gāo dì shàng
高帝上
tài zǔ gāo huáng dì huì dào chéng, zì shào bó, xìng xiāo shì, xiǎo huì dòu jiāng, hàn xiāng guó xiāo hé èr shí sì shì sūn yě. hé zi zàn dìng hóu yán shēng shì zhōng biāo, biāo shēng gōng fǔ yuàn zhāng, zhāng shēng hào, hào shēng yǎng, yǎng shēng yù shǐ dài fū wàng zhī, wàng zhī shēng guāng lù dài fū yù, yù shēng yù shǐ zhōng chéng shào, shào shēng guāng lù xūn hóng, hóng shēng jì yīn tài shǒu chǎn, chǎn shēng wú jùn tài shǒu yǒng, yǒng shēng zhōng shān xiāng bāo, bāo shēng bó shì zhōu, zhōu shēng shé qiū zhǎng jiǎo, jiǎo shēng zhōu cóng shì kuí, kuí shēng xiào lián xiū, xiū shēng guǎng líng fǔ chéng bào, bào shēng tài zhōng dài fū yì, yì shēng huái yīn lìng zhěng, zhěng shēng jí qiū lìng juàn, juàn shēng fǔ guó cān jūn lè zi, sòng shēng míng èr nián jiǔ yuè zèng tài cháng, shēng huáng kǎo.
太祖高皇帝諱道成,字紹伯,姓蕭氏,小諱斗將,漢相國蕭何二十四世孫也。何子酇定侯延生侍中彪,彪生公府掾章,章生皓,皓生仰,仰生御史大夫望之,望之生光祿大夫育,育生御史中丞紹,紹生光祿勛閎,閎生濟陰太守闡,闡生吳郡太守永,永生中山相苞,苞生博士周,周生蛇丘長矯,矯生州從事逵,逵生孝廉休,休生廣陵府丞豹,豹生太中大夫裔,裔生淮陰令整,整生即丘令雋,雋生輔國參軍樂子,宋升明二年九月贈太常,生皇考。
xiāo hé jū pèi, shì zhōng biāo miǎn guān jū dōng hǎi lán líng xiàn zhōng dōu xiāng zhōng dōu lǐ. jìn yuán kāng yuán nián, fēn dōng hǎi wèi lán líng jùn. zhōng cháo luàn, huái yīn lìng zhěng zì gōng qí, guò jiāng jū jìn líng wǔ jìn xiàn zhī dōng chéng lǐ. yù jū jiāng zuǒ zhě, jiē qiáo zhì běn tǔ, jiā yǐ nán míng, yú shì wèi nán lán líng lán líng rén yě.
蕭何居沛,侍中彪免官居東海蘭陵縣中都鄉中都里。晉元康元年,分東海為蘭陵郡。中朝亂,淮陰令整字公齊,過江居晉陵武進縣之東城裡。寓居江左者,皆僑置本土,加以南名,於是為南蘭陵蘭陵人也。
huáng kǎo huì chéng zhī, zì sì bó. shǎo yǒu dà zhì, cái lì guò rén, zōng rén dān yáng yǐn mó zhī běi yǎn zhōu cì shǐ yuán zhī bìng jiàn zhī zhòng. chū wèi jiàn wēi fǔ cān jūn. yì xī zhōng, shǔ zéi qiào zòng chū píng, huáng kǎo qiān yáng wǔ jiāng jūn ān gù wèn shān èr jùn tài shǒu, shàn yú suī fǔ. yuán jiā chū, xǐ wèi wǔ liè jiāng jūn jì nán tài shǒu. qī nián, yòu jiāng jūn dào yàn zhī běi fá dà bài, lǔ chéng shèng pò qīng bù zhū jùn guó. bié shuài ān píng gōng yǐ zhān juàn kòu jì nán, huáng kǎo lǜ shù bǎi rén jù zhàn, tuì zhī. lǔ zhòng dà jí, huáng kǎo shǐ yǎn bīng kāi chéng mén. zhòng jiàn yuē: zéi zhòng wǒ guǎ, hé qīng dí zhī shén! huáng kǎo yuē: jīn rì xuán shǒu qióng chéng, shì yǐ wēi jí, ruò fù shì ruò, bì wèi suǒ tú, wéi dāng jiàn qiáng dài zhī ěr. lǔ yí yǒu fú bīng, suì yǐn qù. qīng zhōu cì shǐ xiāo sī huà yù wěi zhèn bǎo xiǎn, huáng kǎo gù jiàn bù cóng, sī huà shī jù kuì zǒu.
皇考諱承之,字嗣伯。少有大志,才力過人,宗人丹陽尹摹之、北兗州刺史源之並見知重。初為建威府參軍。義熙中,蜀賊譙縱初平,皇考遷揚武將軍、安固汶山二郡太守,善於綏撫。元嘉初,徙為武烈將軍、濟南太守。七年,右將軍到彥之北伐大敗,虜乘勝破青部諸郡國。別帥安平公乙旃眷寇濟南,皇考率數百人拒戰,退之。虜眾大集,皇考使偃兵開城門。眾諫曰:「賊眾我寡,何輕敵之甚!」皇考曰:「今日懸守窮城,事已危急,若復示弱,必為所屠,惟當見強待之耳。」虜疑有伏兵,遂引去。青州刺史蕭思話欲委鎮保險,皇考固諫不從,思話失據潰走。
míng nián, zhēng nán dà jiāng jūn tán dào jì yú shòu zhāng zhuǎn zhàn bān shī, huá tái xiàn méi, yǎn zhōu cì shǐ zhú líng xiù dǐ zuì. sòng wén dì yǐ huáng kǎo yǒu quán chéng zhī gōng, shǒu shū yǔ dū du zhǎng shā wáng yì xīn yuē: chéng zhī lǐ mín zhí yì bù zài wǔ gàn hòu, jīn nǐ wèi yǎn zhōu cì shǐ, tán zhēng nán xiáng zhī. huáng kǎo yǔ dào jì wú sù gù, shì suì qǐn. qiān fǔ guó zhèn běi zhōng bīng cān jūn yuán wài láng.
明年,征南大將軍檀道濟於壽張轉戰班師,滑台陷沒,兗州刺史竺靈秀抵罪。宋文帝以皇考有全城之功,手書與都督長沙王義欣曰:「承之理民直亦不在武干後,今擬為兗州刺史,檀征南詳之。」皇考與道濟無素故,事遂寢。遷輔國鎮北中兵參軍、員外郎。
shí nián, xiāo sī huà wèi liáng zhōu cì shǐ, huáng kǎo wèi qí héng yě fǔ sī mǎ hàn zhōng tài shǒu. dī shuài yáng nán dāng kòu hàn chuān, liáng zhōu cì shǐ zhēn fǎ hù qì chéng zǒu, sī huà zhì xiāng yáng bù jìn. huáng kǎo qīng jūn qián xíng, gōng dī wěi wèi xìng tài shǒu xuē jiàn yú huáng jīn shān, kè zhī. huáng jīn shān, zhāng lǔ jiù shù, nán jiē hàn chuān, běi zhěn yì dào, xiǎn gù zhī jí. jiàn jì kuì sàn, huáng kǎo jí jù zhī. dī wěi liáng qín èr zhōu cì shǐ zhào wēn xiān jù zhōu chéng, wén huáng kǎo zhì, tuì jù xiǎo chéng, xuē jiàn tuì tún xià táo chéng, lì chái yíng. huáng kǎo yǐn jūn yǔ duì lěi, xiāng qù èr lǐ. jiàn yǔ wěi féng yì tài shǒu pú zǎo zi xī lì chū zhàn, huáng kǎo dà pò zhī. jiàn děng bì yíng zì shǒu bù gǎn chū, sī huà jì zhì, zéi nǎi shāo tuì. huáng kǎo jìn zhì é gōng shān, wèi zuǒ wèi jiāng jūn shā zhōu cì shǐ lǚ píng dà zhòng suǒ wéi jī rì, jiàn wǔ jiāng jūn xiāo wāng zhī píng xī dū hù duàn qiú děng zhì, biǎo lǐ fèn jī, dà pò zhī. nán dāng yòu qiǎn xī hé lǐng bù qí wàn yú rén, jiā hàn shuǐ liǎng àn, yuán zhào wēn, gōng bī huáng kǎo. xiāng jù sì shí yú rì. zéi jiē yī xī jiǎ, dāo jiàn bù néng shāng. huáng kǎo mìng jūn zhōng duàn shuò zhǎng shù chǐ, yǐ dà fǔ chuí qí hòu, zéi bù néng dāng, nǎi fén yíng tuì. huáng kǎo zhuī zhì nán chéng, zhòng jūn zì hòu ér jìn, lián zhàn jiē jié, liáng zhōu píng. zhào yuē: chéng zhī bǐng mìng xiān qū, méng xiǎn shēn rù, quán jūn lǚ kè, fèn qí zhōng guǒ, kě lóng xiāng jiāng jūn. suí fǔ zhuǎn níng shuò sī mǎ, tài shǒu rú gù. rù wèi tài zǐ tún qí xiào wèi. wén dì yǐ píng dī zhī láo, qīng zhōu quē, jiāng yù shòu yòng. péng chéng wáng yì kāng bǐng zhèng, huáng kǎo bù fù, nǎi zhuǎn wèi jiāng xià wáng sī tú zhōng bīng cān jūn lóng xiāng jiāng jūn nán tài shān tài shǒu, fēng jìn xìng xiàn wǔ děng nán, yì sān bǎi sì shí hù. qiān yòu jūn jiāng jūn. yuán jiā èr shí sì nián cú, nián liù shí sì. liáng tǔ mín sī zhī, yú é gōng shān lì miào jì sì. shēng míng èr nián, zèng sàn qí cháng shì jīn zǐ guāng lù dài fū.
十年,蕭思話為梁州刺史,皇考為其橫野府司馬、漢中太守。氐帥楊難當寇漢川,梁州刺史甄法護棄城走,思話至襄陽不進。皇考輕軍前行,攻氐偽魏興太守薛健於黃金山,克之。黃金山,張魯舊戍,南接漢川,北枕驛道,險固之極。健既潰散,皇考即據之。氐偽梁、秦二州刺史趙溫先據州城,聞皇考至,退據小城,薛健退屯下桃城,立柴營。皇考引軍與對壘,相去二里。健與偽馮翊太守蒲早子悉力出戰,皇考大破之。健等閉營自守不敢出,思話繼至,賊乃稍退。皇考進至峨公山,為左衛將軍、沙州刺史呂平大眾所圍積日,建武將軍蕭汪之、平西督護段虬等至,表里奮擊,大破之。難當又遣息和領步騎萬餘人,夾漢水兩岸,援趙溫,攻逼皇考。相拒四十餘日。賊皆衣犀甲,刀箭不能傷。皇考命軍中斷槊長數尺,以大斧捶其後,賊不能當,乃焚營退。皇考追至南城,眾軍自後而進,連戰皆捷,梁州平。詔曰:「承之稟命先驅,蒙險深入,全軍屢克,奮其忠果,可龍驤將軍。」隨府轉寧朔司馬,太守如故。入為太子屯騎校尉。文帝以平氐之勞,青州缺,將欲授用。彭城王義康秉政,皇考不附,乃轉為江夏王司徒中兵參軍、龍驤將軍、南泰山太守,封晉興縣五等男,邑三百四十戶。遷右軍將軍。元嘉二十四年殂,年六十四。梁土民思之,於峨公山立廟祭祀。升明二年,贈散騎常侍、金紫光祿大夫。
tài zǔ yǐ yuán jiā sì nián dīng mǎo suì shēng. zī biǎo yīng yì, lóng sǎng zhōng shēng, lín wén biàn tǐ. rú shì léi cì zōng lì xué yú jī lóng shān, tài zǔ nián shí sān, shòu yè, zhì lǐ jí zuǒ shì chūn qiū. shí qī nián, sòng dà jiāng jūn péng chéng wáng yì kāng bèi chù, zhèn yù zhāng, huáng kǎo lǐng bīng fáng shǒu, tài zǔ shě yè nán xíng. shí jiǔ nián, jìng líng mán dòng, wén dì qiǎn tài zǔ lǐng piān jūn tǎo miǎn běi mán. èr shí yī nián, fá suǒ lǔ, zhì qiū kǎn shān, bìng pò zǒu. èr shí sān nián, yōng zhōu cì shǐ xiāo sī huà zhèn xiāng yáng, qǐ tài zǔ zì suí, shù miǎn běi, tǎo fán dèng zhū shān mán, pò qí jù luò. chū wèi zuǒ jūn zhōng bīng cān jūn. èr shí qī nián, suǒ lǔ wéi rǔ nán shù zhǔ chén xiàn, tái qiǎn níng shuò jiāng jūn zāng zhì ān mán sī mǎ liú kāng zǔ jiù zhī. wén dì shǐ tài zǔ xuān zhǐ, shòu jié dù. wén lǔ zhǔ tuò bá dào xiàng péng chéng, zhì děng huí jūn jiù yuán. zhì xū yí, tài zǔ yǔ zhì bié jūn zhǔ hú zōng zhī děng wǔ jūn, bù qí shù qiān rén qián qū. dào yǐ qián guò huái, zú xiāng yù yú guǎn shān xià. hé zhàn bài jī, yuán huái bēn tuì, zōng zhī děng jiē xiàn méi. tài zǔ hái jiù zhì gù shǒu, wèi lǔ suǒ gōng wéi, shén wēi jí. shì níng, hái jīng shī.
