chéng wù suī jūn, jī sù wèi shàng jué móu chéng tóng, chí huǎn wèi xià. hé zhě? cái néng chéng gōng, yǐ sù wèi guì zhì néng jué móu, yǐ jí wèi qí yě. shàn jì shì zhě, ruò jiù huǒ zhěng nì míng qí móu zhě, yóu jì jié shǐ jí. lìng fén rán biāo shì, zé fēi chí guàn huǒ tuān bō piào rén, bì bēn yóu zhěng zhī. ruò chuān jǐng ér jiù huǒ, zé biāo yáng sù fén yǐ. fāng záo zhōu ér zhěng nì, zé zàng jiāng yú zhī fù zhōng yǐ. jì suǒ yǐ jiàn zhēn zhě, yǐ qí rì xíng qiān lǐ yě. mǎn xún ér qǔ zhì, zé yǔ nú mǎ jūn yǐ. jiàn suǒ yǐ wèi guì zhě, yǐ qí xián zhí ér zhì yě, qióng rì ér qǔ zhì zhě, zé yǔ bù zhì zhě tóng yǐ. zhì suǒ yǐ wèi miào zhě, yǐ qí yīng shí ér zhī. shì guò ér hòu zhī, zé yǔ wú zhī zhě qí yǐ.
成務雖均，機速為上；決謀成同，遲緩為下。何者？才能成功，以速為貴；智能決謀，以疾為奇也。善濟事者，若救火拯溺；明其謀者，猶驥捷矢疾。令焚燃熛室，則飛馳灌火；湍波漂人，必奔游拯之。若穿井而救火，則熛颺梀焚矣。方鑿舟而拯溺，則葬江魚之腹中矣。驥所以見珍者，以其日行千里也。滿旬而取至，則與駑馬均矣。箭所以為貴者，以其弦直而至也，窮日而取至者，則與不至者同矣。智所以為妙者，以其應時而知。事過而後知，則與無知者齊矣。

xī wú qǐ xiāng chǔ, guì zú gōng zhī, qǐ yù tǎo chóu ér chā shǐ wáng shī yáng hǔ zài wéi, lǔ rén chū zhī, hǔ yù bào dé ér shāng zhī yǐ gē. móu bù sī xū yī chóu dé bào. qí zhì kě wèi yīng shí ér zhī yǐ. zhāng lù zhī rù qín, wèi rǎn huǐ bù xiān suǒ ér hòu xíng, gù shì yí ér shēn suì cháo cuò zhī xué ruán yuán, shēn tú huǐ bù xiān zhǎn ér hòu zòu, gù fā fèn ér zhì sǐ, zhì bù zǎo jué, bài ér fāng huǐ qí zhì, kě wèi yǔ wú zhì zhě tóng yǐ.
昔吳起相楚，貴族攻之，起欲討讎而插矢王屍；陽虎在圍，魯人出之，虎欲報德而傷之以戈。謀不斯須一仇得報。其智可謂應時而知矣。張祿之入秦，魏冉悔不先索而後行，故勢移而身遂；晁錯之穴壖垣，申屠悔不先斬而後奏，故發憤而致死，智不早決，敗而方悔其智，可謂與無智者同矣。

gù yǒu zhì ér bù néng shī, fēi zhì yě néng shī ér bù néng yīng sù zhě, yì fēi zhì yě. yàn yuē: lì guì jí, zhì guì zú, cǐ zhī wèi yě.
故有智而不能施，非智也；能施而不能應速者，亦非智也。諺曰：力貴疾，智貴卒，此之謂也。