strong bāng jiāo bā strong
邦交八
ào sī mǎ jiā mì lǔ bā xī pú táo yá mò xī gē gāng guǒ
△奧斯馬加 秘魯 巴西 葡萄牙 墨西哥 剛果
ào sī mǎ jiā jí ào dì lì yà, jiǔ hù shì guǎng dōng, yuè rén yǐ qí qí shí zhī, chēng shuāng yīng guó. tóng zhì bā nián, qiǎn shǐ chén bì cí lái huá, jiè yīng shǐ ā lǐ guó qǐng lì yuē, bìng chéng qí jūn zhǔ chì yù, yù zài jīng yì yuē. zǒng shǔ yǐ zài jīng yì yuē yǔ lì lái gè guó chéng àn bù fú, yīng xiān zhào huì sān kǒu tōng shāng dà chén, yóu sān kǒu tōng shāng dà chén qǐng zhǐ. ào shǐ dì zhào huì sān kǒu tōng shāng dà chén chóng hòu yǐ wén. cháo yì xǔ zhī, mìng zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén dà chén bīng bù shàng shū dǒng xún huì tóng chóng hòu bàn lǐ. ào shǐ chéng suǒ dì tiáo yuē sì shí jiǔ kuǎn, dà zhì jūn cóng gè guó nèi cǎi jí ér chéng. dǒng xún děng yú yīng shān yīng tiān gè jié, zhú yī gǎi dìng, ér ào shǐ yú xún suǒ tiān shāng rén bù zhǔn chōng lǐng shì guān yī yǔ, bù yuán liè rù yuē, yú xún suǒ shān chuán jiào yī tiáo réng liè rù yuē. dié yì bù jué. jiǔ zhī, ào shǐ shǐ yǔn shān chuán jiào yī tiáo, ér yú shāng rén bù zhǔn chōng lǐng shì guān yī jié, réng yù lìng bèi zhào huì, yú huà yā rì yī tóng chéng dì, xǔ zhī. suì dìng dìng hé yuē sì shí wǔ kuǎn, tōng shāng zhāng chéng jiǔ kuǎn, shuì zé yī cè. shì nián ào jiā bǎn chuán míng yī lái chè gè lì yà, yòng yīng guó qí hào, sī yùn wài guó yán yī bǎi yú bāo, jì zhòng èr wàn yú jīn, jìn kǒu. tiān jīn shuì wù sī hán zhì zǒng shǔ. zǒng shǔ yǐ ào chuán yùn yán jìn kǒu, xiǎn wéi tiáo yuē, yīng chá ná, bìng zhī zhào yīng lǐng shì qián wǎng chá qǐ. shí nián jiǔ yuè, ào huàn yuē jiè qī, shǐ chén jiā lǐ zhì zhào huì zǒng shǔ qǐng huàn yuē, tè zhǐ pài jiāng sū bù zhèng shǐ ēn xī fù shàng hǎi hù huàn. sì yīn yuē běn nèi hàn wén suǒ zài shàn hòu zhāng chéng dì wǔ dì bā liǎng kuǎn, jūn yǒu yǐn yòng tiáo yuē dì bā tiáo zì yàng, qí ào wén nèi jiē wù xiě zuò dì yī tiáo yòu shuì zé jìn kǒu xiàng xià ya kǒu lán zhì mù, hàn wén zài míng zhǎng bù guò sān shí wǔ fú dì, ào wén wù xiě zuò wǔ shí wǔ fú dì yòu yǔ líng yǔ shā yǔ chóu xiǎo ne děng lèi, hàn wén zài míng měi zhàng, ào wén wù xiě zuò měi pǐ, xū gēng gǎi. zhì shí yī nián liù yuè shǐ jùn shì. shí yī nián, ào shǐ zhào huì zǒng shǔ, yǐ jiē fèng běn guó wén, chēng qù suì běn guó chū yǒu zhèng lìng, zì tóng zhì shí nián qī yuè shí qī rì qǐ, fán liàng ào sī mǎ jiā gè yàng hǎi chuán dūn shù zhī fǎ, jiē yǔ yīng guó zhàng liáng dūn shù zhī fǎ xiāng tóng, qǐng zhā zhī zǒng shuì wù sī zhuǎn zhī gè kǒu hǎi guān zūn xíng. shí èr nián, mù zōng qīn zhèng, ào suí gè guó gōng shǐ jìn jiàn.
