strong yàn fū pín xià táng zhì huǐ kāi dí xìn chū sài wú gōng strong
厭夫貧下堂致悔 開敵釁出塞無功
què shuō wú rén zhū mǎi chén, biǎo zì wēng zi, xìng hǎo dú shū, bù zhì chǎn yè, cuō tuó zhì sì shí duō suì, hái shì yī gè luò tuò rú shēng, shí pín jū jiàn, kùn dùn wú liáo. jiā zhōng zhǐ yǒu yī qī, bù néng shàn yǎng, zhǐ hǎo yǔ tā tóng rù shān zhōng, yì xīn kǎn chái, tiāo wǎng shì zhōng qiú shòu, yì qián wèi shēng. qī yì fù zài xiāng suí. wéi mǎi chén jiān shàng tiāo chái, kǒu zhōng shàng yī wú bù jué, qī zài hòu miàn tīng zhe, què shì yī yǔ bù dǒng, dà yuē zǒng shì bèi sòng gǔ shū, bù yóu de ào nǎo qǐ lái, jiào tā bú yào zài niàn. piān shì mǎi chén yuè dú yuè xiǎng, shèn qiě rú chàng gē yì bān, tí qǐ sǎng zi, xiǎng chè shì zhōng. qī lián quàn shù cì, bìng bù jiàn cǎi, yòu yīn jiā kuàng yuè nòng yuè jiāng, dān kào yī liǎng dān xīn chái, rú hé dù rì? wǎng wǎng yǒu le cháo cān, méi yǒu wǎn cān. zì sī zhǎng cǐ jī è, zhōng fēi liǎo jú, bù rú bié xún shēng lù, shěng de zhè bān shòu kǔ, biàn xiàng mǎi chén qiú qù. mǎi chén dào: wǒ nián wǔ shí dāng fù guì, jīn yǐ sì shí yú suì le, bù jiǔ biàn dāng fā jī le, rǔ suí wǒ chī kǔ, yǐ yǒu èr shí duō nián, nán dào zhè shù zài guāng yīn, jìng rěn nài bú zhù me? dài wǒ fù guì, dāng bào rǔ gōng láo. yǔ wèi shuō wán, dàn tīng dé yī shēng jiāo chēn dào: wǒ suí rǔ duō nián, kǔ chǔ yǐ cháng biàn le, rǔ yuán shì gè shū shēng, nòng dào dān chái wèi shēng, yě yīng xiǎo dé dú shū wú yì, wèi hé zhì jīn bù wù, hái yào dào chù xíng yín! wǒ xiǎng rǔ zhōng yào è sǐ gōu zhōng, zěn néng fù guì? bù rú fàng wǒ shēng lù, yóu wǒ qù bà! mǎi chén jiàn qī dòng nǎo, zài yù quàn jiě, nǎ zhī fù rén xìng gé, gù zhí bù fǎn, suǒ xìng dà kū dà nào, bù chéng yàng zi, nǎi yǔn yǔ lí hūn, xiě le xiū shū, jiāo yǔ qī shǒu, qī jué bù liú liàn, chū mén zì qù.
卻說吳人朱買臣,表字翁子,性好讀書,不治產業,蹉跎至四十多歲,還是一個落拓儒生,食貧居賤,困頓無聊。家中只有一妻,不能贍養,只好與他同入山中,刈薪砍柴,挑往市中求售,易錢為生。妻亦負載相隨。惟買臣肩上挑柴,口中尚咿唔不絕,妻在後面聽着,卻是一語不懂,大約總是背誦古書,不由的懊惱起來,叫他不要再念。偏是買臣越讀越響,甚且如唱歌一般,提起嗓子,響徹市中。妻連勸數次,並不見睬,又因家況越弄越僵,單靠一兩擔薪柴,如何度日?往往有了朝餐,沒有晚餐。自思長此飢餓,終非了局,不如別尋生路,省得這般受苦,便向買臣求去。買臣道:「我年五十當富貴,今已四十餘歲了,不久便當發跡了,汝隨我吃苦,已有二十多年,難道這數載光陰,竟忍耐不住麼?待我富貴,當報汝功勞。」語未說完,但聽得一聲嬌嗔道:「我隨汝多年,苦楚已嘗遍了,汝原是個書生,弄到擔柴為生,也應曉得讀書無益,為何至今不悟,還要到處行吟!我想汝終要餓死溝中,怎能富貴?不如放我生路,由我去罷!」買臣見妻動惱,再欲勸解,那知婦人性格,固執不返,索性大哭大鬧,不成樣子,乃允與離婚,寫了休書,交與妻手,妻絕不留戀,出門自去。
shí shì fù rén cháng tài, yì bù zú guài.
實是婦人常態,亦不足怪。
mǎi chén réng cāo gù yè, dú shū mài chái, xíng gē rú gù. huì dāng qīng míng jié jiè, chūn hán wèi jǐn, mǎi chén cóng shān shàng yì chái, shù zuò yī dān, tiāo jiāng xià lái, hū yù zhe yī zhèn fēng yǔ, lín shī bì yī, jué dé shēn shàng dān hán, méi nài hé qū rù mù jiān, wèi zàn bì jì. hǎo róng yì dài zhì tiān jì, yòu jué dé jī cháng luàn míng, zhī chēng bú zhù. shì yǒu còu qiǎo, lái le yī nán yī nǚ, jì sǎo mù qián, fù rén fēi bié, zhèng shì mǎi chén gù qī. mǎi chén míng míng kàn jiàn, què shì wèi zēng xiāng shí, bù qù cǎi tā. dǎo shì gù qī qiáo zhe mǎi chén, jiàn tā sè suō de hěn, liào wèi jī hán suǒ pò, yīn jiāng jì bì jiǔ fàn, fēn gěi mǎi chén, shǐ tā yǐn shí. mǎi chén yě gù bù dé xiū cán, biàn jí bǎo cān yī dùn, bǎ wǎn zhǎn jiāo hái nán rén, dān shuō le yī gè xiè zì, yě bù wèn nán zǐ xìng míng. qí shí zhè gè nán zǐ, jiù shì tā qián qī de hòu fū. qián qī hái suàn yǒu qíng. liǎng xià lǐ gè zǒu gè lù, bìng jiē guī jiā.
