strong méi lǐng strong
梅岭
méi lǐng zhě, nán yuè zhī yī zhī. xīng jīng yuē nán jiè mén hù, hàn shū yuē tái shān, yú dì zhì yuē tái lǐng. qí míng bù yī. qí yuē qín guān zhě, yǐ shǐ huáng sān shí sì nián suǒ shì zhì yù lì bù zhí zhě suǒ zhù yě. nán kāng jì yún" nán yě sān shí lǐ zhì héng pǔ, yǒu qín shí guān, qí xià yuē sāi shàng" shì yě. nán yuè lǚ jiā pàn, shā hàn jiāng jūn hán qiān qiū, hán fēng shǐ zhě jié zhì sāi shàng jí cǐ, gù yòu yuē hàn sāi yě. yuē dōng jiào zhě, yǐ jū wǔ lǐng dōng piān yě. yuē tái zhě, yǐ gāo ér píng, yuē jiào zhě, yǐ gāo ér qiào ruì. tái zhuān yán méi lǐng, jiào zé jiān yán wǔ lǐng yě. wǔ lǐng, yī lǐng yě. qí zài dōng zé wèi méi lǐng yě. rán zì xī jiē yǐ méi lǐng wèi wǔ lǐng zhī dì yī lǐng yě. wǔ lǐng jiē yuè mén, ruò tái guān zé qín suǒ zhù, gù yì yuē qín nán mén yě. hàn zhī běi sāi zhì hán mén, nán sāi zhì shǔ mén, tái guān yòu shǔ mén zhī dà zhě yě. yǐ qí shān yuē tái shān, gù guān yì yuē tái guān yòu yuē héng pǔ guān. ér méi lǐng zhī míng, zé yǐ méi xuān shǐ yě. xuān běn yuè jù jiàn zǐ sūn, yǔ qí jūn zhǎng bì chǔ zǒu dān yáng gāo xiāng, gèng xìng méi, yīn míng gāo xiāng yuē méi lǐ. yuè gù zhòng méi, xiàng yǐ méi huā yī zhī yí liáng wáng, wèi zhēn yú bái bì yě. dāng qín bìng liù guó, yuè fù chēng wáng. zì gāo xiāng yú líng líng zhì yú nán hǎi, xuān cóng zhī zhù chéng zhēn shuǐ shàng, fèng qí wáng jū zhī, ér xuān yú tái lǐng jiā yān. yuè rén zhòng guō zhī xián, yīn chēng shì lǐng yuē méi lǐng. qí yuē dà yǔ lǐng zhě, hàn yuán dǐng wǔ nián, lóu chuán jiāng jūn yáng pū chū yù zhāng, jī nán yuè, pí jiàng yǔ shèng chéng ér xū zhī, gù míng dà yǔ. qí dōng sì shí lǐ, shèng dì suǒ shǒu, míng xiǎo yǔ. shì zé lǐng míng méi yǐ guō, lǐng míng yǔ yǐ shèng xiōng dì qín zhī shí lǐng míng méi hàn zhī shí lǐng míng yǔ yě. rán hàn shí yì chēng méi lǐng. shǐ jì yún: hàn pò pān yú dōng yuè bīng bù zhì, yáng pū qǐng cóng biàn jī zhī, shàng lìng tún yù zhāng méi lǐng yǐ dài mìng. yú shàn wén zhī, suì fǎn. rù bái shā wǔ lín méi lǐng, shā sān xiào wèi. shàng nǎi qiǎn pū chū wǔ lín, wáng wēn shū chū méi lǐng jī zhī shì yě rán cǐ huò yù zhāng méi lǐng yě. shǐ jì suǒ yǐn yún yù zhāng sān shí lǐ yǒu méi lǐng zài hóng yá shān dāng gǔ yì dào. yào zhī, méi lǐng jiē yǐ xuān míng, fēi yǐ méi. gài mù fèng qí wáng zì méi lǐ zhì yù zhāng yòu zhì tái shān, yì míng tái shān yuē méi lǐng, qí xìng wèi méi fù cóng méi lǐ zhì yǐ tái shān wèi méi lǐng, yóu zhī hū yǐ gāo xiāng wèi méi lǐ yě.
梅岭者,南岳之一支。《星经》曰南戒门户,《汉书》曰台山,《舆地志》曰台岭。其名不一。其曰秦关者,以始皇三十四年所适治狱吏不直者所筑也。《南康记》云“南野三十里至横浦,有秦时关,其下曰塞上”是也。南越吕嘉叛,杀汉将军韩千秋,函封使者节置塞上即此,故又曰汉塞也。曰东峤者,以居五岭东偏也。曰台者,以高而平,曰峤者,以高而峭锐。台专言梅岭,峤则兼言五岭也。五岭,一岭也。其在东则为梅岭也。然自昔皆以梅岭为五岭之第一岭也。五岭皆越门,若台关则秦所筑,故亦曰秦南门也。汉之北塞至寒门,南塞至暑门,台关又暑门之大者也。以其山曰台山,故关亦曰台关又曰横浦关。而梅岭之名,则以梅鋗始也。鋗本越句践子孙,与其君长避楚走丹阳皋乡,更姓梅,因名皋乡曰梅里。越故重梅,向以梅花一枝遗梁王,谓珍于白璧也。当秦并六国,越复称王。自皋乡逾零陵至于南海,鋗从之筑城浈水上,奉其王居之,而鋗于台岭家焉。越人重锅之贤,因称是岭曰梅岭。其曰大庾岭者,汉元鼎五年,楼船将军杨仆出豫章,击南越,裨将庾胜城而戌之,故名大庾。其东四十里,胜弟所守,名小庾。是则岭名梅以锅,岭名庾以胜兄弟;秦之时岭名梅、汉之时岭名庾也。然汉时亦称梅岭。《史记》云:汉破番禺东越兵不至,杨仆请从便击之,上令屯豫章梅岭以待命。余善闻之,遂反。入白沙武林梅岭,杀三校尉。上乃遣仆出武林,王温舒出梅岭击之是也然此或豫章梅岭也。《史记索隐》云豫章三十里有梅岭在洪崖山当古驿道。要之,梅岭皆以鋗名,非以梅。盖钼奉其王自梅里至豫章又至台山,亦名台山曰梅岭,其姓为梅复从梅里至以台山为梅岭,犹之乎以皋乡为梅里也。
strong wǔ lǐng strong
五岭
wǔ lǐng zhī chēng, shǐ shǐ jì zhāng ěr chuán, yuē qín" nán yǒu wǔ lǐng zhī shù". shī gǔ yuē: xī zì héng shān, nán dōng qióng hǎi, yī shān zhī xiàn ěr, ér bié biāo wǔ zhě. péi yuān guǎng zhōu jì yuē: dà yǔ shǐ ān lín hè guì yáng jiē yáng shì wèi wǔ lǐng. dèng dé míng nán kāng jì yuē: dà yǔ yī, guì yáng qí tián èr, jiǔ zhēn dōu páng sān, lín hè méng zhǔ sì, shǐ ān yuè chéng wǔ. yú dì jì: yī yuē tái lǐng, yī yuē sāi shàng, jí dà yǔ yě èr yuē qí tián, sān yuē dōu páng, sì yuē méng zhǔ, wǔ yuē yuè lǐng. bǐ yì qiè wèi jiǔ zhēn tài yuǎn, dāng yǐ péi shuō wéi shì. wáng bó hòu yuē: qí tián jí bīn zhōu là lǐng, dōu páng jí dào zhōu yǒng míng lǐng, méng zhǔ jí dào zhōu bái máng lǐng, zé dào zhōu yǒu èr, kě yí yě. dà dǐ wǔ lǐng bù yī, wǔ lǐng zhī wài, qí gāo ér héng jué nán běi zhě, jiē wǔ lǐng, bù kě dé ér míng yě.
五岭之称,始《史记·张耳传》,曰秦“南有五岭之戍”。师古曰:西自衡山,南东穷海,一山之限耳,而别标五者。裴渊《广州记》曰:大庾、始安、临贺、桂阳、揭阳是为五岭。邓德明《南康记》曰:大庾一,桂阳骑田二,九真都庞三,临贺萌渚四,始安越城五。《舆地记》:一曰台岭,一曰塞上,即大庾也;二曰骑田,三曰都庞,四曰萌渚,五曰越岭。鄙意窃谓九真太远,当以裴说为是。王伯厚曰:骑田即彬州腊岭,都庞即道州永明岭,甿渚即道州白芒岭,则道州有二,可疑也。大抵五岭不一,五岭之外,其高而横绝南北者,皆五岭,不可得而名也。
strong sān xiá strong
三峡
zì yīng dé zhì qīng yuǎn yǒu sān xiá, yī yuē zhōng sù, yī yuē dà miào, yī yuē zhēn yáng. dà miào jiè èr xiá zhī jiān, yóu xiǎn xiá, gù wèi tuó zhù wàn rén chéng yú cǐ. hàn yáng pū xiān xiàn xún shǎn. yáo shì yún: xún shǎn zài shǐ xīng sān bǎi lǐ, dì jìn lián kǒu, jí cǐ. rán qí xiǎn, gài yǔ shǔ yì, shǔ sān xiá qí xiǎn zài tān, yuè sān xiá qí xiǎn zài xiá. zì gāo shí shān ér xià, wēi luán jùn yǎn, wèi tiě bù zhàng, wèi yù píng, fán shù bǎi lǐ bù duàn. qí zài zhōng sù zhě, yǒu nán běi èr yú. nán yú fēng sān shí yǒu liù, běi yú shǎo qí sì. fēng fēng xiāng bào, yī shuǐ yíng huí, ér chū shuǐ rú huán ròu, běi yú wèi zhī hǎo, ér běi yú zhī shān qiě qì, nán yú zhī shān qiě xíng. xíng ér nán, yǐ dōng zhì guǎng zhōu wèi bái yún zhū fēng, yòu dōng zhì hǎi shàng wèi luó fú. qí qì zhě sǒng ér wèi fēng, liǎng liǎng bì hé, chán ruì jué tè, wàng zhī ruò zǎn yù chā tiān. qí xià cāng dèng qū pán, qìng cóng mào mì, lín wēi fēi shí, yǔ gǔ mù hù xiāng chēng jù, wǎng wǎng yǒu bēng xiàn zhī huàn. gài yuè shān zhī dì yī xiǎn. nán yú lù dǒu jué, wǎn zhōu zhě lǜ cóng běi yú, yī gōu zé guà, zhà què zhà qián. zhì zhēn yáng, lù yì jǐn shù, bǐ cǐ shéng suǒ xiāng qiān, téng jí ér shàng. huái xuè zhān gài lì shí, wǎng wǎng zhì jù. chén yán yě xiān shēng shī yún:" shuāng fēng ruò rén lì, jǔ shǒu xiàng pān zhāi. bù zhàng sì shí lǐ, kǎi chóng shì jūn dí. dèng dào suī xīn záo, yuán náo kǔ jué bì. wǎng nián wèi qiān fū, shān guǐ zhì jīn xiù." qí xiǎn rú cǐ.