太祖以元嘉四年丁卯歲生。姿表英異,龍顙鐘聲,鱗文遍體。儒士雷次宗立學於雞籠山,太祖年十三,受業,治《禮》及《左氏春秋》。十七年,宋大將軍彭城王義康被黜,鎮豫章,皇考領兵防守,太祖舍業南行。十九年,竟陵蠻動,文帝遣太祖領偏軍討沔北蠻。二十一年,伐索虜,至丘檻山,並破走。二十三年,雍州刺史蕭思話鎮襄陽,啟太祖自隨,戍沔北,討樊、鄧諸山蠻,破其聚落。初為左軍中兵參軍。二十七年,索虜圍汝南戍主陳憲,台遣寧朔將軍臧質、安蠻司馬劉康祖救之。文帝使太祖宣旨,授節度。聞虜主拓跋燾向彭城,質等回軍救援。至盱眙,太祖與質別軍主胡宗之等五軍,步騎數千人前驅。燾已潛過淮,卒相遇於莞山下。合戰敗績,緣淮奔退,宗之等皆陷沒。太祖還就質固守,為虜所攻圍,甚危急。事寧,還京師。
èr shí jiǔ nián, lǐng piān jūn zhēng chóu chí. liáng zhōu xī jiè jiù yǒu wǔ xìng shù, jìn lóng ān zhōng méi shǔ dī wǔ xìng xī běi yǒu lán gāo shù, qù chóu chí èr bǎi lǐ. tài zǔ jī èr lěi, jiē pò zhī. suì cóng gǔ kǒu rù guān, wèi zhì zhǎng ān bā shí lǐ, liáng zhōu cì shǐ liú xiù zhī qiǎn sī mǎ mǎ zhù zhù tài zǔ gōng tán dī chéng, bá zhī, lǔ wěi hé jiān gōng bēn zǒu. lǔ jiù bīng zhì, tài zǔ jūn lì pí shǎo, yòu wén wén dì bēng, nǎi shāo chéng hái nán zhèng. xí jué jìn xìng xiàn wǔ děng nán. xiào jiàn chū, chú jiāng xià wáng dà sī mǎ cān jūn, suí fǔ zhuǎn tài zǎi, qiān yuán wài láng zhí gé zhōng shū shè rén xī yáng wáng fǔ jūn cān jūn jiàn kāng lìng. xīn ān wáng zǐ luán yǒu shèng chǒng, jiǎn xuǎn liáo zuǒ, wèi běi zhōng láng zhōng bīng cān jūn. chén tài hòu yōu, qǐ wèi wǔ liè jiāng jūn, fù wèi jiàn kāng lìng, zhōng bīng rú gù. jǐng hé shì, chú hòu jūn jiāng jūn. zhí míng dì lì, wèi yòu jūn jiāng jūn.
二十九年,領偏軍征仇池。梁州西界舊有武興戍,晉隆安中沒屬氐;武興西北有蘭皋戍,去仇池二百里。太祖擊二壘,皆破之。遂從谷口入關,未至長安八十里,梁州刺史劉秀之遣司馬馬注助太祖攻談堤城,拔之,虜偽河間公奔走。虜救兵至,太祖軍力疲少,又聞文帝崩,乃燒城還南鄭。襲爵晉興縣五等男。孝建初,除江夏王大司馬參軍,隨府轉太宰,遷員外郎、直閣中書舍人、西陽王撫軍參軍、建康令。新安王子鸞有盛寵,簡選僚佐,為北中郎中兵參軍。陳太后憂,起為武烈將軍,復為建康令,中兵如故。景和世,除後軍將軍。值明帝立,為右軍將軍。
shí sì fāng fǎn pàn, huì jī tài shǒu xún yáng wáng zǐ fáng jí dōng zhū jùn jiē qǐ bīng. míng dì jiā tài zǔ fǔ guó jiāng jūn, lǜ zhòng dōng tǎo. zhì jìn líng, yǔ zéi qián fēng jiāng chéng hàn sūn tán guàn děng zhàn, yī rì pò zéi shí èr lěi. fēn jūn dìng zhū xiàn, jìn líng tài shǒu yuán biāo qì chéng zǒu, dōng jìng zhū chéng xiāng jì bēn sàn.
時四方反叛,會稽太守尋陽王子房及東諸郡皆起兵。明帝加太祖輔國將軍,率眾東討。至晉陵,與賊前鋒將程捍、孫曇瓘等戰,一日破賊十二壘。分軍定諸縣,晉陵太守袁摽棄城走,東境諸城相繼奔散。
xú zhōu cì shǐ xuē ān dōu fǎn péng chéng, cóng zi suǒ ér kòu huái yīn, shān yáng tài shǒu chéng tiān zuò jǔ chéng pàn, xú zhōu cì shǐ shēn lìng sūn yòu jiàng, zhēng tài zǔ tǎo zhī. shí tài zǔ píng dōng zéi hái, yòu jiāng nán tǎo, chū cì xīn tíng, qián jūn yǐ fā, ér suǒ ér zì suī líng dù huái, mǎ bù wàn yú rén, jī shā tái jūn zhǔ sūn gěng, zòng bīng bī qián jūn zhāng yǒng yíng, gào jí. míng dì wén zéi dù, jù zhuī tài zǔ wǎng jiù zhī, tún pò fǔ. suǒ ér xiàng zhōng lí, yǒng qiǎn níng shuò jiāng jūn wáng kuān jù xū yí, è qí guī lù. suǒ ér jī pò tái jūn zhǔ gāo dào qìng, zǒu zhī yú shí biē, jiāng xī guī. wáng kuān yǔ jūn zhǔ rèn nóng fū xiān jù bái hú jiàn, zhāng yǒng qiǎn tài zǔ chí dū kuān, suǒ ér dōng yào jī tài zǔ, shǐ bù dé qián. tài zǔ gǔ xíng jié zhèn, zhí rù kuān lěi, suǒ ér wàng jiàn bù gǎn fā. jīng shù rì, suǒ ér yǐn jūn dùn shí liáng, tài zǔ zhuī zhī zhì gé zhǒng, hòu qí hái yún zéi zhì, tài zǔ nǎi dùn jūn yǐn guǎn, fēn liǎng mǎ jūn jiā yíng wài yǐ dài zhī. é qǐng, zéi mǎ bù yǎn zhì, yòu tuī huǒ chē shù dào gōng zhàn. xiāng chí yí rì, nǎi chū qīng bīng gōng zéi xī, shǐ mǎ jūn hé jī qí hòu, zéi zhòng dà bài, zhuī bēn huò qí qì zhàng. jìn tún shí liáng jiàn běi. suǒ ér yè qiǎn qiān rén lái zhuó yíng, yíng zhōng jīng, tài zǔ wò bù qǐ, xuān lìng zuǒ yòu àn bù bù dé dòng, xū yú zéi sàn. tài zǔ yì yù yú shí liáng xī nán gāo dì zhú lěi tōng nán dào, duàn zéi zǒu lù, suǒ ér guǒ lái zhēng zhī. tài zǔ lǜ jūn jī pò zhī, zéi mǎ zì xiāng jiàn jí sǐ. suǒ ér zǒu xiàng zhōng lí, tài zǔ zhuī zhì àn ér hái. chú xiāo qí jiāng jūn, fēng xī yáng xiàn hóu, yì liù bǎi hù. qiān bā líng wáng wèi jūn sī mǎ, suí zhèn huì jī.
徐州刺史薛安都反彭城,從子索兒寇淮陰,山陽太守程天祚舉城叛,徐州刺史申令孫又降,徵太祖討之。時太祖平東賊還,又將南討,出次新亭,前軍已發,而索兒自睢陵渡淮,馬步萬餘人,擊殺台軍主孫耿,縱兵逼前軍張永營,告急。明帝聞賊渡,遽追太祖往救之,屯破釜。索兒向鍾離,永遣寧朔將軍王寬據盱眙,遏其歸路。索兒擊破台軍主高道慶,走之於石鱉,將西歸。王寬與軍主任農夫先據白鵠澗,張永遣太祖馳督寬,索兒東要擊太祖,使不得前。太祖鼓行結陣,直入寬壘,索兒望見不敢發。經數日,索兒引軍頓石樑,太祖追之至葛冢,候騎還雲賊至,太祖乃頓軍引管,分兩馬軍夾營外以待之。俄頃,賊馬步奄至,又推火車數道攻戰。相持移日,乃出輕兵攻賊西,使馬軍合擊其後,賊眾大敗,追奔獲其器仗。進屯石樑澗北。索兒夜遣千人來斫營,營中驚,太祖臥不起,宣令左右案部不得動,須臾賊散。太祖議欲於石樑西南高地築壘通南道,斷賊走路,索兒果來爭之。太祖率軍擊破之,賊馬自相踐藉死。索兒走向鍾離,太祖追至黯而還。除驍騎將軍,封西陽縣侯,邑六百戶。遷巴陵王衛軍司馬,隨鎮會稽。
jiāng zhōu cì shǐ jìn ān wáng zǐ xūn qiǎn lín chuān nèi shǐ zhāng yān zì pó yáng jiào dào rù sān wú, tái jūn zhǔ chén sī rén yǔ wěi lóng xiāng jiāng jūn rèn huáng zhèn xī cān jūn liú yuè xù gè jù xiǎn xiāng shǒu. míng dì qiǎn tài zǔ lǐng sān qiān rén tǎo zhī. shí cháo tíng qì jiǎ jiē chōng nán tǎo, tài zǔ jūn róng guǎ què, nǎi biān zōng pí wèi mǎ jù zhuāng, xī zhú wèi jì shēng, yè jǔ huǒ jìn jūn. zéi wàng jiàn kǒng jù, wèi zhàn ér zǒu. hái chú guì yáng wáng zhēng běi sī mǎ nán dōng hǎi tài shǒu xíng nán xú zhōu shì.
江州刺史晉安王子勛遣臨川內史張淹自鄱陽嶠道入三吳,台軍主沈思仁與偽龍驤將軍任皇、鎮西參軍劉越緒各據險相守。明帝遣太祖領三千人討之。時朝廷器甲皆充南討,太祖軍容寡闕,乃編棕皮為馬具裝,析竹為寄生,夜舉火進軍。賊望見恐懼,未戰而走。還除桂陽王征北司馬、南東海太守、行南徐州事。
chū, míng dì qiǎn zhāng yǒng shěn yōu zhī yǐ zhòng yù jiàng xuē ān dōu, wèi tài zǔ yuē: wú jīn yīn cǐ běi tǎo, qīng yì yǐ wèi hé rú? tài zǔ duì yuē: ān dōu cái shí bù zú, jiǎo huá yǒu yú. ruò zhǎng pèi huǎn yù, zé bì qiǎn zi rù cháo jīn yǐ bīng bī zhī, bǐ jiāng jù ér wèi jì, kǒng fēi guó zhī lì yě. dì yuē: zhòng jūn měng ruì, hé wǎng bù kè! qīng měi zhàng cè, xìng wù duō yán. ān dōu jiàn bīng zhì, guǒ yǐn suǒ lǔ, yǒng děng bài yú péng chéng. huái nán gū ruò, yǐ tài zǔ wèi jiǎ guān jūn jiāng jūn chí jié dū du běi tǎo qián fēng zhū jūn shì, zhèn huái yīn.
初,明帝遣張永、沈攸之以眾喻降薛安都,謂太祖曰:「吾今因此北討,卿意以為何如?」太祖對曰:「安都才識不足,狡猾有餘。若長轡緩御,則必遣子入朝;今以兵逼之,彼將懼而為計,恐非國之利也。」帝曰:「眾軍猛銳,何往不克!卿每杖策,幸勿多言。」安都見兵至,果引索虜,永等敗於彭城。淮南孤弱,以太祖為假冠軍將軍、持節、都督北討前鋒諸軍事,鎮淮陰。
tài shǐ sān nián, shěn yōu zhī wú xǐ běi bài yú suī kǒu. zhū chéng shù dà xiǎo xī bēn guī, lǔ suì jìn zhì huái běi, wéi jiǎo chéng, shù zhǔ jiǎ fǎ dù lì ruò bù dí. zhū jiāng quàn tài zǔ dù àn jiù zhī, tài zǔ bù xǔ qiǎn jūn zhǔ gāo dào qìng jiāng shù bǎi zhāng nǔ fú jiàn huái zhōng, yáo shè chéng wài lǔ nǔ yī fā shù bǎi jiàn jù qù, lǔ qí xiāng yǐn bì zhī, nǎi mìng jìn zhàn, chéng wéi jí jiě. qiān dū nán yǎn xú èr zhōu zhū jūn shì nán yǎn zhōu cì shǐ, chí jié jiǎ guān jūn dū běi tǎo rú gù. wǔ nián, jìn dū yǎn qīng jì sān zhōu. liù nián, chú huáng mén shì láng, lǐng yuè qí xiào wèi, bù bài. fù shòu guān jūn jiāng jūn. liú běn rèn.
泰始三年,沈攸之、吳喜北敗於睢口。諸城戍大小悉奔歸,虜遂進至淮北,圍角城,戍主賈法度力弱不敵。諸將勸太祖渡岸救之,太祖不許;遣軍主高道慶將數百張弩浮艦淮中,遙射城外虜;弩一發數百箭俱去,虜騎相引避之,乃命進戰,城圍即解。遷督南兗徐二州諸軍事、南兗州刺史,持節、假冠軍、督北討如故。五年,進督兗、青、冀三州。六年,除黃門侍郎,領越騎校尉,不拜。復授冠軍將軍。留本任。
míng dì cháng xián tài zǔ fēi rén chén xiāng, ér mín jiān liú yán, yún xiāo dào chéng dāng wèi tiān zǐ, míng dì yù yǐ wèi yí. qiǎn guān jūn jiāng jūn wú xǐ yǐ sān qiān rén běi shǐ, lìng xǐ liú jūn pò fǔ, zì chí yín hú jiǔ fēng cì tài zǔ. tài zǔ róng yī chū mén yíng, jí zhuó yǐn zhī. xǐ hái, dì yì nǎi yuè. qī nián, zhēng hái jīng shī bù xià quàn wù jiù zhēng, tài zǔ yuē: zhū qīng àn yú jiàn shì. zhǔ shàng zì zhū zhū dì, wèi tài zǐ zhì ruò, zuò wàn suì hòu jì, hé guān tuó zú. wéi yīng sù fā, shì huǎn bì jiàn yí. jīn gǔ ròu xiāng hài, zì fēi líng zhǎng zhī yùn, huò nán jiāng xìng, fāng yǔ qīng děng lù lì ěr. bài sàn qí cháng shì tài zǐ zuǒ wèi lǜ. shí shì zǔ yǐ gōng dāng bié fēng gàn xiàn, tài zǔ yǐ yī mén èr fēng, gù cí bù shòu, zhào xǔ zhī. jiā yì èr bǎi hù. míng dì bēng, yí zhào wèi yòu wèi jiāng jūn, lǐng wèi wèi, jiā bīng wǔ bǎi rén. yǔ shàng shū lìng yuán càn hù jūn chǔ yuān lǐng jūn liú miǎn gòng zhǎng jī shì. yòu bié lǐng dōng běi xuǎn shì. xún jiě wèi wèi, jiā shì zhōng, lǐng shí tóu shù jūn shì.
