strong jīn strong
金
kāi jiàn yǒu jīn zhuāng shuǐ yān, qí yuán chū jīn jī yǒng. èr bǎi lǐ jiān wèi dà lóng xiǎo lóng zhě èr, jiē yǒu guā zǐ jīn fū jīn. yuè yī shān, yǒu jīn lǚ shuǐ liú shēng qīng jī, yì chǎn shēng jīn. tǔ rén táo qí shā, rì dé fū jīn fēn xǔ, bù néng duō. huò yǒu de yī jīn guī, zé qí dì shù rì wú jīn yǐ. yá zhōu lí tián qí shuǐ yíng huí qīng chè, fú guāng yào jīn. yǒu shāng rén yǐ bǎi jīn mào ér táo zhī. yáng jiāng mù lǎng bái shí shān jiàn zhōng, jí guǎng níng xī dòng yì yǒu jīn kēng, ér shēng jīn shèn wēi. sè yì dī liè, mín jié yī yuē zhī lì, jǐn zú hú kǒu. yīng dé zhī jīn shān jìng xī dōng xī tián jiǎo yì yǒu jīn. hé yuán zhī lán tián lài zhēng zhǔ qí shā, rì dé shēng yín qián xǔ. ruò dé sān sì qián, zé sān rì bù néng fù dé.
開建有金莊水焉,其源出金雞涌。二百裡間為大瀧小瀧者二,皆有瓜子金、麩金。越一山,有金縷水流聲清激,亦產生金。土人淘其沙,日得麩金分許,不能多。或有得一金龜,則其地數日無金矣。崖州黎田其水瀠洄清徹,浮光耀金。有商人以百金貿而淘之。陽江木朗白石山澗中,及廣寧溪峒亦有金坑,而生金甚微。色亦低劣,民竭一曰之力,僅足餬口。英德之金山徑溪東西田腳亦有金。河源之藍田瀨蒸煮其沙,日得生銀錢許。若得三四錢,則三日不能復得。
strong yín strong
銀
yuè zhī shān jiù yǒu yín xué yín shā. shǐ xìng jì yún: xiǎo shǒu shān bēng. bēng chù yǒu guāng yào, xī shì yín lì, zhù zhī dé yín. ér yīng dé qīng yuǎn qí shān chuán yǒu yín kuàng zhě, zhé yǒu bái qì shàng shēng, cǎo mù zhān zhī jiē bái. huò shān shí shèng rè shí, yǒu yín hàn, bái ér wèi xīn. qí kuàng huò hóng rú luàn sī, huò bái rú cǎo gēn, huò xián hēi shí, huò yǒu mài, wèi zhī lóng kǒu. xún lóng kǒu wā zhī, qiǎn zhě yī èr zhàng, shēn zhě sì wǔ zhàng. yǒu jiāo lù rú, zào tǔ rán, sī kuàng miáo yě, yòu wā zé kuàng jiàn yǐ. yáo wēi ér shèng, shèng ér fù wēi, huò rú chuàn zhū, huò rú guā wàn, wēi zé jiàn jué, jué ér fù jiāo, jiāo fù jiàn kuàng. ruò jiāo yǐ jué, zé yòu pán huāng yě. fán kuàng yǐ yǒu yín xīng dà diǎn ér róu zhě wèi shàng, xiǎo diǎn ér jiān zhě cì zhī, wèi zhī míng kuàng. cì zé jiā shí kuàng, yǐ sè lǜ zhě wèi shàng, hóng hēi huáng bái zhě cì zhī. yòu cì zé shā tǔ kuàng, táo qù fú zhě, liú qí chén zhòng zhě jiān zhī, yǐ chéng guā zhě wèi shàng, rú guā wàn zhě cì zhī. rán wǎng wǎng pán huāng shí jiàn yǒu rén qí bái mǎ wàng kōng ér qù, cǐ yín qì yě. qì qù zé qí yín yì qù, gù wǎng wǎng bù dé yín yún. dōng guǎn dōng nán bǎi yú lǐ yǒu bǎo shān, qí xué yǒu yín zhuān shù bǎi piàn. xiāng chuán guō jiāng jūn suǒ liàn, qǔ zhī zhé hūn mí bù dé chū. páng yī shēn dòng zài shuǐ zhōng, tǔ rén cháng jì yǐ bái jī, rù shuǐ záo zhī, qí gāng zhě shí yě. róu zé wèi qiān, qiān yī shí huò dé yín shù liǎng. rán měi wèi shén chī jī, zhù bù jí chéng. diàn bái dōng yǒu shā mào shān. shān yǒu shí, dà xiǎo shù wàn. fēi shí jiē yín kuài yě. qǔ zhī yì zhé hūn mào, yè yǐ jù téng, téng jǐn duàn. yǒu wèi zhāi jiào yǐ zhù zhě, fèi sān bǎi jīn, dì rú qí shù rú cháng, yú bù néng dòng. cháo zhōu xī fēng shuǐ yǒu yī xué, zhōng yǒu yín bǐng shù qiān méi, yì bù kě qǔ. shǐ xìng lín shuǐ yuán yǒu dǒu tán, tán dǐ yǒu yín shù qiān wèng, yǐ qīng shí gài zhī, kě kāi guān ér bù kě qǔ. luó fú yī dòng yǒu dà yín bǎn wú shù. yǒu qǔ qí èr zhě, yè mèng shān shén hē zé, fù nà hái zhī, léi jí zhèn jī cǐ dòng, sāi yǐ jù shí, zhì jīn suì bù fù shí yún.
粵之山舊有銀穴、銀沙。《始興記》云:「小首山崩。崩處有光耀,悉是銀礫,鑄之得銀。」而英德、清遠其山傳有銀礦者,輒有白氣上升,草木沾之皆白。或山石盛熱時,有銀汗,白而味辛。其礦或紅如亂絲,或白如草根,或銜黑石,或有脈,謂之龍口。循龍口挖之,淺者一二丈,深者四五丈。有焦路如,灶土然,斯曠苗也,又挖則礦見矣。繇微而盛,盛而復微,或如串珠,或如瓜蔓,微則漸絕,絕而復焦,焦復見礦。若焦已絕,則又盤荒也。凡礦以有銀星大點而柔者為上,小點而堅者次之,謂之明礦。次則夾石礦,以色綠者為上,紅黑黃白者次之。又次則砂土礦,淘去浮者,留其沉重者煎之,以成瓜者為上,如瓜蔓者次之。然往往盤荒時見有人騎白馬望空而去,此銀氣也。氣去則其銀亦去,故往往不得銀雲。東莞東南百餘里有寶山,其穴有銀磚數百片。相傳郭將軍所煉,取之輒昏迷不得出。旁一深洞在水中,土人嘗祭以白雞,入水鑿之,其剛者石也。柔則為鉛,鉛一石或得銀數兩。然每為神笞擊,鑄不及成。電白東有紗帽山。山有石,大小數萬。非石皆銀塊也。取之亦輒昏瞀,曳以巨藤,藤盡斷。有為齋醮以鑄者,費三百金,第如其數如償,余不能動。潮州西豐水有一穴,中有銀餅數千枚,亦不可取。始興林水源有鈄潭,潭底有銀數千瓮,以青石蓋之,可開觀而不可取。羅浮一洞有大銀版無數。有取其二者,夜夢山神訶責,復納還之,雷即震擊此洞,塞以巨石,至今遂不復識雲。
strong tóng strong
銅
kǎo táng jiàn zhōng chū, zhào zàn pàn dù zhī, cǎi lián cǎi bái tóng zhù dà qián, yī yǐ dāng shí. ér sháo zhōu chéng nán qī shí lǐ, sòng chū zhì chǎng cǎi tóng, yuē cén shuǐ tóng chǎng, wèi chǎng shuǐ néng jìn shēng tiě chéng tóng, jīn bù rán yǐ. ér lián zhōu yì jué wú bái tóng. dà dǐ guǎng dōng wú tóng kuàng wéi guǎng xī yòu jiāng zhōu dòng yǒu zhī. wǎng shí jué dì shù chǐ jí yǒu kuàng, gù mán rén hǎo yòng tóng qì. rán guǎng dōng yì yǒu chì tóng mì shān yún.
