wǔ dì
武帝
shì zǔ wǔ huáng dì huì zé, zì xuān yuǎn, tài zǔ zhǎng zi yě. xiǎo huì lóng ér. shēng yú jiàn kāng qīng xī zhái, qí yè chén xiào hòu liú zhāo hòu tóng mèng lóng jù wū shàng, gù zì shàng yān. chū wèi xún yáng guó shì láng, pì zhōu xī cáo shū zuǒ, chū wèi gàn lìng. jiāng zhōu cì shǐ jìn ān wáng zǐ xūn fǎn, shàng bù cóng mìng, nán kāng xiāng shěn sù zhī zhí shàng yú jùn yù. zú rén xiāo xīn zǔ mén kè huán kāng děng pò jùn yíng chū shàng. sù zhī lǜ jiāng lì shù bǎi rén zhuī jī, shàng yǔ zuǒ yòu jù zhàn, shēng huò sù zhī, zhǎn shǒu bǎi yú jí, suì lǜ bù qǔ bǎi yú rén jǔ yì bīng. shǐ xìng xiāng yīn fú jiāng wàn bīng fù zi xūn yú xún yáng, huò quàn shàng jī zhī, shàng yǐ zhòng guǎ bù dí, bì tún jiē yáng shān zhōng, jù zhòng zhì sān qiān rén. zi xūn qiǎn qí jiāng dài kǎi zhī wèi nán kāng xiāng, jí jūn zhǔ zhāng zōng zhī qiān yú rén zhù zhī. shàng yǐn bīng xiàng jùn, jī kǎi zhī bié jūn zhǔ chéng chāo shù bǎi rén yú nán kāng kǒu, yòu jìn jī zōng zhī, pò zhǎn zhī, suì wéi jùn chéng. kǎi zhī yǐ shù qiān rén gù shǒu, shàng qīn lǜ jiāng shì jǐn rì gōng zhī, chéng xiàn, kǎi zhī bēn zǒu, shā wěi gàn lìng táo chōng zhī. shàng jí jù jùn chéng, qiǎn jūn zhǔ zhāng yīng qī dèng huì zhēn sān qiān rén xí yù zhāng. zi xūn qiǎn jūn zhǔ tán xiù zhī děng qī qiān rén, yǔ yīng qī xiāng jù yú xī chāng, zhú yíng lěi, jiāo zhàn bù néng jué. wén shàng jiāng zì xià, xiù zhī děng tuì sàn. shì píng, zhēng wèi shàng shū kù bù láng zhēng běi zhōng bīng cān jūn xī yáng xiàn zi, dài nán dōng guǎn tài shǒu yuè qí xiào wèi zhèng yuán láng liú yùn fǔ jūn zhǎng shǐ xiāng yáng tài shǒu. bié fēng gàn xiàn zi, yì sān bǎi hù, gù cí bù shòu. zhuǎn níng shuò jiāng jūn guǎng xìng xiāng. guì yáng wáng xiū fàn fǎn, shàng qiǎn jūn xí xún yáng, zhì běi jiào, shì píng, chú jìn xī wáng ān xī zī yì, bù bài, fù hái jùn. zhuǎn sī tú yòu zhǎng shǐ huáng mén láng. shěn yōu zhī zài jīng chǔ, sòng cháo mì wèi zhī bèi. yuán huī sì nián, yǐ shàng wèi jìn xī wáng zhèn xī zhǎng shǐ jiāng xià nèi shǐ xíng yǐng zhōu shì. shùn dì lì, zhēng jìn xī wáng xiè wèi fǔ jūn yáng zhōu cì shǐ, yǐ shàng wèi zuǒ wèi jiāng jūn, fǔ xiè jù xià. shěn yōu zhī shì qǐ, wèi dé cháo tíng chù fēn, shàng yǐ zhōng liú kě yǐ dài dí, jí jù pén kǒu chéng wèi zhàn shǒu zhī bèi. tài zǔ wén zhī, xǐ yuē: cǐ zhēn wǒ zi yě! shàng biǎo qiú xī tǎo, bù xǔ, nǎi qiǎn piān jūn yuán yǐng. píng xī jiāng jūn huáng huí děng jiē shòu shàng jié dù. jiā shang guān jūn jiāng jūn chí jié. shēng míng èr nián, shì píng, zhuǎn sàn qí cháng shì, dū du jiāng zhōu yù zhōu zhī xīn cài jìn xī èr jùn jūn shì, zhēng lǔ jiāng jūn, jiāng zhōu cì shǐ, chí jié rú gù. fēng wén xǐ xiàn hóu, yì èr qiān hù. qí nián, zhēng shì zhōng lǐng jūn jiāng jūn. gěi gǔ chuī yī bù. fǔ zhì zuǒ shǐ. lǐng shí tóu shù jūn shì. xún yòu jiā chí jié dū jīng jī zhū jūn shì. sān nián, zhuǎn sàn qí cháng shì shàng shū pú shè zhòng jūn dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn jué wèi gōng, chí jié dū du lǐng jūn rú gù. gěi bān jiàn èr shí rén. qí guó jiàn, wèi qí gōng shì zǐ, gǎi jiā shì zhōng nán yù zhōu cì shǐ, gěi yóu luò chē, yǔ bǎo gǔ chuī, zēng bān jiàn wèi sì shí rén. yǐ shí tóu wèi shì zǐ gōng, guān zhì èr lǜ yǐ xià, fāng shěng fú zhāng, yī rú dōng gōng. jìn jué wáng tài zǐ. tài zǔ jí wèi, wèi huáng tài zǐ.
世祖武皇帝諱賾,字宣遠,太祖長子也。小諱龍兒。生於建康青溪宅,其夜陳孝後、劉昭後同夢龍據屋上,故字上焉。初為尋陽國侍郎,辟州西曹書佐,出為贛令。江州刺史晉安王子勛反,上不從命,南康相沈肅之縶上於郡獄。族人蕭欣祖、門客桓康等破郡迎出上。肅之率將吏數百人追擊,上與左右拒戰,生獲肅之,斬首百餘級,遂率部曲百餘人舉義兵。始興相殷孚將萬兵赴子勛於尋陽,或勸上擊之,上以眾寡不敵,避屯揭陽山中,聚眾至三千人。子勛遣其將戴凱之為南康相,及軍主張宗之千餘人助之。上引兵向郡,擊凱之別軍主程超數百人於南康口,又進擊宗之,破斬之,遂圍郡城。凱之以數千人固守,上親率將士盡日攻之,城陷,凱之奔走,殺偽贛令陶沖之。上即據郡城,遣軍主張應期、鄧惠真三千人襲豫章。子勛遣軍主談秀之等七千人,與應期相拒於西昌,築營壘,交戰不能決。聞上將自下,秀之等退散。事平,徵為尚書庫部郎、征北中兵參軍、西陽縣子,帶南東莞太守、越騎校尉、正員郎、劉韞撫軍長史、襄陽太守。別封贛縣子,邑三百戶,固辭不受。轉寧朔將軍、廣興相。桂陽王休范反,上遣軍襲尋陽,至北嶠,事平,除晉熙王安西諮議,不拜,復還郡。轉司徒右長史、黃門郎。沈攸之在荊楚,宋朝密為之備。元徽四年,以上為晉熙王鎮西長史、江夏內史、行郢州事。順帝立,徵晉熙王燮為撫軍、揚州刺史,以上為左衛將軍,輔燮俱下。沈攸之事起,未得朝廷處分,上以中流可以待敵,即據盆口城為戰守之備。太祖聞之,喜曰:「此真我子也!」上表求西討,不許,乃遣偏軍援郢。平西將軍黃回等皆受上節度。加上冠軍將軍、持節。升明二年,事平,轉散騎常侍,都督江州、豫州之新蔡、晉熙二郡軍事,征虜將軍,江州刺史,持節如故。封聞喜縣侯,邑二千戶。其年,徵侍中、領軍將軍。給鼓吹一部。府置佐史。領石頭戍軍事。尋又加持節、督京畿諸軍事。三年,轉散騎常侍、尚書僕射、中軍大將軍、開府儀同三司,進爵為公,持節、都督、領軍如故。給班劍二十人。齊國建,為齊公世子,改加侍中、南豫州刺史,給油絡車,羽葆鼓吹,增班劍為四十人。以石頭為世子宮,官置二率以下,坊省服章,一如東宮。進爵王太子。太祖即位,為皇太子。
jiàn yuán sì nián sān yuè, rén xū, tài zǔ bēng, shàng jí wèi, dà shè. zhēng zhèn zhōu jùn lìng zhǎng jūn tún yíng bù, gè xíng sàng sān rì, bù dé shàn lí rèn, dū yì chéng shǒu fáng bèi chuáng duì, yī bù dé hái. yǐ chǒu, chēng xiān dì yí zhào, yǐ sī tú chǔ yuān lù shàng shū shì, shàng shū zuǒ pú shè wáng jiǎn wèi shàng shū lìng, chē qí jiāng jūn zhāng jìng ér wèi kāi fǔ yí tóng sān sī. zhào yuē: sàng lǐ suī yǒu dìng zhì, xiān zhǐ měi cún jiǎn yuē, nèi guān kě sān rì yī hái lín, wài guān jiān rì yī hái lín. hòu yǒu dà sàng jiē rú zhī. dīng mǎo, yǐ yòu wèi jiāng jūn lǚ ān guó wèi sī zhōu cì shǐ. gēng wǔ, yǐ sī kōng yù zhāng wáng yí wèi tài wèi. guǐ yǒu, zhào yuē: chéng zhí zhī zhì, lì dài yí tóng, qǐng suì bū chí, suì yǐ wàn jì. suī zài xiàn yí chéng, ér yuán xīn kě liàng. jī nián bū chéng, kě xī yuán dàng. zì zī yǐ hòu, shēn míng jiù kē, yǒu wéi jiū cái. gēng chén, zhào yuē: bǐ suì wèi rěn, pín qióng bù shǎo, jīng shī èr àn, duō yǒu qí bì. qiǎn zhōng shū shè rén yōu liàng zhèn xù. xià, sì yuè, bǐng wǔ, yǐ fǔ guó jiāng jūn zhāng ní wèi yǎn zhōu cì shǐ. xīn mǎo, zhuī zūn mù fēi wèi huáng hòu.