奧斯馬加即奧地利亞,久互市廣東,粵人以其旗識之,稱雙鷹國。同治八年,遣使臣畢慈來華,介英使阿禮國請立約,並呈其君主敕諭,欲在京議約。總署以在京議約與歷來各國成案不符,應先照會三口通商大臣,由三口通商大臣請旨。奧使遞照會三口通商大臣崇厚以聞。朝議許之,命總理各國事務衙門大臣、兵部尚書董恂會同崇厚辦理。奧使呈所遞條約四十九款,大致均從各國內採集而成。董恂等於應刪應添各節,逐一改定,而奧使於恂所添「商人不准充領事官」一語,不原列入約,於恂所刪傳教一條仍列入約。迭議不決。久之,奧使始允刪傳教一條,而於「商人不准充領事官」一節,仍欲另備照會,於畫押日一同呈遞,許之。遂訂定和約四十五款,通商章程九款,稅則一冊。是年奧夾板船名伊來撤各利亞,用英國旗號,私運外國鹽一百餘包,計重二萬餘斤,進口。天津稅務司函致總署。總署以奧船運鹽進口,顯違條約,應查拏,並知照英領事前往查起。十年九月,奧換約屆期,使臣嘉理治照會總署請換約,特旨派江蘇布政使恩錫赴上海互換。嗣因約本內漢文所載善後章程第五、第八兩款,均有引用條約「第八條」字樣,其奧文內皆誤寫作「第一條」;又稅則進口項下呀〈口闌〉治木,漢文載明長不過「三十五幅地」,奧文誤寫作「五十五幅地」;又羽綾、羽紗、羽綢、小呢等類,漢文載明「每丈」,奧文誤寫作「每疋」,須更改。至十一年六月始竣事。十一年,奧使照會總署,以接奉本國文,稱去歲本國出有政令,自同治十年七月十七日起,凡量奧斯馬加各樣海船噸數之法,皆與英國丈量噸數之法相同,請劄知總稅務司轉知各口海關遵行。十二年,穆宗親政,奧隨各國公使覲見。
guāng xù liù nián, shǐ chén lǐ fèng bāo hán zhì lǐ hóng zhāng, chēng: ào jūn zhǎng zǐ míng nián zhēng yuè shí liù rì hūn qī, zhōng guó suī wèi pài zhù shǐ, yí lìng lín bāng zhù shǐ wǎng hè, yǐ jǐn yǒu yì. zǒng shǔ jí diàn chì lǐ fèng bāo jiè qī wǎng hè. shí nián xià sì yuè, yǐ hàn lín yuàn shì jiǎng xǔ jǐng chéng chōng chū shǐ dé měi hé ào dà chén, zhù dé. shí sān nián, dài yǐ nèi gé xué shì hóng jūn. shí sì nián sì yuè, hóng jūn fù ào chéng dì guó shū, jiàn ào zhǔ yú mǎ jiā xíng gōng, sòng dá rú lǐ. dōng shí yuè, ào ěr ér bó nà qīn wáng lái jīng, yù zhān yǎng tiān tán, xǔ zhī. shí liù nián qiū qī yuè, fù yǐ xǔ jǐng chéng chōng chū shǐ é dé ào hé dà chén. shí qī nián xià sì yuè, jǐng chéng fù ào tōng wèn, jìn jiàn ào zhǔ, ào zhǔ wèi shù qián suì yǒu bīng jiàn dǐ huá, chéng zhōng guó guān yuán yǐ lǐ xiāng dài, shǔ wèi chén xiè. jiǔ yuè, ào shǐ bì gé lī běn jìn jiàn shàng yú chéng guāng diàn. shí bā nián, ào zhǔ yǐ xī lì liù shí qī nián jí mǎ jiā wáng wèi, jù jīn mǎn èr shí wǔ nián, xī sú yǐ wèi qìng shì, xiān qī yóu ào wài bù tōng zhī gè guó gōng shǐ yì mǎ jiā dū chéng shēn hè. xǔ jǐng chéng bèi wén chuán hè, xuán jí qīn fù bó dá bǐ sī mǎ jiā dū chéng. jìn jiàn ào zhǔ shēn xiè kǔn, ào yì fā diàn zhì jīng dá xiè.
光緒六年,使臣李鳳苞函致李鴻章,稱:「奧君長子明年正月十六日婚期,中國雖未派駐使,宜令鄰邦駐使往賀,以盡友誼。」總署即電飭李鳳苞屆期往賀。十年夏四月,以翰林院侍講許景澄充出使德美和奧大臣,駐德。十三年,代以內閣學士洪鈞。十四年四月,洪鈞赴奧呈遞國書,見奧主於馬加行宮,頌答如禮。冬十月,奧爾而伯納親王來京,欲瞻仰天壇,許之。十六年秋七月,復以許景澄充出使俄德奧和大臣。十七年夏四月,景澄赴奧通問,覲見奧主,奧主為述前歲有兵艦抵華,承中國官員以禮相待,屬為陳謝。九月,奧使畢格哩本覲見上於承光殿。十八年,奧主以西曆六十七年即馬加王位,距今滿二十五年,西俗以為慶事,先期由奧外部通知各國公使詣馬加都城申賀。許景澄備文傳賀,旋即親赴伯達彼斯馬加都城。覲見奧主申謝悃,奧亦發電至京答謝。
èr shí nián sì yuè, xǔ jǐng chéng zhào huì ào yǔ é dé hé děng wài bù, shēn míng zǒng shǔ xiàn zhāng, zhuó dìng yáng jī jìn kǒu shuì wén. shí yuè, huáng tài hòu liù xún shòu, ào shǐ suí gè shǐ chéng dì guó shū zhì hè, shàng jiàn zhī yú wén huá diàn. èr shí yī nián, ào zhǔ shū fù bìng gù, xǔ jǐng chéng qǐng zhǐ zhì yàn, xǔ zhī. èr shí èr nián shí yuè, yǐ dū chá yuàn zuǒ dōu yù shǐ yáng rú chōng chū shǐ é ào