自英德至清远有三峡,一曰中宿,一曰大庙,一曰浈阳。大庙介二峡之间,尤险狭,故尉佗筑万人城于此。汉杨仆先陷寻陕。姚氏云:寻陕在始兴三百里,地近连口,即此。然其险,盖与蜀异,蜀三峡其险在滩,粤三峡其险在峡。自皋石山而下,危峦峻巘,为铁步障,为玉屏,凡数百里不断。其在中宿者,有南北二禺。南禺峰三十有六,北禺少其四。峰峰相抱,一水萦回,而出水如环肉,北禺为之好,而北禺之山且憩,南禺之山且行。行而南,以东至广州为白云诸峰,又东至海上为罗浮。其憩者耸而为峰,两两壁合,镵锐绝特,望之若攒玉插天。其下苍磴屈盘,箐丛茂密,临危飞石,与古木互相撑拒,往往有崩陷之患。盖粤山之第一险。南禺路陡绝,挽舟者率从北禺,衣钩笮罣,乍却乍前。至浈阳,路益紧束,彼此绳索相牵,腾藉而上。踝血沾溉利石,往往至剧。陈岩野先生诗云:“双峰若人立,举手相攀摘。步障四十里,恺崇势均敌。磴道虽新凿,猿猱苦绝壁。往年胃牵夫,山鬼至今嗅。”其险如此。
strong lián xiá strong
连峡
zì kuāng kǒu xī běi xíng, yǒu shù chí shí héng jiāng, zhuàng ruò qiáo, yún shén rén zhī suǒ shè. tān shì pēng nù, gāo zhě xiōng zhǒng tòng, gōu zhě shǒu suān. shí rén zhī lì, cháng bù gěi shàng yī xiá, bù zhī qí míng, lián xiá zì cǐ shǐ. yuè sān shí lǐ, yòu yī xiá. xià yǒu dòu chǐ cūn, wàng qián shān rú qiān yè fú róng, bàn bāo bàn jiě. jiě zhě wèi fēng luán, bāo zhě wèi shí, jué yǔ xī huá xiāng sì. fēng fēng yǒu shù, shù shù yǒu fēng, pù bù héng chuān ér chū, qí bù chéng pù bù zhě, fēn pī sì zhù rú yǔ xuě. mì yè cóng qìng zhōng, yǒu yǐng wú shēng, měi yǔ yuán niǎo yōu yè. cǐ lián xiá zhōng dì yī jìng. rú cǐ zhě èr shí yú lǐ. shàng yī xiá, jué bì pō kuān guǎng, shàng yǒu shí kū shù kǒu. qián hòu xiāng chuān, gěng téng tī jí, cóng fēng xià ér shàng, rén lì yíng zhì fēi cháo, wèi bì luàn zhī suǒ. zì cǐ shuǐ yì wān huán, tān yì gāo, shí yì lián lì. yú bēi gāo dī, shuǐ chē bèng jī, zhōu xíng yì jiān kǔ. jì zhì yáng shān xiàn, xiàn xī èr lǐ yǒu shí kè, yuē hán wén gōng diào jī. jī zuǒ wèi cí, yī shí kè wén gōng xiàng, wèi nán hǎi chén áng suǒ xiě. chéng jué bēi xiǎo, guō wài wū gāo yú chéng, máo cí shù shí jiān, huǒ yān liáo luò. wén gōng suǒ yún gé jiāng huāng lín mì qìng, xiǎo lì shí yú jiā, niǎo yán yí miàn, jīn huǎng rán zài mù yě. èr shí lǐ zhì lǎo yá dà lǐ èr xiá. jiā bì yī dié, zhuàng ruò tuí chéng. wú shù gǔ mù zhī zhǔ, shí sè cāng lǜ, jiē zuò yún shuǐ wén, sōng shān chá zi zhū shù mì zhī. guài téng qiān chǐ, duō yǒu huáng yuán xiào qiān ér xià, huò xì wán. duò zhī kōng zhōng, yóu néng fān jiē róu zhī. yǐ rù liàng shā xiá, shuǐ kòu shí pìn, wū yè yǒu shēng. shuǐ shí xiāng tūn, jiǔ zhī shǐ dá. yǒu shù fù yán pēn shuǐ, cóng fēng piāo dī, xiá jǐn yóu zhān rú bù yǐ. yòu rù yī xiá, míng tóng guān, bì zhī shí jiē wèi bái. sǔn yá cóng rǔ, wēi ruí dào pī ér xià. yǒu yī dòng shén dà, duō wén shí. dān qīng qǐ fēn, shù yǐng sēn chén, pù guāng míng miè, zhù zhōu qí xià jiǔ zhī. xiá zhuǎn fēng xuán, zhōu céng céng rú rù luó wěi, zhà chū yīn yá, zhà rù yáng dòu, qī shén hán pò, yī yuē bù zhī jǐ biàn. yī tán yuē lóng qiū, jiǎo páng yǒu sān xué shén shēn. shuǐ chū xué zhōng wèi pù bù zhě èr. shàng yǒu dòng, dòng zhōng shí zhù wú shù. zì shàng shēng xià, fù zì xià shēng shàng, wàng zhī yǒu rú táng shà. yòu yǒu xiǎo pù bù wǔ liù dào, yǔ fēng shàng zhū shuǐ xiàng lián wèi dà shuǐ lián. qí qián yǒu tān, tān shàng wèi yáng tiào xiá, yán xiá xiǎo yáng kě tiào ér yuè yě. yī jù shí sāi xiá, yán shí jiǎo yī cè guò zhī. yī yán zhāng qí kǒu, ruò xī zhōu zhuàng shù lǐ dé léng jiā xiá. xiá shì yù duò, liǎng yá xiāng chuí. shí jiē diāo lòu tōng tòu, rú pò lián péng. nèi wài yǒu xuán rǔ qiān wàn zhī. zhǎng zhě yú qiān chǐ, bái zhě chéng rén, hēi zhě chéng wù. shí mài suǒ chū zhě sè duō bái, shí fū suǒ chū zhě duō hēi. yǒu yī dà pù bù, zuò shù zhé, dà fēng yī jī, téng yuè sān sì fēng nǎi sàn. yī shí rén, chuán wèi dīng lán suǒ huà. páng duō zhuàn kè, tái shí bù kě dú. yuè bàn lǐ, lín shàng yòu yī pù bù, cēn cī yǔ shù zhé zhě duì, tǔ rén wèi zhī" shuāng lóng guàn shuǐ". shuǐ zài xiá zhōng yòu jué yì, rì guāng suǒ dàng, hán cǎo sè zé lǜ, hán shí sè zé qīng. yì duō jīn shā dān lì, lín lín kě shí. zì cǐ zhì tóng gǔ lóng xián èr xiá jiē rán. lóng xián qù lián zhōu nán wǔ lǐ, qí shuǐ fā yuán jiǔ bēi, liú èr shí lǐ. huò yǐn bú jiàn, nǎi zì xiá zhī yāo tǔ yī xiǎo kǒng, pēn bó ér chū, yīn yuē lóng xián yuán.
自洭口西北行,有数坻石横江,状若桥,云神人之所设。滩势澎怒,篙者胸肿痛,钩者手酸。十人之力,尝不给上一峡,不知其名,连峡自此始。越三十里,又一峡。下有豆豉村,望前山如千叶芙蓉,半包半解。解者为峰峦,包者为石,绝与西华相似。峰峰有树,树树有峰,瀑布横穿而出,其不成瀑布者,纷披四注如雨雪。密叶丛箐中,有影无声,每与猿鸟幽咽。此连峡中第一境。如此者二十余里。上一峡,绝壁颇宽广,上有石窟数口。前后相穿,绠藤梯棘,从峰罅而上,人力营治飞巢,为避乱之所。自此水益湾环,滩益高,石益廉利。鱼陂高低,水车泵击,舟行益艰苦。既至阳山县,县西二里有石刻,曰韩文公钓矶。矶左为祠,一石刻文公像,为南海陈昂所写。城绝卑小,郭外屋高于城,茅茨数十间,火烟寥落。文公所云隔江荒林密箐,小吏十余家,鸟言夷面,今恍然在目也。二十里至老牙、大理二峡。夹壁欹迭,状若颓城。无数古木支拄,石色苍绿,皆作云水纹,松、杉、茶子诸树幂之。怪藤千尺,多有黄猿啸牵而下,或戏丸。堕之空中,犹能翻接柔枝。已入晾纱峡,水叩石牝,呜咽有声。水石相吞,久之始答。有数复岩喷水,从风飘滴,峡尽犹沾濡不已。又入一峡,名同冠,壁之石皆为白。笋芽丛乳,葳蕤倒披而下。有一洞甚大,多文石。丹青绮分,树影森沉,瀑光明灭,驻舟其下久之。峡转峰旋,舟层层如入螺尾,乍出阴崖,乍入阳窦,凄神寒魄,一曰不知几变。一潭曰龙湫,湫旁有三穴甚深。水出穴中为瀑布者二。上有洞,洞中石柱无数。自上生下,复自下生上,望之有如堂厦。又有小瀑布五六道,与峰上诸水相连为大水帘。其前有滩,滩上为羊跳峡,言峡小羊可跳而越也。一巨石塞峡,沿石角欹侧过之。一岩张其口,若吸舟状数里得楞伽峡。峡势欲堕,两崖相槌。石皆雕镂通透,如破莲蓬。内外有悬乳千万枝。长者逾千尺,白者成人,黑者成物。石脉所出者色多白,石肤所出者多黑。有一大瀑布,作数折,大风一激,腾跃三四峰乃散。一石人,传为丁兰所化。旁多篆刻,苔蚀不可读。越半里,林上又一瀑布,参差与数折者对,土人谓之“双龙灌水”。水在峡中又绝异,日光所荡,含草色则绿,含石色则青。亦多金沙丹砾,粼粼可拾。自此至铜鼓龙涎二峡皆然。龙涎去连州南五里,其水发源九陂,流二十里。或隐不见,乃自峡之腰吐一小孔,喷薄而出,因曰龙涎元。
strong zhū xiá strong
诸峡
jiào nán zhī shān, zì xī zì běi zì xī běi zì dōng běi jiē liǎng shān xiāng jiā chéng xiá. xī zì dé qìng zhì gāo yào, yǒu dà xiāng xiǎo xiāng líng yáng sān xiá. běi zì yīng dé zhì qīng yuǎn, yǒu zhēn yáng xiāng lú zhōng sù sān xiá. xī běi zì lè chāng píng shí xià liù lóng, yǒu líng jūn lán háo èr xiá. dōng běi zì lián zhōu zhì lián xī kǒu, yǒu léng jiā yáng tiào tóng guān sān xiá. ér lè chāng èr xiá yóu xiǎn. qí xiǎn zài liù lóng, liù lóng zhī xiǎn zài shuǐ, zhū xiá zhī xiǎn zài shān. lián zhōu jiān shān shuǐ zhī xiǎn, líng yáng xiá shān shuǐ shāo píng. dōng shàng jiē yáng, zé péng là wū mán zhū tān yì shén xiǎn, gài yǐ jū shàng liú duō shí gù yě.
峤南之山,自西、自北、自西北、自东北、皆两山相夹成峡。西自德庆至高要,有大湘、小湘、羚羊三峡。北自英德至清远,有浈阳、香炉、中宿三峡。西北自乐昌、平石下六泷,有泠君蓝豪二峡。东北自连州至连溪口,有楞伽、羊跳、同冠三峡。而乐昌二峡尤险。其险在六泷,六泷之险在水,诸峡之险在山。连州兼山水之险,羚羊峡山水稍平。东上揭阳,则蓬辣乌蛮诸滩亦甚险,盖以居上流多石故也。
strong bái yún shān strong
白云山
bái yún zhě, nán yuè zhǔ shān, zài guǎng zhōu běi shí wǔ lǐ. zì dà yǔ wēi yí ér lái, jì zhì sān chéng, cóng zhī zhě yǒu sān shí yú fēng, jiē zhī míng. měi dāng qiū jì, yǒu bái yún wěng yù ér qǐ, bàn bì jiē sù, gù míng yuē bái yún.
白云者,南越主山,在广州北十五里。自大庾逶迤而来,既至三城,从之者有三十余峰,皆知名。每当秋霁,有白云蓊郁而起,半壁皆素,故名曰白云。
qí diān wèi mó xīng lǐng. lǐng bàn yǒu sì, yì yuē bái yún. zuǒ yī xī yuē guī lóng, qí shàng fēi liú bǎi rèn, pán wǔ pēn bó, chén zōng bó zhū yǐ wéi hú. hú dōng běi wèi lóu guǎn shí shù suǒ, huán zhí lì zhī méi zhú zhī shǔ, míng yún cóng bié yè. xià yǒu gǔ sì èr, yòu jǐng tài, zuǒ yuè xī, lín jìng shuǐ shí jiē jué yì. lí tài pú pì zhī xiān nǚ jiàn rén, sàn fà chuí yāo ér zī tài zì yuǎn, jué bù rǎn yān huǒ zhī qì, yì yī shuō yě. yuè xī xià yǒu jiǔ lóng quán, liú wèi dà xiǎo shuǐ lián, zhì suǒ chēng" chóng chóng guà yù lián" chù. qí běi wèi hè shū tái. ān qī xī shàng shēng, yǒu bái hè shū chì yǐ yíng, gù yuē hè shū. yòu běi yī lǐ yǒu fēng yuē bǎo xiàng, shàng yǒu dòng shí, yóu rén chì zhī zhé dòng. qián yǒu quán, yīn hǔ pǎo ér dé, shén gān. qí xī nán wǔ lǐ yǒu tài xiá dòng, tài quán zhī shuǐ chū yān. gù yǒu lǐ zhōng jiǎn yù hóng yǐn jiàn tíng xiǎo yǐn xuān jí sūn diǎn jí bái yún shān fáng, jīn jiē fèi. yòu yī lǐ yǒu dòng yuē yù hóng, qí nán yuē jù lóng gāng. zhé ér xī, yǒu sòng gāo zōng yù shū gé. yòu qī lǐ wèi pú jiàn shuǐ. ān qī jiù jū cǐ, shǐ huáng qiǎn rén fǎng zhī. tài bái shī suǒ yún" qín dì rú wǒ qiú, cāng cāng xiàng yān wù" shì yě. jì chēng: ān qī jiāng lǐ shǎo jūn nán zhī luó fú. zhì cǐ jiàn, cǎi chāng pú yī cùn shí èr jié zhě fú zhī, yǐ qī yuè èr shí wǔ rì xiān qù. jīn jùn rén duō yǐ shì rì cǎi chāng pú mù yù líng quán yǐ qí xiá jǔ. ér sòng shí jùn shǒu cháng jù shì dài fū wǎng yóu wèi zhī" áo tóu huì" yún. jiàn páng yǒu sì yuē pú jiàn, qián wèi dān jǐng, shuǐ gān wēn wēi yǒu jīn shí qì. qí yáng yǒu dī shuǐ yán, shuǐ jiān wēi bù duàn, wú fēng zé dī, yǒu fēng zé bù dī. shàng yǒu yī shí zhuàng xuán zhōng, rén zhì zhé kēng rán yǒu shēng. qí xià yòu yǒu shuǐ lián, jiàn sǎ rú wù, shí dà shí xiǎo, xià zhù wèi liú bēi chí. yán jiàn ér nán wéi wén xī, wèi shàng xià èr táng, zhì yuè xiù shān lù, zé fēn liú wèi èr: zuǒ yuē jú hú, yòu yuē yuè xī. yòu huì dōng xī zhī shuǐ, zhì cǐ shān xià wèi gān xī. bīng chí xuě zhòu, xuān huī zhèn shān, shì yuē péng péng shuǐ. wú cì shǐ lù yǔn táng jié dù shǐ lú jūn cháng shū jùn yǐ tōng zhōu. yǔn chuán yún: zhōu zhì lín hǎi, hǎi liú qiū xián, yǔn chù shuǐ, mín dé gān shí, shì yě. jūn yòu zhù dī bǎi yú zhàng, zhū shuǐ gěi tián, jiàn tíng xiè qí shàng, liè zhí mù mián cì tóng zhū mù, huā fū yīn yàn, shí lǐ xiāng wàng rú huǒ. wěi nán hàn yǐn yǐ liú shāng, yǔ gōng rén huāng yàn, chēng gān quán yuàn.
