strong bǎo chǔ jūn sì hào yǔ yàn liú yí zhǔ gāo zǔ shēng xiá strong
保儲君四皓與宴 留遺囑高祖升遐
què shuō gāo zǔ dào le huái nán, lián jiē liǎng cì xǐ bào, yī jí yóu zhǎng shā wáng wú chén, qiǎn rén xiàn shàng yīng bù shǒu jí, gāo zǔ kàn yàn shǔ shí, bān zhào bāo gōng, jiāo yǔ lái shǐ dài huí. yī shì yóu zhōu bó fā lái de jié yīn, nǎi shì zhuī jī chén xī, zhì dāng chéng pò miè xī zhòng, jiāng xī cì sǐ, xiàn yǐ xī píng dài jùn, jí yàn mén yún zhōng zhū dì, hòu zhào dìng duó yún yún. gāo zǔ fù chí zhào yǔ bó, jiào tā bān shī. zhōu bó liú dài, jiàn sān shí bā huí. wéi huái nán yǐ fēng yǔ zi zhǎng, chǔ wáng jiāo fù guī yuán zhèn, dú jīng wáng jiǎ zǒu sǐ yǐ hòu, bìng wú zǐ sì, tè gǎi jīng dì wèi wú guó, lì xiōng zhòng zi bì wèi wú wáng. bì běn wèi pèi hóu, nián fāng ruò guàn, lǚ lì guò rén, cǐ cì gāo zǔ tǎo bù, bì yì suí xíng, lín zhàn xiān qū, shā dí shén zhòng. gāo zǔ yīn wú dì qīng hàn, xū yòng zhuàng wáng zhèn shǒu, fāng kě wú huàn, nǎi tè shǐ bì wáng wú. bì shòu mìng rù xiè, gāo zǔ liú shén xì shì, jiàn tā miàn mù guǎng hàn, yǐn dài shā qì, bù yóu de ào huǐ qǐ lái. biàn chàng rán yǔ bì dào: rǔ zhuàng yǒu fǎn xiāng, nài hé? shuō dào cǐ jù, yòu wèi biàn shōu huí chéng mìng, dà fèi chóu chú. bì àn àn shēng jīng, jiù dì fǔ fú, gāo zǔ shǒu fǔ bì bèi dào: hàn hòu wǔ shí nián, dōng nán yǒu luàn, mò fēi jiù yīng zài rǔ shēn? rǔ dāng niàn tiān xià tóng xìng yī jiā, shèn wù móu fǎn, qiè jì! qiè jì! jì zhī bì yǒu fǎn xiāng, hé fáng shōu huí chéng mìng, qiě wǔ shí nián hòu zhī luàn shì, gāo zǔ rú hé yù zhī? cǐ huò yīn shǐ bǐ hǎo yú, gù yǒu shì jì zài, wèi zú shēn xìn. bì lián chēng bù gǎn, gāo zǔ nǎi lìng tā qǐ lái, yòu zhǔ fù shù yǔ, cái shǐ tuì chū. bì jí zhěng zhuāng qù qì. sì shì zǐ dì fēn fēng, gòng jì bā guó, qí chǔ dài wú zhào liáng huái yáng huái nán, chú chǔ wáng jiāo wú wáng bì wài, yú jiē xì gāo zǔ qīn zi. gāo zǔ yǐ wèi gǔ ròu zhì qīn, dāng wú yì zhì, jiù shì wú wáng bì, yǐ lù fǎn xiāng, hái dào shì yóu zi bǐ ér, bù bì guò lǜ, shuí zhī hòu lái jìng biàn shēng bù cè ne?
卻說高祖到了淮南,連接兩次喜報,一即由長沙王吳臣,遣人獻上英布首級,高祖看驗屬實,頒詔褒功,交與來使帶回。一是由周勃發來的捷音,乃是追擊陳豨,至當城破滅豨眾,將豨刺死,現已悉平代郡,及雁門雲中諸地,候詔定奪云云。高祖復馳詔與勃,叫他班師。周勃留代,見三十八回。惟淮南已封與子長,楚王交復歸原鎮,獨荊王賈走死以後,並無子嗣,特改荊地為吳國,立兄仲子濞為吳王。濞本為沛侯,年方弱冠,膂力過人,此次高祖討布,濞亦隨行,臨戰先驅,殺敵甚眾。高祖因吳地輕悍,須用壯王鎮守,方可無患,乃特使濞王吳。濞受命入謝,高祖留神細視,見他面目獷悍,隱帶殺氣,不由的懊悔起來。便悵然語濞道:「汝狀有反相,奈何?」說到此句,又未便收回成命,大費躊躇。濞暗暗生驚,就地俯伏,高祖手撫濞背道:「漢後五十年,東南有亂,莫非就應在汝身?汝當念天下同姓一家,慎勿謀反,切記!切記!」既知濞有反相,何妨收回成命,且五十年後之亂事,高祖如何預知?此或因史筆好諛,故有是記載,未足深信。濞連稱不敢,高祖乃令他起來,又囑咐數語,才使退出。濞即整裝去訖。嗣是子弟分封,共計八國,齊楚代吳趙梁淮陽淮南,除楚王交吳王濞外,余皆系高祖親子。高祖以為骨肉至親,當無異志,就是吳王濞,已露反相,還道是猶子比兒,不必過慮,誰知後來竟變生不測呢?
zhè qiě màn biǎo.