hé dà chén. shí yī yuè, zhù dé ào shǐ sòng jié lüè, chēng ào tíng nǐ pài wǎ ěr bù lún wèi zhù jīng zhuān shǐ, qǐng zhōng guó guó jiā yǔn rèn, zhōng guó pài shǐ zhù ào yì rú zhī. èr shí sān nián sì yuè, ào shǐ qí gàn jìn jiàn shàng yú wén huá diàn. èr shí liù nián chūn sān yuè, mìng nèi gé xué shì guì chūn shǐ é jiān shǐ ào. qī yuè, quán fěi zhī biàn, ào bīng suí dé měi fǎ yīng yì rì é lián jūn rù jīng shī. èr shí bā nián sì yuè, sān pǐn qīng wú dé zhāng chōng chū shǐ ào guó dà chén. èr shí jiǔ nián, dài yǐ shān dōng dào yuán yáng chéng. sān shí nián shí yuè, ào shǐ qí gàn jìn jiàn shàng yú huáng jí diàn. sān shí yī nián bā yuè, yǐ sān pǐn jīng táng lǐ jīng mài chōng chū shǐ zhù ào dà chén. sān shí èr nián sān yuè, ào shǐ gù xīn sī jī jìn jiàn shàng yú gān qīng gōng. sān shí sān nián qī yuè, yǐ wài wù bù cān yì léi bǔ tóng chōng chū shǐ zhù ào dà chén.
二十年四月,許景澄照會奧與俄、德、和等外部,申明總署現章,酌定洋機進口稅文。十月,皇太后六旬壽,奧使隨各使呈遞國書致賀,上見之於文華殿。二十一年,奧主叔父病故,許景澄請旨致唁,許之。二十二年十月,以都察院左都御史楊儒充出使俄奧和大臣。十一月,駐德奧使送節略,稱奧廷擬派瓦耳布倫為駐京專使,請中國國家允認,中國派使駐奧亦如之。二十三年四月,奧使齊幹覲見上於文華殿。二十六年春三月,命內閣學士桂春使俄兼使奧。七月,拳匪之變,奧兵隨德、美、法、英、意、日、俄聯軍入京師。二十八年四月,三品卿吳德章充出使奧國大臣。二十九年,代以山東道員楊晟。三十年十月,奧使齊幹覲見上於皇極殿。三十一年八月,以三品京堂李經邁充出使駐奧大臣。三十二年三月,奧使顧新斯基覲見上於乾清宮。三十三年七月,以外務部參議雷補同充出使駐奧大臣。
mì lǔ zài nán yà měi lì jiā zhōu. tóng zhì shí yī nián, mì lǔ guó mǎ yě xī chuán sī zài ào mén guǎi huá mín èr bǎi yú rén, xíng dǐ rì běn héng bīn, jīng rì běn jié liú xùn bàn, zhī huì zhōng guó pài yuán qián wǎng. shí tōng shāng dà chén hé jǐng pài bǔ yòng tóng zhī zhī xiàn chén fú xūn xié yīng měi liǎng lǐng shì pài yuán qián wǎng, xuán gè yùn huí, bìng xiè rì běn.
秘魯在南亞美利加洲。同治十一年,秘魯國瑪也西船私在澳門拐華民二百餘人,行抵日本橫濱,經日本截留訊辦,知會中國派員前往。時通商大臣何璟派補用同知知縣陳福勛偕英、美兩領事派員前往,旋各運回,並謝日本。
shí èr nián, mì lǔ qiǎn shǐ lái huá yì lì yuē. yǐ ér mì shǐ gé ěr xī yé dào jīn yè lǐ hóng zhāng, hóng zhāng jié yǐ nüè dài huá gōng děng shì, bù yǔn xiāng shāng. mì shǐ xuán yǐ běn guó xīn lì gù gōng zhāng chéng, shí wú líng nüè qíng shì, dié hóng zhāng. hóng zhāng fù dié, wèi: guì guó xīn lì gù gōng zhāng chéng suī shàng gōng dào, dàn chá tóng zhì bā nián shí nián jiān, huá mín gōng bǐng nèi suǒ chēng kē qiú dǎ mà jiā suǒ jī hán, suī lì hé tong, ér zhāng chéng xū shè, suī yuē sòng huí, ér xiàn mǎn wú guī děng yǔ, shì jí bǎo hù huá gōng wèi néng zhào bàn zhī zhèng jù yě. yòu lái wén suǒ zài yī qiān bā bǎi wǔ shí wǔ nián bā yuè shí sì rì yì lì dā kè chuán guī, bù zhǔn zài dà bāng zhī rén. chá tóng zhì shí yī nián, rì běn guó kòu liú mì lǔ mǎ yě xī chuán, zài yǒu guǎi mǎi huá mín èr bǎi sān shí rén zhī duō, jù gè guó lǐng shì gōng tóng xùn wèn, chuán zhǔ kē kù xiāng dài, yǐn shí bù jì, bìng yǒu gē qù biàn fà biān dǎ qiú jìn děng shì. yòu jù yuè hǎi