明帝常嫌太祖非人臣相,而民間流言,雲「蕭道成當為天子」,明帝愈以為疑。遣冠軍將軍吳喜以三千人北使,令喜留軍破釜,自持銀壺酒封賜太祖。太祖戎衣出門迎,即酌飲之。喜還,帝意乃悅。七年,徵還京師;部下勸勿就徵,太祖曰:「諸卿暗於見事。主上自誅諸弟,為太子稚弱,作萬歲後計,何關佗族。惟應速發,事緩必見疑。今骨肉相害,自非靈長之運,禍難將興,方與卿等戮力耳。」拜散騎常侍、太子左衛率。時世祖以功當別封贛縣,太祖以一門二封,固辭不受,詔許之。加邑二百戶。明帝崩,遺詔為右衛將軍,領衛尉,加兵五百人。與尚書令袁粲、護軍褚淵、領軍劉勔共掌機事。又別領東北選事。尋解衛尉,加侍中,領石頭戍軍事。
míng dì zhū lù fān qī, jiāng zhōu cì shǐ guì yáng wáng xiū fàn yǐ rén fán huò quán. jí cāng wú wáng lì, gèng yǒu kuī yú zhī wàng, mì yǔ zuǒ yòu yān rén yú hòu táng xí chí mǎ, zhāo jù shì zhòng. yuán huī èr nián wǔ yuè, jǔ bīng yú xún yáng, shōu lüè guān mín, shù rì dé shì zhòng èr wàn rén, qí wǔ bǎi pǐ. fā pén kǒu, xī chéng shāng lǚ chuán jiàn. dà léi shù zhǔ dù dào xīn què tóu shù zhǔ liú qiān qī gào biàn, cháo tíng huáng hài. tài zǔ yǔ hù jūn chǔ yuān zhēng běi zhāng yǒng lǐng jūn liú miǎn pú shè liú bǐng yóu jī jiāng jūn dài míng bǎo xiāo qí jiāng jūn ruǎn diàn fū yòu jūn jiāng jūn wáng dào lóng zhōng shū shè rén sūn qiān líng yuán wài láng yáng yùn zhǎng jí zhōng shū shěng jì yì, mò yǒu yán zhě. tài zǔ yuē: xī shàng liú móu nì, jiē yīn yān huǎn, zhì yú fù bài. xiū fàn bì yuǎn chéng qián shī, qīng bīng jí xià, chéng wǒ wú bèi. jīn yīng biàn zhī shù, bù yí niàn yuǎn, ruò piān shī shī lǜ, zé dà jǔ zhòng xīn. yí dùn xīn tíng bái xià, jiān shǒu gōng yē dōng fǔ shí tóu yǐ dài. zéi qiān lǐ gū jūn, hòu wú wěi jī, qiú zhàn bù dé, zì rán wǎ jiě. wǒ qǐng dùn xīn tíng yǐ dāng qí fēng zhēng běi kě yǐ jiàn jiǎ shǒu bái xià zhōng táng jiù shì zhì bīng dì, lǐng jūn yí tún xuān yáng mén wèi zhū jūn jié dù zhū guì ān zuò diàn zhōng, yòu jūn zhū rén bù xū jìng chū. wǒ zì qián qū, pò zéi bì yǐ. yīn suǒ bǐ xià yì, bìng zhù tóng.
明帝誅戮蕃戚,江州刺史桂陽王休范以人凡獲全。及蒼梧王立,更有窺窬之望,密與左右閹人於後堂習馳馬,招聚士眾。元徽二年五月,舉兵於尋陽,收略官民,數日得士眾二萬人,騎五百匹。發盆口,悉乘商旅船艦。大雷戍主杜道欣、鵲頭戍主劉諐期告變,朝廷惶駭。太祖與護軍褚淵、征北張永、領軍劉勔、僕射劉秉、游擊將軍戴明寶、驍騎將軍阮佃夫、右軍將軍王道隆、中書舍人孫千齡、員外郎楊運長集中書省計議,莫有言者。太祖曰:「昔上流謀逆,皆因淹緩,至於覆敗。休范必遠懲前失,輕兵急下,乘我無備。今應變之術,不宜念遠,若偏師失律,則大沮眾心。宜頓新亭、白下,堅守宮掖、東府、石頭以待。賊千里孤軍,後無委積,求戰不得,自然瓦解。我請頓新亭以當其鋒;征北可以見甲守白下;中堂舊是置兵地,領軍宜屯宣陽門為諸軍節度;諸貴安坐殿中,右軍諸人不須競出。我自前驅,破賊必矣。」因索筆下議,並注同。
zhōng shū shè rén sūn qiān líng yǔ xiū fàn yǒu mì qì, dú yuē: yí yī jiù qiǎn jūn jù liáng shān lǔ xiǎn jiān, yòu wèi ruò bù chū bái xià, zé yīng jìn dùn nán zhōu. tài zǔ zhèng sè yuē: zéi jīn yǐ jìn, liáng shān qǐ kě dé zhì! xīn tíng jì shì bīng chōng, suǒ yǐ yù sǐ bào guó ěr. cháng rì nǎi kě qū qǔ xiāng cóng, jīn bù de yě. zuò qǐ, tài zǔ gù wèi liú miǎn yuē: lǐng jūn yǐ tóng bǐ yì, bù kě gǎi yì. nǎi dān chē bái fú chū xīn tíng. jiā tài zǔ shǐ chí jié dū du zhēng tǎo zhū jūn píng nán jiāng jūn, jiā gǔ chuī yī bù.
中書舍人孫千齡與休范有密契,獨曰:「宜依舊遣軍據梁山、魯顯間,右衛若不出白下,則應進頓南州。」太祖正色曰:「賊今已近,梁山豈可得至!新亭既是兵沖,所以欲死報國耳。常日乃可屈曲相從,今不得也。」座起,太祖顧謂劉勔曰:「領軍已同鄙議,不可改易。」乃單車白服出新亭。加太祖使持節、都督征討諸軍、平南將軍,加鼓吹一部。
zhì xīn tíng chéng lěi wèi bì, zéi qián jūn yǐ zhì. tài zǔ fāng jiě yī gāo wò, yǐ ān zhòng xīn, nǎi suǒ bái hǔ fān, dēng xī yuán. shǐ níng shuò jiāng jūn gāo dào qìng yǔ lín jiān chén xiǎn dá yuán wài láng wáng jìng zé fú gě yǔ zéi shuǐ zhàn, zì xīn lín zhì chì àn, dà pò zhī, shāo qí chuán jiàn, sǐ shāng shén zhòng. zéi bù shàng xīn lín, tài zǔ chí shǐ bào liú miǎn, jí kāi dà xiǎo héng, bō huái zhōng chuán fǎng, xī dù běi àn. xiū fàn chéng jiān yú lǜ zhòng zhì lěi nán, shàng qiǎn níng shuò jiāng jūn huáng huí mǎ jūn zhǔ zhōu pán lóng jiāng bù qí chū lěi duì zhèn. xiū fàn fēn bīng gōng lěi dōng, duǎn bīng jiē zhàn, zì sì zhì wǔ, zhòng jiē shī sè. tài zǔ yuē: zéi suī duō ér luàn, xún pò yě. yáng yùn zhǎng lǐng sān qí shè shǒu qī bǎi rén, yǐn qiáng mìng zhòng, gù zéi bù dé bī chéng. wèi shí, zhāng jìng ér zhǎn xiū fàn shǒu. tài zǔ qiǎn duì zhǔ chén líng bǎo sòng shǒu hái tái, líng bǎo lù zhōng yù zéi jūn, mái shǒu dào cè. tái jūn bù jiàn xiū fàn shǒu, yù yí jù. zéi zhòng yì bù zhī xiū fàn yǐ sǐ, bié lǜ dù hēi lí jí gōng lěi dōng sī kōng zhǔ bù xiāo huì lǎng shù bǎi rén tū rù dōng mén, jiào zào zhì táng xià, chéng shàng shǒu mén bīng pī tuì. tài zǔ tǐng shēn shàng mǎ, lǜ shù bǎi rén chū zhàn zéi jiē tuī dùn ér qián, xiāng qù shù zhàng, fēn bīng héng shè. tài zǔ yǐn mǎn jiāng fā, zuǒ yòu jiāng dài zhòng xù jǔ dùn gǎn zhī, jiàn yīng shǒu yǐn yǔ, shāng bǎi yú rén. zéi sǐ zhàn bù néng dāng, nǎi què. zhòng jūn fù dé bǎo chéng, yǔ hēi lí jù zhàn, zì bū dá míng dàn, shǐ shí bù xī. qí yè dà yǔ, gǔ jiào bù fù xiāng wén, jiāng shì jī rì bù dé qǐn shí, jūn zhōng mǎ yè jīng, chéng nèi luàn zǒu, tài zǔ bǐng zhú zhèng zuò, lì shēng ā zhǐ zhī, rú cǐ zhě shù sì.
治新亭城壘未畢,賊前軍已至。太祖方解衣高臥,以安眾心,乃索白虎幡,登西垣。使寧朔將軍高道慶、羽林監陳顯達、員外郎王敬則浮舸與賊水戰,自新林至赤岸,大破之,燒其船艦,死傷甚眾。賊步上新林,太祖馳使報劉勔,急開大小桁,撥淮中船舫,悉渡北岸。休范乘肩輿率眾至壘南,上遣寧朔將軍黃回、馬軍主周盤龍將步騎出壘對陣。休范分兵攻壘東,短兵接戰,自巳至午,眾皆失色。太祖曰:「賊雖多而亂,尋破也。」楊運長領三齊射手七百人,引強命中,故賊不得逼城。未時,張敬兒斬休范首。太祖遣隊主陳靈寶送首還台,靈寶路中遇賊軍,埋首道側。台軍不見休范首,愈疑懼。賊眾亦不知休范已死,別率杜黑蠡急攻壘東;司空主簿蕭惠朗數百人突入東門,叫噪至堂下,城上守門兵披退。太祖挺身上馬,率數百人出戰;賊皆推盾而前,相去數丈,分兵橫射。太祖引滿將發,左右將戴仲緒舉盾扞之,箭應手飲羽,傷百餘人。賊死戰不能當,乃卻。眾軍復得保城,與黑蠡拒戰,自晡達明旦,矢石不息。其夜大雨,鼓叫不復相聞,將士積日不得寢食,軍中馬夜驚,城內亂走,太祖秉燭正坐,厲聲呵止之,如此者數四。
zéi shuài dīng wén háo shè fú pò tái jūn yú zào jiá qiáo, zhí zhì zhū què héng, liú miǎn yù kāi héng, wáng dào lóng bù cóng, miǎn jí dào lóng bìng zhàn méi. chū, miǎn gāo shàng qí yì, tuō zào yuán zhái, míng wèi dōng shān, pō hū shì wù. tài zǔ wèi zhī yuē: jiāng jūn yǐ gù mìng zhī zhòng, rèn jiān nèi wài zhǔ shàng chūn qiū wèi jǐ, zhū wáng bìng yòu chōng, shàng liú shēng yì, xiá ěr suǒ wén. cǐ shì jiāng jūn jiān nán zhī rì, ér jiāng jūn shēn shàng cóng róng, fèi shěng yǔ yì, yī zhāo shì zhì, suī huǐ hé zhuī! miǎn jìng bù nà. zéi jìn zhì dù lǎo zhái, chē qí diǎn qiān máo tián kāi dōng fǔ nà zéi, guān jūn jiāng jūn shěn huái míng yú shí tóu bēn sàn, zhāng yǒng kuì yú bái xià, gōng nèi chuán xīn tíng yì xiàn. tài hòu zhí cāng wú wáng shǒu qì yuē: tiān xià bài yǐ! tài zǔ qiǎn jūn zhǔ chén xiǎn dá rèn nóng fū zhāng jìng ér zhōu pán lóng děng, cóng shí tóu jì huái, jiān dào cóng chéng míng mén rù wèi gōng què.
賊帥丁文豪設伏破台軍於皂莢橋,直至朱雀桁,劉勔欲開桁,王道隆不從,勔及道隆並戰沒。初,勔高尚其意,托造園宅,名為「東山」,頗忽世務。太祖謂之曰:「將軍以顧命之重,任兼內外;主上春秋未幾,諸王並幼沖,上流聲議,遐邇所聞。此是將軍艱難之日,而將軍深尚從容,廢省羽翼,一朝事至,雖悔何追!」勔竟不納。賊進至杜姥宅,車騎典簽茅恬開東府納賊,冠軍將軍沈懷明於石頭奔散,張永潰於白下,宮內傳新亭亦陷。太后執蒼梧王手泣曰:「天下敗矣!」太祖遣軍主陳顯達、任農夫、張敬兒、周盤龍等,從石頭濟淮,間道從承明門入衛宮闕。
xiū fàn jí sǐ, diǎn qiān xǔ gōng yǔ zhà chēng xiū fàn zài xīn tíng, shì shù huáng huò, yì lěi tóu míng zhě qiān shù, tài zǔ suí dé zhé shāo zhī, nǎi liè bīng dēng chéng běi, wèi yuē: liú xiū fàn fù zǐ xiān zuó jiē yǐ jí lù, shī zài nán gāng xià. shēn shì xiāo píng nán, zhū jūn shàn jiàn guān. jūn děng míng jiē yǐ fén chú, wù yǒu jù yě. tái fēn qiǎn zhòng jūn jī dù lǎo zhái xuān yáng mén zhū zéi, jiē pò píng zhī. tài zǔ zhèn lǚ kǎi rù, bǎi xìng yuán dào jù guān, yuē: quán guó jiā zhě cǐ gōng yě.
休范即死,典簽許公與詐稱休范在新亭,士庶惶惑,詣壘投名者千數,太祖隨得輒燒之,乃列兵登城北,謂曰:「劉休范父子先昨皆已即戮,屍在南岡下。身是蕭平南,諸君善見觀。君等名皆已焚除,勿有懼也。」台分遣眾軍擊杜姥宅、宣陽門諸賊,皆破平之。太祖振旅凱入,百姓緣道聚觀,曰:「全國家者此公也。」
tài zǔ yǔ yuán càn chǔ yuān liú bǐng yǐn jiù jiě zhí, bù xǔ. qiān sàn qí cháng shì zhōng lǐng jūn dū du nán yǎn xú yǎn qīng jì wǔ zhōu jūn shì zhèn jūn jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ, chí jié rú gù. jìn jué wèi gōng, zēng yì èr qiān hù. tài zǔ yù fēn qí gōng, qǐng yì càn děng hù, gèng rì rù zhí jué shì, hào wèi sì guì. qín shí yǒu tài hòu ráng hóu jīng yáng gāo líng jūn, chēng wèi sì guì, zhì shì nǎi fù yǒu yān. sì nián, jiā tài zǔ shàng shū zuǒ pú shè, běn guān rú gù.