買臣仍操故業,讀書賣柴,行歌如故。會當清明節屆,春寒未盡,買臣從山上刈柴,束作一擔,挑將下來,忽遇着一陣風雨,淋濕敝衣,覺得身上單寒,沒奈何趨入墓間,為暫避計。好容易待至天霽,又覺得飢腸亂鳴,支撐不住。事有湊巧,來了一男一女,祭掃墓前,婦人非別,正是買臣故妻。買臣明明看見,卻似未曾相識,不去睬她。倒是故妻瞧着買臣,見他瑟縮得很,料為饑寒所迫,因將祭畢酒飯,分給買臣,使他飲食。買臣也顧不得羞慚,便即飽餐一頓,把碗盞交還男人,單說了一個謝字,也不問男子姓名。其實這個男子,就是他前妻的後夫。前妻還算有情。兩下里各走各路,並皆歸家。
zhuǎn yǎn jiān yǐ guò shù nián, mǎi chén yǐ jiāng jìn wǔ zhì le, shì huì jī jùn lì rù jīng shàng jì, jì nǎi bù zhàng zhī zǒng míng. suí dài shí wù, bìng zài chē nèi, mǎi chén yuàn wèi yùn zú, gēn lì tóng háng. jì dào zhǎng ān, jí yì què shàng shū, duō rì bù jiàn fā luò. mǎi chén zhǐ hǎo dài zhào gōng chē, shēn biān bìng wú yín qián, hái kuī shàng jì lì lián tā qióng kǔ, gěi jì yǐn shí, cái dé shēng cún. kě qiǎo yì rén zhuāng zhù, zì nán fāng chū shǐ huí lái, mǎi chén céng yǔ shí miàn, nǎi zhǒng mén qiú jiàn, tuō zhù yǐn jìn. zhù què gù quán xiāng yì, biàn tì tā rù bái wǔ dì, wǔ dì fāng cái zhào rù, miàn xún xué shù. mǎi chén shuō chūn qiū, yán chǔ cí, zhèng hé wǔ dì yì zhǐ, suì dé bài wèi zhōng dài fū, yǔ zhuāng zhù tóng shì jìn zhōng. bù yì shì hè yǐ hòu, guān yùn shàng wèi hēng tōng, lǚ shēng bō zhé, zhōng zhì zuò shì miǎn guān, réng zài zhǎng ān jì shí. yòu yuè nián shǐ zhào tā dài zhào.
轉眼間已過數年,買臣已將近五秩了,適會稽郡吏入京上計,計乃簿帳之總名。隨帶食物,並載車內,買臣願為運卒,跟吏同行。既到長安,即詣闕上書,多日不見發落。買臣只好待詔公車,身邊並無銀錢,還虧上計吏憐他窮苦,給濟飲食,才得生存。可巧邑人莊助,自南方出使回來,買臣曾與識面,乃踵門求見,托助引進。助卻顧全鄉誼,便替他入白武帝,武帝方才召入,面詢學術。買臣說《春秋》,言《楚辭》,正合武帝意旨,遂得拜為中大夫,與莊助同侍禁中。不意釋褐以後,官運尚未亨通,屢生波折,終致坐事免官,仍在長安寄食。又閱年始召他待詔。
shì shí wǔ dì fāng yǒu shì nán fāng, yù píng yuè dì, suì lìng mǎi chén chéng jī xiàn cè, qǔ de tóng zhāng mò shòu, lái zuò běn dì zhǎng guān. fù guì dào shǒu le. kàn guān yù zhī mǎi chén jì yì, dài xiǎo zi biǎo míng yuè shì, fāng yǒu tóu xù kě xún. suí shǒu xù rù yuè shì, shì yíng dài fǎ. cóng qián dōng nán yī dài, nán yuè zuì dà, cì wèi mǐn yuè, yòu cì wèi dōng yuè. mǐn yuè wáng wú zhū, shòu fēng zuì zǎo, hàn gāo suǒ fēng. dōng yuè wáng yáo jí nán yuè wáng zhào tuó, shòu fēng jiào chí. yáo wèi huì dì shí suǒ fēng, tuó wèi wén dì shí suǒ fēng, bìng jiàn qián wén. sān guó zi sūn, xiāng chuán wèi jué, zì wú wáng bì bài bēn dōng yuè, bèi tā shā sǐ, wú tài zǐ jū, wáng zǒu mǐn yuè, lǚ sī bào fù fù chóu, cháng quàn mǐn yuè wáng jìn jī dōng yuè. huí yīng qián wén wǔ shí wǔ huí. mǐn yuè wáng yǐng, nǎi fā bīng dōng qīn, dōng yuè dǐ dí bú zhù, shǐ rén xiàng dōu zhōng qiú jiù. wǔ dì zhào wèn qún chén, wǔ ān hóu tián fén, wèi yuè dì liáo yuǎn, bù zú láo shī, dú zhuāng zhù cóng páng bó yì, wèi xiǎo guó yǒu jí, tiān zǐ bù jiù, rú hé fǔ yǔ wàn fāng? wǔ dì yī le zhù yán, biàn qiǎn zhù chí jié dōng xíng, zhì huì jī jùn diào fā shù bīng, shǐ jiù dōng yuè. huì jī shǒu qiān yán bù fā, yóu zhù zhǎn yī sī mǎ, cù lìng fā bīng, nǎi jí yóu hǎi dào jìn jūn, lù xù wǎng yuán. xíng zhì zhōng tú, mǐn yuè bīng yǐ wén fēng tuì qù. dōng yuè wáng lǚ jīng shòu chuàng, kǒng hàn bīng yī fǎn, mǐn yuè zài lái jìn gōng, yīn qǐng jǔ guó nèi xǐ, dé yāo yú yǔn. yú shì dōng yuè wáng yǐ xià, xī shù qiān rù jiāng huái jiān. mǐn yuè wáng yǐng, zì shì bīng qiáng, jì dé zhú qù dōng yuè, fù yù bìng tūn nán yuè. xiū yǎng le sān sì nián, jìng dà jǔ rù nán yuè wáng jìng. nán yuè wáng hú, wèi zhào tuó sūn, wén dé mǐn yuè fàn biān, dàn shǒu wù zhàn, yī miàn shǐ rén