其颠为摩星岭。岭半有寺,亦曰白云。左一溪曰归龙,其上飞流百仞,盘舞喷薄,陈宗伯潴以为湖。湖东北为楼馆十数所,环植荔支、梅、竹之属,名云淙别业。下有古寺二,右景泰,左月溪,林、径、水、石皆绝异。黎太仆譬之仙女见人,散发垂腰而姿态自远,绝不染烟火之气,亦一说也。月溪下有九龙泉,流为大小水帘,志所称“重重挂玉帘”处。其北为鹤舒台。安期昔上升,有白鹤舒翅以迎,故曰鹤舒。又北一里有峰曰宝象,上有动石,游人叱之辄动。前有泉,因虎跑而得,甚甘。其西南五里有太霞洞,泰泉之水出焉。故有李忠简玉虹饮涧亭小隐轩及孙典籍白云山房,今皆废。又一里有洞曰玉虹,其南曰聚龙冈。折而西,有宋高宗御书阁。又七里为蒲涧水。安期旧居此,始皇遣人访之。太白诗所云“秦帝如我求,苍苍向烟雾”是也。记称:安期将李少君南之罗浮。至此涧,采菖蒲一寸十二节者服之,以七月二十五日仙去。今郡人多以是日采菖蒲沐浴灵泉以祈霞举。而宋时郡守尝醵士大夫往游谓之“鳌头会”云。涧旁有寺曰蒲涧,前为丹井,水甘温微有金石气。其阳有滴水岩,水瀸微不断,无风则滴,有风则不滴。上有一石状悬钟,人至辄铿然有声。其下又有水帘,溅洒如雾,时大时小,下注为流杯池。沿涧而南为文溪,为上下二塘,至粤秀山麓,则分流为二:左曰菊湖,右曰越溪。又会东溪之水,至此山下为甘溪。冰驰雪骤,喧豗震山,是曰韸韸水。吴刺史陆允、唐节度使卢均常疏浚以通舟。允传云:州治临海,海流秋咸,允畜水,民得甘食,是也。均又筑堤百余丈,潴水给田,建亭榭其上,列植木棉、刺桐诸木,花敷殷艳,十里相望如火。伪南汉引以流觞,与宫人荒宴,称甘泉苑。
shì shān zhī shèng yóu zài shuǐ. qí dà shuǐ fán èr: qí yuán yú yuè xī zhě wèi xī yī, yuē shuāng xī. xī běn yī ér míng yuē shuāng, yǐ qí shàng wèi yuè xī ér xià fù wèi cǐ xī yě. xī shàng pù bù jiāo liú, chén zōng bó cháng zhù yāo pù tíng yān. qí yuán yú tài quán zhě wèi jiàn yī, yuē pú jiàn. jiàn liú wèi xī zhě èr ér hú yī.
是山之胜尤在水。其大水凡二:其源于月溪者为溪一,曰双溪。溪本一而名曰双,以其上为月溪而下复为此溪也。溪上瀑布交流,陈宗伯尝筑邀瀑亭焉。其源于泰泉者为涧一,曰蒲涧。涧流为溪者二而湖一。
strong luó fú strong
罗浮
péng lái yǒu sān bié dǎo, fú shān qí yī yě. dà gǔ shí fú shān zì dōng hǎi fú lái yǔ luó shān hé, yá yǎn jiē wèi yī. rán tǐ hé ér xìng fēn, qí huì mù niǎo shòu zhì jīn yǒu shān hǎi zhī yì. fú shān jiē hǎi zhōng lèi yún. hàn zhì yún, bó luó yǒu luó shān, yǐ fú shān zì kuài jī fú lái fù zhī, gù míng luó fú. bó, fù yě. fù zhuǎn wéi bó yě. fú lái bó luó. luó xiǎo, fú bó ér dà zhī luó bēi, fú bó ér gāo zhī. gù yuē bó luó yě. huò yuē, luó shān yì péng lái yī gǔ, gù fú lái yī zhī, luó zhǔ ér fú kè, kè péng lái ér yī zhǔ péng lái, gù yuán hóng zhú fǎ zhēn zuò dēng shān shū, jiē yán luó ér bù jí fú, yán zhǔ ér kè zài qí zhōng yě. rán luó wèi fú zhǔ, ér luó fú zhī dōng lù yǒu bó luó zhī bái shuǐ shān yān, xī lù yǒu pān yú zhī bái yún shān yān, yǔ zhī dǐng lì, rén yì yǐ wéi sān dǎo, zé luó fú yòu wèi bái shuǐ bái yún zhī zhǔ yǐ. qí fēng sì bǎi sān shí yǒu èr, luó yǔ fú bàn zhī. yóu zhě zì xī ér rén, zé luó duō ér fú shǎo zì dōng ér rù, zé fú duō ér luó shǎo. luó zhī diān yuē fēi yún, qí xī yǒu sān fēng, yì qiào jué dǐng zhì, wǎng wǎng zhōng yè kě hòu rì, ér fú shān jí diān, měi dāng yǔ jì, bái yún xiōng yǒng sì chū, dà fēng dàng yàng, zhà wǎng zhà huí, ruò shàng zài dà hǎi zhī zhōng, fú ér wèi dìng, cháng yù yuǎn yú luó shān rán zhě. huò yuē, shǒu yáng dà huá yī shān ér fēn, luó yǔ fú èr shān ér hé, shí yǒu jù líng zhǔ zhī. fēn zhī zhě, suǒ yǐ tōng huáng hé hé zhī zhě, suǒ yǐ zhèn nán hǎi. rán èr shān xià hé ér shàng fèn, qí diān yǒu fèn shuǐ āo, shì yuē quán yuán shān zhī jiāo ào yě. shuǐ fèn yú xī zé wèi luó, fēn yú dōng zé wèi fú. fú zhī shuǐ yǔ luó xiāng tǔ tūn, luó zhī shān yǔ fú xiāng bǔ zhuì. shuǐ fèn qí shàng ér shān hé qí xià, gù guān qí hé ér dé shān zhī qíng zhuàng yān, guān qí fēn ér dé shuǐ zhī qíng zhuàng yān. dāng èr shān zhī jiāo, yǒu dèng qióng rán, rú héng èr dǐ zhù, zhì qí liǎng duān ér sè cāng yǒu, shì yuē tiě qiáo. fēi qiáo yě, yī shí fēi kōng, niǎo niǎo shù shí bǎi zhàng, shàng héng jué yǎn, xià kuà xuán yá, yǐ jiē èr shān zhī mài, gù yuē qiáo yě. gài fú shān shàn fú, xià yǒu fú dìng gāng yǐ dìng zhī, shàng yòu yǒu tiě qiáo yǐ guàn zhī, ér hòu yǔ luó zhǎng hé ér bù lí yě. shān gù yǒu èr tiě qiáo, jiē tiān shēng shí liáng, ér cǐ wèi shàng tiě qiáo, qí zài dà shí lóu nán zhě yuē xià tiě qiáo. dà shí lóu zài shàng tiě qiáo xī, xiāng qù wǔ lǐ xǔ, yǒu xiǎo shí lóu. sān shí duì zhì, shàng xià jù fāng, jùn xuē zhǎn kōng, jí jí yù duò. dēng zhī zé zhòng yán sì zhù, chuāng hù xiāng tōng, yān xiá kāi hé, cháng ruò yǒu rén wǎng lái. dù qí gāo, jǐn dé shān dǐng shí fēn zhī sì, rán fǔ shì cāng míng, yè bàn jiàn rì, yì bù jiǎn fēi yún zhī shàng yān. èr shí lóu liǎng fēng xiāng jì, qí jí nǎi tiě qiáo. gù fán dēng fēi yún zhě, zì èr lóu ér shàng, bì dù cǐ qiáo, lǜ yǐ cǐ wéi tiě qiáo yǐ, bù zhī nǎi xià tiě qiáo yě. gài shí lóu èr yǐ dà xiǎo fēn tiě qiáo èr yǐ shàng xià fēn yě. xià tiě qiáo xī yǒu yī dà pù bù, suǒ wèi fēn shuǐ ào quán yuán, wèi èr shān zhī jiè zhě. luó fú pù bù fán jiǔ bǎi bā shí yǒu qí, liú wèi zhǎng xī zhě qī shí yǒu èr, zhū wèi tán qī, wèi shén hú yī, wèi yuān chí zhě liù, tiān xià míng shān wèi yǒu pù bù duō yú cǐ zhě.
蓬莱有三别岛,浮山其一也。大古时浮山自东海浮来与罗山合,崖巘皆为一。然体合而性分,其卉木鸟兽至今有山海之异。浮山皆海中类云。《汉志》云,博罗有罗山,以浮山自会稽浮来傅之,故名罗浮。博,傅也。傅转为博也。浮来博罗。罗小,浮博而大之;罗卑,浮博而高之。故曰博罗也。或曰,罗山亦蓬莱一股,故浮来依之,罗主而浮客,客蓬莱而依主蓬莱,故袁宏竺法真作登山疏,皆言罗而不及浮,言主而客在其中也。然罗为浮主,而罗浮之东麓有博罗之白水山焉,西麓有番禺之白云山焉,与之鼎立,人亦以为三岛,则罗浮又为白水白云之主矣。其峰四百三十有二,罗与浮半之。游者自西而人,则罗多而浮少;自东而入,则浮多而罗少。罗之颠曰飞云,其西有三峰,亦峭绝鼎峙,往往中夜可候日,而浮山极颠,每当雨霁,白云汹涌四出,大风荡漾,乍往乍回,若尚在大海之中,浮而未定,尝欲远于罗山然者。或曰,首阳大华一山而分,罗与浮二山而合,实有巨灵主之。分之者,所以通黄河;合之者,所以镇南海。然二山下合而上分,其颠有分水凹,是曰泉源山之交隩也。水分于西则为罗,分于东则为浮。浮之水与罗相吐吞,罗之山与浮相补缀。水分其上而山合其下,故观其合而得山之情状焉,观其分而得水之情状焉。当二山之交,有磴穹然,如衡二砥柱,峙其两端而色苍黝,是曰铁桥。非桥也,一石飞空,袅袅数十百丈,上横绝巘,下跨悬崖,以接二山之脉,故曰桥也。盖浮山善浮,下有浮碇冈以定之,上又有铁桥以贯之,而后与罗长合而不离也。山故有二铁桥,皆天生石梁,而此为上铁桥,其在大石楼南者曰下铁桥。大石楼在上铁桥西,相去五里许,有小石楼。三石对峙,上下俱方,峻削崭空,岌岌欲堕。登之则重檐四柱,窗户相通,烟霞开阖,常若有人往来。度其高,仅得山顶十分之四,然俯视沧溟,夜半见日,亦不减飞云之上焉。二石楼两峰相际,其脊乃铁桥。故凡登飞云者,自二楼而上,必度此桥,率以此为铁桥矣,不知乃下铁桥也。盖石楼二以大小分铁桥二以上下分也。下铁桥西有一大瀑布,所谓分水澳泉源,为二山之界者。罗浮瀑布凡九百八十有奇,流为长溪者七十有二,潴为潭七,为神湖一,为渊池者六,天下名山未有瀑布多于此者。
strong xī qiáo strong
西樵
guǎng zhōu yǒu sān qiáo: yuē dōng qiáo yuē nán qiáo yuē xī qiáo. xī qiáo zhě nán hǎi zhī wàng ér dōng qiáo luó fú zhī zuǒ yě. qù guǎng zhōu zhì xī bǎi yú lǐ. qí xiù qiào bá, yì yún xiāo ér shàng zhī, wàng ruò qīng lián zhī huá, ér sì miàn fāng lì, lì jiē nèi xiàng. zhū fēng dà xiǎo xiāng lián shǔ, jiē yǐn yú xuē chéng zhī zhōng, yòu ruò fú qú zhī wèi kāi rán zhě. shān zhī dōng, fán èr shí fēng, nán shí yǒu wǔ, xī shí yǒu bā, běi yì shí yǒu bā, hé wéi qī shí èr fēng, ér yǐ dà kē wèi jué dǐng. yán èr shí yǒu yī, dòng yǒu shí. qí fēi quán sàn chū yú zhū fēng jiān, zhà hé zhà fēn. hé zhě wèi wò quán, fēn zhě wèi lì quán, zhuàng gè bù yī. fán quán sān shí yǒu èr, qí yī zài pēn yù yán, yī zài jǐn yán, yī zài shù yù yán, èr zài chuí hóng dòng zuǒ yòu, jiāo liú rú shuāng hóng xià yǐn, gù yuē chuí hóng. yòu yǒu èr quán zài yún gǔ zhōng, qún fēng huí hé, shì ruò céng chéng. yǒu bái shā shū yuàn, pù bù zuǒ yòu jiā zhī, hé liú xíng shí shàng, wěi qū shù lǐ, cóng yán dǐng pēn fēi, yīn míng qí xià yán yuē pēn yù. yòu yǒu quán èr: zài tiān fēng zuǒ zhě yuē zuǒ tiān quán, yòu zhě yuē yòu tiān quán. hé bēn yún gǔ, zhù yú jiǔ qǔ zhī xī. yǒu èr tíng, yuē zuǒ pù, yuē yòu pù, yǐ shōu qí shèng. qí zài guǎng lǎng dòng kǒu zhě, fán zuò sān jí, wēi yí ér xià, bīng hōng xuě hǒu, dào shè qīng míng, shì yì bào. yòu yī zài shuǐ lián dòng, shì yuē shuǐ lián, wèi jiǔ qǔ xī xià liú. pī sǎ bì jiān, fēi wēi ruò zhū bó. yòu yī zài yún duān cūn. qí yuē xiè qián quán zhě, cóng kōng xì xià, qīng jī yǒu shēng. shí báo yán xū, cóng jìng xiāng yìng, yì yī pù bù yě. qí zài bì yù dòng zhě, bāi yá ér chū, héng zhí héng wú dìng shì, yú qì wèi yān wèi wù zhě, míng méng jìng shù shí zhàng, wàng zhī cháng ruò fēi quán rán. gài zì pēn yù yán zhì cǐ, wèi fēi quán zhě shí yǒu sān yǐ, ér yǐ cǐ bì yù zhī pù wèi zuì qí.