guān shuì wù sī bào chēng, tóng zhì jiǔ nián, mì lǔ chuán yī zhī zài ào mén fàn zài huá gōng sān bǎi shí sān rén, tóng zhì shí nián, mì lǔ chuán shí sān zhī zài ào mén fàn zài huá gōng wǔ qiān jiǔ bǎi bā shí qī rén, tóng zhì shí yī nián, mì lǔ chuán shí jiǔ zhī zài ào mén fàn zài huá gōng jiǔ qiān sān bǎi bā shí yī rén. cǐ jiē xì dà bāng, mì guó bìng bù chá jìn. jìn yòu jù yuè hǎi guān shuì wù sī bào chēng, běn nián qī yuè jiān, guǎng dōng shěng chéng huáng bù hé miàn yǒu mì lǔ chuán qī zhī qián lái zhāo gōng, yīn qí wéi bèi tōng xíng zhāng chéng, yù lìng qū zhú chū kǒu. yǐ shàng gè jié, shì yòu fān chuán jìn zài dà bāng huá rén wèi néng zhào bàn zhī zhèng jù yě. chá shàng nián zhōng guó tōng xíng gè guó zhào huì nèi zài, fán xì wú yuē gè guó, yī gài bù zhǔn shè jú zhāo gōng, qí chuán zhī bù zhǔn dā zài huá gōng chū yáng. jí yǒu yuē gè guó, yì bù zhǔn zài ào mén zhāo gōng. jūn jīng gè guó zhī zhào zài àn. mì guó xiàng xì wú yuē zhī guó, zhào zhāng bù zhǔn zhuāng zài huá rén chū kǒu. nǎi zuó jù guì dà chén miàn chēng, xiàn zài wǎng mì lǔ huá rén yǐ yǒu shí wàn yú rén, míng xì wéi bèi gōng fǎ. kuàng huá mín zài mì lǔ zhòng shòu líng nüè, céng liǎng cì gōng bǐng měi guó qīn chà zhuǎn dá zǒng lǐ yá mén, shì yǐ rì qián dié jù yīng měi fǎ gè dà chén shù zhī guì dà chén yù lái huá yì yuē, jí jīng zǒng lǐ yá mén wáng dà chén zhào fù gè guó, yǐ mì lǔ xiàng lái zhuān yǐ guǎi fàn huá gōng wèi shì, huá gōng shòu jǐn tòng kǔ, qí xiāng dài zhōng guó qíng xíng yǔ bié guó bù tóng, bì xū yǔ yī guó shuō míng, xiān jiāng suǒ zhāo huá gōng quán shù sòng huí zhōng guó, bìng shēng míng bù zhǔn zhāo gōng, fāng néng shāng yì lì yuē, fǒu zé shí nán bàn lǐ děng yǔ. xiǎng guì dà chén bì yǐ yǔ wén, wú fán zhuì shù.
十二年,秘魯遣使來華議立約。已而秘使葛爾西耶到津謁李鴻章,鴻章詰以虐待華工等事,不允相商。秘使旋以本國新立僱工章程,實無凌虐情事,牒鴻章。鴻章覆牒,謂:「貴國新立僱工章程雖尚公道,但查同治八年、十年間,華民公稟內所稱『苛求、打罵、枷鎖、饑寒,雖立合同,而章程虛設,雖曰送回,而限滿無歸』等語,是即保護華工未能照辦之證據也。又來文所載一千八百五十五年八月十四日議立搭客船規,不准載大幫之人。查同治十一年,日本國扣留秘魯瑪也西船,載有拐買華民二百三十人之多,據各國領事公同訊問,船主苛酷相待,飲食不繼,並有割去辮髮、鞭打囚禁等事。又據粵海關稅務司報稱,『同治九年,秘魯船一隻在澳門販載華工三百十三人,同治十年,秘魯船十三隻在澳門販載華工五千九百八十七人,同治十一年,秘魯船十九隻在澳門販載華工九千三百八十一人』。此皆系大幫,秘國並不查禁。近又據粵海關稅務司報稱,『本年七月間,廣東省城黃埔河面有秘魯船七隻前來招工,因其違背通行章程,諭令驅逐出口』。以上各節,是又帆船禁載大幫華人未能照辦之證據也。查上年中國通行各國照會內載,凡系無約各國,一概不准設局招工,其船隻不准搭載華工出洋。即有約各國,亦不准在澳門招工。均經各國知照在案。秘國向系無約之國,照章不准裝載華人出口。乃昨據貴大臣面稱,現載往秘魯華人已有十萬餘人,明系違背公法。況華民在秘魯重受凌虐,曾兩次公稟美國欽差轉達總理衙門,是以日前疊據英、美、法各大臣述知貴大臣欲來華議約,即經總理衙門王大臣照覆各國,以『秘魯向來專以拐販華工為事,華工受盡痛苦,其相待中國情形與別國不同,必須與伊國說明,先將所招華工全數送回中國,並聲明不准招工,方能商議立約,否則實難辦理』等語。想貴大臣必已與聞,無煩贅述。」