太祖與袁粲、褚淵、劉秉引咎解職,不許。遷散騎常侍、中領軍、都督南兗徐兗青冀五州軍事、鎮軍將軍、南兗州刺史,持節如故。進爵為公,增邑二千戶。太祖欲分其功,請益粲等戶,更日入直決事,號為「四貴」。秦時有太后、穰侯、涇陽、高陵君,稱為「四貴」,至是乃復有焉。四年,加太祖尚書左僕射,本官如故。
xiū fàn píng hòu, cāng wú wáng jiàn xíng xiōng bào. nán xú zhōu cì shǐ jiàn píng wáng jǐng sù shǎo yǒu lìng yù, cháo yě guī xīn. jǐng sù yì qián wèi zì quán zhī jì, bù kuǎn chéng yú tài zǔ, tài zǔ jù ér bù nà. qī yuè, yǔ lín jiān yuán zhī bēn jǐng sù, biàn jǔ bīng. tài zǔ chū tún xuán wǔ hú, qiǎn zhòng jūn běi tǎo, shì píng nǎi hái. tài zǔ wēi míng jì zhòng, cāng wú wáng shēn xiāng cāi jì, jǐ jiā dà huò. chén tài fēi mà zhī yuē: xiāo dào chéng yǒu gōng yú guó, jīn ruò hài zhī, hòu shuí fù wèi rǔ zhe lì zhě? nǎi zhǐ.
休范平後,蒼梧王漸行兇暴。南徐州刺史建平王景素少有令譽,朝野歸心。景素亦潛為自全之計,布款誠於太祖,太祖拒而不納。七月,羽林監袁祗奔景素,便舉兵。太祖出屯玄武湖,遣眾軍北討,事平乃還。太祖威名既重,蒼梧王深相猜忌,幾加大禍。陳太妃罵之曰:「蕭道成有功於國,今若害之,後誰復為汝著力者?」乃止。
tài zǔ mì móu fèi lì. wǔ nián qī yuè wù zǐ, dì wēi xíng chū běi hú, cháng dān mǎ xiān zǒu, yǔ yí jìn wèi suí hòu zhuī zhī, yú dī táng xiāng dǎo jí. zuǒ yòu zhāng hù ér mǎ zhuì hú, dì nù, qǔ mǎ zhì guāng míng tíng qián, zì chí qí cì shā zhī, yīn gòng tú gē, yǔ zuǒ yòu zuò qiāng hú jì wèi lè. yòu yú mán gāng dǔ tiào. jì xī nǎi hái rén shòu diàn dōng ā zhān wū zhōng qǐn. yǔ zuǒ yòu yáng yù fū: cì zhī nǚ dù, bào wǒ. shí shā hài wú cháng, rén huái wēi jù. yù fū yǔ qí dǎng chén fèng bó děng èr shí wǔ rén tóng móu, yú zhān wū zhōng qǔ qiān niú dāo shā cāng wú wáng, chēng chì, shǐ xiāng xià zòu jì, yīn jiāng shǒu chū yǔ wáng jìng zé, jìng zé sòng tài zǔ. tài zǔ yè cóng chéng míng mén chéng cháng suǒ qí chì mǎ rù, diàn nèi jīng bù, jí zhī cāng wú wáng sǐ, xián chēng wàn suì. jí tài zǔ jiàn zuò, hào cǐ mǎ wèi lóng xiāng jiāng jūn, shì wèi wèi lóng xiāng chì.
太祖密謀廢立。五年七月戊子,帝微行出北湖,常單馬先走,羽儀禁衛隨後追之,於堤塘相蹈藉。左右張互兒馬墜湖,帝怒,取馬置光明亭前,自馳騎刺殺之,因共屠割,與左右作羌胡伎為樂。又於蠻岡賭跳。際夕乃還仁壽殿東阿氈屋中寢。語左右楊玉夫:「伺織女度,報我。」時殺害無常,人懷危懼。玉夫與其黨陳奉伯等二十五人同謀,於氈屋中取千牛刀殺蒼梧王,稱敕,使廂下奏伎,因將首出與王敬則,敬則送太祖。太祖夜從承明門乘常所騎赤馬入,殿內驚怖,即知蒼梧王死,咸稱萬歲。及太祖踐阼,號此馬為「龍驤將軍」,世謂為「龍驤赤」。
míng rì, tài zǔ róng fú chū diàn tíng huái shù xià, zhào sì guì jí yì. tài zǔ wèi liú bǐng yuē: dān yáng guó jiā zhòng qī, jīn rì zhī shì, shǔ yǒu suǒ guī. bǐng ràng bù dāng. tài zǔ cì ràng yuán càn, càn yòu bù shòu. tài zǔ nǎi xià yì, bèi fǎ jià yì dōng chéng, yíng lì shùn dì. yú shì zhǎng dāo zhē càn bǐng děng, gè shī sè ér qù. jiǎ wǔ, tài zǔ yí zhèn dōng fǔ, yǔ yuán càn chǔ yuān liú bǐng gè jiǎ zhàng wǔ shí rén rù diàn. bǐng shēn, jìn wèi shì zhōng sī kōng lù shàng shū shì biāo qí dà jiāng jūn, chí jié dū du cì shǐ rú gù, fēng jìng líng jùn gōng, yì wǔ qiān hù, gěi yóu chuáng luò chē, bān jiàn sān shí rén. tài zǔ gù cí shàng mìng, jí biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. gēng xū, jìn dū nán xú zhōu cì shǐ. fēng yáng yù fū děng èr shí wǔ rén jué yì gè yǒu chà. shí yuè wù chén, yòu jìn dū yù sī èr zhōu.
明日,太祖戎服出殿庭槐樹下,召四貴集議。太祖謂劉秉曰:「丹陽國家重戚,今日之事,屬有所歸。」秉讓不當。太祖次讓袁粲,粲又不受。太祖乃下議,備法駕詣東城,迎立順帝。於是長刀遮粲、秉等,各失色而去。甲午,太祖移鎮東府,與袁粲、褚淵、劉秉各甲仗五十人入殿。丙申,進位侍中、司空、錄尚書事、驃騎大將軍,持節、都督、刺史如故,封竟陵郡公,邑五千戶,給油幢絡車,班劍三十人。太祖固辭上命,即驃騎大將軍、開府儀同三司。庚戌,進督南徐州刺史。封楊玉夫等二十五人爵邑各有差。十月戊辰,又進督豫、司二州。
chū, jīng zhōu cì shǐ shěn yōu zhī yǔ tài zǔ yú jǐng hé shì tóng zhí diàn shěng, shēn yǐ huān hǎo, yǐ zhǎng nǚ yì xìng gōng zhǔ qī yōu zhī dì sān zi yuán hé. yōu zhī wèi yǐng zhōu, zhí míng dì wǎn yùn, yīn yǒu yì tú, zì yǐng zhōu qiān wèi jīng zhōu, jù liǎn bīng lì, jiāng lì táo wáng, zhé tǎo zhì lín wǔ. yǎng mǎ zhì èr qiān yú pǐ, jiē fēn fù shù luó jiāng shì, shǐ gēng tián ér shí, lǐn cái xī chōng cāng chǔ. jīng zhōu zuò bù suì sòng shù qiān rén zhàng, yōu zhī gē liú, bù shàng gòng tǎo sì shān mán. zhuāng zhì zhàn jiàn shù bǎi qiān sōu, shěn zhī líng xī lǐ, qián bó qì xiè jù jī, cháo tíng wèi zhī. gāo dào qìng jiā zài huá róng, jiǎ hái guò jiāng líng. dào qìng sù biàn mǎ, yōu zhī yǔ yàn yǐn, yú tīng shì qián hé mǎ shuò, dào qìng shuò zhōng pò yōu zhī mǎ ān, yōu zhī nù, suǒ rèn shuò, dào qìng chí mǎ ér chū. hái dōu, shuō yōu zhī fǎn zhuàng, qǐng sān qiān rén xí zhī. cháo yì lǜ qí shì nán jì, tài zǔ yòu bǎo chí bù xǔ. tài zǔ jì fèi lì, qiǎn yōu zhī zǐ sī tú zuǒ zhǎng shǐ yuán yǎn jī cāng wú wáng zhū nüè hài qì wù shì zhī, yōu zhī wèi dé jí qǐ bīng, nǎi shàng biǎo chēng qìng, bìng yǔ tài zǔ shū tuī gōng. yōu zhī yǒu sù shū shí shù xíng, cháng tāo zài liǎng dāng jiǎo, yún shì míng dì yǔ jǐ yuē shì. shí èr yuè, suì jǔ bīng. qí qiè cuī shì xǔ shì jiàn yōu zhī yuē: guān nián yǐ lǎo, nà bù wèi bǎi kǒu jì! yōu zhī zhǐ liǎng dāng jiǎo shì zhī, chēng tài hòu lìng zhào jǐ xià dū. jīng shī kǒng jù. yǐ mǎo, tài zǔ rù jū cháo táng, mìng zhū jiāng xī tǎo, píng xī jiāng jūn huáng huí wèi dū du qián qū.
初,荊州刺史沈攸之與太祖於景和世同直殿省,申以歡好,以長女義興公主妻攸之第三子元和。攸之為郢州,值明帝晚運,陰有異圖,自郢州遷為荊州,聚斂兵力,將吏逃亡,輒討質鄰伍。養馬至二千餘匹,皆分賦戍邏將士,使耕田而食,廩財悉充倉儲。荊州作部歲送數千人仗,攸之割留,簿上供討四山蠻。裝治戰艦數百千艘,沈之靈溪里,錢帛器械巨積,朝廷畏之。高道慶家在華容,假還過江陵。道慶素便馬,攸之與宴飲,於聽事前合馬槊,道慶槊中破攸之馬鞍,攸之怒,索刃槊,道慶馳馬而出。還都,說攸之反狀,請三千人襲之。朝議慮其事難濟,太祖又保持不許。太祖既廢立,遣攸之子司徒左長史元琰齎蒼梧王諸虐害器物示之,攸之未得即起兵,乃上表稱慶,並與太祖書推功。攸之有素書十數行,常韜在裲襠角,雲是明帝與己約誓。十二月,遂舉兵。其妾崔氏、許氏諫攸之曰:「官年已老,那不為百口計!」攸之指裲襠角示之,稱太后令召己下都。京師恐懼。乙卯,太祖入居朝堂,命諸將西討,平西將軍黃回為都督前驅。
qián xiāng zhōu cì shǐ wáng yùn, tài hòu xiōng zi, shǎo yǒu dǎn lì, yǐ fù kǎi míng huàn bù dá, yù yǐ jiāng tú zì fèn. měi fǔ dāo yuē: lóng yuān tài ē, rǔ zhī wǒ zhě. shū fù jǐng wén jiè zhī yuē: ā dá, rǔ miè wǒ mén hù! yùn yuē: dá yǔ tóng wū guì jiàn jué yì. tóng wū, jǐng wén zi xuàn xiǎo zì dá, yùn xiǎo zì yě. yùn zāo mǔ sàng bà rèn, hái zhì bā líng, tíng zhōu yī yuè, rì yǔ yōu zhī mì xiāng jiāo gòu. shí yōu zhī wèi biàn jǔ bīng, yùn nǎi xià dá yǐng zhōu. shì zǔ wèi yǐng zhōu zhǎng shǐ, yùn qī shì zǔ chū diào, yīn zuò luàn jù yǐng chéng, shì zǔ zhī zhī, bù chū. yùn hái zhì dōng fǔ qián, yòu qī tài zǔ chū, tài zǔ yòu bù chū diào, zài jì bù xíng, wài móu yù gù.
前湘州刺史王蘊,太后兄子,少有膽力,以父楷名宦不達,欲以將途自奮。每撫刀曰:「龍淵、太阿,汝知我者。」叔父景文誡之曰:「阿答,汝滅我門戶!」蘊曰:「答與童烏貴賤覺異。」童烏,景文子絢小字;答,蘊小字也。蘊遭母喪罷任,還至巴陵,停舟一月,日與攸之密相交構。時攸之未便舉兵,蘊乃下達郢州。世祖為郢州長史,蘊期世祖出吊,因作亂據郢城,世祖知之,不出。蘊還至東府前,又期太祖出,太祖又不出吊,再計不行,外謀愈固。
sī tú yuán càn shàng shū lìng liú bǐng jiàn tài zǔ wēi quán shāo shèng, lǜ bù zì ān, yǔ yùn jí huáng huí děng xiāng jié jǔ shì, diàn nèi sù wèi zhǔ shuài, wú bù xié tóng. yōu zhī fǎn wèn chū zhì, tài zǔ wǎng shí tóu yǔ càn móu yì, càn chēng jí bù xiāng jiàn. kè rén shēn yè qǐ bīng jù shí tóu, liú bǐng kuāng qiè, bū shí, cóng dān yáng jùn zài fù nǚ rù shí tóu, cháo tíng bù zhī yě. qí yè, dān yáng chéng wáng xùn gào biàn, bǐng cóng dì lǐng jūn yùn jí zhí gé jiāng jūn bo bó xìng děng yán bīng wèi nèi yīng. tài zǔ mìng wáng jìng zé yú gōng nèi zhū zhī. qiǎn zhū jiāng gōng shí tóu, wáng yùn jiāng shù bǎi jīng shǒu dài jiǎ fù càn, chéng mén yǐ bì, guān jūn yòu zhì, nǎi sàn. zhòng jūn gōng shí tóu, zhǎn càn. liú bǐng zǒu luò yán hú, yùn táo dòu chǎng, bìng qín zhǎn zhī. càn wèi rèn suī zhòng, wú jīng shì zhī lüè, shū fàng hǎo jiǔ. bù xiè bái yáng jiāo yě jiān, dào yù yī shì dài fū, biàn hū yǔ hān yǐn. míng rì, cǐ rén wèi bèi zhī gù, dào mén qiú tōng, càn yuē: zuó yǐn jiǔ wú ǒu, liáo xiāng yào ěr. jìng bù yǔ xiāng jiàn. cháng zuò wǔ yán shī yún: fǎng jī suī zhōng yǔ, xún jì nǎi cāng zhōu. gài qí zhì yě. liú bǐng shǎo yǐ zōng shì qīng jǐn jiàn zhī. xiào wǔ shì, bǐng dì xiá zuò tōng dí mǔ yīn shì yǎng nǚ, yīn wáng shé zhōng xuè chū, zhòng yí xíng dú hài, xiào wǔ shǐ bǐng cóng dì zhī fěng bǐng qǐ zhèng qí shì. bǐng yuē: xíng lù zhī rén, shàng bù yīng ěr, jīn rì nǎi kě yī mén tóng jǐn, wú róng fèng chì. zhòng yǐ cǐ chēng zhī, gù wèi míng dì suǒ rèn. cāng wú fèi, bǐng chū jí yì, yú lù féng dì yùn, yùn kāi chē yíng wèn bǐng yuē: jīn rì zhī shì, gù dāng guī xiōng xié? bǐng yuē: wú děng yǐ ràng lǐng jūn yǐ. yùn chuí xiōng yuē: jūn ròu zhōng jù yǒu xuè! càn diǎn qiān mò sì zǔ zhī càn móu, tài zǔ zhào wèn sì zǔ: yuán móu fǎn, hé bù qǐ wén? sì zǔ yuē: shì zhǔ yì wú èr xīn, suī sǐ bù gǎn xiè yě. yùn bì rén zhāng chéng bó cáng nì yùn. tài zǔ bìng shè ér yòng zhī. huáng huí dùn xīn tíng, wén shí tóu gǔ zào, lǜ bīng lái fù zhī, zhū què xǔ yǒu shù jūn, shòu jié dù, bù tīng yè guò, huì shí tóu yǐ píng, yīn chēng jiù yuán. tài zǔ zhī ér bù yán, fǔ zhī yù hòu, qiǎn huí xī shàng, liú tì gào bié.