广州有三樵:曰东樵、曰南樵、曰西樵。西樵者南海之望而东樵罗浮之佐也。去广州治西百余里。奇秀峭拔,挹云霄而上之,望若青莲之华,而四面方立,立皆内向。诸峰大小相联属,皆隐于削成之中,又若芙蕖之未开然者。山之东,凡二十峰,南十有五,西十有八,北亦十有八,合为七十二峰,而以大科为绝顶。岩二十有一,洞有十。其飞泉散出于诸峰间,乍合乍分。合者为卧泉,分者为立泉,状各不一。凡泉三十有二,其一在喷玉岩,一在锦岩,一在漱玉岩,二在垂虹洞左右,交流如双虹下饮,故曰垂虹。又有二泉在云谷中,群峰回合,势若层城。有白沙书院,瀑布左右夹之,合流行石上,委曲数里,从岩顶喷飞,因名其下岩曰喷玉。又有泉二:在天峰左者曰左天泉,右者曰右天泉。合奔云谷,注于九曲之溪。有二亭,曰左瀑,曰右瀑,以收其胜。其在广朗洞口者,凡作三级,逶迤而下,冰轰雪吼,倒射青冥,势益暴。又一在水帘洞,是曰水帘,为九曲溪下流。披洒壁间,霏微若珠箔。又一在云端村。其曰泻钱泉者,从空细下,倾击有声。石薄岩虚,琮净相应,亦一瀑布也。其在碧玉洞者,擘崖而出,横直恒无定势,余气为烟为雾者,冥蒙竟数十丈,望之常若非泉然。盖自喷玉岩至此,为飞泉者十有三矣,而以此碧玉之瀑为最奇。
strong huò shān strong
霍山
huò shān zài lóng chuān xiàn běi, zhōu xuán qī shí yú lǐ. wèi fēng sān bǎi qī shí yǒu èr, zuì xiù zhě yuē dà fó jī. qín shǐ huáng shí, yǒu huò lóng zì líng yáng zhě jū zhī, yīn míng huò shān. qí diān yǒu èr yán, dōng xiàng zhě yuē wàng yuè, wú shén qí xī xiàng zhě yuē tài yǐ, shēn bā jiǔ zhàng, guǎng bèi zhī, gāo èr zhàng yú, shàng yǒu fù shí píng rú zhǎng. zuǒ yòu liǎng fēng jiā zhī, shì wèi huò shān dòng tiān, qí dōng yǒu héng yán zài bàn bì yán zhōng. yǒu yī shí chū dì shù chǐ, rén ǒu hàn zhī, zhé dòng, jí lì hàn zhī, fǎn bù dòng, yì yī yì yě. yán shàng fēng míng jiǔ wèng, shí jué qǐ píng dì bǎi yú rèn, shàng ruì zhōng bó xià dùn, rú wèng rán. quán juān juān qīng chū, wèi gān rú lǐ, yīn míng jiǔ wèng quán. suǒ zhù chéng tán, dà mǔ xǔ, qīng shēn bù cè, páng duō wàn nián sōng fēng lán xiān rén zhǎng jīn xīng cǎo huáng jīng bái shù zhī shǔ. yuǎn jìn suí fēng, chǔ chù fēn fù, rú rù luó fú zhī bǎi huā jìng yǐ. dà fó jī fēng zài shān nán, shí shàng yǒu dà rén jī shí sì suǒ, jī yǒu huáng niú jiāng shén chéng chè. lín fēng yuē shí lóu, yì yǒu jù rén lǚ jī. xià yǒu yī shí, kě zuò shù shí rén, wèi xiān lè shí. yòu yǒu dǎo yào shí, cháng wén chǔ shēng ér bù kě jiàn, xún zhī duō zài zhì gōng lóu fēng zhī yāo. yòu yǒu qī xīng shí, jǐng dà gè rú pén, shēn shù chǐ, shuǐ suí jí suí yíng, bù jí bù yíng, yíng bì qī jǐng yī shí yíng. qí shàng yī fēng yuē chuán tóu, líng chén wàng zhī, ruò dà bó zài hǎi dǎo zhōng. yún qì wǎng lái, shān rú gǔ yì yáo dòng, yì yī yì yě.
霍山在龙川县北,周旋七十余里。为峰三百七十有二,最秀者曰大佛迹。秦始皇时,有霍龙字灵阳者居之,因名霍山。其颠有二岩,东向者曰望月,无甚奇;西向者曰太乙,深八九丈,广倍之,高二丈余,上有覆石平如掌。左右两峰夹之,是为霍山洞天,其东有横岩在半壁岩中。有一石出地数尺,人偶撼之,辄动,及力撼之,反不动,亦一异也。岩上峰名酒瓮,石崛起平地百余仞,上锐中博下顿,如瓮然。泉涓涓倾出,味甘如醴,因名酒瓮泉。所注成潭,大亩许,清深不测,旁多万年松、风兰、仙人掌、金星草、黄精、白朮之属。远近随风,处处芬馥,如入罗浮之百花径矣。大佛迹峰在山南,石上有大人迹十四所,迹有黄牛浆甚澄澈。邻峰曰石楼,亦有巨人履迹。下有一石,可坐数十人,为仙乐石。又有捣药石,常闻杵声而不可见,寻之多在志公楼峰之腰。又有七星石,井大各如盆,深数尺,水随汲随盈,不汲不盈,盈必七井一时盈。其上一峰曰船头,凌晨望之,若大舶在海岛中。云气往来,山如鼓枻摇动,亦一异也。
strong dǐng hú shān strong
顶湖山
dǐng hú zhě, duān zhōu zhèn shān, qù jùn sì shí lǐ. cóng líng yáng xiá wàng zhī, zǐ cuì dī lì, ruò zài fān jì. shě zhōu hòu, lì shuǐ cóng dà jiāo yuán qǔ dào rù, yǒu bái yún sì dāng shān zhī zhèng lù. sì yòu xī xiàng chǎn jiā hé, měi lì shuāng mǐ, bù chuí suì, yǐ sān shí nián yǐ. yán jiàn ér dōng lǐ xǔ, yǒu chú yún jīng shè. yòu shí lǐ, wèi shàng lóng qiū, suǒ wèi shàng fēi shuǐ tán yě. ruò bù shèn shēn, ér yǒu hēi kě bù, pēng hōng zuò shì, zhuǎn xià sān sì zhé wèi dà lóng qiū. chuí gěng cè zhī, bǎi yú zhàng bù dé qí dǐ. páng tōng gàn xué, kě dá qī xīng yán shuǐ dòng. měi dà fēng yǔ, yǒu qīng bái qì yī lǚ cóng zhōng qǐ, qí yǒu hēi guò yú shàng jiǎo. yòu dōng yǒu shù dié quán, jīng xiǎo zhū tán èr, yī dà pù bù zhǎng kě sān shí yú zhàng, shì wèi dà fēi bīng tán. zì xī ān ér xià, yòu yǒu duǎn pù bù bā jiǔ xiǎo jiǎo tán sì, shì jiē suǒ wèi dǐng hú yě. guǎng zhōng zhī shān, qí dǐng duō yǒu jī shuǐ, ér shì shān wèi jiǎo wèi tán zhě bā jiǔ, jué yǔ xī qiáo xiāng sì.
顶湖者,端州镇山,去郡四十里。从羚羊峡望之,紫翠滴沥,若在帆际。舍舟后,沥水从大蕉园取道入,有白云寺当山之正麓。寺右溪向产嘉禾,每粒双米,不垂穗,已三十年矣。沿涧而东里许,有锄云精舍。又十里,为上龙湫,所谓上飞水潭也。若不甚深,而黝黑可怖,砰訇作势,转下三四折为大龙湫。垂绠测之,百余丈不得其底。旁通干穴,可达七星岩水洞。每大风雨,有青白气一缕从中起,其黝黑过于上湫。又东有数迭泉,经小潴潭二,一大瀑布长可三十余丈,是谓大飞冰潭。自西庵而下,又有短瀑布八九、小湫潭四,是皆所谓顶湖也。广中之山,其顶多有积水,而是山为湫为潭者八九,绝与西樵相似。
strong dōng ān zhū shān strong
东安诸山
zì liù dōu shuǐ kǒu sān shí yú lǐ zhì shí jiā, zì shí jiā yǐ shàng fēng jiē chún shí. qí zhōng yī yī kōng dòng. shuǐ shēng rù zhī tāng tà sì yīng. pù quán dà zhě zhū chéng tán, xiǎo zhě chéng jiàn. zhū xiǎo shí yì gè zì wèi yán xué, bí kǒu xiāng ya, yǒu jīng quán pēn bó. qí zhōng yǒu yī gǔ, liǎng bì hān xiā, shén ài, zè shēn yǐ rù jiàn kuān huō, kě cáng shù bǎi jiā shì. shān gāo lín hēi, yīn fēng sà sà, rán bù néng yǐ jiǔ lì yě.
自六都水口三十余里至石夹,自石夹以上峰皆纯石。其中一一空洞。水声入之鞺鞳四应。瀑泉大者潴成潭,小者成涧。诸小石亦各自为岩穴,鼻口相呀,有惊泉喷薄。其中有一谷,两壁谽谺,甚隘,仄身以入渐宽豁,可藏数百家室。山高林黑,阴风飒飒,然不能以久立也。
sān shí lǐ xǔ zhì dōng ān, shān yóu guǐ guài. chéng běi yǒu tiān zhù fēng bá dì qiào xiù. mín jū qí xià, huán yǐn qīng quán, guàn gài huā zhú, cóng zhōng yǔ yuán niǎo xiāng wéi zhǔ kè. chéng nán yǒu tiān mǎ shān, luàn shí jīng fēi, shì ruò fēng yǔ, bái tiān ér xià zhě, qí shí dà zì dì ér shàng zhě, qí shí xiǎo, wàng zhī yǐ wéi bēn mǎ yě. qí dōng wèi jǐn lǐ fēng. shàng pán wēi dèng bǎi jí, sì bì jiē chuān. shí zhōng yǒu yuán qiào liù qī, kuī qí xià bǎi qiān kǒng xué, xiāng lián rú ǒu xīn qián, quán shuǐ pēn shè zuò shù dào ér xià, zhù yú bēi táng. qí zài chéng xī zhě, yǒu cuì píng shān, fāng zhèng rú xuē. zài chéng dōng běi zhě jiǔ xīng fēng, rì guāng zhào zhī, rú tài ē chū xiá, chì jīng máng yào. zuǒ yòu yǒu shù fēng, dài héng zǐ yōng yǔ zhēng shèng. xī nán yī fēng shāo píng yuán, fēng bàn tǔ yī shé wèi gōng guàn, yǒu lán dùn fēi jiē. xià yǒu yán yuē jiǔ xīng, xuān míng shuǎng kǎi, dī shuǐ bù lòu. shí qì nuǎn gàn, jué qù biān fú sōng shǔ zhī jī. shí rǔ chuān dì, lǚ zhī dīng dīng yǒu shēng. qí xī yòu yǒu yī yán yǔ zhòng fēng lián, liǎng shuǐ qián chū qí xià. péng pài zhēng liú, shí liáng máo yǔ, cēn cī yìng dài. yǒu shù shí rén jiā yī zhī, cǐ jìn chéng zhī shān shèng gài yě.
三十里许至东安,山尤诡怪。城北有天柱峰拔地峭秀。民居其下,环引清泉,灌溉花竹,丛中与猿鸟相为主客。城南有天马山,乱石惊飞,势若风雨,白天而下者,其石大;自地而上者,其石小,望之以为奔马也。其东为锦鲤峰。上盘危磴百级,四壁皆穿。石中有圆窍六七,窥其下百千孔穴,相连如藕心钱,泉水喷射作数道而下,注于陂塘。其在城西者,有翠屏山,方正如削。在城东北者九星峰,日光照之,如太阿出匣,赤精芒耀。左右有数峰,黛横紫拥与争胜。西南一峰稍平圆,峰半吐一舌为宫观,有栏楯飞接。下有岩曰九星,轩明爽垲,滴水不漏。石气暖干,绝去蝙蝠、松鼠之迹。石乳穿地,履之丁丁有声。其西又有一岩与众峰连,两水潜出其下。澎湃争流,石梁、茅宇,参差映带。有数十人家依之,此近城之山胜概也。
qí zài xī běi shí wǔ lǐ, wèi dà gàn shān. shān gāo jué, yún xiá cháng zhào qí bàn. qiáo cǎi zhě měi jiàn yǒu chí guǎn shù suǒ, bì táo chuí shí. bái quǎn fèi rén, shū hū bù zhī suǒ zài, gài xiān kū yě. qí xī yǒu lù tōng luó dìng. cóng shān lù yǎng xíng, pān lín yuán gé, shǒu kǒu bìng yùn, fán bǎi yú lǐ. jīng xī jiàn zhě sì wǔ, jiē zài jī yè zhī zhōng. gǔ zhōng shí yǒu bái yún tián sāi, yī wàng miǎo mí jiān, lòu chū cāng yá bì shù bù kě jì. zì bái shí xū dù qiáo, qiáo zhǎng zhě shù bǎi bù, huò mù huò shí jià zhī. xī duō chí shí, kě zuò yú liáng. shuǐ jùn jí nǎi fǎn duō yú, jū rén chí yǐ wéi zhǎ. qí zài xī nán wǔ shí yú lǐ zhě, yuē yún wù shān. zài yáng liǔ dōu zhě, yuē shèng shān. bìng gāo qiān rèn. shèng shān yǒu shén cí, suì zǎo chāi qù shù wǎ, yǐ zhú yǐn quán guò cí xià, lín yǔ lì zhì. qí yuē shū shān yá láo tiě lǐng yún fú zhū shān, jiē jué gāo dà, zé yuǎn chéng zhī shān dà gài yě.
