strong jīn strong
金
kāi jiàn yǒu jīn zhuāng shuǐ yān, qí yuán chū jīn jī yǒng. èr bǎi lǐ jiān wèi dà lóng xiǎo lóng zhě èr, jiē yǒu guā zǐ jīn fū jīn. yuè yī shān, yǒu jīn lǚ shuǐ liú shēng qīng jī, yì chǎn shēng jīn. tǔ rén táo qí shā, rì dé fū jīn fēn xǔ, bù néng duō. huò yǒu de yī jīn guī, zé qí dì shù rì wú jīn yǐ. yá zhōu lí tián qí shuǐ yíng huí qīng chè, fú guāng yào jīn. yǒu shāng rén yǐ bǎi jīn mào ér táo zhī. yáng jiāng mù lǎng bái shí shān jiàn zhōng, jí guǎng níng xī dòng yì yǒu jīn kēng, ér shēng jīn shèn wēi. sè yì dī liè, mín jié yī yuē zhī lì, jǐn zú hú kǒu. yīng dé zhī jīn shān jìng xī dōng xī tián jiǎo yì yǒu jīn. hé yuán zhī lán tián lài zhēng zhǔ qí shā, rì dé shēng yín qián xǔ. ruò dé sān sì qián, zé sān rì bù néng fù dé.
开建有金庄水焉,其源出金鸡涌。二百里间为大泷小泷者二,皆有瓜子金、麸金。越一山,有金缕水流声清激,亦产生金。土人淘其沙,日得麸金分许,不能多。或有得一金龟,则其地数日无金矣。崖州黎田其水潆洄清彻,浮光耀金。有商人以百金贸而淘之。阳江木朗白石山涧中,及广宁溪峒亦有金坑,而生金甚微。色亦低劣,民竭一曰之力,仅足餬口。英德之金山径溪东西田脚亦有金。河源之蓝田濑蒸煮其沙,日得生银钱许。若得三四钱,则三日不能复得。
strong yín strong
银
yuè zhī shān jiù yǒu yín xué yín shā. shǐ xīng jì yún:" xiǎo shǒu shān bēng. bēng chù yǒu guāng yào, xī shì yín lì, zhù zhī dé yín." ér yīng dé qīng yuǎn qí shān chuán yǒu yín kuàng zhě, zhé yǒu bái qì shàng shēng, cǎo mù zhān zhī jiē bái. huò shān shí shèng rè shí, yǒu yín hàn, bái ér wèi xīn. qí kuàng huò hóng rú luàn sī, huò bái rú cǎo gēn, huò xián hēi shí, huò yǒu mài, wèi zhī lóng kǒu. xún lóng kǒu wā zhī, qiǎn zhě yī èr zhàng, shēn zhě sì wǔ zhàng. yǒu jiāo lù rú, zào tǔ rán, sī kuàng miáo yě, yòu wā zé kuàng jiàn yǐ. yáo wēi ér shèng, shèng ér fù wēi, huò rú chuàn zhū, huò rú guā wàn, wēi zé jiàn jué, jué ér fù jiāo, jiāo fù jiàn kuàng. ruò jiāo yǐ jué, zé yòu pán huāng yě. fán kuàng yǐ yǒu yín xīng dà diǎn ér róu zhě wèi shàng, xiǎo diǎn ér jiān zhě cì zhī, wèi zhī míng kuàng. cì zé jiā shí kuàng, yǐ sè lǜ zhě wèi shàng, hóng hēi huáng bái zhě cì zhī. yòu cì zé shā tǔ kuàng, táo qù fú zhě, liú qí chén zhòng zhě jiān zhī, yǐ chéng guā zhě wèi shàng, rú guā wàn zhě cì zhī. rán wǎng wǎng pán huāng shí jiàn yǒu rén qí bái mǎ wàng kōng ér qù, cǐ yín qì yě. qì qù zé qí yín yì qù, gù wǎng wǎng bù dé yín yún. dōng guǎn dōng nán bǎi yú lǐ yǒu bǎo shān, qí xué yǒu yín zhuān shù bǎi piàn. xiāng chuán guō jiāng jūn suǒ liàn, qǔ zhī zhé hūn mí bù dé chū. páng yī shēn dòng zài shuǐ zhōng, tǔ rén cháng jì yǐ bái jī, rù shuǐ záo zhī, qí gāng zhě shí yě. róu zé wèi qiān, qiān yī shí huò dé yín shù liǎng. rán měi wèi shén chī jī, zhù bù jí chéng. diàn bái dōng yǒu shā mào shān. shān yǒu shí, dà xiǎo shù wàn. fēi shí jiē yín kuài yě. qǔ zhī yì zhé hūn mào, yè yǐ jù téng, téng jǐn duàn. yǒu wéi zhāi jiào yǐ zhù zhě, fèi sān bǎi jīn, dì rú qí shù rú cháng, yú bù néng dòng. cháo zhōu xī fēng shuǐ yǒu yī xué, zhōng yǒu yín bǐng shù qiān méi, yì bù kě qǔ. shǐ xīng lín shuǐ yuán yǒu tǒu tán, tán dǐ yǒu yín shù qiān wèng, yǐ qīng shí gài zhī, kě kāi guān ér bù kě qǔ. luó fú yī dòng yǒu dà yín bǎn wú shù. yǒu qǔ qí èr zhě, yè mèng shān shén hē zé, fù nà hái zhī, léi jí zhèn jī cǐ dòng, sāi yǐ jù shí, zhì jīn suì bù fù shí yún.
粤之山旧有银穴、银沙。《始兴记》云:“小首山崩。崩处有光耀,悉是银砾,铸之得银。”而英德、清远其山传有银矿者,辄有白气上升,草木沾之皆白。或山石盛热时,有银汗,白而味辛。其矿或红如乱丝,或白如草根,或衔黑石,或有脉,谓之龙口。循龙口挖之,浅者一二丈,深者四五丈。有焦路如,灶土然,斯旷苗也,又挖则矿见矣。繇微而盛,盛而复微,或如串珠,或如瓜蔓,微则渐绝,绝而复焦,焦复见矿。若焦已绝,则又盘荒也。凡矿以有银星大点而柔者为上,小点而坚者次之,谓之明矿。次则夹石矿,以色绿者为上,红黑黄白者次之。又次则砂土矿,淘去浮者,留其沉重者煎之,以成瓜者为上,如瓜蔓者次之。然往往盘荒时见有人骑白马望空而去,此银气也。气去则其银亦去,故往往不得银云。东莞东南百余里有宝山,其穴有银砖数百片。相传郭将军所炼,取之辄昏迷不得出。旁一深洞在水中,土人尝祭以白鸡,入水凿之,其刚者石也。柔则为铅,铅一石或得银数两。然每为神笞击,铸不及成。电白东有纱帽山。山有石,大小数万。非石皆银块也。取之亦辄昏瞀,曳以巨藤,藤尽断。有为斋醮以铸者,费三百金,第如其数如偿,余不能动。潮州西丰水有一穴,中有银饼数千枚,亦不可取。始兴林水源有钭潭,潭底有银数千瓮,以青石盖之,可开观而不可取。罗浮一洞有大银版无数。有取其二者,夜梦山神诃责,复纳还之,雷即震击此洞,塞以巨石,至今遂不复识云。
strong tóng strong
铜
kǎo táng jiàn zhōng chū, zhào zàn pàn dù zhī, cǎi lián cǎi bái tóng zhù dà qián, yī yǐ dāng shí. ér sháo zhōu chéng nán qī shí lǐ, sòng chū zhì chǎng cǎi tóng, yuē cén shuǐ tóng chǎng, wèi chǎng shuǐ néng jìn shēng tiě chéng tóng, jīn bù rán yǐ. ér lián zhōu yì jué wú bái tóng. dà dǐ guǎng dōng wú tóng kuàng wéi guǎng xī yòu jiāng zhōu dòng yǒu zhī. wǎng shí jué dì shù chǐ jí yǒu kuàng, gù mán rén hǎo yòng tóng qì. rán guǎng dōng yì yǒu chì tóng mì shān yún.