考唐建中初,趙贊判度支,采連採白銅鑄大錢,一以當十。而韶州城南七十里,宋初置場采銅,曰岑水銅場,謂場水能浸生鐵成銅,今不然矣。而連州亦絕無白銅。大抵廣東無銅礦惟廣西右江州峒有之。往時掘地數尺即有礦,故蠻人好用銅器。然廣東亦有赤銅宓山雲。
strong tiě strong
鐵
tiě mò liáng yú guǎng tiě. guǎng zhōng chǎn tiě zhī shān, fán yǒu huáng shuǐ shèn liú, zé zhī yǒu tiě jué zhī dé dà tiě kuàng yī zhī, qí zhuàng ruò niú, shì tiě niú yě. xún qí mài lù shēn rù jué zhī. sī dé duō tiě yǐ. rán chǎn tiě zhī shān yǒu lín mù fāng kě kāi lú. shān gǒu tóng rán, suī duō tiě yì wú suǒ yòng. cǐ tiě shān zhī suǒ yǐ bù yì de yě. fán tiě kuàng yī zhī, céng céng pōu zhī, jiē yǒu mù yè wén, xiàng bèi bù yī. shān yǒu mǒu mù, zé tiě kuàng zhōng yǒu mǒu yè wén. shēn jué zhī zhì shù shí zhàng, mò bù jiē rán. lǐng nán dāng lóng hán shí, mù bù là yè. wéi chǎn tiě zhī shān luò yè, gài tiě zhī jīng huá suǒ shè, jīn kè mù zhī dào yě. tiě kuàng yǒu shén, lú zhǔ bì jǐn shēn yǐ jì, nǎi gǎn kāi lú. lú zhī zhuàng rú píng, qí kǒu shàng chū. kǒu guǎng zhàng xǔ, dǐ hòu sān zhàng wǔ chǐ, chóng bàn zhī, shēn hòu èr chǐ yǒu qí. yǐ huī shā yán cù zhú zhī, jù téng shù zhī, tiě lì zǐ jīng mù zhī zhī, yòu píng shān yá yǐ wèi gù. lú hòu yǒu kǒu, kǒu wài wèi yī tǔ qiáng. qiáng yǒu mén èr shàn, gāo wǔ liù chǐ, guǎng sì chǐ. yǐ sì rén chí mén, yī hé yī kāi yǐ zuò fēng shì. qí èr kǒu jiē xiāng shuǐ shí. shuǐ shí chǎn dōng ān dà jiàng shān. qí zhì bù jiān, bù jiān gù bù shòu huǒ, bù shòu huǒ zé néng jiǔ ér bù huà, gù míng shuǐ shí. fán kāi lú, shǐ yú qiū, zhōng yú chūn, yǐ tiān qì hán liáng, tiě nǎi duō shuǐ. jīn wèi shuǐ zhī yuán, shuǐ shèng yú dōng, gù tiě shuǐ yǐ hán ér shēng yě. xià tiě kuàng shí, yǔ jiān tàn xiāng zá, lǜ yǐ jī chē cóng shān shàng fēi zhì yǐ rù lú. qí yàn zhú tiān, hēi zhuó zhī qì shù shí lǐ bù sàn. tiě kuàng jì róng, yè liú zhì yú fāng chí, níng tiě yī bǎn. qǔ zhī. yǐ dà mù gàng jiǎo lú, tiě shuǐ zhù qīng, fù chéng yī bǎn. fán shí èr shí. yī shí xū chū yī bǎn, zhòng kě shí jūn. yī shí ér chū èr bǎn, shì yuē shuāng gōu, zé lú tài dà lú jiāng shāng, xū yǐ bái quǎn xuè guàn lú, nǎi dé wú shì.
鐵莫良於廣鐵。廣中產鐵之山,凡有黃水滲流,則知有鐵掘之得大鐵礦一枝,其狀若牛,是鐵牛也。循其脈路深入掘之。斯得多鐵矣。然產鐵之山有林木方可開爐。山苟童然,雖多鐵亦無所用。此鐵山之所以不易得也。凡鐵礦一枝,層層剖之,皆有木葉紋,向背不一。山有某木,則鐵礦中有某葉紋。深掘之至數十丈,莫不皆然。嶺南當隆寒時,木不落葉。惟產鐵之山落葉,蓋鐵之精華所攝,金克木之道也。鐵礦有神,爐主必謹身以祭,乃敢開爐。爐之狀如瓶,其口上出。口廣丈許,底厚三丈五尺,崇半之,身厚二尺有奇。以灰沙、鹽、醋築之,巨藤束之,鐵力、紫荊木支之,又憑山崖以為固。爐後有口,口外為一土牆。牆有門二扇,高五六尺,廣四尺。以四人持門,一闔一開以作風勢。其二口皆鑲水石。水石產東安大絳山。其質不堅,不堅故不受火,不受火則能久而不化,故名水石。凡開爐,始於秋,終於春,以天氣寒涼,鐵乃多水。金為水之源,水盛於冬,故鐵水以寒而生也。下鐵礦時,與堅炭相雜,率以機車從山上飛擲以入爐。其焰燭天,黑濁之氣數十里不散。鐵礦既溶,液流至於方池,凝鐵一版。取之。以大木槓攪爐,鐵水注傾,復成一版。凡十二時。一時須出一版,重可十鈞。一時而出二版,是曰雙鈎,則爐太大爐將傷,須以白犬血灌爐,乃得無事。
tiě yú wǔ jīn shǔ shuǐ, míng yuē hēi jīn. nǎi tài yīn zhī jīng suǒ chéng. qí shén nǚ zǐ, xiāng chuán yǒu lín shì fù yǐ qí fū bū qiàn guān tiě, yú shì tóu shēn lú zhōng yǐ chū duō tiě, jīn kāi lú zhě bì cí sì, chēng wèi yǒng tiě fū rén. qí shì guài shén. fán yī lú chǎng, huán ér jū zhě sān bǎi jiā, sī lú zhě èr bǎi yú rén, jué tiě kuàng zhě sān bǎi yú, jí zhě shāo huī zhě èr bǎi yǒu yú, tuó zhě niú èr bǎi tóu, zài zhě zhōu wǔ shí sōu. jì yī tiě chǎng zhī fèi, bù zhǐ wàn jīn. rì dé tiě èr shí yú bǎn zé lì yíng rù, jiǔ bǎn zé suō, shì yǒu mìng yān. rán zhū yě wéi luó dìng dà táng jī lú tiě zuì liáng, xī shì kǎi tiě. guāng rùn ér róu, kě bá zhī wèi xiàn zhù huò yì jiān hǎo, jià guì yú zhū lú yī děng.
鐵於五金屬水,名曰黑金。乃太陰之精所成。其神女子,相傳有林氏婦以其夫逋欠官鐵,於是投身爐中以出多鐵,今開爐者必祠祀,稱為涌鐵夫人。其事怪甚。凡一爐場,環而居者三百家,司爐者二百餘人,掘鐵礦者三百餘,汲者、燒灰者二百有餘,馱者牛二百頭,載者舟五十艘。計一鐵場之費,不止萬金。日得鐵二十餘版則利贏入,九版則縮,是有命焉。然諸冶惟羅定大塘基爐鐵最良,悉是鍇鐵。光潤而柔,可拔之為線鑄鑊亦堅好,價貴於諸爐一等。
zhū lú zhī tiě, yě jì chéng, jiē shū fó shān zhī bù. fó shān sú shàn gǔ zhù. qí wèi huò, dà zhě yuē táng wéi. shēn qī shēn liù niú yī niú èr xiǎo zhě yuē niú sān niú sì niú wǔ. yǐ wǔ wèi yī lián, yuē wǔ kǒu. sān wèi yī lián, yuē sān kǒu. wú ěr zhě yuē niú kuí, yuē qīng gǔ shí fán zhù yǒu ěr zhě bù dé zhù wú ěr zhě, zhù wú ěr zhě bù dé zhù yǒu ěr zhě. jiān zhù zhī, bì sòng. zhù chéng shí, yǐ huáng ní shǐ yóu tú zhī, yǐ qīng zhàng qiāo zhī, rú mù zhě liáng, yǐ zhì jiān gù qí shēng rú mù yě. gù fán fó shān zhī huò guì, jiān yě shí wān zhī huò jiàn, cuì yě. yù yú jiāng chǔ jiān, rén néng biàn zhī, yǐ qí báo ér guāng huá, xiāo liàn jì jīng, gōng fǎ yòu shú yě. zhū suǒ zhù qì, lǜ yǐ fó shān wèi liáng. táo zé yǐ shí wān. qí chǎo tiě, zé yǐ shēng tiě tuán zhī, rù lú huǒ shāo tòu hóng, nǎi chū ér zhì zhēn shàng, yī rén qián zhī, èr sān rén chuí zhī, páng shí yú tóng zǐ shàn zhī. tóng zǐ bì chàng gē bù chuò, rán hòu kě liàn shú ér wèi yè yě.
諸爐之鐵,冶既成,皆輸佛山之埠。佛山俗善鼓鑄。其為鑊,大者曰糖圍。深七深六、牛一牛二;小者曰牛三牛四牛五。以五為一連,曰五口。三為一連,曰三口。無耳者曰牛魁,曰清古時凡鑄有耳者不得鑄無耳者,鑄無耳者不得鑄有耳者。兼鑄之,必訟。鑄成時,以黃坭豕油塗之,以輕杖敲之,如木者良,以質堅故其聲如木也。故凡佛山之鑊貴,堅也;石灣之鑊賤,脆也。鬻於江楚間,人能辨之,以其薄而光滑,消湅既精,工法又熟也。諸所鑄器,率以佛山為良。陶則以石灣。其炒鐵,則以生鐵團之,入爐火燒透紅,乃出而置砧上,一人鉗之,二三人錘之,旁十餘童子扇之。童子必唱歌不輟,然後可煉熟而為鐷也。
strong qiān xī strong
鉛錫
qiān yī yuē lián. xú guǎng yún, lián qiān zhī shuǐ liàn zhě. xī wáng mǎng zhù zuò qián bù, jiē yòng tóng, xiáo yǐ lián xī. mèng kāng yún: lián, xī zhī bié míng yě. lǐ qí yún: qiān, xī zhī pú, míng yuē lián. yīng shào yún: lián shì tóng. xǔ shèn yún: liàn, tóng shǔ yě. lián zhōu yǒu qiān xī zhì, gù yǐ míng zhōu. rán jīn guǎng dōng xī duō cóng guǎng xī hè xiàn ér zhì, hè xiàn chū xī, gù míng hè. hè, xī yě. yǔ yún, yáng zhī ruǎn tóng mǔ, yáng jiǎo suō hè. rán guǎng dōng zhǎng lè xìng níng hé yuán yǒng ān jiē chǎn xī, jiān bái jiǎ yú yáng xī, yǒu mǎ tí wú gōng mén xiàn zhī míng. pín mín cǎi zhě lài yǐ shēng. tiān qǐ mò nián yǐ lái shén shèng. yòu sháo zhōu chǎn xī. yú jìng yún, sháo chù lǐng è, zá chǎn wǔ jīn. sì fāng zhī mín, jù ér yóu shǒu. dié sù fēn ná, cháng bèi tā jùn, jiē yǐ zhēng xī xué zhī gù. zé sòng shí sháo shí duō xī yǐ.
