strong xiè nì móu shā jǐn hòu zú jiǎo jūn mìng jiān jué qú kuí strong
泄逆謀殺盡後族 矯君命殲厥渠魁
què shuō huò xiǎn xīn xū qíng qiè, huǐ jù jiāo bìng, huò yǔ duì xiǎn dào: jì yǒu cǐ shì, guài bù dé xiàn guān chì zhú zhū xù, duó wǒ bīng quán, ruò rèn zhēn chá jiū qǐ lái, bì yǒu dà fá, nài hé nài hé! huò shān huò yún, yì jí dé méi yǒu zhǔ yì. hái shì huò yǔ nián jì jiào dà, dǎn qì jiào cū, zì sī yī bù zuò èr bù xiū, jiāng cuò biàn cuò, suǒ xìng bǎ xuān dì fèi qù, fāng kě miǎn huàn. bǐ mǔ gèng xiōng. hū yòu jiàn zhào píng qū rù dào: píng jiā yǒu mén kè shí xià, shàn guān tiān wén, jù yán tiān xiàng shì biàn, yíng huò shǒu zhù yù xīng, yù xīng zhàn yàn, zhǔ tài pú fèng chē dū wèi dāng zāi, ruò fēi bà chù, qiě zāo héng sǐ. huò shān zhèng wèi fèng chē dū wèi, tīng le píng yán, gèng jué zháo máng. jiù shì huò yǔ huò yún, yì kǒng zì jǐ bù néng miǎn huò. zhèng zài mì mì shāng yì, yòu yǒu yī rén jìn lái, nǎi shì yún jiù lǐ jìng hǎo yǒu, jiào zuò zhāng shè. yún yì yǔ jiāo hǎo, dāng jí yíng rù, hù xiāng tán xù. shè jiàn yún shén sè cāng huáng, liào yǒu tā gù, yòng yán tàn shì, biàn yóu yún shuō chū yǐn qíng. shè jí tì tā shè cè dào: jīn chéng xiàng yǔ píng ēn hóu, shàn quán yòng shì, kě qǐng tài fū rén sù bái shàng guān tài hòu, zhū cǐ liǎng rén, jiǎn qù gōng tíng yǔ yì, tiān zǐ zì rán shì gū. dàn jiào shàng guān tài hòu yī zhào, biàn hǎo fèi qù. yún xīn rán shòu jiào, shè yě jí gào bié.
卻說霍顯心虛情怯,悔懼交並,霍禹對顯道:「既有此事,怪不得縣官斥逐諸婿,奪我兵權,若認真查究起來,必有大罰,奈何奈何!」霍山霍雲,亦急得沒有主意。還是霍禹年紀較大,膽氣較粗,自思一不做二不休,將錯便錯,索性把宣帝廢去,方可免患。比母更凶。忽又見趙平趨入道:「平家有門客石夏,善觀天文,據言天象示變,熒惑守住御星,御星占驗,主太僕奉車都尉當災,若非罷黜,且遭橫死。」霍山正為奉車都尉,聽了平言,更覺着忙。就是霍禹霍雲,亦恐自己不能免禍。正在秘密商議,又有一人進來,乃是雲舅李竟好友,叫做張赦。雲亦與交好,當即迎入,互相談敘。赦見雲神色倉皇,料有他故,用言探試,便由雲說出隱情。赦即替他設策道:「今丞相與平恩侯,擅權用事,可請太夫人速白上官太后,誅此兩人,翦去宮廷羽翼,天子自然勢孤。但教上官太后一詔,便好廢去。」雲欣然受教,赦也即告別。
bù yì shǔ yuán yǒu ěr, jìng wèi suǒ wén, huò shì jiā zhōng de mǎ fū, yuē lüè tīng jiàn zhāng shè jì móu, yè jiān sī yì. shì zhí zhǎng ān tíng zhǎng zhāng zhāng, yǔ mǎ fū xiāng shí, luò tuò wú liáo, qián lái tàn wàng. mǎ fū liú tā xià tà, tā yáng zuò shuì zháo, què cè zhe ěr tīng nà mǎ fū mì tán, dài zhì mǎ fū tán wán, tǒng qù jiù qǐn, biàn bù jīn àn xǐ, xiǎng jí jí cǐ chū tóu, xī tú fù guì. xīn suī bù shàn, dàn bù rú cǐ, zé huò shì bù wáng. méng lóng bàn shǎng, yǐ bào jī shēng, běn lái zhāng zhāng cū tōng wén mò, zhì cǐ xǐng lái, yòu fù dǎ dìng fù gǎo, yī zhì tiān míng, jí qǐ chuáng yǔ mǎ fū zuò bié, zì qù shàn chéng yī shū, jìng xiàng běi què chéng rù. xuān dì běn yù dù chú yōng bì, shǐ zhōng shū lìng chuán zhào chū qù, wú lùn lì mín, gài dé shàng shū yán shì. yī miàn yóu zhōng shū lìng zhú rì qǔ rù, qīn zì pī lǎn. zhì kàn dào zhāng shū, jiù fā jiāo tíng wèi chá bàn, tíng wèi shǐ zhí jīn wú guān míng. wǎng bǔ zhāng shè shí xià děng rén yǐ ér xuān dì yòu chì lìng zhǐ bǔ.
