘嘗麥,先薦寢廟。是月也,聚畜百藥。靡草死,麥秋至。斷薄刑,決小罪,出輕系。蠶事畢,后妃獻繭。乃收繭稅,以桑為均,貴賤長幼如一,以給郊廟之服。是月也,天子飲酎,用禮樂。
mèng xià xíng qiū lìng, zé kǔ yǔ shù lái, wǔ gǔ bù zī, sì bǐ rù bǎo. xíng dōng lìng, zé cǎo mù zǎo kū, hòu nǎi dà shuǐ, bài qí chéng guō. xíng chūn lìng, zé huáng chóng wèi zāi, bào fēng lái gé, xiù cǎo bù shí.
孟夏行秋令,則苦雨數來,五穀不滋,四鄙入保。行冬令,則草木蚤枯,後乃大水,敗其城郭。行春令,則蝗蟲為災,暴風來格,秀草不實。
zhòng xià zhī yuè, rì zài dōng jǐng, hūn kàng zhōng, dàn wēi zhōng. qí rì bǐng dīng. qí dì yán dì, qí shén zhù róng. qí chóng yǔ. qí yīn zhēng, lǜ zhōng ruí bīn. qí shù qī. qí wèi kǔ, qí chòu jiāo. qí sì zào, jì xiān fèi. xiǎo shǔ zhì, táng láng shēng. jú shǐ míng, fǎn shé wú shēng. tiān zǐ jū míng táng tài miào, chéng zhū lù, jià chì liú, zài chì qí, yī zhū yī, fú chì yù, shí shū yǔ jī, qí qì gāo yǐ cū. yǎng zhuàng jiǎo.
仲夏之月,日在東井,昏亢中,旦危中。其日丙丁。其帝炎帝,其神祝融。其蟲羽。其音征,律中蕤賓。其數七。其味苦,其臭焦。其祀灶,祭先肺。小暑至,螳蜋生。鵙始鳴,反舌無聲。天子居明堂太廟,乘朱路,駕赤騮,載赤旗,衣朱衣,服赤玉,食菽與雞,其器高以粗。養壯佼。
shì yuè yě, mìng lè shī xiū táo bǐng gǔ, jūn qín sè guǎn xiāo, zhí gàn qī gē yǔ, diào yú shēng chí huáng, chì zhōng qìng chù yǔ. mìng yǒu sī wèi mín qí sì shān chuān bǎi yuán, dà yú dì, yòng shèng lè. nǎi mìng bǎi xiàn, yú sì bǎi pì qīng shì yǒu yì yú mín zhě, yǐ qí gǔ shí. nóng nǎi dēng shǔ.
是月也,命樂師修鞀鞞鼓,均琴瑟管簫,執干戚戈羽,調竽笙篪簧,飭鐘磬柷敔。命有司為民祈祀山川百源,大雩帝,用盛樂。乃命百縣,雩祀百辟卿士有益於民者,以祈谷實。農乃登黍。
shì yuè yě, tiān zǐ nǎi yǐ chú cháng shǔ, xiū yǐ hán táo, xiān jiàn qǐn miào. lìng mín wú ài lán yǐ rǎn, wú shāo huī, wú bào bù. mén lǘ wú bì, guān shì wú suǒ. tǐng zhòng qiú, yì qí shí. yóu pìn bié qún, zé zhí téng jū, bān mǎ zhèng.
是月也,天子乃以雛嘗黍,羞以含桃,先薦寢廟。令民毋艾藍以染,毋燒灰,毋暴布。門閭毋閉,關市毋索。挺重囚,益其食。游牝別群,則縶騰駒,班馬政。
shì yuè yě, rì zhǎng zhì, yīn yáng zhēng, sǐ shēng fēn. jūn zǐ qí jiè, chù bì yǎn shēn, wú zào. zhǐ shēng sè, wú huò jìn. báo zī wèi, wú zhì hé. jié shì yù, dìng xīn qì, bǎi guān jìng shì wú xíng, yǐ dìng yàn yīn zhī suǒ chéng. lù jiǎo jiě, chán shǐ míng. bàn xià shēng, mù jǐn róng. shì yuè yě, wú yòng huǒ nán fāng. kě yǐ jū gāo míng, kě yǐ yuǎn tiào wàng, kě yǐ shēng shān líng, kě yǐ chù tái xiè.
是月也,日長至,陰陽爭,死生分。君子齊戒,處必掩身,毋躁。止聲色,毋或進。薄滋味,毋致和。節嗜欲,定心氣,百官靜事毋刑,以定晏陰之所成。鹿角解,蟬始鳴。半夏生,木堇榮。是月也,毋用火南方。可以居高明,可以遠眺望,可以升山陵,可以處台榭。
zhòng xià xíng dōng lìng, zé báo dòng shāng gǔ, dào lù bù tōng, bào bīng lái zhì. xíng chūn lìng, zé wǔ gǔ wǎn shú, bǎi tè shí qǐ, qí guó nǎi jī. xíng qiū lìng, zé cǎo mù líng luò, guǒ shí zǎo chéng, mín yāng yú yì.