xuán jù hán chēng zūn zhào zǒng shǔ yuán yì, xiān jiāng suǒ zhāo huá gōng quán shù sòng huí zhōng guó, zì kě tuǒ shāng. hóng zhāng dìng qī huì yì, jiè shí bù zhì, hóng zhāng zé zhī. fù qǐng qī, hóng zhāng yīn zài yuē qī, zhì rì, mì shǐ xié ài lēi mó ěr mì tuǒ shì lái. shì tóng zhī róng hóng yóu měi guó huí jīn, hóng zhāng lìng hóng yǔ yì. mì shǐ jiāng hóng zhāng yuán hán qǔ chū, zhú tiáo pōu biàn, wèi wú kē dài qíng shì yòu wèi zhōng guó jì lìng wú yuē zhī guó bù zhǔn zhāo gōng, shì yǐ běn guó jí pài shǐ qián lái yì yuē, yǐ hòu zì bì zhào yuē hù xiāng jī chá bǎo hù. bìng chēng huá gōng sòng huí, kě yú yuē nèi shēng míng, chú huá rén zài mì lǔ shè sì yù jū, zì bù yuán guī, wú yōng sòng huí, qí yú gōng rén děng hé tóng xiàn mǎn, jí lìng yuán zhǔ sòng huí, fēn bié bàn lǐ. róng hóng yīn yán měi guó xiàng lì, wú lì hé tong nián xiàn gù gōng zhī shì. huá mín zài jīn shān děng chù yōng gōng, qù liú zì biàn, měi guān bù néng miǎn qiáng lè kèn. jí yǒu xiān lì hé tong zhě, ruò bù yuán dāng, suí shí jiāng hé tóng jiǎo xiāo, zuò wèi fèi zhǐ. mì guó yì yīng zhào bàn. mì shǐ yǔn shāng bàn. hóng zhāng réng yǐ guǎi qù huá mín wèi yán. mì shǐ fú rán, wèi jí huí guó. lǚ yì bù jué.
旋據函稱遵照總署原議,先將所招華工全數送回中國,自可妥商。鴻章訂期會議,屆時不至,鴻章責之。復請期,鴻章因再約期,至日,秘使偕愛勒謨爾秘妥士來。適同知容閎由美國回津,鴻章令閎與議。秘使將鴻章原函取出,逐條剖辨,謂無苛待情事;又謂中國既令無約之國不准招工,是以本國亟派使前來議約,以後自必照約互相稽查保護。並稱華工送回,可於約內聲明,除華人在秘魯設肆寓居,自不原歸,無庸送回,其餘工人等合同限滿,即令原主送回,分別辦理。容閎因言美國向例,無立合同年限僱工之事。華民在金山等處傭工,去留自便,美官不能勉強勒掯。即有先立合同者,若不原當,隨時將合同繳銷,作為廢紙。秘國亦應照辦。秘使允商辦。鴻章仍以拐去華民為言。秘使怫然,謂即回國。屢議不決。
shí sān nián sān yuè, fù yǔ mì shǐ jiē yì, mì shǐ zì jiāo suǒ nǐ tiáo yuē, hóng zhāng bù shòu. jiǔ zhī, shǐ dìng chá bàn huá gōng zhuān tiáo, qí wén yuē xiàn yīn mì guó dì fāng yǒu huá mín duō míng, qiě yǒu chēng huá mín yǒu shòu wěi qu zhī chù. zī huì tóng shāng dìng, xiān lì tōng shāng tiáo kuǎn, hé hǎo wǎng lái, shù jǐ bǐ cǐ tóng xīn. yóu zhōng guó pài yuán wǎng mì, jiāng huá mín qíng xíng chè chá, bìng shì yù huá gōng, yǐ biàn zhōu zhī yī qiè, mì guó wú bù lì zhù, yǐ lǐ jiē dài. rú chá dé shí yǒu shòu kǔ huá gōng, hé tóng nián xiàn wèi mǎn, bù jū rén shù duō guǎ, jūn yì yóu wěi yuán zhī zhào dì fāng guān. gù zhǔ tǎng bù chéng rèn, jí yóu dì fāng guān chuán àn xùn duàn. ruò huá gōng réng bào bù píng, lì xǔ shàng gào mì guó gè dà yuán, zài wèi fù chá. fán qiáo yù mì guó, wú lùn hé guó rén mín, chéng bǐng shì yàng zuì yōu zhě, huá gōng yīng yī tǐ jūn zhān qí yì. zì mì guó hé dìng cǐ xiàng zhāng chéng zhī rì qǐ, fán huá gōng hé tóng yǐ jīng qī mǎn, ruò hé tóng nèi yǒu gù zhǔ yīng chū huí guó chuán jiǎo zhī yì, gāi gōng rén yǒu yuán huí guó zhě, jí dāng yán lìng gù zhǔ chū zī sòng huí. yòu gè huá gōng hé tóng ruò wú sòng huí zì yàng, hé tóng yǐ mǎn qī, gāi gōng rén wú lì zì chū chuán zī, yǒu yuán huí guó zhě, mì guó yīng jiāng gāi gōng rén děng fù huá chuán sòng huí, chuán zī wú xū gōng rén zì bèi, mì guó zì xíng liào lǐ yún yún.