fēi zòu hàn tíng, lüè yán liǎng yuè jù wèi fān chén, bù yīng hù xiāng gōng jī, jīn mǐn yuè wú gù qīn chén, chén bù gǎn jǔ bīng, wéi qiú huáng shàng cái duó! wǔ dì lǎn zòu, jí kǒu bāo shǎng, shuō tā shǒu yì jiàn xìn, bù néng bù wèi tā chū shī. dāng xià mìng dà xíng wáng huī jí dà sī nóng hán ān guó, bìng wèi jiāng jūn, yī chū yù zhāng, yī chū huì jī, liǎng lù bìng jìn, zhí tǎo mǐn yuè. huái nán wáng ān, shàng shū jiàn zǔ, wǔ dì bù cóng, dàn chì liǎng lù bīng sù jìn. mǐn yuè wáng yǐng huí jūn jù xiǎn, fáng yù hàn shī. yǐng dì yú shàn, jù zú yǔ móu, nǐ shā yǐng xiè hàn, zú rén duō bàn zàn chéng. suì yóu yú shàn huái rèn jiàn yǐng, bǎ yǐng cì bì, jiù chāi rén jī zhe yǐng shǒu, xiàn yǔ hàn jiāng jūn wáng huī. huī fāng lǜ jūn yú lǐng, jì dé yú shàn lái shǐ, lè de àn bīng bù dòng. yī miàn tōng gào hán ān guó, yī miàn jiāng yǐng shǒu chuán sòng jīng shī, hòu zhào dìng duó. wǔ dì xià zhào bà bīng, qiǎn zhōng láng jiāng chuán yù mǐn yuè, lìng lì wú zhū sūn yáo jūn chǒu wèi wáng, shǐ chéng xiān sì. piān yú shàn xié wēi zì zì, bù fú yáo wáng, yáo wáng chǒu fù qiǎn rén rù bào. wǔ dì yǐ yú shàn zhū yǐng yǒu gōng, bù rú shǐ wáng dōng yuè, quán shì jī mí, nǎi tè pài shǐ cè fēng, bìng yù yú shàn, huà jìng zì shǒu, bù zhǔn yǔ yáo wáng xiāng zhēng. yú shàn zǒng suàn shòu mìng. wǔ dì fù shǐ zhuāng zhù wèi yù nán yuè, nán yuè wáng hú, qǐ shǒu xiè ēn, yuàn qiǎn tài zǐ yīng qí, rù bèi sù wèi, zhuāng zhù suì yǔ yīng qí xié xíng. lù guò huái nán, huái nán wáng ān, yíng zhù rù dōu, biǎo shì yīn qín. zhù céng shòu wǔ dì miàn zhǔ, shùn dào yù huái nán wáng, zhì shì chuán dá dì yì, huái nán wáng ān, zì zhī qián jiàn yǒu wù, huáng kǒng xiè guò, qiě hòu lǐ dài zhù, sī jié jiāo hǎo. zhù bù biàn jiǔ liú, suì yǔ dìng yuē ér bié. wèi hòu wén lián zuò pàn àn zhāng běn. hái zhì zhǎng ān, wǔ dì yīn zhù bù rǔ shǐ mìng, tè bié cì yàn, cóng róng wèn dá. zhì wèn jí jū xiāng shí shì, zhù dá yán shǎo shí jiā pín, zhì wèi yǒu xù fù rén suǒ rǔ, wèi miǎn chàng rán. wǔ dì tīng tā yán zhōng yù yì, jí bài zhù wèi huì jī tài shǒu, shǐ de kuā yào xiāng lín.
是時武帝方有事南方,欲平越地,遂令買臣乘機獻策,取得銅章墨綬,來作本地長官。富貴到手了。看官欲知買臣計議,待小子表明越事,方有頭緒可尋。隨手敘入越事,是縈帶法。從前東南一帶,南越最大,次為閩越,又次為東越。閩越王無諸,受封最早,漢高所封。東越王搖及南越王趙佗,受封較遲。搖為惠帝時所封,佗為文帝時所封,並見前文。三國子孫,相傳未絕,自吳王濞敗奔東越,被他殺死,吳太子駒,亡走閩越,屢思報復父仇,嘗勸閩越王進擊東越。回應前文五十五回。閩越王郢,乃發兵東侵,東越抵敵不住,使人向都中求救。武帝召問群臣,武安侯田蚡,謂越地遼遠,不足勞師,獨莊助從旁駁議,謂小國有急,天子不救,如何撫宇萬方?武帝依了助言,便遣助持節東行,至會稽郡調發戍兵,使救東越。會稽守遷延不發,由助斬一司馬,促令發兵,乃即由海道進軍,陸續往援。行至中途,閩越兵已聞風退去。東越王屢經受創,恐漢兵一返,閩越再來進攻,因請舉國內徙,得邀俞允。於是東越王以下,悉數遷入江淮間。閩越王郢,自恃兵強,既得逐去東越,復欲併吞南越。休養了三四年,竟大舉入南越王境。南越王胡,為趙佗孫,聞得閩越犯邊,但守勿戰,一面使人飛奏漢廷,略言兩越俱為藩臣,不應互相攻擊,今閩越無故侵臣,臣不敢舉兵,唯求皇上裁奪!武帝覽奏,極口褒賞,說他守義踐信,不能不為他出師。當下命大行王恢、及大司農韓安國,並為將軍,一出豫章,一出會稽,兩路並進,直討閩越。淮南王安,上書諫阻,武帝不從,但飭兩路兵速進。閩越王郢回軍據險,防禦漢師。郢弟余善,聚族與謀,擬殺郢謝漢,族人多半贊成。遂由余善懷刃見郢,把郢刺斃,就差人賷着郢首,獻與漢將軍王恢。恢方率軍逾嶺,既得余善來使,樂得按兵不動。一面通告韓安國,一面將郢首傳送京師,候詔定奪。武帝下詔罷兵,遣中郎將傳諭閩越,另立無諸孫繇君丑為王,使承先祀。偏余善挾威自恣,不服繇王,繇王丑復遣人入報。武帝以余善誅郢有功,不如使王東越,權示羈縻,乃特派使冊封,並諭余善,劃境自守,不准與繇王相爭。余善總算受命。武帝復使莊助慰諭南越,南越王胡,稽首謝恩,願遣太子嬰齊,入備宿衛,莊助遂與嬰齊偕行。路過淮南,淮南王安,迎助入都,表示殷勤。助曾受武帝面囑,順道諭淮南王,至是傳達帝意,淮南王安,自知前諫有誤,惶恐謝過,且厚禮待助,私結交好。助不便久留,遂與訂約而別。為後文連坐叛案張本。還至長安,武帝因助不辱使命,特別賜宴,從容問答。至問及居鄉時事,助答言少時家貧,致為友婿富人所辱,未免悵然。武帝聽他言中寓意,即拜助為會稽太守,使得誇耀鄉鄰。
shuí zhī zhù lì rèn yǐ hòu, bìng wú shàn shēng, wǔ dì yào bǎ tā diào guī.