這且慢表。
qiě shuō gāo zǔ zì huái nán qǐ bì, dōng xíng guò lǔ, qiǎn guān bèi jù tài láo, wǎng sì kǒng zǐ. dài sì bì fù mìng, gǎi dào xī xíng. tú zhōng jiàn chuàng fù fā, cōng cōng rù guān, hái jū zhǎng lè gōng, yī wò shù rì. qī jī zǎo xī shì cè, jiàn gāo zǔ shēn S yín Y bù chuò, gé wài dān yōu, dāng xià qù biàn chén cí, zài sì yù qǐng, yào gāo zǔ bǎo quán mǔ zǐ xìng mìng. gāo zǔ àn xiǎng, zhǐ yǒu fèi lì tài zǐ yī fǎ, shàng kě bǎo tā mǔ zǐ, yīn cǐ jiù shì chóng tí, jué yì fèi lì. zhāng liáng wèi tài zǐ shǎo fù, yì nán zuò shì, biàn shǒu xiān rù jiàn, shuō le xǔ duō yán cí, gāo zǔ zhǐ shì bù cǎi. liáng zì sī píng rì jìn yán, duō jiàn xìn cóng, cǐ fān nǎi gé bù xiāng rù, liào nán zài yǔ, bù rú tuì guī, hǎo jǐ rì dù mén xiè kè, tuō bìng bù chū. dāng shí nǎo le tài zǐ tài fù shū sūn tōng, rù gōng qiáng jiàn dào: cóng qián jìn xiàn gōng chǒng ài lí jī, fèi qù tài zǐ shēn shēng, jìn guó luàn le hǎo jǐ shí nián, qín shǐ huáng bù zǎo lì fú sū, zì zhì miè sì, yóu wèi bì xià suǒ qīn jiàn. jīn tài zǐ rén xiào, tiān xià gòng wén, lǚ hòu yǔ bì xià, jiān kǔ tóng cháng, zhǐ shēng tài zǐ yī rén, rú hé wú duān bèi qì? jīn bì xià bì yù fèi dí lì shǎo, chén qíng yuàn xiān sǐ, jiù yòng jǐng xuè sǎ dì bà. shuō zhe, jí bá chū jiàn lái, jìng yù zì wěn. gāo zǔ huāng máng yáo shǒu, jiào tā bù bì zì jǐn, qiě yǔ yǔ dào: wǒ bù guò ǒu chū xì yán, jūn nài hé shì zuò zhēn qíng? jìng lái shī jiàn, xìng wù rú cǐ wù huì! tōng nǎi bǎ jiàn fàng xià, fù dá shuō dào: tài zǐ wèi tiān xià gēn běn, gēn běn yī yáo, tiān xià zhèn dòng, nài hé yǐ tiān xià wèi xì lī? gāo zǔ dào: wǒ tīng jūn yán, bù yì tài zǐ le! tōng nǎi qū tuì. jì ér nèi wài qún chén, yì duō shàng shū gù zhēng, lèi dé gāo zǔ zuǒ yòu liǎng nán, jì bù biàn qiáng wéi zhòng yì, yòu bù hǎo guò jù ài jī, zhǐ hǎo yán dàng guò qù, zài zuò hòu tú.
且說高祖自淮南啟蹕,東行過魯,遣官備具太牢,往祀孔子。待祀畢復命,改道西行。途中箭創復發,匆匆入關,還居長樂宮,一臥數日。戚姬早夕侍側,見高祖呻S吟Y不輟,格外擔憂,當下覷便陳詞,再四籲請,要高祖保全母子性命。高祖暗想,只有廢立太子一法,尚可保他母子,因此舊事重提,決議廢立。張良為太子少傅,義難坐視,便首先入諫,說了許多言詞,高祖只是不睬。良自思平日進言,多見信從,此番乃格不相入,料難再語,不如退歸,好幾日杜門謝客,託病不出。當時惱了太子太傅叔孫通,入宮強諫道:「從前晉獻公寵愛驪姬,廢去太子申生,晉國亂了好幾十年,秦始皇不早立扶蘇,自致滅祀,尤為陛下所親見。今太子仁孝,天下共聞,呂后與陛下,艱苦同嘗,只生太子一人,如何無端背棄?今陛下必欲廢嫡立少,臣情願先死,就用頸血灑地罷。」說着,即拔出劍來,竟欲自刎。高祖慌忙搖手,叫他不必自盡,且與語道:「我不過偶出戲言,君奈何視作真情?竟來尸諫,幸勿如此誤會!」通乃把劍放下,復答說道:「太子為天下根本,根本一搖,天下震動,奈何以天下為戲哩?」高祖道:「我聽君言,不易太子了!」通乃趨退。既而內外群臣,亦多上書固爭,累得高祖左右兩難,既不便強違眾意,又不好過拒愛姬,只好延宕過去,再作後圖。
jì ér chuāng bìng shǎo chài, zhì jiǔ gōng zhōng, tè zhào tài zǐ yíng shì yàn. tài zǐ yíng yīng zhào rù gōng, sì hào yī tóng jìn qù, qí tài zǐ xíng guò le lǐ, yì jiē shàng qián bài yè. gāo zǔ qiáo zhe, tǒng shì xū méi sì xuě, dào mào yán yán, xīn zhōng jīng yì de hěn, biàn gù wèn tài zǐ dào: zhè sì lǎo nǎi shì hé rén? tài zǐ shàng wèi dá yán, sì hào yǐ zì xù xìng míng. gāo zǔ è rán dào: gōng děng biàn shì shāng shān sì hào me? wǒ qiú gōng yǐ yuè shù nián, gōng děng bì wǒ bù zhì, jīn wèi hé dào cǐ, cóng wú ér yóu xíng? sì hào qí shēng dào: bì xià qīng shì shàn mà, chén děng yì bù shòu rǔ, suǒ yǐ wéi mìng bù lái. jīn wén tài zǐ rén xiào, gōng jìng ài shì, tiān xià dū yán jǐng mù yì, yuàn wèi tài zǐ xiào sǐ. chén děng tǐ niàn yú qíng, gù tè yuǎn dào lái cóng, jìng zuǒ tài zǐ. gāo zǔ xú xú shuō dào: gōng děng kěn lái fǔ zuǒ wǒ ér, hái yǒu hé yán? xìng shǐ zhōng bǎo hù, wú zhì shī dé. sì hào wěi wěi tīng mìng, yī cì fèng shāng shàng shòu. gāo zǔ miǎn qiáng jiē yǐn, qiě shǐ sì hào yī tóng zuò xià, gòng yǐn shù zhī. yuē yǒu yī liǎng gè shí chén, gāo zǔ zǒng jué guǎ huān, jiù mìng tài zǐ tuì qù. tài zǐ qǐ zuò, sì hào yì qǐ, suí zhe tài zǐ, xiè yàn ér chū. gāo zǔ jí zhào qī jī zhì qián, zhǐ shì sì hào, qiě xī xū xiàng qī jī dào: wǒ běn yù gǎi lì tài zǐ, nài bǐ dé sì rén wèi fǔ, yǔ yì yǐ chéng, shì nán zài dòng le. qī jī wén yán, lì jí lèi xià. fù nǚ tú zhī xià lèi, jiū shǔ wú yì. gāo zǔ dào: rǔ yì hé bì guò bēi, xū zhī rén shēng yǒu mìng, dé guò qiě guò, rǔ qiě wèi wǒ zuò chǔ wǔ, wǒ wèi rǔ zuò chǔ gē. qī jī wú nài, jiù xí qián piāo yáng cuì xiù, qīng yíng huí wǔ. gāo zǔ xiǎng le piàn kè, gē cí yǐ jiù, suí jí gāo shēng chàng zhe dào:
既而瘡病少瘥,置酒宮中,特召太子盈侍宴。太子盈應召入宮,四皓一同進去,俟太子行過了禮,亦皆上前拜謁。高祖瞧着,統是鬚眉似雪,道貌岩岩,心中驚異得很,便顧問太子道:「這四老乃是何人?」太子尚未答言,四皓已自敘姓名。高祖愕然道:「公等便是商山四皓麼?我求公已閱數年,公等避我不至,今為何到此,從吾兒遊行?」四皓齊聲道:「陛下輕士善罵,臣等義不受辱,所以違命不來。今聞太子仁孝,恭敬愛士,天下都延頸慕義,願為太子效死。臣等體念輿情,故特遠道來從,敬佐太子。」高祖徐徐說道:「公等肯來輔佐我兒,還有何言?幸始終保護,毋致失德。」四皓唯唯聽命,依次奉觴上壽。高祖勉強接飲,且使四皓一同坐下,共飲數巵。約有一兩個時辰,高祖總覺寡歡,就命太子退去。太子起座,四皓亦起,隨着太子,謝宴而出。高祖急召戚姬至前,指示四皓,且唏噓向戚姬道:「我本欲改立太子,奈彼得四人為輔,羽翼已成,勢難再動了。」戚姬聞言,立即淚下。婦女徒知下淚,究屬無益。高祖道:「汝亦何必過悲,須知人生有命,得過且過,汝且為我作楚舞,我為汝作楚歌。」戚姬無奈,就席前飄揚翠袖,輕盈回舞。高祖想了片刻,歌詞已就,隨即高聲唱着道:
hóng hú gāo fēi, yī jǔ qiān lǐ. yǔ yì yǐ jiù, héng jué sì hǎi. héng jué sì hǎi, dāng kě nài hé! suī yǒu zēng jiǎo, shàng ān suǒ shī!