鉛一曰連。徐廣雲,連、鉛之水煉者。昔王莽鑄作錢布,皆用銅,殽以連錫。孟康云:連,錫之別名也。李奇云:鉛,錫之璞,名曰連。應劭云:連似銅。許慎云:鏈,銅屬也。連州有鉛錫治,故以名州。然今廣東錫多從廣西賀縣而至,賀縣出錫,故名賀。賀,錫也。語云,羊脂軟銅牡,羊角縮賀。然廣東長樂、興寧、河源、永安皆產錫,堅白甲于洋錫,有「馬蹄」、「蜈蚣」、「門限」之名。貧民采者賴以生。天啟末年以來甚盛。又韶州產錫。余靖雲,韶處嶺厄,雜產五金。四方之民,聚而游手。牒訴紛拏,常倍他郡,皆以爭錫穴之故。則宋時韶實多錫矣。
strong zhū strong
珠
hé pǔ hǎi zhōng yǒu zhū chí qī suǒ. qí dà zhě yuē píng jiāng yáng méi qīng yīng, cì yuē wū ní bái shā duàn wàng hǎi zhū shā, ér bái lóng chí yóu dà, qí dǐ jiē yǔ hǎi tōng. hǎi shuǐ xián ér zhū chí dàn, dàn nǎi shēng zhū, gài yuè zhī jīng huá suǒ zhù yān. gù zhū shēng chí zhōng yāng zhě sè bái, shēng chí biān zhě sè huáng, yǐ hǎi shuǐ zhèn dàng, xián qì qīn zhī, gù huáng yě.
合浦海中有珠池七所。其大者曰平江、楊梅、青嬰,次曰烏坭、白沙、斷望、海豬沙,而白龍池尤大,其底皆與海通。海水咸而珠池淡,淡乃生珠,蓋月之精華所注焉。故珠生池中央者色白,生池邊者色黃,以海水震盪,咸氣侵之,故黃也。
zhū zhě, bàng lèi yě. bàng zhī yīn jīng yuán zé wèi zhū. gù guō pú yuē qióng bàng xī yào yǐ yíng zhū. huò yǐ wèi shí jué míng chǎn, fēi yě. zhū yī míng shén tāi. fán zhū yǒu tāi, gài bàng wén léi zé nè qiū shòu, qí yùn zhū rú yùn zi rán, gù yuē zhū tāi. bàng zhī bìng yě, zhū tāi gù yǔ yuè yíng nà, wàng yuè ér tāi, zhōng qiū bàng shǐ tāi zhū, zhōng qiū wú yuè, zé bàng wú tāi. lǚ shì chūn qiū yún: yuè, qún yīn zhī běn. yuè wàng zé bàng há shí, qún yīn yíng yuè huì zé bàng há xū, qún yīn jiū. huái nán zǐ yún: há xiè zhū guī, yǔ yuè shèng shuāi. yòu yún: yuè sǐ ér luǒ bàng jiāo. yǔ yuē: wéi pěng zhī jīng, yùn wèi míng yuè. yòu yuē bàng tāi zhī zhū, suí yuè yuán quē. yǔ shī yún: hé pǔ zhū chí wéi pěng kū, tǔ nà qīng guāng yùn míng yuè. měi nián qiū xī shài zhū shí, bàn tiān shǎn shuò hóng xiá fā. shì yě. fán qiū xī, hǎi sè kōng míng ér tiān bàn shǎn shuò rú chì xiá, cǐ lǎo bàng shài zhū zhī hòu. bàng gù zì ài qí zhū, de yuè guāng duō zhě qí zhū bái, shài zhī suǒ yǐ wèi rùn zé yě.
珠者,蚌類也。蚌之陰精圓澤為珠。故郭璞曰「瓊蚌晞曜以瑩珠」。或以為石決明產,非也。珠一名神胎。凡珠有胎,蓋蚌聞雷則(疒秋)瘦,其孕珠如孕子然,故曰珠胎。蚌之病也,珠胎故與月盈肭,望月而胎,中秋蚌始胎珠,中秋無月,則蚌無胎。《呂氏春秋》云:月,群陰之本。月望則蚌蛤實,群陰盈;月晦則蚌蛤虛,群陰揫。《淮南子》云:蛤、蟹、珠、龜,與月盛衰。又云:月死而蠃蚌膲。語曰:「潿淎之精,孕為明月。」又曰「蚌胎之珠,隨月圓缺。」予詩云:「合浦珠池潿淎窟,吐納清光孕明月。每年秋夕曬珠時,半天閃爍紅霞發。」是也。凡秋夕,海色空明而天半閃爍如赤霞,此老蚌曬珠之候。蚌故自愛其珠,得月光多者其珠白,曬之所以為潤澤也。
fán cǎi shēng zhū, yǐ èr yuè zhī wàng wèi shǐ. zhū hù rén zhāo jí yíng fū, gē wǔ dà shēng yǐ dǎo. shāo bù qián jié, zé dà fēng fān jiǎo hǎi shuǐ, huò yǒu dà yú zài bàng há zuǒ yòu, zhū bù kě dé. yòu fù wàng jì yú bái lóng chí. yǐ sī chí jiē jìn jiāo zhǐ, qí shuǐ shēn bù kě dé zhū, jì zhū shén yí qí wén zhū zhì yú biān hǎi yě.
凡采生珠,以二月之望為始。珠戶人招集嬴夫,割五大牲以禱。稍不虔潔,則大風翻攪海水,或有大魚在蚌蛤左右,珠不可得。又復望祭於白龍池。以斯池接近交趾,其水深不可得珠,冀珠神移其文珠至於邊海也。
cǎi zhī zhī fǎ, yǐ huáng téng sī zōng jí rén fā niǔ hé wèi lǎn, dà jìng sān sì cùn, yǐ tiě wèi bà, yǐ èr tiě lún jiǎo zhī. lǎn zhī shōu fàng, yǐ shù shí rén sī zhī. měi chuán bà èr lǎn èr lún èr fān wǔ liù. qí lǎn xì chuán liǎng páng yǐ chuí kuāng. kuāng zhōng zhì zhū méi yǐn zhū, chéng fēng fān zhāng. kuāng zhòng zé chuán bù dòng, nǎi luò fān shōu bà ér shàng, pōu bàng chū zhū.
采之之法,以黃藤絲棕及人發紐合為纜,大徑三四寸,以鐵為耙,以二鐵輪絞之。纜之收放,以數十人司之。每船耙二、纜二、輪二、帆五六。其纜繫船兩旁以垂筐。筐中置珠媒引珠,乘風帆張。筐重則船不動,乃落帆收耙而上,剖蚌出珠。
bàng yǒu yī zhū zhě shù zhū zhě, yǒu jué wú zhū zhě, yǒu jǐn dé shān hú suì zhī jí wǔ sè wén shí jīn yín zhě, gài yǒu shù yān. zhū shēn yǐ yuán bái guāng yíng xì wú sī luò zhě wèi jīng zhū, bàn míng bàn àn zhě wèi tuì guāng zhū, cì ròu zhū, cì cāo zhū yào zhū, dà ér shāo biǎn zhě yuē dāng zhū, suǒ wèi nán hǎi zhī míng dāng yě. qí yuē zǒu zhū huá zhū lěi kē zhū guān yǔ zhū shuì zhū cōng fú zhū bài zhū, gǔ yǒu cǐ míng, jīn mò néng jǐn biàn, dàn yǐ jīng zhū lóng jīng fěn bái, zhòng yī fēn zhě yín liù dào, èr fēn zhě sì shí dào, ròu zhū èr fēn zhòng zhě sì dào. hé bā bǎi huǒ ér chéng yī liǎng zhě yuē bā bǎi zǐ, zé shí dào. hé qiān huǒ ér chéng yī liǎng zhě yuē zhèng qiān, bā dào. qí zhòng qī fēn zhě wèi zhēn, bā fēn zhě wèi bǎo. gù yuē qī zhēn bā bǎo, qí jià zé mò kě dìng yún.
蚌有一珠者、數珠者,有絕無珠者,有僅得珊瑚碎枝及五色文石金銀者,蓋有數焉。珠身以圓白光瑩細無絲絡者為精珠,半明半暗者為褪光珠,次肉珠,次糙珠、藥珠,大而稍匾者曰璫珠,所為南海之明璫也。其曰走珠、滑珠、磥砢珠、官雨珠、稅珠、蔥符珠、稗珠,古有此名,今莫能盡辨,但以精珠龍精粉白,重一分者銀六倒,二分者四十倒,肉珠二分重者四倒。合八百伙而成一兩者曰八百子,則十倒。合千伙而成一兩者曰正千,八倒。其重七分者為珍,八分者為寶。故曰七珍八寶,其價則莫可定雲。
strong yù shān strong
玉山
qǔ jiāng xiàn dōng yǒu yù shān. huì mù mào zī, quán shí chéng rùn, xiāng chuán wèi xī rén xué yù chù. yòu qióng shān shí bái rùn rú yù, gù míng qióng shān. gāo zhōu hǎi zhōng yǒu wén yú bǐ, qí míng shì qìng ér shēng yù. shān hǎi jīng yún: wén yú bǐ zhuàng rú fù yáo, shì shēng zhū yù. shì yuè yì yǒu yù yún.