不意屬垣有耳,竟為所聞,霍氏家中的馬夫,約略聽見張赦計謀,夜間私議。適值長安亭長張章,與馬夫相識,落魄無聊,前來探望。馬夫留他下榻,他佯作睡着,卻側着耳聽那馬夫密談,待至馬夫談完,統去就寢,便不禁暗喜,想即藉此出頭,希圖富貴。心雖不善,但不如此,則霍氏不亡。朦朧半晌,已報雞聲,本來張章粗通文墨,至此醒來,又復打定腹稿,一至天明,即起床與馬夫作別,自去繕成一書,竟向北闕呈入。宣帝本欲杜除壅蔽,使中書令傳詔出去,無論吏民,概得上書言事。一面由中書令逐日取入,親自披覽。至看到章書,就發交廷尉查辦,廷尉使執金吾官名。往捕張赦石夏等人;已而宣帝又飭令止捕。
huò shì zhī yīn móu bèi xiè, yuè jué jīng huáng. huò shān děng xiāng shuài jù yì dào: zhè yóu xiàn guān gù zhe tài hòu, kǒng zhì gàn lián, gù bù yuàn qióng jiū. dàn wǒ děng yǐ bèi xián yí, qiě yǒu dú sǐ xǔ hòu yī àn, yáo yán rì shèng, jiù shǐ zhǔ shàng kuān rén, nán bǎo zuǒ yòu bù cóng zhōng jǔ fā, yī huò fā zuò, bì zhì zú zhū. jīn bù rú xiān fā zhì rén, jiào wèi dé jì! yǐ jīng chí le. nǎi shǐ zhū nǚ gè bào fū xù, quàn tā yī tóng jǔ shì. gè xù jiā yě kǒng lián zuò, qíng yuàn rú yuē. huì huò yún jiù lǐ jìng, zuò yǔ zhū hóu wáng sī xiāng wǎng lái, dé zuì bèi jū. àn yǔ huò shì xiāng lián, yǒu zhào lìng huò yún huò shān, miǎn guān jiù dì, huò shì yù zhì shī shì. zhǐ yǒu huò yǔ yī rén, shàng dé rù cháo bàn shì. bǎi guān duì zhe huò yǔ, yǐ bù ruò cóng qián jìng lǐ, piān yòu jīng xuān dì dāng miàn zé wèn, wèi huò jiā nǚ rù yè zhǎng xìn gōng, zhù jiàn qián huí. hé gù wú lǐ? huò jiā nú féng zǐ dōu děng, hé gù bù fǎ? shuō dé yǔ tóu hàn zhí lín, miǎn qiáng miǎn guān xiè zuì. nǎi tuì cháo huí lái, gào zhī huò xiǎn yǐ xià děng rén, dǎn xiǎo de dōu xià dé fā dǒu, dǎn dà de yuè jī dòng xié xīn. xiǎn tǎn tè bù ān, yè jiān mèng guāng yǔ yǔ dào: rǔ zhī ér bèi bǔ fǒu? guāng guǒ yǒu líng, dāng xiān huó zhuō féng zǐ dōu, zhè quán shì huò xiǎn jīng huāng suǒ zhì. huò yǔ yě mèng chē shēng mǎ shēng, qián lái ná rén. mǔ zǐ qīng chén qǐ chuáng, hù shù mèng jìng, bìng jiē dān yōu. yòu jiàn bái zhòu duō shǔ, yè wěi huà dì, tíng shù jí xiāo, è shēng jīng rén. zhái mén wú gù zì huài wū wǎ wú fēng zì fēi zhǒng zhǒng guài yì, bù kě jiū jié.
霍氏知陰謀被泄,越覺驚惶。霍山等相率聚議道:「這由縣官顧着太后,恐致干連,故不願窮究。但我等已被嫌疑,且有毒死許後一案,謠言日盛,就使主上寬仁,難保左右不從中舉發,一或發作,必致族誅。今不如先發制人,較為得計!」已經遲了。乃使諸女各報夫婿,勸他一同舉事。各婿家也恐連坐,情願如約。會霍雲舅李竟,坐與諸侯王私相往來,得罪被拘。案與霍氏相連,有詔令霍雲霍山,免官就第,霍氏愈致失勢。只有霍禹一人,尚得入朝辦事。百官對着霍禹,已不若從前敬禮,偏又經宣帝當面責問,謂霍家女入謁長信宮,注見前回。何故無禮?霍家奴馮子都等,何故不法?說得禹頭汗直淋,勉強免冠謝罪。乃退朝回來,告知霍顯以下等人,膽小的都嚇得發抖,膽大的越激動邪心。顯忐忑不安,夜間夢光與語道:「汝知兒被捕否?」光果有靈,當先活捉馮子都,這全是霍顯驚慌所致。霍禹也夢車聲馬聲,前來拿人。母子清晨起床,互述夢境,並皆擔憂。又見白晝多鼠,曳尾畫地,庭樹集鴞,惡聲驚人。宅門無故自壞;屋瓦無風自飛;種種怪異,不可究詰。
dì jié sì nián chūn yuè, xuān dì qiú dé wài zǔ mǔ wáng ǎo, jí mǔ jiù wú gù yǔ wǔ, dāng jí chēng wáng ǎo wèi bó píng jūn, fēng wú gù wèi píng chāng hóu, wǔ wèi lè chāng hóu xǔ shǐ yǐ wài, yòu duō le wáng mén guì qī, dùn shǐ huò jiā xiāng xíng jiàn chù, rì yè chóu fán. huò shān dú yuàn hèn wèi xiāng, chǐ rán yǔ zhòng dào: chéng xiàng shàn jiǎn zōng miào jì pǐn, rú gāo rú tù guī, bìng jiē zhuó shěng. cóng qián gāo hòu shí, céng yǒu dìng lì, chén xià shàn yì zōng miào, zuì yīng qì shì. jīn chéng xiàng bù zūn jiù zhì, hé wù bǎ tā jǔ hé ne! huò yǔ huò yún, shàng shuō cǐ jǔ zhǐ yǒu guān wèi xiāng, wèi zú bǎo jiā. yīn fù lìng shè yī jì, yù shǐ shàng guān tài hòu, yāo yǐn bó píng jūn, zhào rù chéng xiàng píng ēn hóu děng, lìng fàn míng yǒu dèng guǎng hàn yǐn bīng tū rù, chéng zhì chù zhǎn, chèn shì fèi qù xuān dì, lì huò yǔ wèi tiān zǐ. jì yì yǐ dìng, shàng wèi jǔ xíng, yòu yóu xuān dì bān zhào, chū huò yún wèi xuán tú tài shǒu, rèn xuān wèi dài jùn tài shǒu. jiē lián yòu fā jué huò shān guò è, xì shì shàn xiě mì shū, yīng gāi zuò zuì, bù rú yì shì, fēn zhì dá lái. huò xiǎn tì shān jiě miǎn, yuàn xiàn chéng xī dì zhái, bìng mǎ qiān pǐ, wèi shān shú zuì, shū rù bù bào. nǎ zhī zhāng zhāng yòu tàn dé huò yǔ děng nì móu, wǎng gào qī mén guān míng. dǒng zhōng, zhōng zhuǎn gào zuǒ cáo yáng yùn, yùn yòu zhuǎn dá shì zhōng jīn ān shàng. ān shàng xì qián chē qí jiāng jūn jīn rì dī cóng zi, fāng dé zhǔ chǒng, lì jí zòu wén xuān dì, qiě yǔ shì zhōng shǐ gāo tóng shí xiàn yì, qǐng jìn huò shì jiā zú, chū rù gōng tíng. shì zhōng jīn shǎng, wèi rì dī cì zǐ, céng qǔ huò guāng nǚ wèi qī, yī wén cǐ xìn, huāng máng rù zòu, yuàn yǔ huò nǚ lí hūn.