十三年三月,復與秘使接議,秘使自交所擬條約,鴻章不受。久之,始定查辦華工專條,其文曰「現因秘國地方有華民多名,且有稱華民有受委屈之處。茲會同商訂,先立通商條款,和好往來,庶幾彼此同心。由中國派員往秘,將華民情形澈查,並示諭華工,以便周知一切,秘國無不力助,以禮接待。如查得實有受苦華工,合同年限未滿,不拘人數多寡,均議由委員知照地方官。僱主倘不承認,即由地方官傳案訊斷。若華工仍抱不平,立許上告秘國各大員,再為覆查。凡僑寓秘國,無論何國人民,呈稟式樣最優者,華工應一體均霑其益。自秘國核定此項章程之日起,凡華工合同已經期滿,若合同內有僱主應出回國船腳之議,該工人有原回國者,即當嚴令僱主出資送回。又各華工合同若無送回字樣,合同已滿期,該工人無力自出船資,有原回國者,秘國應將該工人等附華船送回,船資無須工人自備,秘國自行料理」云云。
fù jiāng tōng shāng tiáo yuē shí jiǔ kuǎn jí yǐ dìng chá bàn zhuān tiáo gǎi dìng, yīn zhì zǒng shǔ, wèi: zài mì shǐ zhī yì jí gè guó gōng lùn, bǐ jì yǔn dìng chá bàn zī qiǎn huá gōng zhuān tiáo, shì mì lǔ yǐ yǔ zhōng guó yǐ pián yí, wǒ yì dāng zhào gè guó hé yuē, yǔn yǐ yī lǜ. xiàn dìng tōng shāng shí jiǔ kuǎn, dà zhì yì yǔ xī yuē cí yì lüè tóng. rán jūn jīng hóng zhāng zhú tiáo zhuó gǎi, rú gè yuē piān shǒu suǒ chēng hù xiāng jiào yuè, jù shǔ tuǒ dāng huò tuǒ shàn zì yàng, zhuǎn jué bù tuǒ, zī jiāng jù shǔ tuǒ xié sì zì shān qù. gè yuē qīn chà zhù jīng wǎng lái, yǒu bǐ guó ér wú wǒ guó, zī xiān zài míng zhōng guó qīn chà. gè yuē lǐng shì guān wú shāng rén bù zhǔn jiān chōng míng wén, zī tiān bù dé wěi shāng rén dài lǐ. gè yuē yóu lì tōng shāng zhí zhào, mì shǐ bù kěn shān tōng shāng huò wù zì yàng, zī tè tiān rù huò wù yīng zhào bào dān zhāng chéng bàn lǐ. gè yuē duō yǐ yīng fǎ wén wèi píng, zī gǎi bǐ cǐ gè yòng běn guó wén zì, yì kě jiān kàn yīng wén. qí yú fán tōng shāng nà shuì bīng chuán shāng chuán kòng gào cí sòng gè jié, jūn jiāng zhōng guó yī miàn xù rù. suǒ zuì yào zhě, zhāo gōng liú bì wú qióng. ào mén fàn yùn yǐ jiǔ, huá gōng jì zài mì guó shòu kǔ, yǐ qián suī yǔn chá bàn, yǐ hòu ruò réng kāi zhāo, hài jiāng hé suǒ dǐ zhǐ? zī huì dìng dì liù kuǎn, shàng bàn jié zhào měi guó xù yuē, yún bié yǒu zhāo zhì zhī fǎ, jūn fēi suǒ zhǔn, xià fù tiān xù bù zhǔn zài ào mén jí gè kǒu àn miǎn qiáng yòu piàn zhōng guó rén yùn zài chū yáng, wéi zhě qí rén yán chéng, chuán zhī fá bàn děng yǔ. sì hòu zhōng guó dàn néng zhào yuē yán jìn, bù dú mì lǔ bù gǎn wéi fàn, jí gè guó zhāo gōng zhī jǔ, yì dé yuán yǐn biàn zhèng. yòu qián dìng chá bàn huá gōng zhuān tiáo, shāng lìng pài yuán qián wǎng, mì shǐ yǔn jí zūn zhào.