其在西北十五里,为大绀山。山高绝,云霞常罩其半。樵采者每见有池馆数所,碧桃垂实。白犬吠人,倏忽不知所在,盖仙窟也。其西有路通罗定。从山麓仰行,攀林援葛,手口并运,凡百余里。经溪涧者四五,皆在积叶之中。谷中时有白云填塞,一望渺弥间,漏出苍崖碧树不可计。自白石墟度桥,桥长者数百步,或木或石架之。溪多坻石,可作鱼梁。水峻急乃反多鱼,居人持以为鲊。其在西南五十余里者,曰云雾山。在杨柳都者,曰圣山。并高千仞。圣山有神祠,岁早拆去数瓦,以竹引泉过祠下,霖雨立至。其曰书山崖、牢铁岭、云扶诸山,皆绝高大,则远城之山大概也。
strong jǐn shí shān strong
锦石山
shān zài dé qìng zhōu xī, gāo bǎi yú zhàng, yī shí zhuàng tiān zhù, xuē chéng ér yuán, páng yǒu shù dà shí, ruò jī jù ér zuò rán. gài zì sōng tái ér xī, zhōu xíng sān rì, jiā àn jiē tǔ shān mián gèn, wéi cǐ shí bá qǐ, ruò lián jīng shàng chù, páng wú fù lì. hàn dài fū lù jiǎ shǐ nán yuè, cóng guì lǐng qǔ dào zhì cǐ, shī jǐn bù zhàng yǐ dēng. cháng dǎo shān líng, ruò tuó jiàng, dāng yǐ jǐn wèi bào. qí hòu tuó qù dì hào, shòu nán yuè wáng fēng, yǔ jiǎ fàn zhōu zhū jiāng, sù zāng kē ér shàng, jiǎ yīn yǐ jǐn bāo shān shí, jǐn bù zú, zhí huā huì dài zhī. biàn yán gǔ jiān, wàng ruò xiá xuàn, yīn míng jǐn shí shān, zhì jīn yì huā shén zhòng, zhōng suì rú chūn, cǎi xié zhě duō bù shí qí míng.
山在德庆州西,高百余丈,一石状天柱,削成而圆,旁有数大石,若箕踞而坐然。盖自崧台而西,舟行三日,夹岸皆土山绵亘,惟此石拔起,若连茎上矗,旁无附丽。汉大夫陆贾使南越,从桂岭取道至此,施锦步障以登。尝祷山灵,若佗降,当以锦为报。其后佗去帝号,受南越王封,与贾泛舟珠江,溯牂牁而上,贾因以锦包山石,锦不足,植花卉代之。遍岩谷间,望若霞绚,因名锦石山,至今异花甚众,终岁如春,采撷者多不识其名。
strong dān xiá shān strong
丹霞山
dān xiá shān cóng bié zhuàn sì yòu zhé wèi jǐn shí yán. yán zhōng duō shí huā, rú qiān bàn fú qú, dà xiǎo huáng bái hóng lǜ bù yī, dào shēng shí fù. duǒ duǒ kě yǐ pān zhāi, gài zhōng rǔ zhī suǒ wéi. zuǒ zhé zhì hǎi luó yán jué bì xià. qí xuán yá xiāng yǐ, xià rú céng chéng, shàng rú liè píng, xū fēi tī chuí yù nǎi kě shàng. shàng zhì lán rě, qí dì wān yán shēn suō kāi lù zhě jiǔ. huò shēn sān sì shí zhàng èr shí zhàng shí yú zhàng, rú xī fān lián, yī yī huā bàn xiāng fù lì. qí xià lín dà jiāng, míng shā xiù fā, qīng lán jìng yíng. wài zé yuǎn jìn fēng luán zhēng qí jìng qiào, duō shàng fēng ér xià xuē, zhuàng ruò dào shēng bāo sǔn, gài shān shuǐ zhī jué guài chù yě.
丹霞山从别传寺右折为锦石岩。岩中多石花,如千瓣芙蕖,大小黄白红绿不一,倒生石腹。朵朵可以攀摘,盖钟乳之所为。左折至海螺岩绝壁下。其悬崖相倚,下如层城,上如列屏,须飞梯垂繘乃可上。上至兰若,其地蜿蜒伸缩开麓者九。或深三四十丈、二十丈、十余丈,如西番莲,一一花瓣相附丽。其下临大江,明砂绣发,清澜镜莹。外则远近峰峦争奇竞峭,多上丰而下削,状若倒生苞笋,盖山水之绝怪处也。
strong wǔ zhǐ shān strong
五指山
wǔ zhǐ shān zài qióng hǎi zhōng. tíng tíng zhí lì, shàng cān xiāo hàn, ruò duān rén zhèng hù é guān zhī xiàng. yǐ gù qióng zhōu zhū yì, duō chū guī wěi zhuō tè shì. wǔ zhǐ ér wài, yòu yǒu xiǎo wǔ zhǐ. qí yú léng céng zá yè, ruò qióng shān bái shí zhū lǐng jiē qí zhī pài yě. yǐ lǐ ér lái, zhì qiū wén zhuāng wáng shàng shū hóng huì suǒ jū zhī zuǒ, yǒu mǎ ān gāng yǔ wén bǐ jīn jī èr shān cuò lì yǎn yìng. wén bǐ cóng píng dì tè qǐ, gāo shù bǎi rèn. tiān sè qíng jì, zhé yǒu cāng yān yī dào, jiè pò bì kōng, ruò tiān mén huá biǎo. suì duō kē dì, zé tǔ guāng rú jù. wáng shàng shū shī yún:" bù zhī hào yǎo zhōng, dì mài qián hé jì. tū rán wǔ zhǐ shēn, fù cǐ qíng yī bì." yáo wén bǐ dù qīng xī ér xī wèi jīn jī lǐng. cháng yǒu jīn jī fēi míng qí shàng, gù míng. sū zǐ zhān shī:" rén jiān wén bǐ wú shuāng shì, tiān shàng jīn jī dì yī xīng." zhì jīn wén shì jǔ zhě, duō yǐ yǒu kē.
五指山在琼海中。亭亭直立,上参霄汉,若端人正笏峨冠之象。以故琼州诸邑,多出瑰玮卓特士。五指而外,又有小五指。其余崚嶒嶻嶪,若琼山白石诸岭皆其支派也。迤逦而来,至邱文庄、王尚书宏诲所居之左,有马鞍冈与文笔金鸡二山错立掩映。文笔从平地特起,高数百仞。天色晴霁,辄有苍烟一道,界破碧空,若天门华表。岁多科第,则吐光如炬。王尚书诗云:“不知浩溔中,地脉潜何寄。突然五指伸,复此擎一臂。”繇文笔渡清溪而西为金鸡岭。尝有金鸡飞鸣其上,故名。苏子瞻诗:“人间文笔无双士,天上金鸡第一星。”至今文士举者,多以酉科。
strong sān bái shuǐ shān strong
三白水山
yáng chūn xī nán yī bǎi sān shí lǐ yǒu bái shuǐ shān. gāo èr bǎi yú zhàng, qí zhōu sì bǎi yú lǐ. shàng yǒu tiān chí lóng jǐng, zhù wèi fēi quán. yī pài shí sān dié, yī dié yī zhuàng, huò héng, huò zhí, zài bì zhōng zé zhí, zài bì wài zé héng, gè suí shí bì zhī shì. zēng chéng zhī xī èr shí lǐ yǒu bái shuǐ shān. gāo qiān rèn yú, shàng kuān píng, zhuàng ruò yǎng yú, kě tián bǎi mǔ. yǒu fēi quán zhǎng bǎi yú zhàng, zhí zhì shān zú, liáo rào dān qiū ér dōng. shuǐ chē suǒ jī, wú gāo bù zhì, guàn tián shù qiān bǎi mǔ. liǎng yá guài shí jiā shù, rú dǐ zhù xuán qiáo zhě bù kě shèng shǔ. qí páng duō yún mǔ shí, shì yuē bái shuǐ dān qiū. bó luó dōng běi sān shí lǐ xǔ yǒu bái shuǐ shān. běi lián xiàng tóu shān, wèi luó fú dōng zhǐ, yǒu xuán quán bǎi rèn xià zhù. shān fán bā jiǔ qǔ, yī qǔ yī tán, shēn zhě zhuì shí sì wǔ zhàng bù néng qióng. sū shì shī:" pī kāi cuì xiá zǒu yún léi, jié pò bēn liú zuò tán dòng." yòu yún:" zuò kàn jīng niǎo tóu shuāng yè, zhī yǒu lǎo jiāo pán shí wèng. jīn shā yù lì càn kě shǔ, gǔ jìng bǎo lián hán bù dòng." páng yǒu jù rén jī shù shí, xià yǒu tāng quán, shì wèi dōng yuè sān bái shuǐ shān zhī shèng.
阳春西南一百三十里有白水山。高二百余丈,其周四百余里。上有天池龙井,注为飞泉。一派十三迭,一迭一状,或横,或直,在壁中则直,在壁外则横,各随石壁之势。增城之西二十里有白水山。高千仞余,上宽平,状若仰盂,可田百亩。有飞泉长百余丈,直至山足,缭绕丹邱而东。水车所激,无高不至,灌田数千百亩。两崖怪石夹束,如砥柱悬桥者不可胜数。其旁多云母石,是曰白水丹邱。博罗东北三十里许有白水山。北连象头山,为罗浮东趾,有悬泉百仞下注。山凡八九曲,一曲一潭,深者坠石四五丈不能穷。苏轼诗:“劈开翠峡走云雷,截破奔流作潭洞。”又云:“坐看惊鸟投霜叶,知有老蛟蟠石瓮。金沙玉砾粲可数,古镜宝奁寒不动。”旁有巨人迹数十,下有汤泉,是为东粤三白水山之胜。
strong bái hè fēng strong
白鹤峰
guī shàn yǒu bái hè fēng, xià lín dōng jiāng, yǔ fēng hú zhū shān duì sǒng sū xué shì gù zhái zài yān. xué shì shàng liáng wén suǒ wèi" é chéng wàn shì, cuò jū èr shuǐ zhī jiān hè guān yī fēng, dú lì qiān yán zhī shàng" shì yě. zhōng yǒu sī wú xié zhāi, qí míng yún:" yǐn shí zhī jīng, cǎo mù zhī huá. jí wǒ dān tián, wǒ dān suǒ jiā. zhòu liàn yú rì, hè rán dān xiá. yè yù yú yuè, hào rán sù pā. jīn dān zì chéng, yuē sī wú xié." yǔ ài qí yǔ, shū zhī yú zuò jiān. zhāi qián yòu yǒu" dé yǒu lín táng", qí zuǒ wèi" zhū chí", yòu wèi" mò zhǎo". mù mián róng hún zhī shǔ, gǔ sè xiāo sēn, xué shì zhī suǒ shǒu zhí yě.
归善有白鹤峰,下临东江,与丰湖诸山对耸苏学士故宅在焉。学士《上梁文》所谓“鹅城万室,错居二水之间;鹤观一峰,独立千岩之上”是也。中有思无邪斋,其铭云:“饮食之精,草木之华。集我丹田,我丹所家。昼炼于日,赫然丹霞。夜浴于月,皓然素葩。金丹自成,曰思无邪。”予爱其语,书之于座间。斋前又有“德有邻堂”,其左为“朱池”,右为“墨沼”。木棉榕梡之属,古色萧森,学士之所手植也。
strong guī fēng strong
圭峰
guī fēng zài xīn huì chéng běi èr lǐ xǔ. xiù bá yù lì, qí dǐng sì fāng, míng yù tái. shàng yǒu wǎng pù bù, cóng zhǒu yè jiān fēi chū, xià zhù bǎi rèn. bái shā shī" nòng bà fēi quán xià yù tái" wèi cǐ. zhuāng dìng shān yún: wú wén nán hǎi zhī shān míng yù tái zhě, yǒu jù rén jìng ér wú yù, shēn zhì suǒ wèi qián zhī dào zhě. shěn shí tián yīn zuò yù tái tú yǐ jì. bái shā shān shàng yòu yǒu lǜ hù píng, dēng zhī kě wàng yá mén. àn xī rén shī:" lǜ hù tiān huāng nán dù jī, yù tái zhōng lí jiàn hé nián." píng bàn shén gāo ào yǎn, guàn wèi tiān tián. tián fāng bǎi mǔ, yǒu jiè shuǐ sān fēn, yǔ bái hóng gèn tiān ér xià, zhōng niǔ huì chù shì yuē shèng chí. chí zhōng lóng chuī xī chéng yún, shū huǎng wàn zhuàng. bái shā cháng yǔ zhōu gǎo wèi yún tán zhī yóu, yǒu yún tán jì zhuāng dìng shān jiàn zhī, wèi jí lián xī" tài jí tú" yún.
圭峰在新会城北二里许。秀拔玉立,其顶四方,名玉台。上有网瀑布,从肘腋间飞出,下注百仞。白沙诗“弄罢飞泉下玉台”谓此。庄定山云:吾闻南海之山名玉台者,有巨人静而无欲,深知所谓潜之道者。沈石田因作《玉台图》以寄。白沙山上又有绿护屏,登之可望崖门。按昔人诗:“绿护天荒南渡迹,玉台钟蠡建和年。”屏半神皋奥衍,灌为天田。田方百亩,有界水三分,与白虹亘天而下,中纽汇处是曰圣池。池中龙吹息成云,儵怳万状。白沙尝与周镐为云潭之游,有《云潭记》庄定山见之,谓即濂溪“太极图”云。
strong chūn gāng strong
春冈
chūn gāng zài zēng chéng chéng zhōng, yī míng fèng gāng. qí dōng lù yǒu táng shí hé xiān gū zhái. luó fú jīng yún," qí yīn yún mǔ fēng. fēng zhī xī běi yuē fèng huáng gāng, shén nǚ jū zhī", shì yě. xiān gū cháng wǎng lái luó fú, qí xíng rú fēi. tiān hòu qiǎn shǐ zhào fù quē, zhōng lù shī zhī. tiān bǎo jiǔ nián, wǔ sè yún qǐ má gū tán, yǒu xiān zǐ piāo miǎo ér chū, dào shì cài tài yī shí qí wèi xiān gū yě. dà lì zhōng yòu jiàn yú xiǎo shí lóu, guǎng zhōu cì shǐ gāo huī shàng qí shì, cì míng xiá yī yī xí, qǔ suǒ zuò ěr yún mǔ shī rù dà nèi. shī yún:" fèng tái yún mǔ shì tiān huā, liàn zuò fú róng bái yù yá. xiào shā kuáng yóu gōu lòu lìng, què cóng hé chǔ mì dān shā." xiān gū gù shàn shī, sūn diǎn jí cháng jì qí luó fú kǒu zhàn jì jiā sān jué liú yán píng yī jué. yòu xī yǒu rén jiàn qí tí shǔ zhū ān dōng bì yī jué, zì bǐ jìn rén chà qīng wǎn, shǎo gǔ. bì shí bàn huǐ, wéi yú" bǎi chǐ shuǐ lián fēi bái hóng shēng xiāo sōng bǎi yǔ tiān" shí sān zì, qí xià bì" fēng" yě. yuè nǚ yǐ néng shī zhī míng zhě, zì lǜ zhū shǐ. zhì táng chū yǒu nán hǎi qī suì nǚ zǐ, ruò xiān gū, yóu qí qīng lì zhě yě.