仲夏行冬令,則雹凍傷谷,道路不通,暴兵來至。行春令,則五穀晚熟,百螣時起,其國乃飢。行秋令,則草木零落,果實早成,民殃於疫。
jì xià zhī yuè, rì zài liǔ, hūn huǒ zhōng, dàn kuí zhōng. qí rì bǐng dīng. qí dì yán dì, qí shén zhù róng. qí chóng yǔ. qí yīn zhēng, lǜ zhōng lín zhōng. qí shù qī. qí wèi kǔ, qí chòu jiāo. qí sì zào, jì xiān fèi. wēn fēng shǐ zhì, xī shuài jū bì, yīng nǎi xué xí, fǔ cǎo wèi yíng. tiān zǐ jū míng táng yòu gè, chéng zhū lù, jià chì liú, zài chì qí, yī zhū yī, fú chì yù. shí shū yǔ jī, qí qì gāo yǐ cū. mìng yú shī fá jiāo qǔ tuó, dēng guī qǔ yuán. mìng zé rén nà cái wěi.
季夏之月,日在柳,昏火中,旦奎中。其日丙丁。其帝炎帝,其神祝融。其蟲羽。其音征,律中林鐘。其數七。其味苦,其臭焦。其祀灶,祭先肺。溫風始至,蟋蟀居壁,鷹乃學習,腐草為螢。天子居明堂右個,乘朱路,駕赤騮,載赤旗,衣朱衣,服赤玉。食菽與雞,其器高以粗。命漁師伐蛟取鼉,登龜取黿。命澤人納材葦。
shì yuè yě, mìng sì jiān dà hé bǎi xiàn zhī zhì chú, yǐ yǎng xī shēng. lìng mín wú bù xián chū qí lì, yǐ gòng huáng tiān shàng dì míng shān dà chuān sì fāng zhī shén, yǐ cí zōng miào shè jì zhī líng, yǐ wèi mín qí fú. shì yuè yě, mìng fù guān rǎn cǎi, fǔ fú wén zhāng, bì yǐ fǎ gù, wú huò chà dài. hēi huáng cāng chì, mò bù zhì liáng, wú gǎn zhà wěi, yǐ gěi jiāo miào jì sì zhī fú, yǐ wèi qí zhāng, yǐ bié guì jiàn děng gěi zhī dù.
是月也,命四監大合百縣之秩芻,以養犧牲。令民無不咸出其力,以共皇天上帝名山大川四方之神,以祠宗廟社稷之靈,以為民祈福。是月也,命婦官染采,黼黻文章,必以法故,無或差貸。黑黃倉赤,莫不質良,毋敢詐偽,以給郊廟祭祀之服,以為旗章,以別貴賤等給之度。
shì yuè yě, shù mù fāng shèng, nǎi mìng yú rén rù shān xíng mù, wú yǒu zhǎn fá. bù kě yǐ xìng tǔ gōng, bù kě yǐ hé zhū hóu, bù kě yǐ qǐ bīng dòng zhòng, wú jǔ dà shì, yǐ yáo yǎng qì. wú fā lìng ér dài, yǐ fáng shén nóng zhī shì yě. shuǐ lǎo shèng chāng, shén nóng jiāng chí gōng, jǔ dà shì zé yǒu tiān yāng. shì yuè yě, tǔ rùn rù shǔ, dà yǔ shí xíng, shāo tì xíng shuǐ, lì yǐ shā cǎo, rú yǐ rè tāng. kě yǐ fèn tián chóu, kě yǐ měi tǔ qiáng.
是月也,樹木方盛,乃命虞人入山行木,毋有斬伐。不可以興土功,不可以合諸侯,不可以起兵動眾,毋舉大事,以搖養氣。毋發令而待,以妨神農之事也。水潦盛昌,神農將持功,舉大事則有天殃。是月也,土潤溽暑,大雨時行,燒薙行水,利以殺草,如以熱湯。可以糞田疇,可以美土強。
jì xià xíng chūn lìng, zé gǔ shí xiān luò, guó duō fēng hāi, mín nǎi qiān xǐ. xíng qiū lìng, zé qiū xí shuǐ lǎo, hé jià bù shú, nǎi duō nǚ zāi. xíng dōng lìng, zé fēng hán bù shí, yīng sǔn zǎo zhì, sì bǐ rù bǎo.
季夏行春令,則谷實鮮落,國多風咳,民乃遷徙。行秋令,則丘隰水潦,禾稼不熟,乃多女災。行冬令,則風寒不時,鷹隼蚤鷙,四鄙入保。
zhōng yāng tǔ. qí rì wù jǐ. qí dì huáng dì, qí shén hòu tǔ. qí chóng luǒ, qí yīn gōng, lǜ zhōng huáng zhōng zhī gōng. qí shù wǔ. qí wèi gān, qí chòu xiāng. qí cí zhōng liū, jì xiān xīn. tiān zǐ jū dà miào dà shì, chéng dà lù, jià huáng liú, zài huáng qí, yī huáng yī, fú huáng yù, shí jì yǔ niú, qí qì huán yǐ hóng.