鴻鵠高飛,一舉千里。羽翼已就,橫絕四海。橫絕四海,當可奈何!雖有繒繳,尚安所施!
gē bà fù gē, huí huán shù sì, yīn diào qī chuàng. qī jī běn lái tōng wén, tīng zhe yǔ yì, yuè jué bēi cóng zhōng lái, bù néng chéng wǔ, suǒ xìng yǎn miàn tòng kū, qì xià rú yǔ. gāo zǔ yì wú xīn zài yǐn, fēn fù chè yáo, zì xié qī jī rù nèi, wú fēi shì wǎn yán quàn jiě, ruǎn yǔ wēn cún, dàn bǎ fèi lì tài zǐ de wèn tí, què cóng cǐ gē qǐ, bù fù zài shuō le. tài zǐ yuán bù yí fèi lì, dàn yù bǎo quán qī jī, nán dào jìng wú bié fǎ me?
歌罷復歌,迴環數四,音調悽愴。戚姬本來通文,聽着語意,越覺悲從中來,不能成舞,索性掩面痛哭,泣下如雨。高祖亦無心再飲,吩咐撤餚,自攜戚姬入內,無非是婉言勸解,軟語溫存,但把廢立太子的問題,卻從此擱起,不復再說了。太子原不宜廢立,但欲保全戚姬,難道竟無別法麼?
shì shí xiāo hé yǐ jìn wèi xiàng guó, yì fēng wǔ qiān hù. gāo zǔ yì sī, shí yīn hé móu zhū hán xìn, suǒ yǐ jiā fēng. qún liáo dōu xiàng hé dào hè, dú gù qín dōng líng hóu zhào píng wǎng diào. píng zì qín wáng shī zhí, zài zhǎng ān zhǒng guā, wèi jiē gān měi, shì chēng wèi dōng líng guā. xiāo hé rù guān, wén píng yǒu xián míng, zhāo zhì mù xià, cháng yǔ móu yì. cǐ cì píng dú rù diào dào: gōng jiāng cóng cǐ rě huò le! hé jīng wèn yuán yīn, píng dá dào: zhǔ shàng lián nián chū zhēng, qīn mào shǐ shí, wéi gōng ān shǒu dōu zhōng, bù bèi bīng gé. jīn fǎn dé jiā fēng shí yì, míng wèi zhòng gōng, shí shì yí gōng, shì xiǎng huái yīn hóu bǎi zhàn gōng láo, shàng qiě zhū yí, gōng nán dào néng jí huái yīn me? hé huáng jí dào: jūn yán shèn shì, jì jiāng ān chū? píng yòu dào: gōng bù rú ràng fēng wù shòu, jǐn jiāng sī cái qǔ chū, yí zuò jūn xū, fāng kě miǎn huò. hé diǎn shǒu chēng shàn, nǎi zhǐ shòu xiāng guó zhí xián, ràng hái fēng yì, qiě jiāng jiā cái zuǒ jūn. guǒ dé gāo zǔ huān xīn, bāo jiǎng yǒu jiā. jí gāo zǔ tǎo yīng bù shí, hé shǐ rén shū yùn jūn liáng, gāo zǔ yòu lǚ wèn lái shǐ, wèi xiāng guó jìn zuò hé shì. lái shǐ dá yán, wú fēi shuō tā fǔ xún bǎi xìng, cuò bàn liáng xiè děng qíng, gāo zǔ mò rán. yù yǒu shēn yì. lái shǐ fǎn bào xiāo hé, hé yě wèi shí gāo zǔ mìng yì, yǒu shí yǔ mù kè tán jí, hū yǒu yī kè dá shuō dào: gōng bù jiǔ biàn yào miè zú lī! yòu zuò yī bō. hé dà jīng shī sè, lián wèn yǔ dōu shuō bù chū lái. kè fù shēn shuō dào: gōng wèi zhì xiāng guó, gōng jū dì yī, cǐ wài yǐ bù néng zài jiā le. zhǔ shàng lǚ wèn gōng suǒ wèi, kǒng gōng jiǔ jū guān zhōng, shēn dé mín xīn, ruò chéng xū hào zhào, jù dì chēng zūn, qǐ bú shì jià chū nán guī, qián gōng jǐn huī me? jīn gōng bù chá shàng yì, hái yào zī zī wèi mín, yì zēng zhǔ jì! jì rì yì shēn, huò rì yì pò, gōng hé bù duō mǎi tián dì, xié mín jiàn shòu, shǐ mín jiān shāo shāo bàng gōng, rán hòu zhǔ shàng wén zhī, cái néng zì ān, gōng yì kě bǎo quán jiā zú le. hé yī le kè yán, rú yì shī xíng, sì yǒu shǐ jié wǎng fǎn, bào zhī gāo zǔ, gāo zǔ guǒ rán xīn wèi. yǐ ér huái nán gào píng, hái dōu yǎng kē, bǎi xìng zhē dào shàng shū, zhēng hé xiāo hé qiáng mǎi mín tián, gāo zǔ quán bù zài yì, ān rán rù gōng. zhì xiāo hé yī zài wèn jí, cái jiāng bàng shū shì hé, jiào tā zì jǐ xiè mín, hé nǎi