春冈在增城城中,一名凤冈。其东麓有唐时何仙姑宅。《罗浮经》云,“其阴云母峰。峰之西北曰凤凰冈,神女居之”,是也。仙姑常往来罗浮,其行如飞。天后遣使召赴阙,中路失之。天宝九年,五色云起麻姑坛,有仙子缥缈而出,道士蔡太一识其为仙姑也。大历中又见于小石楼,广州刺史高翚上其事,赐明霞衣一袭,取所作《饵云母》诗入大内。诗云:“凤台云母似天花,炼作芙蓉白玉芽。笑杀狂游勾漏令,却从何处觅丹砂。”仙姑故善诗,孙典藉尝记其《罗浮口占寄家三绝》留研屏一绝。又昔有人见其《题黍珠庵东壁》一绝,字比晋人差清婉,少骨。壁时半毁,惟余“百尺水帘飞白虹笙箫松柏语天”十三字,其下必“风”也。越女以能诗知名者,自绿珠始。至唐初有南海七岁女子,若仙姑,尤其清丽者也。
strong qī xīng yán strong
七星岩
qī xīng yán zài lì hú zhōng, qù zhào qìng chéng běi liù lǐ, yī yuē gāng tái shān yī yuē yuán wū qī fēng. liǎng liǎng lí lì, bù xiāng lián shǔ. èr shí yú lǐ jiān ruò guàn zhū yǐn shéng, xuán jī huí zhuǎn, gài dì chē zhī jīng suǒ chéng, ér lì hú zé yún hàn zhī yú yè yě. yù píng jū qī fēng zhī dōng, shì xiàng yù héng. huò yǐ qī fēng chún zuò jīn xíng, shàng yīng xī fāng bái hǔ qī sù, yǔ wèi yì chēng xiào fǎ, wèi kūn tiān yǒu qī xīng yǐ wéi xiàng, zé dì yǒu qī fēng yǐ wéi fǎ. xiàng zhě jīng qì zhī suǒ wéi, fēng wú jīng qì, yǐ xīng wèi jīng qì. qí hán yún tǔ yǔ, jū qín shòu ér shēng cǎo mù, jiē xīng zhī suǒ wéi zhī. shí rǔ zhě, xīng zhī jīn yè bǎo zàng zhě, xīng zhī guāng máng. yī juàn zhī duō, jiē zhū dòu zhī zǐ sūn yě. qí huò yán jiān jī shī zhī guāng, yíng yíng ruò xīng, zé xián zhī suǒ zuò. xián shǐ yú rùn xià, zhōng yú yán shàng. rùn xià wèi huǒ zhī yīn, yán shàng wèi huǒ zhī yáng, yì jiē xīng zhī biàn huà yě. qī fēng jiē zhōng kōng, gè wèi yī yán, yán jiē nán xiàng, yī xiǎo zhě míng ā bō yán, běi xiàng, nán xiàng zhě, yáng míng zhī dòng, dào shū suǒ wèi dà tiān rì yuè fèn jīng zhào zhī zhě yě. rì yuè hū rán qǐ miè bù yóu kǒng xué, zé yáng míng zhī suǒ wéi yě. dà yán dāng zhū yán zhōng yāng, yǒu nán běi èr mén, qián hòu xiāng tōng, shì wèi sōng tái zhèng shì. qí dǐng qióng lóng rú gài, gāo shù bǎi zhàng, shàng kāi tiān jǐng, yún qì kě yǐ zhí chū. zhé ér běi, dòng hù yì chǎng. yǒu lóng chuáng zuò rén bǎi yú, qí píng rú dǐ. yòu yǒu lóng mó jiǎo shí, yǒu dà xiǎo lóng jǐng sān sì, yǔ cháo xī shàng xià. yán zhōng fù duō shí rǔ. shǐ dī wèi rǔ, zhōng dī zé níng wèi shí. zhǎng zhě yù zhù, duǎn zhě yáo cǎn. zì shàng ér xià, fù zì xià ér shàng, hù xiāng chēng dǐ, rú cǐ zhě yǐ qiān wàn jì. qí wéi rén wù zhū guī yì, wǔ sè jiān cuò, yì jiē shí zhī yú suǐ, fēi tā wù. dà dǐ shān kōng zé qì zhēng yú nèi ér wèi rǔ, shān shí zé qì zhēng yú wài ér wèi yún, yún nuǎn gù sàn, rǔ hán gù níng. yún yǔ rǔ tóng lèi, gù jiē guǐ guài wàn zhuàng, biàn huà chéng zhāng. rǔ zhě shān zhī jīng yè, yún zhě shān zhī huá yě. yán wài zhī shí sè duō bái, qióng zhī de lì, yī yī chuān lòu. yì yǒu rǔ liú zhù qí jiān. rǔ gàn zhě gāo nì, jué zhī xī xī yǒu shēng. qí báo ér chéng piàn zhě, shēng jiē qīng yuè. zhōng hōng qiào xué, yǐ yī fù ér kòu zhī, zuò gǔ shēng, zhàng jī zé zuò zhōng shēng. qí yī zài yá jiān zhě, xiǎo rú wǎn, chuī zhī wū wū ruò hǎi luó. yòu yǐ shí jī yán yú dì, yì zuò gǔ shēng, wèi zhī dì gǔ. yuē hé gǔ yán zhě, yì liǎng mén, rán jiē nán chū. zhōng yǒu shuǐ, yuán jī rú dié gǔ, yòu rú bàn yuè zhī xián, qí qiǎn chù qīng jiàn shù zhàng. zhū yán jiē shuǐ huán shí, cǐ dú shí huán shuǐ, chéng zhù yuān shēn, gù yǐ shuǐ shèng. yuē pì zhī yán zhě, jù hòu lì shuǐ èr lǐ xǔ. shě zhōu xún píng tián běi rù, qí shí sēn liè, fáng lóng hù yǒu xián jù. yǒu shuǐ zì yán duān xià zhù, gài tián shù bǎi mǔ. tǔ rén yú cǐ sì hé huā xiān nǚ yǐ qí suì. dāng xī shuǐ zhǎng shí, zhū yán jiē kě zhōu yóu, wǎn sì wǔ yí jiǔ qǔ. gǔ shí zhào qìng chēng liǎng shuǐ jiā zhōu, gài xī jiāng zhī shuǐ, yī cóng chéng nán chū líng yáng xiá, yī cóng qī xīng yán qián chū hòu lì shuǐ. jīn cǐ shuǐ yū sè, bàn wèi tián, bàn wèi lì hú. lì hú zhě yán xī jiāng zhī yú lì suǒ chéng yě. liǎng shuǐ jiā zhōu, zé xī jiāng shì fēn, wú fàn làn zhī huàn, xíng shì gèng yí.
七星岩在沥湖中,去肇庆城北六里,一曰冈台山一曰员屋七峰。两两离立,不相连属。二十余里间若贯珠引绳,璇玑回转,盖帝车之精所成,而沥湖则云汉之余液也。玉屏居七峰之东,是象玉衡。或以七峰纯作金形,上应西方白虎七宿,予谓《易》称效法,谓坤天有七星以为象,则地有七峰以为法。像者精气之所为,峰无精气,以星为精气。其含云吐雨,居禽兽而生草木,皆星之所为之。石乳者,星之津液;宝藏者,星之光芒。一卷之多,皆珠斗之子孙也。其或岩间积湿之光,荧荧若星,则咸之所作。咸始于润下,终于炎上。润下为火之阴,炎上为火之阳,亦皆星之变化也。七峰皆中空,各为一岩,岩皆南向,一小者名阿波岩,北向,南向者,阳明之洞,道书所谓大天日月分精照之者也。日月忽然起灭不由孔穴,则阳明之所为也。大岩当诸岩中央,有南北二门,前后相通,是为崧台正室。其顶穹窿如盖,高数百丈,上开天井,云气可以直出。折而北,洞户益敞。有龙床坐人百余,其平如砥。又有龙磨角石,有大小龙井三四,与潮汐上下。岩中复多石乳。始滴为乳,终滴则凝为石。长者玉柱,短者瑶篸。自上而下,复自下而上,互相撑抵,如此者以千万计。其为人物诸瑰异,五色间错,亦皆石之余髓,非他物。大抵山空则气蒸于内而为乳,山实则气蒸于外而为云,云暖故散,乳寒故凝。云与乳同类,故皆诡怪万状,变化成章。乳者山之精液,云者山之华也。岩外之石色多白,琼脂的皪,一一穿漏。亦有乳流注其间。乳干者膏腻,嚼之淅淅有声。其薄而成片者,声皆清越。中訇窍穴,以衣覆而叩之,作鼓声,杖击则作钟声。其一在崖间者,小如碗,吹之呜呜若海螺。又以石击岩余地,亦作鼓声,谓之地鼓。曰河鼓岩者,亦两门,然皆南出。中有水,圆积如迭鼓,又如半月之弦,其浅处清见数丈。诸岩皆水环石,此独石环水,澄注渊深,故以水胜。曰辟支岩者,距后沥水二里许。舍舟循平田北入,奇石森列,房栊户牖咸具。有水自岩端下注,溉田数百亩。土人于此祀禾花仙女以祈岁。当西水涨时,诸岩皆可舟游,宛似武夷九曲。古时肇庆称两水夹州,盖西江之水,一从城南出羚羊峡,一从七星岩前出后沥水。今此水淤塞,半为田,半为沥湖。沥湖者;言西江之余沥所成也。两水夹州,则西江势分,无泛滥之患,形势更宜。
strong líng lóng yán strong
玲珑岩
qù shǐ xīng jiāng kǒu shí lǐ, yǒu èr shān zài chéng nán, yín cén duì zhì, zuǒ dà ér yòu xiǎo. zuǒ shān duō yán xué, dà zhě yuē líng lóng yán. yán zhōng yǒu yán, yǐ dà xiǎo xiāng jiàn. yù shì liáng fáng mí bù bèi, lèi qiǎo zhě zhī suǒ wéi. qí zuì shèng zhě fán bā yán. chū zì nán bì shàng wèi èr xiǎo yán, xíng rú bàn yuè xiàng huán, wài gé ér zhōng tōng. shù shí bù yī yán chà dà, shàng zhì shān bàn, yī yán shén dà, kě róng rén shù bǎi. rì yuè shèng shí qí zhōng, míng tiān guāng yán. lù zuǒ yī yán chà xiǎo, shí rǔ chuí xià, yǒu hóng lǜ cāng cuì sè. shāo shàng yòu yī yán, liǎng zhù yì lì rú lóu gé, yī yī dāng dōng, rì chū chū zé yáng guāng xiān guàn, zhāo xiá mǎn bì. nèi yǒu wā, zhù shuǐ kě yǐn, shì wèi xià yán. zì tiān guāng qián shéng qū ér shàng shù shí jí, yǒu yī yán qióng rán, qí shí rǔ xuán zhě wèi chǔ, xiàn zhě wèi jiù, yún gě hóng liàn yào zhī suǒ. yòu jí ér shàng yǒu yī yán, shí lóng shì yù áng jǔ, quán zì hàn chuí dī, wèi gān yǐ liè. xià yǒu kǎn, bù yíng bù hé. yòu yǒu liú lí cǎo shēng qí shàng, kě liáo fēng jí, yuē fēng yào. zhé ér zuǒ, lù shāo hēi huì, huǒ xíng shù shí bù, yī qiào yuán míng shàng tōng, shì wèi shàng yán. zì bàn yuè zhì cǐ fán bā yán, ér shān zhōng rén dàn chēng wéi shàng sān yán xià sān yán yún.
去始兴江口十里,有二山在城南,崟岑对峙,左大而右小。左山多岩穴,大者曰玲珑岩。岩中有岩,以大小相间。燠室凉房靡不备,类巧者之所为。其最胜者凡八岩。初自南壁上为二小岩,形如半月相环,外隔而中通。数十步一岩差大,上至山半,一岩甚大,可容人数百。日月盛实其中,名天光岩。路左一岩差小,石乳垂下,有红绿苍翠色。稍上又一岩,两柱屹立如楼阁,一一当东,日初出则阳光先贯,朝霞满壁。内有洼,注水可饮,是谓下岩。自天光前绳屈而上数十级,有一岩穹然,其石乳悬者为杵,陷者为臼,云葛洪炼药之所。又级而上有一岩,石龙势欲昂举,泉自颔垂滴,味甘以冽。下有坎,不盈不涸。又有琉璃草生其上,可疗风疾,曰风药。折而左,路稍黑晦,火行数十步,一窍圆明上通,是谓上岩。自半月至此凡八岩,而山中人但称为上三岩、下三岩云。
strong yáng chūn yán dòng strong
阳春岩洞
yáng chūn xiàn jiā jiāng qí shí, zì yún lín pù zhì xià mǎ shuǐ, fēng fēng qiào xuē, yán yán gōu lòu, fán bǎi yú lǐ bù qióng. zuì zhù zhě yǒu kòng tóng yán. cóng guō xī sān lǐ dù shuǐ ér nán, yòu sì lǐ chù shí wǔ liù zhōng, fāng héng bù shèn ruì bá zhě, kōng tóng yán fēng yě. yán kǒu qián hòu xié chū, shēn guǎng shù shí zhàng, shàng xià céng dié rú jù shà, èr shí zhù zhī zhī. shàng yǒu tiān chè shén guāng yào, yī shí míng lóng chuáng, yún qì cháng shī qí zhōng gǔ shí. zuǒ kòu zuǒ yīng, yòu kòu yòu yīng, zuǒ yòu kòu zé yī yán jiē yīng, yǐ shì shān zhōng kōng gù yě. fán shí shān jiē zhōng kōng, gài gěn xiàng yī shí èr xū, èr xū qí dòng xué yě. shān yǐ xū, gù néng tōng zé zhī qì. shān wú qì, qì jiē cóng zé ér chū. qì níng zé wèi rǔ, dòng xué suǒ yǒu wù xiàng jiē rǔ suǒ chéng. suì jiǔ nǎi jiān wèi shí. shí zhě, qì zhī zhā zǐ yě. yán zhōng yòu yǒu àn dòu jù xíng shí yú zhàng, xī yǒu jīn gāo yín yè zhī yì.