中央土。其日戊己。其帝黃帝,其神后土。其蟲裸,其音宮,律中黃鐘之宮。其數五。其味甘,其臭香。其祠中溜,祭先心。天子居大廟大室,乘大路,駕黃騮,載黃旗,衣黃衣,服黃玉,食稷與牛,其器圜以閎。
mèng qiū zhī yuè, rì zài yì, hūn jiàn xīng zhōng, dàn bì zhōng. qí rì gēng xīn. qí dì shǎo hào, qí shén rù shōu. qí chóng máo. qí yīn shāng, lǜ zhōng yí zé. qí shù jiǔ. qí wèi xīn, qí chòu xīng. qí sì mén, jì xiān gān. liáng fēng zhì, bái lù jiàng, hán chán míng. yīng nǎi jì niǎo, yòng shǐ xíng lù. tiān zǐ jū zǒng zhāng zuǒ gè, chéng róng lù, jià bái luò, zài bái qí, yī bái yī, fú bái yù, shí má yǔ quǎn, qí qì lián yǐ shēn.
孟秋之月,日在翼,昏建星中,旦畢中。其日庚辛。其帝少皞,其神蓐收。其蟲毛。其音商,律中夷則。其數九。其味辛,其臭腥。其祀門,祭先肝。涼風至,白露降,寒蟬鳴。鷹乃祭鳥,用始行戮。天子居總章左個,乘戎路,駕白駱,載白旗,衣白衣,服白玉,食麻與犬,其器廉以深。
shì yuè yě, yǐ lì qiū. xiān lì qiū sān rì, dà shǐ yè zhī tiān zǐ yuē: mǒu rì lì qiū, shèng dé zài jīn. tiān zǐ nǎi qí. lì qiū zhī rì, tiān zǐ qīn shuài sān gōng jiǔ qīng zhū hóu dài fū, yǐ yíng qiū yú xī jiāo. hái fǎn, shǎng jūn shuài wǔ rén yú cháo. tiān zǐ nǎi mìng jiāng shuài, xuǎn shì lì bīng, jiǎn liàn jié jùn, zhuān rèn yǒu gōng, yǐ zhēng bù yì. jié zhū bào màn, yǐ míng hǎo è, shùn bǐ yuǎn fāng.
是月也,以立秋。先立秋三日,大史謁之天子曰:某日立秋,盛德在金。天子乃齊。立秋之日,天子親帥三公、九卿、諸侯、大夫,以迎秋於西郊。還反,賞軍帥武人於朝。天子乃命將帥,選士厲兵,簡練桀俊,專任有功,以征不義。詰誅暴慢,以明好惡,順彼遠方。
shì yuè yě, mìng yǒu sī xiū fǎ zhì, shàn líng yǔ, jù zhì gù, jìn zhǐ jiān, shèn zuì xié, wù bó zhí. mìng lǐ zhān shāng, chá chuàng, shì zhé, shěn duàn. jué yù sòng, bì duān píng. lù yǒu zuì, yán duàn xíng. tiān dì shǐ sù, bù kě yǐ yíng.
是月也,命有司修法制,繕囹圄,具桎梏,禁止奸,慎罪邪,務搏執。命理瞻傷,察創,視折,審斷。決獄訟,必端平。戮有罪,嚴斷刑。天地始肅,不可以贏。
shì yuè yě, nóng nǎi dēng gǔ. tiān zǐ cháng xīn, xiān jiàn qǐn miào. mìng bǎi guān, shǐ shōu liǎn. wán dī fáng, jǐn yōng sè, yǐ bèi shuǐ lǎo. xiū gōng shì, huài qiáng yuán, bǔ chéng guō. shì yuè yě, wú yǐ fēng zhū hóu lì dà guān. wú yǐ gē dì xíng dà shǐ chū dà bì. mèng qiū xíng dōng lìng, zé yīn qì dà shèng, jiè chóng bài gǔ, róng bīng nǎi lái. xíng chūn lìng, zé qí guó nǎi hàn, yáng qì fù hái, wǔ gǔ wú shí. xíng xià lìng, zé guó duō huǒ zāi, hán rè bù jié, mín duō nüè jí.
是月也,農乃登谷。天子嘗新,先薦寢廟。命百官,始收斂。完堤防,謹壅塞,以備水潦。修宮室,壞牆垣,補城郭。是月也,毋以封諸侯、立大官。毋以割地、行大使、出大幣。孟秋行冬令,則陰氣大勝,介蟲敗谷,戎兵乃來。行春令,則其國乃旱,陽氣復還,五穀無實。行夏令,則國多火災,寒熱不節,民多瘧疾。
zhòng qiū zhī yuè, rì zài jiǎo, hūn qiān niú zhōng, dàn zī xī zhōng. qí rì gēng xīn, qí dì shǎo hào, qí shén rù shōu. qí chóng máo. qí yīn shāng, lǜ zhōng nán lǚ. qí shù jiǔ. qí wèi xīn, qí chòu xīng. qí sì mén, jì xiān gān. máng fēng zhì, hóng yàn lái, xuán niǎo guī, qún niǎo yǎng xiū. tiān zǐ jū zǒng zhāng dà miào, chéng róng lù, jià bái luò, zài bái qí, yī bái yī, fú bái yù, shí má yǔ quǎn, qí qì lián yǐ shēn.