司徒袁粲、尚書令劉秉見太祖威權稍盛,慮不自安,與蘊及黃回等相結舉事,殿內宿衛主帥,無不協同。攸之反問初至,太祖往石頭與粲謀議,粲稱疾不相見。克壬申夜起兵據石頭,劉秉恇怯,晡時,從丹陽郡載婦女入石頭,朝廷不知也。其夜,丹陽丞王遜告變,秉從弟領軍韞及直閣將軍卜伯興等嚴兵為內應。太祖命王敬則於宮內誅之。遣諸將攻石頭,王蘊將數百精手帶甲赴粲,城門已閉,官軍又至,乃散。眾軍攻石頭,斬粲。劉秉走雒檐湖,蘊逃斗場,並擒斬之。粲位任雖重,無經世之略,疏放好酒。步屟白楊郊野間,道遇一士大夫,便呼與酣飲。明日,此人謂被知顧,到門求通,粲曰:「昨飲酒無偶,聊相要耳。」竟不與相見。嘗作五言詩云:「訪跡雖中宇,循寄乃滄州。」蓋其志也。劉秉少以宗室清謹見知。孝武世,秉弟遐坐通嫡母殷氏養女,殷亡舌中血出,眾疑行毒害,孝武使秉從弟祗諷秉啟證其事。秉曰:「行路之人,尚不應爾,今日乃可一門同盡,無容奉敕。」眾以此稱之,故為明帝所任。蒼梧廢,秉出集議,於路逢弟韞,韞開車迎問秉曰:「今日之事,固當歸兄邪?」秉曰:「吾等已讓領軍矣。」韞槌胸曰:「君肉中詎有血!」粲典簽莫嗣祖知粲謀,太祖召問嗣祖:「袁謀反,何不啟聞?」嗣祖曰:「事主義無二心,雖死不敢泄也。」蘊嬖人張承伯藏匿蘊。太祖並赦而用之。黃回頓新亭,聞石頭鼓譟,率兵來赴之,朱雀珝有戍軍,受節度,不聽夜過,會石頭已平,因稱救援。太祖知而不言,撫之愈厚,遣回西上,流涕告別。
tài zǔ tún yuè wǔ táng, chí jié jūn lǚ. rùn yuè xīn chǒu, zhào jiǎ huáng yuè, lǜ dà zhòng chū tún xīn tíng zhōng xìng táng, zhì yán zhú lěi. jiào yuē: hé nán chēng cí, liàng yóu yǎn zì, guǎng hàn liú rén, shí cún bìn xiǔ. jìn mào zhì zī yíng, chóng gōu jùn qiàn, gǔ xū nǎng suì, shí yǒu yān yí, shēn sōng mào cǎo, huò zhì kān tì. píng xuān dòng huái, xún huáng zēng chuàng. yí bìng wèi shōu gǎi zàng, bìng shè báo sì.
太祖屯閱武堂,馳結軍旅。閏月辛丑,詔假黃鉞,率大眾出屯新亭中興堂,治嚴築壘。教曰:「河南稱慈,諒由掩胔,廣漢流仁,實存殯朽。近袤制茲營,崇溝浚塹,古墟曩隧,時有湮移,深松茂草,或致刊薙。憑軒動懷,巡隍增愴。宜並為收改葬,並設薄祀。」
èr nián zhēng yuè, shěn yōu zhī gōng yǐng chéng bù kè, zhòng kuì, zì jīng sǐ, chuán shǒu jīng yì. bǐng zǐ, tài zǔ xuán zhèn dōng fǔ. èr yuè guǐ wèi, jìn tài zǔ tài wèi, zēng fēng sān qiān hù, dū du nán xú nán yǎn xú yǎn qīng jì sī yù jīng yōng xiāng yǐng liáng yì guǎng yuè shí liù zhōu zhū jūn shì. tài zǔ jiě biāo qí, cí dū du, bù xǔ, nǎi biǎo sòng huáng yuè. sān yuè jǐ yǒu, zēng bān jiàn wèi sì shí rén jiǎ zhàng bǎi rén rù diàn. bǐng zǐ, jiā yǔ bǎo gǔ chuī, yú bìng rú gù.
二年正月,沈攸之攻郢城不克,眾潰,自經死,傳首京邑。丙子,太祖旋鎮東府。二月癸未,進太祖太尉,增封三千戶,都督南徐、南兗、徐、兗、青、冀、司、豫、荊、雍、湘、郢、梁、益、廣、越十六州諸軍事。太祖解驃騎,辭都督,不許,乃表送黃鉞。三月己酉,增班劍為四十人、甲仗百人入殿。丙子,加羽葆鼓吹,余並如故。
xīn mǎo, tài zǔ zhū zhèn běi jiāng jūn huáng huí.
辛卯,太祖誅鎮北將軍黃回。
dà míng tài shǐ yǐ lái, xiāng chéng shē chǐ, bǎi xìng chéng sú. tài zǔ fǔ zhèng, bà yù fǔ, shěng èr shàng fāng zhū shì wán. zhì shì, yòu shàng biǎo jìn mín jiān huá wěi zá wù: bù dé yǐ jīn yín wèi bó, mǎ chéng jù bù dé jīn yín dù, bù dé zhī chéng xiù qún, dào lù bù dé zhe jǐn lǚ, bù de yòng hóng sè wèi fān gài yī fú, bù dé jiǎn cǎi bó wèi zá huā, bù dé yǐ líng zuò zá fú shì, bù dé zuò lù xíng jǐn jí jú jiǎo chēng bǎi chuáng yá xiāng lóng zá wù cǎi bó zuò píng zhāng jǐn yuán jiàn xí, bù dé sī zuò qì zhàng, bù dé yǐ qī bǎo shì lè qì yòu zhū zá qī wù, bù dé yǐ jīn yín wèi huā shòu, bù dé zhé zhù jīn tóng wèi xiàng. jiē xū mò chì, fán shí qī tiáo. qí zhōng gōng jí zhū wáng fú yòng, suī yī jiù lì, yì qǐng xiáng zhōng.
大明、泰始以來,相承奢侈,百姓成俗。太祖輔政,罷御府,省二尚方諸飾玩。至是,又上表禁民間華偽雜物:不得以金銀為箔,馬乘具不得金銀度,不得織成繡裙,道路不得著錦履,不得用紅色為幡蓋衣服,不得剪彩帛為雜花,不得以綾作雜服飾,不得作鹿行錦及局腳檉柏床、牙箱籠雜物、彩帛作屏鄣、錦緣薦席,不得私作器仗,不得以七寶飾樂器又諸雜漆物,不得以金銀為花獸,不得輒鑄金銅為像。皆須墨敕,凡十七條。其中宮及諸王服用,雖依舊例,亦請詳衷。
jiǔ yuè bǐng wǔ, jìn wèi jiǎ huáng yuè dū du zhōng wài zhū jūn shì tài fù lǐng yáng zhōu mù, jiàn lǚ shàng diàn, rù cháo bù qū, zàn bài bù míng. zhì zuǒ yòu zhǎng shǐ sī mǎ cóng shì zhōng láng yuàn shǔ gè sì rén, shǐ chí jié tài wèi biāo qí dà jiāng jūn lù shàng shū nán xú zhōu cì shǐ rú gù. gù cí, zhào qiǎn dūn quàn, nǎi shòu huáng yuè, cí shū lǐ. jiǎ yín, gěi sān wàng chē.
九月丙午,進位假黃鉞、都督中外諸軍事、太傅、領揚州牧,劍履上殿,入朝不趨,贊拜不名。置左右長史、司馬、從事中郎、掾、屬各四人,使持節、太尉、驃騎大將軍、錄尚書、南徐州刺史如故。固辭,詔遣敦勸,乃受黃鉞,辭殊禮。甲寅,給三望車。
sān nián zhēng yuè, yǐ sì, tài zǔ biǎo juān bǎi xìng bū fù. bǐng chén, jiā qián bù yǔ bǎo gǔ chuī. dīng sì, mìng tài fù fǔ yī jiù pì zhào. dīng mǎo, gěi tài zǔ jiǎ zhàng wǔ bǎi rén, chū rù diàn shěng. jiǎ wǔ, chóng shēn qián mìng, jiàn lǚ shàng diàn, rù cháo bù qū, zàn bài bù míng. sān yuè jiǎ chén, zhào jìn wèi xiàng guó, zǒng bǎi kuí, fēng shí jùn wèi qí gōng, bèi jiǔ xī zhī lǐ, jiā xǐ fú yuǎn yóu guān, wèi zài zhū hóu wáng shàng, jiā xiāng guó lǜ lì shòu, qí biāo qí dà jiāng jūn yáng zhōu mù nán xú zhōu cì shǐ rú gù. tài zǔ sān ràng, gōng qīng dūn quàn gù qǐng, nǎi shòu. jiǎ yín, cè xiāng guó qí gōng yuē:
三年正月,乙巳,太祖表蠲百姓逋負。丙辰,加前部羽葆鼓吹。丁巳,命太傅府依舊辟召。丁卯,給太祖甲仗五百人,出入殿省。甲午,重申前命,劍履上殿,入朝不趨,贊拜不名。三月甲辰,詔進位相國,總百揆,封十郡為齊公,備九錫之禮,加璽紱遠遊冠,位在諸侯王上,加相國綠綟綬,其驃騎大將軍、揚州牧、南徐州刺史如故。太祖三讓,公卿敦勸固請,乃受。甲寅,策相國齊公曰:
tiān dì biàn tōng, mò dà hū yán liáng xuán xiàng zhe míng, mò chóng hū rì yuè. yán dōng bō qì, zhēn sōng zhī cāo zì gāo guāng jǐng shí hūn, ruò huá zhī yìng mí xiǎn. shì gù yīng ruì dāng luàn ér bù yí, zhōng xián lín wēi ér jǐn jié. zì jǐng hé hūn nüè, wáng gāng chí wěn, tài zōng shòu mìng, shào kāi zhōng xìng, yùn shǔ tún nán, sì jiāo duō lěi. xiāo jiāng jūn zhèn wēi huá róng, shí zī yì liè, kāng guó jì mín, yú shì hū zài. zhèn yǐ bù zào, sù lí mǐn xiōng. sì jūn shī dé, shū qì wèi jì. wēi wǔ wǔ xíng, qián liú jiǔ xiàn, shén yàn líng yì, hǎi shuǐ qún fēi. yí qì yǐ chén, zōng yīn shuí zhǔ? zhuì liú zhī dài, wèi zú wèi pì, qǐ zhí xiǎo wǎn xìng cì, shǔ lí zuò gē ér yǐ zāi! tiān zàn huáng sòng, shí qǐ míng zǎi, yuán dēng guǎ mèi, zuǎn chéng dà yè, hóng xù zài wéi, hóng jī chóng zào, gāo xūn zhì dé, zhèn gǔ jué lún. xī bǎo héng yì yīn, bó lù kuāng hàn, fāng sī miè rú yě. jīn jiāng shòu gōng diǎn lǐ, qí jìng tīng zhèn mìng.
天地變通,莫大乎炎涼;懸象著明,莫崇乎日月。嚴冬播氣,貞松之操自高;光景時昏,若華之映彌顯。是故英睿當亂而不移,忠賢臨危而盡節。自景和昏虐,王綱弛紊,太宗受命,紹開中興,運屬屯難,四郊多壘。蕭將軍震威華戎,實資義烈,康國濟民,於是乎在。朕以不造,夙罹閔凶。嗣君失德,書契未紀。威侮五行,虔劉九縣,神厭靈繹,海水群飛。彝器已塵,宗禋誰主?綴旒之殆,未足為譬,豈直《小宛》興刺,《黍離》作歌而已哉!天贊皇宋,實啟明宰,爰登寡昧,纂承大業,鴻緒再維,閎基重造,高勛至德,振古絕倫。昔保衡翼殷,博陸匡漢,方斯蔑如也。今將授公典禮,其敬聽朕命。
nǎi zhě, yuán dèng gòu huò, shí fán yǒu tú zǐ fáng bù chén, chēng bīng xié luàn. kuà dǎo wǔ hú, píng líng wú yuè, fú jìn kuī chén, shěn fēn huì jǐng, fú gǔ zhèn yú wáng jī, fēng dí jiāo hū tiān yì. gù zhān gōng yē, jiāng chéng mào cǎo, yán niàn bāng guó, jiǎn wèi chóu chóu. dāng cǐ zhī shí, rén wú gù zhì. gōng tóu mèi xùn nán, chāo rán fèn fā, zhí jīn bǎn ér xiān chí, dēng yín chē ér jiè lù, jūn zhèng duān yán, zú chéng jí mù, huī hào yī lín, xiōng dǎng bīng pàn. cǐ zé bà yè zhī jī, qín wáng zhī shǐ yě.