考唐建中初,赵赞判度支,采连采白铜铸大钱,一以当十。而韶州城南七十里,宋初置场采铜,曰岑水铜场,谓场水能浸生铁成铜,今不然矣。而连州亦绝无白铜。大抵广东无铜矿惟广西右江州峒有之。往时掘地数尺即有矿,故蛮人好用铜器。然广东亦有赤铜宓山云。
strong tiě strong
铁
tiě mò liáng yú guǎng tiě. guǎng zhōng chǎn tiě zhī shān, fán yǒu huáng shuǐ shèn liú, zé zhī yǒu tiě jué zhī dé dà tiě kuàng yī zhī, qí zhuàng ruò niú, shì tiě niú yě. xún qí mài lù shēn rù jué zhī. sī dé duō tiě yǐ. rán chǎn tiě zhī shān yǒu lín mù fāng kě kāi lú. shān gǒu tóng rán, suī duō tiě yì wú suǒ yòng. cǐ tiě shān zhī suǒ yǐ bù yì de yě. fán tiě kuàng yī zhī, céng céng pōu zhī, jiē yǒu mù yè wén, xiàng bèi bù yī. shān yǒu mǒu mù, zé tiě kuàng zhōng yǒu mǒu yè wén. shēn jué zhī zhì shù shí zhàng, mò bù jiē rán. lǐng nán dāng lóng hán shí, mù bù là yè. wéi chǎn tiě zhī shān luò yè, gài tiě zhī jīng huá suǒ shè, jīn kè mù zhī dào yě. tiě kuàng yǒu shén, lú zhǔ bì jǐn shēn yǐ jì, nǎi gǎn kāi lú. lú zhī zhuàng rú píng, qí kǒu shàng chū. kǒu guǎng zhàng xǔ, dǐ hòu sān zhàng wǔ chǐ, chóng bàn zhī, shēn hòu èr chǐ yǒu qí. yǐ huī shā yán cù zhù zhī, jù téng shù zhī, tiě lì zǐ jīng mù zhī zhī, yòu píng shān yá yǐ wéi gù. lú hòu yǒu kǒu, kǒu wài wèi yī tǔ qiáng. qiáng yǒu mén èr shàn, gāo wǔ liù chǐ, guǎng sì chǐ. yǐ sì rén chí mén, yī hé yī kāi yǐ zuò fēng shì. qí èr kǒu jiē xiāng shuǐ shí. shuǐ shí chǎn dōng ān dà jiàng shān. qí zhì bù jiān, bù jiān gù bù shòu huǒ, bù shòu huǒ zé néng jiǔ ér bù huà, gù míng shuǐ shí. fán kāi lú, shǐ yú qiū, zhōng yú chūn, yǐ tiān qì hán liáng, tiě nǎi duō shuǐ. jīn wèi shuǐ zhī yuán, shuǐ shèng yú dōng, gù tiě shuǐ yǐ hán ér shēng yě. xià tiě kuàng shí, yǔ jiān tàn xiāng zá, lǜ yǐ jī chē cóng shān shàng fēi zhì yǐ rù lú. qí yàn zhú tiān, hēi zhuó zhī qì shù shí lǐ bù sàn. tiě kuàng jì róng, yè liú zhì yú fāng chí, níng tiě yī bǎn. qǔ zhī. yǐ dà mù gāng jiǎo lú, tiě shuǐ zhù qīng, fù chéng yī bǎn. fán shí èr shí. yī shí xū chū yī bǎn, zhòng kě shí jūn. yī shí ér chū èr bǎn, shì yuē shuāng gōu, zé lú tài dà lú jiāng shāng, xū yǐ bái quǎn xuè guàn lú, nǎi dé wú shì.
铁莫良于广铁。广中产铁之山,凡有黄水渗流,则知有铁掘之得大铁矿一枝,其状若牛,是铁牛也。循其脉路深入掘之。斯得多铁矣。然产铁之山有林木方可开炉。山苟童然,虽多铁亦无所用。此铁山之所以不易得也。凡铁矿一枝,层层剖之,皆有木叶纹,向背不一。山有某木,则铁矿中有某叶纹。深掘之至数十丈,莫不皆然。岭南当隆寒时,木不落叶。惟产铁之山落叶,盖铁之精华所摄,金克木之道也。铁矿有神,炉主必谨身以祭,乃敢开炉。炉之状如瓶,其口上出。口广丈许,底厚三丈五尺,崇半之,身厚二尺有奇。以灰沙、盐、醋筑之,巨藤束之,铁力、紫荆木支之,又凭山崖以为固。炉后有口,口外为一土墙。墙有门二扇,高五六尺,广四尺。以四人持门,一阖一开以作风势。其二口皆镶水石。水石产东安大绛山。其质不坚,不坚故不受火,不受火则能久而不化,故名水石。凡开炉,始于秋,终于春,以天气寒凉,铁乃多水。金为水之源,水盛于冬,故铁水以寒而生也。下铁矿时,与坚炭相杂,率以机车从山上飞掷以入炉。其焰烛天,黑浊之气数十里不散。铁矿既溶,液流至于方池,凝铁一版。取之。以大木杠搅炉,铁水注倾,复成一版。凡十二时。一时须出一版,重可十钧。一时而出二版,是曰双钩,则炉太大炉将伤,须以白犬血灌炉,乃得无事。
tiě yú wǔ jīn shǔ shuǐ, míng yuē hēi jīn. nǎi tài yīn zhī jīng suǒ chéng. qí shén nǚ zǐ, xiāng chuán yǒu lín shì fù yǐ qí fū bū qiàn guān tiě, yú shì tóu shēn lú zhōng yǐ chū duō tiě, jīn kāi lú zhě bì cí sì, chēng wéi yǒng tiě fū rén. qí shì guài shén. fán yī lú chǎng, huán ér jū zhě sān bǎi jiā, sī lú zhě èr bǎi yú rén, jué tiě kuàng zhě sān bǎi yú, jí zhě shāo huī zhě èr bǎi yǒu yú, tuó zhě niú èr bǎi tóu, zài zhě zhōu wǔ shí sōu. jì yī tiě chǎng zhī fèi, bù zhǐ wàn jīn. rì dé tiě èr shí yú bǎn zé lì yíng rù, jiǔ bǎn zé suō, shì yǒu mìng yān. rán zhū yě wéi luó dìng dà táng jī lú tiě zuì liáng, xī shì kǎi tiě. guāng rùn ér róu, kě bá zhī wèi xiàn zhù huò yì jiān hǎo, jià guì yú zhū lú yī děng.
铁于五金属水,名曰黑金。乃太阴之精所成。其神女子,相传有林氏妇以其夫逋欠官铁,于是投身炉中以出多铁,今开炉者必祠祀,称为涌铁夫人。其事怪甚。凡一炉场,环而居者三百家,司炉者二百余人,掘铁矿者三百余,汲者、烧灰者二百有余,驮者牛二百头,载者舟五十艘。计一铁场之费,不止万金。日得铁二十余版则利赢入,九版则缩,是有命焉。然诸冶惟罗定大塘基炉铁最良,悉是锴铁。光润而柔,可拔之为线铸镬亦坚好,价贵于诸炉一等。
zhū lú zhī tiě, yě jì chéng, jiē shū fó shān zhī bù. fó shān sú shàn gǔ zhù. qí wèi huò, dà zhě yuē táng wéi. shēn qī shēn liù niú yī niú èr xiǎo zhě yuē niú sān niú sì niú wǔ. yǐ wǔ wèi yī lián, yuē wǔ kǒu. sān wèi yī lián, yuē sān kǒu. wú ěr zhě yuē niú kuí, yuē qīng gǔ shí fán zhù yǒu ěr zhě bù dé zhù wú ěr zhě, zhù wú ěr zhě bù dé zhù yǒu ěr zhě. jiān zhù zhī, bì sòng. zhù chéng shí, yǐ huáng ní shǐ yóu tú zhī, yǐ qīng zhàng qiāo zhī, rú mù zhě liáng, yǐ zhì jiān gù qí shēng rú mù yě. gù fán fó shān zhī huò guì, jiān yě shí wān zhī huò jiàn, cuì yě. yù yú jiāng chǔ jiān, rén néng biàn zhī, yǐ qí báo ér guāng huá, xiāo liàn jì jīng, gōng fǎ yòu shú yě. zhū suǒ zhù qì, lǜ yǐ fó shān wèi liáng. táo zé yǐ shí wān. qí chǎo tiě, zé yǐ shēng tiě tuán zhī, rù lú huǒ shāo tòu hóng, nǎi chū ér zhì zhēn shàng, yī rén qián zhī, èr sān rén chuí zhī, páng shí yú tóng zǐ shàn zhī. tóng zǐ bì chàng gē bù chuò, rán hòu kě liàn shú ér wèi yè yě.
诸炉之铁,冶既成,皆输佛山之埠。佛山俗善鼓铸。其为镬,大者曰糖围。深七深六、牛一牛二;小者曰牛三牛四牛五。以五为一连,曰五口。三为一连,曰三口。无耳者曰牛魁,曰清古时凡铸有耳者不得铸无耳者,铸无耳者不得铸有耳者。兼铸之,必讼。铸成时,以黄坭豕油涂之,以轻杖敲之,如木者良,以质坚故其声如木也。故凡佛山之镬贵,坚也;石湾之镬贱,脆也。鬻于江楚间,人能辨之,以其薄而光滑,消湅既精,工法又熟也。诸所铸器,率以佛山为良。陶则以石湾。其炒铁,则以生铁团之,入炉火烧透红,乃出而置砧上,一人钳之,二三人锤之,旁十余童子扇之。童子必唱歌不辍,然后可炼熟而为鐷也。
strong qiān xī strong
铅锡
qiān yī yuē lián. xú guǎng yún, lián qiān zhī shuǐ liàn zhě. xī wáng mǎng zhù zuò qián bù, jiē yòng tóng, xiáo yǐ lián xī. mèng kāng yún: lián, xī zhī bié míng yě. lǐ qí yún: qiān, xī zhī pú, míng yuē lián. yīng shào yún: lián shì tóng. xǔ shèn yún: liàn, tóng shǔ yě. lián zhōu yǒu qiān xī zhì, gù yǐ míng zhōu. rán jīn guǎng dōng xī duō cóng guǎng xī hè xiàn ér zhì, hè xiàn chū xī, gù míng hè. hè, xī yě. yǔ yún, yáng zhī ruǎn tóng mǔ, yáng jiǎo suō hè. rán guǎng dōng cháng lè xīng níng hé yuán yǒng ān jiē chǎn xī, jiān bái jiǎ yú yáng xī, yǒu" mǎ tí"" wú gōng"" mén xiàn" zhī míng. pín mín cǎi zhě lài yǐ shēng. tiān qǐ mò nián yǐ lái shén shèng. yòu sháo zhōu chǎn xī. yú jìng yún, sháo chù lǐng è, zá chǎn wǔ jīn. sì fāng zhī mín, jù ér yóu shǒu. dié sù fēn ná, cháng bèi tā jùn, jiē yǐ zhēng xī xué zhī gù. zé sòng shí sháo shí duō xī yǐ.