仲秋之月,日在角,昏牽牛中,旦觜觿中。其日庚辛,其帝少皞,其神蓐收。其蟲毛。其音商,律中南呂。其數九。其味辛,其臭腥。其祀門,祭先肝。盲風至,鴻雁來,玄鳥歸,群鳥養羞。天子居總章大廟,乘戎路,駕白駱,載白旗,衣白衣,服白玉,食麻與犬,其器廉以深。
shì yuè yě, yǎng shuāi lǎo, shòu jǐ zhàng, xíng mí zhōu yǐn shí. nǎi mìng sī fú, jù chì yī shang, wén xiù yǒu héng, zhì yǒu xiǎo dà, dù yǒu zhǎng duǎn. yī fú yǒu liàng, bì xún qí gù, guān dài yǒu cháng. nǎi mìng yǒu sī, shēn yán bǎi xíng, zhǎn shā bì dāng, wú huò wǎng ráo. wǎng ráo bù dāng, fǎn shòu qí yāng.
是月也,養衰老,授几杖,行糜粥飲食。乃命司服,具飭衣裳,文繡有恆,制有小大,度有長短。衣服有量,必循其故,冠帶有常。乃命有司,申嚴百刑,斬殺必當,毋或枉橈。枉橈不當,反受其殃。
shì yuè yě, nǎi mìng zǎi zhù, xún xíng xī shēng, shì quán jù, àn chú huàn, zhān féi jí, chá wù sè. bì bǐ lèi, liàng xiǎo dà, shì zhǎng duǎn, jiē zhōng dù. wǔ zhě bèi dāng, shàng dì qí xiǎng. tiān zǐ nǎi nán, yǐ dá qiū qì. yǐ quǎn cháng má, xiān jiàn qǐn miào.
是月也,乃命宰祝,循行犧牲,視全具,案芻豢,瞻肥瘠,察物色。必比類,量小大,視長短,皆中度。五者備當,上帝其饗。天子乃難,以達秋氣。以犬嘗麻,先薦寢廟。
shì yuè yě, kě yǐ zhú chéng guō, jiàn dū yì, chuān dòu jiào, xiū qūn cāng. nǎi mìng yǒu sī, qù mín shōu liǎn, wù chù cài, duō jī jù. nǎi quàn zhǒng mài, wú huò shī shí. qí yǒu shī shí, xíng zuì wú yí. shì yuè yě, rì yè fēn, léi shǐ shōu shēng. zhé chóng huài hù, shā qì jìn shèng, yáng qì rì shuāi, shuǐ shǐ hé. rì yè fēn, zé tóng dù liàng, píng quán héng, zhèng jūn shí, jué dòu yǒng.
是月也,可以築城郭,建都邑,穿竇窖,修囷倉。乃命有司,趣民收斂,務畜菜,多積聚。乃勸種麥,毋或失時。其有失時,行罪無疑。是月也,日夜分,雷始收聲。蟄蟲壞戶,殺氣浸盛,陽氣日衰,水始涸。日夜分,則同度量,平權衡,正鈞石,角斗甬。
shì yuè yě, yì guān shì, lái shāng lǚ, nà huò huì, yǐ biàn mín shì. sì fāng lái jí, yuǎn xiāng jiē zhì, zé cái bù guì, shàng wú fá yòng, bǎi shì nǎi suì. fán jǔ dà shì, wú nì dà shù, bì shùn qí shí, shèn yīn qí lèi. zhòng qiū xíng chūn lìng, zé qiū yǔ bù jiàng, cǎo mù shēng róng, guó nǎi yǒu kǒng. xíng xià lìng, zé qí guó nǎi hàn, zhé chóng bù cáng, wǔ gǔ fù shēng. xíng dōng lìng, zé fēng zāi shù qǐ, shōu léi xiān xíng, cǎo mù zǎo sǐ.
是月也,易關市,來商旅,納貨賄,以便民事。四方來集,遠鄉皆至,則財不匱,上無乏用,百事乃遂。凡舉大事,毋逆大數,必順其時,慎因其類。仲秋行春令,則秋雨不降,草木生榮,國乃有恐。行夏令,則其國乃旱,蟄蟲不藏,五穀復生。行冬令,則風災數起,收雷先行,草木蚤死。
jì qiū zhī yuè, rì zài fáng, hūn xū zhōng, dàn liǔ zhōng. qí rì gēng xīn. qí dì shǎo hào, qí shén rù shōu. qí chóng máo. qí yīn shāng, lǜ zhōng wú shè. qí shù jiǔ. qí wèi xīn, qí chòu xīng. qí sì mén, jì xiān gān. hóng yàn lái bīn, jué rù dà shuǐ wèi há. jū yǒu huáng huá, chái nǎi jì shòu lù qín. tiān zǐ jū zǒng zhāng yòu gè, chéng róng lù, jià bái luò, zài bái qí, yī bái yī, fú bái yù. shí má yǔ quǎn, qí qì lián yǐ shēn.
