tiān dào xià jì ér guāng míng, jiāng hú shàn xià ér wèi wáng. gù shān zài dì zhōng chéng qiān, wáng hóu yǐ gū guǎ wèi sǔn. qiān zé róng ér yú gāo, sǔn zé xiǎn ér mí guì. gāo bì yǐ xià wèi jī, guì zé yǐ jiàn wèi běn. zài guì ér wàng guì, gù néng yǐ guì xià mín chù gāo ér yí gāo, gù néng yǐ gāo jiù bēi. shì yǐ dà zhuàng zé wǎng fù, tiān dì zhī qiān yě jí shēng bì jiàng, yīn yáng zhī qiān yě mǎn zhōng zé kuī, rì yuè zhī qiān yě dào yíng tǐ zhōng, shèng rén zhī qiān yě.
天道下濟而光明,江湖善下而為王。故山在地中成謙,王侯以孤寡為損。謙則榮而逾高,損則顯而彌貴。高必以下為基,貴則以賤為本。在貴而忘貴,故能以貴下民;處高而遺高,故能以高就卑。是以大壯則往復,天地之謙也;極升必降,陰陽之謙也;滿終則虧,日月之謙也;道盈體中,聖人之謙也。
yì chēng: qiān zūn ér mí guāng. lǎo zi yún: bù fá gù yǒu gōng. qiān zhě, zài yú jiàng jǐ, yǐ gāo xià bēi, yǐ shèng cóng bǐ. bù fá zài yú yǒu gōng, bù jīn zài yú yǒu dé, bù yán guī yú chōng tuì, qiān yì zhī liú yě. hǎo yíng zì xián, jīn gōng fá shàn zhě, sú zhī cháng qíng, shèng rén zhī è yě. bì jīn qí gōng, suī shǎng zhī ér chēng láo, qíng yóu bù zú gǒu fá qí shàn, suī yǔ zhī shǎng duō, bì yuàn qí shǎo zé qiàn wàng zhī qíng shēng, zào jìng zhī sè jiàn, jīn fá zhī lù kāi, huàn nán zhī xìn zuò yǐ. jūn zǐ zé bù rán, zài róng yǐ yì sǔn wèi jī, yǒu gōng ér bù jīn, yǒu shàn ér bù fá. yí qí gōng ér gōng cháng cún, wàng qí shàn ér shàn zì quán. qíng cháng wàng shàn, gù néng yǐ shàn xià wù, qíng héng cún shàn, gù néng yǐ shàn shèng rén.
《易》稱:「謙尊而彌光。」《老子》云:「不伐故有功。」謙者,在於降己,以高下卑,以聖從鄙。不伐在於有功,不矜在於有德,不言歸於沖退,謙挹之流也。好盈自賢,矜功伐善者,俗之常情,聖人之惡也。必矜其功,雖賞之而稱勞,情猶不足;苟伐其善,雖與之賞多,必怨其少;則慊望之情生,躁競之色見,矜伐之路開,患難之釁作矣。君子則不然,在榮以挹損為基,有功而不矜,有善而不伐。遺其功而功常存,忘其善而善自全。情常忘善,故能以善下物,情恆存善,故能以善勝人。
shì yǐ qíng cún gōng shàn, fēi xīn qiān yě kǒu xū tuō qiān, qǐ fēi jiǎo hū? yǐ shàn shèng wù, xīn yí gōng shàn, fēi jīn fá yě, kǒu jí qí shàn, qǐ fēi shí hū? gù xīn cún gōng shàn, fēi xīn qiān yě, kǒu suī bù yán, wèi miǎn jīn fá xīn shě gōng shàn, kǒu suī míng yán, wú shāng yú qiān. gù xià yǔ chāng yán, míng chēng fá gōng jiù yáo chén mó, yún shuō wǒ huì qǐ qí jīn gōng ér cún huì zāi!
是以情存功善,非心謙也;口虛托謙,豈非矯乎?以善勝物,心遺功善,非矜伐也,口及其善,豈非實乎?故心存功善,非心謙也,口雖不言,未免矜伐;心舍功善,口雖明言,無傷于謙。故夏禹昌言,明稱伐功;咎繇陳謨,雲說我惠;豈其矜功而存惠哉!
fū yán shàn fēi fá, ér fá shàn zhě měi chēng qí néng yán huì fēi jīn, ér jīn huì zhě cháng cún qí huì. shèng rén zhī rén qíng shàng xián ér hǎo fá, gù fā yán cái diǎn, duō yóu qiān tuì suǒ yǐ qì qí jiāo kuā, jìng chuí shì zé yě.
夫言善非伐,而伐善者每稱其能;言惠非矜,而矜惠者常存其惠。聖人知人情尚賢而好伐,故發言裁典,多由謙退;所以棄其驕姱,競垂世則也。