建元四年三月,壬戌,太祖崩,上即位,大赦。征鎮州郡令長軍屯營部,各行喪三日,不得擅離任,都邑城守防備幢隊,一不得還。乙丑,稱先帝遺詔,以司徒褚淵錄尚書事,尚書左僕射王儉為尚書令,車騎將軍張敬兒為開府儀同三司。詔曰:「喪禮雖有定製,先旨每存簡約,內官可三日一還臨,外官間日一還臨。後有大喪皆如之。」丁卯,以右衛將軍呂安國為司州刺史。庚午,以司空豫章王嶷為太尉。癸酉,詔曰:「城直之制,歷代宜同,頃歲逋弛,遂以萬計。雖在憲宜懲,而原心可亮。積年逋城,可悉原盪。自茲以後,申明舊科,有違糾裁。」庚辰,詔曰:「比歲未稔,貧窮不少,京師二岸,多有其弊。遣中書舍人優量賑恤。」夏,四月,丙午,以輔國將軍張倪為兗州刺史。辛卯,追尊穆妃為皇后。
wǔ yuè, yǐ chǒu, yǐ dān yáng yǐn wén xǐ gōng zǐ liáng wèi nán xú zhōu cì shǐ. jiǎ xū, yǐ xīn chú zuǒ wèi jiāng jūn yuán chóng zǔ wèi yù zhōu cì shǐ. guǐ wèi, zhào yuē: qǐng shuǐ yǔ pín jiàng, cháo liú jiàn mǎn, èr àn jū mín, duō suǒ yān zì. qiǎn zhōng shū shè rén yǔ liǎng xiàn guān zhǎng yōu liàng zhèn xù. liù yuè, jiǎ shēn, lì huáng tài zǐ zhǎng mào. zhào shēn rén xū shè ēn bǎi rì. yǐ yǒu, yǐ pó yáng wáng qiāng wèi yōng zhōu cì shǐ, lín rǔ gōng zǐ qīng wèi yǐng zhōu cì shǐ. jiǎ wǔ, yǐ níng shuò jiāng jūn zāng líng zhì wèi yuè zhōu cì shǐ. bǐng shēn, lì huáng tài zǐ fēi wáng shì. jìn fēng wén xǐ gōng zǐ liáng wèi jìng líng wáng, lín rǔ gōng zǐ qīng wèi lú líng wáng, yīng chéng gōng zǐ jìng wèi ān wáng, jiāng líng gōng zǐ mào wèi jìn ān wáng, zhī jiāng gōng zǐ lóng wèi suí jùn wáng, huáng zǐ zǐ zhēn wèi jiàn ān wáng, huáng sūn zhāo yè wèi nán jùn wáng. wù xū, zhào yuē: shuǐ lǎo wèi huàn, xīng wěi guāi xù. jīng dū qiú xì, kě kè rì xùn jué zhū yuǎn yù wěi cì shǐ yǐ shí chá pàn. jiàn kāng mò líng èr xiàn pín mín jiā zhèn cì, bì lìng zhōu xī. wú xìng yì xìng zāo shuǐ xiàn, juān chú zū diào. guǐ mǎo, yǐ sī tú chǔ yuān wèi sī kōng biāo qí jiāng jūn. qiū, qī yuè, gēng shēn, yǐ wèi wèi xiāo shùn zhī wèi yù zhōu cì shǐ. rén xū, yǐ guān jūn jiāng jūn yuán róng zǔ wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ.
五月,乙丑,以丹陽尹聞喜公子良為南徐州刺史。甲戌,以新除左衛將軍垣崇祖為豫州刺史。癸未,詔曰:「頃水雨頻降,潮流薦滿,二岸居民,多所淹漬。遣中書舍人與兩縣官長優量賑恤。」六月,甲申,立皇太子長懋。詔申壬戌赦恩百日。乙酉,以鄱陽王鏘為雍州刺史,臨汝公子卿為郢州刺史。甲午,以寧朔將軍臧靈智為越州刺史。丙申,立皇太子妃王氏。進封聞喜公子良為竟陵王,臨汝公子卿為廬陵王,應城公子敬為安王,江陵公子懋為晉安王,枝江公子隆為隨郡王,皇子子真為建安王,皇孫昭業為南郡王。戊戌,詔曰:「水潦為患,星緯乖序。京都囚系,可克日訊決;諸遠獄委刺史以時察判。建康、秣陵二縣貧民加賑賜,必令周悉。吳興、義興遭水縣,蠲除租調。」癸卯,以司徒褚淵為司空、驃騎將軍。秋,七月,庚申,以衛尉蕭順之為豫州刺史。壬戌,以冠軍將軍垣榮祖為青、冀二州刺史。
bā yuè, guǐ mǎo, sī tú chǔ yuān hōng. jiǔ yuè, dīng sì, yǐ guó āi gù, bà guó zi xué. jǐ sì, yǐ qián jūn jiāng jūn jiāng bó qǐ wèi qín zhōu cì shǐ. xīn wèi, yǐ zhēng nán jiāng jūn wáng sēng qián wèi zuǒ guāng lù dài fū kāi fǔ yí tóng sān sī, shàng shū yòu pú shè wáng huàn wèi xiāng zhōu cì shǐ. dōng, shí èr yuè, jǐ chǒu, zhào yuē: yuán huái shù jiāng, jiǔ chù biān láo, sān yuán xíng shǐ, yí zhān ēn qìng. kě qiǎn zhōng shū shè rén xuān zhǐ lín huì. hòu měi suì jiē rú zhī. gēng zǐ, yǐ tài zǐ zuǒ wèi lǜ dài sēng jìng wèi xú zhōu cì shǐ.
八月,癸卯,司徒褚淵薨。九月,丁巳,以國哀故,罷國子學。己巳,以前軍將軍姜伯起為秦州刺史。辛未,以征南將軍王僧虔為左光祿大夫、開府儀同三司,尚書右僕射王奐為湘州刺史。冬,十二月,己丑,詔曰:「緣淮戍將,久處邊勞,三元行始,宜沾恩慶。可遣中書舍人宣旨臨會。後每歲皆如之。」庚子,以太子左衛率戴僧靜為徐州刺史。
yǒng míng yuán nián chūn, zhēng yuè, xīn hài, chē jià cí nán jiāo, dà shè, gǎi yuán. rén zǐ, zhào nèi wài qún liáo gè jǔ zhèn wéi, sì xīn guī jiàn. yòu zhào wáng gōng qīng shì, gè jǔ suǒ zhī, suí fāng dēng xù. zhào yuē: jīng bāng zhī jì, shí zī lì mín, shǒu zǎi lù fèng, gài yǒu héng zhǔn. wǎng yǐ biān yú gào jǐng, gù yán shí sǔn yì jīn qū yǔ níng yàn, shù jī xián xī, niàn qín jiǎn néng, yí jiā yōu jiǎng. jùn xiàn chéng wèi, kě hái tián zhì. tài wèi yù zhāng wáng yí lǐng tài zǐ tài fù, hù jūn jiāng jūn zhǎng shā wáng huǎng wèi nán xú zhōu cì shǐ, zhèn běi jiāng jūn jìng líng wáng zǐ liáng wèi nán yǎn zhōu cì shǐ. gēng shēn, yǐ shì zhōng xiāo jǐng xiān wèi zhōng lǐng jūn. rén xū, lì huáng dì ruì wèi nán píng wáng, kēng wèi yí dū wáng, huáng zǐ zǐ míng wèi wǔ chāng wáng, zi hǎn wèi nán hǎi wáng. jiǎ zǐ, wèi zhú qīng xī jiù gōng, zhào shuò zhàng zhān lǚ.
永明元年春,正月,辛亥,車駕祠南郊,大赦,改元。壬子,詔內外群僚各舉朕違,肆心規諫。又詔王公卿士,各舉所知,隨方登敘。詔曰:「經邦之寄,實資蒞民,守宰祿俸,蓋有恆准。往以邊虞告警,故沿時損益;今區宇寧晏,庶績咸熙,念勤簡能,宜加優獎。郡縣丞尉,可還田秩。」太尉豫章王嶷領太子太傅,護軍將軍長沙王晃為南徐州刺史,鎮北將軍竟陵王子良為南兗州刺史。庚申,以侍中蕭景先為中領軍。壬戌,立皇弟銳為南平王,鏗為宜都王,皇子子明為武昌王,子罕為南海王。甲子,為築青溪舊宮,詔槊仗瞻履。
èr yuè, xīn sì, yǐ zhēng lǔ jiāng jūn yáng jiǒng wèi shā zhōu cì shǐ. xīn chǒu, yǐ lǒng xī gōng dàng chāng wáng liáng mí jī wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ, dōng qiāng wáng xiàng shū péng wèi xī liáng zhōu cì shǐ. sān yuè, guǐ chǒu, zhào yuē: sòng dé jiāng jì, fēng guǐ líng chí, liè zǎi shù bāng, mí shī qí xù, qiān xiè chuán sù, gōng sī diāo bì. tài yùn chū jī, cǎo mèi wéi shǐ, sī shù xiān fàn, yǒng lóng zhì gēn. lì mín zhī zhí, yī yǐ xiǎo mǎn wèi xiàn. qí yǒu shēng jī kè jǔ, hòu jiā zhēn yì lǐ wù wú yōng, suí shí dài chù. bǐng chén, zhào yuē: zhèn zì dīng tú dú, yǎn biàn zhōu jì, zhān yán fù hé, ruò zhuì yuān hè. ér yuǎn tú shàng bì, zhèng xíng wèi lǐ, xīng wěi shī xù, yīn yáng qiān dù. sī bō xiān zé, jiān chóu tiān shěng, kě shēn xīn hài shè ēn wǔ shí rì, yǐ qī qì wèi shǐ. jīng shī qiú xì, xī jiē yuán yòu. sān shǔ jūn tú, yōu liàng jiàng qiǎn. dū yì guān guǎ yóu pín, xiáng jiā zhèn xù. wù yín, zhào sì fāng jiàn qiú, zuì wú qīng zhòng, jí jié zéi yú kǒu zhǎng tú chì xì, xī yuán shè. bū fù dū zāng, jiàn yuán sì nián sān yuè yǐ qián, jiē tè chú. xià, sì yuè, rén wǔ, zhào yuē: wèi jīn yuán shào, ēn qià qiū mù jìn liàng liǎng wáng, róng tán yú yì. èr dài hóng yì, qián zài měi tán. yuán càn liú bǐng yǔ xiān cháo tóng jiǎng sòng shì, shěn yōu zhī yú jǐng hé zhī shì, tè yǒu nǎi xīn, suī mò jié bù zhōng, ér shǐ chéng kě lù. suì yuè mí wǎng, yí tè yōu jiàng. càn bǐng qián nián gǎi zàng yíng zhào, wèi xiū cái guǒ, kě wèi jīng lǐ, lìng cū zú zhōu lǐ. yōu zhī jí qí zhū zi sàng jiù zài xī zhě, kě fú jīng zhōu sòng fǎn jiù mù, zài suǒ wèi yíng zàng shì. wǔ yuè, dīng yǒu, chē qí jiāng jūn zhāng jìng ér fú zhū.
二月,辛巳,以征虜將軍楊炅為沙州刺史。辛丑,以隴西公宕昌王梁彌機為河、涼二州刺史,東羌王像舒彭為西涼州刺史。三月,癸丑,詔曰:「宋德將季,風軌陵遲,列宰庶邦,彌失其序,遷謝遄速,公私凋弊。泰運初基,草昧惟始,思述先范,永隆治根。蒞民之職,一以小滿為限。其有聲績克舉,厚加甄異;理務無庸,隨時代黜。」丙辰,詔曰:「朕自丁荼毒,奄便周忌,瞻言負荷,若墜淵壑。而遠圖尚蔽,政刑未理,星緯失序,陰陽愆度。思播先澤,兼酬天眚,可申辛亥赦恩五十日,以期訖為始。京師囚系,悉皆原宥。三署軍徒,優量降遣。都邑鰥寡尤貧,詳加賑恤。」戊寅,詔「四方見囚,罪無輕重,及劫賊余口長徒敕系,悉原赦。逋負督贓,建元四年三月以前,皆特除。」夏,四月,壬午,詔曰:「魏矜袁紹,恩洽丘墓;晉亮兩王,榮覃余裔。二代弘義,前載美談。袁粲、劉秉與先朝同獎宋室,沈攸之於景和之世,特有乃心,雖末節不終,而始誠可錄。歲月彌往,宜特優降。粲、秉前年改葬塋兆,未修材槨,可為經理,令粗足周禮。攸之及其諸子喪柩在西者,可符荊州送反舊墓,在所為營葬事。」五月,丁酉,車騎將軍張敬兒伏誅。
liù yuè, bǐng yín, zhào fán zuò shì yīng fù zhì zhě, zài jiàn yuán sì nián sān yuè yǐ qián, jiē yuán yòu. qiū, qī yuè, wù xū, xīn chú zuǒ guāng lù dài fū wáng sēng qián jiā tè jìn. jiǔ yuè, jǐ mǎo, yǐ jīng zhōu cì shǐ lín chuān wáng yìng wèi biāo qí jiāng jūn, guān jūn jiāng jūn lú líng wáng zǐ qīng wèi jīng zhōu cì shǐ, wú jùn tài shǒu ān lù hóu miǎn wèi yǐng zhōu cì shǐ.