曲江縣東有玉山。卉木茂滋,泉石澄潤,相傳為昔人穴玉處。又瓊山石白潤如玉,故名瓊山。高州海中有文(魚比),其鳴似罄而生玉。《山海經》云:文(魚比)狀如覆銚,是生珠玉。是粵亦有玉雲。
strong shuǐ jīng strong
水晶
qióng zhōu wǔ zhǐ shān duō shuǐ jīng, guāng yíng zhào rén, wàng rú xuě jì. qǔ yǐ wèi jiǎ shān, gāo zhì zhàng yú, jià shén xiáng. qí yín jīng jí huáng zǐ zhě, duō cóng mǐn zhāng ér lái. huò wèi sè hóng zhě huǒ jīng, kě yǐ qǔ huǒ. bái zhě shuǐ jīng, kě qǔ shuǐ yì kě qǔ huǒ. shuǐ jīng suǒ zài, yè zhé yǒu huǒ guāng yún.
瓊州五指山多水晶,光瑩照人,望如雪霽。取以為假山,高至丈余,價甚翔。其銀晶及黃紫者,多從閩、漳而來。或謂色紅者火晶,可以取火。白者水晶,可取水、亦可取火。水晶所在,夜輒有火光雲。
strong shān hú strong
珊瑚
shān hú, shuǐ zhī mù yě. shēng hǎi zhōng pán shí zhī shàng, chū bái rú jūn, yī suì nǎi huáng. hǎi rén yǐ tiě wǎng xiān chén shuǐ dǐ, qí shān hú guàn chū qí zhōng, wén wǎng dé zhī. huò yǐ tiě māo ér zhuì hǎi zhōng de zhī. zài shuǐ zhí ér ruǎn, jiàn fēng zé qū ér jiān, dé rì guāng nǎi zuò xiān hóng dàn hóng èr sè. qí wǔ qī zhū hé chéng zhě, míng shān hú lín. yè yǒu guāng jǐng, cháng yù yù yù rán. nán yuè wáng yǐ wèi fēng huǒ shù shì yě. zhuàng duō rú bǎi, yì yuē fēng huǒ bǎi.
珊瑚,水之木也。生海中盤石之上,初白如菌,一歲乃黃。海人以鐵網先沉水底,俟珊瑚貫出其中,紋網得之。或以鐵貓兒墜海中得之。在水直而軟,見風則曲而堅,得日光乃作鮮紅淡紅二色。其五七株合成者,名珊瑚林。夜有光景,常煜煜欲然。南越王以為烽火樹是也。狀多如柏,亦曰烽火柏。
huò wèi cǐ wù guì jiàn bìng suí zhēn zhū, dà dǐ yǐ shù shēn gāo dà zhī kē cóng duō wén xì zòng ér sè yīn hóng rú yín zhū ér yǒu guāng zé zhě wèi guì, sè dàn yǒu suǐ yǎn zhě cì zhī. qí sè shàn biàn, kě yǐ zhàn zāi xiáng. yuán zhī wèi zhū, dài wàn shàng, huò yǐ wèi zān. qí rén yǒu fú zé, zé yì hóng rùn gāo míng yún.
或謂此物貴賤並隨真珠,大抵以樹身高大、枝柯叢多、紋細縱而色殷紅如銀硃而有光澤者為貴,色淡有髓眼者次之。其色善變,可以占災祥。圓之為珠,帶腕上,或以為簪。其人有福澤,則益紅潤高明雲。
strong hǔ pò mì là strong
琥珀蜜蠟
hǔ pò lái zì yún nán zhě duō xuè pò, lái zì yáng chuán zhě duō jīn pò. mì là shuǐ pò, guǎng rén diāo zhuó wèi qì wù, tè gōng. yú zé yǐ zuò wán yào zhī yòng. hǔ pò zhě, lóng yáng ér hǔ yīn, lóng wèi hún ér hǔ pò, gài dé sōng yè zhī yīn jīng, yīn yǐ tǔ ér jié zhě yě. guǎng zhōng bào lóng wán, wèi tiān xià suǒ guì, yǐ qí hǔ pò zhī zhēn yě. qí yǐ yóu zhǔ mì là wèi jīn pò, xī guǎn cǎo yì, dàn bù xiāng.
琥珀來自雲南者多血珀,來自洋船者多金珀。蜜蠟水珀,廣人雕琢為器物,特工。余則以作丸藥之用。琥珀者,龍陽而虎陰,龍為魂而虎魄,蓋得松液之陰精,因已土而結者也。廣中抱龍丸,為天下所貴,以其琥珀之真也。其以油煮蜜蠟為金珀,吸莞草易,但不香。
strong bèi strong
貝
xú wén zhī xī, měi tiān jì, hǎi shuǐ qīng chè jiàn dǐ, hún rán dǐ píng, jiē shí yě. shí tǔ duō yǒu shí lán gān hǎi cài tiě shù yún gēn shí jūn líng ér tǔ zhī děng wù, shā zhōng fù yǒu luǒ chóng róng shèn lí háo hān yóu móu zhī shǔ, fán gǔ zhī wēi dǒu dà zhōng xíng dǐng qióng biàn dūn móu zhī yí, yǐ jí yīng fǒu yǎn fǔ dòu qū juàn jǔ zhī zhuàng, wú bù bì jù. mó dàng jì jiǔ, jī lǐ huá yíng, jiē zuò wǔ sè guāng guài. yǒu kè cháng zhí shí zhī, fán dé bèi lèi sān bǎi yú, luǒ lèi wǔ bǎi yú, há lèi èr bǎi yú, shí lèi yī bǎi yú, shù lèi wǔ shí yú. qí zuì jīng lì xiān qiǎo, rú xiāng sī zǐ jiǎ xiāng zhǐ jia luǒ shí luǒ shí xiè shí yàn chē qú dài mào děng, yǒu liù shí yú zhǒng, yī yī bù tóng, shì jiē suǒ wèi bèi yě.
徐聞之西,每天霽,海水清徹見底,渾然砥平,皆石也。石土多有石欄杆、海菜、鐵樹、雲根石、菌靈栭、土芝等物,砂中復有蠃、(蟲戎)、蜃、蜊、蚝、蚶、蝤蛑之屬,凡古之威斗、大鐘、刑鼎、瓊弁、敦牟、卮匜,以及罌缶、甗、釜豆、區、桊、筥之狀,無不畢具。磨盪既久,肌理滑瑩,皆作五色光怪。有客嘗摭拾之,凡得貝類三百餘,蠃類五百餘,蛤類二百餘,石類一百餘,樹類五十餘。其最精麗纖巧,如相思子、甲香、指甲蠃、石蠃、石蟹、石燕、硨磲、瑇瑁等,有六十餘種,一一不同,是皆所謂貝也。
strong bō lí liú lí strong
玻璃琉璃
bō lí lái zì hǎi bó, xī yáng rén yǐ wèi yǎn jìng. ér shēng shí suì, jí dài yī yǎn jìng yǐ yǎng mù guāng, zhì lǎo bù fù hūn mēng. yòu yǐ bō lí wèi fāng yuán jìng, wèi píng fēng. xī hàn wǔ dì shǐ rén rù hǎi shì huī lí zhě, cǐ yě. nán zhōu yì wù zhì yún, méng lí běn zhì shì shí, yù zuò qì yǐ zì rán huī zhì zhī. zì rán huī zhuàng rú huáng huī, shēng nán hǎi bīn. jīn xī yáng rén bù zhī yì yòng cǐ huī fǒu. měi cái jù wèi dà xiǎo wù, huò yǐ xiāng qiàn bì zhàng. pān ní suǒ wèi zhuó yuè páng zhú, biǎo lǐ xiāng xíng. níng shuāng bù zú fāng qí jié, chéng shuǐ bù néng yù qí qīng zhě. guǎng rén huò zhù shí wèi zhī, xiāng qù yuǎn shén yǐ.
玻璃來自海舶,西洋人以為眼鏡。兒生十歲,即戴一眼鏡以養目光,至老不復昏蒙。又以玻璃為方圓鏡,為屏風。昔漢武帝使人入海市灰璃者,此也。《南州異物志》雲,蒙璃本質是石,欲作器以自然灰治之。自然灰狀如黃灰,生南海濱。今西洋人不知亦用此灰否。每裁鋸為大小物,或以鑲嵌璧障。潘尼所謂「灼爚旁燭,表里相形。凝霜不足方其潔,澄水不能喻其清」者。廣人或鑄石為之,相去遠甚矣。
strong lóng nǎo xiāng strong
龍腦香
lóng nǎo xiāng, chū fú dǎ ní zhě liáng. lái zì fān bó. yuè rén yǐ zhāng nǎo luàn zhī. zhāng nǎo běn zhāng shù zhī, sè bái rú xuě, gù wèi zhī nǎo. qí chū sháo zhōu zhě yuē sháo nǎo. zhāng nǎo yǐ rén lì, lóng nǎo yǐ tiān shēng zhě yě. fán nǎo jiē yáng qì suǒ jù, yáng xiāng ér yīn chòu, ér lóng zhě chún yáng zhī jīng, yóu xiāng. qí nǎo yǔ xián jiē xiāng pǐn zhī zuì guì zhě.