誰知助蒞任以後,並無善聲,武帝要把他調歸。
shì zhí dōng yuè wáng yú shàn, lǚ zhēng bù cháo, chù dòng wǔ dì nù yì, móu jí wǎng tǎo, mǎi chén chéng jī jìn yán dào: dōng yuè wáng yú shàn, xiàng jū quán shān, fù yú zì gù, yī fū shǒu xiǎn, qiān rén jù bù néng shàng, jīn wén tā nán qiān dà zé, qù quán shān yuē wǔ bǎi lǐ, wú xiǎn kě shì, jīn ruò fā bīng fú hǎi, zhí zhǐ quán shān, chén zhōu liè bīng, xí juǎn nán qū, pò dōng yuè bù nán le! wǔ dì shén xǐ, biàn jiāng zhuāng zhù diào hái, shǐ mǎi chén dài rèn huì jī tài shǒu. mǎi chén shòu mìng cí xíng, wǔ dì xiào yǔ dào: fù guì bù guī gù xiāng, rú yī jǐn yè xíng, jīn rǔ kě wèi yī jǐn róng guī le! tiān zǐ dāng wèi dì zé rén, bù yīng tú lìng kuā yào gù xiāng, nǎi dài zhuāng zhù rú cǐ, dài mǎi chén yòu rú cǐ. wú nǎi bù jīng. mǎi chén dùn shǒu bài xiè, wǔ dì fù zhǔ dào: cǐ qù dào jùn, yí jí zhì lóu chuán, chǔ liáng xù xiè, dài jūn jù jìn, bù dé yǒu wéi!
適值東越王余善,屢征不朝,觸動武帝怒意,謀即往討,買臣乘機進言道:「東越王余善,向居泉山,負嵎自固,一夫守險,千人俱不能上,今聞他南遷大澤,去泉山約五百里,無險可恃,今若發兵浮海,直指泉山,陳舟列兵,席捲南趨,破東越不難了!」武帝甚喜,便將莊助調還,使買臣代任會稽太守。買臣受命辭行,武帝笑語道:「富貴不歸故鄉,如衣錦夜行,今汝可謂衣錦榮歸了!」天子當為地擇人,不應徒令誇耀故鄉,乃待莊助如此,待買臣又如此。毋乃不經。買臣頓首拜謝,武帝復囑道:「此去到郡,宜亟治樓船,儲糧蓄械,待軍俱進,不得有違!」
mǎi chén fèng mìng ér chū.
買臣奉命而出。
xiān shì mǎi chén shī guān, cháng zài huì jī shǒu dǐ zhōng, jì jū fàn shí, shǒu dǐ rú jīn zhī huì guǎn xiāng sì. miǎn bù dé zāo rén bái yǎn, rěn shòu yé yú. cǐ cì shòu mìng wèi huì jī tài shǒu, zhèng shì tǔ qì yáng méi de rì zi, tā què cáng zhe yìn shòu, réng chuān le yī jiàn jiù yī, bù xíng zhì dǐ. dǐ zhōng zuò zhe shàng jì jùn lì, fāng zhì jiǔ gāo huì, hān yǐn kuáng hū, jiàn le mǎi chén jìn qù, bìng bù yāo tā rù xí, jǐn guǎn zì jǐ luàn hē. tǒng shì shì lì xiǎo rén. mǎi chén yě bù qù shuō míng, dī tóu qū rù nèi shì, yǔ dǐ zhōng dāng chāi rén yì, yī tóng dàn fàn. dài zhì shí bì, fāng cóng huái zhōng lòu chū shòu dài, suí shēn piāo yáng. yǒu rén cóng páng qiáo zhe, àn àn chēng qí, suì zǒu zhì mǎi chén shēn páng, yǐn shòu chū huái, què xuán zhe yī gè jīn zhāng. xì rèn zhuàn wén, zhèng shì huì jī jùn tài shǒu guān yìn, huāng máng xiàng mǎi chén wèn míng. mǎi chén shàng dàn dàn de dá shuō dào: jīn rì zhèng yì què shòu mìng, jūn děng bù bì zhāng huáng! huà suī rú cǐ, yǐ yǒu rén pǎo chū wài tīng bào gào shàng jì jùn lì. jùn lì děng duō bàn jiǔ zuì, tǒng chì tā shì wàng yǔ hú yán, qì dé bào gào rén tóu jīn bǎo zhàn, fǎn chún xiāng jī dào: rú ruò bù xìn, jǐn kě rù nèi kàn míng. dāng yǒu yī gè mǎi chén gù yǒu, sù lái qiáo bù qǐ mǎi chén, zhì cǐ shǒu xiān zháo máng, qǐ zuò rù shì. piàn kè biàn jí qū chū, pāi shǒu kuáng hū dào: de què shì zhēn, bú shì jiǎ de! dà zhòng tīng le, wú bù hài rán, jí bái shǒu dǐ jùn chéng, tóng sù yì guān, zhì zhōng tíng pái bān zhù lì, zài yóu jùn chéng rù qǐ mǎi chén, qǐng tā chū tíng shòu yè. mǎi chén xú xú chū hù, duó zhì zhōng tíng, dà zhòng shàng kǒng jiǔ hòu shī yí, bìng jiē jiā yì jǐn shèn, bài dǎo dì shàng. bù rú shì, bù zú yǐ jiàn yán liáng shì tài. mǎi chén cái dá tā yī gè bàn lǐ. dài dào dà zhòng qǐ lái, wài miàn yǐ qū rù sì mǎ gāo chē, yíng jiē mǎi chén fù rèn. mǎi chén bié le zhòng rén, dēng chē zì qù, yǒu jǐ gè xiǎng chéng shì qū fèng, yuàn suí mǎi chén dào jùn, dōu bèi mǎi chén fù jué, pèng le yī bí zǐ huī, zhè qiě wú róng xì shuō.