六月,丙寅,詔「凡坐事應覆治者,在建元四年三月已前,皆原宥。」秋,七月,戊戌,新除左光祿大夫王僧虔加特進。九月,己卯,以荊州刺史臨川王映為驃騎將軍,冠軍將軍廬陵王子卿為荊州刺史,吳郡太守安陸侯緬為郢州刺史。
èr nián chūn, zhēng yuè, yǐ hài, yǐ sī zhōu cì shǐ lǚ ān guó wèi nán yǎn zhōu cì shǐ, zhēng běi jiāng jūn jìng líng wáng zǐ liáng wèi hù jūn jiāng jūn jiān sī tú, zhēng běi zhǎng shǐ liú quān wèi sī zhōu cì shǐ. bǐng zǐ, yǐ yòu guāng lù dài fū wáng yán zhī wèi tè jìn.
二年春,正月,乙亥,以司州刺史呂安國為南兗州刺史,征北將軍竟陵王子良為護軍將軍兼司徒,征北長史劉悛為司州刺史。丙子,以右光祿大夫王延之為特進。
sān yuè, yǐ hài, yǐ wú xìng tài shǒu zhāng dài wèi nán yǎn zhōu cì shǐ, qián jiāng jūn wáng huàn wèi jiāng zhōu cì shǐ, píng běi jiāng jūn lǚ ān guó wèi xiāng zhōu cì shǐ. wù yín, yǐ shào fǔ zhào jǐng yì wèi guǎng zhōu cì shǐ. xià, sì yuè, jiǎ chén, zhào yáng nán xú nán yǎn xú yǎn wǔ zhōu tǒng nèi zhū yù, bìng yù jiāng sān zhōu fǔ zhōu jiàn qiú, jiāng zhōu xún yáng xīn cài liǎng jùn xì yù, bìng bù sòng hái tái, xū hòu kè rì duàn wǎng zhí. yuán jiāng yuǎn jùn jí zhū zhōu, wěi cì shǐ xiáng chá xùn. jǐ sì, yǐ níng shuò jiāng jūn chéng fǎ qín wèi níng zhōu cì shǐ.
三月,乙亥,以吳興太守張岱為南兗州刺史,前將軍王奐為江州刺史,平北將軍呂安國為湘州刺史。戊寅,以少府趙景翼為廣州刺史。夏,四月,甲辰,詔「揚、南徐、南兗、徐、兗五州統內諸獄,並、豫、江三州府州見囚,江州尋陽、新蔡兩郡系獄,並部送還台,須候克日斷枉直。緣江遠郡及諸州,委刺史詳察訊。」己巳,以寧朔將軍程法勤為寧州刺史。
liù yuè, guǐ mǎo, chē jià xìng zhōng táng tīng sòng. yǐ sì, yǐ ān lù wáng zǐ jìng wèi nán yǎn zhōu cì shǐ. wù shēn, yǐ huáng mén shì láng cuī píng zhòng wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ. qiū, qī yuè, guǐ wèi, zhào yuē: fū lè suǒ zì shēng, xiān zhé chuí gào, lǐ bù wàng běn, jī dài tóng fēng. shì yǐ hàn guāng chí huí yú nán yáng, wèi wén yīn qín yú qiào guó. qīng xī gōng tǐ tiān hán huī, zé dì qī bǎo, guāng dìng líng yuán, yǔn jí fú mìng. zài xī qī yùn chū kāi, jīng lún fāng yuǎn, shàn zhú zhī láo, wǒ zé wèi xiá. shí liú shì wǎng, yǒng wéi gěng yè. zhèn yǐ guǎ báo, sì fèng hóng jī, sī cún dì gòu, shì biǎo wáng jī. kǎo xīng chuàng zhì, kuí rì xìng gōng, zi lái gào bì, guī mó zhāo bèi. yí shēn xìn luò zhī lǐ, yǐ chàng gǎn wèi zhī huái, kě kè rì xiǎo huì. jiǎ shēn, lì huáng zǐ zi lún wèi bā líng wáng. bā yuè, bǐng wǔ, chē jià xìng jiù gōng xiǎo huì, shè jīn shí lè, zài wèi zhě fù shī. zhào shēn jīng shī yù jí sān shǔ jiàn tú, liàng suǒ jiàng yòu. lǐng gōng zhí sī, xiáng cì bì bó. wù shēn, chē jià xìng xuán wǔ hú jiǎng wǔ. jiǎ zǐ, zhào yuē: biǎn kū yǎn gé, yì zhòng qián gào, xù lǎo āi lóng, shí wéi lìng diǎn. zhèn yǒng sī mín mò, fú wàng jiàn mèi. shēng huì wèi fū, wù duō guāi suǒ. jīng shī èr xiàn, huò yǒu jiǔ fén huǐ fā, kě suí yí yǎn mái. yí hái wèi chèn, bìng jiā liǎn yì. jí bìng qióng kùn bù néng zì cún zhě, xiáng wèi tiáo gé, bìng jiā zhān lài. dōng, shí yuè, dīng sì, yǐ guì yáng wáng shuò wèi nán xú zhōu cì shǐ.
六月,癸卯,車駕幸中堂聽訟。乙巳,以安陸王子敬為南兗州刺史。戊申,以黃門侍郎崔平仲為青、冀二州刺史。秋,七月,癸未,詔曰:「夫樂所自生,先哲垂誥,禮不忘本,積代同風。是以漢光遲回於南陽,魏文殷勤於譙國。青溪宮體天含暉,則地棲寶,光定靈源,允集符命。在昔期運初開,經綸方遠,繕築之勞,我則未暇。時流事往,永惟哽咽。朕以寡薄,嗣奉鴻基,思存締構,式錶王跡。考星創製,揆日興功,子來告畢,規摹昭備。宜申釁落之禮,以暢感尉之懷,可克日小會。」甲申,立皇子子倫為巴陵王。八月,丙午,車駕幸舊宮小會,設金石樂,在位者賦詩。詔申「京師獄及三署見徒,量所降宥。領宮職司,詳賜幣帛」。戊申,車駕幸玄武湖講武。甲子,詔曰:「窆枯掩骼,義重前誥,恤老哀癃,實惟令典。朕永思民瘼,弗忘鑒寐。聲憓未敷,物多乖所。京師二縣,或有久墳毀發,可隨宜掩埋。遺骸未櫬,並加斂瘞。疾病窮困不能自存者,詳為條格,並加沾賚。」冬,十月,丁巳,以桂陽王鑠為南徐州刺史。
shí yī yuè, dīng hài, yǐ shǐ xìng wáng jiàn wèi yì zhōu cì shǐ.
十一月,丁亥,以始興王鑑為益州刺史。
sān nián chūn, zhēng yuè, bǐng chén, yǐ dà sī nóng liú kǎi wèi jiāo zhōu cì shǐ, ān xī zī yì cān jūn cuī qìng xù wèi liáng nán qín èr zhōu cì shǐ. jiǎ shēn, yǐ jìn ān wáng zǐ mào wèi nán yù zhōu cì shǐ. xīn mǎo, chē jià sì nán jiāo, dà shè. dū yì sān bǎi lǐ nèi zuì yīng rù zhòng zhě, jiàng yī děng, yú yī shè zhì. hé xì zhī shēn, jiàng qiǎn yǒu chà. zhèn xù èr xiàn pín mín. yòu zhào yuē: chūn qiū guó yǔ yún shēng mín zhī yǒu xué xiào, yóu shù mù zhī yǒu zhī yè. guǒ xíng yù dé, xián bì yóu zī. zài xī kāi yùn, guāng zhái huá xià, fāng hóng diǎn mó, kè lóng jiào sī, mìng bǐ yǒu sī, chóng jiàn xiáng shú. fǔ jiù jīng shǐ, réng lí tún gù, yǎng zhān huī yóu, suì yuè mí yuǎn. jīn xiá ěr yī tǐ, chē guǐ tóng wén, yí gāo xuǎn xué guān, guǎng yán zhòu zǐ. yòu zhào shǒu zǎi qīn mín zhī yào, cì shǐ àn bù suǒ xiān, yí yán kè nóng sāng, xiāng tǔ kuí shí, bì qióng dì lì. ruò gēng cán shū zhòng, zú lì fú duò zhě, suǒ zài jí biàn liè zòu. qí wéi fāng jiāo jīn, yì shì fáng nóng, yì yǐ míng wén. jiāng míng shǎng fá, yǐ quàn qín dài. jiào hé diàn zuì, suì jìng kǎo kè, yǐ shēn chù zhì. èr yuè, xīn chǒu, chē jià lǐ cí běi jiāo. xià, sì yuè, wù xū, yǐ xīn chú yòu wèi jiāng jūn yù zhāng wáng shì zǐ zi xiǎng wèi yù zhōu cì shǐ, fǔ guó jiāng jūn huán jìng wèi yǎn zhōu cì shǐ.
三年春,正月,丙辰,以大司農劉楷為交州刺史,安西咨議參軍崔慶緒為梁、南秦二州刺史。甲申,以晉安王子懋為南豫州刺史。辛卯,車駕祀南郊,大赦。都邑三百里內罪應入重者,降一等,余依赦制。劾系之身,降遣有差。賑恤二縣貧民。又詔曰:「《春秋國語》雲『生民之有學斅,猶樹木之有枝葉。』果行育德,咸必由茲。在昔開運,光宅華夏,方弘典謨,克隆教思,命彼有司,崇建庠塾。甫就經始,仍離屯故,仰瞻徽猷,歲月彌遠。今遐邇一體,車軌同文,宜高選學官,廣延胄子。」又詔「守宰親民之要,刺史案部所先,宜嚴課農桑,相土揆時,必窮地利。若耕蠶殊眾,足厲浮墮者,所在即便列奏。其違方驕矜,佚事妨農,亦以名聞。將明賞罰,以勸勤怠。校核殿最,歲竟考課,以申黜陟。」二月,辛丑,車駕禮祠北郊。夏,四月,戊戌,以新除右衛將軍豫章王世子子響為豫州刺史,輔國將軍桓敬為兗州刺史。
wǔ yuè, yǐ wèi, zhào yuē: máng sú diāo bì, yú zī yǒng jiǔ, suī nián gǔ shí dēng, ér qiàn fá bǐ shì. fán dān dīng zhī shēn jí qióng dú ér zhì yǎng yǎng gū zhě, bìng juān jīn nián tián zū. shì yuè, shěng zǒng míng guān. liù yuè, gēng xū, jìn hé nán wáng dù yì hóu wèi chē qí jiāng jūn. qiū, qī yuè, xīn chǒu, zhào dān yáng suǒ lǐng jí yú èr bǎi lǐ nèi jiàn qiú, tóng jí jīng shī zì cǐ yǐ wài, wěi zhōu jùn jué duàn. jiǎ xū, zuǒ guāng lù dài fū kāi fǔ yí tóng sān sī wáng sēng qián hōng. dīng hài, yǐ biāo qí zhōng bīng cān jūn dǒng zhòng shū wèi níng zhōu cì shǐ.