季秋之月,日在房,昏虛中,旦柳中。其日庚辛。其帝少皞,其神蓐收。其蟲毛。其音商,律中無射。其數九。其味辛,其臭腥。其祀門,祭先肝。鴻雁來賓,爵入大水為蛤。鞠有黃華,豺乃祭獸戮禽。天子居總章右個,乘戎路,駕白駱,載白旗,衣白衣,服白玉。食麻與犬,其器廉以深。
shì yuè yě, shēn yán hào lìng. mìng bǎi guān guì jiàn wú bù wù nèi, yǐ huì tiān dì zhī cáng, wú yǒu xuān chū. nǎi mìng zhǒng zǎi, nóng shì bèi shōu, jǔ wǔ gǔ zhī yào, cáng dì jí zhī shōu yú shén cāng, zhī jìng bì chì.
是月也,申嚴號令。命百官貴賤無不務內,以會天地之藏,無有宣出。乃命冢宰,農事備收,舉五穀之要,藏帝藉之收於神倉,祗敬必飭。
shì yuè yě, shuāng shǐ jiàng, zé bǎi gōng xiū. nǎi mìng yǒu sī yuē: hán qì zǒng zhì, mín lì bù kān, qí jiē rù shì. shàng dīng, mìng lè zhèng rù xué xí chuī. shì yuè yě, dà xiǎng dì cháng, xī shēng gào bèi yú tiān zǐ. hé zhū hóu, zhì bǎi xiàn, wèi lái suì shòu shuò rì, yǔ zhū hóu suǒ shuì yú mín qīng zhòng zhī fǎ, gòng zhí zhī shù, yǐ yuǎn jìn tǔ dì suǒ yí wèi dù, yǐ gěi jiāo miào zhī shì, wú yǒu suǒ sī.
是月也,霜始降,則百工休。乃命有司曰:寒氣總至,民力不堪,其皆入室。上丁,命樂正入學習吹。是月也,大饗帝、嘗,犧牲告備於天子。合諸侯,制百縣,為來歲受朔日,與諸侯所稅於民輕重之法,貢職之數,以遠近土地所宜為度,以給郊廟之事,無有所私。
shì yuè yě, tiān zǐ nǎi jiào yú tián liè, yǐ xí wǔ róng, bān mǎ zhèng. mìng pū jí qī zōu xián jià, zài jīng zhào, shòu chē yǐ jí, zhěng shè yú píng wài. sī tú jìn pū, běi miàn shì zhī. tiān zǐ nǎi lì shì, zhí gōng xié shǐ yǐ liè, mìng zhǔ cí jì qín yú sì fāng.
是月也,天子乃教于田獵,以習五戎,班馬政。命仆及七騶咸駕,載旌旐,授車以級,整設於屏外。司徒搢撲,北面誓之。天子乃厲飾,執弓挾矢以獵,命主祠祭禽於四方。
shì yuè yě, cǎo mù huáng luò, nǎi fá xīn wèi tàn. zhé chóng xián fǔ zài nèi, jiē jìn qí hù. nǎi qù yù xíng, wú liú yǒu zuì. shōu lù zhì zhī bù dāng gōng yǎng zhī bù yí zhě. shì yuè yě, tiān zǐ nǎi yǐ quǎn cháng dào, xiān jiàn qǐn miào. jì qiū xíng xià líng, zé qí guó dà shuǐ, dōng cáng yāng bài, mín duō qiú tì. xíng dōng lìng, zé guó duō dào zéi, biān jìng bù níng, tǔ dì fēn liè. xíng chūn lìng, zé nuǎn fēng lái zhì, mín qì jiě duò, shī xìng bù jū.
是月也,草木黃落,乃伐薪為炭。蟄蟲咸俯在內,皆墐其戶。乃趣獄刑,毋留有罪。收祿秩之不當、供養之不宜者。是月也,天子乃以犬嘗稻,先薦寢廟。季秋行夏令,則其國大水,冬藏殃敗,民多鼽嚏。行冬令,則國多盜賊,邊境不寧,土地分裂。行春令,則暖風來至,民氣解惰,師興不居。
mèng dōng zhī yuè, rì zài wěi, hūn wēi zhōng, dàn qī xīng zhōng. qí rì rén guǐ. qí dì zhuān xū, qí shén xuán míng. qí chóng jiè. qí yīn yǔ, lǜ zhōng yīng zhōng. qí shù liù. qí wèi xián, qí chòu xiǔ. qí sì xíng, jì xiān shèn. shuǐ shǐ bīng, dì shǐ dòng. zhì rù dà shuǐ wèi shèn. hóng cáng bù jiàn. tiān zǐ jū xuán táng zuǒ gè, chéng xuán lù, jià tiě lí, zài xuán qí, yī hēi yī, fú xuán yù, shí shǔ yǔ zhì, qí qì hóng yǐ yǎn.