铅一曰连。徐广云,连、铅之水炼者。昔王莽铸作钱布,皆用铜,殽以连锡。孟康云:连,锡之别名也。李奇云:铅,锡之璞,名曰连。应劭云:连似铜。许慎云:链,铜属也。连州有铅锡治,故以名州。然今广东锡多从广西贺县而至,贺县出锡,故名贺。贺,锡也。语云,羊脂软铜牡,羊角缩贺。然广东长乐、兴宁、河源、永安皆产锡,坚白甲于洋锡,有“马蹄”、“蜈蚣”、“门限”之名。贫民采者赖以生。天启末年以来甚盛。又韶州产锡。余靖云,韶处岭厄,杂产五金。四方之民,聚而游手。牒诉纷拏,常倍他郡,皆以争锡穴之故。则宋时韶实多锡矣。
strong zhū strong
珠
hé pǔ hǎi zhōng yǒu zhū chí qī suǒ. qí dà zhě yuē píng jiāng yáng méi qīng yīng, cì yuē wū ní bái shā duàn wàng hǎi zhū shā, ér bái lóng chí yóu dà, qí dǐ jiē yǔ hǎi tōng. hǎi shuǐ xián ér zhū chí dàn, dàn nǎi shēng zhū, gài yuè zhī jīng huá suǒ zhù yān. gù zhū shēng chí zhōng yāng zhě sè bái, shēng chí biān zhě sè huáng, yǐ hǎi shuǐ zhèn dàng, xián qì qīn zhī, gù huáng yě.
合浦海中有珠池七所。其大者曰平江、杨梅、青婴,次曰乌坭、白沙、断望、海猪沙,而白龙池尤大,其底皆与海通。海水咸而珠池淡,淡乃生珠,盖月之精华所注焉。故珠生池中央者色白,生池边者色黄,以海水震荡,咸气侵之,故黄也。
zhū zhě, bàng lèi yě. bàng zhī yīn jīng yuán zé wèi zhū. gù guō pú yuē" qióng bàng xī yào yǐ yíng zhū". huò yǐ wéi shí jué míng chǎn, fēi yě. zhū yī míng shén tāi. fán zhū yǒu tāi, gài bàng wén léi zé nè qiū shòu, qí yùn zhū rú yùn zi rán, gù yuē zhū tāi. bàng zhī bìng yě, zhū tāi gù yǔ yuè yíng nà, wàng yuè ér tāi, zhōng qiū bàng shǐ tāi zhū, zhōng qiū wú yuè, zé bàng wú tāi. lǚ shì chūn qiū yún: yuè, qún yīn zhī běn. yuè wàng zé bàng há shí, qún yīn yíng yuè huì zé bàng há xū, qún yīn jiū. huái nán zǐ yún: há xiè zhū guī, yǔ yuè shèng shuāi. yòu yún: yuè sǐ ér luǒ bàng jiāo. yǔ yuē:" wéi pěng zhī jīng, yùn wèi míng yuè." yòu yuē" bàng tāi zhī zhū, suí yuè yuán quē." yǔ shī yún:" hé pǔ zhū chí wéi pěng kū, tǔ nà qīng guāng yùn míng yuè. měi nián qiū xī shài zhū shí, bàn tiān shǎn shuò hóng xiá fā." shì yě. fán qiū xī, hǎi sè kōng míng ér tiān bàn shǎn shuò rú chì xiá, cǐ lǎo bàng shài zhū zhī hòu. bàng gù zì ài qí zhū, de yuè guāng duō zhě qí zhū bái, shài zhī suǒ yǐ wéi rùn zé yě.
珠者,蚌类也。蚌之阴精圆泽为珠。故郭璞曰“琼蚌晞曜以莹珠”。或以为石决明产,非也。珠一名神胎。凡珠有胎,盖蚌闻雷则(疒秋)瘦,其孕珠如孕子然,故曰珠胎。蚌之病也,珠胎故与月盈肭,望月而胎,中秋蚌始胎珠,中秋无月,则蚌无胎。《吕氏春秋》云:月,群阴之本。月望则蚌蛤实,群阴盈;月晦则蚌蛤虚,群阴揫。《淮南子》云:蛤、蟹、珠、龟,与月盛衰。又云:月死而蠃蚌膲。语曰:“涠淎之精,孕为明月。”又曰“蚌胎之珠,随月圆缺。”予诗云:“合浦珠池涠淎窟,吐纳清光孕明月。每年秋夕晒珠时,半天闪烁红霞发。”是也。凡秋夕,海色空明而天半闪烁如赤霞,此老蚌晒珠之候。蚌故自爱其珠,得月光多者其珠白,晒之所以为润泽也。
fán cǎi shēng zhū, yǐ èr yuè zhī wàng wèi shǐ. zhū hù rén zhāo jí yíng fū, gē wǔ dà shēng yǐ dǎo. shāo bù qián jié, zé dà fēng fān jiǎo hǎi shuǐ, huò yǒu dà yú zài bàng há zuǒ yòu, zhū bù kě dé. yòu fù wàng jì yú bái lóng chí. yǐ sī chí jiē jìn jiāo zhǐ, qí shuǐ shēn bù kě dé zhū, jì zhū shén yí qí wén zhū zhì yú biān hǎi yě.
凡采生珠,以二月之望为始。珠户人招集嬴夫,割五大牲以祷。稍不虔洁,则大风翻搅海水,或有大鱼在蚌蛤左右,珠不可得。又复望祭于白龙池。以斯池接近交趾,其水深不可得珠,冀珠神移其文珠至于边海也。
cǎi zhī zhī fǎ, yǐ huáng téng sī zōng jí rén fā niǔ hé wéi lǎn, dà jìng sān sì cùn, yǐ tiě wèi bà, yǐ èr tiě lún jiǎo zhī. lǎn zhī shōu fàng, yǐ shù shí rén sī zhī. měi chuán bà èr lǎn èr lún èr fān wǔ liù. qí lǎn xì chuán liǎng páng yǐ chuí kuāng. kuāng zhōng zhì zhū méi yǐn zhū, chéng fēng fān zhāng. kuāng zhòng zé chuán bù dòng, nǎi luò fān shōu bà ér shàng, pōu bàng chū zhū.
采之之法,以黄藤丝棕及人发纽合为缆,大径三四寸,以铁为耙,以二铁轮绞之。缆之收放,以数十人司之。每船耙二、缆二、轮二、帆五六。其缆系船两旁以垂筐。筐中置珠媒引珠,乘风帆张。筐重则船不动,乃落帆收耙而上,剖蚌出珠。
bàng yǒu yī zhū zhě shù zhū zhě, yǒu jué wú zhū zhě, yǒu jǐn dé shān hú suì zhī jí wǔ sè wén shí jīn yín zhě, gài yǒu shù yān. zhū shēn yǐ yuán bái guāng yíng xì wú sī luò zhě wèi jīng zhū, bàn míng bàn àn zhě wèi tuì guāng zhū, cì ròu zhū, cì cāo zhū yào zhū, dà ér shāo biǎn zhě yuē dāng zhū, suǒ wéi nán hǎi zhī míng dāng yě. qí yuē zǒu zhū huá zhū lěi kē zhū guān yǔ zhū shuì zhū cōng fú zhū bài zhū, gǔ yǒu cǐ míng, jīn mò néng jǐn biàn, dàn yǐ jīng zhū lóng jīng fěn bái, zhòng yī fēn zhě yín liù dào, èr fēn zhě sì shí dào, ròu zhū èr fēn zhòng zhě sì dào. hé bā bǎi huǒ ér chéng yī liǎng zhě yuē bā bǎi zǐ, zé shí dào. hé qiān huǒ ér chéng yī liǎng zhě yuē zhèng qiān, bā dào. qí zhòng qī fēn zhě wèi zhēn, bā fēn zhě wèi bǎo. gù yuē qī zhēn bā bǎo, qí jià zé mò kě dìng yún.
蚌有一珠者、数珠者,有绝无珠者,有仅得珊瑚碎枝及五色文石金银者,盖有数焉。珠身以圆白光莹细无丝络者为精珠,半明半暗者为褪光珠,次肉珠,次糙珠、药珠,大而稍匾者曰珰珠,所为南海之明珰也。其曰走珠、滑珠、磥砢珠、官雨珠、税珠、葱符珠、稗珠,古有此名,今莫能尽辨,但以精珠龙精粉白,重一分者银六倒,二分者四十倒,肉珠二分重者四倒。合八百伙而成一两者曰八百子,则十倒。合千伙而成一两者曰正千,八倒。其重七分者为珍,八分者为宝。故曰七珍八宝,其价则莫可定云。
strong yù shān strong
玉山
qǔ jiāng xiàn dōng yǒu yù shān. huì mù mào zī, quán shí chéng rùn, xiāng chuán wèi xī rén xué yù chù. yòu qióng shān shí bái rùn rú yù, gù míng qióng shān. gāo zhōu hǎi zhōng yǒu wén yú bǐ, qí míng shì qìng ér shēng yù. shān hǎi jīng yún: wén yú bǐ zhuàng rú fù diào, shì shēng zhū yù. shì yuè yì yǒu yù yún.
曲江县东有玉山。卉木茂滋,泉石澄润,相传为昔人穴玉处。又琼山石白润如玉,故名琼山。高州海中有文(鱼比),其鸣似罄而生玉。《山海经》云:文(鱼比)状如覆铫,是生珠玉。是粤亦有玉云。
strong shuǐ jīng strong
水晶
qióng zhōu wǔ zhǐ shān duō shuǐ jīng, guāng yíng zhào rén, wàng rú xuě jì. qǔ yǐ wéi jiǎ shān, gāo zhì zhàng yú, jià shén xiáng. qí yín jīng jí huáng zǐ zhě, duō cóng mǐn zhāng ér lái. huò wèi sè hóng zhě huǒ jīng, kě yǐ qǔ huǒ. bái zhě shuǐ jīng, kě qǔ shuǐ yì kě qǔ huǒ. shuǐ jīng suǒ zài, yè zhé yǒu huǒ guāng yún.