bǔ gěi tián jià, huò jiāng tián zhái réng hái yuán zhǔ, bàng yì zì rán jiàn xī le. guò le shù xún, hé shàng le yī dào zòu zhāng, jìng chù gāo zǔ shèng nù, bǎ shū zhì xià, xìn kǒu nù mà dào: xiāng guó xiāo hé, xiǎng shì duō shòu shāng rén huò lù, gǎn lái qǐng wǒ yuàn dì, zhè hái dāng liǎo de me? shuō zhe, suì zhǐ shì wèi lì, jiào tā wǎng jū xiāo hé, jiāo fù tíng wèi. kě lián hé shí shí guān xīn, fáng yǒu tā biàn, bù liào dà huò lín tóu, jìng lái le yī bān shì wèi, bǎ tā xiè chú guān dài, jiā shang suǒ liàn, ná jiāo tíng wèi, xiàng hēi shěn shěn de yuān yù zhōng, qīn cháng kǔ wèi qù le. gǔ shí xíng bù shàng dài fū, kuàng shǔ xiāng guó, zhào píng děng hú bù quàn hé zǎo qù, shěng de shòu rǔ? yī lián yōu xì le shù rì, cháo chén dōu bù zhī hé yīn, wèi gǎn yíng jiù. hòu lái tàn dé xiāo hé zòu dú, nǎi shì wèi le zhǎng ān dōu zhōng, jū mín rì duō, tián dì bù fū gēng zhǒng, qǐng jiāng shàng yuàn xì dì, bǐ mín rù kěn, yī kě zāi zhí shū sù, zhān yǎng qióng máng, èr kě shōu qǔ gǎo cǎo, gōng gěi shòu shí. zhè yě shì yī tiáo shàng xià jiāo jì de bàn fǎ, shuí zhī gāo zǔ yí tā tǎo hǎo bǎi xìng, yòu qǐ cāi xián, jìng bù jì qián gōng, chì lìng xì zhì! cāi jì zhī shēn, wú kǒng bù rù. qún chén gè wèi hū yuān, dàn shàng shì pái huái guān wàng, dàn fā zhèng yán. xìng kuī yǒu yī wáng wèi wèi, dài hé bù píng, shí sī bǎo jiù. yī rì rù shì, jiàn gāo zǔ shàng yǒu huān róng, suì chéng wèn gāo zǔ dào: xiāng guó yǒu hé dà zuì, jù zhì xì yù? gāo zǔ dào: wǒ wén lǐ sī xiāng qín, yǒu shàn guī zhǔ, yǒu è zì shòu, jīn xiāng guó shòu rén huò lù, xiàng wǒ qǐng fàng yuàn dì, qiú mèi rén mín, wǒ suǒ yǐ bǎ tā xì zhì, bìng bù yuān wū. wèi wèi dào: chén wén bǎi xìng zú, jūn shú yǔ bù zú? xiāng guó wèi mín xìng lì, qǐng pì shàng yuàn, zhèng shì zǎi xiàng yīng jǐn de zhí wù, bì xià nài hé yí tā dé huì ne? qiě bì xià jù chǔ shù nián, yòu chū tǎo chén xī qíng bù, dāng shí jù wěi xiāng guó liú shǒu. xiāng guó ruò yǒu yì tú, dàn yī dòng zú, biàn kě zuò jù guān zhōng, nǎi xiāng guó xiào zhōng bì xià, shǐ zǐ dì cóng jūn, chū sī cái zhù xiǎng, háo wú lì jǐ sī xiǎng, jīn nán dào fǎn tān shāng jiǎ cái huì me? kuàng qián qín zhì wáng, biàn shì yóu jūn shàng bù yuàn wén guò, lǐ sī zì gān shòu bàng, shí kǒng chū yán zāo qiǎn, hé zú wèi fǎ? bì xià wèi miǎn qiǎn shì xiāng guó le! lì wèi xiāo hé xǐ shì, yǔ duō zhèng zhí, kě xī shǐ shī qí míng. gāo zǔ bèi tā yī bó, zì jué shuō bù guò qù, chóu chú le hǎo duō shí, fāng qiǎn shǐ chí jié, shè hé chū yù. hé nián yǐ lǎo, xiè xì jīng xún, hài de shǒu zú suān má, shēn qū kùn bì, bù dé yǐ chì le shuāng zú, tú xiǎn rù xiè. gāo zǔ dào: xiāng guó kě bù bì duō lǐ le! xiāng guó wèi mín qǐng yuàn, wǒ bù kěn xǔ, wǒ bù guò wèi jié zhòu zhǔ, xiāng guó nǎi chéng wèi xián xiāng, wǒ suǒ yǐ xì jūn shù rì, yù lìng bǎi xìng zhī wǒ guò shī ne! hé chēng xiè ér tuì, zì shì yì jiā gōng jǐn, jìng mò guǎ yán. gāo zǔ yě zhào cháng kàn dài, bù xiāo xì shuō.