孟冬之月,日在尾,昏危中,旦七星中。其日壬癸。其帝顓頊,其神玄冥。其蟲介。其音羽,律中應鐘。其數六。其味咸,其臭朽。其祀行,祭先腎。水始冰,地始凍。雉入大水為蜃。虹藏不見。天子居玄堂左個,乘玄路,駕鐵驪,載玄旗,衣黑衣,服玄玉,食黍與彘,其器閎以奄。
shì yuè yě, yǐ lì dōng. xiān lì dōng sān rì, tài shǐ yè zhī tiān zǐ yuē: mǒu rì lì dōng, shèng dé zài shuǐ. tiān zǐ nǎi qí. lì dōng zhī rì, tiān zǐ qīn shuài sān gōng jiǔ qīng dài fū yǐ yíng dōng yú běi jiāo, hái fǎn, shǎng sǐ shì, xù gū guǎ. shì yuè yě, mìng dà shǐ xìn guī cè, zhàn zhào shěn guà jí xiōng, shì chá ā dǎng, zé zuì wú yǒu yǎn bì.
是月也,以立冬。先立冬三日,太史謁之天子曰:某日立冬,盛德在水。天子乃齊。立冬之日,天子親帥三公、九卿、大夫以迎冬於北郊,還反,賞死事,恤孤寡。是月也,命大史釁龜策,占兆審卦吉凶,是察阿黨,則罪無有掩蔽。
shì yuè yě, tiān zǐ shǐ qiú. mìng yǒu sī yuē: tiān qì shàng téng, dì qì xià jiàng, tiān dì bù tōng, bì sāi ér chéng dōng. mìng bǎi guān jǐn gài cáng. mìng sī tú xún xíng jī jù, wú yǒu bù liǎn. huài chéng guō, jiè mén lǘ, xiū jiàn bì, shèn guǎn yuè, gù fēng jiāng, bèi biān jìng, wán yào sài, jǐn guān liáng, sāi xī jìng. chì sàng jì, biàn yī shang, shěn guān guǒ zhī bó hòu, yíng qiū lǒng zhī dà xiǎo gāo bēi hòu bó zhī dù, guì jiàn zhī děng jí.
是月也,天子始裘。命有司曰:天氣上騰,地氣下降,天地不通,閉塞而成冬。命百官謹蓋藏。命司徒循行積聚,無有不斂。壞城郭,戒門閭,修鍵閉,慎管龠,固封疆,備邊竟,完要塞,謹關梁,塞徯徑。飭喪紀,辨衣裳,審棺槨之薄厚,塋丘壟之大小、高卑、厚薄之度,貴賤之等級。
shì yuè yě, mìng gōng shī xiào gōng, chén jì qì, àn dù chéng, wú huò zuò wèi yín qiǎo yǐ dàng shàng xīn. bì gōng zhì wèi shàng. wù lēi gōng míng, yǐ kǎo qí chéng. gōng yǒu bù dāng, bì xíng qí zuì, yǐ qióng qí qíng. shì yuè yě, dà yǐn zhēng. tiān zǐ nǎi qí lái nián yú tiān zōng, dà gē cí yú gōng shè jí mén lǘ. là xiān zǔ wǔ sì, láo nóng yǐ xiū xī zhī. tiān zǐ nǎi mìng jiāng shuài jiǎng wǔ, xí shè yù jué lì.
是月也,命工師效功,陳祭器,按度程,毋或作為淫巧以盪上心。必功致為上。物勒工名,以考其誠。功有不當,必行其罪,以窮其情。是月也,大飲烝。天子乃祈來年於天宗,大割祠於公社及門閭。臘先祖五祀,勞農以休息之。天子乃命將帥講武,習射御角力。
shì yuè yě, nǎi mìng shuǐ yú yú shī, shōu shuǐ quán chí zé zhī fù. wú huò gǎn qīn xuē zhòng shù zhào mín, yǐ wèi tiān zǐ qǔ yuàn yú xià. qí yǒu ruò cǐ zhě, xíng zuì wú shè. mèng dōng xíng chūn lìng, zé dòng bì bù mì, dì qì shàng xiè, mín duō liú wáng. xíng xià lìng, zé guó duō bào fēng, fāng dōng bù hán, zhé chóng fù chū. xíng qiū lìng, zé xuě shuāng bù shí, xiǎo bīng shí qǐ, tǔ dì qīn xuē.