地節四年春月,宣帝求得外祖母王媼,及母舅無故與武,當即稱王媼為博平君,封無故為平昌侯,武為樂昌侯;許史以外,又多了王門貴戚,頓使霍家相形見絀,日夜愁煩。霍山獨怨恨魏相,侈然語眾道:「丞相擅減宗廟祭品,如羔如兔亀,並皆酌省。從前高后時,曾有定例,臣下擅議宗廟,罪應棄市。今丞相不遵舊制,何勿把他舉劾呢!」霍禹霍雲,尚說此舉只有關魏相,未足保家。因復另設一計,欲使上官太后,邀飲博平君,召入丞相平恩侯等,令范明友鄧廣漢引兵突入,承制處斬,趁勢廢去宣帝,立霍禹為天子。計議已定,尚未舉行,又由宣帝頒詔,出霍云為玄菟太守,任宣為代郡太守。接連又發覺霍山過惡,系是擅寫秘書,應該坐罪,不如意事,紛至沓來。霍顯替山解免,願獻城西第宅,並馬千匹,為山贖罪,書入不報。那知張章又探得霍禹等逆謀,往告期門官名。董忠,忠轉告左曹楊惲,惲又轉達侍中金安上。安上系前車騎將軍金日磾從子,方得主寵,立即奏聞宣帝,且與侍中史高同時獻議,請禁霍氏家族,出入宮廷。侍中金賞,為日磾次子,曾娶霍光女為妻,一聞此信,慌忙入奏,願與霍女離婚。
xuān dì bù néng zài róng, dāng jí pài lì sì chū, fán huò shì jiā zú qīn qī, yī tǐ ná bàn. fàn míng yǒu xiān dé wén fēng, chí zhì huò shān huò yún jiā nèi, bào zhī huò shì. shān yǔ yún hún dǎn fēi yáng, zhèng zài méi fǎ bǎi bù, biàn yǒu jiā nú qiǎng rù dào: tài fū rén dì zhái, yǐ bèi lì yì wéi zhù le! shān zhī bù néng miǎn, qǔ dú xiān fú, yún yǔ míng yǒu cì dì fú xià, dài zhì bǔ yì dào mén, yǐ jīng dú fā bì mìng, wéi sōu dé qī qiè zǐ dì, shàng xiè qiān qù. nà huò xiǎn mǔ zǐ, wèi dé yù wén, jìng bèi jū zhì yù zhōng, xùn chū zhēn qíng, yǔ shòu yāo zhǎn, xiǎn yì zāo zhū, suǒ yǒu huò shì zhū nǚ, jí nǚ xù sūn xù, xī shù chù sǐ. shèn zhì jìn qī shū qīn, zhǎn zhuǎn lián zuò, zhū miè bù xià qiān jiā. féng zǐ dōu wáng zǐ fāng děng, dāng rán zuò le dāo tóu guǐ, yǔ huò shì yī mén, tóng fù míng tú qù le. féng zǐ dōu yīn hún, yòu hǎo yǔ huò xiǎn qǔ lè, zhǐ kě xī yào pèng zhe huò guāng le. wéi jīn shǎng yǐ jīng qù qī, xìng miǎn zhū lián. huò hòu zuò cǐ bèi fèi, xǐ jū zhāo tái gōng. jīn ān shàng děng gào nì yǒu gōng, jù dé jiā fēng, ān shàng shòu fēng dōu chéng hóu, yáng yùn shòu fēng píng tōng hóu, dǒng zhōng shòu fēng gāo chāng hóu, zhāng zhāng shòu fēng bó chéng hóu, píng dì fēng hóu, zhāng zhāng zuì wèi jiǎo xìng. shì zhōng shǐ gāo, yě de shòu fēng lè líng hóu.
宣帝不能再容,當即派吏四出,凡霍氏家族親戚,一體拿辦。范明友先得聞風,馳至霍山霍雲家內,報知禍事。山與雲魂膽飛揚,正在沒法擺布,便有家奴搶入道:「太夫人第宅,已被吏役圍住了!」山知不能免,取毒先服,雲與明友次第服下,待至捕役到門,已經毒發斃命,惟搜得妻妾子弟,上械牽去。那霍顯母子,未得預聞,竟被拘至獄中,訊出真情,禹受腰斬,顯亦遭誅,所有霍氏諸女,及女婿孫婿,悉數處死。甚至近戚疏親,輾轉連坐,誅滅不下千家。馮子都王子方等,當然做了刀頭鬼,與霍氏一門,同赴冥途去了。馮子都陰魂,又好與霍顯取樂,只可惜要碰着霍光了。惟金賞已經去妻,倖免株連。霍後坐此被廢,徙居昭台宮。金安上等告逆有功,俱得加封,安上受封都成侯,楊惲受封平通侯,董忠受封高昌侯,張章受封博成侯,平地封侯,張章最為僥倖。侍中史高,也得受封樂陵侯。
xiān shì huò shì shē chǐ, mào líng rén xú fú, yǐ zhī huò shì bì wáng, céng yì què shàng shū, qǐng xuān dì cái yì huò shì, wú lìng hòu wáng. xuān dì liú zhōng bù fā, shū zhì sān shàng, bù guò pī dá le wén zhī èr zì. jí huò shì zú miè, zhāng zhāng děng jù yīng hòu shǎng, dú bù jí xú fú. yǒu rén wèi xú fú bù píng, yīn dài wèi shàng shū dào:
先是霍氏奢侈,茂陵人徐福,已知霍氏必亡,曾詣闕上書,請宣帝裁抑霍氏,毋令厚亡。宣帝留中不發,書至三上,不過批答了聞知二字。及霍氏族滅,張章等俱膺厚賞,獨不及徐福。有人為徐福不平,因代為上書道:
chén wén kè yǒu guò zhǔ rén zhě, jiàn qí zào zhí tū, páng yǒu jī xīn. kè wèi zhǔ rén, gèng wèi qū tū, yuǎn xǐ qí xīn, fǒu zé qiě yǒu huǒ huàn zhǔ rén mò rán bù yīng. é ér jiā guǒ shī huǒ, lín lǐ gòng jiù zhī, xìng ér dé xī. yú shì shā niú zhì jiǔ, xiè qí lín rén, zhuó làn zhě zài yú shàng xíng, yú gè yǐ gōng cì zuò, ér bù jí yán qū tū zhě. rén wèi zhǔ rén yuē: xiàng shǐ tīng kè zhī yán, bù fèi niú jiǔ, zhōng wú huǒ huàn. jīn lùn gōng ér qǐng bīn, qū tū xǐ xīn wú ēn zé, jiāo tóu làn é wèi shàng kè yé? zhǔ rén nǎi wù ér qǐng zhī. jīn mào líng xú fú shù shàng shū, yán huò shì qiě yǒu biàn, yí fáng jué zhī. xiàng shǐ fú shuō de xíng, zé guó wú liè tǔ chū jué zhī fèi, chén wú nì luàn zhū miè zhī bài. wǎng shì jì yǐ, ér fú dú bù méng qí gōng, wéi bì xià chá zhī! yuàn guì xǐ xīn qū tū zhī cè, shǐ jū jiāo fā zhuó làn zhī yòu.