五月,乙未,詔曰:「氓俗凋弊,於茲永久,雖年穀時登,而歉乏比室。凡單丁之身及煢獨而秩養養孤者,並蠲今年田租。」是月,省總明觀。六月,庚戌,進河南王度易侯為車騎將軍。秋,七月,辛丑,詔「丹陽所領及餘二百里內見囚,同集京師;自此以外,委州郡決斷。」甲戌,左光祿大夫、開府儀同三司王僧虔薨。丁亥,以驃騎中兵參軍董仲舒為寧州刺史。
bā yuè, yǐ wèi, chē jià xìng zhōng táng tīng sòng. dīng sì, yǐ xíng dàng chāng wáng liáng mí xié wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ. wù wǔ, yǐ shàng shū lìng wáng jiǎn lǐng tài zǐ shǎo fù, tài zǐ zhān shì xiāo shùn zhī wèi lǐng jūn jiāng jūn. dōng, shí yuè, rén xū, zhào yuē: huáng tài zǐ zhǎng mào jiǎng bì, dāng shì diàn, wáng gōng yǐ xià kě xī wǎng guān lǐ. shí yī yuè, yǐ chǒu, yǐ guān jūn jiāng jūn wáng wén zhòng wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ.
八月,乙未,車駕幸中堂聽訟。丁巳,以行宕昌王梁彌頡為河、涼二州刺史。戊午,以尚書令王儉領太子少傅,太子詹事蕭順之為領軍將軍。冬,十月,壬戌,詔曰:「皇太子長懋講畢,當釋奠,王公以下可悉往觀禮。」十一月,乙丑,以冠軍將軍王文仲為青、冀二州刺史。
shí èr yuè, dīng yǒu, zhào yuē: jiǔ gǔ zhī zhòng, bā cái wèi mò, shì gù jié zī fēng shèng, zhù shǐ wú kuì yú cí, bù jí qiān mǔ, zhōu xuān suǒ yǐ yí jiàn. xī qī yùn chū qǐ, shù zhèng cǎo mèi, sān tuī zhī diǎn, wǒ zé wèi xiá. zhèn sì fèng hóng jī, sī lóng xiān guǐ, zài lěi gōng qīn, lǜ yóu jiù shì. kě yǐ kāi chūn fā suì, jìng jiǎn yuán chén, míng qīng luán yú dōng jiāo, miǎn zhū hóng ér lì shì. yǎng jiàn zōng yīn, fǔ xù qián zào, jiāng shǐ qūn yǔ nèi chōng, yí bǐng wài rèn. jì fù ér jiào, zī yān yōu zài. shì xià, láng yá jùn hàn. bǎi xìng shān chú kū miáo, zhì qiū zhuó yǐng dà shú.
十二月,丁酉,詔曰:「九穀之重,八材為末,是故潔粢豐盛,祝史無愧於辭,不籍千畝,周宣所以貽諫。昔期運初啟,庶政草昧,三推之典,我則未暇。朕嗣奉鴻基,思隆先軌,載耒躬親,率由舊式。可以開春發歲,敬簡元辰,鳴青鸞於東郊,冕朱紘而蒞事。仰薦宗禋,俯勖黔皂,將使囷庾內充,遺秉外牣。既富而教,茲焉攸在。」是夏,琅邪郡旱。百姓芟除枯苗,至秋擢穎大熟。
sì nián chūn, zhēng yuè, jiǎ zǐ, yǐ nán láng yá péng chéng èr jùn tài shǒu suí jùn wáng zǐ lóng wèi jiāng zhōu cì shǐ, zhēng lǔ zhǎng shǐ zhāng guī wèi yōng zhōu cì shǐ, zhēng lǔ jiāng jūn xuē yuān wèi xú zhōu cì shǐ, hù jūn jiāng jūn jiān sī tú jìng líng wáng zǐ liáng jìn hào chē qí jiāng jūn. fù yáng rén táng yǔ zhī fǎn, jù zhòng tóng lú, pò fù yáng qián táng děng xiàn, hài dōng yáng tài shǒu xiāo chóng zhī. qiǎn sù wèi bīng chū tǎo, fú zhū. dīng yǒu, guān jūn jiāng jūn mǎ jūn zhǔ chén tiān fú zuò tǎo táng yǔ zhī shāo lüè bǎi xìng, qì shì. xīn mǎo, chē jià xìng zhōng táng cè xiù cái.
四年春,正月,甲子,以南琅邪、彭城二郡太守隨郡王子隆為江州刺史,征虜長史張瑰為雍州刺史,征虜將軍薛淵為徐州刺史,護軍將軍兼司徒竟陵王子良進號車騎將軍。富陽人唐宇之反,聚眾桐廬,破富陽、錢塘等縣,害東陽太守蕭崇之。遣宿衛兵出討,伏誅。丁酉,冠軍將軍、馬軍主陳天福坐討唐宇之燒掠百姓,棄市。辛卯,車駕幸中堂策秀才。
rùn yuè guǐ sì, lì huáng zǐ zi zhēn wèi shào líng wáng, huáng sūn zhāo wén wèi lín rǔ gōng. dīng wèi, yǐ wǔ dū wáng yáng jí shǐ wèi běi qín zhōu cì shǐ. xīn hài, chē jià jí tián. zhào yuē: fū gēng jí suǒ yǐ biǎo jìng, qīn zài suǒ yǐ lǜ mín. zhèn jǐng xíng qián guī, gōng zhí liáng sì, qiān zhěn xián shì, liù rěn kě qī, jiào yì kè xuān, chéng gǎn jiān chàng. zhòng yǐ tiān fú líng kuàng, suì yuè lín cuì, bǎo dǐng kāi yù xiá zhī xiáng, jiā hé fā tóng suì zhī yǐng, gān lù níng huī yú jiōng mù, shén jué qiān zhù yú lán yòu. sī nǎi zōng jì zhī qìng, qǐ guǎ báo suǒ zhēn! sī bǐ xiū hé, tán zī qián zào, jiàn xíng zuì shū sǐ yǐ xià, xī yuán yòu. zhū bū fù zài sān nián yǐ qián yóu qióng bì zhě, yī jiē juān chú. xiào tì lì tián, xiáng shòu jué wèi, gū lǎo pín qióng, cì gǔ shí shí. fán yù fù nóng ér liáng zhǒng què fá zhě, bìng jiā gěi dài, wù zài yōu hòu. guǐ chǒu, yǐ shǐ xìng nèi shǐ liú chì wèi guǎng zhōu cì shǐ. jiǎ yín, yǐ jí tián lǐ bì, chē jià xìng yuè wǔ táng láo jiǔ xiǎo huì, zhào cì wáng gōng yǐ xià zài wèi zhě bó yǒu chà. wù wǔ, chē jià xìng xuān wǔ táng jiǎng wǔ. zhào yuē: jīn qīn yuè liù shī, shǎo zhǎng yǒu lǐ, lǐng yù qún shuài, kě liàng bān cì. èr yuè, jǐ wèi, lì huáng dì qiú wèi jìn xī wáng, xuàn wèi hé dōng wáng. gēng yín, yǐ guāng lù dài fū wáng xuán zài wèi yǎn zhōu cì shǐ.
閏月癸巳,立皇子子貞為邵陵王,皇孫昭文為臨汝公。丁未,以武都王楊集始為北秦州刺史。辛亥,車駕籍田。詔曰:「夫耕籍所以表敬,親載所以率民。朕景行前規,躬執良耜,千畛咸事,六稔可期,教義克宣,誠感兼暢。重以天符靈貺,歲月鱗萃,寶鼎開玉匣之祥,嘉禾發同穗之穎,甘露凝暉於坰牧,神爵騫翥於蘭囿。斯乃宗稷之慶,豈寡薄所臻!思俾休和,覃茲黔皂,見刑罪殊死以下,悉原宥。諸逋負在三年以前尤窮弊者,一皆蠲除。孝悌力田,詳授爵位,孤老貧窮,賜谷十石。凡欲附農而糧種闕乏者,並加給貸,務在優厚。」癸丑,以始興內史劉敕為廣州刺史。甲寅,以籍田禮畢,車駕幸閱武堂勞酒小會,詔賜王公以下在位者帛有差。戊午,車駕幸宣武堂講武。詔曰:「今親閱六師,少長有禮,領馭群帥,可量班賜。」二月,己未,立皇弟銶為晉熙王,鉉為河東王。庚寅,以光祿大夫王玄載為兗州刺史。
sān yuè, xīn hài, guó zi jiǎng xiào jīng, chē jià xìng xué, cì guó zi jì jiǔ bó shì zhù jiào juàn gè yǒu chà. xià, sì yuè, dīng hài, yǐ shàng shū zuǒ pú shè liǔ shì lóng wèi xiāng zhōu cì shǐ. lín yí xiàn mài bù dēng, yì wèi mǎ chú, zhì xià gèng miáo xiù. wǔ yuè, guǐ sì, zhào yáng nán xú èr zhōu, jīn nián hù zū sān fēn èr qǔ jiàn bù, yī fēn qǔ qián. lái suì yǐ hòu, yuǎn jìn zhū zhōu shū qián chù, bìng jiǎn bù zhí, pǐ zhǔn sì bǎi, yī jiù zhé bàn, yǐ wèi yǒng zhì. bǐng wǔ, yǐ wú xìng tài shǒu xī chāng hóu luán wèi zhōng lǐng jūn. qiū, bā yuè, xīn yǒu, yǐ zhèn nán zhǎng shǐ xiāo huì xiū wèi guǎng zhōu cì shǐ. jiǔ yuè, jiǎ yín, yǐ zhēng lǔ jiāng jūn wáng guǎng zhī wèi xú zhōu cì shǐ. dōng, shí èr yuè, yǐ hài, yǐ dōng zhōng láng sī mǎ cuī huì jǐng wèi sī zhōu cì shǐ.