是時蕭何已進位相國,益封五千戶。高祖意思,實因何謀誅韓信,所以加封。群僚都向何道賀,獨故秦東陵侯召平往吊。平自秦亡失職,在長安種瓜,味皆甘美,世稱為東陵瓜。蕭何入關,聞平有賢名,招致幕下,嘗與謀議。此次平獨入吊道:「公將從此惹禍了!」何驚問原因,平答道:「主上連年出征,親冒矢石,惟公安守都中,不被兵革。今反得加封食邑,名為重公,實是疑公,試想淮陰侯百戰功勞,尚且誅夷,公難道能及淮陰麼?」何惶急道:「君言甚是,計將安出?」平又道:「公不如讓封勿受,盡將私財取出,移作軍需,方可免禍。」何點首稱善,乃只受相國職銜,讓還封邑,且將家財佐軍。果得高祖歡心,褒獎有加。及高祖討英布時,何使人輸運軍糧,高祖又屢問來使,謂相國近作何事。來使答言,無非說他撫循百姓,措辦糧械等情,高祖默然。寓有深意。來使返報蕭何,何也未識高祖命意,有時與幕客談及,忽有一客答說道:「公不久便要滅族哩!」又作一波。何大驚失色,連問語都說不出來。客復申說道:「公位至相國,功居第一,此外已不能再加了。主上屢問公所為,恐公久居關中,深得民心,若乘虛號召,據地稱尊,豈不是駕出難歸,前功盡隳麼?今公不察上意,還要孳孳為民,益增主忌!忌日益深,禍日益迫,公何不多買田地,脅民賤售,使民間稍稍謗公,然後主上聞知,才能自安,公亦可保全家族了。」何依了客言,如議施行,嗣有使節往返,報知高祖,高祖果然欣慰。已而淮南告平,還都養疴,百姓遮道上書,爭劾蕭何強買民田,高祖全不在意,安然入宮。至蕭何一再問疾,才將謗書示何,叫他自己謝民,何乃補給田價,或將田宅仍還原主,謗議自然漸息了。過了數旬,何上了一道奏章,竟觸高祖盛怒,把書擲下,信口怒罵道:「相國蕭何,想是多受商人貨賂,敢來請我苑地,這還當了得麼?」說着,遂指示衛吏,叫他往拘蕭何,交付廷尉。可憐何時時關心,防有他變,不料大禍臨頭,竟來了一班侍衛,把他卸除冠帶,加上鎖鏈,拿交廷尉,向黑沈沈的冤獄中,親嘗苦味去了。古時刑不上大夫,況屬相國,召平等胡不勸何早去,省得受辱?一連幽系了數日,朝臣都不知何因,未敢營救。後來探得蕭何奏牘,乃是為了長安都中,居民日多,田地不敷耕種,請將上苑隙地,俾民入墾,一可栽植菽粟,瞻養窮氓,二可收取槁草,供給獸食。這也是一條上下交濟的辦法,誰知高祖疑他討好百姓,又起猜嫌,竟不計前功,飭令系治!猜忌之深,無孔不入。群臣各為呼冤,但尚是徘徊觀望,憚發正言。幸虧有一王衛尉,代何不平,時思保救。一日入侍,見高祖尚有歡容,遂乘問高祖道:「相國有何大罪,遽致系獄?」高祖道:「我聞李斯相秦,有善歸主,有惡自受,今相國受人貨賂,向我請放苑地,求媚人民,我所以把他系治,並不冤誣。」衛尉道:「臣聞百姓足,君孰與不足?相國為民興利,請辟上苑,正是宰相應盡的職務,陛下奈何疑他得賄呢?且陛下距楚數年,又出討陳豨黥布,當時俱委相國留守。相國若有異圖,但一動足,便可坐據關中,乃相國效忠陛下,使子弟從軍,出私財助餉,毫無利己思想,今難道反貪商賈財賄麼?況前秦致亡,便是由君上不願聞過,李斯自甘受謗,實恐出言遭譴,何足為法?陛下未免淺視相國了!」力為蕭何洗釋,語多正直,可惜史失其名。高祖被他一駁,自覺說不過去,躊躇了好多時,方遣使持節,赦何出獄。何年已老,械繫經旬,害得手足酸麻,身軀困敝,不得已赤了雙足,徒跣入謝。高祖道:「相國可不必多禮了!相國為民請願,我不肯許,我不過為桀紂主,相國乃成為賢相,我所以系君數日,欲令百姓知我過失呢!」何稱謝而退,自是益加恭謹,靜默寡言。高祖也照常看待,不消細說。
shì zhōu bó zì dài dì guī lái, rù cháo fù mìng, qiě yán chén xī bù jiāng, duō lái guī jiàng, bào chēng yàn wáng lú wǎn, yǔ xī céng yǒu tōng móu qíng shì. gāo zǔ yǐ wǎn sù qīn ài, wèi bì zhì cǐ, bù rú zhào tā rù cháo, qīn chá xíng zhǐ. nǎi jí pài shǐ fù yàn, chuán zhǐ zhào wǎn. wǎn què shì xīn xū, tōng móu yě yǒu shí jī, shuō jiāng qǐ lái, réng shì yóu suǒ yòng fēi rén, zhì bèi yáo huò, suì lèi dé shēn míng liǎng bài, yí chòu wàn nián! xiān shì xī zào fǎn shí, cháng qiǎn bù jiāng wáng huáng zhì xiōng nú qiú yuán, xiōng nú yǐ yǔ hàn hé qīn, yī shí wèi kěn fā bīng, shì wèi lú wǎn suǒ wén, yě qiǎn chén shǔ zhāng shèng, qián wǎng xiōng nú, shuō shì xī bīng yǐ bài, qiē wù rù yuán. zhāng shèng dào le xiōng nú, shàng wèi zhì mìng, hū yǔ gù yàn wáng zāng tú zi yǎn, lǚ cì xiāng yù. yǎn bēn xiōng nú, jiàn qián wén. liǎng xià xù tán, yǎn shì yù bào fù chóu, hèn bù dé hàn cháo wēi luàn, nǎi yòng yán yòu shèng dào: jūn xí zhī hú shì, nǎi wèi yàn wáng suǒ chǒng xìn, yàn zhì jīn shàng cún, nǎi shì yīn zhū hóu lǚ pàn, hàn bù xiá běi gù, zàn zuò jī mí, ruò jūn dàn zhī miè xī, xī wáng bì jí yàn guó, jūn děng jiāng jǐn wèi hàn lǔ le! jīn wèi jūn jì, wéi yǒu yī miàn yuán xī, yī miàn hé hú, fāng dé zhǎng bǎo yàn dì, jiù shǐ hàn bīng lái gōng, yì kě bǐ cǐ xiāng zhù, bù zhì jù wáng. fǒu zé hàn dì hǎo cāi, zhì zài tú lù gōng chén, zěn kěn lìng yàn jiǔ cún lī! zhāng shèng tīng le, què shì yǒu lǐ. suì wéi fǎn lú wǎn mìng lìng, jìng rù quàn mào dùn dān yú, zhù xī dí hàn. wǎn dài shèng bù zhì, qiě wén xiōng nú fā bīng rù jìng, fáng yàn gōng xī, bù yóu de jīng chà qǐ lái. àn xiǎng cǐ cì biàn duān, dìng yóu zhāng shèng àn tōng xiōng nú, bèi wǒ móu fǎn, nǎi fēi shǐ bào wén gāo zǔ, yào jiāng zhāng shèng quán jiā zhū lù. shǐ rén fāng fā, shèng què zì xiōng nú huí lái, wǎn jiàn le zhāng shèng, dāng rán yào bǎ tā zhǎn shǒu, sì jīng shèng jù shù qíng yóu, shuō dé wǎn yì wèi xīn dòng, nǎi sī shè shèng zuì, diào le yī gè yù zhōng zuì fàn, bǎng chū shì cáo, xiāo qù shǒu jí, zhǐ shuō tā jiù shì zhāng shèng. àn zhōng què qiǎn shèng zài wǎng xiōng nú yǔ tā lián hé, lìng pài shǔ lì fàn qí, wǎng jiàn chén xī, jiào tā jǐn lì yù hàn, bù bì duō lǜ. piān piān chén xī bù néng jiǔ chí, bài sǐ dāng chéng, suì zhì wǎn jì bù dé chěng, huǐ jù jiāo bìng. mò dì lǐ yòu lái le hàn shǐ, xuān zhào rù cháo, wǎn zěn gǎn jù fù? zhǐ hǎo tuō yán yǒu bìng, wèi biàn yīng mìng.