臣聞客有過主人者,見其灶直突,旁有積薪。客謂主人,更為曲突,遠徙其薪,否則且有火患;主人默然不應。俄而家果失火,鄰里共救之,幸而得息。於是殺牛置酒,謝其鄰人,灼爛者在於上行,余各以功次坐,而不及言曲突者。人謂主人曰:「向使聽客之言,不費牛酒,終無火患。今論功而請賓,曲突徙薪無恩澤,焦頭爛額為上客耶?」主人乃悟而請之。今茂陵徐福數上書,言霍氏且有變,宜防絕之。向使福說得行,則國無裂土出爵之費,臣無逆亂誅滅之敗。往事既已,而福獨不蒙其功,惟陛下察之!願貴徙薪曲突之策,使居焦發灼爛之右。
xuān dì lǎn shū, xīn xià shàng wèi yǐ wèi rán, dàn lìng zuǒ yòu qǔ bó shí pǐ, bān cì xú fú hòu lái zǒng suàn zhào fú wèi láng, biàn jí liǎo shì. shí rén wèi huò shì huò tāi, qǐ zì cān chéng, jiàn bā shí yī huí. xuān dì zǎo yǐ yīn xù cāi yí, suǒ yǐ nì móu yī fā, biàn lìng zú miè. dàn huò guāng fǔ zhèng èr shí yú nián, jǐn zhōng hàn shì. xuān dì dé lì, suī yóu bǐng jí chàng yì, zhōng jiū yóu huò guāng jué dìng, fāng cái yíng rù. qián wèi jì mìng dà chén, hòu wèi dìng cè yuán xūn, gōng yì sī qíng, liǎng duān jiān jǐn. zhǐ shì hàn qī jiāo zi, bù shàn xùn chì, shì hòu yī àn, yǐn rěn bù fā, zhè shì huò guāng yī shēng dà cuò. wéi xuān dì jì yǐ yǐn jì huò guāng, yīng gāi zǎo lìng guī zhèng, huò dài zhì huò guāng shēn hòu, bù shǐ huò shì zǐ dì, pán jù cháo tíng, dàn bǐ shí dà xiàn, dé fèng cháo qǐng, yě zú yǐn yì huò shì, shǐ tā wú cóng móu nì. kuàng yǒu xú fú sān shū, jiē lián jìn jiàn, qū tū xǐ xīn, yě shǔ wèi chí. wèi hé shǐ zé làn shǎng, jì zé làn xíng, lián zuò qiān jiā, xuè liú dū shì. zhōng rú huò guāng, jìng lìng jué sì, shèn zhì yī xiāng xiá xiāng wēi de huò hòu, fèi gù lěng gōng, shàng bù néng róng, guò le shí yǒu èr nián, fù jiāng tā zhú gù yún lín guǎn, pò lìng zì shā. xuān dì yě chù zhì shī cè, cán kè guǎ ēn. hòu shì rú yǒu zhōng chén, néng bù yīn cǐ xiè tǐ fǒu! kǒng guāng yáng xióng wèi shǐ bù jiàn cǐ lǜ huò, suì zhì shī cāo, shì shí xuān dì yī dà wù chù.
宣帝覽書,心下尚未以為然,但令左右取帛十匹,頒賜徐福;後來總算召福為郎,便即了事。時人謂霍氏禍胎,起自驂乘,見八十一回。宣帝早已陰蓄猜疑,所以逆謀一發,便令族滅。但霍光輔政二十餘年,盡忠漢室。宣帝得立,雖由丙吉倡議,終究由霍光決定,方才迎入。前為寄命大臣,後為定策元勛,公義私情,兩端兼盡。只是悍妻驕子,不善訓飭,弒後一案,隱忍不發,這是霍光一生大錯。惟宣帝既已隱忌霍光,應該早令歸政,或待至霍光身後,不使霍氏子弟,蟠踞朝廷,但俾食大縣,得奉朝請,也足隱抑霍氏,使他無從謀逆。況有徐福三書,接連進諫,曲突徙薪,也屬未遲。為何始則濫賞,繼則濫刑,連坐千家,血流都市。忠如霍光,竟令絕祀,甚至一相狎相偎的霍後,廢錮冷宮,尚不能容,過了十有二年,復將她逐錮雲林館,迫令自殺。宣帝也處置失策,殘刻寡恩。後世如有忠臣,能不因此懈體否!孔光揚雄未始不鑒此慮禍,遂至失操,是實宣帝一大誤處。
xuān dì jì zhū miè huò jiā, nǎi xià zhào sì shè, chū yì zhāo dì líng miào, xíng qiū jì lǐ. xíng zhì tú zhōng, qián qū máo tóu qí shì, pèi jiàn hū wú gù chū qiào, jiàn bǐng zhuì dì, chā rù ní zhōng, guāng shǎn shǎn de fēng tóu, shàng xiàng chéng yú, dùn zhì yù mǎ jīng yuè, bù gǎn qián jìn. xuān dì xīn zhī yǒu yì, máng zhào láng guān liáng qiū hè, zhǔ lìng bo yì. hè wèi láng yá rén shì, céng cóng dà zhōng dài fū jīng fáng shòu jiào yì xué. fáng chū wèi qí jùn tài shǒu, xuān dì qiú fáng mén rén, dé hè wèi láng, liú shì zuǒ yòu. hè zhèng suí jià cí miào, yī zhào jí zhì, yǎn shī bù guà, wèi jiāng yǒu bīng móu qiè fā, chē jià bù yí qián xíng. xuān dì nǎi pài yǒu sī dài jì, mìng jià zhé huí. yǒu sī dào le miào zhōng, liú xīn chá yàn, guǒ rán chá huò cì kè rèn zhāng, nǎi shì qián dà zhōng dài fū rèn xuān zi. xuān zuò huò shì dǎng yǔ, yǐ jīng fú zhū. zhāng cháng wèi gōng chē chéng, táo wǎng wèi chéng, yì yù wèi fù bào chóu, hùn rù dōu zhōng, chéng zhe xuān dì chū cí, wěi bàn láng guān, zhí jǐ lì miào mén wài, yì tú xíng cì. piān jīng yǒu sī chá chū, hái yǒu hé xìng? dāng rán xiāo shǒu shì cáo. xuān dì kuī dé liáng qiū hè, dé miǎn bù cè, yīn zhuó hè wèi dà zhōng dài fū gěi shì zhōng sì shì gé wài jǐn shèn.