龍腦香,出佛打泥者良。來自番舶。粵人以樟腦亂之。樟腦本樟樹脂,色白如雪,故謂之腦。其出韶州者曰韶腦。樟腦以人力,龍腦以天生者也。凡腦皆陽氣所聚,陽香而陰臭,而龍者純陽之精,尤香。其腦與涎皆香品之最貴者。
strong mián bù strong
綿布
dōng yuè zhī mián bù liáng kǔ bù yī, zuì měi zhě bái dié. shǐ jì, tà bù zhě, bái dié. huò zuò dá shì yě. qí bù xì nì jīng mì, ái rú xuě, qīng rú jiǎn zhǐ, fú guǎng zhì sì wǔ chǐ, jí zhōng wèi zhī. qí zhī wèi jīn zhě, liǎng tóu zǔ jié fāng shèng wēi ruí, jí zhū wù xiàng, zhī zhě měi pāo yī suō, zé niàn yī fú, gù guǎng zhōu rén liàn sǐ zhě yǐ wèi miàn yī, shì yuē xī yáng bù. yǐ lái zì fān bó zhě wèi zhēn, qí chū yú qióng zhě, huò yǐ wú líng yuè jǐn chāi qǔ sè sī, jiān yǐ é cuì zhī mián, zhī chéng rén wù huā niǎo shī cí. míng yuē lí jǐn, nóng lì kě ài. bái zhě wèi zhàng, zá sè zhě wèi bèi, yuē lí dān. sì fú xiāng lián rì lí mù, yì yuē lí màn. yǐ jīn sī zhě wèi shàng. yòu yǒu huā bèi jiǎ bèi. hàn shū, dān ěr zhū yá jiē fú bù, rú dān bèi chuān zhōng yāng wèi guàn tóu, jí jīn zhī lí dān yě. yì yǒu zhī wèi jīn tuì yǔ qún zhě. qún yuē lí yī yǒng, héng fú hé fèng, rú jǐng lán, jiē sù huā jiǎ jǐn bǎi zhě ér chéng. suǒ wèi jiā pán zhī yī yě. huáng wén yù fù yún: bù bó zé pān zhī jí bèi, jī zhù jīng gōng. bǎi huì qiān huá, líng luàn yīn hóng. shū chī ěr shǔ, mì xié mǐ fēng gài wèi qióng bù yě.
東粵之綿布良苦不一,最美者白氎。《史記》,榻布者,白迭。或作答是也。其布細膩精密,皚如雪,輕如繭紙,幅廣至四五尺,吉終為之。其織為巾者,兩頭組結方勝葳蕤,及諸物象,織者每拋一梭,則念一佛,故廣州人殮死者以為面衣,是曰西洋布。以來自番舶者為真,其出於瓊者,或以吳綾越錦拆取色絲,間以鵝毳之綿,織成人物花鳥詩詞。名曰黎錦,濃麗可愛。白者為幛,雜色者為被,曰黎單。四幅相連日黎幕,亦曰黎幔。以金絲者為上。又有花被、假被。《漢書》,儋耳朱崖皆服布,如單被穿中央為貫頭,即今之黎單也。亦有織為巾蛻與裙者。裙曰黎(衤甬),橫幅合縫,如井欄,皆素花假錦百褶而成。所謂迦盤之衣也。黃文裕賦云:「布帛則攀枝吉貝,機杼精工。百卉千華,凌亂殷紅。疏絺薾暑,密斜弭風」蓋謂瓊布也。
xié wèi xié wén bù, qí wén huò zuò xiàng yǎn, huò wàn zì, huò dà xiǎo fāng shèng, wén jiē cè lǐ, gù yuē xié. guǎng zhōu yǒu má jīng sī jīng, jiān sī bù huò mián wěi. sī yǒu shuāng sī pī, bù shén hòu shí. yǒu bǎng bèi, xù tuō suǒ zhī, qí wěi cū rú xiǎo zhǐ, huò wèi jí bìng máo bèi, yì míng bìng máo jì, huò fāng wén xié wén. léi zhōu yǒu léi bèi, yǐ bái mián xiàn wèi zhī, yì yǒu hóng zhě zǐ zhě. yá zhōu duō zhī mián, dān zhōu duō zhī shēng sī. yá zhōu zǔ zhī mián xiàn rú bù bó zhuàng, xiù rén wù huā niǎo qí shàng, yǒu shí jīn yī jù zhě, míng yuē zhàng fáng. sú chēng dān yá èr zhàng, shì jiē yuè bù yě. zhì yuē: nán fāng zhī bù gé, yuè mù mián, cǎo běn, yì yuè yě. qí yuē zhī bèi zhě, zhī wèi bèi wén shī suǒ wèi bèi jǐn yě. bèi huò jí bèi yě. zhì chēng gāo chāng yǒu cǎo shí rú jiǎn, sī rú xì lú, míng yuē dié zi, zhī zhī wèi bù. bái dié, jí jí bèi yě. dǎo yí yǐ huì fú lái gòng, ér zhī jí bèi zhī jīng zhě wèi rén fěi, gù yuē zhī bèi. lín chuān wú shì yún: rǎn qí sī wǔ sè, zhī zhī chéng wén yuē zhī bèi bù rǎn wǔ sè ér zhī zhī chéng wén yuē zhī wén. shì yě. mián yǔ sī, yī yě.
斜謂斜文布,其文或作象眼,或卍字,或大小方勝,文皆側理,故曰斜。廣州有麻經絲經,兼絲布或綿緯。絲有雙(糹丕),布甚厚實。有榜被,絮拖所織,其緯粗如小指,或謂即(並毛)被,亦名(並毛)罽,或方文斜文。雷州有雷被,以白綿線為之,亦有紅者紫者。崖州多織綿,儋州多織生絲。崖州組織綿線如布帛狀,繡人物花鳥其上,有十金一具者,名曰賬房。俗稱儋崖二帳,是皆越布也。《志》曰:南方之布葛,越木綿,草本,亦越也。其曰織貝者,織為貝文《詩》所謂貝錦也。貝或吉貝也。《志》稱高昌有草實如繭,絲如細纑,名曰氎子,織之為布。白迭,即吉貝也。島夷以卉服來貢,而織吉貝之精者為人篚,故曰織貝。臨川吳氏云:「染其絲五色,織之成文曰織貝;不染五色而織之成文曰織文。」是也。綿與絲,一也。
mián yòu yǒu mù mián zhī mián, jí pān zhī huā xù yě. qí mù gāo sì wǔ zhàng, huā yīn hóng, duǒ dà yú bēi. huā luò zé xù yùn yān, chūn mù shí màn kōng ér fēi, cǎi zhī, qí cū zhě kě yǐ wèi rù. lǐng wài yǐ wèi jí bèi jí mù mián, fēi yě. jí bèi, cǎo mián. rú bān zhī, nǎi mù mián ěr. wāng guǎng yáng shī: cuì bāo bàn shé jiàn tǔ mián, xuě huā tián mǎn xíng rén dào. yòu yún: cuō jiù qióng zān nì rú xǐ, sī chéng bīng lǚ xì rú yān. wèi bān zhī yě.
綿又有木棉之綿,即攀枝花絮也。其木高四五丈,花殷紅,朵大於杯。花落則絮蘊焉,春暮時漫空而飛,采之,其粗者可以為褥。嶺外以為吉貝即木棉,非也。吉貝,草綿。如斑枝,乃木棉耳。汪廣洋詩:「翠苞半折漸吐綿,雪花填滿行人道。」又云:「搓就瓊簪膩如璽,絲成冰縷細如煙。」謂斑枝也。
yòu yǒu shù mián, yī yuē shù tóu mián. yǐ jí bèi zhī jiē wū jiù, qí shēng shí jié qù wū jiù, shù zhǎng kě bā jiǔ chǐ, sì jì kāi huā, xià qiū yóu shèng. měi yī zhū, shēng shù shí nián bù huài. xù tóng mù mián, dé qìng yǐ shàng duō zhǒng zhī.
又有樹綿,一曰樹頭綿。以吉貝枝接烏桕,俟生時截去烏桕,樹長可八九尺,四季開花,夏秋尤盛。每一株,生數十年不壞。絮同木綿,德慶以上多種之。
strong gé bù strong
葛布
yuè zhī gé yǐ zēng chéng nǚ gé wèi shàng, rán bù yù yú shì. bǐ zhōng nǚ zǐ zhōng suì nǎi chéng yī pǐ, yǐ yī qí fū ér yǐ. qí zhòng sān sì liǎng zhě, wèi zì shào nǚ nǎi néng zhī, yǐ zì zé bù néng, gù míng nǚ ér gé. suǒ wèi běi yǒu gū róng, nán yǒu nǚ gé yě.
粵之葛以增城女葛為上,然不鬻於市。彼中女子終歲乃成一疋,以衣其夫而已。其重三四兩者,未字少女乃能織,已字則不能,故名女兒葛。所謂北有姑絨,南有女葛也。
qí gé chǎn zhú sī xī bǎi huā lín èr chù zhě liáng. cǎi bì yǐ nǚ. yī nǚ zhī lì, rì cǎi zhǐ de shù liǎng. sī lǚ yǐ zhēn bù yǐ shǒu, xì rù háo máng, shì ruò wú yǒu. juǎn qí yī duān, kě yǐ chū rù bǐ guǎn. yǐ yín tiáo shā chèn zhī, fēi wēi dàng yàng, yǒu rú tiáo chán zhī yì. rán rì shài zé zhòu, shuǐ jìn zé cù suō. qí wēi ruò bù kě héng fú, wéi léi gé zhī jīng zhě, bǎi qián yī chǐ. xì huá ér jiān yán sè ruò xiàng xuè yá, míng jǐn náng gé zhě, cái yǐ wèi páo, zhí duō, chēng dà yá yǐ. gù jīn léi gé shèng xíng tiān xià. léi rén shàn zhī gé, qí gé chǎn gāo liáng náo zhōu, ér zhī yú léi. wèi chī zhě xì zhě, fēn cūn ér jū. dì chū gé zhǒng bù tóng, gù nǚ shǒu liáng yǔ gū gōng yì yān.