三月,辛亥,國子講《孝經》,車駕幸學,賜國子祭酒、博士、助教絹各有差。夏,四月,丁亥,以尚書左僕射柳世隆為湘州刺史。臨沂縣麥不登,刈為馬芻,至夏更苗秀。五月,癸巳,詔「揚、南徐二州,今年戶租三分二取見布,一分取錢。來歲以後,遠近諸州輸錢處,並減布直,匹准四百,依舊折半,以為永制。」丙午,以吳興太守西昌侯鸞為中領軍。秋,八月,辛酉,以鎮南長史蕭惠休為廣州刺史。九月,甲寅,以征虜將軍王廣之為徐州刺史。冬,十二月,乙亥,以東中郎司馬崔惠景為司州刺史。
wǔ nián chūn, zhēng yuè, wù zǐ, yǐ tài wèi yù zhāng wáng yí wèi dà sī mǎ, chē qí jiāng jūn jìng líng wáng zǐ liáng wèi sī tú, biāo qí jiāng jūn lín chuān wáng yìng wèi jiāng jūn wáng jiǎn zhōng jūn jiāng jūn wáng jìng zé bìng běn hào kāi fǔ yí tóng sān sī, dōu guān shàng shū shěn wén jì wèi yǐng zhōu cì shǐ, zuǒ jiāng jūn ān lù wáng zǐ jìng wèi jīng zhōu cì shǐ, zhēng lǔ jiāng jūn jìn ān wáng zǐ mào wèi nán yǎn zhōu cì shǐ, fǔ guó jiāng jūn jiàn ān wáng zǐ zhēn wèi nán yù zhōu cì shǐ. xīn mǎo, zhào yuē: zhèn mèi shuǎng pī xiǎn, sī kāng mín mò. suī nián gǔ jí dēng, ér jī jǐn dài yǒu. jīn lǚ duān zhào yùn, yáng hé gào shǐ, yí xié shí xiū, tán zī lí shù. zhū gū lǎo pín bìng, bìng cì liáng xì, qiǎn shǐ qīn fù, měi cún jūn pǔ. yōng sī èr zhōu mán lǔ lǚ dòng, dīng yǒu, qiǎn dān yáng yǐn xiāo jǐng xiān chū píng yáng, hù jūn jiāng jūn chén xiǎn dá chū wǎn yè.
五年春,正月,戊子,以太尉豫章王嶷為大司馬,車騎將軍竟陵王子良為司徒,驃騎將軍臨川王映、衛將軍王儉、中軍將軍王敬則並本號開府儀同三司,都官尚書沈文季為郢州刺史,左將軍安陸王子敬為荊州刺史,征虜將軍晉安王子懋為南兗州刺史,輔國將軍建安王子真為南豫州刺史。辛卯,詔曰:「朕昧爽丕顯,思康民瘼。雖年穀亟登,而饑饉代有。今履端肇運,陽和告始,宜協時休,覃茲黎庶。諸孤老貧病,並賜糧餼,遣使親賦,每存均普。」雍、司二州蠻虜屢動,丁酉,遣丹陽尹蕭景先出平陽,護軍將軍陳顯達出宛、葉。
sān yuè, wù zǐ, chē jià xìng fāng lín yuán xì yàn. dīng wèi, yǐ hù jūn jiāng jūn chén xiǎn dá wèi yōng zhōu cì shǐ. xià, sì yuè, chē jià yīn cí tài miào. zhào xì qiú jiàn tú sì suì xíng yǐ xià, xī yuán qiǎn, wǔ nián jiǎn wèi sān suì, jīng yì zuì shēn yīng rù zhòng, jiàng yī děng. liù yuè, xīn yǒu, zhào yuē: bǐ lín yǔ guò dù, shuǐ lǎo jiàn yì, jīng shī jū mín, duō lí qí bì. qiǎn zhōng shū shè rén èr xiàn guān zhǎng suí yí zhèn cì. qiū, qī yuè, wù shēn, zhào dān yáng shǔ xiàn jiàn yuán sì nián yǐ lái zhì yǒng míng sān nián suǒ bū tián zū, shū wèi bù shǎo. jīng diān zhī nèi, yí jiā yōu dài. qí fēi zhōng zī zhě, kě xī yuán tíng. bā yuè, yǐ hài, zhào jīn xià yǔ shuǐ, wú xìng yì xìng èr jùn tián nóng duō shāng, xiáng juān zū diào. jiǔ yuè, jǐ chǒu, zhào yuē: jiǔ rì chū shāng biāo guǎn dēng gāo yàn qún chén. xīn mǎo, chē jià xìng shāng biāo guǎn. guǎn, shàng suǒ lì, zài sūn líng gǎng, shì hū wèi jiǔ rì tái zhě yě. bǐng wǔ, zhào yuē: shàn wèi guó zhě, shǐ mín wú shāng, ér nóng yì quàn. shì yǐ shí yī ér shuì, zhōu dào kè lóng, kāi jiàn cháng píng, hàn zài wéi mù. dài quǎn sī xǐ, fú wèn lái gòng, qǐ zǐ pí gé, bì yuán chǔ wǎng. zì shuǐ dé jiāng xiè, sàng luàn mí duō, shī lǚ suì xìng, jī jǐn dài yǒu. pín shì jǐn yú kè diào, quán bèi qīng yú jué yù. jūn guó qì yòng, dòng zī sì biǎo, bù yīn jué chǎn, xián yòng jiǔ fù, suī yǒu jiāo mào zhī míng, ér wú rùn sī zhī shí. mín zī tú tàn, shí cǐ zhī yóu. xī zài kāi yùn, xīng jì wèi zhōu, yú bì shàng zhòng. nóng sāng bù yīn yú nǎng rì, sù bó qīng jiàn yú dāng nián. gōng shāng hǎn jiān jīn zhī chǔ, pǐ fū duō jī hán zhī huàn. liáng yóu huán fǎ jiǔ fèi, shàng bì shāo guǎ. suǒ wèi mín shī qí zī, néng wú guì hū? fán xià pín zhī jiā, kě juān sān diào èr nián. jīng shī jí sì fāng chū qián yì wàn, dí mǐ gǔ sī mián zhī shǔ, qí hé jià yǐ yōu qián shǒu. yuǎn bāng cháng shì zá wù, fēi tǔ sú suǒ chǎn zhě, jiē xī tíng zhī. bì shì suì fù yōu yí, dū yì suǒ fá, kě jiàn zhí hé shì, wù shǐ bū kè. dōng, shí yuè, jiǎ shēn, yǐ zhōng lǐng jūn xī chāng hóu luán wèi yù zhōu cì shǐ, shì zhōng ān lù hóu miǎn wèi zhōng lǐng jūn. chū qǐ xīn lín yuàn.
三月,戊子,車駕幸芳林園禊宴。丁未,以護軍將軍陳顯達為雍州刺史。夏,四月,車駕殷祠太廟。詔「繫囚見徒四歲刑以下,悉原遣,五年減為三歲,京邑罪身應入重,降一等。」六月,辛酉,詔曰:「比霖雨過度,水潦洊溢,京師居民,多離其弊。遣中書舍人、二縣官長隨宜賑賜。」秋,七月,戊申,詔「丹陽屬縣建元四年以來至永明三年所逋田租,殊為不少。京甸之內,宜加優貸。其非中貲者,可悉原停。」八月,乙亥,詔「今夏雨水,吳興、義興二郡田農多傷,詳蠲租調。」九月,己丑,詔曰:「九日出商飆館登高宴群臣。」辛卯,車駕幸商飆館。館,上所立,在孫陵崗,世呼為「九日台」者也。丙午,詔曰:「善為國者,使民無傷,而農益勸。是以十一而稅,周道克隆,開建常平,漢載惟穆。岱畎絲枲,浮汶來貢,杞梓皮革,必緣楚往。自水德將謝,喪亂彌多,師旅歲興,饑饉代有。貧室盡於課調,泉貝傾於絕域。軍國器用,動資四表,不因厥產,咸用九賦,雖有交貿之名,而無潤私之實。民咨塗炭,實此之由。昔在開運,星紀未周,余弊尚重。農桑不殷於曩日,粟帛輕賤於當年。工商罕兼金之儲,匹夫多饑寒之患。良由圜法久廢,上弊稍寡。所謂民失其資,能無匱乎?凡下貧之家,可蠲三調二年。京師及四方出錢億萬,糴米谷絲綿之屬,其和價以優黔首。遠邦嘗市雜物,非土俗所產者,皆悉停之。必是歲賦攸宜,都邑所乏,可見直和市,勿使逋刻。」冬,十月,甲申,以中領軍西昌侯鸞為豫州刺史,侍中安陸侯緬為中領軍。初起新林苑。
liù nián chūn, zhēng yuè, rén wǔ, yǐ cí bù shàng shū ān chéng wáng gǎo wèi nán xú zhōu cì shǐ. zhào èr bǎi lǐ nèi yù tóng jí jīng shī, kè rì tīng lǎn, zì cǐ yǐ wài, wěi zhōu jùn xùn chá. sān shǔ tú lì, xiáng suǒ yuán shì. sān yuè, jǐ hài, yǐ yù zhāng wáng shì zǐ zi xiǎng wèi bā dōng wáng. guǐ mǎo, yǐ guāng lù dài fū zhōu pán lóng wèi xíng yǎn zhōu cì shǐ.
六年春,正月,壬午,以祠部尚書安成王暠為南徐州刺史。詔「二百里內獄同集京師,克日聽覽,自此以外,委州郡訊察。三署徒隸,詳所原釋。」三月,己亥,以豫章王世子子響為巴東王。癸卯,以光祿大夫周盤龍為行兗州刺史。
wǔ yuè jiǎ wǔ, yǐ dàng chāng wáng liáng mí chéng wèi hé liáng èr zhōu cì shǐ. liù yuè, jiǎ yín, yǐ sàn qí cháng shì shěn jǐng dé wèi xú zhōu cì shǐ. bǐng zǐ, yǐ shǐ xìng tài shǒu fáng fǎ chéng wèi jiāo zhōu cì shǐ. qiū, qī yuè, yǐ sì, dōu guān shàng shū lǚ ān guó wèi lǐng jūn jiāng jūn. bā yuè, yǐ mǎo, zhào wú xìng yì xìng shuǐ lǎo, bèi shuǐ zhī xiāng, cì gù jí dǔ lóng kǒu èr hú, lǎo jí yī hú, xiǎo kǒu wǔ dǒu. jiǔ yuè, rén yín, chē jià xìng láng yá chéng jiǎng wǔ, xí shuǐ bù jūn. dōng, shí yuè, gēng shēn, lì dōng, chū lín tài jí diàn dú shí lìng. xīn yǒu, yǐ cí bù shàng shū wǔ líng wáng yè wèi jiāng zhōu cì shǐ. rùn yuè yǐ mǎo, zhào yuē: běi yǎn běi xú yù sī qīng jì bā zhōu, biān jiē jiāng chǎng, mín duō xuán qìng, yuán yǒng míng yǐ qián suǒ bū zū diào. xīn mǎo, yǐ shàng shū pú shè wáng huàn wèi lǐng jūn jiāng jūn.
五月甲午,以宕昌王梁彌承為河、涼二州刺史。六月,甲寅,以散騎常侍沈景德為徐州刺史。丙子,以始興太守房法乘為交州刺史。秋,七月,乙巳,都官尚書呂安國為領軍將軍。八月,乙卯,詔「吳興、義興水潦,被水之鄉,賜痼疾篤癃口二斛,老疾一斛,小口五斗。」九月,壬寅,車駕幸琅邪城講武,習水步軍。冬,十月,庚申,立冬,初臨太極殿讀時令。辛酉,以祠部尚書武陵王曄為江州刺史。閏月乙卯,詔曰:「北兗、北徐、豫、司、青、冀八州,邊接疆場,民多懸罄,原永明以前所逋租調。」辛卯,以尚書僕射王奐為領軍將軍。
shí yī yuè, yǐ mǎo, yǐ yǔ lín jiān fèi yán zōng wèi yuè zhōu cì shǐ. gēng shēn, yǐ hòu jiāng jūn jìn ān wáng zǐ mào wèi xiāng zhōu cì shǐ, xī yáng wáng zǐ míng wèi nán yǎn zhōu cì shǐ.