宣帝既誅滅霍家,乃下詔肆赦,出詣昭帝陵廟,行秋祭禮。行至途中,前驅旄頭騎士,佩劍忽無故出鞘,劍柄墜地,插入泥中,光閃閃的鋒頭,上向乘輿,頓致御馬驚躍,不敢前進。宣帝心知有異,忙召郎官梁邱賀,囑令卜易。賀為琅琊人氏,曾從大中大夫京房受教易學。房出為齊郡太守,宣帝求房門人,得賀為郎,留侍左右。賀正隨駕祠廟,一召即至,演蓍布卦,謂將有兵謀竊發,車駕不宜前行。宣帝乃派有司代祭,命駕折回。有司到了廟中,留心察驗,果然查獲刺客任章,乃是前大中大夫任宣子。宣坐霍氏黨與,已經伏誅。章嘗為公車丞,逃往渭城,意欲為父報仇,混入都中,乘着宣帝出祠,偽扮郎官,執戟立廟門外,意圖行刺。偏經有司查出,還有何幸?當然梟首市曹。宣帝虧得梁邱賀,得免不測,因擢賀為大中大夫給事中;嗣是格外謹慎。
wèi le lì hòu wèn tí, jǐ chóu chú le yī liǎng nián. dāng shí hòu gōng fēi pín, gòng yǒu shù rén dé chǒng, zhāng jié yú zuì méng ài xìng, shēng zǐ míng qīn cì wèi wèi jié yú, shēng zǐ míng xiāo yòu cì wèi gōng sūn jié yú, shēng zǐ míng yǔ cǐ wài hái yǒu huá jié yú, dàn shēng yī nǚ. xuān dì běn sī lì zhāng jié yú wèi hòu, zhuǎn sī jié yú yǒu zi, ruò huái sī yì, biàn yǔ huò shì wú èr, rú hé dé bǎo quán chǔ jūn nǎi gèng zé yī wú zi shǎo dù de gōng fēi, shǐ dēng hòu wèi. jiǎn lái jiǎn qù, hái shì zhǎng líng rén wáng fèng guāng de nǚ ér, rù gōng yǒu nián, yǐ bài jié yú, kě lìng tā zuò wèi jì hòu, mǔ yǎng tài zǐ. wáng fèng guāng de zǔ zōng, céng suí gāo zǔ rù guān, dé yāo hóu jué, zhì fèng guāng shí jiā yǐ zhōng luò, dòu jī zǒu gǒu, luò tuò shēng yá, xuān dì céng jì yǎng wài jiā, dé yǔ xiāng shí. fèng guāng yǒu nǚ shí yú suì, pō jù sān fēn zī sè, zhǐ shēng jiù yī gè guài mìng, xǔ zì le liǎng sān jiā, wǎng wǎng kè sǐ wèi hūn fū. dào le xuān dì sì zuò, fèng guāng nǚ shàng wèi shì rén, xuān dì zhuī huái jiù yì, fā shēng yì xiǎng, bǎ tā zhào rù hòu gōng, lì mìng shì qǐn, cì guò le jǐ fān yǔ lù, wáng nǚ xìng de chéng ēn, xuān dì què yě wú yàng. xiǎng shì wáng nǚ mìng zhòng yīng pèi huáng dì. hòu lái huò hòu rù gōng, zhāng jié yú yòu fù jì jìn, huò xié guì, huò shì sè, rě dé xuān dì yī shēn, wú xiá gù jí wáng nǚ, suì zhì wáng nǚ lěng luò gōng zhōng, shǎo dé rù yù. bù guò xuān dì què hái wèi wàng, mìng wáng nǚ wèi jié yú, de lìng xiǎng shòu lù zhì. wáng nǚ xīn yǐ zhī zú, ān chù shēn gōng, yī xiē ér méi yǒu yuàn yán, xī xià yě wú zǐ nǚ. zhì cǐ jìng yóu xuān dì xuǎn jiù, cè wèi jì hòu, jiù bǎ tài zǐ shì jiāo fù le tā, zhǔ lìng fǔ yù. zhāng jié yú děng, dōu chà wèi yì shì, yǐn zuò xiào tán. wéi wáng nǚ suī dé wèi hòu, réng bù jiàn xuān dì chǒng yù, qiě qíng xìng shèn shì wēn hé, háo bù zhēng xī, suǒ yǐ zhāng jié yú děng réng dé xiāng ān, yóu tā guà gè xū míng bà le. zhèng nǚ zhī zú bù rǔ, què shì yī gè xián fù.
為了立後問題,幾躊躇了一兩年。當時後宮妃嬪,共有數人得寵,張婕妤最蒙愛幸,生子名欽;次為衛婕妤,生子名囂;又次為公孫婕妤,生子名宇;此外還有華婕妤,但生一女。宣帝本思立張婕妤為後,轉思婕妤有子,若懷私意,便與霍氏無二,如何得保全儲君;乃更擇一無子少妒的宮妃,使登後位。揀來揀去,還是長陵人王奉光的女兒,入宮有年,已拜婕妤,可令她作為繼後,母養太子。王奉光的祖宗,曾隨高祖入關,得邀侯爵,至奉光時家已中落,鬥雞走狗,落拓生涯,宣帝曾寄養外家,得與相識。奉光有女十餘歲,頗具三分姿色,只生就一個怪命,許字了兩三家,往往剋死未婚夫。到了宣帝嗣阼,奉光女尚未適人,宣帝追懷舊誼,發生異想,把她召入後宮,立命侍寢,賜過了幾番雨露,王女幸得承恩,宣帝卻也無恙。想是王女命中應配皇帝。後來霍後入宮,張婕妤又復繼進,或挾貴,或恃色,惹得宣帝一身,無暇顧及王女,遂致王女冷落宮中,少得入御。不過宣帝卻還未忘,命王女為婕妤,得令享受祿秩。王女心已知足,安處深宮,一些兒沒有怨言,膝下也無子女。至此竟由宣帝選就,冊為繼後,就把太子奭交付了她,囑令撫育。張婕妤等,都詫為異事,引作笑談。惟王女雖得為後,仍不見宣帝寵遇,且情性甚是溫和,毫不爭夕,所以張婕妤等仍得相安,由她掛個虛名罷了。正女知足不辱,卻是一個賢婦。
shì shí wèi xuān dì liù nián, xuān dì yǐ gǎi yuán èr cì, céng yú wǔ nián jiān gǎi hào yuán kāng, nèi wài bǎi liáo, jìng yán fú ruì, lián fān shàng zòu, shuō shì tài shān chén liú, xiáng jí fèng huáng, wèi yāng gōng jiàng zī gān lù, xuān dì guī dé zǔ kǎo, zhuī zūn dào kǎo jí shǐ huáng sūn, jiàn bā shí yī huí. wèi huáng kǎo, tè lì qǐn miào, huò miǎn gāo zǔ gōng chén sān shí liù jiā fù yì, lìng zǐ sūn shì fèng jì sì, cì tiān xià lì jué èr jí, mín yī jí, nǚ zǐ bǎi hù niú jiǔ, guān guǎ gū dú gāo nián sù bó. yòu bān zhào dà shè, shěng xíng jiǎn fù, jīn tè lú shù yú hòu:
是時為宣帝六年,宣帝已改元二次,曾於五年間改號元康,內外百僚,競言符瑞,連番上奏,說是泰山陳留,翔集鳳凰,未央宮降滋甘露,宣帝歸德祖考,追尊悼考即史皇孫,見八十一回。為皇考,特立寢廟,豁免高祖功臣三十六家賦役,令子孫世奉祭祀,賜天下吏爵二級,民一級,女子百戶牛酒,鰥寡孤獨高年粟帛。又頒詔大赦,省刑減賦,今特臚述於後:
shū yún: wén wáng zuò fá, xíng zī wú shè. jīn lì xiū shēn fèng fǎ, wèi yǒu néng chēng zhèn yì, zhèn shén mǐn yān! qí shè tiān xià, yǔ shì dài fū lì jīng gēng shǐ.