阳春县夹江奇石,自云霖铺至下马水,峰峰峭削,岩岩勾漏,凡百余里不穷。最著者有空同岩。从郭西三里度水而南,又四里矗石五六中,方横不甚锐拔者,空同岩峰也。岩口前后斜出,深广数十丈,上下层迭如巨厦,二石柱支之。上有天坼甚光耀,一石名龙床,云气尝湿其钟鼓石。左扣左应,右扣右应,左右扣则一岩皆应,以是山中空故也。凡石山皆中空,盖艮像一实二虚,二虚其洞穴也。山以虚,故能通泽之气。山无气,气皆从泽而出。气凝则为乳,洞穴所有物象皆乳所成。岁久乃坚为石。石者,气之渣滓也。岩中又有暗窦炬行十余丈,昔有金膏银液之异。
chū yán, cóng gāo liú hé kǒu xíng shí yú lǐ, yǒu sān fēng chū shuǐ. dōng yuē tán xī shí, dào shū suǒ wèi" tán xī yù suǐ" shì yě. yī xué shēn guǎng bǎi yú hù, gǔ liū suǒ jī, duō wèi yún xiá niǎo shòu xíng zhōng rǔ. suí shǒu zhé zhī, qīng sōng yíng tòu, yí jí yù suǐ. sì bì zuò lóng lín, yǒu cǎo fěi mén xià chuí ruò lóng rán, jīn cuì xiāng yìng. tǔ rén yún, cǐ jīn zhī yě. xiù zhī xīn là.
出岩,从高流河口行十余里,有三峰出水。东曰潭西石,道书所谓“潭西玉髓”是也。一穴深广百余笏,古溜所积,多为云霞鸟兽形钟乳。随手折之,轻松莹透,疑即玉髓。四壁作龙鳞,有草斐亹下垂若龙髯,金翠相映。土人云,此金芝也。嗅之辛辣。
cóng tán xī luàn liú shù lǐ, wèi gāo gāng yán. wèi zhì yán, yī fēng bì xiǎo, wèi jiǎo shí yī fēng zhāng qí kǒu, wèi mǎ kǒu shí. èr fēng xiāng shǔ wèi lián táng kǒu shí. shuǐ chuān dòng fù ér chū, shì shén pēn bó. dōng yuè, bǔ yú rén shǐ néng xíng dòng dǐ, lǐ xǔ wú suǒ chù ài. xī èr lǐ wèi nán yán sì, yǒu yuán zhì zhèng bēi. shù jù shāo běi, wèi yín huī dòng. xún yá xíng, luó xuán huò qū, kě shǔ shí xué, jí qí yōu yǎo. shí yíng nì, dé huǒ fā guāng. zhōng rǔ xuán bīng, céng kē jiāo zhǔ, chuán yǒu yín wèng yǒng chū, bù zhī hé shì zhī wù yě. yòu xún yá xíng zhì xī yán, dé tiān rán dòng quē, shāo jiā zhuī zuó wèi zhī. zuǒ yòu zhī dòng, wěi wǎn gè gāo shù zhàng. qí ào yǒu yī gǔ lóng tuì, tǔ rén liáo jí, měi zuó shí chū zhī, shì yuē lóng tuì yán. yòu qián, yǒu tóng zhēn rén qí chì bào chù, yuē chì bào dòng. guǎng chǎng dé lóng tuì zhī bàn. rù lǐ xǔ, shàng tōng rì guāng dòng, qián wèi hé shuǐ kǒu. cóng shuǐ kǒu ér dōng, yuè pō tuó sān sì lǐ, yǒu sì yuē chuān shān, páng yǐ wēi fēng sì wǔ. yī dòng xià guǎng shàng ruì, liǎng fēi zè àn. mén qí bì, gāo xià yǐn qǐ, yǒu niǎo jī shū wèi tái xiǎn suǒ shí. xià guāng shè chù, shí jiàn piàn piàn liú lí, shì yuē yù bō yán. cóng shuǐ kǒu ér xī, yī shí yuē xià nà hóng shí. yǒu hóng yáng dòng zài shuǐ cì. qí páng xiǎo fēng yuē xiǎo nà hóng shí, běi yǒu shù fēng bù xiāng shǔ, yuē shàng nà hóng shí. yòu běi yǒu láng yáng dòng. dòng shàng yǒu sān fēng, yuē dà láng xiǎo láng láng bèi. cóng shuǐ kǒu ér běi wǔ liù lǐ, jīng fèng luó kǒu. qí xī àn yǒu fēng sì wǔ, nán hù zhī yán yī, běi hù zhī yán yī, dōng hù zhī. yán yī běi hù zài shān lù, bù shèn guǎng suì. dōng hù qù dì èr bǎi chǐ, tiě bì píng xuē, fēi rén kě dù. yòu sān sì lǐ, zé jiē dōng shí yě. fán sān shí yú fēng, huò xiāng shǔ, huò bù xiāng shǔ, wèi zhī shí chéng. qí nán diān zé duō zhòu lěi, běi bì zhí kàn jiāng ruán. yòu yǒu èr shí yú fēng yuē hé kē shí, zuò sì lián. běi sì fēng wèi jiāo qīng shí. yòu běi sān fēng wèi zhōng bù shí, yòu běi bā fēng xiāng shǔ wèi zhōng qīng shí, sì fēng bù xiāng shǔ wèi luàn kēng shí, yòu běi liù fēng xiāng shǔ yòu bù xiāng shǔ wèi bīng yíng shí, sì fēng xiāng shǔ wèi nà qīng shí, dōng běi wǔ fēng bù xiāng shǔ wèi nà wū shí, nà wū shuǐ suǒ zì zhù yě. qí dōng sān fēng wèi jīng shí, yòu dōng sān fēng wèi lì shí, yòu dōng èr shí yú fēng wèi tán gé shí. zì shí chéng zhì tán gé fán bǎi yú fēng, qū pán shí yú lǐ, yǐn yǐn jiē yǒu dòng xué, yá xiù duō zhàn shuǐ cūn.
从潭西乱流数里,为高冈岩。未至岩,一峰庳小,为角石;一峰张其口,为马口石。二峰相属为莲塘口石。水穿洞腹而出,势甚喷薄。冬月,捕鱼人始能行洞底,里许无所触碍。西二里为南岩寺,有元至正碑。束炬稍北,为银辉洞。循崖行,螺旋蠖屈,可数十穴,极其幽窅。石莹腻,得火发光。钟乳悬冰,层砢交拄,传有银瓮涌出,不知何世之物也。又循崖行至西岩,得天然洞阙,稍加追琢为之。左右支洞,委宛各高数丈。其奥有一古龙蜕,土人疗疾,每琢石出之,是曰龙蜕岩。又前,有童真人骑赤豹处,曰赤豹洞。广敞得龙蜕之半。入里许,上通日光洞,前为合水口。从水口而东,越陂陀三四里,有寺曰川山,旁倚危峰四五。一洞下广上锐,两扉仄暗。扪其壁,高下隐起,有鸟迹书为苔藓所蚀。罅光射处,时见片片琉璃,是曰玉玻岩。从水口而西,一石曰下那虹石。有虹阳洞在水次。其旁小峰曰小那虹石,北有数峰不相属,曰上那虹石。又北有琅阳洞。洞上有三峰,曰大琅、小琅、琅背。从水口而北五六里,经凤罗口。其西岸有峰四五,南户之;岩一,北户之;岩一,东户之。岩一北户在山麓,不甚广邃。东户去地二百尺,铁壁平削,非人可度。又三四里,则皆东石也。凡三十余峰,或相属,或不相属,谓之石城。其南颠则多甃垒,北壁直瞰江堧。又有二十余峰曰合窠石,作四连。北四峰为焦青石。又北三峰为中部石,又北八峰相属为中青石,四峰不相属为乱坑石,又北六峰相属又不相属为兵营石,四峰相属为那青石,东北五峰不相属为那乌石,那乌水所自注也。其东三峰为鲸石,又东三峰为荔石,又东二十余峰为潭葛石。自石城至潭葛凡百余峰,屈蟠十余里,隐隐皆有洞穴,崖岫多蘸水皴。
tán gé běi yǒu shí jiǎo dòng, qí xuán liū gāo xià xiāng jiàn, qí níng rǔ jié jīng xiāng jī, qí xiǎn huā ruò jiǎn yù ér chéng, qí lán yān shí tǔ wǔ sè. tǔ rén yún, bǎo yù qì yě. yòu běi sān sì fēng xiāng shǔ, bàn chū pō tuó, bàn rù hú jìn, wèi fú yào dòng. yì yuē xiǎo tóng shí yán. rén jiā zài yán kǒu, jiāo zhú lián yīn, shén yǒu zhì. qù yán lǐ xǔ, dōng běi yǒu sì fēng, píng pō dài qū, yuē gé gāng shí. yòu běi liù qī fēng, yuē tóng shí. qí dōng nán qù rén jiā bàn lǐ, yǒu dèng dào shù qū zhì xià yán, yòu bǎi yú jí zhì zhōng yán. yán, liú xiān tuì suǒ yě. jù tàn zhī, luàn huā yáo zhī, dǎo chuí sì bì. bì guāng yíng shè jù rú yù. páng yǒu yī shí fáng, chuáng píng yú kuāng, wǎn ruò guǐ zuò. yòu shù shí jí, bì yǒu zhōu dūn yí zǔ wú zé tí kè, wèi yuán hè yán. xià bǎn zé huáng ní wān yǐ.
潭葛北有石角洞,其悬溜高下相溅,其凝乳洁晶相积,其藓花若翦玉而成,其岚烟时吐五色。土人云,宝玉气也。又北三四峰相属,半出陂陀,半入湖浸,为浮曜洞。亦曰小铜石岩。人家在岩口,蕉竹连阴,甚有致。去岩里许,东北有四峰,平坡带蛆,曰隔冈石。又北六七峰,曰铜石。其东南去人家半里,有磴道数曲至下岩,又百余级至中岩。岩,刘仙蜕所也。炬探之,乱花瑶芝,倒垂四壁。壁光莹射炬如玉。旁有一石房,床、屏、盂、筐,宛若鬼作。又数十级,壁有周敦颐、祖无择题刻,为元鹤岩。下阪则黄泥湾矣。
zì wān zhì tiān táng, dào páng yǒu liù qī fēng xiāng shǔ, yuē huáng ní wān shí. běi wǔ lǐ xǔ yǒu bā jiǔ fēng bù xiāng shǔ, yuē wú tóng shí. yòu shí shù fēng héng yǐ píng zhàng, yuē shí àng. wǎng wǎng dòng hù chū cuì wēi, huò yǐn lín jì, huò fù zhòng yá xià. fán wǔ liù jiàn, fēi gōu tī fēi gěng bù kě zhì. yòu sān sì lǐ, zài qún fēng xiāng chù jiān, yuē yún lín zhài. fù shí ér jū, yuē kè zhài. qián jù hóng hú yuē sān zhài. zhài xià jiā lù shù fēng, gāo sì wǔ zhàng xǔ. chǐ chǐ cūn zhòu, luò téng chuí xiǎo, qīng cuì juān dī. shí shàng yuán jū xiá rén, dōng hán shí qún zhì jiù huǒ, fǔ nòng bù qù. hú wài yǒu yún lín dòng, lì shǔ shí dèng nǎi zhì. chán zhuó zhī shēng yǔ fēng yè xiāng dá. dòng zhōng jí liū, yòu ruò fàn yáo sè rán. lǐ xǔ, xún zè jìng xíng, gāo xià bù zhī qí jǐ. sì páng wěi dòng, shí zè shēn dūn xī, kuī zhī bù néng xī dá yě. shù bǎi bù chū hòu dòng, mén yǒu bái shuǐ fēi pù shí sān dié lán yān yōng bì qí bàn, yǔ xiǎng shí dà yán shí kū sān chǒng jiē qí jué. bái shuǐ zhī shān, zuì gāo dà zài yáng chūn xī nán qù xiàn yuǎn. qí zài chéng běi, yǒu fēng lóng rán qǐ rú bǎo chuáng zhě, liáng sǎn gāng yě. zuǒ yòu zé yún lín shè mù cí mù zhī shān, yān cuì yǐn jiàn, jiē miàn jiāng, hù xiāng yìng dài. jiāng sī huáng ní wān qī shí lǐ zhì xiàn, yǔ zuǒ shuāng shuǐ hé. yòu nán wǔ shí lǐ, yǔ lún shuǐ hé. yòu mò yáng jiāng yí lù jiē qí shí, huò yǒu míng, huò wú míng. huò shí yě ér yǐ fēng míng, huò fēng yě ér yǐ shí míng. wú bù jùn xuē qí guǐ, líng lóng chuān kōng, bù kě dé ér qióng yě.