先是買臣失官,嘗在會稽守邸中,寄居飯食,守邸如今之會館相似。免不得遭人白眼,忍受揶揄。此次受命為會稽太守,正是吐氣揚眉的日子,他卻藏着印綬,仍穿了一件舊衣,步行至邸。邸中坐着上計郡吏,方置酒高會,酣飲狂呼,見了買臣進去,並不邀他入席,儘管自己亂喝。統是勢利小人。買臣也不去說明,低頭趨入內室,與邸中當差人役,一同噉飯。待至食畢,方從懷中露出綬帶,隨身飄揚。有人從旁瞧着,暗暗稱奇,遂走至買臣身旁,引綬出懷,卻懸着一個金章。細認篆文,正是會稽郡太守官印,慌忙向買臣問明。買臣尚淡淡的答說道:「今日正詣闕受命,君等不必張皇!」話雖如此,已有人跑出外廳報告上計郡吏。郡吏等多半酒醉,統斥他是妄語胡言,氣得報告人頭筋飽綻,反唇相譏道:「如若不信,盡可入內看明。」當有一個買臣故友,素來瞧不起買臣,至此首先着忙,起座入室。片刻便即趨出,拍手狂呼道:「的確是真,不是假的!」大眾聽了,無不駭然,急白守邸郡丞,同肅衣冠,至中庭排班佇立,再由郡丞入啟買臣,請他出庭受謁。買臣徐徐出戶,踱至中庭,大眾尚恐酒後失儀,並皆加意謹慎,拜倒地上。不如是,不足以見炎涼世態。買臣才答他一個半禮。待到大眾起來,外面已驅入駟馬高車,迎接買臣赴任。買臣別了眾人,登車自去,有幾個想乘勢趨奉,願隨買臣到郡,都被買臣復絕,碰了一鼻子灰,這且無容細說。
wéi mǎi chén chí rù wú jìng, lì mín jiā dào huān yíng, qū jí chē qián, jiù shì wú zhōng fù nǚ, yě lái guān kàn xīn tài shǒu fēng yí, zhēn shì shǎo jiàn duō guài, shèng jí yī shí. mǎi chén cóng rén cóng zhōng wàng jiāng guò qù, yáo jiàn gù qī, yì zhàn lì dào páng, bù yóu de chù qǐ jiù qíng, jì zhe mù qián gěi shí de yú huì, biàn lìng zuǒ yòu hū tā guò lái, tíng chē xì xún. cǐ shí guì jiàn xuán shū, hòu xiān jiǒng bié, nà gù qī yòu xiū yòu huǐ, dào le chē qián, jǐ zhì dāi ruò mù jī. hái shì mǎi chén hé yán yǔ yǔ, cái shuō chū yī liǎng jù huà lái, yuán lái gù qī de hòu fū, zhèng chōng jùn zhōng gōng yì, xiū zhì dào lù, jīng mǎi chén wèn xī qíng xíng, yě jiào tā qián lái xiāng jiàn, shǐ yǔ gù qī tóng zài hòu chē, chí rù jùn yá. dāng xià téng chū hòu yuán fáng wū, lìng tā fū qī tóng jū, gěi yǔ yī shí. bù kě wèi mǎi chén wú qíng. yòu biàn zhào gù rén rù yàn, suǒ yǒu cóng qián diāo huì de qīn yǒu, wú bù bào chóu, xiāng lǐ xī rán chēng sòng. wéi gù qī zhuī huǐ bù liǎo, suī shàng yī shí wú kuī, dào dǐ bù dé jǐn yī měi shí, qiě jiàn mǎi chén yǐ lìng qǔ qī shì, xiǎng shòu xiàn chéng fù guì, zì jǐ céng shòu kǔ duō nián, wèi le yī shí qì fèn, jìng zhì bié jià, fǎn jiāng huáng táng guì juàn, píng bái dì ràng zhū tā rén, rú hé gān xīn? zuǒ sī yòu xiǎng, wú kě wǎn huí, hái shì zì jǐn liǎo shì, suì chéng hòu fū wài chū shí, tóu huán bì mìng. mǎi chén yīn fù shuǐ nán shōu, shì nán zài fǎn, tè dì shōu yǎng yuán zhōng, yě suàn shì bù wàng jiù yì. cái jīng yī yuè, jí wén gù qī zì yì shēn wáng, dào yě tàn xī bù zhì. yīn jí qǔ chū qián cái, lìng tā hòu fū mǎi guān liàn zàng, zhè yě bù zài huà xià. fù shuǐ nán shōu, běn tài gōng wàng gù shì, hòu rén duō wù zuò mǎi chén yí wén, shǐ chuán zhōng bìng wèi zài jí, gù bù wàng rén.
惟買臣馳入吳境,吏民夾道歡迎,趨集車前,就是吳中婦女,也來觀看新太守丰儀,真是少見多怪,盛極一時。買臣從人叢中望將過去,遙見故妻,亦站立道旁,不由的觸起舊情,記着墓前給食的余惠,便令左右呼她過來,停車細詢。此時貴賤懸殊,後先迥別,那故妻又羞又悔,到了車前,幾至呆若木雞。還是買臣和顏與語,才說出一兩句話來,原來故妻的後夫,正充郡中工役,修治道路,經買臣問悉情形,也叫他前來相見,使與故妻同載後車,馳入郡衙。當下騰出後園房屋,令他夫妻同居,給與衣食。不可謂買臣無情。又遍召故人入宴,所有從前叼惠的親友,無不報酬,鄉里翕然稱頌。惟故妻追悔不了,雖尚衣食無虧,到底不得錦衣美食,且見買臣已另娶妻室,享受現成富貴,自己曾受苦多年,為了一時氣忿,竟至別嫁,反將黃堂貴眷,平白地讓諸他人,如何甘心?左思右想,無可挽回,還是自盡了事,遂乘後夫外出時,投繯畢命。買臣因覆水難收,勢難再返,特地收養園中,也算是不忘舊誼。才經一月,即聞故妻自縊身亡,倒也嘆息不置。因即取出錢財,令她後夫買棺殮葬,這也不在話下。覆水難收,本太公望故事,後人多誤作買臣遺聞,史傳中並未載及,故不妄人。
qiě shuō mǎi chén dào rèn, zūn zhe wǔ dì miàn yù, zhì bèi chuán xiè, zhuān dài cháo tíng chū bīng, zhù tǎo dōng yuè. shì wǔ dì wù tīng wáng huī, yòu jī xiōng nú, wú xiá nán gù, suǒ yǐ bǎ dōng yuè shì gē qǐ, dàn xiàng běi fāng yù bèi chū shī.