乃者,袁鄧構禍,實繁有徒;子房不臣,稱兵協亂。跨蹈五湖,憑陵吳、越,浮祲虧辰,沈氛晦景,桴鼓振於王畿,鋒鏑交乎天邑。顧瞻宮掖,將成茂草,言念邦國,翦為仇讎。當此之時,人無固志。公投袂殉難,超然奮發,執金板而先馳,登寅車而戒路,軍政端嚴,卒乘輯睦,麾皞一臨,凶黨冰泮。此則霸業之基,勤王之始也。
ān dōu bèi pàn, qiè jù xú fāng, gǎn lǜ quǎn yáng, líng nüè huái hǔ suǒ ér yú bèi, tóng è xiāng jì, tiān zuò wú xiàng, bèi shùn guī nì běi bǐ qián lí, yǎn zhuì tú tàn, jūn rén fèi zhí, biān shī gào jǐng. gōng shòu mìng zōng bēng, jīng guàn cháo rì, yōng jié hé mén, qì yú xiāo hàn, pò fǔ zhī jié, zhǎn guó bì yě, shí liáng zhī zhàn, qín qí qú shuài, bǎo jìng quán mín, jiāng yáng jí xù. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
安都背叛,竊據徐方,敢率犬羊,陵虐淮滸;索兒愚悖,同惡相濟,天祚無象,背順歸逆;北鄙黔黎,奄墜塗炭,均人廢職,邊師告警。公受命宗祊,精貫朝日,擁節和門,氣逾霄漢,破釜之捷,斬馘蔽野,石樑之戰,禽其渠帥,保境全民,江陽即序。此又公之功也。
zhāng yān mí mèi, fú gù běn cháo, yuán zì nán qū, zhì tú dōng xià, qián jūn jiān rù, qiè jì bù yú. yú shí jiāng fú wèi yí, huáng tú jiàn zǔ. gōng zhōng chéng kāng kǎi, zài xiǎn mí liàng, shēn shí jiǔ biàn, miào chá wǔ sè, yǐ guǎ zhì zhòng, suǒ xiàng fēng yǎn. cháo tíng wú dōng gù zhī yōu, mǐn yuè yǒu lái sū zhī qìng. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
張淹迷昧,弗顧本朝,爰自南區,志圖東夏,潛軍間入,竊覬不虞。於時江服未夷,皇塗薦阻。公忠誠慷慨,在險彌亮,深識九變,妙察五色,以寡制眾,所向風偃。朝廷無東顧之憂,閩越有來蘇之慶。此又公之功也。
xiōng nú yě xīn, qīn lüè jiāng chǎng, qián shī shī lǜ, wáng lǚ bēng náo, sǎ xuè chéng chuān, fú shī qiān lǐ. chǒu jié rén zhōu zhāng, shì zhèn péng sì, chéng shèng zhǎng qū, kuī yú jīng diān, guān dài zhī guǐ jiāng yān, bèi fā zhī róng xíng jí. gōng fèng cí fá zuì, jiè dàn chén zhēng, bīng chē shǐ jiāo, fēn jìn shí dàng, diào sǐ fǔ shāng, hóng xuān huáng zé, bǐ wǒ huái féi, fù zhān shèng huà. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
匈奴野心,侵掠疆場,前師失律,王旅崩撓,灑血成川,伏屍千里。丑羯亻舟張,勢振彭、泗,乘勝長驅,窺覦京甸,冠帶之軌將湮,被發之容行及。公奉辭伐罪,戒旦晨征,兵車始交,氛祲時盪,吊死撫傷,弘宣皇澤,俾我淮、肥,復沾盛化。此又公之功也。
zì zī jué hòu, xiǎn yǔn kǒng chì, fēng shǐ zhǎng shé, zhòng kuī shàng guó. ér shì gù xiāng réng, shī chū rì lǎo. zhàn shì wú lín zhèn zhī xīn, róng zú yǒu huái guī zhī sī. shì yǐ xià pī jīng jiǎ, wàng fēng zhèn kǒng, jiǎo chéng gāo lěi, zhǐ rì lún xiàn. gōng juàn yán wáng shì, fā fèn wàng shí, gōng huàn jiǎ zhòu, shì xiǎn ruò yí. duǎn bīng cái jiē, jù huá niǎo sàn, fēn jiāng huà jiè, kāi chuàng qīng yǎn. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
自茲厥後,獫狁孔熾,封豕長蛇,重窺上國。而世故相仍,師出日老。戰士無臨陣之心,戎卒有懷歸之思。是以下邳精甲,望風振恐,角城高壘,指日淪陷。公眷言王事,發憤忘食,躬擐甲冑,視險若夷。短兵才接,巨猾鳥散,分疆畫界,開創青、兗。此又公之功也。
tài shǐ zhī mò, rù cān jìn lǚ, rèn jiān jūn guó, shì tóng gù mìng. guì yáng fù zhòng, qīng wèn jiǔ dǐng, liè guān huǐ miǎn, bá běn sè yuán, rù bīng wàn chéng zhī guó, dùn jǐ xiàng wèi zhī xià, liè huǒ fén yú wáng chéng, fēi shǐ jí hū jūn wū. jī biàn shū hū, zhōng gǔ mò èr, qún hòu yōu huáng, yuán róng wú zhǔ. gōng àn jiàn níng shén, zé qí móu guàn shì bǐng máo zhǐ huī, zé nuò fū chéng yǒng. céng bù chóng cháo, xīn tíng xiàn jié xìn sù zhī jiān, xuān yáng dǐ dìng. yún wù kuò qīng, qū yǔ kāng zhī. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
泰始之末,入參禁旅,任兼軍國,事同顧命。桂陽負眾,輕問九鼎,裂冠毀冕,拔本塞源,入兵萬乘之國,頓戟象魏之下,烈火焚於王城,飛矢集乎君屋。機變倏忽,終古莫二,群後憂惶,元戎無主。公按劍凝神,則奇謀貫世;秉旄指麾,則懦夫成勇。曾不崇朝,新亭獻捷;信宿之間,宣陽底定。雲霧廓清,區宇康鳷。此又公之功也。
huáng shì duō nán, xìn qǐ qī fān. hán jìn yīng hán, fān wèi chóu dí, jiàn píng shī tú, xìng bīng nèi wǔ. gōng yòu zhǐ shòu liù shī, yì xíng hū sè, yì wèi yú xún, zhū fāng níng yàn. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
皇室多難,釁起戚蕃。邗、晉、應、韓,翻為讎敵,建平失圖,興兵內侮。公又指授六師,義形乎色,役未逾旬,朱方寧晏。此又公之功也。
cāng wú sì nüè, zhū xià mí fèi, yín xíng yǐ chěng, shuí zé wú zuì? huǒ yán kūn gāng, yù shí jù fén, qián shǒu xiàng bēi, cháo bù móu xī. gāo zǔ zhī yè yǐ lún, wén míng zhī guǐ shuí sì? gōng yuǎn jī yīn hàn zhī yì, jìn zūn wèi jìn zhī diǎn, wěi yǐ miǎo shēn, rù fèng zōng shí, qī miào qīng mì, jiǔ qū fǎn zhèng. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
蒼梧肆虐,諸夏麋沸,淫刑以逞,誰則無罪?火炎崑岡,玉石俱焚,黔首相悲,朝不謀夕。高祖之業已淪,文、明之軌誰嗣?公遠稽殷、漢之義,近遵魏、晉之典,猥以眇身,入奉宗祏,七廟清謐,九區反政。此又公之功也。
yuán càn wú zhì, liú bǐng xié èr, yùn shù xiāng shàn, chéng cǐ luàn jiē chǒu tú qián gòu, wēi jī qiè fā, jù yǒu shí tóu, zhì fàn yīng lù. gōng shén móu nèi yùn, shuāng fēng wài jǔ, yāo lì zài chéng, guó tú yuè mù. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
袁粲無質,劉秉攜貳,韞、述相扇,成此亂階;丑圖潛構,危機竊發,據有石頭,志犯應、路。公神謀內運,霜鋒外舉,妖沴載澄,國塗悅穆。此又公之功也。
shěn yōu zhī bāo huò, suì yuè zī zhāng, fēng mù chái shēng, zǔ bīng ān rěn. āi bǐ jīng hàn, dú wèi fěi mín, nǎi juàn xī gù, miǎn tóng yì yù. ér jīng lún wéi shǐ, jiǔ fá wèi shēn, zhǎng è bù quān, suì chěng xiōng nì. qū hé jiān huí, shì guò xiāo hǔ, cháo yě yōu yí, sān jūn jǔ qì. gōng bǐng hào chū guān, níng wēi jiāng diān, zhèng qíng yǔ jiǎo rì tóng liàng, míng lüè yǔ qiū yún jìng shuǎng. zhì yì suǒ gǎn, rén bǎi qí xīn, huì gǔ gǔ yī huī, xià shǒu níng mì, yún tī wèi jǔ, lǔ shān kè dìng. jī nián bū zhū, yī zhāo xiǎn lù, jǔ pǔ ān liú, zhāng tái shùn guǐ. cǐ yòu gōng zhī gōng yě.
沈攸之苞禍,歲月滋彰,蜂目豺聲,阻兵安忍。哀彼荊漢,獨為匪民,乃眷西顧,緬同異域。而經綸維始,九伐未申,長惡不悛,遂逞凶逆。驅合奸回,勢過虓虎,朝野憂疑,三軍沮氣。公秉皞出關,凝威江甸,正情與曒日同亮,明略與秋雲競爽。至義所感,人百其心,{卉鼓}鼓一麾,夏首寧謐,雲梯未舉,魯山克定。積年逋誅,一朝顯戮,沮浦安流,章台順軌。此又公之功也。
gōng yǒu jì tiān xià zhī xūn, zhòng zhī yǐ míng zhé, dào bì shēng mín, zhì kuāng yǔ zhòu, lù lì sì xīn, qú láo wáng shì, zì dōng cú xī, mí yǒu níng yàn, xiǎn zǔ jiān nán, bèi cháng zhī yǐ. ruò nǎi dì gòu zōng jì zhī qín, zào wù zī shǐ zhī zé, yún bù wù sàn, guāng bèi liù yōu, bì yǔ yī rén, yǒng qīng sì hǎi. shì yǐ jù cǎo téng fāng yú jiāo yuán, jǐng xīng chuí huī yú qīng hàn, xiá fāng kuǎn guān ér mù yì, huāng fú zhòng yì ér lái tíng. wǎng zāi miǎo hū! wú dé ér míng yān.
公有濟天下之勛,重之以明哲,道庇生民,志匡宇宙,戮力肆心,劬勞王室,自東徂西,靡有寧晏,險阻艱難,備嘗之矣。若乃締構宗稷之勤,造物資始之澤,雲布霧散,光被六幽,弼予一人,永清四海。是以秬草騰芳於郊園,景星垂暉於清漢,遐方款關而慕義,荒服重譯而來庭。往哉邈乎!無得而名焉。
zhèn wén chóu yōng biǎo dé, qián wáng shèng diǎn, chóng shù hóu bó, yǒu guó yōu tóng. suǒ yǐ wén mìng chéng gōng, xuán guī xiǎn xī jī dàn bǐng zhé, qū fù qǐ fān. huò gǎi yù yǐ hóng fēng, huò zuò tǔ yǐ xuān huà. lǐ jué cháng bān, chǒng guān qún pì, yuán dǎi huán wén, chē fú yì shù. wéi gōng xūn yè chāo yú xiān liè, ér bāo shǎng què yú jiù zhāng. gǔ jīn zhī dào, hé qí shuǎng yú? jìng yán qīn tàn, liáng yǒu quē rán.
朕聞疇庸表德,前王盛典,崇樹侯伯,有國攸同。所以文命成功,玄珪顯錫;姬旦秉哲,曲阜啟蕃。或改玉以弘風,或胙土以宣化。禮絕常班,寵冠群辟,爰逮桓文,車服異數。惟公勳業超於先烈,而褒賞闕於舊章。古今之道,何其爽歟?靜言欽嘆,良有缺然。
jīn jìn shòu xiāng guó, yǐ qīng zhōu zhī qí jùn, xú zhōu zhī liáng jùn, nán xú zhōu zhī lán líng lǔ jùn láng yá dōng hǎi jìn líng yì xìng, yáng zhōu zhī wú jùn huì jī, fán shí jùn, fēng gōng wèi qí gōng. xī zī xuán tǔ, jū yǐ bái máo, dìng ěr bāng jiā, yòng jiàn zhǒng shè. sī shí shàng fù gù fān, shì zuò méng zhǔ, jì gāng hóu diān, lǜ yóu jiù zé. wǎng zhě zhōu zhào jiàn guó, shī bǎo jiān rèn, máo bì zhí guī, rù zuò qīng shì, nèi wài zhī chǒng, tóng guī zài xī. jīn mìng shǐ chí jié jiān tài wèi shì zhōng zhōng shū jiān sī kōng wèi jiāng jūn yú dōu xiàn kāi guó hóu yuān shòu gōng xiāng guó yìn shòu, qí gōng xǐ fú chí jié jiān sī kōng fù shǒu shàng shū lìng sēng qián shòu qí gōng máo tǔ, jīn hǔ fú dì yī zhì dì wǔ zuǒ, zhú shǐ fú dì yī zhì dì shí zuǒ. xiāng guó wèi zǒng bǎi pì, zhì yú sān shì, zhí yǐ lǐ yí, hào suí shì gé. qí yǐ xiāng guó zǒng bǎi kuí, qù lù shàng shū zhī chēng. sòng suǒ jiǎ jié shì zhōng diāo chán zhōng wài dū du tài fù tài wèi yìn shòu jìng líng gōng yìn cè. qí biāo qí dà jiāng jūn yáng zhōu mù nán xú zhōu cì shǐ rú gù. yòu jiā gōng jiǔ xī, qí jìng tīng hòu mìng: yǐ gōng zhí lǐ hóng lǜ, yí xíng qū yǔ, xiá ěr yī tǐ, mín wú yì yè, shì yòng xī gōng dà hé róng hé gè yī, xuán mǔ èr sì. gōng chóng xiū nán mǔ, suǒ bǎo wéi gǔ, wáng fǔ chōng shí, bǎi xìng fán fù, shì yòng xī gōng gǔn miǎn zhī fú, chì chán fù yān. gōng jū shēn yǐ qiān, dǎo wù yǐ yì, róng jūn shù pǐn, wǎng bù hé yuè, shì yòng xī gōng xuān xiàn zhī lè, liù yì zhī wǔ. gōng yì zàn wáng yóu, shēng jiào yuǎn qià, mán yí jié huān, huí shǒu nèi fù, shì yòng xī gōng zhū hù yǐ jū. gōng míng jiàn rén lún, chéng biàn jīng wèi, guān fāng yǔ néng, yīng zhī kè jǔ, shì yòng xī gōng nà bì yǐ dēng. gōng bǎo yòu huáng cháo, lì shēn huà xià, dù jiàn fáng méng, hán shēng yín shì, shì yòng xī gōng hǔ bì zhī shì sān bǎi rén. gōng yù guǐ yǐ xíng, yù jiān yǐ dé, jūn qīn wú jiāng, jiāng ér bì zhū, shì yòng xī gōng fū hào gè yī. gōng fèng jǔ sì wéi, lóng qiān bā biǎo, wēi líng suǒ zhèn, yì yù tóng wén, shì yòng xī gōng tóng gōng yī, tóng shǐ bǎi, niè gōng shí, niè shǐ qiān. gōng míng fā zài huái, sù gōng yīn sì, xiào jìng zhī zhòng, yì gǎn líng zhī, shì yòng xī gōng jù chàng yī yǒu, guī zàn fù yān. qí guó zhì chéng xiàng yǐ xià, yī zūn jiù shì. wǎng qīn zāi! qí zhī fú zhèn mìng, jīng wěi qián kūn, hóng liàng hóng yè, mào zhāo ěr dà dé, chǎn yáng wǒ gāo zǔ zhī xiū mìng.