琼州五指山多水晶,光莹照人,望如雪霁。取以为假山,高至丈余,价甚翔。其银晶及黄紫者,多从闽、漳而来。或谓色红者火晶,可以取火。白者水晶,可取水、亦可取火。水晶所在,夜辄有火光云。
strong shān hú strong
珊瑚
shān hú, shuǐ zhī mù yě. shēng hǎi zhōng pán shí zhī shàng, chū bái rú jūn, yī suì nǎi huáng. hǎi rén yǐ tiě wǎng xiān chén shuǐ dǐ, qí shān hú guàn chū qí zhōng, wén wǎng dé zhī. huò yǐ tiě māo ér zhuì hǎi zhōng de zhī. zài shuǐ zhí ér ruǎn, jiàn fēng zé qū ér jiān, dé rì guāng nǎi zuò xiān hóng dàn hóng èr sè. qí wǔ qī zhū hé chéng zhě, míng shān hú lín. yè yǒu guāng jǐng, cháng yù yù yù rán. nán yuè wáng yǐ wéi fēng huǒ shù shì yě. zhuàng duō rú bǎi, yì yuē fēng huǒ bǎi.
珊瑚,水之木也。生海中盘石之上,初白如菌,一岁乃黄。海人以铁网先沉水底,俟珊瑚贯出其中,纹网得之。或以铁猫儿坠海中得之。在水直而软,见风则曲而坚,得日光乃作鲜红淡红二色。其五七株合成者,名珊瑚林。夜有光景,常煜煜欲然。南越王以为烽火树是也。状多如柏,亦曰烽火柏。
huò wèi cǐ wù guì jiàn bìng suí zhēn zhū, dà dǐ yǐ shù shēn gāo dà zhī kē cóng duō wén xì zòng ér sè yān hóng rú yín zhū ér yǒu guāng zé zhě wèi guì, sè dàn yǒu suǐ yǎn zhě cì zhī. qí sè shàn biàn, kě yǐ zhàn zāi xiáng. yuán zhī wèi zhū, dài wàn shàng, huò yǐ wéi zān. qí rén yǒu fú zé, zé yì hóng rùn gāo míng yún.
或谓此物贵贱并随真珠,大抵以树身高大、枝柯丛多、纹细纵而色殷红如银朱而有光泽者为贵,色淡有髓眼者次之。其色善变,可以占灾祥。圆之为珠,带腕上,或以为簪。其人有福泽,则益红润高明云。
strong hǔ pò mì là strong
琥珀蜜蜡
hǔ pò lái zì yún nán zhě duō xuè pò, lái zì yáng chuán zhě duō jīn pò. mì là shuǐ pò, guǎng rén diāo zhuó wèi qì wù, tè gōng. yú zé yǐ zuò wán yào zhī yòng. hǔ pò zhě, lóng yáng ér hǔ yīn, lóng wèi hún ér hǔ pò, gài dé sōng yè zhī yīn jīng, yīn yǐ tǔ ér jié zhě yě. guǎng zhōng bào lóng wán, wèi tiān xià suǒ guì, yǐ qí hǔ pò zhī zhēn yě. qí yǐ yóu zhǔ mì là wèi jīn pò, xī guǎn cǎo yì, dàn bù xiāng.
琥珀来自云南者多血珀,来自洋船者多金珀。蜜蜡水珀,广人雕琢为器物,特工。余则以作丸药之用。琥珀者,龙阳而虎阴,龙为魂而虎魄,盖得松液之阴精,因已土而结者也。广中抱龙丸,为天下所贵,以其琥珀之真也。其以油煮蜜蜡为金珀,吸莞草易,但不香。
strong bèi strong
贝
xú wén zhī xī, měi tiān jì, hǎi shuǐ qīng chè jiàn dǐ, hún rán dǐ píng, jiē shí yě. shí tǔ duō yǒu shí lán gān hǎi cài tiě shù yún gēn shí jūn líng ér tǔ zhī děng wù, shā zhōng fù yǒu luǒ chóng róng shèn lí háo hān yóu móu zhī shǔ, fán gǔ zhī wēi dǒu dà zhōng xíng dǐng qióng biàn dūn móu zhī yí, yǐ jí yīng fǒu yǎn fǔ dòu qū juàn jǔ zhī zhuàng, wú bù bì jù. mó dàng jì jiǔ, jī lǐ huá yíng, jiē zuò wǔ sè guāng guài. yǒu kè cháng zhí shí zhī, fán dé bèi lèi sān bǎi yú, luǒ lèi wǔ bǎi yú, há lèi èr bǎi yú, shí lèi yī bǎi yú, shù lèi wǔ shí yú. qí zuì jīng lì xiān qiǎo, rú xiāng sī zǐ jiǎ xiāng zhǐ jia luǒ shí luǒ shí xiè shí yàn chē qú dài mào děng, yǒu liù shí yú zhǒng, yī yī bù tóng, shì jiē suǒ wèi bèi yě.
徐闻之西,每天霁,海水清彻见底,浑然砥平,皆石也。石土多有石栏杆、海菜、铁树、云根石、菌灵栭、土芝等物,砂中复有蠃、(虫戎)、蜃、蜊、蚝、蚶、蝤蛑之属,凡古之威斗、大钟、刑鼎、琼弁、敦牟、卮匜,以及罂缶、甗、釜豆、区、桊、筥之状,无不毕具。磨荡既久,肌理滑莹,皆作五色光怪。有客尝摭拾之,凡得贝类三百余,蠃类五百余,蛤类二百余,石类一百余,树类五十余。其最精丽纤巧,如相思子、甲香、指甲蠃、石蠃、石蟹、石燕、砗磲、瑇瑁等,有六十余种,一一不同,是皆所谓贝也。
strong bō lí liú lí strong
玻璃琉璃
bō lí lái zì hǎi bó, xī yáng rén yǐ wéi yǎn jìng. ér shēng shí suì, jí dài yī yǎn jìng yǐ yǎng mù guāng, zhì lǎo bù fù hūn mēng. yòu yǐ bō lí wèi fāng yuán jìng, wèi píng fēng. xī hàn wǔ dì shǐ rén rù hǎi shì huī lí zhě, cǐ yě. nán zhōu yì wù zhì yún, méng lí běn zhì shì shí, yù zuò qì yǐ zì rán huī zhì zhī. zì rán huī zhuàng rú huáng huī, shēng nán hǎi bīn. jīn xī yáng rén bù zhī yì yòng cǐ huī fǒu. měi cái jù wèi dà xiǎo wù, huò yǐ xiāng qiàn bì zhàng. pān ní suǒ wèi" zhuó yuè páng zhú, biǎo lǐ xiāng xíng. níng shuāng bù zú fāng qí jié, chéng shuǐ bù néng yù qí qīng" zhě. guǎng rén huò zhù shí wèi zhī, xiāng qù yuǎn shén yǐ.
玻璃来自海舶,西洋人以为眼镜。儿生十岁,即戴一眼镜以养目光,至老不复昏蒙。又以玻璃为方圆镜,为屏风。昔汉武帝使人入海市灰璃者,此也。《南州异物志》云,蒙璃本质是石,欲作器以自然灰治之。自然灰状如黄灰,生南海滨。今西洋人不知亦用此灰否。每裁锯为大小物,或以镶嵌璧障。潘尼所谓“灼爚旁烛,表里相形。凝霜不足方其洁,澄水不能喻其清”者。广人或铸石为之,相去远甚矣。
strong lóng nǎo xiāng strong
龙脑香
lóng nǎo xiāng, chū fú dǎ ní zhě liáng. lái zì fān bó. yuè rén yǐ zhāng nǎo luàn zhī. zhāng nǎo běn zhāng shù zhī, sè bái rú xuě, gù wèi zhī nǎo. qí chū sháo zhōu zhě yuē sháo nǎo. zhāng nǎo yǐ rén lì, lóng nǎo yǐ tiān shēng zhě yě. fán nǎo jiē yáng qì suǒ jù, yáng xiāng ér yīn chòu, ér lóng zhě chún yáng zhī jīng, yóu xiāng. qí nǎo yǔ xián jiē xiāng pǐn zhī zuì guì zhě.