「書」云:「文王作罰,刑茲無赦。」今吏修身奉法,未有能稱朕意,朕甚愍焉!其赦天下,與士大夫勵精更始。
yù zhě wàn mín zhī mìng, suǒ yǐ jìn bào zhǐ xié, yǎng yù qún shēng yě. shǐ néng shēng zhě bù yuàn, sǐ zhě bù hèn, zé kě wèi wén lì yǐ. jīn zé bù rán, yòng fǎ huò chí qiǎo xīn, xī lǜ èr duān, xī lǜ wèi fēn pò lǜ tiáo, èr duān wèi wàng shēng duān xù. shēn qiǎn bù píng, zēng cí shì fēi, yǐ chéng qí zuì. zòu bù rú shí, shàng wú yóu zhī. cǐ zhèn zhī bù míng, lì zhī bù jiǎng, sì fāng lí mín, jiāng hé yǎng zāi? èr qiān dàn qí gè chá guān shǔ, wù yòng cǐ rén. lì huò shàn xìng yáo yì, zēng shì chú chuán, chú wèi yǐn shí, chuán wèi chuán shě. yuè zhí yú fǎ, yǐ qǔ mín yù, pì yóu jiàn báo bīng yǐ dài bái rì, qǐ bù dài zāi! jīn tiān xià pō bèi jí yì zhī zāi, zhèn shén mǐn zhī, qí lìng jùn guó bèi zāi shèn zhě, wú chū jīn nián zū fù, bǐ mín xiū xī!
獄者萬民之命,所以禁暴止邪,養育群生也。使能生者不怨,死者不恨,則可謂文吏矣。今則不然,用法或持巧心,析律貳端,析律謂分破律條,貳端謂妄生端緒。深淺不平,增辭飾非,以成其罪。奏不如實,上無由知。此朕之不明,吏之不講,四方黎民,將何仰哉?二千石其各察官屬,勿用此人。吏或擅興徭役,增飾廚傳,廚謂飲食,傳謂傳舍。越職逾法,以取民譽,譬猶踐薄冰以待白日,豈不殆哉!今天下頗被疾疫之災,朕甚愍之,其令郡國被災甚者,毋出今年租賦,俾民休息!
xuān dì yòu yīn lì mín shàng shū, duō yīn fàn huì dé zuì, tè gǎi míng wèi xún zhào yún:
宣帝又因吏民上書,多因犯諱得罪,特改名為詢詔云:
wén gǔ tiān zǐ zhī míng, nán zhī ér yì huì yě. jīn bǎi xìng duō shàng shū chù huì yǐ fàn zuì zhě, zhèn shén lián zhī, qí gēng míng xún, zhū chù huì zài lìng qián zhě shè zhī!
聞古天子之名,難知而易諱也。今百姓多上書觸諱以犯罪者,朕甚憐之,其更名詢,諸觸諱在令前者赦之!
xuān dì fāng zhěng dùn nèi zhì, wèi huáng wài rǎng. hū yóu wèi hóu shǐ féng fèng shì, bào chēng shā chē pàn mìng, shì wáng qiāng shǐ, yóu chén tuō bì xià wēi líng, fā bīng tǎo zuì, yǐ dé pàn wáng shǒu jí, chuán sòng jīng shī yún yún. xuān dì bìng wèi cháng qiǎn tǎo shā chē, bù guò yīn xī yù guī fù, qián cǐ suǒ qiǎn gè shǐ, lǚ bù chēng zhí, nǎi yī qián jiāng jūn hán zēng jǔ jiàn, shòu láng guān féng fèng shì wèi wèi hóu shǐ. chí jié sòng dà yuān zhū guó shǐ chén, chuán fǎn gù bāng. fèng shì jì shang dǎng rén, shǎo xué chūn qiū, bìng dú bīng shū, néng tōng liù tāo sān lüè, jì fèng xuān dì zhào mìng, suì yǔ wài shǐ yī tóng xī xíng. jí dǐ yī xún chéng, wén dé shā chē nèi luàn, yǒu shì wáng qiāng shǐ xiāo xī, biàn mì yǔ fù shǐ yán chāng dào: shā chē wáng wàn nián, qián céng rù zhì wǒ cháo. zhǐ yīn qián wáng yǐ mò, gāi guó rén qǐng tā wèi sì, yóu cháo shǐ xī chōng guó sòng wǎng. jīn nǎi gǎn kàng wéi cháo mìng, dà nì bù dào, ruò fēi fā bīng jiā tǎo, jiāng lái shā chē rì qiáng, shì nán gèng zhì, xī yù gè guó, jūn shòu yǐng xiǎng, qǐ bú shì qián gōng jǐn fèi me! yán chāng yě shì zàn chéng, dàn yù qiǎn rén chí zòu, qǐng zhǐ dìng duó. fèng shì dú yǐ wèi shì guì cóng sù, bù yí yū huǎn. nǎi jí jiǎo zhì yù gào zhū guó, zhēng fā bīng mǎ, dé fān zhòng wàn wǔ qiān rén, jìn jī shā chē. shā chē guó rén, běn yíng lì wàn nián wèi wáng, wàn nián bào nüè, bù qià yú qíng, qián wáng dì hū tú zhēng, chéng xì jiū zhòng, jī bì wàn nián, bìng shā hàn shǐ xī chōng guó, zì lì wèi shā chē wáng, qiě gōng jié fù jìn zhū guó, pò shǐ lián méng pàn hàn. zhì féng fèng shì zhēng jí fān bīng, yǎn zhì chéng xià, hū tú zhēng háo bù yù fáng, huāng máng mù bīng dǐ yù, yǐ shì bù jí, jìng bèi fèng shì yǐn bīng gōng rù. hū tú zhēng huáng jí zì shā, guó rén bù dé yǐ qǐ xiáng, xiàn chū hū tú zhēng tóu lú. fèng shì lìng xuǎn qián wáng zhī yì wèi sì wáng, qiǎn huí gè guó bīng shì, tè shǐ cóng lì jī hū tú zhēng shǒu, bào jié zhǎng ān zì yǔ dà yuān shǐ chén, xī yì dà yuān. dà yuān guó wáng, dé zhī fèng shì zhǎn shā chē wáng, dāng rán zhèn shè, gé wài jiā jìng, zèng sòng lóng mǎ shù pǐ, mǎ shì lóng xíng, gù míng lóng mǎ. hòu lǐ qiǎn guī. xuān dì jiē dé fèng shì jié bào, jí zhào jiàn qián jiāng jūn hán zēng, chēng tā jǔ jiàn dé rén, qiě lìng chéng xiàng yǐ xià, huì yì shǎng gōng shòu fēng. chéng xiàng wèi xiāng děng, jūn fù zòu dào: chūn qiū yí yì, dài fū chū jiāng, yǒu lì guó jiā, bù fáng zhuān shàn. jīn féng fèng shì gōng jī jiào zhe, yí cóng hòu jiā shǎng, liàng gěi hóu fēng. xuān dì pō sī yī yì, dú shào fǔ xiāo wàng zhī jiàn zǔ dào: fèng shì chū shǐ xī yù, dàn lìng sòng kè guī guó, wèi cháng tè xǔ pián yí. bǐ nǎi jiǎo zhì fā bīng, shàn jī shā chē, suī xìng de zòu gōng, jiū jìng bù kě wèi fǎ. tǎng ruò jiā fēng jué tǔ, jiāng lái tā rén chū shǐ, xǐ shì tān gōng, bì qiě yuán fèng shì gù lì, kāi xìn yí dí, kǒng guó jiā cóng cǐ duō shì le! chén wèi fèng shì bù yí jiā fēng. wàng zhī suǒ yán, wèi miǎn jìn yū. xuān dì zhèng yù zōng hé míng shí, gǒng gù jūn quán, yī de wàng zhī jiàn yì, biàn bù jīn gǎi yì chū xīn, dài fèng shì hái dōu fù mìng, zhǐ mìng wèi guāng lù dài fū, bù fù fēng hóu.