且說買臣到任,遵着武帝面諭,置備船械,專待朝廷出兵,助討東越。適武帝誤聽王恢,誘擊匈奴,無暇南顧,所以把東越事擱起,但向北方預備出師。
hàn zì wén jǐng yǐ lái, lǚ yòng hé qīn zhèng cè, lóng luò xiōng nú. xiōng nú zǒng suàn yǔ hàn yán hé, wèi cháng dà jǔ rù fàn, wéi xiǎo xiǎo qīn lüè, zài suǒ bù miǎn. cháo tíng yì wèi gǎn chí fáng, lǚ xuǎn míng chén měng jiāng, chū shǒu biān jiāng. dāng shí yǒu gè shàng jùn tài shǒu lǐ guǎng, xì lǒng xī chéng jì rén, xiāo yǒng jué lún, yóu zhǎng qí shè, wén dì shí chū jī xiōng nú, bì dí shén zhòng, yǐ dé zhuó wèi wǔ qí cháng shì, zhì wú chǔ pàn mìng, yě suí zhōu yà fū chū zhēng, tū zhèn qiān qí, zhe yǒu dà gōng, zhǐ yīn tā sī shòu liáng yìn, gōng zuì xiāng dǐ, gù zhǐ diào wèi shàng gǔ tài shǒu. shàng gǔ wèi chū sài yào chōng, měi yù xiōng nú bīng zhì, guǎng bì qīn shēn chū dí, wèi shì zú xiān, diǎn shǔ guó guān míng. gōng sūn kūn xié, cháng qì yǔ jǐng dì dào: lǐ guǎng cái qì wú shuāng, kě xī qīng dí, tǎng yǒu cuò shī, kǒng wáng yī xiāo jiāng, bù rú nèi diào wèi shì. jǐng dì nǎi xǐ guǎng rù shǒu shàng jùn. shàng jùn zài yàn mén nèi, jù lǔ jiào yuǎn, piān guǎng shēng xìng hǎo dòng, wǎng wǎng zì chū xún biān. yī rì chū wài tàn shào, cù yù xiōng nú bīng shù qiān rén, fēng yōng qián lái, guǎng shǒu xià zhǐ yǒu bǎi yú qí, rú hé duì dí? zhàn wú kě zhàn, zǒu bù jí zǒu, tā què cóng róng xià mǎ, jiě ān zuò zhe. xiōng nú bīng yí yǒu guǐ móu, dào yě wèi gǎn xiāng bī. huì yǒu yī bái mǎ jiāng jūn chū zhèn wàng guǎng, pì nì zì rú, guǎng jìng yī yuè shàng mǎ, jǐn dài jiàn qí shí yú rén, xiàng qián bēn qù, zhì yǔ bái mǎ jiāng jūn xiāng jìn. zhāng gōng fā shǐ, sōu de yī shēng, lì jiāng bái mǎ jiāng jūn shè bì, zài huí zhì yuán chù, tiào luò mǎ xià, zuò wò zì yóu. xiōng nú bīng shǐ zhōng huái yí, xiāng chí zhì mù bìng jiē tuì huí. sì shì guǎng míng yì shèng. què shì yǒu dǎn yǒu shí, kě xī mìng yùn qiàn jiā.
漢自文景以來,屢用和親政策,籠絡匈奴。匈奴總算與漢言和,未嘗大舉入犯,惟小小侵掠,在所不免。朝廷亦未敢弛防,屢選名臣猛將,出守邊疆。當時有個上郡太守李廣,系隴西成紀人,驍勇絕倫,尤長騎射,文帝時出擊匈奴,斃敵甚眾,已得擢為武騎常侍,至吳楚叛命,也隨周亞夫出征,突陣搴旗,著有大功,只因他私受梁印,功罪相抵,故只調為上谷太守。上谷為出塞要衝,每遇匈奴兵至,廣必親身出敵,為士卒先,典屬國官名。公孫昆邪,嘗泣語景帝道:「李廣材氣無雙,可惜輕敵,倘有挫失,恐亡一驍將,不如內調為是。」景帝乃徙廣入守上郡。上郡在雁門內,距虜較遠,偏廣生性好動,往往自出巡邊。一日出外探哨,猝遇匈奴兵數千人,蜂擁前來,廣手下只有百餘騎,如何對敵?戰無可戰,走不及走,他卻從容下馬,解鞍坐着。匈奴兵疑有詭謀,倒也未敢相逼。會有一白馬將軍出陣望廣,睥睨自如,廣竟一躍上馬,僅帶健騎十餘人,向前奔去,至與白馬將軍相近。張弓發矢,颼的一聲,立將白馬將軍射斃,再回至原處,跳落馬下,坐臥自由。匈奴兵始終懷疑,相持至暮並皆退回。嗣是廣名益盛。卻是有膽有識,可惜命運欠佳。
wǔ dì sù wén guǎng míng, tè diào rù wèi wèi yāng gōng wèi wèi, yòu jiāng biān jùn tài shǒu chéng bù shí, yì zhào huí jīng shī, shǐ wèi zhǎng lè gōng wèi wèi. guǎng yòng bīng shàng kuān, suí biàn xíng zhǐ, bù jū háng wǔ, bù jī diāo dǒu, shǐ tā rén rén zì wèi, què yì bù zāo dí rén àn suàn. bù shí yòng bīng shàng yán, bù qǔ bì zhěng, chì hòu bì zhōu, bù zhòng dāng jǐn shòu yuē shù, bù dé shǎo wéi jūn lǜ, dí rén yì pà tā yán zhěng, wèi gǎn xiāng fàn. liǎng jiāng dōu fáng biān néng shǒu, shì zú pō yuàn cóng lǐ guǎng, bù yuàn cóng chéng bù shí. bù shí yě tuī zhòng guǎng cái, dàn wèi kuān yì zhì shī, níng kě cóng yán. zhè shì zhèng lùn. yīn cǐ liǎng rén míng wàng xiāng tóng, jiāng lüè bù tóng.
武帝素聞廣名,特調入為未央宮衛尉,又將邊郡太守程不識,亦召回京師,使為長樂宮衛尉。廣用兵尚寬,隨便行止,不拘行伍,不擊刁斗,使他人人自衛,卻亦不遭敵人暗算。不識用兵尚嚴,部曲必整,斥堠必周,部眾當謹受約束,不得少違軍律,敵人亦怕他嚴整,未敢相犯。兩將都防邊能手,士卒頗願從李廣,不願從程不識。不識也推重廣才,但謂寬易致失,寧可從嚴。這是正論。因此兩人名望相同,將略不同。
zhì wǔ dì yuán guāng yuán nián, wǔ dì yú jiàn yuán liù nián hòu, gǎi chēng yuán guāng yuán nián. fù lìng lǐ guǎng chéng bù shí wèi jiāng jūn, chū tún shuò fāng. yuè nián, xiōng nú fù qiǎn shǐ zhì hàn, shēn qǐng hé qīn. dà xíng wáng huī, wèi bù rú yǔ tā jué hǎo, xiāng jī jìn bīng. hán ān guó yǐ wèi yù shǐ dài fū, dú zhǔ zhāng hé qīn, miǎn de láo shī. wǔ dì biàn wèn qún chén, qún chén duō zàn tóng hán yì, nǎi qiǎn guī fān shǐ, réng yǔn hé qīn. piān yǒu yàn mén jùn mǎ yì rén niè yī, nián lǎo shì lì, rù dōu jìn yè wáng huī, shuō shì xiōng nú zhōng wèi biān huàn, jīn chéng tā hé qīn wú bèi, yòu lìng rù sāi, fú bīng yāo jī, bì huò dà shèng. huī běn yù jī lǔ yāo gōng, zhì cǐ tīng le yī yán, yòu jué dé xìng zhì bó fā, lì kè zòu wén. wǔ dì nián shào qì shèng, yě wèi suǒ dòng, zài zhào