其葛產竹絲溪、百花林二處者良。采必以女。一女之力,日采只得數兩。絲縷以針不以手,細入毫芒,視若無有。卷其一端,可以出入筆管。以銀條紗襯之,霏微蕩漾,有如蜩蟬之翼。然日曬則縐,水浸則蹙縮。其微弱不可恆服,惟雷葛之精者,百錢一尺。細滑而堅顏色若象血牙,名錦囊葛者,裁以為袍,直裰,稱大雅矣。故今雷葛盛行天下。雷人善織葛,其葛產高涼碙洲,而織於雷。為絺者綌者,分村而居。地出葛種不同,故女手良與沽功異焉。
yuè gù duō gé, ér léi gé wèi zhèng gé. qí chū bó luó zhě yuē shàn zhèng gé. lǐ hè luó fú shān rén yǔ gé piān yún yī yī yí zhī jiāng nán kōng, yòu yún yù jiǎn xiāng zhōng yī chǐ tiān, wèi cǐ. chū cháo yáng zhě yuē fèng gé, yǐ sī wèi wěi, yì míng huáng sī bù. chū qióng shān chéng mài lín gāo lè huì zhě, qīng ér xì, míng měi rén gé. chū yáng chūn zhě yuē chūn gé. rán jiē bù jí guǎng zhī lóng jiāng gé, jiān ér yǒu ròu, nài fēng rì. fán cǐ jiē huì gé yě.
粵故多葛,而雷葛為正葛。其出博羅者曰善政葛。李賀《羅浮山人與葛》篇雲「依依宜織江南空」,又雲「欲剪湘中一尺天」,謂此。出潮陽者曰鳳葛,以絲為緯,亦名黃絲布。出瓊山、澄邁、臨高、樂會者,輕而細,名美人葛。出陽春者曰春葛。然皆不及廣之龍江葛,堅而有肉,耐風日。凡此皆繪葛也。
quán gé wài, yǒu xīn huì xì níng, gài zuǒ sī suǒ wèi tóng zhōng huáng rùn, yòu yuē huáng rùn bǐ tǒng zhě. fán dié bù bì chéng tǒng, yī tǒng shí duān, ér gé zhī dà zhě lǜ yǐ liǎng duān wèi yī lián, níng zé yī duān wèi yī lián, tā bù zé yǐ liù zhàng wèi duān, sì zhàng wèi pǐ, cǐ qí bié yě. gǔ shí wèi mù mián, jiē yǐ xì má wèi bù, wéi yuè zhī níng, zé zì shàng gǔ yǐ yǒu. yǔ gòng yuē dǎo yí huì fú. chuán yuē: dǎo yí, nán hǎi dǎo shàng yí yě. huì, cǎo yě. huì fú, gé yuè yě. gé yuè, nán fāng zhī bù, yǐ gé wèi zhī, yǐ qí chǎn yú yuè, gù yuē gé yuè yě. zuǒ sī yuē: jiāo gé shēng yuè, ruò yú luó wán. zhèng yì yuē: huì fú gé yuè, jiāo zhú zhī shǔ. yuè jí níng chū yě. hàn xú shì nǚ zèng qí fū yǐ yuè bù, dèng hòu cì zhū guì rén bái yuè shì yě. hàn shū yún yuè dì duō guǒ bù zhī còu. wéi zhāo yuē, bù, gé bù yě. yán shī gǔ yuē, bù wèi zhū zá xì bù jiē shì yě. qí huáng rùn zhě, shēng níng yě. xì zhě wèi quán, cū zhě wèi níng. níng yī zuò zhù. yǔ gòng yuē: jué fěi zhī bèi. chuán yuē: zhī xì zhù yě. shū yuē: xì zhù bù yě. hàn zhì suǒ wèi lán gàn xì bù yě. lán gàn zhě, liáo yán zhù yě. wēng yuán yǐ wèi níng shuāng bù shì yě. qí yuē huā liàn, yuē gǔ lú, yuē xì dōu, yuē ruò zhé, jiē qí lèi. xǔ shèn yún, nán fāng piān bù zhī shǔ jiē wèi quán. quán, quán yě. jiāo zhú zhī shǔ jiē quán yě. jiāo bù huáng bái xiàng jiān, yǐ jiāo sī wèi zhī, chū sì huì zhě liáng. táng shí, duān cháo gòng jiāo bù, sháo gòng zhú bù. zhú bù chǎn rén huà, qí zhú míng yuē dān zhú. dān yì yuē dān. zhú jié zhǎng kě jī sī, zhī zhī míng dān zhú bù. yī míng zhú shū. yǔ yì yǔ yàn wáng shū yuē zhú shū sān duān shì yě. zhì chēng mán bù, zhī jiāo zhú níng má dōu luò děng. má yǒu qīng huáng bái luò huǒ wǔ zhǒng. huáng bái yuē níng, yì yuē bái xù. qīng luò yuē má, huǒ yuē huǒ má, dōu luò jí luò yě. mǎ yuán zài jiāo chǐ, cháng yī dōu bù dān yī. dōu bù zhě, luò bù yě. luò zhě, yán má zhī kě jīng kě luò zhě yě. qí xì zhě dāng shǔ fú zhī, liáng shuǎng wú yóu hàn qì, liàn zhī róu shú rú chūn jiāo jiǎn chóu. kě yǐ yù dōng. xīn xìng xiàn zuì shèng, gū rén lǜ yǐ mián bù yì zhī. qí nǚ hóng, zhì luò má zhě shí zhī jiǔ, zhì níng zhě shí zhī sān, zhì jiāo shí zhī yī, fǎng cán zuò jiǎn zhě qiān zhī yī ér yǐ. yòu yǒu yú dòng bù. guǎn zhōng nǚ zǐ yǐ sī jiān níng wèi zhī, róu huá ér yuē ruò yú dòng, wèi shā luó duō huàn zé huáng, cǐ bù yù huàn zé yù bái yún. wài yǒu téng bù fú róng bù, yǐ mù fú róng pí jī sī wèi zhī, néng chú rè hàn. yòu yǒu zhān bù, chū xīn ān nán tóu. zhān běn níng má suǒ zhì, yú fù yǐ qí pò bì zhě, jiǎn zhī wèi tiáo, lǚ zhī wèi wěi, yǐ mián shā xiàn jīng zhī, zhǔ yǐ shí huī, piào yǐ xī shuǐ, qù qí jiù rǎn shǔ liáng zhī sè, shǐ yíng rán xuě bái. bù chéng fèn wèi shuāng dān, shuāng zhě biǎo lǐ yǒu dà xiǎo xù tóu, dān zhě yī miàn yǒu zhī. xù tóu yǐ zhǎng zhě wèi guì, mā sā zhī jiǔ, wēi ruí rán ruò xī zhān qǐ róng. gèng huò rǎn yǐ shǔ liáng, zé qí sī jìn shuǎng, kě wèi xià fú. bù rǎn zé róu, yǐ yù hán, yuè rén shén guì zhī. yì qí bù yě. yàn yuē: yǐ zēng wèi bù, yú jiā suǒ zuò. zhe yǐ qǔ yú, bù yōu fēng fēng bèi. xiǎo ér fú zhī, yòu kě bì xié mèi. shì jiē zhōng zhōu suǒ hǎn zhě yě.
絟葛外,有新會細苧,蓋左思所謂「筩中黃潤」,又曰「黃潤比筒」者。凡迭布必成筒,一筒十端,而葛之大者率以兩端為一連,苧則一端為一連,他布則以六丈為端,四丈為疋,此其別也。古時為木綿,皆以細麻為布,惟粵之苧,則自上古已有。《禹貢》曰「島夷卉服。」《傳》曰:島夷,南海島上夷也。卉,草也。卉服,葛越也。葛越,南方之布,以葛為之,以其產于越,故曰葛越也。左思曰:蕉葛升越,弱於羅紈。《正義》曰:卉服葛越,蕉竹之屬。越即苧初也。漢徐氏女贈其夫以越布,鄧後賜諸貴人白越是也。《漢書》雲粵地多果布之湊。韋昭曰,布,葛布也。顏師古曰,布謂諸雜細布皆是也。其黃潤者,生苧也。細者為絟,粗者為苧。苧一作紵。《禹貢》曰:「厥篚織貝。」傳曰:「織細紵也」。《疏》曰:「細紵布也。」《漢志》所謂「蘭干細布」也。蘭干者,獠言紵也。翁源以為苧霜布是也。其曰花練,曰谷纑,曰細都,曰弱折,皆其類。許慎雲,南方篇布之屬皆為荃。荃,絟也。蕉竹之屬皆絟也。蕉布黃白相間,以蕉絲為之,出四會者良。唐時,端、潮貢蕉布,韶貢竹布。竹布產仁化,其竹名曰丹竹。丹亦曰單。竹節長可緝絲,織之名丹竹布。一名竹綀。《庾翼與燕王書》曰「竹綀三端」是也。志稱蠻布,織蕉竹、苧麻、都落等。麻有青、黃、白、絡、火五種。黃白曰苧,亦曰白緒。青絡曰麻,火曰火麻,都落即絡也。馬援在交恥,嘗衣都布單衣。都布者,絡布也。絡者,言麻之可經可絡者也。其細者當暑服之,涼爽無油汗氣,煉之柔熟如椿椒繭綢。可以御冬。新興縣最盛,估人率以綿布易之。其女紅,治絡麻者十之九,治苧者十之三,治蕉十之一,紡蠶作繭者千之一而已。又有魚凍布。莞中女子以絲兼苧為之,柔滑而曰若魚凍,謂紗羅多浣則黃,此布愈浣則愈白雲。外有藤布芙蓉布,以木芙蓉皮績絲為之,能除熱汗。又有氈布,出新安南頭。氈本苧麻所治,漁婦以其破敝者,剪之為條,縷之為緯,以綿紗線經之,煮以石灰,漂以溪水,去其舊染薯莨之色,使瑩然雪白。布成分為雙單,雙者表里有大小絮頭,單者一面有之。絮頭以長者為貴,摩挲之久,葳蕤然若西氈起絨。更或染以薯莨,則其絲勁爽,可為夏服。不染則柔,以禦寒,粵人甚貴之。亦奇布也。諺曰:以罾為布,漁家所作。着以取魚,不憂風(風貝)。小兒服之,又可辟邪魅。是皆中州所罕者也。
yuè bù zì yǔ gòng shǐ yán, qiān gù fù yán. guān qí dì zhě, wǎng wǎng yǐ wèi huò lù. xī sūn xìng diào zhū yá, guǎng fú bù, mán bù kān yì, suì zuò luàn shā xìng. ér shì biàn xiàn wú dà dì xì gé yǐ qiān shù, yuè rén kǔ zhī. sòng gōng dì shí, guǎng zhōu xiàn rù tǒng xì bù, yī duān bā zhàng. dì è qí jīng lì, dù hài nǚ hóng, què zhī, zhào lǐng nán jìn zuò cǐ bù. chéng lǜ xiǎo mín yín qiǎo, fēng shàng chǐ mí, shǐ tān lì dé yǐ wèi bào yě. léi zhōu fù nǚ duō yǐ zhī gé wèi shēng, shī zhèng yì yún, gé zhě, fù rén zhī suǒ yǒu shì. léi zhōu yǐ zhī, zēng chéng yì rán. qí zhì gé wú fēn jīng cū, nǚ zǐ jiē yǐ zhēn sī zhī gàn, niǎn chéng lǚ, bù yǐ shuǐ jī, kǒng qí yǒu hén jī yě. zhī gōng jiē dōng guǎn rén, yǔ xún cháng zhī níng má zhě bù tóng. zhī gé zhě míng wèi xì gōng, zhī chéng, ruò rú chán chì, zhòng jǐn shù zhū, jiē chún gé wú sī. qí yǐ cán sī wěi zhī zhě huàn zhī, zé gé zì gé, sī zì sī, liǎng zhě bù xiāng lián shǔ, chún gé zé fǒu. gé chǎn suī fú dōu shān zhōng, yǐ màn shēng dì shàng, ér zhì zhě wèi guì. ruò liáo rào shù jiān, zé gé duō zhī yè, bù zhōng wèi sī. cǎi zhě rì dé jīn, chéng zhōng rén mǎi ér jī zhī, fēn shàng zhōng xià sān děng wèi bù. yáng chūn yì rán, qí xì gé bù jiǎn zēng chéng, yì yǐ fǎng jī jīng ér gé zhēn yún.