龙脑香,出佛打泥者良。来自番舶。粤人以樟脑乱之。樟脑本樟树脂,色白如雪,故谓之脑。其出韶州者曰韶脑。樟脑以人力,龙脑以天生者也。凡脑皆阳气所聚,阳香而阴臭,而龙者纯阳之精,尤香。其脑与涎皆香品之最贵者。
strong mián bù strong
绵布
dōng yuè zhī mián bù liáng kǔ bù yī, zuì měi zhě bái dié. shǐ jì, tà bù zhě, bái dié. huò zuò dá shì yě. qí bù xì nì jīng mì, ái rú xuě, qīng rú jiǎn zhǐ, fú guǎng zhì sì wǔ chǐ, jí zhōng wèi zhī. qí zhī wèi jīn zhě, liǎng tóu zǔ jié fāng shèng wēi ruí, jí zhū wù xiàng, zhī zhě měi pāo yī suō, zé niàn yī fú, gù guǎng zhōu rén liàn sǐ zhě yǐ wéi miàn yī, shì yuē xī yáng bù. yǐ lái zì fān bó zhě wéi zhēn, qí chū yú qióng zhě, huò yǐ wú líng yuè jǐn chāi qǔ sè sī, jiān yǐ é cuì zhī mián, zhī chéng rén wù huā niǎo shī cí. míng yuē lí jǐn, nóng lì kě ài. bái zhě wèi zhàng, zá sè zhě wèi bèi, yuē lí dān. sì fú xiāng lián rì lí mù, yì yuē lí màn. yǐ jīn sī zhě wèi shàng. yòu yǒu huā bèi jiǎ bèi. hàn shū, dān ěr zhū yá jiē fú bù, rú dān bèi chuān zhōng yāng wèi guàn tóu, jí jīn zhī lí dān yě. yì yǒu zhī wèi jīn tuì yǔ qún zhě. qún yuē lí yī yǒng, héng fú hé fèng, rú jǐng lán, jiē sù huā jiǎ jǐn bǎi zhě ér chéng. suǒ wèi jiā pán zhī yī yě. huáng wén yù fù yún:" bù bó zé pān zhī jí bèi, jī zhù jīng gōng. bǎi huì qiān huá, líng luàn yān hóng. shū chī ěr shǔ, mì xié mǐ fēng" gài wèi qióng bù yě.
东粤之绵布良苦不一,最美者白氎。《史记》,榻布者,白迭。或作答是也。其布细腻精密,皑如雪,轻如茧纸,幅广至四五尺,吉终为之。其织为巾者,两头组结方胜葳蕤,及诸物象,织者每抛一梭,则念一佛,故广州人殓死者以为面衣,是曰西洋布。以来自番舶者为真,其出于琼者,或以吴绫越锦拆取色丝,间以鹅毳之绵,织成人物花鸟诗词。名曰黎锦,浓丽可爱。白者为幛,杂色者为被,曰黎单。四幅相连日黎幕,亦曰黎幔。以金丝者为上。又有花被、假被。《汉书》,儋耳朱崖皆服布,如单被穿中央为贯头,即今之黎单也。亦有织为巾蜕与裙者。裙曰黎(衤甬),横幅合缝,如井栏,皆素花假锦百褶而成。所谓迦盘之衣也。黄文裕赋云:“布帛则攀枝吉贝,机杼精工。百卉千华,凌乱殷红。疏絺薾暑,密斜弭风”盖谓琼布也。
xié wèi xié wén bù, qí wén huò zuò xiàng yǎn, huò wàn zì, huò dà xiǎo fāng shèng, wén jiē cè lǐ, gù yuē xié. guǎng zhōu yǒu má jīng sī jīng, jiān sī bù huò mián wěi. sī yǒu shuāng sī pī, bù shén hòu shí. yǒu bǎng bèi, xù tuō suǒ zhī, qí wěi cū rú xiǎo zhǐ, huò wèi jí bìng máo bèi, yì míng bìng máo jì, huò fāng wén xié wén. léi zhōu yǒu léi bèi, yǐ bái mián xiàn wèi zhī, yì yǒu hóng zhě zǐ zhě. yá zhōu duō zhī mián, dān zhōu duō zhī shēng sī. yá zhōu zǔ zhī mián xiàn rú bù bó zhuàng, xiù rén wù huā niǎo qí shàng, yǒu shí jīn yī jù zhě, míng yuē zhàng fáng. sú chēng dān yá èr zhàng, shì jiē yuè bù yě. zhì yuē: nán fāng zhī bù gé, yuè mù mián, cǎo běn, yì yuè yě. qí yuē zhī bèi zhě, zhī wèi bèi wén shī suǒ wèi bèi jǐn yě. bèi huò jí bèi yě. zhì chēng gāo chāng yǒu cǎo shí rú jiǎn, sī rú xì lú, míng yuē dié zi, zhī zhī wèi bù. bái dié, jí jí bèi yě. dǎo yí yǐ huì fú lái gòng, ér zhī jí bèi zhī jīng zhě wéi rén fěi, gù yuē zhī bèi. lín chuān wú shì yún:" rǎn qí sī wǔ sè, zhī zhī chéng wén yuē zhī bèi bù rǎn wǔ sè ér zhī zhī chéng wén yuē zhī wén." shì yě. mián yǔ sī, yī yě.
斜谓斜文布,其文或作象眼,或卍字,或大小方胜,文皆侧理,故曰斜。广州有麻经丝经,兼丝布或绵纬。丝有双(纟丕),布甚厚实。有榜被,絮拖所织,其纬粗如小指,或谓即(并毛)被,亦名(并毛)罽,或方文斜文。雷州有雷被,以白绵线为之,亦有红者紫者。崖州多织绵,儋州多织生丝。崖州组织绵线如布帛状,绣人物花鸟其上,有十金一具者,名曰账房。俗称儋崖二帐,是皆越布也。《志》曰:南方之布葛,越木绵,草本,亦越也。其曰织贝者,织为贝文《诗》所谓贝锦也。贝或吉贝也。《志》称高昌有草实如茧,丝如细纑,名曰氎子,织之为布。白迭,即吉贝也。岛夷以卉服来贡,而织吉贝之精者为人篚,故曰织贝。临川吴氏云:“染其丝五色,织之成文曰织贝;不染五色而织之成文曰织文。”是也。绵与丝,一也。
mián yòu yǒu mù mián zhī mián, jí pān zhī huā xù yě. qí mù gāo sì wǔ zhàng, huā yān hóng, duǒ dà yú bēi. huā luò zé xù yùn yān, chūn mù shí màn kōng ér fēi, cǎi zhī, qí cū zhě kě yǐ wéi rù. lǐng wài yǐ wéi jí bèi jí mù mián, fēi yě. jí bèi, cǎo mián. rú bān zhī, nǎi mù mián ěr. wāng guǎng yáng shī:" cuì bāo bàn shé jiàn tǔ mián, xuě huā tián mǎn xíng rén dào." yòu yún:" cuō jiù qióng zān nì rú xǐ, sī chéng bīng lǚ xì rú yān." wèi bān zhī yě.
绵又有木棉之绵,即攀枝花絮也。其木高四五丈,花殷红,朵大于杯。花落则絮蕴焉,春暮时漫空而飞,采之,其粗者可以为褥。岭外以为吉贝即木棉,非也。吉贝,草绵。如斑枝,乃木棉耳。汪广洋诗:“翠苞半折渐吐绵,雪花填满行人道。”又云:“搓就琼簪腻如玺,丝成冰缕细如烟。”谓斑枝也。
yòu yǒu shù mián, yī yuē shù tóu mián. yǐ jí bèi zhī jiē wū jiù, qí shēng shí jié qù wū jiù, shù zhǎng kě bā jiǔ chǐ, sì jì kāi huā, xià qiū yóu shèng. měi yī zhū, shēng shù shí nián bù huài. xù tóng mù mián, dé qìng yǐ shàng duō zhǒng zhī.
又有树绵,一曰树头绵。以吉贝枝接乌桕,俟生时截去乌桕,树长可八九尺,四季开花,夏秋尤盛。每一株,生数十年不坏。絮同木绵,德庆以上多种之。
strong gé bù strong
葛布
yuè zhī gé yǐ zēng chéng nǚ gé wèi shàng, rán bù yù yú shì. bǐ zhōng nǚ zǐ zhōng suì nǎi chéng yī pǐ, yǐ yī qí fū ér yǐ. qí zhòng sān sì liǎng zhě, wèi zì shào nǚ nǎi néng zhī, yǐ zì zé bù néng, gù míng nǚ ér gé. suǒ wèi běi yǒu gū róng, nán yǒu nǚ gé yě.
粤之葛以增城女葛为上,然不鬻于市。彼中女子终岁乃成一疋,以衣其夫而已。其重三四两者,未字少女乃能织,已字则不能,故名女儿葛。所谓北有姑绒,南有女葛也。
qí gé chǎn zhú sī xī bǎi huā lín èr chù zhě liáng. cǎi bì yǐ nǚ. yī nǚ zhī lì, rì cǎi zhǐ de shù liǎng. sī lǚ yǐ zhēn bù yǐ shǒu, xì rù háo máng, shì ruò wú yǒu. juǎn qí yī duān, kě yǐ chū rù bǐ guǎn. yǐ yín tiáo shā chèn zhī, fēi wēi dàng yàng, yǒu rú tiáo chán zhī yì. rán rì shài zé zhòu, shuǐ jìn zé cù suō. qí wēi ruò bù kě héng fú, wéi léi gé zhī jīng zhě, bǎi qián yī chǐ. xì huá ér jiān yán sè ruò xiàng xuè yá, míng jǐn náng gé zhě, cái yǐ wéi páo, zhí duō, chēng dà yá yǐ. gù jīn léi gé shèng xíng tiān xià. léi rén shàn zhī gé, qí gé chǎn gāo liáng náo zhōu, ér zhī yú léi. wèi chī zhě xì zhě, fēn cūn ér jū. dì chū gé zhǒng bù tóng, gù nǚ shǒu liáng yǔ gū gōng yì yān.