qún chén huì yì. hán ān guó yòu chū lái fǎn duì, yǔ wáng huī zhēng lùn tíng qián, gè zhí yī shì. wáng huī shuō dào: bì xià jí wèi shù nián, wēi jiā sì hǎi, tǒng yī huá yí, dú xiōng nú qīn dào bù yǐ, sì wú jì dàn, ruò fēi shè fǎ tòng jī, rú hé shì wēi! ān guó bó shuō dào: chén wén gāo huáng dì bèi kùn píng chéng, qī rì bù shí, jí chū wéi fǎn dōu, bù xiāng chóu yuàn, kě jiàn shèng rén yǐ tiān xià wèi xīn, bù yuàn xié sī hài gōng. zì yǔ xiōng nú hé qīn, lì jí wǔ shì, gù chén yǐ wèi bù rú zhǔ hé! huī yòu shuō dào: cǐ yǔ shí sì shì ér fēi. cóng qián gāo huáng dì bù qù bào yuàn, nǎi yīn tiān xià xīn dìng, bù yīng lǚ cì xìng shī, láo wǒ rén mín. jīn hǎi nèi jiǔ ān, zhǐ yǒu xiōng nú lǚ lái kòu biān, cháng wèi mín huàn, sǐ shāng lěi lěi, huì chē xiāng wàng. zhè zhèng rén rén jūn zǐ, yǐn wèi tòng xīn, nài hé bù chéng jī jī zhú ne! ān guó yòu shēn bó dào: chén wén bīng fǎ yǒu yán, yǐ bǎo dài jī, yǐ yì dài láo, suǒ yǐ bù zhàn qū rén, ān zuò tuì dí. jīn yù juǎn jiǎ qīng jǔ, zhǎng qū shēn rù, chén kǒng dào yuǎn lì jié, fǎn wèi dí qín, gù jué yì zhǔ hé, bù yuàn zhǔ zhàn! huī yáo shǒu dào: hán yù shǐ tú dú bīng shū, wèi ān bīng lüè, ruò shǐ wǒ bīng qīng jìn, yuán shì kě yú, jīn dāng yòu bǐ rù sāi, shè fú yāo jī, shǐ tā zuǒ yòu shòu dí, jìn tuì liǎng nán, chén liào qín qú huò chǒu, zài cǐ yī jǔ, kě bǎo dé yǒu lì wú hài ne! kàn rǔ zuò lái.
至武帝元光元年,武帝於建元六年後,改稱元光元年。復令李廣程不識為將軍,出屯朔方。越年,匈奴復遣使至漢,申請和親。大行王恢,謂不如與他絕好,相機進兵。韓安國已為御史大夫,獨主張和親,免得勞師。武帝遍問群臣,群臣多贊同韓議,乃遣歸番使,仍允和親。偏有雁門郡馬邑人聶壹,年老嗜利,入都進謁王恢,說是匈奴終為邊患,今乘他和親無備,誘令入塞,伏兵邀擊,必獲大勝。恢本欲擊虜邀功,至此聽了壹言,又覺得興致勃發,立刻奏聞。武帝年少氣盛,也為所動,再召群臣會議。韓安國又出來反對,與王恢爭論廷前,各執一是。王恢說道:「陛下即位數年,威加四海,統一華夷,獨匈奴侵盜不已,肆無忌憚,若非設法痛擊,如何示威!」安國駁說道:「臣聞高皇帝被困平城,七日不食,及出圍返都,不相仇怨,可見聖人以天下為心,不願挾私害公。自與匈奴和親,利及五世,故臣以為不如主和!」恢又說道:「此語實似是而非。從前高皇帝不去報怨,乃因天下新定,不應屢次興師,勞我人民。今海內久安,只有匈奴屢來寇邊,常為民患,死傷累累,槥車相望。這正仁人君子,引為痛心,奈何不乘機擊逐呢!」安國又申駁道:「臣聞兵法有言,以飽待飢,以逸待勞,所以不戰屈人,安坐退敵。今欲卷甲輕舉,長驅深入,臣恐道遠力竭,反為敵擒,故決意主和,不願主戰!」恢搖首道:「韓御史徒讀兵書,未諳兵略,若使我兵輕進,原是可虞,今當誘彼入塞,設伏邀擊,使他左右受敵,進退兩難,臣料擒渠獲丑,在此一舉,可保得有利無害呢!」看汝做來。
wǔ dì tīng le duō shí, yě jué dé huī jì kě yòng, jué cóng huī yì, suì shǐ hán ān guó wèi hù jūn jiāng jūn, wáng huī wèi jiāng tún jiāng jūn, tài pú gōng sūn hè wèi qīng chē jiāng jūn, wèi wèi lǐ guǎng wèi xiāo qí jiāng jūn, dà zhōng dài fū lǐ xī wèi cái guān jiāng jūn, lǜ tóng bīng mǎ sān shí duō wàn, qiāo qiāo chū fā. xiān lìng niè yī chū sài hù shì, wǎng jiàn jūn chén dān yú, xiōng nú guó zhǔ míng, jiàn qián. yuàn jǔ mǎ yì chéng xiàn lǔ. dān yú shì xìn fēi xìn, biàn wèn niè yī dào: rǔ běn shāng mín, zěn néng xiàn chéng? niè yī dá dào: wǒ yǒu tóng zhì shù bǎi rén, ruò hùn rù mǎ yì, zhǎn le lìng chéng, guǎn jiào quán chéng kě qǔ, cái wù kě dé, dàn wàng dān yú fā bīng jiē yīng, bìng lù wēi láo, zì bù zhì yǒu tā huàn le! dān yú běn lái tān lì, wén yán shén xǐ, lì pài bù mù suí zhe niè yī, xiān rù mǎ yì, qí niè yī dé zhǎn shǒu lìng, rán hòu jìn bīng. niè yī fǎn zhì mǎ yì, xiān yǔ yì lìng mì móu, tí chū sǐ qiú shù míng, xiāo le shǒu jí, xuán zhū chéng shàng, tuō yán shì lìng chéng tóu lú, kuáng shì xiōng nú lái shǐ. lái shǐ xìn yǐ wèi rán, máng qù huí bào jūn chén dān yú, dān yú biàn lǐng bīng shí wàn, qīn lái jiē yīng, lù guò wǔ zhōu, jù mǎ yì shàng bǎi yú lǐ, dàn jiàn yán tú tǒng shì shēng chù, dú wú yī gè mù rén, wèi miǎn chà yì qǐ lái, kě qiǎo lù páng yǒu yī tíng bǎo, liào xiǎng bǎo nèi dìng yǒu tíng wèi, hé bù qín zhù le tā, wèn míng dǐ xì? dāng xià zhǐ huī rén mǎ, bǎ tíng wéi zhù, tíng nèi chú wèi shǐ wài, zhǐ yǒu shǒu bīng bǎi rén, wú fēi shì liào wàng dí qíng, tōng bào biān xùn. cǐ cì tíng wèi dé le jūn lìng, yáng shì zhèn jìng, shǐ dí bù yí, suǒ yǐ liú zhù tíng nèi, shuí liào bèi xiōng nú bīng mǎ, tuán tuán wéi zhù, ruò dà gū tíng, rú hé gù shǒu? méi nài hé chū jiàng xiōng nú, bào zhī hàn jiāng mì móu. dān yú qiě jīng qiě xǐ, huāng máng tuì hái, jí chí rù sài wài, é shǒu xiàng qìng dào: wǒ dé wèi shǐ, shí yāo tiān yòu! yī miàn shuō, yī miàn zhào guò wèi shǐ, tè fēng tiān wáng. què shì tǎng lái fù guì, kě xī hán yì tān shēng.