粵布自《禹貢》始言,遷、固復言。官其地者,往往以為貨賂。昔孫幸調朱崖,廣幅布,蠻不堪役,遂作亂殺幸。而士變獻吳大帝細葛以千數,粵人苦之。宋恭帝時,廣州獻入筒細布,一端八丈。帝惡其精麗,蠹害女紅,卻之,詔嶺南禁作此布。誠慮小民淫巧,風尚侈靡,使貪吏得以為暴也。雷州婦女多以織葛為生,《詩·正義》雲,葛者,婦人之所有事。雷州以之,增城亦然。其治葛無分精粗,女子皆以針絲之干,捻成縷,不以水績,恐其有痕跡也。織工皆東莞人,與尋常織苧麻者不同。織葛者名為細工,織成,弱如蟬翅,重僅數銖,皆純葛無絲。其以蠶絲緯之者浣之,則葛自葛,絲自絲,兩者不相聯屬,純葛則否。葛產綏福都山中,以蔓生地上,而稚者為貴。若繚繞樹間,則葛多枝葉,不中為絲。采者日得斤,城中人買而績之,分上、中、下三等為布。陽春亦然,其細葛不減增城,亦以紡緝精而葛真雲。
jiāo lèi bù yī, qí kě wèi bù zhě yuē jiāo má, shān shēng huò tián zhǒng. yǐ jiāo shēn shú tà zhī, zhǔ yǐ chún huī, shuǐ piào pì lìng gàn, nǎi jī wèi bù, běn jiāo yě. ér yuē jiāo má, yǐ qí wèi yòng rú má, gù gé yì yuē gě má yě. guǎng rén pō zhòng jiāo bù, chū gāo yào bǎo chá guǎng lì děng cūn zhě yóu měi. měi dāng xū rì, tǔ rén duō fù jiāo shēn mài zhī. zhǎng lè yì duō jiāo bù, suǒ chù cán, wéi qǔ qí sī yǐ wěi jiāo jí gé, bù wèi chóu yě. chóu zé yǐ tiān cán shí wū zhuāng yè zhě zhī zhī. shǐ chēng yuè duō guǒ bù zhī còu, rán yì xià bù, ruò jiāo gé níng má zhī shǔ ěr. dōng bù duō zhì zì wú chǔ, sōng jiāng zhī suō bù xián níng zhī dà bù, gū rén luò yì ér lái, yǔ mián huā jiē wèi zhèng huò. yuè dì suǒ zhǒng jí bèi, bù zú yǐ gōng shí jùn zhī yòng yě. jiāo bù yǔ huáng má bù wèi lǐng wài suǒ zhòng, cháng yǐ dōng bù xiāng yì yún.
蕉類不一,其可為布者曰蕉麻,山生或田種。以蕉身熟踏之,煮以純灰,水漂僻令干,乃績為布,本蕉也。而曰蕉麻,以其為用如麻,故葛亦曰葛麻也。廣人頗重蕉布,出高要、寶查、廣利等村者尤美。每當墟日,土人多負蕉身賣之。長樂亦多蕉布,所畜蠶,惟取其絲以緯蕉及葛,不為綢也。綢則以天蠶食烏樁葉者織之。史稱粵多果布之湊,然亦夏布,若蕉葛苧麻之屬耳。冬布多至自吳楚,松江之梭布、咸寧之大布,估人絡繹而來,與綿花皆為正貨。粵地所種吉貝,不足以供十郡之用也。蕉布與黃麻布為嶺外所重,常以冬布相易雲。
strong chéng xiāng jiǎn strong
程鄉繭
chéng xiāng jiǎn chóu wèi lǐng nán suǒ guì. qí cán fēn qí ér yǎng, gè yǐ qí yè sì zhī. sì mǒu yè, zé wèi mǒu jiǎn chóu. qí jiǎn bù, zé luó fú dà hú dié jiǎn suǒ chéng yún.
程鄉繭綢為嶺南所貴。其蠶分畦而養,各以其葉飼之。飼某葉,則為某繭綢。其繭布,則羅浮大胡蝶繭所成雲。
strong wén chāng jiǎn strong
文昌繭
wén chāng jiǎn, qí cán wéi shí shān lì yè, gù tǔ sī jiān rèn, qí chóu kě jiǔ fú fú bì. xīn xìng jiǎn yì rán. ruò nán hǎi guān yáo jiǎn shùn dé lóng jiāng jiǎn zé liè yǐ.
文昌繭,其蠶惟食山栗葉,故吐絲堅韌,其綢可久服弗敝。新興繭亦然。若南海官窯繭、順德龍江繭則劣矣。
strong niǎo yī strong
鳥衣
nán fāng duō niǎo yī. niǎo yī zhě, zhū zhǒng niǎo bù suǒ chéng. yī yuē tiān é róng. yí rén jiǎn tiān é xì guǎn, zá yǐ jī sī wèi zhī, qí zhì qiǎo lì. yǐ sè dà hóng zhě wèi shàng. yǒu dōng xià èr zhǒng, yǔ sǎ bù shī, wèi zhī yǔ shā yǔ duàn. yuè rén dé qí fǎ, yǐ tǔ é guǎn, huò yǐ róng wù, pǐn jì xià, jià yì yīn zhī. yī yuē suǒ fú, chū hā liè guó, yì niǎo cuì suǒ chéng, wén rú wán qǐ. qí dà hóng zhě guì, rán fú zhī shēn zhòng bù biàn. yuè rén fǎng wèi zhī, shì sù fǎng juàn, ér zì qǐ yún, shū bù dǎi yě. yòu yǒu yǐ kǒng què máo jī wèi xiàn lǚ, yǐ xiù pǔ zi, jí yún jiān xiù kǒu, jīn cuì duó mù, yì kě ài. qí máo duō mǎi yú fān bó, máo yuē zhū máo, gài kǒng què zhī wěi yě. měi yī píng wěi, jià yī jīn. yī píng zhě, yī kǒng què zhī wěi yě. yǐ qí wěi kāi rú jǐn píng, gù yuē píng.
南方多鳥衣。鳥衣者,諸種鳥布所成。一曰天鵝絨。夷人剪天鵝細管,雜以機絲為之,其制巧麗。以色大紅者為上。有冬夏二種,雨灑不濕,謂之雨紗、雨緞。粵人得其法,以土鵝管,或以絨物,品既下,價亦因之。一曰瑣袱,出哈烈國,亦鳥毳所成,紋如紈綺。其大紅者貴,然服之身重不便。粵人仿為之,似素紡絹,而自起雲,殊不逮也。又有以孔雀毛績為線縷,以繡譜子,及雲肩袖口,金翠奪目,亦可愛。其毛多買於番舶,毛曰珠毛,蓋孔雀之尾也。每一屏尾,價一金。一屏者,一孔雀之尾也。以其尾開如錦屏,故曰屏。
strong lí tǎn strong
黎毯
fāng sháo pō zhái biān: mǐn guǎng yǐ mù mián fǎng jī wèi bù, míng yuē jí bèi. hǎi nán mán rén yǐ wèi jīn, shàng chū xì zì, zá huā huì, yóu gōng qiǎo. jí gǔ suǒ wèi bái dié bù. jīn lí rén jū hǎi nán shān dòng, duō yè fǎng jí bèi, yù shì zhōng. fù nǚ jiān gōng xiù tǎn, chēng lí tǎn. yú héng zhì yún: lí mù chū hǎi nán. lí dòng rén dé wú yuè jǐn cǎi, chāi qǔ sè sī, jiān mù mián tiāo zhī ér chéng. měi yǐ sì fú lián chéng yī mù.