適周勃自代地歸來,入朝復命,且言陳豨部將,多來歸降,報稱燕王盧綰,與豨曾有通謀情事。高祖以綰素親愛,未必至此,不如召他入朝,親察行止。乃即派使赴燕,傳旨召綰。綰卻是心虛,通謀也有實跡,說將起來,仍是由所用非人,致被搖惑,遂累得身名兩敗,貽臭萬年!先是豨造反時,嘗遣部將王黃至匈奴求援,匈奴已與漢和親,一時未肯發兵,事為盧綰所聞,也遣臣屬張勝,前往匈奴,說是豨兵已敗,切勿入援。張勝到了匈奴,尚未致命,忽與故燕王臧荼子衍,旅次相遇。衍奔匈奴,見前文。兩下敘談,衍是欲報父仇,恨不得漢朝危亂,乃用言誘勝道:「君習知胡事,乃為燕王所寵信,燕至今尚存,乃是因諸侯屢叛,漢不暇北顧,暫作羈縻,若君但知滅豨,豨亡必及燕國,君等將盡為漢虜了!今為君計,惟有一面援豨,一面和胡,方得長保燕地,就使漢兵來攻,亦可彼此相助,不至遽亡。否則漢帝好猜,志在屠戮功臣,怎肯令燕久存哩!」張勝聽了,卻是有理。遂違反盧綰命令,竟入勸冒頓單于,助豨敵漢。綰待勝不至,且聞匈奴發兵入境,防燕攻豨,不由的驚詫起來。暗想此次變端,定由張勝暗通匈奴,背我謀反,乃飛使報聞高祖,要將張勝全家誅戮。使人方發,勝卻自匈奴回來,綰見了張勝,當然要把他斬首,嗣經勝具述情由,說得綰亦為心動,乃私赦勝罪,掉了一個獄中罪犯,綁出市曹,梟去首級,只說他就是張勝。暗中卻遣勝再往匈奴與他連和,另派屬吏范齊,往見陳豨,叫他盡力御漢,不必多慮。偏偏陳豨不能久持,敗死當城,遂致綰計不得逞,悔懼交並。驀地里又來了漢使,宣召入朝,綰怎敢遽赴?只好託言有病,未便應命。
hàn shǐ dāng rán fǎn bào, gāo zǔ shàng bù yù tǎo wǎn, yòu pài pì yáng hóu shěn shí qí, jí yù shǐ dài fū zhào yáo, xiāng xié rù yàn, chá shì wǎn bìng xū shí, réng fù cù wǎn rù cháo. liǎng shǐ chí rù yàn dōu, wǎn yuè jiā jīng huāng, réng zhà chēng bìng wò chuáng zhōng, bù néng chū jiàn, dàn liú xī shǐ jū kè guǎn zhōng. liǎng shǐ zhù le shù rì, wèi miǎn jiāo fán, lǚ yǔ yàn chén shuō jí, yào zhì nèi shì wèn bìng. yàn chén yī yán bào wǎn, wǎn tàn xī dào: cóng qián yì xìng fēn fēng, gòng yǒu qī guó, xiàn zài zhǐ cún wǒ jí zhǎng shā wáng liǎng rén, yú jiē miè wáng. wǎng nián zú zhū hán xìn, pēng hǎi péng yuè, jūn chū lǚ hòu jì huà. jìn wén zhǔ shàng bào bìng bù qǐ, zhèng quán jūn guī zhū lǚ hòu, lǚ hòu fù rén, yīn zéi hǎo shā, zhuān lù yì xìng gōng chén, wǒ ruò rù dōu, míng míng zì qù xún sǐ, qiě dài zhǔ shàng bìng yù, wǒ fāng zì qù xiè zuì, huò shàng néng bǎo quán xìng mìng ne! yàn chén nǎi zhuǎn gào liǎng shǐ, suī wèi cháng jǐn rú wǎn yán, què yě lüè xù dà yì. zhào yáo hái xiǎng yǔ tā jiě shì, dú shěn shí qí tīng zhe yǔ qì, shì hán yǒu bù mǎn lǚ hòu de yì sī, xīn zhōng wěi shí nán shòu, suì zǔ zhù zhào yáo yán lùn, jí yǔ yáo cōng cōng hái bào. shěn shí qí tǎn hù lǚ hòu, què yǒu yī duàn yǐn qíng, shì kàn xià wén biàn zhī.
漢使當然返報,高祖尚不欲討綰,又派辟陽侯審食其,及御史大夫趙堯,相偕入燕,察視綰病虛實,仍復促綰入朝。兩使馳入燕都,綰越加驚慌,仍詐稱病臥床中,不能出見,但留西使居客館中。兩使住了數日,未免焦煩,屢與燕臣說及,要至內室問病。燕臣依言報綰,綰嘆息道:「從前異姓分封,共有七國,現在只存我及長沙王兩人,余皆滅亡。往年族誅韓信,烹醢彭越,均出呂后計劃。近聞主上抱病不起,政權均歸諸呂后,呂后婦人,陰賊好殺,專戮異姓功臣,我若入都,明明自去尋死,且待主上病癒,我方自去謝罪,或尚能保全性命呢!」燕臣乃轉告兩使,雖未嘗盡如綰言,卻也略敘大意。趙堯還想與他解釋,獨審食其聽着語氣,似含有不滿呂后的意思,心中委實難受,遂阻住趙堯言論,即與堯匆匆還報。審食其袒護呂后,卻有一段隱情,試看下文便知。
gāo zǔ dé liǎng rén fù mìng, yǐ shì fèn hèn de hěn, xuán yòu jiē dào biān lì bào gào, nǎi shì yàn chén zhāng shèng, réng wèi yàn shǐ, tōng hǎo xiōng nú, bìng wèi yǒu zú zhū děng qíng. gāo zǔ bù jīn dà nù dào: lú wǎn guǒ rán zào fǎn le! suì mìng fán kuài lǜ bīng wàn rén, wǎng tǎo lú wǎn. kuài shòu mìng jí qù. gāo zǔ yīn wǎn yì móu fǎn, gé wài qì fèn, yī fān shèng nù, yòu zhì jiàn chuāng bèng liè, xuè liú bù zhǐ. hǎo róng yì yòng yào chá fū, jiāng xuè zhǐ zhù. dàn chuāng hén wèi yù, tòng zhōng nán rěn, zhǎn zhuǎn tà zhōng, bù néng chéng mèi. zì sī tǎo bù yī yì, běn nǐ lìng tài zǐ chū qù, nǎi lǚ hòu cóng zhōng jiàn zǔ, shǐ wǒ bù dé bù xíng, lín zhèn zhōng jiàn, shòu shāng shén zhòng, zhè míng míng shì lǚ hòu hài wǒ, qǐ bù kě hèn? suǒ yǐ lǚ hòu tài zǐ, jìn lái wèn jí, gāo zǔ huò xiàng tā tòng mà yī dùn. lǚ hòu