復將通商條約十九款及已訂查辦專條改定,因致總署,謂:「在秘使之意及各國公論,彼既允定查辦資遣華工專條,是秘魯已予中國以便宜,我亦當照各國和約,允以一律。現訂通商十九款,大致亦與西約詞意略同。然均經鴻章逐條酌改,如各約篇首所稱『互相較閱,俱屬妥當』或『妥善』字樣,轉覺不妥,茲將『俱屬妥協』四字刪去。各約欽差駐京往來,有彼國而無我國,茲先載明中國欽差。各約領事官無商人不准兼充明文,茲添『不得委商人代理』。各約遊歷通商執照,秘使不肯刪通商貨物字樣,茲特添入『貨物應照報單章程辦理』。各約多以英、法文為憑,茲改『彼此各用本國文字,亦可兼看英文』。其餘凡通商、納稅、兵船、商船、控告、詞訟各節,均將中國一面敘入。所最要者,招工流弊無窮。澳門販運已久,華工既在秘國受苦,以前雖允查辦,以後若仍開招,害將何所底止?茲會訂第六款,上半節照美國續約,雲『別有招致之法,均非所准』,下復添敘『不准在澳門及各口岸勉強誘騙中國人運載出洋,違者其人嚴懲,船隻罰辦』等語。嗣後中國但能照約嚴禁,不獨秘魯不敢違犯,即各國招工之舉,亦得援引辨證。又前訂查辦華工專條,商令派員前往,秘使允即遵照。」
xuán pài róng hóng wǎng chá bàn. róng hóng chá bàn qì, bào gào huá gōng dào bǐ, bèi mài kāi shān zhǒng zhè, jí táng liáo niǎo fèn dǎo děng chù nüè dài qíng xíng, hé tóng xiàn nèi dǎ sǐ jí zì jǐn tóu huǒ lú táng guō sǐ zhě shén duō, shí kě cǎn mǐn. huì jiè huàn yuē zhī qī, mì lǔ qiǎn shǐ chén ài lēi mó ěr lái huá qiú huàn yuē. guāng xù yuán nián, pài xún fǔ dīng rì chāng wèi huàn yuē dà chén. rì chāng wèi: qù nián zhōng guó suǒ yǐ yǔ mì guó lì yuē zhě, yīn mì guó gé shǐ zhào huì nèi yán mì guó shè yǒu xīn zhāng xīn lì, bǎo hù huá mín, jǐn chú bì duān. nǎi lì yuē zhī hòu, pài yuán qián wǎng mì guó què chá, shǐ zhī huá gōng shòu qū, xiǎn yǔ tiáo yuē nèi bǎo hù yōu dài zhī lì xiāng bèi. fǔ jīng lì yuē, ér mì guó jí zhǒng zhǒng wéi yuē, shì bù néng bù jiā yī zhào huì, shēng míng huàn yuē hòu jí dāng zūn yuē bàn lǐ, zài bù néng réng zhào cóng qián zhī líng nüè. mì shǐ wén zhī, bù dài cí bì, jí fú rán qù. rì chāng yǐ mì shǐ wú lǐ, yīn zhì zǒng shǔ, qǐng zàn huǎn huàn yuē.
旋派容閎往查辦。容閎查辦訖,報告華工到彼,被賣開山、種蔗,及糖寮、鳥糞島等處虐待情形,合同限內打死及自盡、投火爐糖鍋死者甚多,實可慘憫。會屆換約之期,秘魯遣使臣愛勒謨爾來華求換約。光緒元年,派巡撫丁日昌為換約大臣。日昌謂:「去年中國所以與秘國立約者,因秘國葛使照會內言秘國設有新章新例,保護華民,盡除弊端。乃立約之後,派員前往秘國確查,始知華工受屈,顯與條約內保護優待之例相背。甫經立約,而秘國即種種違約,是不能不加一照會,聲明換約後即當遵約辦理,再不能仍照從前之凌虐。」秘使聞之,不待辭畢,即怫然去。日昌以秘使無禮,因致總署,請暫緩換約。
sì nián, mì lǔ yīn ào mén tíng zhǐ zhāo gōng, xiāng gǎng yīng zǒng dū yòu shēn yán jìn, mì lǔ nǎi fù guǎng dōng shěng chéng yǔ měi shāng tóng fú yáng háng sī lì yùn zài huá gōng hé tóng, wǔ nián wèi qī, měi nián dé chuán fèi yáng yín shí liù wàn yuán, shè jú zhāo yòu. yuè dū wén zhī, jí yǔ chá jìn. mì shǐ yì tiān jīn yè hóng zhāng, jù zhī. shí chū shǐ dà chén wèi chén lán bīn, suī yóu měi shǐ jiān rì mì, bìng wèi fù mì. qī nián, yǐ jīn hǎi guān dào zhèng zǎo rú wèi chū shǐ měi rì mì dà chén. shí nián wǔ yuè, shǐ yóu měi fù mì, yè zǒng tǒng dì guó shū, kāi bàn shǐ shǔ yú lì mǎ dū chéng, zòu pài cān zàn yī yuán dài bàn shǐ shì. yòu yú jiā lǐ yuē hǎi kǒu shè lǐng shì yī yuán, guǎn lǐ huá mín shì yí, réng jìn jué zhāo gōng, bìng zī qǐng chá ná guǎng zhōu chéng wài sī shè zhāo gōng háng zhàn. shí èr nián, zhèng zǎo rú guī, dié yǐ fù yún lóng zhāng yīn huán cuī guó yīn yáng rú chōng gōng shǐ. yòu zēng shè dài lǐ lǐng shì shí, jiù mì jí zhōng zhī lián zhèng zhě chōng zhī, yù shì bào shǐ shǔ, yóu cān zàn qū chù, gōng shǐ réng bù zhù mì. èr shí yī nián, mì zǒng tǒng jí wèi, gè guó jūn yǒu guó shū zhì hè, jiè yóu měi shǐ qǐng zǒng shǔ dài dá. èr shí èr nián, shǐ bān guó shū. èr shí sān nián liù yuè, zhù mì dài bàn lǐ jīng xù xíng dǐ jiā lǐ yuē, yīn yì jí shèng xíng kǒng chuán rǎn, zǔ zhǐ rù kǒu, cóng mì zhì yě. jiǔ zhī shǐ tīng rù. shí gōng shǐ yáng rú fù mì dì guó shū, mì wài bù xiān pài hù wèi dà chén yī yuán zài jiā lǐ yuē yíng cì, suí pài huǒ chē jiē zhì lì mǎ, yòu pài fù wài bù zài chē zhàn yíng cì. dì shū rì yòu yòng gōng chē yíng jiē. gōng shǐ dì guó shū, tā guó jūn yòng jūn zhuāng pèi jiàn. zhōng guó yǐ mì xì mín zhǔ, yán lì yòng xíng zhuāng, xíng jū gōng lǐ, zhì sòng cí, mì zhǔ dá sòng rú lǐ.