是月也,乃命水虞漁師,收水泉池澤之賦。毋或敢侵削眾庶兆民,以為天子取怨於下。其有若此者,行罪無赦。孟冬行春令,則凍閉不密,地氣上泄,民多流亡。行夏令,則國多暴風,方冬不寒,蟄蟲復出。行秋令,則雪霜不時,小兵時起,土地侵削。
zhòng dōng zhī yuè, rì zài dòu, hūn dōng bì zhōng, dàn zhěn zhōng. qí rì rén guǐ. qí dì zhuān xū, qí shén xuán míng. qí chóng jiè. qí yīn yǔ, lǜ zhōng huáng zhōng. qí shù liù. qí wèi xián, qí chòu xiǔ. qí sì xíng, jì xiān shèn. bīng yì zhuàng, dì shǐ chè. hé dàn bù míng, hǔ shǐ jiāo. tiān zǐ jū xuán táng dà miào, chéng xuán lù, jià tiě lí, zài xuán qí, yī hēi yī, fú xuán yù. shí shǔ yǔ zhì, qí qì hóng yǐ yǎn. chì sǐ shì. mìng yǒu sī yuē: tǔ shì wú zuò, shèn wú fā gài, wú fā shì wū, jí qǐ dà zhòng, yǐ gù ér bì. dì qì qiě xiè, shì wèi fā tiān dì zhī fáng, zhū zhé zé sǐ, mín bì jí yì, yòu suí yǐ sàng. mìng zhī yuē chàng yuè.
仲冬之月,日在斗,昏東壁中,旦軫中。其日壬癸。其帝顓頊,其神玄冥。其蟲介。其音羽,律中黃鍾。其數六。其味咸,其臭朽。其祀行,祭先腎。冰益壯,地始坼。鶡旦不鳴,虎始交。天子居玄堂大廟,乘玄路,駕鐵驪,載玄旗,衣黑衣,服玄玉。食黍與彘,其器閎以奄。飭死事。命有司曰:土事毋作,慎毋發蓋,毋發室屋,及起大眾,以固而閉。地氣且泄,是謂發天地之房,諸蟄則死,民必疾疫,又隨以喪。命之曰暢月。
shì yuè yě, mìng yǎn yǐn, shēn gōng lìng, shěn mén lǘ, jǐn fáng shì, bì zhòng bì. shěng fù shì wú dé yín, suī yǒu guì qī jìn xí, wú yǒu bù jīn. nǎi mìng dà qiú, shú dào bì qí, qū bò bì shí, zhàn chì bì jié, shuǐ quán bì xiāng, táo qì bì liáng, huǒ qí bì děi, jiān yòng liù wù. dà qiú jiān zhī, wú yǒu chà dài. tiān zǐ mìng yǒu sī qí sì sì hǎi dà chuān míng yuán yuān zé jǐng quán.
是月也,命奄尹,申宮令,審門閭,謹房室,必重閉。省婦事毋得淫,雖有貴戚近習,毋有不禁。乃命大酋,秫稻必齊,曲蘗必時,湛熾必潔,水泉必香,陶器必良,火齊必得,兼用六物。大酋監之,毋有差貸。天子命有司祈祀四海大川名源淵澤井泉。
shì yuè yě, nóng yǒu bù shōu cáng jī jù zhě mǎ niú chù shòu yǒu fàng yì zhě, qǔ zhī bù jié. shān lín sǒu zé, yǒu néng qǔ shū shí tián liè qín shòu zhě, yě yú jiào dào zhī qí yǒu xiāng qīn duó zhě, zuì zhī bù shè.
是月也,農有不收藏積聚者、馬牛畜獸有放佚者,取之不詰。山林藪澤,有能取蔬食、田獵禽獸者,野虞教道之;其有相侵奪者,罪之不赦。
shì yuè yě, rì duǎn zhì. yīn yáng zhēng, zhū shēng dàng. jūn zǐ qí jiè, chù bì yǎn shēn. shēn yù níng, qù shēng sè, jìn qí yù. ān xíng xìng, shì yù jìng, yǐ dài yīn yáng zhī suǒ dìng. yún shǐ shēng, lì tǐng chū, qiū yǐn jié, mí jiǎo jiě, shuǐ quán dòng. rì duǎn zhì, zé fá mù, qǔ zhú jiàn.
是月也,日短至。陰陽爭,諸生盪。君子齊戒,處必掩身。身欲寧,去聲色,禁耆欲。安形性,事欲靜,以待陰陽之所定。芸始生,荔挺出,蚯螾結,麋角解,水泉動。日短至,則伐木,取竹箭。
shì yuè yě, kě yǐ bà guān zhī wú shì qù qì zhī wú yòng zhě. tú què tíng mén lǘ, zhú líng yǔ, cǐ suǒ yǐ zhù tiān dì zhī bì cáng yě. zhòng dōng xíng xià lìng, zé qí guó nǎi hàn, fēn wù míng míng, léi nǎi fā shēng. xíng qiū lìng, zé tiān shí yǔ zhī, guā hù bù chéng, guó yǒu dà bīng. xíng chūn lìng, zé huáng chóng wèi bài, shuǐ quán xián jié, mín duō jiè lì.