其葛产竹丝溪、百花林二处者良。采必以女。一女之力,日采只得数两。丝缕以针不以手,细入毫芒,视若无有。卷其一端,可以出入笔管。以银条纱衬之,霏微荡漾,有如蜩蝉之翼。然日晒则绉,水浸则蹙缩。其微弱不可恒服,惟雷葛之精者,百钱一尺。细滑而坚颜色若象血牙,名锦囊葛者,裁以为袍,直裰,称大雅矣。故今雷葛盛行天下。雷人善织葛,其葛产高凉碙洲,而织于雷。为絺者绤者,分村而居。地出葛种不同,故女手良与沽功异焉。
yuè gù duō gé, ér léi gé wèi zhèng gé. qí chū bó luó zhě yuē shàn zhèng gé. lǐ hè luó fú shān rén yǔ gé piān yún" yī yī yí zhī jiāng nán kōng", yòu yún" yù jiǎn xiāng zhōng yī chǐ tiān", wèi cǐ. chū cháo yáng zhě yuē fèng gé, yǐ sī wèi wěi, yì míng huáng sī bù. chū qióng shān chéng mài lín gāo lè huì zhě, qīng ér xì, míng měi rén gé. chū yáng chūn zhě yuē chūn gé. rán jiē bù jí guǎng zhī lóng jiāng gé, jiān ér yǒu ròu, nài fēng rì. fán cǐ jiē huì gé yě.
粤故多葛,而雷葛为正葛。其出博罗者曰善政葛。李贺《罗浮山人与葛》篇云“依依宜织江南空”,又云“欲剪湘中一尺天”,谓此。出潮阳者曰凤葛,以丝为纬,亦名黄丝布。出琼山、澄迈、临高、乐会者,轻而细,名美人葛。出阳春者曰春葛。然皆不及广之龙江葛,坚而有肉,耐风日。凡此皆绘葛也。
quán gé wài, yǒu xīn huì xì zhù, gài zuǒ sī suǒ wèi" tóng zhōng huáng rùn", yòu yuē" huáng rùn bǐ tǒng" zhě. fán dié bù bì chéng tǒng, yī tǒng shí duān, ér gé zhī dà zhě lǜ yǐ liǎng duān wèi yī lián, zhù zé yī duān wèi yī lián, tā bù zé yǐ liù zhàng wèi duān, sì zhàng wèi pǐ, cǐ qí bié yě. gǔ shí wéi mù mián, jiē yǐ xì má wèi bù, wéi yuè zhī zhù, zé zì shàng gǔ yǐ yǒu. yǔ gòng yuē" dǎo yí huì fú." chuán yuē: dǎo yí, nán hǎi dǎo shàng yí yě. huì, cǎo yě. huì fú, gé yuè yě. gé yuè, nán fāng zhī bù, yǐ gé wèi zhī, yǐ qí chǎn yú yuè, gù yuē gé yuè yě. zuǒ sī yuē: jiāo gé shēng yuè, ruò yú luó wán. zhèng yì yuē: huì fú gé yuè, jiāo zhú zhī shǔ. yuè jí zhù chū yě. hàn xú shì nǚ zèng qí fū yǐ yuè bù, dèng hòu cì zhū guì rén bái yuè shì yě. hàn shū yún yuè dì duō guǒ bù zhī còu. wéi zhāo yuē, bù, gé bù yě. yán shī gǔ yuē, bù wèi zhū zá xì bù jiē shì yě. qí huáng rùn zhě, shēng zhù yě. xì zhě wèi quán, cū zhě wèi zhù. zhù yī zuò zhù. yǔ gòng yuē:" jué fěi zhī bèi." chuán yuē:" zhī xì zhù yě". shū yuē:" xì zhù bù yě." hàn zhì suǒ wèi" lán gàn xì bù" yě. lán gàn zhě, liáo yán zhù yě. wēng yuán yǐ wéi zhù shuāng bù shì yě. qí yuē huā liàn, yuē gǔ lú, yuē xì dōu, yuē ruò zhé, jiē qí lèi. xǔ shèn yún, nán fāng piān bù zhī shǔ jiē wèi quán. quán, quán yě. jiāo zhú zhī shǔ jiē quán yě. jiāo bù huáng bái xiàng jiān, yǐ jiāo sī wèi zhī, chū sì huì zhě liáng. táng shí, duān cháo gòng jiāo bù, sháo gòng zhú bù. zhú bù chǎn rén huà, qí zhú míng yuē dān zhú. dān yì yuē dān. zhú jié zhǎng kě jī sī, zhī zhī míng dān zhú bù. yī míng zhú shū. yǔ yì yǔ yàn wáng shū yuē" zhú shū sān duān" shì yě. zhì chēng mán bù, zhī jiāo zhú zhù má dōu luò děng. má yǒu qīng huáng bái luò huǒ wǔ zhǒng. huáng bái yuē zhù, yì yuē bái xù. qīng luò yuē má, huǒ yuē huǒ má, dōu luò jí luò yě. mǎ yuán zài jiāo chǐ, cháng yī dōu bù dān yī. dōu bù zhě, luò bù yě. luò zhě, yán má zhī kě jīng kě luò zhě yě. qí xì zhě dāng shǔ fú zhī, liáng shuǎng wú yóu hàn qì, liàn zhī róu shú rú chūn jiāo jiǎn chóu. kě yǐ yù dōng. xīn xīng xiàn zuì shèng, gū rén lǜ yǐ mián bù yì zhī. qí nǚ gōng, zhì luò má zhě shí zhī jiǔ, zhì zhù zhě shí zhī sān, zhì jiāo shí zhī yī, fǎng cán zuò jiǎn zhě qiān zhī yī ér yǐ. yòu yǒu yú dòng bù. guǎn zhōng nǚ zǐ yǐ sī jiān zhù wèi zhī, róu huá ér yuē ruò yú dòng, wèi shā luó duō huàn zé huáng, cǐ bù yù huàn zé yù bái yún. wài yǒu téng bù fú róng bù, yǐ mù fú róng pí jī sī wèi zhī, néng chú rè hàn. yòu yǒu zhān bù, chū xīn ān nán tóu. zhān běn zhù má suǒ zhì, yú fù yǐ qí pò bì zhě, jiǎn zhī wèi tiáo, lǚ zhī wèi wěi, yǐ mián shā xiàn jīng zhī, zhǔ yǐ shí huī, piào yǐ xī shuǐ, qù qí jiù rǎn shǔ liáng zhī sè, shǐ yíng rán xuě bái. bù chéng fèn wèi shuāng dān, shuāng zhě biǎo lǐ yǒu dà xiǎo xù tóu, dān zhě yī miàn yǒu zhī. xù tóu yǐ zhǎng zhě wèi guì, mā sā zhī jiǔ, wēi ruí rán ruò xī zhān qǐ róng. gèng huò rǎn yǐ shǔ liáng, zé qí sī jìn shuǎng, kě wèi xià fú. bù rǎn zé róu, yǐ yù hán, yuè rén shén guì zhī. yì qí bù yě. yàn yuē: yǐ zēng wèi bù, yú jiā suǒ zuò. zhe yǐ qǔ yú, bù yōu fēng fēng bèi. xiǎo ér fú zhī, yòu kě bì xié mèi. shì jiē zhōng zhōu suǒ hǎn zhě yě.
絟葛外,有新会细苎,盖左思所谓“筩中黄润”,又曰“黄润比筒”者。凡迭布必成筒,一筒十端,而葛之大者率以两端为一连,苎则一端为一连,他布则以六丈为端,四丈为疋,此其别也。古时为木绵,皆以细麻为布,惟粤之苎,则自上古已有。《禹贡》曰“岛夷卉服。”《传》曰:岛夷,南海岛上夷也。卉,草也。卉服,葛越也。葛越,南方之布,以葛为之,以其产于越,故曰葛越也。左思曰:蕉葛升越,弱于罗纨。《正义》曰:卉服葛越,蕉竹之属。越即苎初也。汉徐氏女赠其夫以越布,邓后赐诸贵人白越是也。《汉书》云粤地多果布之凑。韦昭曰,布,葛布也。颜师古曰,布谓诸杂细布皆是也。其黄润者,生苎也。细者为絟,粗者为苎。苎一作纻。《禹贡》曰:“厥篚织贝。”传曰:“织细纻也”。《疏》曰:“细纻布也。”《汉志》所谓“兰干细布”也。兰干者,獠言纻也。翁源以为苎霜布是也。其曰花练,曰谷纑,曰细都,曰弱折,皆其类。许慎云,南方篇布之属皆为荃。荃,絟也。蕉竹之属皆絟也。蕉布黄白相间,以蕉丝为之,出四会者良。唐时,端、潮贡蕉布,韶贡竹布。竹布产仁化,其竹名曰丹竹。丹亦曰单。竹节长可缉丝,织之名丹竹布。一名竹綀。《庾翼与燕王书》曰“竹綀三端”是也。志称蛮布,织蕉竹、苎麻、都落等。麻有青、黄、白、络、火五种。黄白曰苎,亦曰白绪。青络曰麻,火曰火麻,都落即络也。马援在交耻,尝衣都布单衣。都布者,络布也。络者,言麻之可经可络者也。其细者当暑服之,凉爽无油汗气,炼之柔熟如椿椒茧绸。可以御冬。新兴县最盛,估人率以绵布易之。其女红,治络麻者十之九,治苎者十之三,治蕉十之一,纺蚕作茧者千之一而已。又有鱼冻布。莞中女子以丝兼苎为之,柔滑而曰若鱼冻,谓纱罗多浣则黄,此布愈浣则愈白云。外有藤布芙蓉布,以木芙蓉皮绩丝为之,能除热汗。又有毡布,出新安南头。毡本苎麻所治,渔妇以其破敝者,剪之为条,缕之为纬,以绵纱线经之,煮以石灰,漂以溪水,去其旧染薯莨之色,使莹然雪白。布成分为双单,双者表里有大小絮头,单者一面有之。絮头以长者为贵,摩挲之久,葳蕤然若西毡起绒。更或染以薯莨,则其丝劲爽,可为夏服。不染则柔,以御寒,粤人甚贵之。亦奇布也。谚曰:以罾为布,渔家所作。着以取鱼,不忧风(风贝)。小儿服之,又可辟邪魅。是皆中州所罕者也。
yuè bù zì yǔ gòng shǐ yán, qiān gù fù yán. guān qí dì zhě, wǎng wǎng yǐ wéi huò lù. xī sūn xìng diào zhū yá, guǎng fú bù, mán bù kān yì, suì zuò luàn shā xìng. ér shì biàn xiàn wú dà dì xì gé yǐ qiān shù, yuè rén kǔ zhī. sòng gōng dì shí, guǎng zhōu xiàn rù tǒng xì bù, yī duān bā zhàng. dì è qí jīng lì, dù hài nǚ gōng, què zhī, zhào lǐng nán jìn zuò cǐ bù. chéng lǜ xiǎo mín yín qiǎo, fēng shàng chǐ mí, shǐ tān lì dé yǐ wéi bào yě. léi zhōu fù nǚ duō yǐ zhī gé wéi shēng, shī zhèng yì yún, gé zhě, fù rén zhī suǒ yǒu shì. léi zhōu yǐ zhī, zēng chéng yì rán. qí zhì gé wú fēn jīng cū, nǚ zǐ jiē yǐ zhēn sī zhī gàn, niǎn chéng lǚ, bù yǐ shuǐ jī, kǒng qí yǒu hén jī yě. zhī gōng jiē dōng guǎn rén, yǔ xún cháng zhī zhù má zhě bù tóng. zhī gé zhě míng wéi xì gōng, zhī chéng, ruò rú chán chì, zhòng jǐn shù zhū, jiē chún gé wú sī. qí yǐ cán sī wěi zhī zhě huàn zhī, zé gé zì gé, sī zì sī, liǎng zhě bù xiāng lián shǔ, chún gé zé fǒu. gé chǎn suí fú dōu shān zhōng, yǐ màn shēng dì shàng, ér zhì zhě wèi guì. ruò liáo rào shù jiān, zé gé duō zhī yè, bù zhōng wèi sī. cǎi zhě rì dé jīn, chéng zhōng rén mǎi ér jī zhī, fēn shàng zhōng xià sān děng wéi bù. yáng chūn yì rán, qí xì gé bù jiǎn zēng chéng, yì yǐ fǎng jī jīng ér gé zhēn yún.