宣帝方整頓內治,未遑外攘。忽由衛侯使馮奉世,報稱莎車叛命,弒王戕使,由臣托陛下威靈,發兵討罪,已得叛王首級,傳送京師云云。宣帝並未嘗遣討莎車,不過因西域歸附,前此所遣各使,屢不稱職,乃依前將軍韓增舉薦,授郎官馮奉世為衛侯使。持節送大宛諸國使臣,遄返故邦。奉世系上黨人,少學春秋,並讀兵書,能通六韜三略,既奉宣帝詔命,遂與外使一同西行。及抵伊循城,聞得莎車內亂,有弒王戕使消息,便密語副使嚴昌道:「莎車王萬年,前曾入質我朝。只因前王已歿,該國人請他為嗣,由朝使奚充國送往。今乃敢抗違朝命,大逆不道,若非發兵加討,將來莎車日強,勢難更制,西域各國,均受影響,豈不是前功盡廢麼!」嚴昌也是贊成,但欲遣人馳奏,請旨定奪。奉世獨以為事貴從速,不宜迂緩。乃即矯制諭告諸國,徵發兵馬,得番眾萬五千人,進擊莎車。莎車國人,本迎立萬年為王,萬年暴虐,不洽輿情,前王弟呼屠征,乘隙糾眾,擊斃萬年,並殺漢使奚充國,自立為莎車王,且攻劫附近諸國,迫使聯盟叛漢。至馮奉世徵集番兵,掩至城下,呼屠征毫不預防,慌忙募兵抵禦,已是不及,竟被奉世引兵攻入。呼屠征惶急自殺,國人不得已乞降,獻出呼屠征頭顱。奉世另選前王支裔為嗣王,遣回各國兵士,特使從吏齎呼屠征首,報捷長安;自與大宛使臣,西詣大宛。大宛國王,得知奉世斬莎車王,當然震懾,格外加敬,贈送龍馬數匹,馬似龍形,故名龍馬。厚禮遣歸。宣帝接得奉世捷報,即召見前將軍韓增,稱他舉薦得人,且令丞相以下,會議賞功授封。丞相魏相等,均復奏道:「春秋遺義,大夫出疆,有利國家,不妨專擅。今馮奉世功績較著,宜從厚加賞,量給侯封。」宣帝頗思依議,獨少府蕭望之諫阻道:「奉世出使西域,但令送客歸國,未嘗特許便宜。彼乃矯制發兵,擅擊莎車,雖幸得奏功,究竟不可為法。倘若加封爵土,將來他人出使,喜事貪功,必且援奉世故例,開釁夷狄,恐國家從此多事了!臣謂奉世不宜加封。」望之所言,未免近迂。宣帝正欲綜核名實,鞏固君權,一得望之諫議,便不禁改易初心,待奉世還都復命,只命為光祿大夫,不復封侯。
shuí zhī yī bō cái píng, yī bō yòu qǐ, shì láng zhèng jí, céng yóu xuān dì pài wǎng xī yù, jiān dū qú lí chéng tún tián bīng shì. jí gèng fēn bīng sān bǎi rén, zhì chē shī tún tián, piān wèi xiōng nú suǒ jì, lǚ qiǎn bīng gōng jī tún zú. jí lǜ qú lí tún bīng qiān wǔ bǎi rén, qīn zhì chí jiù, réng rán guǎ bù dí zhòng, tuì bǎo chē shī chéng zhōng, zhì wèi xiōng nú bīng suǒ wéi. lài jí shǒu yù yǒu fāng, xiōng nú bīng wéi gōng bù xià, fāng cái yǐn qù. wèi jǐ yòu fù lái gōng, wǎng fǎn zhì hǎo jǐ cì, lèi dé jí gū shǒu chē shī, bù gǎn hái bīng. nǎi jí fēi shū zòu wén, qǐng xuān dì zēng fā tún bīng. xuān dì yòu lìng qún chén jí yì, hòu jiāng jūn zhào chōng guó, wèi zì xī yù tōng dào, fāng mìng jiù qú lí tún tián, wèi kòng yù jì. cǐ wèi wǔ dì shí shì, jiè chōng guó kǒu zhōng xù míng, yǔ shàng wén féng fèng shì suǒ shù shā chē luàn shì, wén fǎ cóng tóng. wéi qú lí jù chē shī, yuē qiān yú lǐ, shì nán xiāng jiù, zuì hǎo shì chū jī xiōng nú yòu dì, shǐ tā hái bīng zì yuán, bù gǎn zài rǎo xī yù, shù jǐ chē shī yù lí, gòng bǎo wú yú děng yǔ. cǐ jì yì miào. xuān dì zhèng zài chóu chú, shì chéng xiàng wèi xiāng shàng shū yún:
誰知一波才平,一波又起,侍郎鄭吉,曾由宣帝派往西域,監督渠犁城屯田兵士。吉更分兵三百人,至車師屯田,偏為匈奴所忌,屢遣兵攻擊屯卒。吉率渠犁屯兵千五百人,親至馳救,仍然寡不敵眾,退保車師城中,致為匈奴兵所圍。賴吉守御有方,匈奴兵圍攻不下,方才引去。未幾又復來攻,往返至好幾次,累得吉孤守車師,不敢還兵。乃即飛書奏聞,請宣帝增發屯兵。宣帝又令群臣集議,後將軍趙充國,謂自西域通道,方命就渠犁屯田,為控御計。此為武帝時事,借充國口中敘明,與上文馮奉世所述莎車亂事,文法從同。惟渠犁距車師,約千餘里,勢難相救,最好是出擊匈奴右地,使他還兵自援,不敢再擾西域,庶幾車師尉犁,共保無虞等語。此計亦妙。宣帝正在躊躇,適丞相魏相上書云:
chén wén zhī, jiù luàn zhū bào, wèi zhī yì bīng bīng yì zhě wáng. dí jiā yú jǐ, bù dé yǐ ér qǐ zhě, wèi zhī yīng bīng, bīng yīng zhě shèng. zhēng hèn xiǎo gù, bù rěn fèn nù zhě, wèi zhī fèn bīng bīng fèn zhě bài. lì rén tǔ dì huò bǎo zhě, wèi zhī tān bīng
臣聞之,救亂誅暴,謂之義兵;兵義者王。敵加於己,不得已而起者,謂之應兵,兵應者勝。爭恨小故,不忍憤怒者,謂之忿兵;兵忿者敗。利人土地貨寶者,謂之貪兵;
bīng tān zhě pò. shì guó jiā zhī dà, jīn mín rén zhī zhòng, yù jiàn wēi yú dí zhě, wèi zhī jiāo bīng bīng jiāo zhě miè. cǐ wǔ zhě, fēi dàn rén shì, nǎi tiān dào yě. jiān zhě xiōng nú cháng yǒu shàn yì, suǒ de hàn mín, zhé fèng guī zhī, wèi yǒu fàn yú biān jìng. suī zhēng tún tián chē shī, bù zú zhì yì zhōng. jīn wén zhū jiāng jūn yù xìng bīng rù qí dì, chén yú bù zhī cǐ bīng hé míng zhě yě. jīn biān jùn kùn fá, fù zǐ gòng quǎn yáng zhī qiú, shí cǎo cài zhī shí, cháng kǒng bù néng zì cún, nán yǐ dòng bīng, jūn lǚ zhī hòu, bì yǒu xiōng nián, yán mín yǐ qí chóu kǔ zhī qì, shāng yīn yáng zhī hé yě. chū bīng suī shèng, yóu yǒu hòu yōu, kǒng zāi hài zhī biàn, yīn cǐ yǐ shēng. jīn jùn guó shǒu xiāng, duō bù shí xuǎn, fēng sú yóu báo, shuǐ hàn bù shí, àn jīn nián jì, zǐ dì shā fù xiōng, qī shā fū zhě, fán èr bǎi èr shí èr rén, chén yú yǐ wèi cǐ fēi xiǎo biàn yě. jīn zuǒ yòu bù yōu cǐ, nǎi yù fā bīng bào xiān jiè zhī fèn yú yuǎn yí, dài kǒng zǐ suǒ wèi wú kǒng jì sūn zhī yōu, bù zài zhuān yú, ér zài xiāo qiáng zhī nèi yě. yuàn bì xià yǔ liè hóu qún chén, xiáng yì shī xíng!