十一月,乙卯,以羽林監費延宗為越州刺史。庚申,以後將軍、晉安王子懋為湘州刺史,西陽王子明為南兗州刺史。
qī nián chūn, zhēng yuè, bǐng wǔ, yǐ zhōng jūn jiāng jūn wáng jìng zé wèi yù zhōu cì shǐ, zhōng jūn jiāng jūn yīn zhì bó wèi liáng nán qín èr zhōu cì shǐ. wù shēn, zhào yuē: yōng zhōu pín suì róng yì, jiān shuǐ hàn wèi bì, yuán sì nián yǐ qián bū zū. xīn hài, chē jià sì nán jiāo, dà shè. jīng yì pín mín, pǔ jiā zhèn cì. yòu zhào yuē: chūn bān qiū liǎn, wàn bāng suǒ yǐ wéi huái, róu yuǎn néng ěr, zhào mín suǒ yǐ yǔn zhí. zhèng hún zǎi yì, yīn xìng lì míng, wáng jùn pōu fú, hù kǒu yīn shèng. jīn chǎn zi bù yù, suī bǐng cháng jìn, bǐ wén suǒ zài, yóu huò yǒu zhī. chéng fù lǐ yǐ pín shā, yì yì qíng yóu sú dàn. yí jié yǐ yán wēi, dūn yǐ huì zé. zhǔ zhě xún jiù zhì, xiáng liàng fù dìng, juān xù zhī yí, wù cún yōu hòu. rén xū, biāo qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lín chuān wáng yìng hōng. wù chén, zhào yuē: zhū dài fū nián zhì lóng zhòng, lù lì shū báo, qǐ suǒ wèi xià chē wéi jiù, qū qiáo jìng lǎo? kě zēng fèng, xiáng gěi jiàn yì. èr yuè, bǐng zǐ, yǐ zuǒ wèi jiāng jūn bā dōng wáng zǐ xiǎng wèi zhōng hù jūn. jǐ chǒu, zhào yuē: xuān ní dàn fū wén dé, jùn jí zì tiān, fā huī qī dài, táo jūn wàn pǐn, yīng fēng dú jǔ, sù wáng shuí pǐ! gōng yǐn yú dāng nián, dào shēn yú rì yuè. gǎn lín yàn shì, miǎn miǎo qiān sì, chuān jié gǔ xū, qiū yí yuān sāi, fēi dàn zhū sì yān lún, zhì nǎi xiǎng cháng fá zhǔ. qián wáng jìng yǎng, chóng xiū qǐn miào, suì yuè jí liú, jū wèi mào cǎo. jīn xué xiào xìng lì, shí bǐng hóng guī, fǔ shì huái rén, mí zēng qīn shǔ. kě gǎi zhú zōng bēng, wù zài shuǎng kǎi. liàng gěi jì zhì, lǐ tóng zhū hóu. fèng shèng zhī jué, yǐ shí shào jì. rén yín, yǐ dān yáng yǐn wáng yàn wèi jiāng zhōu cì shǐ. guǐ mǎo, yǐ bā líng wáng zǐ lún wèi yù zhōu cì shǐ.
七年春,正月,丙午,以中軍將軍王敬則為豫州刺史,中軍將軍陰智伯為梁、南秦二州刺史。戊申,詔曰:「雍州頻歲戎役,兼水旱為弊,原四年以前逋租。」辛亥,車駕祀南郊,大赦。京邑貧民,普加賑賜。又詔曰:「春頒秋斂,萬邦所以惟懷,柔遠能邇,兆民所以允殖。鄭渾宰邑,因姓立名,王濬剖符,戶口殷盛。今產子不育,雖炳常禁,比聞所在,猶或有之。誠復禮以貧殺,抑亦情由俗淡。宜節以嚴威,敦以惠澤。主者尋舊制,詳量附定,蠲恤之宜,務存優厚。」壬戌,驃騎將軍、開府儀同三司臨川王映薨。戊辰,詔曰:「諸大夫年秩隆重,祿力殊薄,豈所謂下車惟舊,趨橋敬老?可增俸,詳給見役。」二月,丙子,以左衛將軍、巴東王子響為中護軍。己丑,詔曰:「宣尼誕敷文德,峻極自天,發輝七代,陶鈞萬品,英風獨舉,素王誰匹!功隱於當年,道深於日月。感麟厭世,緬邈千祀,川竭谷虛,丘夷淵塞,非但洙泗湮淪,至乃饗嘗乏主。前王敬仰,崇修寢廟,歲月亟流,鞠為茂草。今學斆興立,實稟洪規,撫事懷人,彌增欽屬。可改築宗祊,務在爽塏。量給祭秩,禮同諸侯。奉聖之爵,以時紹繼。」壬寅,以丹陽尹王晏為江州刺史。癸卯,以巴陵王子倫為豫州刺史。
sān yuè, dīng wèi, yǐ tài zǐ yòu wèi lǜ wáng xuán miǎo wèi yǎn zhōu cì shǐ. gēng xū, yǐ zhōng hù jūn bā dōng wáng zǐ xiǎng wèi jiāng zhōu cì shǐ, zhōng shū lìng suí jùn wáng zǐ lóng wèi zhōng hù jūn. jiǎ yín, lì huáng zǐ zi yuè wèi lín hè wáng, zi jùn wèi guǎng hàn wáng, zi lín wèi xuān chéng wáng, zi mín wèi yì ān wáng. xià, sì yuè, wù yín, zhào yuē: hūn lǐ xià dá, rén lún yōu shǐ, zhōu guān shè méi shì zhī zhí, guó fēng xìng jí shí zhī yǒng. sì jué nèi chén, yì bù qī chǐ, sān dǐng wài liè, shì qǐ cún shē! wǎn sú fú lì, lì zī yǒng jiǔ, měi sī chéng gé, ér mín wèi zhī jìn. nǎi wén tóng láo zhī fèi, huá tài yóu shén shàn xiū fāng zhàng, yǒu guò wáng hóu. fù zhě shàn qí jiāo fēng, pín zhě chǐ gōng bù dǎi. huò yǐ gōng zhàng wèi jù, dòng zhì tuī qiān, nián bù zài lái, shèng shí hū wǎng. yí wèi jié wén, bān zhī shì shù. bìng kě nǐ zé gōng cháo, fāng lěi gōng shè, hé jǐn zhī lǐ wú kuī, níng jiǎn zhī yì sī zài. rú gù yǒu wéi, shéng zhī yǐ fǎ. wǔ yuè, yǐ sì, shàng shū lìng wèi jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī wáng jiǎn hōng. jiǎ zǐ, yǐ xīn chú shàng shū zuǒ pú shè liǔ shì lóng wèi shàng shū lìng.
三月,丁未,以太子右衛率王玄邈為兗州刺史。庚戌,以中護軍、巴東王子響為江州刺史,中書令、隨郡王子隆為中護軍。甲寅,立皇子子岳為臨賀王,子峻為廣漢王,子琳為宣城王,子珉為義安王。夏,四月,戊寅,詔曰:「婚禮下達,人倫攸始,《周官》設媒氏之職,《國風》興及時之詠。四爵內陳,義不期侈,三鼎外列,事豈存奢!晚俗浮麗,歷茲永久,每思懲革,而民未知禁。乃聞同牢之費,華泰尤甚;膳羞方丈,有過王侯。富者扇其驕風,貧者恥躬不逮。或以供帳未具,動致推遷,年不再來,盛時忽往。宜為節文,頒之士庶。並可擬則公朝,方樏供設,合卺之禮無虧,寧儉之義斯在。如故有違,繩之以法。」五月,乙巳,尚書令、衛將軍、開府儀同三司王儉薨。甲子,以新除尚書左僕射柳世隆為尚書令。
liù yuè, dīng hài, chē jià xìng láng yá. qiū, bā yuè, gēng zǐ, yǐ zuǒ wèi jiāng jūn jiàn ān wáng zǐ zhēn wèi zhōng hù jūn. dōng, shí yuè, jǐ chǒu, zhào yuē: sān jì jiāo fú, jiù zhāng líng tì, jí xiōng shē mí, dòng wéi jǔ zé. huò liè jǐn xiù yǐ jìng chē fú zhī shì, tú jīn lòu shí yǐ qióng yíng yù zhī lì. zhì bān bái bù hūn, lù guān lèi yè, gǒu xiāng kuā xuàn, wǎng gù dà diǎn. kě míng wèi tiáo zhì, yán lēi suǒ zài, xī shǐ huà yī. rú fù wéi fàn, yī shì jiū zòu. shí èr yuè, jǐ hài, yǐ zhōng hù jūn jiàn ān wáng zǐ zhēn wèi yǐng zhōu cì shǐ, jiāng zhōu cì shǐ bā dōng wáng zǐ xiǎng wèi jīng zhōu cì shǐ, qián ān xī sī mǎ yuán róng zǔ wèi yǎn zhōu cì shǐ.
六月,丁亥,車駕幸琅邪。秋,八月,庚子,以左衛將軍建安王子真為中護軍。冬,十月,己丑,詔曰:「三季澆浮,舊章陵替,吉凶奢靡,動違矩則。或裂錦繡以競車服之飾,塗金鏤石以窮塋域之麗。至班白不婚,露棺累葉,苟相夸衒,罔顧大典。可明為條制,嚴勒所在,悉使畫一。如復違犯,依事糾奏。」十二月,己亥,以中護軍、建安王子真為郢州刺史,江州刺史、巴東王子響為荊州刺史,前安西司馬垣榮祖為兗州刺史。
bā nián, chūn, zhēng yuè, gēng zǐ, zhēng xī dà jiāng jūn wáng jìng zé jìn hào biāo qí dà jiāng jūn, zuǒ jiāng jūn shěn wén jì wèi lǐng jūn jiāng jūn, dān yáng yǐn pó yáng wáng qiāng wèi jiāng zhōu cì shǐ. zhào fàng qiǎn gé chéng lǔ fú, tīng hái běn tǔ. èr yuè, rén chén, líng líng wáng sī mǎ yào shī hōng. xià, sì yuè, wù chén, zhào gōng qīng yǐ xià gè jǔ suǒ zhī, suí cái shòu zhí. jìn dé qí rén, shòu dēng xián zhī shǎng jiàn fēi qí cái, huò làn jǔ zhī fá. qiū, qī yuè, xīn chǒu, yǐ huì jī tài shǒu ān lù hóu miǎn wèi yōng zhōu cì shǐ. guǐ mǎo, zhào yuē: yīn yáng chuǎn hé, wěi xiàng qiān dù, chǔ yìn yīng huàn, yān lì xún guǐ. sī yǎng zhī tiān jiè, fǔ shū mín mò, kě dà shè tiān xià. guǐ hài, zhào sī yōng èr zhōu, bǐ suì bù rěn, yōng zhōu bā nián yǐ qián sī zhōu qī nián yǐ qián bū zū xī yuán. rǔ nán yī jùn fù xiàn gèng shēn wǔ nián. bā yuè, bǐng yín, zhào jīng yì lín yǔ jì guò, jū mín fàn làn, qiǎn zhōng shū shè rén èr xiàn guān zhǎng zhèn xù. yǐ yǒu, yǐ xíng hé nán wáng shì zǐ xiū liú dài wèi qín hé èr zhōu cì shǐ. rén chén, yǐ zuǒ wèi jiāng jūn suí jùn wáng zǐ lóng wèi jīng zhōu cì shǐ. bā dōng wáng zǐ xiǎng yǒu zuì, qiǎn dān yáng yǐn xiāo shùn zhī lǜ jūn tǎo zhī, zi xiǎng fú zhū. dōng, shí yuè, dīng chǒu, zhào wú xìng shuǐ yān guò dù, kāi suǒ zài cāng zhèn cì. guǐ sì, yuán jiàn yuán yǐ qián bū zū.