今進授相國,以青州之齊郡,徐州之梁郡,南徐州之蘭陵、魯郡、琅邪、東海、晉陵、義興,揚州之吳郡、會稽,凡十郡,封公為齊公。錫茲玄土,苴以白茅,定爾邦家,用建冢社。斯實尚父故蕃,世作盟主,紀綱侯甸,率由舊則。往者周、召建國,師保兼任,毛、畢執珪,入作卿士,內外之寵,同規在昔。今命使持節、兼太尉、侍中、中書監、司空、衛將軍、雩都縣開國侯淵授公相國印綬,齊公璽紱;持節、兼司空副、守尚書令僧虔授齊公茅土,金虎符第一至第五左,竹使符第一至第十左。相國位總百辟,秩逾三事,職以禮移,號隨事革。其以相國總百揆,去錄尚書之稱。送所假節、侍中貂蟬、中外都督太傅太尉印綬、竟陵公印策。其驃騎大將軍、揚州牧、南徐州刺史如故。又加公九錫,其敬聽後命:以公執禮弘律,儀刑區宇,遐邇一體,民無異業,是用錫公大輅、戎輅各一,玄牡二駟。公崇修南畝,所寶惟谷,王府充實,百姓繁阜,是用錫公袞冕之服,赤鋋副焉。公居身以謙,導物以義,熔鈞庶品,罔不和悅,是用錫公軒縣之樂,六佾之儛。公翼贊王猷,聲教遠洽,蠻夷竭歡,回首內附,是用錫公朱戶以居。公明鑑人倫,澄辨涇渭,官方與能,英鳷克舉,是用錫公納陛以登。公保佑皇朝,厲身化下,杜漸防萌,含生夤式,是用錫公虎賁之士三百人。公御宄以刑,御奸以德,君親無將,將而必誅,是用錫公鈇皞各一。公鳳舉四維,龍騫八表,威靈所振,異域同文,是用錫公彤弓一,彤矢百,枿弓十,枿矢千。公明發載懷,肅恭禋祀,孝敬之重,義感靈祗,是用錫公秬鬯一卣,珪瓚副焉。齊國置丞相以下,一遵舊式。往欽哉!其祗服朕命,經緯乾坤,宏亮洪業,茂昭爾大德,闡揚我高祖之休命。
tài zǔ sān ràng, gōng qīng dūn quàn gù qǐng, nǎi shòu zhī.
太祖三讓,公卿敦勸固請,乃受之。
dīng sì, xià lìng shè guó nèi shū sǐ yǐ xià jīn yuè shí wǔ rì mèi shuǎng yǐ qián, yī jiē yuán shè guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhě, cì gǔ wǔ hú, fǔ zhōu suǒ lǐng, yì tóng dàng rán.
丁巳,下令赦國內殊死以下;今月十五日昧爽以前,一皆原赦;鰥寡孤獨不能自存者,賜谷五斛,府州所領,亦同蕩然。
sòng dì zhào qí gōng shí jùn zhī wài, suí yí chú yòng. yǐ qí guó chū jiàn, gěi qián wǔ bǎi wàn, bù wǔ qiān pǐ, juàn wǔ qiān pǐ. sì yuè guǐ yǒu, zhào jìn qí gōng jué wèi wáng, yǐ yù zhōu zhī nán liáng chén jùn yǐng chuān chén liú, nán yǎn zhōu zhī xū yí shān yáng qín jùn guǎng líng hǎi líng nán pèi shí jùn zēng fēng. shǐ chí jié sī kōng wèi jiāng jūn chǔ yuān fèng cè shòu xǐ fú, jīn hǔ fú dì yī zhì dì wǔ zuǒ, zhú shǐ fú dì yī zhì dì shí zuǒ, xī zī xuán tǔ, jū bái máo, gǎi lì wáng shè. xiāng guó yáng zhōu mù biāo qí dà jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ rú gù. bǐng xū, mìng qí wáng miǎn shí yǒu èr liú, jiàn tiān zǐ jīng qí, chū jǐng rù bì, chéng jīn gēn chē, jià liù mǎ, bèi wǔ shí fù chē, zhì máo tóu yún hǎn, lè wǔ bā yì, shè zhōng jù gōng xiàn. wáng shì zǐ wèi tài zǐ, wáng nǚ wáng sūn jué mìng yī rú jiù yí.
宋帝詔齊公十郡之外,隨宜除用。以齊國初建,給錢五百萬,布五千匹,絹五千匹。四月癸酉,詔進齊公爵為王,以豫州之南梁、陳郡、潁川、陳留,南兗州之盱眙、山陽、秦郡、廣陵、海陵、南沛十郡增封。使持節、司空、衛將軍褚淵奉策授璽紱,金虎符第一至第五左,竹使符第一至第十左,錫茲玄土,苴白茅,改立王社。相國、揚州牧、驃騎大將軍、南徐州刺史如故。丙戌,命齊王冕十有二旒,建天子旌旗,出警入蹕,乘金根車,駕六馬,備五時副車,置旄頭雲罕,樂儛八佾,設鍾虡宮縣。王世子為太子,王女王孫爵命一如舊儀。
xīn mǎo, sòng dì chán wèi, xià zhào yuē:
辛卯,宋帝禪位,下詔曰:
wéi dé dòng tiān, yù héng suǒ yǐ zài xù qióng shén zhī huà, yì zhào suǒ yǐ guī xīn. yòng néng jīng wěi qián kūn, mí lún yǔ zhòu, chǎn yáng hóng liè, dà bì shēng mín. huì wǎng míng lái, jī dài tóng guǐ, qián wáng zhǒng wǔ, shì bì yóu zhī.
惟德動天,玉衡所以載序;窮神知化,億兆所以歸心。用能經緯乾坤,彌綸宇宙,闡揚鴻烈,大庇生民。晦往明來,積代同軌,前王踵武,世必由之。
sòng dé yān wēi, hūn huǐ xiāng xí. jǐng hé chěng bèi yú qián, yuán huī sì nüè yú hòu, sān guāng zài mái, qī miào jiāng zhuì. xuán jí wěi yù, hán shí zhī mǐn, wǒ wén wǔ zhī zuò, miǎo yān rú zhuì. jìng wéi cǐ wěn, xī tì jiù xīn.
宋德湮微,昏毀相襲。景和騁悖於前,元徽肆虐於後,三光再霾,七廟將墜。璇極委馭,含識知泯,我文、武之祚,眇焉如綴。靜惟此紊,夕惕疚心。
xiāng guó qí wáng, tiān dàn ruì shèng, hé yuè bǐng líng, zhěng qīng tí wēi, chéng fēn jìng luàn, kuāng jì jiān nán, gōng jūn zào wù. hóng móu shuāng zhào, mì suàn yún huí, jīng pèi suǒ lín, yī huī bì jié yīng fēng suǒ fú, wú sī bù yǎn, biǎo lǐ qīng yí, xiá ěr níng mì. jì ér guāng qǐ xiàn zhāng, hóng xuān lǐ jiào, jiān guǐ zhī lèi, dǔ lóng wēi ér gé qíng, mù shàn zhī chóu, yǎng huī yóu ér zēng lì. dào mài yú zhòng huá, xūn chāo hū wén mìng, dàng dàng hū wú dé ér chēng yān. shì yǐ biàn fà zuǒ rèn zhī qiú, kuǎn guān qǐng lì mù yī huì fú zhī zhǎng, háng hǎi lái tíng. qǐ wéi sù shèn xiàn hù, yuè shang jiàn huī ér yǐ zāi! gù sì ào zài zhái, liù fǔ kè hé chuān lù xiào zhēn, zhēn xiáng lín jí qīng yān yù lù, dàn xī yáng zǎo jiā suì zhī yīng, guǐ kè chéng mào. gé yùn sī bǐng, dài zhōng mí liàng, fù yǐ wò shū, yǔn guī míng zhé, gù yǐ yù sòng qù sòng, ōu gē shì qí.
相國齊王,天誕睿聖,河嶽炳靈,拯傾提危,澄氛靜亂,匡濟艱難,功均造物。宏謀霜照,秘算雲回,旌旆所臨,一麾必捷;英風所拂,無思不偃,表里清夷,遐邇寧謐。既而光啟憲章,弘宣禮教,奸宄之類,睹隆威而隔情,慕善之儔,仰徽猶而增厲。道邁於重華,勛超乎文命,蕩蕩乎無得而稱焉。是以辮髮左衽之酋,款關請吏;木衣卉服之長,航海來庭。豈惟肅慎獻楛,越裳薦翬而已哉!故四奧載宅,六府克和;川陸效珍,禎祥鱗集;卿煙玉露,旦夕揚藻;嘉穟芝英,晷刻呈茂。革運斯炳,代終彌亮,負扆握樞,允歸明哲,固以獄訟去宋,謳歌適齊。
xī jīn zhèng jì lún, shuǐ dé dì gòu, tiān zhī lì shù, jiǎo yān yōu zhēng. zhèn suī guǎ mèi, àn yú dà dào, jī lǎn lóng tì, wèi rì yǐ jiǔ, gǎn wàng liè dài yí zé, rén shén zhì yuàn hū? biàn xùn wèi bié gōng, jìng chán yú qí, yī yī táng yú wèi jìn gù shì.
昔金政既淪,水德締構,天之歷數,皎焉攸徵。朕雖寡昧,暗於大道,稽覽隆替,為日已久,敢忘列代遺則,人神至願乎?便遜位別宮,敬禪於齊,一依唐虞、魏晉故事。
shì rì sòng dì xùn yú dōng dǐ. bèi yǔ yí, chéng huà lún chē, chū dōng yē mén, wèn jīn rì hé bù zòu gǔ chuī, zuǒ yòu mò yǒu dá zhě. rén chén, cè mìng qí wáng yuē:
是日宋帝遜於東邸。備羽儀,乘畫輪車,出東掖門,問今日何不奏鼓吹,左右莫有答者。壬辰,策命齊王曰:
yī tài gǔ chū chén, wàn wù fēn lún, kāi yào líng yǐ jiàn pǐn wù, lì yuán hòu yǐ yù zhēng rén. ruò fú róng chéng dà tíng zhī shì, mì xī wǔ lóng zhī chén, mí dé ér xiáng yān. zì xuān huáng yǐ jiàng, fén sù suǒ jì, lüè kě yán zhě, mò chóng hū yáo shùn. pī jīn shéng ér wò tiān jìng, kāi yù xiá ér zǒng dì wéi, dé zhī xiū míng, chén jū líng jí, qī yùn yǒu zhōng, guī chán yǔ néng. suǒ yǐ dà táng xùn wèi, yán láo rán xìng gē, yǒu yú yī ràng, qīng yún fā cǎi. liàng fú mìng zhī yōu zhēn, tǎn zhì gōng yǐ chéng wù, huái shēng zài yì, líng zhī xiào zhǐ, yí fēng yú liè, guāng bèi wú yín. hàn wèi yīn xún, fú gǎn shī zhuì, yuán dǎi jìn shì, yì zūn qián yí. wéi wǒ zǔ zōng yīng ruì, xūn gé yōu xiǎn, cóng tiān rén ér qí qī zhèng, níng zhì dé ér fǔ sì wéi. mò yè bù zào, réng shì duō gù, rì shí xīng yǔn, shān lún chuān jié.
伊太古初陳,萬物紛綸,開耀靈以鑒品物,立元後以馭蒸人。若夫容成、大庭之世,宓羲、五龍之辰,靡得而詳焉。自軒黃以降,墳素所紀,略可言者,莫崇乎堯舜。披金繩而握天鏡,開玉匣而總地維,德之休明,宸居靈極,期運有終,歸禪與能。所以大唐遜位,訁勞然興歌,有虞揖讓,卿雲發采。亮符命之攸臻,坦至公以成務,懷生載懌,靈祗效祉,遺風餘烈,光被無垠。漢魏因循,弗敢失墜,爰逮晉氏,亦遵前儀。惟我祖宗英睿,勛格幽顯,從天人而齊七政,凝至德而撫四維。末葉不造,仍世多故,日蝕星隕,山淪川竭。
wéi wáng shèng zhé yuān míng, róng jìng yǔ zhòu, tǐ wàng rì zhī wēi, zī jiù yún zhī zé, lín xià yǐ jiǎn, yù zhòng yǐ kuān, rén yù qún shēng, yì zhēng bù huì, guó tú jiàn zǔ, hóng wǔ lǜ ér zhī níng, huáng xù jiāng yān, bǐng liù shù yǐ kuāng jì. jí zhì quán chén nèi wǔ, fān píng líng shàng, bīng gé yún xiáng, wàn bāng zhèn hài, cái zhī yǐ wǔ fēng, suī zhī yǐ wén huà, xiá ěr qīng yí, biǎo lǐ sù mù. jí diāo gē ér shì fǔ fú, wěi jīng mén ér gōng rú guǎn, shēng huà yuǎn jì, huāng fú wú chén, shū lèi tóng guī, huá róng yī kuí. shì yǐ wǔ guāng lái yí yú xuān tíng, jiǔ suì hán fāng yú jiāo mù. xiàng wěi zhāo chè, bù xīn zhī fú yǐ xiǎn tú chèn biāo bǐng, shòu zhōng zhī yì jì zhāng. líng qí nǎi juàn, zhào mín yǐn lǐng. zhèn wén zhì dào shēn wēi, wéi rén shì hóng, tiān mìng wú cháng, wéi dé shì yǔ. suǒ yǐ yǎng jiàn xuán qíng, fǔ chá qún wàng, jìng chán shén qì, shòu dì wèi yú ěr gōng. sì hǎi kùn qióng, tiān lù yǒng zhōng. yú xì! wáng qí yǔn zhí jué zhōng, yí xíng qián shì, yǐ fù lǜ tǔ zhī xīn wàng. mìng sī qiú ér yè cāng hào, zòu yún mén ér shēng yuán qiū. shí yīng dà lǐ, yǒng bǎo hóng yè, qǐ bù shèng yú!