tài zǐ, bù kān shòu zé, wǎng wǎng bì bù jiàn miàn, miǎn de shí tīng mà shēng. shì yǒu shì chén yǔ fán kuài bù xié, chèn zhe zuǒ yòu wú rén, xiàng qián jìn chán dào: fán kuài wèi huáng hòu mèi fū, yǔ lǚ hòu jié wèi sǐ dǎng, wén tā àn dì shè móu, jiāng qí gōng chē yàn jià hòu, yǐn bīng bào yuàn, jǐn zhū qī fū rén zhào wáng rú yì děng rén, bù kě bù fáng! gāo zǔ chēn mù dào: yǒu zhè děng shì me? shì chén shuō shì qiān zhēn wàn zhēn, dāng yóu gāo zǔ zhào rù chén píng zhōu bó, lín tà yǔ yǔ dào: fán kuài dǎng tóng lǚ hòu, wàng wǒ sù sǐ, kě hèn yǐ jí, jīn mìng rǔ liǎng rén chéng yì qián wǎng, sù zhǎn kuài shǒu, bù dé yǒu wù! liǎng rén wén mìng, miàn miàn xiāng qù, bù gǎn fā yán. gāo zǔ gù chén píng dào: rǔ kě jiāng kuài shǒu qǔ lái, yù sù yù miào! yòu gù zhōu bó dào: rǔ kě dài kuài wèi jiāng, tǎo píng yàn dì! liǎng rén jiàn gāo zǔ shèng nù, bìng qiě bìng zhòng, wèi biàn wèi kuài jiě miǎn, zhǐ hǎo wěi wěi tuì chū, zhěng zhuāng qǐ xíng. zài tú sī yì dào: kuài xì zhǔ shàng gù rén, jī gōng shén duō, yòu shì lǚ hòu mèi fū, guān xì guì qī, jīn zhǔ shàng bù zhī tīng xìn hé rén, mìng wǒ děng sù qù zhǎn kuài! wǒ děng cǐ qù, zhǐ hǎo cóng quán xíng shì, níng kě bǎ kuài jū guī, qǐng zhǔ shàng zì xíng jiā zhū bà. zhè jì yì fā zì chén píng, zhōu bó yì jí kǒu zàn chéng, biàn jí chéng yì qián wǎng. liǎng rén shàng wèi zhì kuài jūn, nà gāo zǔ yǐ jīng guī tiān le.
高祖得兩人復命,已是憤恨得很,旋又接到邊吏報告,乃是燕臣張勝,仍為燕使,通好匈奴,並未有族誅等情。高祖不禁大怒道:「盧綰果然造反了!」遂命樊噲率兵萬人,往討盧綰。噲受命即去。高祖因綰亦謀反,格外氣忿,一番盛怒,又致箭瘡迸裂,血流不止。好容易用藥搽敷,將血止住。但瘡痕未愈,痛終難忍,輾轉榻中,不能成寐。自思討布一役,本擬令太子出去,乃呂后從中諫阻,使我不得不行,臨陣中箭,受傷甚重,這明明是呂后害我,豈不可恨?所以呂后太子,進來問疾,高祖或向他痛罵一頓。呂后太子,不堪受責,往往避不見面,免得時聽罵聲。適有侍臣與樊噲不協,趁着左右無人,向前進讒道:「樊噲為皇后妹夫,與呂后結為死黨,聞他暗地設謀,將俟宮車宴駕後,引兵報怨,盡誅戚夫人、趙王如意等人,不可不防!」高祖嗔目道:「有這等事麼?」侍臣說是千真萬真,當由高祖召入陳平、周勃,臨榻與語道:「樊噲黨同呂后,望我速死,可恨已極,今命汝兩人乘驛前往,速斬噲首,不得有誤!」兩人聞命,面面相覷,不敢發言。高祖顧陳平道:「汝可將噲首取來,愈速愈妙!」又顧周勃道:「汝可代噲為將,討平燕地!」兩人見高祖盛怒,並且病重,未便為噲解免,只好唯唯退出,整裝起行。在途私議道:「噲系主上故人,積功甚多,又是呂后妹夫,關係貴戚,今主上不知聽信何人,命我等速去斬噲!我等此去,只好從權行事,寧可把噲拘歸,請主上自行加誅罷。」這計議發自陳平,周勃亦極口贊成,便即乘驛前往。兩人尚未至噲軍,那高祖已經歸天了。
gāo zǔ yī bìng shù yuè, zhú rì jiā zhòng, zhì shí èr nián chūn sān yuè zhōng, zì zhī chuàng zhòng wú jiù, bù yuàn zài xíng liáo zhì, lǚ hòu què biàn fǎng liáng yī, dé le yī yǒu míng yī shì, rù gōng zhěn shì, gāo zǔ wèn jí kě zhì fǒu? yī shì què hái chēng kě zhì, gāo zǔ mān mà dào: wǒ yǐ bù yī tí sān chǐ jiàn, qǔ de tiān xià, jīn yī bìng zhì cǐ, qǐ fēi tiān mìng? mìng nǎi zài tiān, jiù shǐ biǎn què zhòng shēng, yě shì wú yì, hái xiǎng shén me quán yù ne! shuō bà, gù lìng jìn shì qǔ jīn wǔ shí jīn cì yǔ yī shì, lìng tā tuì qù, bù shǐ yī zhì. yī shì wú gōng dé jīn, què fā le yī zhù xiǎo cái. lǚ hòu yì wú fǎ xiāng quàn, zhǐ hǎo bà le. gāo zǔ dài lǚ hòu tuì chū, biàn zhào jí liè hóu qún chén, yī tóng rù gōng, zhǔ shǐ zǎi shā bái mǎ, xiāng shuài xuān shì dào: cǐ hòu fēi liú shì bù dé fēng wáng, fēi yǒu gōng bù dé fēng hóu. rú wéi cǐ yuē, tiān xià gòng jī zhī! shì bì nǎi sàn, gāo zǔ zài jì yù chén píng, lìng tā yóu yàn huí lái, bù bì rù bào, sù wǎng xíng yáng, yǔ guàn yīng tóng xīn zhù shǒu, miǎn zhì gè guó chéng sàng wèi luàn. bù zhì yǐ bì, zài zhào lǚ hòu