八年,春,正月,庚子,征西大將軍王敬則進號驃騎大將軍,左將軍沈文季為領軍將軍,丹陽尹、鄱陽王鏘為江州刺史。詔放遣隔城虜俘,聽還本土。二月,壬辰,零陵王司馬藥師薨。夏,四月,戊辰,詔「公卿已下各舉所知,隨才授職。進得其人,受登賢之賞;薦非其才,獲濫舉之罰。」秋,七月,辛丑,以會稽太守安陸侯緬為雍州刺史。癸卯,詔曰:「陰陽舛和,緯象愆度,儲胤嬰患,淹歷旬晷。思仰祗天戒,俯紓民瘼,可大赦天下。」癸亥,詔「司、雍二州,比歲不稔,雍州八年以前、司州七年以前逋租悉原。汝南一郡復限更申五年。」八月,丙寅,詔「京邑霖雨既過,居民泛濫,遣中書舍人、二縣官長賑恤。」乙酉,以行河南王世子休留代為秦、河二州刺史。壬辰,以左衛將軍、隨郡王子隆為荊州刺史。巴東王子響有罪,遣丹陽尹蕭順之率軍討之,子響伏誅。冬,十月,丁丑,詔「吳興水淹過度,開所在倉賑賜。」癸巳,原建元以前逋租。
shí yī yuè, yǐ mǎo, yǐ jiàn wǔ jiāng jūn fú dēng zhī wèi jiāo zhōu cì shǐ. shí èr yuè, yǐ chǒu, yǐ zhèn wēi jiāng jūn chén sēng shòu wèi yuè zhōu cì shǐ. wù yín, zhào shàng shū chéng láng zhí shì fán jù, xù fèng wèi yōu, kě liàng zēng cì lù. jǐ mǎo, huáng zǐ zi jiàn wèi xiāng dōng wáng. guǐ sì, yǐ jiān qīng jì èr zhōu jūn xíng cì shǐ shì zhāng chōng wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ.
十一月,乙卯,以建武將軍伏登之為交州刺史。十二月,乙丑,以振威將軍陳僧授為越州刺史。戊寅,詔「尚書丞郎職事繁劇,恤俸未優,可量增賜祿。」己卯,皇子子建為湘東王。癸巳,以監青冀二州軍、行刺史事張沖為青、冀二州刺史。
jiǔ nián chūn, zhēng yuè, jiǎ wǔ, yǐ shì zhōng jiāng xià wáng fēng wèi nán xú zhōu cì shǐ, guān jūn jiāng jūn liú quān wèi yì zhōu cì shǐ. xīn chǒu, chē jià cí nán jiāo, zhào jīng shī jiàn qiú xì, xiáng liàng yuán qiǎn.
九年春,正月,甲午,以侍中、江夏王鋒為南徐州刺史,冠軍將軍劉悛為益州刺史。辛丑,車駕祠南郊,詔「京師見囚系,詳量原遣。」
sān yuè, yǐ mǎo, yǐ nán zhōng láng sī mǎ liú kǎi wèi sī zhōu cì shǐ. xīn chǒu, yǐ tài zǐ zuǒ wèi lǜ liú zuǎn wèi guǎng zhōu cì shǐ. xià, sì yuè, yǐ hài, yǒu sī zòu: jiù gé yī nián liǎng guò xíng líng, sān yuè shí wǔ rì cáo láng yǐ xià xiǎo xíng, jiǔ yuè shí wǔ rì sī kū yǐ xià dà xíng. jīn zhǎng tíng xiǎo xíng, wéi èr zhōu yī dà xíng. zhào yuē: kě. liù yuè, jiǎ xū, yǐ shàng shū zuǒ pú shè wáng huàn wèi yōng zhōu cì shǐ. qiū, jiǔ yuè, wù chén, chē jià xìng láng yá chéng jiǎng wǔ, guān zhě qīng dōu, pǔ bān jiǔ ròu.
三月,乙卯,以南中郎司馬劉楷為司州刺史。辛丑,以太子左衛率劉纘為廣州刺史。夏,四月,乙亥,有司奏:「舊格一年兩過行陵,三月十五日曹郎以下小行,九月十五日司枯以下大行。今長停小行,唯二州一大行。」詔曰:「可。」六月,甲戌,以尚書左僕射王奐為雍州刺史。秋,九月,戊辰,車駕幸琅邪城講武,觀者傾都,普頒酒肉。
shí nián chūn, zhēng yuè, wù wǔ, zhào zhū zé fù zhòng bū qī nián yǐ qián, xī yuán chú. gāo zī bù zài lì. gū lǎo liù jí, rén gǔ wǔ hú. nèi wài yǒu wù zhòng guān zēng lù fèng. yǐ zuǒ mín shàng shū nán píng wáng ruì wèi xiāng zhōu cì shǐ, sī tú jìng líng wáng zǐ liáng lǐng shàng shū lìng, yòu wèi jiāng jūn wáng xuán miǎo wèi běi xú zhōu cì shǐ, zhōng jūn jiāng jūn lú líng wáng zǐ qīng jìn hào chē qí jiāng jūn, běi zhōng láng jiāng nán hǎi wáng zǐ hǎn wèi yǎn zhōu cì shǐ, fǔ guó jiāng jūn lín rǔ gōng zhāo wén wèi nán yù zhōu cì shǐ, guān jūn jiāng jūn wáng wén hé wèi běi yǎn zhōu cì shǐ.
十年春,正月,戊午,詔「諸責負眾逋七年以前,悉原除。高貲不在例。孤老六疾,人谷五斛。內外有務眾官增祿俸。」以左民尚書、南平王銳為湘州刺史,司徒、竟陵王子良領尚書令,右衛將軍王玄邈為北徐州刺史,中軍將軍、廬陵王子卿進號車騎將軍,北中郎將、南海王子罕為兗州刺史,輔國將軍、臨汝公昭文為南豫州刺史,冠軍將軍王文和為北兗州刺史。
èr yuè, rén yín, zhèn jūn jiāng jūn chén xiǎn dá lǐng zhōng lǐng jūn. xià, sì yuè, xīn chǒu, dà sī mǎ yù zhāng wáng yí hōng. wǔ yuè, jǐ sì, sī tú jìng líng wáng zǐ liáng wèi yáng zhōu cì shǐ. qiū, bā yuè, bǐng shēn, yǐ xīn chéng tài shǒu guō ān míng wèi níng zhōu cì shǐ. dōng, shí yuè, yǐ chǒu, chē jià xìng xuán wǔ hú jiǎng wǔ. jiǎ wǔ, chē jià yīn cí tài miào.
二月,壬寅,鎮軍將軍陳顯達領中領軍。夏,四月,辛丑,大司馬豫章王嶷薨。五月,己巳,司徒、竟陵王子良為揚州刺史。秋,八月,丙申,以新城太守郭安明為寧州刺史。冬,十月,乙丑,車駕幸玄武湖講武。甲午,車駕殷祠太廟。
shí yī yuè, wù wǔ, zhào yuē: qǐng zhě lín yǔ, qiáo liáng shāo guì, jīng yì jū mín, duō lí qí bì. qiǎn zhōng shū shè rén èr xiàn guān zhǎng zhèn cì.
十一月,戊午,詔曰:「頃者霖雨,樵糧稍貴,京邑居民,多離其弊。遣中書舍人、二縣官長賑賜。」
shí yī nián chūn, zhēng yuè, guǐ chǒu, zhào jīng shī jiàn xì qiú, xiáng suǒ yuán qiǎn. yǐ biāo qí dà jiāng jūn wáng jìng zé wèi sī kōng, jiāng zhōu cì shǐ pó yáng wáng qiāng wèi lǐng jūn jiāng jūn, zhèn jūn dà jiāng jūn chén xiǎn dá wèi jiāng zhōu cì shǐ, yòu wèi jiāng jūn cuī huì jǐng wèi yù zhōu cì shǐ. bǐng zǐ, huáng tài zǐ zhǎng mào hōng.
十一年春,正月,癸丑,詔「京師見繫囚,詳所原遣。」以驃騎大將軍王敬則為司空,江州刺史、鄱陽王鏘為領軍將軍,鎮軍大將軍陳顯達為江州刺史,右衛將軍崔慧景為豫州刺史。丙子,皇太子長懋薨。
èr yuè, rén wǔ, yǐ chē qí jiāng jūn lú líng wáng zǐ qīng wèi biāo qí jiāng jūn nán yù zhōu cì shǐ, fǔ jūn jiāng jūn ān lù wáng zǐ jìng jìn hào chē qí jiāng jūn. jǐ chǒu, fǔ guó jiāng jūn cáo hǔ wèi liáng nán qín èr zhōu cì shǐ. guǐ mǎo, yǐ xīn chú zhōng shū jiān jìn ān wáng zǐ mào wèi yōng zhōu cì shǐ. bǐng wǔ, yǐ guān jūn jiāng jūn wáng wén hé wèi yì zhōu cì shǐ.