兵貪者破。恃國家之大,矜民人之眾,欲見威於敵者,謂之驕兵;兵驕者滅。此五者,非但人事,乃天道也。間者匈奴嘗有善意,所得漢民,輒奉歸之,未有犯於邊境。雖爭屯田車師,不足致意中。今聞諸將軍欲興兵入其地,臣愚不知此兵何名者也。今邊郡睏乏,父子共犬羊之裘,食草菜之實,常恐不能自存,難以動兵,軍旅之後,必有凶年,言民以其愁苦之氣,傷陰陽之和也。出兵雖勝,猶有後憂,恐災害之變,因此以生。今郡國守相,多不實選,風俗尤薄,水旱不時,按今年計,子弟殺父兄,妻殺夫者,凡二百二十二人,臣愚以為此非小變也。今左右不憂此,乃欲發兵報纖介之忿於遠夷,殆孔子所謂吾恐季孫之憂,不在顓臾,而在蕭牆之內也。願陛下與列侯群臣,詳議施行!
xuān dì jì dé xiāng shū, nǎi qiǎn zhǎng luó hóu cháng huì, chū fā zhāng yē jiǔ quán qí bīng, wǎng chē shī yíng hái zhèng jí, xiōng nú bīng jiàn yǒu hàn jūn chū yuán, yīn jí yǐn qù, jí lǜ tún bīng hái qú lí. dàn chē shī gù dì, jìng zhì qì qù, réng fù xiàn rù xiōng nú. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
宣帝既得相書,乃遣長羅侯常惠,出發張掖酒泉騎兵,往車師迎還鄭吉,匈奴兵見有漢軍出援,因即引去,吉率屯兵還渠犁。但車師故地,竟致棄去,仍復陷入匈奴。小子有詩嘆道:
lǚ tǎo chē shī dé dàng píng, rú hé gān shī jiù jīng yíng?
屢討車師得蕩平,如何甘失舊經營?
liǎn bīng suī zú xiū mín lì, zuò huī qián gōng yě tài qīng.
斂兵雖足休民力,坐隳前功也太輕。
yù zhī hòu shì rú hé, qiě kàn xià huí fēn jiě.
欲知後事如何,且看下回分解。
huò shì zhī miè, guāng shí niàng chéng zhī. lùn zhě wèi guāng zhī shī, mò dà yú yǐn tǎn huò xiǎn, bù fā jǔ qí shì hòu zhī zuì. wú wèi xiǎn zhī shì hòu, jí guāng guǒ fā jǔ yì shǔ guò chí. shì hòu hé shì? xiǎn zuì gù yí fú zhū, guāng qǐ jìng néng miǎn qiǎn? wù zài yuán pèi dōng lǘ shì mò hòu, jí yǐ xiǎn wèi jì shì. xiǎn yī jiǎo bì ěr, wèi dà jiāng jūn fū rén, míng bù zhèng, yán bù shùn, shī zhī háo lí, miù yǐ qiān lǐ, qiě jiào zǐ wú fāng, yí móu wú shù, huò yǔ huò shān huò yún děng, wú yī shì gǔ, jǐ hé ér bù zhì miè mén yé. xuān dì chéng yú huò shì zhī zhuān shàn, gù dāng féng fèng shì zhī tǎo píng shā chē, yīn xiāo wàng zhī jiàn zǔ hóu fēng, wèi qí jiǎo zhì yǒu zuì, jí tíng jué shǎng. fū chūn qiū zhī yì, dài fū chū jiāng, yǒu lì yú guó, zhuān zhī kě yě, wèi xiāng zhī yán, bù wèi wú jù, ér xuān dì bù cóng, qí cāi jì gōng chén zhī xīn, yǐ kě gài jiàn, rán yú xǔ shǐ wáng sān jiā, dì yīn qí wèi zhí jiē qīn qī, bù wèn qí cái néng yǔ fǒu, jù shòu hóu fēng, hòu cǐ ér báo bǐ, xuān dì qí néng miǎn yíng sī zhī qiào hū?
霍氏之滅,光實釀成之。論者謂光之失,莫大於隱袒霍顯,不發舉其弒後之罪。吾謂顯之弒後,即光果發舉;亦屬過遲。弒後何事?顯罪固宜伏誅,光豈竟能免譴?誤在元配東閭氏歿後,即以顯為繼室。顯一狡婢耳,為大將軍夫人,名不正,言不順,失之毫釐,謬以千里,且教子無方,詒謀無術,霍禹霍山霍雲等,無一式谷,幾何而不至滅門耶。宣帝懲於霍氏之專擅,故當馮奉世之討平莎車,因蕭望之諫阻侯封,謂其矯制有罪,即停爵賞。夫《春秋》之義,大夫出疆,有利於國,專之可也,魏相之言,不為無據,而宣帝不從,其猜忌功臣之心,已可概見,然於許史王三家,第因其為直接親戚,不問其才能與否,俱授侯封,厚此而薄彼,宣帝其能免縈私之誚乎?