自湾至天塘,道旁有六七峰相属,曰黄泥湾石。北五里许有八九峰不相属,曰梧桐石。又十数峰横倚平嶂,曰石盎。往往洞户出翠微,或隐林际,或覆重崖下。凡五六见,非钩梯飞绠不可至。又三四里,在群峰相矗间,曰云霖砦。负石而居,曰客砦。前踞泓湖曰三砦。砦下夹路数峰,高四五丈许。尺尺皴皱,络藤垂筱,青翠涓滴。石上猿狙狎人,冬寒时群至就火,抚弄不去。湖外有云霖洞,历数十磴乃至。瀺灂之声与风叶相答。洞中急溜,又若泛瑶瑟然。里许,循仄径行,高下不知其几。四旁委洞,时仄身蹲膝,窥之不能悉达也。数百步出后洞,门有白水飞瀑十三迭岚烟拥蔽其半,与响石、大岩、石窟三宠皆奇绝。白水之山,最高大在阳春西南去县远。其在城北,有峰隆然起如宝幢者,凉伞冈也。左右则云林、射木、磁木之山,烟翠隐见,皆面江,互相映带。江丝黄泥湾七十里至县,与左泷水合。又南五十里,与轮水合。又漠阳江一路皆奇石,或有名,或无名。或石也而以峰名,或峰也而以石名。无不峻削奇诡,玲珑穿空,不可得而穷也。
strong bì luò dòng strong
碧落洞
yīng dé zhī nán yuē wǔ lǐ, yī shí bì gāo qiān yú rèn, shàng yǒu dòng yuē bì luò. xún dèng ér shàng zhì yī dòng, qí guǎng èr zhàng, mào bèi zhī, gāo sì wǔ zhī. cóng dòng yòu zè xíng, wèi jí bàn, shí duàn yǒu fēi tī chū yú bì wài, gé dào kōng xuán. liǎng yì wèi dùn kǎn chéng zhī. zè xíng fù zhì yī dòng, liǎng bì yá jiāo, róng yī rén. jì shù fù shū, wèi xū lóu yī dié. yī shí tǔ chū, shàng píng xià ruì, kě zuò ér lín shuǐ. cóng dòng zuǒ zè xíng, yòu yǒu xū lóu yī. qí shí jiē zhǎng pú cǎo. yún xiá suǒ chuí, rǔ biàn tài qiān wàn. jiāng yǔ, zé rǔ zhī shī rùn shēng yún. sēng cháng chì huǒ yǐ pì yún. yī shuǐ wā shēn èr chǐ xǔ, rǔ zhī juān dī suǒ chéng yě. yǒu yú zhǎng shù cùn, jiàn rén fú wèi. shàng yǒu shí guān, gǔ xiān rén chán tuì yú cǐ, gài líng kū yě. wěi nán hàn mìng wèi" yún huá yù shì", yǒu jì. táng rén zhōu kuí wèi dào nán piān yún: zhēn yáng zhī shí shì," liǎng yá juǎn shù, shì hé rú wū. càn yán bǎi jiān, kāi dài cháo gā. qiào rán lán bì, wǎn yǐ xiān zhú. yǔ róng ní sè, fēi rào yáo jú". yòu wèi:" hū jīng ya huō, wēi fù téng lì. bèi yǐ qīng bì, jiǔ ér hàn jiā." shì cǐ dòng yě. dòng wài fēng luán sì hé, yī píng qián lì. jiāng guāng shù sè, yǎn yìng xū wú, jìng jué yōu lì.
英德之南约五里,一石壁高千余仞,上有洞曰碧落。循磴而上至一洞,其广二丈,袤倍之,高四五之。从洞右仄行,未及半,石断有飞梯出于壁外,阁道空悬。两翼为楯槛承之。仄行复至一洞,两壁牙交,容一人。既束复舒,为虚楼一迭。一石吐出,上平下锐,可坐而临水。从洞左仄行,又有虚楼一。其石皆长蒲草。云霞所垂,乳变态千万。将雨,则乳枝湿润生云。僧常炽火以辟云。一水洼深二尺许,乳之涓滴所成也。有鱼长数寸,见人弗畏。上有石棺,古仙人蝉蜕于此,盖灵窟也。伪南汉命为“云华御室”,有记。唐人周夔为《到难篇》云:浈阳之石室,“两崖卷束,势合如屋。孱颜百间,开待朝旮。峭然岚壁,宛矣仙躅。羽容霓色,霏绕瑶局”。又谓:“忽惊呀豁,危赴腾立。背倚青壁,久而汗浃。”是此洞也。洞外峰峦四合,一屏前立。江光树色,掩映虚无,境绝幽丽。
strong suì shí dòng strong
穗石洞
suì shí dòng zài huì chéng pō shān zhī xià. pō shān xiàng zài jiāng gān, chēng" pō shān gǔ dù tóu". shān mù bù gāo dà, wèi liú gōng suǒ záo, jīn jǐn yī péi lǒu ěr. xī yǒu wǔ xiān rén chí suì qí yáng jiàng cǐ, xiān rén qù ér yáng huà wéi shí, gù míng suì shí dòng. yǒu yī jù shí, guǎng kě sì wǔ zhàng, zuǒ yǒu mǔ jī. jī zhōng bì shuǐ yǐ rán, suī hàn bù jié, shì yǒu quán yǎn zài qí xià, yì yī yì yě. chéng zhōng tiān rán zhī shí wéi cǐ, yú jiē kè shí.
穗石洞在会城坡山之下。坡山向在江干,称“坡山古渡头”。山木不高大,为刘龚所凿,今仅一培嵝耳。昔有五仙人持穗骑羊降此,仙人去而羊化为石,故名穗石洞。有一巨石,广可四五丈,左有拇迹。迹中碧水以然,虽旱不竭,似有泉眼在其下,亦一异也。城中天然之石惟此,余皆客石。
strong gān quán dòng strong
甘泉洞
gān quán dòng zài zēng chéng dōng zhōu xī lǐng xià. zhàn wén jiǎn zhī mǔ chén, yīn dǎo shì dòng shēng wén jiǎn, gù wén jiǎn yǐ wéi hào ér jiàn gān quán shū yuàn qí shàng. qí hòu wén jiǎn suǒ zhì, zhé wèi lóu, míng yuē jiàn quán, yǐ shì bù wàng suǒ shēng zhī dì.
甘泉洞在增城东洲西岭下。湛文简之母陈,因祷是洞生文简,故文简以为号而建甘泉书院其上。其后文简所至,辄为楼,名曰见泉,以示不忘所生之地。
strong zǐ xiá dòng strong
紫霞洞
qióng zhōu zhì nán èr lǐ cāng yì shān zhī běi yǒu zǐ xiá dòng. dòng kǒu yī shí bǎn tí yuē: yuǎn qī lǐ, jìn qī lǐ, bù yuǎn bù jìn qī lǐ. bì jiān fù yǒu pán lóng qū qǔ, zì hé qǐ fú bā zhuàn shū jùn rén chǎn zǐ zhě, duō juān míng shí shàng, yǐ zhū tú zhī, wèi kě dé cháng mìng yún.
琼州治南二里苍屹山之北有紫霞洞。洞口一石版题曰:远七里,近七里,不远不近七里。壁间复有盘龙屈曲,自何起伏八篆书郡人产子者,多镌名石上,以朱涂之,谓可得长命云。
strong lè xī shí shì strong
泐溪石室
lè xī shí shì zài lè chāng zhì xī běi sān lǐ. qí shān yuē lè xī lǐng. lè xī zài lǐng xià, lǐng yǐ xī míng. shí shì yì rú zhī. gāo sān zhàng xǔ, guǎng bèi zhī, zuǒ shí gè yǒu xié dòu, shén shēn. jiàn rù, ruò luó sī wěi, yī fēi lái bēi kè zhēn wǔ zàn bā jù. zì rú gǒu lǒu bēi, bù néng jǐn shí. yún fēi zì wǔ dāng, yǒu lù yǔ tí míng jí shū shì. èr kǎi shū zì dà sì chǐ. yòu yǒu shí chuáng, zhǎng èr zhàng, píng zhěng kě wò. qí dōng sì lǐ, yòu yǒu yán, zòng héng shí zì píng guǎng ruò dà qú, míng shí zì yán. héng zhě shén shēn, yǒu dì dào kě tōng lè xī shí shì. shì yǒu yīn huī zhǔ yè, yáng jīng zhǔ zhòu, xíng rú rì yuè fēi zài yuán kōng zhī zhōng, liú rù dòng tiān zhī nèi, qí guāng míng yǔ wài wú bié zhě.
泐溪石室在乐昌治西北三里。其山曰泐溪岭。泐溪在岭下,岭以溪名。石室亦如之。高三丈许,广倍之,左石各有斜窦,甚深。渐入,若螺蛳尾,一飞来碑刻《真武》赞八句。字如岣嵝碑,不能尽识。云飞自武当,有陆羽题名及枢室。二楷书字大四尺。右有石床,长二丈,平整可卧。其东四里,又有岩,纵横十字平广若大衢,名十字岩。横者甚深,有地道可通泐溪石室。似有阴晖主夜,阳精主昼,形如日月飞在元空之中,流入洞天之内,其光明与外无别者。
strong yáng lì yán strong
扬历岩
yáng lì yán zài bǎo chāng xī běi sān shí lǐ. yǐ hàn jiāng jūn yáng pū jīng qí xià, gù míng. jué bì yǒu pù bù, pù bù zhōng yǒu zhī lín sì, pù bù wèi sì zhī píng. yóu zhě yǐ wéi rù pù bù zhōng, bù zhī qí qiě rù sì zhōng yě. yán gāo shēn gè shù shí zhàng, guǎng sān zhī, kě zhì shì shí yú jiān, ér pù bù zhī héng xuán zhèng zú bì zhī. cóng wài wàng zhī, dàn jiàn pù bù bú jiàn sì, bìng bú jiàn yǒu yán. yán xià yòu yǒu yī yán, rú jù kǒu xī shuǐ, shuǐ pēn bó zhì yǔ huā tái, nǎi chéng xī tán. páng yǒu dà xiǎo pú tuán shí, shén guài.
扬历岩在保昌西北三十里。以汉将军杨仆经其下,故名。绝壁有瀑布,瀑布中有祗林寺,瀑布为寺之屏。游者以为入瀑布中,不知其且入寺中也。岩高深各数十丈,广三之,可置室十余间,而瀑布之横悬正足蔽之。从外望之,但见瀑布不见寺,并不见有岩。岩下又有一岩,如巨口吸水,水喷薄至雨花台,乃成溪潭。旁有大小蒲团石,甚怪。
strong sān zhōu yán strong
三洲岩
sān zhōu yán zài dé qìng zhōu dōng qī shí lǐ. xiāo huō jìng shēn, rú táng rú fáng zhě bàn. liǎng páng yǒu xì chè èr. rì guāng fēn tòu, cóng yòu bì ér shàng, chū shén àn, bù shù shí wǔ jí dòng rú. fēi dèng yíng chǐ, xíng zhě qián hòu bù xiāng gù, cóng xué zhōng qū shǒu, chuān ér chū, nǎi zhì dǐng. yǒu yī tíng, gǔ mù cóng yīn, dān zào yàn chí xiān yáng wō shí zhù jiē zài yān. gǔ yǒu jiǎo sǒu xiū zhēn yú cǐ dì. lǐ gāng shū yù rǔ yán sān dà zì, zǔ wú zé míng zhī. qí shí jiē cāng lǜ sè, mā sā rú yù, kě ài yě. qí nán yòu yǒu tíng, lóng jiāng liáo rào zú dǐ, xià shì yān bō, máng rán wú jì yǐ.
三洲岩在德庆州东七十里。哮豁靓深,如堂如房者半。两旁有隙坼二。日光分透,从右壁而上,初甚暗,不数十武即洞如。飞磴盈尺,行者前后不相顾,从穴中屈首,穿而出,乃至顶。有一亭,古木丛荫,丹灶、砚池、仙羊窝、石柱皆在焉。古有皎叟修真于此地。李纲书玉乳岩三大字,祖无择铭之。其石皆苍绿色,摩挲如玉,可爱也。其南又有亭,泷江缭绕足底,下视烟波,茫然无际矣。
strong bái miàn yán strong
白面岩
bái miàn yán zài wēng yuán xiàn dōng nán qī shí lǐ. shí sè zhōng qīng wài bái, gù yuē bái miàn. qí kuān chǎng kě róng qiān rén. hēi àn chù, jù zhī yuē shēn shù lǐ bù néng qióng yě. chūn xià shí yǒu quán xià dī, rì gōng sān sì rén yǐn. jī qí shí, piàn piàn yīn xiǎng gè bié. yòu wèi yù qìng yán. cháng yǒu shén fēi zhì, jū yán yī èr nián zhé qù. qù zhī rì, yǒu dà fēng yǔ, bá mù fà wū, rén yǐ wéi yì.
白面岩在翁源县东南七十里。石色中青外白,故曰白面。其宽敞可容千人。黑暗处,炬之约深数里不能穷也。春夏时有泉下滴,日供三四人饮。击其石,片片音响各别。又谓玉磬岩。常有神飞至,居岩一二年辄去。去之日,有大风雨,拔木发屋,人以为异。
strong chuān jìng yán strong
穿镜岩
chuān jìng yán zài líng shān xiàn xī èr lǐ. fēng bàn yī kǒng xiāng tōng, yǒu rú chuān jìng, wàng zhī yǐ wéi qián hòu èr jìng yě. páng yǒu sān hǎi. yán jiē gāo guǎng, shí rǔ sēn sēn sì chuí, xiào zhū wù xiàng. yòu yǒu lǚ jūn dòng, chū rù shàng xià, rú huán wú duān, jué yǔ chuān jìng xiāng fǎng fú. sòng zhōu shǒu táo bì dēng cǐ, jiàn yǒu luó bàng zhī yì, yí gǔ cāng hǎi zhī biàn. qí líng lóng xué lòu huò pào mò suǒ chéng, fù shī jì zhī.
穿镜岩在灵山县西二里。峰半一孔相通,有如穿镜,望之以为前后二镜也。旁有三海。岩皆高广,石乳森森四垂,肖诸物象。又有吕君洞,出入上下,如环无端,绝与穿镜相彷佛。宋州守陶弼登此,见有螺蚌之异,疑古沧海之变。其玲珑穴漏或泡沫所成,赋诗纪之。