方勺《泊宅編》:閩廣以木綿紡績為布,名曰吉貝。海南蠻人以為巾,上出細字,雜花卉,尤工巧。即古所謂白迭布。今黎人居海南山峒,多業紡吉貝,鬻市中。婦女兼工繡毯,稱黎毯。《虞衡志》云:黎幕出海南。黎峒人得吳越錦彩,拆取色絲,間木綿挑織而成。每以四幅聯成一幕。
strong hóng téng diàn strong
紅藤簟
běi hù lù: qióng zhōu chū hóng téng diàn, qí sè yīn hóng, yíng ér bù gòu. zhì chēng yuè dōng duō téng. chǎn yú hǎi nán zhě wèi zuì. qióng zhōu yǒu chì huáng bái qīng zhū téng, yòu yǒu kǔ téng guī téng tǔ téng, jiē kān wèi qì yòng. àn fāng yán wèi diàn wèi shēng, yì yuē bǐ. hóng téng xí, jiào jiā wén zhū xí, gèng shǔ jīng yòng. zhū yí zūn cí: hóng téng xì zhī xiān luó xí, fāng huā yíng chǐ.
《北戶錄》:瓊州出紅藤簟,其色殷紅,瑩而不垢。《志》稱粵東多藤。產於海南者為最。瓊州有赤、黃、白、青諸藤,又有苦藤、圭藤、土藤,皆堪為器用。按《方言》謂簟為笙,亦曰箄。紅藤蓆,較嘉紋諸席,更屬經用。朱彝尊詞:「紅藤細織暹羅席,方花盈尺。」
strong là wán strong
蠟丸
nán fāng cǎo mù rù yào zhě shén huǒ. shì rén zhì wán guǒ là, sú chēng guǎng wán yuǎn fāng xié yòng pō yàn.
南方草木入藥者甚伙。市人制丸裹蠟,俗稱廣丸遠方攜用頗驗。
strong zhú qì strong
竹器
huì zhōu zhì: zhú qì chū zhǎng lè. yòu zhào qìng zhì: zhú qì chū gāo yào zhū qiáo zhū xiāng. qióng zhōu zhì: chū chán zōng qì, wèi jiǔ hú chá ōu zhī shǔ.
《惠州志》:竹器出長樂。又《肇慶志》:竹器出高要諸橋諸鄉。《瓊州志》:出纏棕器,為酒壺、茶甌之屬。
strong bí yān strong
鼻煙
yān cǎo, jīn zài chù yǒu zhī. àn xióng rén lín dì wěi yún, yuè zhōng yǒu rén cǎo míng jīn sī xūn, kě pì zhàng qì. duō xī zhī, néng lìng rén zuì, yì yuē yān jiǔ. yòu yǒu bí yān. zhì yān wèi mò, yán jí xì, sè hóng, rù bí kǒng zhōng, qì bèi xīn là. zhù yǐ mì sè cí qì jí bō lí shuǐ yù píng hé zhōng. jià huàn qīng zhòng, yǔ yín xiāng děng. lái zì xī yù shì bó, jīn yuè zhōng yì zào zhī, zú yǐ kuì yuǎn.
煙草,今在處有之。按熊人林《地緯》雲,粵中有仁草名金絲醺,可辟瘴氣。多吸之,能令人醉,亦曰煙酒。又有鼻煙。制煙為末,研極細,色紅,入鼻孔中,氣倍辛辣。貯以秘色磁器及玻璃水玉瓶盒中。價換輕重,與銀相等。來自西域市舶,今粵中亦造之,足以饋遠。
strong yǔ máo shā duàn strong
羽毛紗緞
guǎng nán shàng yǔ máo shā duàn, xī xié zì fān bó, yǐ chū hè lán zhě wèi shàng. hóng máo zhū chù, yì yǒu fàn zhì zhě, jí bù néng tóng qí ruǎn báo yǐ. jīn yuè dì yì zhì yǔ máo zhòu, yǐ sī zhī chéng zhī, pō shì yú yòng. àn máo duō lǔ, jiù chǎn jì bīn guó, jīn zhū yáng jù yǒu zhī.
廣南尚羽毛紗緞,悉攜自番舶,以出賀蘭者為上。紅毛諸處,亦有販至者,即不能同其軟薄矣。今粵地亦制羽毛縐,以絲織成之,頗適於用。按(毛多)氌,舊產罽賓國,今諸洋俱有之。
strong cháo bù strong
潮布
cháo yáng chǎn róng bù, jí zhòng mì, zú bì fēng yǔ, sú chēng cháo bù, xíng yòng yuǎn jìn. liáng sì gōng shuō nán hǎi shāng rén, lài huǒ huàn bù èr duān. jié gōng yáo shí zhī, yuē: cǐ huǒ huàn bù yě. yī shì jī mù pí suǒ zuò, yī shì jī shǔ máo suǒ zuò. yǐ wèn shāng rén, jù rú jié gōng zhī shuō. yīn wèn mù shǔ zhī yì, yuē mù jiān máo róu, shì yì yě.
潮陽產絨布,極重密,足蔽風雨,俗稱潮布,行用遠近。梁四公說南海商人,賚火浣布二端。傑公遙識之,曰:此火浣布也。一是緝木皮所作,一是績鼠毛所作。以問商人,具如傑公之說。因問木鼠之異,曰木堅毛柔,是異也。
strong guǎng shā strong
廣紗
guǎng zhī xiàn shā yǔ niú láng chóu, wǔ sī bā sī yún duàn guāng duàn, jiē wèi lǐng wài jīng huá, dōng xī èr yáng suǒ guì.
廣之線紗與牛郎綢,五絲八絲雲緞光緞,皆為嶺外京華,東西二洋所貴。
strong zhǐ strong
紙
dōng guǎn chū mì xiāng zhǐ, yǐ mì xiāng mù pí wèi zhī. sè wēi hè, yǒu diǎn rú yú zi. qí xì zhě guāng huá ér rèn, shuǐ zì bù bài. yǐ chèn shū, kě pì bái yú. nán zhè shū ké jiē yòng lì sè zhú zhǐ, yì shēng fěn dù. zhì yuè zhōng bì yǐ mì xiāng zhǐ yì zhī, shǐ bù dù. zuì jiān hòu zhě yuē chún pí, guò yú sāng liào. xì zhě yuē shā zhǐ, rǎn yǐ hóng huáng yǐ wéi dēng, huǎng ruò kōng hú, yǐ qí xì diǎn rú shā yì yuē shā zhǐ. jìn wǔ dì cì dù yù mì xiāng zhǐ wàn fān. lǐng biǎo lù yì guǎng zhōu duō zhàn xiāng, yǐ zuò zhǐ míng wèi xiāng pí, shì cǐ zhǐ yě. zhǎng lè yǒu gǔ zhǐ, hòu zhě bā zhòng wèi yī, kě zuò yī fú. huàn zhī zhì zài bù huài, shén nuǎn, néng pì lù shuǐ. gǔ zhǐ zì xī jiàn zhòng, táng xiāo zuò wèi lǐng nán jié dù shǐ, chì zhū zi yǐ gǔ zhǐ shàn bǔ cán shū. zi lǐn jiàn yuē: zhōu jù jīng shī qiě wàn lǐ, shū chéng bù kě lù jì, bì jiāng zhù yǐ náng sì, tān zhě cì wàng, dé yì yǐ zhī xián hū? fǎng yuē: shàn. wú sī ǒu bù jí cǐ. cǐ gǔ zhǐ zhī gù shì yě. cóng huà yǒu liú xī zhǐ, zhǐ chū liú xī yī bǎo, yǒu shàng liú zhǐ dou xià liú zhǐ dou èr dou, zhuān yǐ yùn zhǐ, gù míng. qí zhú míng yuē zhǐ zhú, yǔ tā zhú yì. nán nǚ zhōng suì yíng yíng, qǔ gěi huáng qìng, jué wú wài wù. qí fǎ, xiān zhǎn zhú tóu dì jiào zhōng, zì yǐ huī shuǐ. jiǔ zhī nǎi chū, ér chuí liàn zì jiǔ, zé zhǐ jié ér xì, sù zé cū ér shèn. cū zhě yī míng hòu zhǐ.
東莞出蜜香紙,以蜜香木皮為之。色微褐,有點如魚子。其細者光滑而韌,水漬不敗。以襯書,可辟白魚。南浙書殼皆用栗色竹紙,易生粉蠹。至粵中必以蜜香紙易之,始不蠹。最堅厚者曰純皮,過於桑料。細者曰紗紙,染以紅黃以帷燈,恍若空縠,以其細點如沙亦曰沙紙。晉武帝賜杜預蜜香紙萬番。《嶺表錄異》「廣州多棧香,以作紙名為香皮」,是此紙也。長樂有谷紙,厚者八重為一,可作衣服。浣之至再不壞,甚暖,能辟露水。谷紙自昔見重,唐蕭做為嶺南節度使,敕諸子以谷紙繕補殘書。子廩諫曰:「州距京師且萬里,書成不可露繼,必將貯以囊笥,貪者伺望,得薏苡之嫌乎?」仿曰:「善。吾思偶不及此。」此谷紙之故事也。從化有流溪紙,紙出流溪一堡,有上流紙艔、下流紙艔二艔,專以運紙,故名。其竹名曰紙竹,與他竹異。男女終歲營營,取給篁箐,絕無外務。其法,先斬竹投地窖中,漬以灰水。久之乃出,而椎練漬久,則紙潔而細,速則粗而滲。粗者一名後紙。