二月,壬午,以車騎將軍、廬陵王子卿為驃騎將軍、南豫州刺史,撫軍將軍、安陸王子敬進號車騎將軍。己丑,輔國將軍曹虎為梁、南秦二州刺史。癸卯,以新除中書監、晉安王子懋為雍州刺史。丙午,以冠軍將軍王文和為益州刺史。
sān yuè, yǐ hài, yōng zhōu cì shǐ wáng huàn fú zhū. xià, sì yuè, rén wǔ, zhào dōng gōng wén wǔ chén liáo, kě xī dù wèi tài sūn guān shǔ. jiǎ wǔ, lì huáng tài sūn zhāo yè tài sūn fēi hé shì. zhào cì tiān xià wèi fù hòu zhě jué yī jí, xiào zǐ shùn sūn yì fū jié fù sù bó gè yǒu chà. guǐ mǎo, yǐ xiāo qí jiāng jūn liú líng zhé wèi yǎn zhōu cì shǐ. wǔ yuè, wù chén, zhào yuē: shuǐ hàn chéng zāi, gǔ jià shāng bì, fán sān diào zhòng bū, kě tóng shēn zhì qiū dēng. jīng shī èr xiàn zhū fāng gū shú, kě quán duàn jiǔ. gēng wǔ, yǐ fǔ guó jiāng jūn xiāo huì xiū wèi xú zhōu cì shǐ. bǐng zǐ, yǐ zuǒ mín shàng shū yí dū wáng kēng wèi nán yù zhōu cì shǐ. liù yuè, rén wǔ, zhào lín yǔ jì guò, qiǎn zhōng shū shè rén èr xiàn guān zhǎng zhèn cì jīng yì jū mín. qiū, qī yuè, dīng sì, zhào yuē: qǐng fēng shuǐ wèi zāi, èr àn jū mín duō lí qí huàn, jiā yǐ pín bìng liù jí, gū lǎo zhì ruò, mí zú jīn niàn. qiǎn zhōng shū shè rén lǚ xíng zhān xù. yòu zhào yuē: shuǐ hàn wèi zāi, shí shāng nóng jià. jiāng huái zhī jiān, cāng lǐn jì xū, suì cǎo qiè chōng chì, hù xiāng qīn duó, yī zǔ shān hú, chéng cǐ bū táo. qū shè nán yǎn yǎn yù sī xú wǔ zhōu, nán yù zhōu zhī lì yáng qiào lín jiāng lú jiāng sì jùn, sān diào zhòng bū sù zhài, bìng tóng yuán chú. qí yuán huái jí qīng jì xīn fù qiáo mín, fù chú yǐ qì, gèng shēn wǔ nián. shì yuè, shàng bù yù, xǐ yù yán chāng diàn, chéng yú shǐ dēng jiē, ér diàn wū míng zhà, shàng è zhī. lǔ qīn biān, wù chén, qiǎn jiāng zhōu cì shǐ chén xiǎn dá zhèn yōng zhōu fán chéng. shàng lǜ cháo yě yōu huáng, nǎi lì jí zhào lè fǔ zòu zhèng shēng jì. wù yín, dà jiàn. zhào yuē: shǐ zhōng dà qī, xián shèng bù miǎn, wú xíng nián liù shí, yì fù hé hèn. dàn huáng yè jiān nán, wàn jī shì zhòng, bù néng wú yí lǜ ěr. tài sūn jìn dé rì mào, shè jì yǒu jì. zi liáng shàn xiāng pí fǔ, sī hóng zhì dào nèi wài zhòng shì, wú dà xiǎo xī yǔ luán cān huái, gòng xià yì. shàng shū zhōng shì zhí wù gēn běn, xī wěi wáng yàn xú xiào sì. jūn lǚ hàn biān zhī lüè, wěi wáng jìng zé chén xiǎn dá wáng guǎng zhī wáng xuán miǎo shěn wén jì zhāng guī xuē yuān děng. bǎi pì shù liáo, gè fèng ěr zhí, jǐn shì tài sūn, wù yǒu xiè dài. zhī fù hé yán. yòu zhào yuē: wǒ shí miè zhī hòu, shēn shàng zhe xià yī, huà tiān yī, chún wū xī dǎo, yīng zhū qì xī bù de yòng bǎo wù jí zhī chéng děng, wéi zhuāng fù jiá yī gè yī tòng. cháng suǒ fú shēn dāo zhǎng duǎn èr kǒu tiě huán zhě, suí wǒ rù zǐ gōng. jì jìng zhī diǎn, běn zài yīn xīn, dōng lín shā niú, bù rú xī jiā yuè jì. wǒ líng shàng shèn wù yǐ shēng wèi jì, wéi shè bǐng chá yǐn gān fàn jiǔ pú ér yǐ. tiān xià guì jiàn, xián tóng cǐ zhì. wèi shān líng qián, shuò wàng shè cài shí. líng mù wàn shì suǒ zhái, yì cháng hèn xiū ān líng wèi chēng, jīn kě yòng dōng sān chù dì zuì dōng biān yǐ zàng wǒ, míng wèi jǐng ān líng. sàng lǐ měi cún shěng yuē, bù xū fán mín. bǎi guān tíng liù shí rù lín, shuò wàng zǔ rì kě yī jiù. zhū zhǔ liù gōng, bìng bù xū cóng shān líng. nèi diàn fèng huá shòu chāng yào líng sān chù, shì wú suǒ zhì zhì. fū guì yǒu tiān xià, fù jiān sì hǎi, yàn chù qǐn xī, bù róng nǎi lòu, wèi cǐ wèi shē jiǎn zhī zhōng, shèn wù huài qù. xiǎn yáng diàn yù xiàng zhū fú jí gōng yǎng, jù rú bié dié, kě jǐn xīn lǐ bài gōng yǎng zhī. yīng yǒu gōng dé shì, kě zhuān zài zhōng. zì jīn gōng sī jiē bù dé chū jiā wèi dào, jí qǐ lì tǎ sì, yǐ zhái wèi jīng shè, bìng yán duàn zhī. wéi nián liù shí, bì yǒu dào xīn, tīng cháo xián xuǎn xù, yǐ yǒu bié zhào. zhū xiǎo xiǎo cì qǐ, jí gé nèi chù fēn, yì yǒu bié dié. nèi wài jìn wèi láo jiù zhǔ shuài zuǒ yòu, xī fù xiāo chén yōu liàng qū shǐ zhī, wù fù wú yí yì yě. shì rì shàng bēng, nián wǔ shí sì.
三月,乙亥,雍州刺史王奐伏誅。夏,四月,壬午,詔「東宮文武臣僚,可悉度為太孫官屬。」甲午,立皇太孫昭業、太孫妃何氏。詔「賜天下為父後者爵一級,孝子順孫義夫節婦粟帛各有差。」癸卯,以驍騎將軍劉靈哲為兗州刺史。五月,戊辰,詔曰:「水旱成災,谷稼傷弊,凡三調眾逋,可同申至秋登。京師二縣、朱方、姑熟,可權斷酒。」庚午,以輔國將軍蕭惠休為徐州刺史。丙子,以左民尚書、宜都王鏗為南豫州刺史。六月,壬午,詔「霖雨既過,遣中書舍人、二縣官長賑賜京邑居民。」秋,七月,丁巳,詔曰:「頃風水為災,二岸居民多離其患,加以貧病六疾,孤老稚弱,彌足矜念。遣中書舍人履行沾恤。」又詔曰:「水旱為災,實傷農稼。江淮之間,倉廩既虛,遂草竊充斥,互相侵奪,依阻山湖,成此逋逃。曲赦南兗、兗、豫、司、徐五州,南豫州之歷陽、譙、臨江、廬江四郡,三調眾逋宿債,並同原除。其緣淮及青、冀新附僑民,復除已訖,更申五年。」是月,上不豫,徙御延昌殿,乘輿始登階,而殿屋鳴咤,上惡之。虜侵邊,戊辰,遣江州刺史陳顯達鎮雍州樊城。上慮朝野憂惶,乃力疾召樂府奏正聲伎。戊寅,大漸。詔曰:「始終大期,賢聖不免,吾行年六十,亦復何恨。但皇業艱難,萬機事重,不能無遺慮耳。太孫進德日茂,社稷有寄。子良善相毗輔,思弘治道;內外眾事,無大小悉與鸞參懷,共下意。尚書中是職務根本,悉委王晏、徐孝嗣。軍旅捍邊之略,委王敬則、陳顯達、王廣之、王玄邈、沈文季、張瑰、薛淵等。百辟庶僚,各奉爾職,謹事太孫,勿有懈怠。知復何言。」又詔曰:「我識滅之後,身上著夏衣,畫天衣,純烏犀導,應諸器悉不得用寶物及織成等,唯裝復裌衣各一通。常所服身刀長短二口鐵環者,隨我入梓宮。祭敬之典,本在因心,東鄰殺牛,不如西家禴祭。我靈上慎勿以牲為祭,唯設餅、茶飲、乾飯、酒脯而已。天下貴賤,咸同此制。未山陵前,朔望設菜食。陵墓萬世所宅,意嘗恨休安陵未稱,今可用東三處地最東邊以葬我,名為景安陵。喪禮每存省約,不須煩民。百官停六時入臨,朔望祖日可依舊。諸主六宮,並不須從山陵。內殿鳳華、壽昌、耀靈三處,是吾所治制。夫貴有天下,富兼四海,宴處寢息,不容乃陋,謂此為奢儉之中,慎勿壞去。顯陽殿玉像諸佛及供養,具如別牒,可盡心禮拜供養之。應有功德事,可專在中。自今公私皆不得出家為道,及起立塔寺,以宅為精舍,並嚴斷之。唯年六十,必有道心,聽朝賢選序,已有別詔。諸小小賜乞,及閣內處分,亦有別牒。內外禁衛勞舊主帥左右,悉付蕭諶優量驅使之,勿負吾遺意也。」是日上崩,年五十四。
shàng gāng yì yǒu duàn, wèi zhì zǒng dà tǐ, yǐ fù guó wèi xiān. pō bù xǐ yóu yàn diāo qǐ zhī shì, yán cháng hèn zhī, wèi néng dùn qiǎn. lín bēng yòu zhào fán zhū yóu fèi, yí cóng xiū xī. zì jīn yuǎn jìn jiàn xiàn, wù cún jié jiǎn, bù dé chū jiè yíng qiú, xiāng gāo shē lì. jīn sù zēng kuàng, bì mín yǐ duō, zhū yù wán hǎo, shāng gōng yóu zhòng, yán jiā jìn jué, bù dé yǒu wéi zhǔn shéng. jiǔ yuè, bǐng yín, zàng jǐng ān líng.
上剛毅有斷,為治總大體,以富國為先。頗不喜游宴、雕綺之事,言常恨之,未能頓遣。臨崩又詔「凡諸游費,宜從休息。自今遠近薦獻,務存節儉,不得出界營求,相高奢麗。金粟繒纊,弊民已多,珠玉玩好,傷工尤重,嚴加禁絕,不得有違準繩。」九月,丙寅,葬景安陵。
shǐ chén yuē: shì zǔ nán miàn sì yè, gōng cān bǎo mìng, suī wèi jì tǐ, shì shí jiān nán. yù gǔn chuí liú, shēn cún zhèng diǎn, wén wǔ shòu rèn, bù gé jiù zhāng. míng fá hòu ēn, jiē yóu shàng chū, yì jiān zhǎng yuǎn, mò bù sù rán. wài biǎo wú chén, nèi cháo duō yù, jī shì píng lǐ, zhí gòng yǒu héng, fǔ cáng nèi chōng, mín xiān láo yì. gōng shì yuàn yòu, wèi zú yǐ shāng cái, ān lè yán nián, zhòng shù suǒ tóng xìng. ruò fú gē ài huái bào, tóng bǐ diān rén, tài zǔ qún zhāo, wèi hòu zhū mù. xī hàn wǔ liú qíng wǎn wù, zhuī hèn lì yuán, wèi wén hóu kè zhōng shān, bù yǐ fēng dì, yīng xián xīn jī, chén suǒ wèi xiáng yě.
史臣曰:世祖南面嗣業,功參寶命,雖為繼體,事實艱難。御袞垂旒,深存政典,文武授任,不革舊章。明罰厚恩,皆由上出,義兼長遠,莫不肅然。外表無塵,內朝多豫,機事平理,職貢有恆,府藏內充,民鮮勞役。宮室苑囿,未足以傷財,安樂延年,眾庶所同幸。若夫割愛懷抱,同彼甸人,太祖群昭,位後諸穆。昔漢武留情晚悟,追恨戾園,魏文侯克中山,不以封弟,英賢心跡,臣所未詳也。
zàn yuē: wǔ dì pī xiǎn, huī hào zhǐ gē. sháo lǐng xiē jìn, péng pài chéng bō. wēi chéng jǐng lì, sù yù jīn kē. běi huái róng kuǎn, nán xiàn yí gē. shì cháo yàn yì, zhōng wài níng hé.
贊曰:武帝丕顯,徽號止戈。韶嶺歇祲,彭派澄波。威承景歷,肅御金科。北懷戎款,南獻夷歌。市朝晏逸,中外寧和。