粤布自《禹贡》始言,迁、固复言。官其地者,往往以为货赂。昔孙幸调朱崖,广幅布,蛮不堪役,遂作乱杀幸。而士变献吴大帝细葛以千数,粤人苦之。宋恭帝时,广州献入筒细布,一端八丈。帝恶其精丽,蠹害女红,却之,诏岭南禁作此布。诚虑小民淫巧,风尚侈靡,使贪吏得以为暴也。雷州妇女多以织葛为生,《诗·正义》云,葛者,妇人之所有事。雷州以之,增城亦然。其治葛无分精粗,女子皆以针丝之干,捻成缕,不以水绩,恐其有痕迹也。织工皆东莞人,与寻常织苎麻者不同。织葛者名为细工,织成,弱如蝉翅,重仅数铢,皆纯葛无丝。其以蚕丝纬之者浣之,则葛自葛,丝自丝,两者不相联属,纯葛则否。葛产绥福都山中,以蔓生地上,而稚者为贵。若缭绕树间,则葛多枝叶,不中为丝。采者日得斤,城中人买而绩之,分上、中、下三等为布。阳春亦然,其细葛不减增城,亦以纺缉精而葛真云。
jiāo lèi bù yī, qí kě wèi bù zhě yuē jiāo má, shān shēng huò tián zhǒng. yǐ jiāo shēn shú tà zhī, zhǔ yǐ chún huī, shuǐ piào pì lìng gàn, nǎi jī wèi bù, běn jiāo yě. ér yuē jiāo má, yǐ qí wèi yòng rú má, gù gé yì yuē gě má yě. guǎng rén pō zhòng jiāo bù, chū gāo yào bǎo chá guǎng lì děng cūn zhě yóu měi. měi dāng xū rì, tǔ rén duō fù jiāo shēn mài zhī. cháng lè yì duō jiāo bù, suǒ chù cán, wéi qǔ qí sī yǐ wěi jiāo jí gé, bù wéi chóu yě. chóu zé yǐ tiān cán shí wū zhuāng yè zhě zhī zhī. shǐ chēng yuè duō guǒ bù zhī còu, rán yì xià bù, ruò jiāo gé zhù má zhī shǔ ěr. dōng bù duō zhì zì wú chǔ, sōng jiāng zhī suō bù xián níng zhī dà bù, gū rén luò yì ér lái, yǔ mián huā jiē wèi zhèng huò. yuè dì suǒ zhǒng jí bèi, bù zú yǐ gōng shí jùn zhī yòng yě. jiāo bù yǔ huáng má bù wèi lǐng wài suǒ zhòng, cháng yǐ dōng bù xiāng yì yún.
蕉类不一,其可为布者曰蕉麻,山生或田种。以蕉身熟踏之,煮以纯灰,水漂僻令干,乃绩为布,本蕉也。而曰蕉麻,以其为用如麻,故葛亦曰葛麻也。广人颇重蕉布,出高要、宝查、广利等村者尤美。每当墟日,土人多负蕉身卖之。长乐亦多蕉布,所畜蚕,惟取其丝以纬蕉及葛,不为绸也。绸则以天蚕食乌桩叶者织之。史称粤多果布之凑,然亦夏布,若蕉葛苎麻之属耳。冬布多至自吴楚,松江之梭布、咸宁之大布,估人络绎而来,与绵花皆为正货。粤地所种吉贝,不足以供十郡之用也。蕉布与黄麻布为岭外所重,常以冬布相易云。
strong chéng xiāng jiǎn strong
程乡茧
chéng xiāng jiǎn chóu wèi lǐng nán suǒ guì. qí cán fēn qí ér yǎng, gè yǐ qí yè sì zhī. sì mǒu yè, zé wèi mǒu jiǎn chóu. qí jiǎn bù, zé luó fú dà hú dié jiǎn suǒ chéng yún.
程乡茧绸为岭南所贵。其蚕分畦而养,各以其叶饲之。饲某叶,则为某茧绸。其茧布,则罗浮大胡蝶茧所成云。
strong wén chāng jiǎn strong
文昌茧
wén chāng jiǎn, qí cán wéi shí shān lì yè, gù tǔ sī jiān rèn, qí chóu kě jiǔ fú fú bì. xīn xīng jiǎn yì rán. ruò nán hǎi guān yáo jiǎn shùn dé lóng jiāng jiǎn zé liè yǐ.
文昌茧,其蚕惟食山栗叶,故吐丝坚韧,其绸可久服弗敝。新兴茧亦然。若南海官窑茧、顺德龙江茧则劣矣。
strong niǎo yī strong
鸟衣
nán fāng duō niǎo yī. niǎo yī zhě, zhū zhǒng niǎo bù suǒ chéng. yī yuē tiān é róng. yí rén jiǎn tiān é xì guǎn, zá yǐ jī sī wèi zhī, qí zhì qiǎo lì. yǐ sè dà hóng zhě wèi shàng. yǒu dōng xià èr zhǒng, yǔ sǎ bù shī, wèi zhī yǔ shā yǔ duàn. yuè rén dé qí fǎ, yǐ tǔ é guǎn, huò yǐ róng wù, pǐn jì xià, jià yì yīn zhī. yī yuē suǒ fú, chū hā liè guó, yì niǎo cuì suǒ chéng, wén rú wán qǐ. qí dà hóng zhě guì, rán fú zhī shēn zhòng bù biàn. yuè rén fǎng wèi zhī, shì sù fǎng juàn, ér zì qǐ yún, shū bù dǎi yě. yòu yǒu yǐ kǒng què máo jī wèi xiàn lǚ, yǐ xiù pǔ zǐ, jí yún jiān xiù kǒu, jīn cuì duó mù, yì kě ài. qí máo duō mǎi yú fān bó, máo yuē zhū máo, gài kǒng què zhī wěi yě. měi yī píng wěi, jià yī jīn. yī píng zhě, yī kǒng què zhī wěi yě. yǐ qí wěi kāi rú jǐn píng, gù yuē píng.
南方多鸟衣。鸟衣者,诸种鸟布所成。一曰天鹅绒。夷人剪天鹅细管,杂以机丝为之,其制巧丽。以色大红者为上。有冬夏二种,雨洒不湿,谓之雨纱、雨缎。粤人得其法,以土鹅管,或以绒物,品既下,价亦因之。一曰琐袱,出哈烈国,亦鸟毳所成,纹如纨绮。其大红者贵,然服之身重不便。粤人仿为之,似素纺绢,而自起云,殊不逮也。又有以孔雀毛绩为线缕,以绣谱子,及云肩袖口,金翠夺目,亦可爱。其毛多买于番舶,毛曰珠毛,盖孔雀之尾也。每一屏尾,价一金。一屏者,一孔雀之尾也。以其尾开如锦屏,故曰屏。
strong lí tǎn strong
黎毯
fāng sháo pō zhái biān: mǐn guǎng yǐ mù mián fǎng jī wèi bù, míng yuē jí bèi. hǎi nán mán rén yǐ wéi jīn, shàng chū xì zì, zá huā huì, yóu gōng qiǎo. jí gǔ suǒ wèi bái dié bù. jīn lí rén jū hǎi nán shān dòng, duō yè fǎng jí bèi, yù shì zhōng. fù nǚ jiān gōng xiù tǎn, chēng lí tǎn. yú héng zhì yún: lí mù chū hǎi nán. lí dòng rén dé wú yuè jǐn cǎi, chāi qǔ sè sī, jiān mù mián tiāo zhī ér chéng. měi yǐ sì fú lián chéng yī mù.