rù gōng, zhǔ fù hòu shì, lǚ hòu wèn dào: bì xià bǎi suì hòu, xiāo xiāng guó ruò sǐ, hé rén kě dài? gāo zǔ dào: mò ruò cáo cān. lǚ hòu dào: cān nián yì yǐ jiāng lǎo, cǐ hòu dāng shǔ hé rén? gāo zǔ dào: wáng líng kě yòng. dàn líng shāo yú zhí, bù néng dú rèn, xū yòng chén píng wèi zhù. píng zhì shí yǒu yú, hòu zhòng bù zú, zuì hǎo jiān rèn zhōu bó. bó pǔ shí shǎo wén, dàn yù ān liú shì, fēi bó bù kě, jiù yòng wèi tài wèi biàn liǎo. dà yuē shì yuè lì yǒu de zhī tán. lǚ hòu hái yào zài wèn hòu rén, gāo zǔ dào: hòu shì kǒng yì fēi rǔ suǒ néng zhī liǎo. lǚ hòu nǎi bù fù zài yán. yòu yuè shù rì, yǐ shì mèng xià sì yuè, gāo zǔ zài zhǎng lè gōng zhōng, míng mù ér bēng. xiǎng nián wǔ shí yǒu sān. zì gāo zǔ wèi hàn wáng hòu, fāng cái gǎi yuán, wǔ nián chēng dì, yòu yuè bā nián, zǒng jì dé shí yǒu èr nián. chēng dì yǐ wǔ nián wèi shǐ, gù hé jì zhǐ shí èr nián. xiǎo zi yǒu shī yǒng dào:
高祖一病數月,逐日加重,至十二年春三月中,自知創重無救,不願再行療治,呂后卻遍訪良醫,得了一有名醫士,入宮診視,高祖問疾可治否?醫士卻還稱可治,高祖嫚罵道:「我以布衣提三尺劍,取得天下,今一病至此,豈非天命?命乃在天,就使扁鵲重生,也是無益,還想甚麼痊癒呢!」說罷,顧令近侍取金五十斤賜與醫士,令他退去,不使醫治。醫士無功得金,卻發了一注小財。呂后亦無法相勸,只好罷了。高祖待呂后退出,便召集列侯群臣,一同入宮,囑使宰殺白馬,相率宣誓道:「此後非劉氏不得封王,非有功不得封侯。如違此約,天下共擊之!」誓畢乃散,高祖再寄諭陳平,令他由燕回來,不必入報,速往滎陽,與灌嬰同心駐守,免致各國乘喪為亂。布置已畢,再召呂后入宮,囑咐後事,呂后問道:「陛下百歲後,蕭相國若死,何人可代?」高祖道:「莫若曹參。」呂后道:「參年亦已將老,此後當屬何人?」高祖道:「王陵可用。但陵稍愚直,不能獨任,須用陳平為助。平智識有餘,厚重不足,最好兼任周勃。勃樸實少文,但欲安劉氏,非勃不可,就用為太尉便了。」大約是閱歷有得之談。呂后還要再問後人,高祖道:「後事恐亦非汝所能知了。」呂后乃不復再言。又越數日,已是孟夏四月,高祖在長樂宮中,瞑目而崩。享年五十有三。自高祖為漢王后,方才改元,五年稱帝,又閱八年,總計得十有二年。稱帝以五年為始,故合計只十二年。小子有詩詠道:
zhàng jiàn qīng huī miè bào qín, gōng chéng gāi xià zhuàng tú xīn,
仗劍輕揮滅暴秦,功成垓下壯圖新,
rú hé gōng gǒu chuí pēng jǐn, shēn hòu pìn jī dé zhǔ chén.
如何功狗垂烹盡,身後牝雞得主晨。
gāo zǔ yǐ bēng, dà quán guī zhū lǚ hòu shǒu zhōng, lǚ hòu jìng xiǎng jǐn zhū yí chén, fàng chū yī zhǒng là shǒu chū lái. dāng xià zhào rù yī rén, mì mì yǔ shāng, zhè rén wèi shuí? róng zhì xià huí zài xiáng.
高祖已崩,大權歸諸呂后手中,呂后竟想盡誅遺臣,放出一種辣手出來。當下召入一人,秘密與商,這人為誰?容至下回再詳。
sì hào wèi qín shí yí lǎo, wú quán wú yǒng, ān néng bǎo quán tài zǐ, shǐ bù fèi lì? gāo zǔ míng zhī fèi lì zú yǐ zhào huò, gù chí huí shěn shèn, zhōng bù wèi ài qiè suǒ yí, qí suǒ wèi yǔ yì yǐ chéng, shì nán zài dòng, tè dài qī fū rén ěr. qī jī lǚ qǐng yì chǔ, zài sì tì qì, gāo zǔ wú yán kě dá, nǎi jiè sì hào yǐ zhé qí xīn, cǐ jí gāo zǔ zhī zhì shù yě. jué hòu xiè xì xiāo hé, mìng zhǎn fán kuài, wú fēi kǒng tài zǐ róu ruò, tè wèi cǐ zuì hòu zhī fáng wéi. hé běn qiān gōng, cuò rǔ zhī ér yǐ zú, kuài jiān qīn guì, xíng lù zhī ér shǐ ān. zhì ruò yù dìng xiàng wèi, zhǔ yòng zhōu bó, gèng wèi shēn hòu zhī tú, tè jù ān liú zhī cè, gài qí cāo xīn wēi, lǜ huàn shēn, gù néng tán yán wēi zhōng, yī èr yǒu zhēng. bì wèi qí dòng chá wèi lái, zé yáo shùn yóu nán, huáng lùn hàn gāo. kuàng qī jī zhào wáng, gù wèi gāo zǔ zhī zuì suǒ chǒng ài zhě, nài hé bù ān zhī yú yù, ér shǐ yǒu rén zhì zhī huò yě zāi!
四皓為秦時遺老,無權無勇,安能保全太子,使不廢立?高祖明知廢立足以召禍,故遲回審慎,終不為愛妾所移,其所謂羽翼已成,勢難再動,特紿戚夫人耳。戚姬屢請易儲,再四涕泣,高祖無言可答,乃借四皓以折其心,此即高祖之智術也。厥後械繫蕭何,命斬樊噲,無非恐太子柔弱,特為此最後之防維。何本謙恭,挫辱之而已足,噲兼親貴,刑戮之而始安。至若預定相位,囑用周勃,更為身後之圖,特具安劉之策,蓋其操心危,慮患深,故能談言微中,一二有徵。必謂其洞察未來,則堯舜猶難,遑論漢高。況戚姬趙王,固為高祖之最所寵愛者,奈何不安之於豫,而使有人彘之禍也哉!