武帝聽了多時,也覺得恢計可用,決從恢議,遂使韓安國為護軍將軍,王恢為將屯將軍,太僕公孫賀為輕車將軍,衛尉李廣為驍騎將軍,大中大夫李息為材官將軍,率同兵馬三十多萬,悄悄出發。先令聶壹出塞互市,往見軍臣單于,匈奴國主名,見前。願舉馬邑城獻虜。單于似信非信,便問聶壹道:「汝本商民,怎能獻城?」聶壹答道:「我有同志數百人,若混入馬邑,斬了令丞,管教全城可取,財物可得,但望單于發兵接應,並錄微勞,自不致有他患了!」單于本來貪利,聞言甚喜,立派部目隨着聶壹,先入馬邑,俟聶壹得斬守令,然後進兵。聶壹返至馬邑,先與邑令密謀,提出死囚數名,梟了首級,懸諸城上,託言是令丞頭顱,誑示匈奴來使。來使信以為然,忙去回報軍臣單于,單于便領兵十萬,親來接應,路過武州,距馬邑尚百餘里,但見沿途統是牲畜,獨無一個牧人,未免詫異起來,可巧路旁有一亭堡,料想堡內定有亭尉,何不擒住了他,問明底細?當下指揮人馬,把亭圍住,亭內除尉史外,只有守兵百人,無非是瞭望敵情,通報邊訊。此次亭尉得了軍令,佯示鎮靜,使敵不疑,所以留住亭內,誰料被匈奴兵馬,團團圍住,偌大孤亭,如何固守?沒奈何出降匈奴,報知漢將秘謀。單于且驚且喜,慌忙退還,及馳入塞外,額手相慶道:「我得尉史,實邀天佑!」一面說,一面召過尉史,特封天王。卻是儻來富貴,可惜含義貪生。
shì shí wáng huī yǐ chāo chū dài jùn, nǐ xí xiōng nú bīng bèi hòu, jié duó zī zhòng, mò wén dān yú tuì guī, bù shèng jīng yà, zì sī suí shēn bīng shì, bù guò èr sān wàn rén, zěn néng dí dé guò xiōng nú dà duì, bù rú zòng dí chū sài, hái hǎo bǎo quán zì jǐ shēng mìng, suì liǎn bīng bù chū, xuán qiě yǐn hái. jì yǒu jīn rì, hé bì dāng chū! hán ān guó děng dài lǐng dà jūn, fēn zhù mǎ yì jìng nèi, hǎo jǐ rì bù jiàn dòng jìng, jí máng biàn jì chū jī, chí zhì sāi xià, nà xiōng nú bīng zǎo yǐ dùn qù, yī xiē ér méi yǒu xíng yǐng le, zhǐ hǎo kōng shǒu huí dōu. ān guó běn bù zàn chéng huī yì, dāng rán wú zuì, gōng sūn hè děng yì dé miǎn qiǎn. dú wáng huī nǎi shì shǒu móu, wú gù láo shī, qīng zì zòng dí, yǎn jiàn shì wú gōng yǒu zuì, yīng gāi shòu xíng. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
是時王恢已抄出代郡,擬襲匈奴兵背後,截奪輜重,驀聞單于退歸,不勝驚訝,自思隨身兵士,不過二三萬人,怎能敵得過匈奴大隊,不如縱敵出塞,還好保全自己生命,遂斂兵不出,旋且引還。既有今日,何必當初!韓安國等帶領大軍,分駐馬邑境內,好幾日不見動靜,急忙變計出擊,馳至塞下,那匈奴兵早已遁去,一些兒沒有形影了,只好空手回都。安國本不贊成恢議,當然無罪,公孫賀等亦得免譴。獨王恢乃是首謀,無故勞師,輕自縱敵,眼見是無功有罪,應該受刑。小子有詩嘆道:
lóu jìng hé qīn yuán xià cè, wáng huī yòu dí qǐ liáng móu,
婁敬和親原下策,王恢誘敵豈良謀,
láo shī sà wàn qīng tiāo xìn, yī sǐ yóu nán xiè zhǔ yōu.
勞師卅萬輕挑釁,一死猶難謝主憂。
bì jìng wáng huī shì fǒu zuò zuì, qiě kàn xià huí zài xiáng.
畢竟王恢是否坐罪,且看下回再詳。
tān zhī yī zì, wú lùn nán fù, jiē bù kě fàn. shì guān běn huí zhī zhū mǎi chén qī, jí dà xíng wáng huī, shì jī bù tóng, ér zhì sǐ zé tóng, gài wú yī fēi tān zì wù zhī ěr, mǎi chén qī zhī qiú qù, shì zhì zài tān fù, wáng huī zhī yòu xiōng nú, shì zhì zài tān gōng, zú zhī tān fù zhě qīng sàng míng jié, wú jiù yú pín, tān gōng zhě tú fèi jī móu, fǎn zhì zuò zuì. hòu huǐ nán zhuī, zhōng guī zì shā, yì hé ruò bù tān zhī wèi yù hū! shì gù mǎi chén qī zhī zhì sǐ, bù néng yuàn mǎi chén zhī bó qíng, wáng huī zhī zhì sǐ, bù néng yuàn wǔ dì zhī guǎ dé, yào zhī jiē zì qǔ ér yǐ. shì zhī hǎo tān zhě qí jiàn zhū!
貪之一字,無論男婦,皆不可犯。試觀本回之朱買臣妻,及大行王恢,事跡不同,而致死則同,蓋無一非貪字誤之耳,買臣妻之求去,是志在貪富,王恢之誘匈奴,是志在貪功,卒之貪富者輕喪名節,無救於貧,貪功者徒費機謀,反致坐罪。後悔難追,終歸自殺,亦何若不貪之為愈乎!是故買臣妻之致死,不能怨買臣之薄情,王恢之致死,不能怨武帝之寡德,要之皆自取而已。世之好貪者其鑒諸!