是月也,可以罷官之無事、去器之無用者。塗闕廷門閭,築囹圄,此所以助天地之閉藏也。仲冬行夏令,則其國乃旱,氛霧冥冥,雷乃發聲。行秋令,則天時雨汁,瓜瓠不成,國有大兵。行春令,則蝗蟲為敗,水泉咸竭,民多疥癘。
jì dōng zhī yuè, rì zài wù nǚ, hūn lóu zhōng, dàn dī zhōng. qí rì rén guǐ. qí dì zhuān xū, qí shén xuán míng. qí chóng jiè. qí yīn yǔ, lǜ zhōng dà lǚ. qí shù liù. qí wèi xián, qí chòu xiǔ. qí sì xíng, jì xiān shèn. yàn běi xiāng, què shǐ cháo. zhì gòu, jī rǔ. tiān zǐ jū xuán táng yòu gè. chéng xuán lù, jià tiě lí, zài xuán qí, yī hēi yī, fú xuán yù. shí shǔ yǔ zhì, qí qì hóng yǐ yǎn. mìng yǒu sī dà nán, páng zhé, chū tǔ niú, yǐ sòng hán qì. zhēng niǎo lì jí. nǎi bì shān chuān zhī sì, jí dì zhī dà chén, tiān zǐ shén zhǐ.
季冬之月,日在婺女,昏婁中,旦氐中。其日壬癸。其帝顓頊,其神玄冥。其蟲介。其音羽,律中大呂。其數六。其味咸,其臭朽。其祀行,祭先腎。雁北鄉,鵲始巢。雉雊,雞乳。天子居玄堂右個。乘玄路,駕鐵驪,載玄旗,衣黑衣,服玄玉。食黍與彘,其器閎以奄。命有司大難,旁磔,出土牛,以送寒氣。征鳥厲疾。乃畢山川之祀,及帝之大臣,天子神只。
shì yuè yě, mìng yú shī shǐ yú, tiān zǐ qīn wǎng, nǎi cháng yú, xiān jiàn qǐn miào. bīng fāng shèng, shuǐ zé fù jiān. mìng qǔ bīng, bīng yǐ rù. lìng gào mín, chū wǔ zhǒng. mìng nóng jì ǒu gēng shì, xiū lěi sì, jù tián qì. mìng lè shī dà hé chuī ér bà. nǎi mìng sì jiān shōu zhì xīn chái, yǐ gòng jiāo miào jí bǎi sì zhī xīn liáo.
是月也,命漁師始漁,天子親往,乃嘗魚,先薦寢廟。冰方盛,水澤腹堅。命取冰,冰以入。令告民,出五種。命農計耦耕事,修耒耜,具田器。命樂師大合吹而罷。乃命四監收秩薪柴,以共郊廟及百祀之薪燎。
shì yuè yě, rì qióng yú cì, yuè qióng yú jì, xīng huí yú tiān. shù jiāng jǐ zhōng, suì qiě gēng shǐ. zhuān ér nóng mín, wú yǒu suǒ shǐ. tiān zǐ nǎi yǔ gōng qīng dài fū, gòng chì guó diǎn, lùn shí lìng, yǐ dài lái suì zhī yí. nǎi mìng tài shǐ cì zhū hóu zhī liè, fù zhī xī shēng, yǐ gòng huáng tiān shàng dì shè jì zhī xiǎng. nǎi mìng tóng xìng zhī bāng, gòng qǐn miào zhī chú huàn. mìng zǎi lì qīng dài fū zhì yú shù mín tǔ tián zhī shù, ér fù xī shēng, yǐ gòng shān lín míng chuān zhī sì. fán zài tiān xià jiǔ zhōu dǎo zhī mín zhě, wú bù xián xiàn qí lì, yǐ gòng huáng tiān shàng dì shè jì qǐn miào shān lín míng chuān zhī sì.
是月也,日窮於次,月窮於紀,星回於天。數將幾終,歲且更始。專而農民,毋有所使。天子乃與公、卿、大夫,共飭國典,論時令,以待來歲之宜。乃命太史次諸侯之列,賦之犧牲,以共皇天、上帝、社稷之饗。乃命同姓之邦,共寢廟之芻豢。命宰歷卿大夫至於庶民土田之數,而賦犧牲,以共山林名川之祀。凡在天下九州島之民者,無不咸獻其力,以共皇天、上帝、社稷、寢廟、山林、名川之祀。
jì dōng xíng qiū lìng, zé bái lù zǎo jiàng, jiè chóng wèi yāo, sì bǐ rù bǎo. xíng chūn lìng, zé tāi yāo duō shāng, guó duō gù jí, mìng zhī yuē nì. xíng xià lìng, zé shuǐ lǎo bài guó, shí xuě bù jiàng, bīng dòng xiāo shì.
季冬行秋令,則白露早降,介蟲為妖,四鄙入保。行春令,則胎夭多傷,國多固疾,命之曰逆。行夏令,則水潦敗國,時雪不降,冰凍消釋。