方勺《泊宅编》:闽广以木绵纺绩为布,名曰吉贝。海南蛮人以为巾,上出细字,杂花卉,尤工巧。即古所谓白迭布。今黎人居海南山峒,多业纺吉贝,鬻市中。妇女兼工绣毯,称黎毯。《虞衡志》云:黎幕出海南。黎峒人得吴越锦彩,拆取色丝,间木绵挑织而成。每以四幅联成一幕。
strong hóng téng diàn strong
红藤簟
běi hù lù: qióng zhōu chū hóng téng diàn, qí sè yān hóng, yíng ér bù gòu. zhì chēng yuè dōng duō téng. chǎn yú hǎi nán zhě wèi zuì. qióng zhōu yǒu chì huáng bái qīng zhū téng, yòu yǒu kǔ téng guī téng tǔ téng, jiē kān wèi qì yòng. àn fāng yán wèi diàn wèi shēng, yì yuē bǐ. hóng téng xí, jiào jiā wén zhū xí, gèng shǔ jīng yòng. zhū yí zūn cí:" hóng téng xì zhī xiān luó xí, fāng huā yíng chǐ."
《北户录》:琼州出红藤簟,其色殷红,莹而不垢。《志》称粤东多藤。产于海南者为最。琼州有赤、黄、白、青诸藤,又有苦藤、圭藤、土藤,皆堪为器用。按《方言》谓簟为笙,亦曰箄。红藤席,较嘉纹诸席,更属经用。朱彝尊词:“红藤细织暹罗席,方花盈尺。”
strong là wán strong
蜡丸
nán fāng cǎo mù rù yào zhě shén huǒ. shì rén zhì wán guǒ là, sú chēng guǎng wán yuǎn fāng xié yòng pō yàn.
南方草木入药者甚伙。市人制丸裹蜡,俗称广丸远方携用颇验。
strong zhú qì strong
竹器
huì zhōu zhì: zhú qì chū cháng lè. yòu zhào qìng zhì: zhú qì chū gāo yào zhū qiáo zhū xiāng. qióng zhōu zhì: chū chán zōng qì, wèi jiǔ hú chá ōu zhī shǔ.
《惠州志》:竹器出长乐。又《肇庆志》:竹器出高要诸桥诸乡。《琼州志》:出缠棕器,为酒壶、茶瓯之属。
strong bí yān strong
鼻烟
yān cǎo, jīn zài chù yǒu zhī. àn xióng rén lín dì wěi yún, yuè zhōng yǒu rén cǎo míng jīn sī xūn, kě pì zhàng qì. duō xī zhī, néng lìng rén zuì, yì yuē yān jiǔ. yòu yǒu bí yān. zhì yān wèi mò, yán jí xì, sè hóng, rù bí kǒng zhōng, qì bèi xīn là. zhù yǐ mì sè cí qì jí bō lí shuǐ yù píng hé zhōng. jià huàn qīng zhòng, yǔ yín xiāng děng. lái zì xī yù shì bó, jīn yuè zhōng yì zào zhī, zú yǐ kuì yuǎn.
烟草,今在处有之。按熊人林《地纬》云,粤中有仁草名金丝醺,可辟瘴气。多吸之,能令人醉,亦曰烟酒。又有鼻烟。制烟为末,研极细,色红,入鼻孔中,气倍辛辣。贮以秘色磁器及玻璃水玉瓶盒中。价换轻重,与银相等。来自西域市舶,今粤中亦造之,足以馈远。
strong yǔ máo shā duàn strong
羽毛纱缎
guǎng nán shàng yǔ máo shā duàn, xī xié zì fān bó, yǐ chū hè lán zhě wèi shàng. hóng máo zhū chù, yì yǒu fàn zhì zhě, jí bù néng tóng qí ruǎn báo yǐ. jīn yuè dì yì zhì yǔ máo zhòu, yǐ sī zhī chéng zhī, pō shì yú yòng. àn máo duō lu, jiù chǎn jì bīn guó, jīn zhū yáng jù yǒu zhī.
广南尚羽毛纱缎,悉携自番舶,以出贺兰者为上。红毛诸处,亦有贩至者,即不能同其软薄矣。今粤地亦制羽毛绉,以丝织成之,颇适于用。按(毛多)氇,旧产罽宾国,今诸洋俱有之。
strong cháo bù strong
潮布
cháo yáng chǎn róng bù, jí zhòng mì, zú bì fēng yǔ, sú chēng cháo bù, xíng yòng yuǎn jìn. liáng sì gōng shuō nán hǎi shāng rén, lài huǒ huàn bù èr duān. jié gōng yáo shí zhī, yuē: cǐ huǒ huàn bù yě. yī shì jī mù pí suǒ zuò, yī shì jī shǔ máo suǒ zuò. yǐ wèn shāng rén, jù rú jié gōng zhī shuō. yīn wèn mù shǔ zhī yì, yuē mù jiān máo róu, shì yì yě.
潮阳产绒布,极重密,足蔽风雨,俗称潮布,行用远近。梁四公说南海商人,赉火浣布二端。杰公遥识之,曰:此火浣布也。一是缉木皮所作,一是绩鼠毛所作。以问商人,具如杰公之说。因问木鼠之异,曰木坚毛柔,是异也。
strong guǎng shā strong
广纱
guǎng zhī xiàn shā yǔ niú láng chóu, wǔ sī bā sī yún duàn guāng duàn, jiē wèi lǐng wài jīng huá, dōng xī èr yáng suǒ guì.
广之线纱与牛郎绸,五丝八丝云缎光缎,皆为岭外京华,东西二洋所贵。
strong zhǐ strong
纸
dōng guǎn chū mì xiāng zhǐ, yǐ mì xiāng mù pí wèi zhī. sè wēi hè, yǒu diǎn rú yú zǐ. qí xì zhě guāng huá ér rèn, shuǐ zì bù bài. yǐ chèn shū, kě pì bái yú. nán zhè shū ké jiē yòng lì sè zhú zhǐ, yì shēng fěn dù. zhì yuè zhōng bì yǐ mì xiāng zhǐ yì zhī, shǐ bù dù. zuì jiān hòu zhě yuē chún pí, guò yú sāng liào. xì zhě yuē shā zhǐ, rǎn yǐ hóng huáng yǐ wéi dēng, huǎng ruò kōng hú, yǐ qí xì diǎn rú shā yì yuē shā zhǐ. jìn wǔ dì cì dù yù mì xiāng zhǐ wàn fān. lǐng biǎo lù yì" guǎng zhōu duō zhàn xiāng, yǐ zuò zhǐ míng wéi xiāng pí", shì cǐ zhǐ yě. cháng lè yǒu gǔ zhǐ, hòu zhě bā zhòng wèi yī, kě zuò yī fú. huàn zhī zhì zài bù huài, shén nuǎn, néng pì lù shuǐ. gǔ zhǐ zì xī jiàn zhòng, táng xiāo zuò wéi lǐng nán jié dù shǐ, chì zhū zǐ yǐ gǔ zhǐ shàn bǔ cán shū. zi lǐn jiàn yuē:" zhōu jù jīng shī qiě wàn lǐ, shū chéng bù kě lù jì, bì jiāng zhù yǐ náng sì, tān zhě cì wàng, dé yì yǐ zhī xián hū?" fǎng yuē:" shàn. wú sī ǒu bù jí cǐ." cǐ gǔ zhǐ zhī gù shì yě. cóng huà yǒu liú xī zhǐ, zhǐ chū liú xī yī bǎo, yǒu shàng liú zhǐ dou xià liú zhǐ dou èr dou, zhuān yǐ yùn zhǐ, gù míng. qí zhú míng yuē zhǐ zhú, yǔ tā zhú yì. nán nǚ zhōng suì yíng yíng, qǔ gěi huáng qìng, jué wú wài wù. qí fǎ, xiān zhǎn zhú tóu dì jiào zhōng, zì yǐ huī shuǐ. jiǔ zhī nǎi chū, ér chuí liàn zì jiǔ, zé zhǐ jié ér xì, sù zé cū ér shèn. cū zhě yī míng hòu zhǐ.
东莞出蜜香纸,以蜜香木皮为之。色微褐,有点如鱼子。其细者光滑而韧,水渍不败。以衬书,可辟白鱼。南浙书壳皆用栗色竹纸,易生粉蠹。至粤中必以蜜香纸易之,始不蠹。最坚厚者曰纯皮,过于桑料。细者曰纱纸,染以红黄以帷灯,恍若空縠,以其细点如沙亦曰沙纸。晋武帝赐杜预蜜香纸万番。《岭表录异》“广州多栈香,以作纸名为香皮”,是此纸也。长乐有谷纸,厚者八重为一,可作衣服。浣之至再不坏,甚暖,能辟露水。谷纸自昔见重,唐萧做为岭南节度使,敕诸子以谷纸缮补残书。子廪谏曰:“州距京师且万里,书成不可露继,必将贮以囊笥,贪者伺望,得薏苡之嫌乎?”仿曰:“善。吾思偶不及此。”此谷纸之故事也。从化有流溪纸,纸出流溪一堡,有上流纸艔、下流纸艔二艔,专以运纸,故名。其竹名曰纸竹,与他竹异。男女终岁营营,取给篁箐,绝无外务。其法,先斩竹投地窖中,渍以灰水。久之乃出,而椎练渍久,则纸洁而细,速则粗而渗。粗者一名后纸。