惟王聖哲淵明,榮鏡宇宙,體望日之威,資就雲之澤,臨下以簡,御眾以寬,仁育群生,義征不譓,國塗薦阻,弘五慮而鳷寧,皇緒將湮,秉六術以匡濟。及至權臣內侮,蕃屏陵上,兵革雲翔,萬邦震駭,裁之以武風,綏之以文化,遐邇清夷,表里肅穆。戢琱戈而事黼黻,委旌門而恭儒館,聲化遠洎,荒服無塵,殊類同規,華戎一揆。是以五光來儀於軒庭,九穗含芳於郊牧。象緯昭澈,布新之符已顯;圖讖彪炳,受終之義既彰。靈祇乃眷,兆民引領。朕聞至道深微,惟人是弘,天命無常,惟德是與。所以仰鑒玄情,俯察群望,敬禪神器,授帝位於爾躬。四海困窮,天祿永終。於戲!王其允執厥中,儀刑前式,以副率土之欣望。命司裘而謁蒼昊,奏《雲門》而升圜丘。時膺大禮,永保洪業,豈不盛歟!
zài mìng xǐ shū yuē:
再命璽書曰:
huáng dì jìng wèn xiāng guó qí wáng. dà dào zhī xíng, yǔ sān dài zhī yīng, zhèn suī àn mèi, ér yǒu zhì yān. fū hūn míng xiāng xí, guǐ jǐng zhī héng dù chūn qiū dì yùn, shí suì zhī cháng xù. qiú zhū tiān shù, yóu qiě lóng tì, shěn yī zài rén, néng wú zhōng xiè? shì gù xūn huá hóng fēng yú shàng yè, hàn wèi chuí shì yú hòu kūn.
皇帝敬問相國齊王。大道之行,與三代之英,朕雖暗昧,而有志焉。夫昏明相襲,晷景之恆度;春秋遞運,時歲之常序。求諸天數,猶且隆替,矧伊在人,能無終謝?是故勛華弘風於上葉,漢魏垂式於後昆。
xī wǒ gāo zǔ, qīn míng wén sī, zhèn mín yù dé, huáng líng juàn mìng, yǎn yǒu sì hǎi. wǎn shì duō nán, jiān guǐ shí fán, huì gǔ gǔ xiāo wén, yuán róng dàn jǐng, yì zhào yí rén, qǐ chù mí cuò. jiā yǐ sì jūn huāng dài, fū nüè wàn fāng, shén dǐng jiāng qiān, bǎo cè wú zhǔ, shí lài yīng shèng, kuāng jì jiān wēi. wéi wáng tǐ tiān zé dì, shě hóng guāng dà, míng bìng rì yuè, huì jūn yún yǔ. guó bù sī gěng, zé léng wēi wài fā, wáng yóu bù zào, zé yuān mó nèi zhāo. zhòng gòu mǐn wú, zài níng huái jì, jìng jiǔ jiāng zhī hóng bō, juǎn hǎi yí zhī fēn lì. fàng chì xiōng mèi, cún wǒ zōng sì, jiù wù wéi xīn, sān guāng gǎi zhào. dǎi zhì chǒng chén liè guān, zé cái yǐ miào lüè jīng hàn fǎn shì, zé zhèn yǐ léi tíng. huī pèi suǒ lín, fēng xíng cǎo mí shén suàn suǒ zhǐ, lóng jǔ yún shǔ. zhū xià kuò qīng, róng dí sī wěi, xìng wén yǎn wǔ, chǎn yáng hóng liè. míng bǎo chōng mèi, áo xiáng lǐ lè zhī chǎng fǔ róu qián shǒu, xián jī rén shòu zhī yù. zì shuāng lù suǒ zhuì, xīng chén suǒ jīng, zhēng shuò bù tōng, rén jī hǎn zhì zhě, mò bù yú shān yuè hǎi, běi miàn chēng fān, kuǎn guān zhòng yì, xiū qí zhí gòng. shì yǐ zhēn xiáng fā cǎi, zuǒ shǐ zài qí qí xuán xiàng chuí wén, bǎo zhāng shěn qí dù. fèng shū biǎo sì lèi zhī yùn, lóng tú xiǎn bān ruì zhī qī. zhòng yǐ zhū héng rì jiǎo, shén zī tè tǐng, jūn rén zhī yì, zài shì bì zhāng. shū bù yún hū, huáng tiān wú qīn, wéi dé shì fǔ. mín xīn wú cháng, wéi huì zhī huái. shén qí zhī juàn rú bǐ, cāng shēng zhī yuàn rú cǐ. shēng guǎn biàn shēng, zhōng shí gǎi diào. zhèn suǒ yǐ yōng xuán chí héng, qīng zhù míng zhé.
昔我高祖,欽明文思,振民育德,皇靈眷命,奄有四海。晚世多難,奸宄實繁,{卉鼓}鼓宵聞,元戎旦警,億兆夷人,啟處靡厝。加以嗣君荒怠,敷虐萬方,神鼎將遷,寶策無主,實賴英聖,匡濟艱危。惟王體天則地,舍弘光大,明並日月,惠均雲雨。國步斯梗,則棱威外發,王猷不造,則淵謨內昭。重構閩、吳,再寧淮、濟,靜九江之洪波,卷海沂之氛沴。放斥凶昧,存我宗祀,舊物惟新,三光改照。逮至寵臣裂冠,則裁以廟略;荊漢反噬,則震以雷霆。麾旆所臨,風行草靡;神算所指,龍舉雲屬。諸夏廓清,戎翟思韙,興文偃武,闡揚洪烈。明保沖昧,翱翔禮樂之場;撫柔黔首,咸躋仁壽之域。自霜路所墜,星辰所經,正朔不通,人跡罕至者,莫不逾山越海,北面稱蕃,款關重譯,修其職貢。是以禎祥發采,左史載其奇;玄象垂文,保章審其度。鳳書表肆類之運,龍圖顯班瑞之期。重以珠衡日角,神資特挺,君人之義,在事必彰。《書》不云乎,「皇天無親,惟德是輔」。民心無常,惟惠之懷。神祇之眷如彼,蒼生之願如此。笙管變聲,鍾石改調。朕所以擁璇持衡,傾佇明哲。
xī jīn dé jì lún, ér chuán zuò yú wǒ yǒu sòng, lì shù gào zhōng, shí zài zī rì, yì yǐ shuǐ dé ér chuán yú qí. shì zūn qián diǎn, guǎng xún qún yì, wáng gōng qīng shì, xián yuē wéi yí. jīn qiǎn shǐ chí jié jiān tài bǎo shì zhōng zhōng shū jiān sī kōng wèi jiāng jūn yú dōu xiàn hóu yuān, jiān tài wèi shǒu shàng shū lìng sēng qián fèng huáng dì xǐ shòu, shòu zhōng zhī lǐ, yī yī táng yú gù shì. wáng qí yǔn fù yōu míng, shí dēng yuán hòu, chǒng suī bā biǎo, yǐ chóu hào tiān zhī xiū mìng.
昔金德既淪,而傳祚於我有宋,歷數告終,實在茲日,亦以水德而傳於齊。式遵前典,廣詢群議,王公卿士,咸曰惟宜。今遣使持節、兼太保、侍中、中書監、司空、衛將軍、雩都縣侯淵,兼太尉、守尚書令僧虔奉皇帝璽綬,受終之禮,一依唐虞故事。王其允副幽明,時登元後,寵綏八表,以酬昊天之休命。
tài zǔ sān cí, sòng dì wáng gōng yǐ xià gù qǐng. jiān tài shǐ lìng jiāng zuò jiàng chén wén jiàn zòu fú mìng yuē: liù, kàng wèi yě. hòu hàn zì jiàn wǔ zhì jiàn ān èr shí wǔ nián, yī bǎi jiǔ shí liù nián ér chán wèi wèi zì huáng chū zhì xián xī èr nián, sì shí liù nián ér chán jìn jìn zì tài shǐ zhì yuán xī èr nián, yī bǎi wǔ shí liù nián ér chán sòng sòng zì yǒng chū yuán nián zhì shēng míng sān nián, fán liù shí nián. xián yǐ liù zhōng liù shòu. liù, kàng wèi yě. yàn wǎng kuí jīn, ruò sī zhāo zhù. gǎn yǐ zhí rèn, bèi chén guǎn xué. fú yuàn shùn tiān shí, yīng fú ruì. èr cháo bǎi pì yòu gù qǐng. shàng shū yòu pú shè wáng jiǎn zòu: bèi sòng zhào xùn wèi, chén děng cān yì, yí kè rì yú jià shòu chán, zhuàn lì yí zhù. tài zǔ nǎi xǔ yān.
太祖三辭,宋帝王公以下固請。兼太史令、將作匠陳文建奏符命曰:「六,亢位也。後漢自建武至建安二十五年,一百九十六年而禪魏;魏自黃初至咸熙二年,四十六年而禪晉;晉自太始至元熙二年,一百五十六年而禪宋;宋自永初元年至升明三年,凡六十年。咸以六終六受。六,亢位也。驗往揆今,若斯昭著。敢以職任,備陳管穴。伏願順天時,應符瑞。」二朝百辟又固請。尚書右僕射王儉奏:「被宋詔遜位,臣等參議,宜克日輿駕受禪,撰立儀注。」太祖乃許焉。
shǐ chén yuē: àn tài yī jiǔ gōng zhàn tuī hàn gāo wǔ nián, tài yī zài sì gōng, zhǔ rén yǔ kè jù dé jí, jì xiān jǔ shì zhě shèng, shì suì gāo zǔ pò chǔ. jìn yuán xìng èr nián, tài yī zài qī gōng, tài yī wèi dì, tiān mù wèi fǔ zuǒ, pò xié tài yī, shì nián ān dì wèi huán xuán suǒ bī chū gōng. dà jiāng zài yī gōng, cān xiāng zài sān gōng, gé tài yī. jīng yán, gé zhě, yǐ lì zhèng shì, shàng xià gé zhī, bù lì yǒu wèi, ān jū zhī shì, bù lì jǔ dòng. yuán xìng sān nián, tài yī zài qī gōng, sòng wǔ pò huán xuán. yuán jiā yuán nián, tài yī zài liù gōng, bù lì yǒu wèi, xú fù fèi yíng yáng wáng. qī nián, tài yī zài bā gōng, guān qiú è suì, dà xiǎo jiāng jiē bù dé lì, qí nián dào yàn zhī běi fá, chū shèng hòu bài, kè zhǔ jù bù lì. shí bā nián, tài yī zài èr gōng, kè zhǔ jù bù lì, shì suì dī yáng nán dāng kòu liáng yì, lái nián chóu chí pò. shí jiǔ nián, dà xiǎo jiāng jiē jiàn guān bù lì, xiōng, qí nián péi fāng míng fá chóu chí, kè bǎi qǐng, míng nián shī zhī. tài shǐ yuán nián, tài yī zài èr gōng, wèi dà xiǎo jiāng yǎn jī zhī, qí nián jǐng hé fèi. èr nián, tài yī zài sān gōng, bù lì xiān qǐ, zhǔ rén shèng, qí nián jìn ān wáng zǐ xūn fǎn. yuán huī èr nián, tài yī zài liù gōng, xiān qǐ bài, shì suì guì yáng wáng xiū fàn fǎn, bìng fú zhū. sì nián, tài yī zài qī gōng, xiān qǐ zhě kè, xī běi zǒu, qí nián jiàn píng wáng jǐng sù bài. shēng míng yuán nián, tài yī zài qī gōng, bù lì wèi kè, ān jū zhī shì, jǔ shì wèi zhǔ rén, yīng fā wèi kè, yuán càn shěn yōu zhī děng fǎn, fú zhū. shì suì tài yī zài dù mén, lín bā gōng, sòng dì chán wèi, bù lì wèi kè, ān jū zhī shì, jǔ shì wèi zhǔ rén, chán dài zhī yīng yě.
史臣曰:案《太一九宮占》推漢高五年,太一在四宮,主人與客俱得吉,計先舉事者勝,是歲高祖破楚。晉元興二年,太一在七宮,太一為帝,天目為輔佐,迫脅太一,是年安帝為桓玄所逼出宮。大將在一宮,參相在三宮,格太一。經言,格者,已立政事,上下格之,不利有為,安居之世,不利舉動。元興三年,太一在七宮,宋武破桓玄。元嘉元年,太一在六宮,不利有為,徐、傅廢營陽王。七年,太一在八宮,關囚惡歲,大小將皆不得立,其年到彥之北伐,初勝後敗,客主俱不利。十八年,太一在二宮,客主俱不利,是歲氐楊難當寇梁、益,來年仇池破。十九年,大小將皆見關不立,凶,其年裴方明伐仇池,克百頃,明年失之。泰始元年,太一在二宮,為大小將奄擊之,其年景和廢。二年,太一在三宮,不利先起,主人勝,其年晉安王子勛反。元徽二年,太一在六宮,先起敗,是歲桂陽王休范反,並伏誅。四年,太一在七宮,先起者客,西北走,其年建平王景素敗。升明元年,太一在七宮,不利為客,安居之世,舉事為主人,應發為客,袁粲、沈攸之等反,伏誅。是歲太一在杜門,臨八宮,宋帝禪位,不利為客,安居之世,舉事為主人,禪代之應也。