四年,秘魯因澳門停止招工,香港英總督又申嚴禁,秘魯乃赴廣東省城與美商同孚洋行私立運載華工合同,五年為期,每年得船費洋銀十六萬圓,設局招誘。粵督聞之,即予查禁。秘使詣天津謁鴻章,拒之。時出使大臣為陳蘭彬,雖由美使兼日秘,並未赴秘。七年,以津海關道鄭藻如為出使美日秘大臣。十年五月,始由美赴秘,謁總統遞國書,開辦使署於利馬都城,奏派參贊一員代辦使事。又於嘉理約海口設領事一員,管理華民事宜,仍禁絕招工,並咨請查拿廣州城外私設招工行棧。十二年,鄭藻如歸,迭以傅雲龍、張蔭桓、崔國因、楊儒充公使。又增設代理領事十,就秘籍中之廉正者充之,遇事報使署,由參贊區處,公使仍不駐秘。二十一年,秘總統即位,各國均有國書致賀,介由美使請總署代達。二十二年,始頒國書。二十三年六月,駐秘代辦李經敘行抵嘉理約,因疫疾盛行恐傳染,阻止入口,從秘制也。久之始聽入。時公使楊儒赴秘遞國書,秘外部先派護衛大臣一員在嘉理約迎伺,隨派火車接至利馬,又派副外部在車站迎伺。遞書日又用宮車迎接。公使遞國書,他國均用軍裝佩劍。中國以秘系民主,沿例用行裝,行鞠躬禮,致頌詞,秘主答頌如禮。
èr shí sì nián, lì mǎ huá rén zài xiāng gǎng bàn huò, mì zhù gǎng lǐng shì zhào yàn jiā chuō. xiàng lì chuō fèi zhí bǎi chōu yī, zhì shì zēng jiā, yòu gǎi yòng jīn bàng, bǐ qián zēng yú bèi. huá shāng yǐ mì wéi lì, qǐng mì wài bù chì zhī gǎng lǐng shì zhào xiàng lì hé shōu, yòu yuè qǐng yú zhù mì dài bàn xiè xī fù. yú shì zhào huì mì wài bù, wèi: huò dān chuō fèi xiàng yǒu dìng zhāng, zhí bǎi chōu yī, yòu wèi wàn guó tōng lì. huò běn yòng jīn yòng yín, gè guó bù yī, ér chōu fèi jiē àn cǐ wèi héng. jí jiù lì mǎ lùn, mài miàn yī xiàng yóu zhì lì fàn yùn zhě, chōu fèi jù àn zhì yáng, yáng huò gè xiàng yóu yīng lún fàn yùn zhě, chōu fèi jù àn jīn qián, zài zài mì guó shuì zé, zhòng suǒ gòng zhī. nǎi tóng yī chōu fèi, yú zhì yú yīng jiē jiù dì zhào chōu, dú zhì xiāng gǎng yī chù hū shì qí yì, yú lǐ bù jiě. huò wèi xiāng gǎng wèi yīng shǔ kǒu àn, yīng gǎi jīn bàng, zé yuè shāng huò běn yì yīng shēng suàn jīn qián, fāng yǔ tōng shāng gè guó yī lǜ, yīng qǐng pī shì. mì wài bù bù yǔn pī shì. xuán chēng gǎng yín chéng sè tài dī, huàn duì jīn bàng kuī sǔn guò duō. xiè xī fù gào yǐ yī lǜ gǎi cóng jīn bàng, huá shāng yì suǒ shén yuán. mì wài bù shǐ yǔn shōu fèi àn zhào huò běn, yī lǜ gǎi cóng jīn bàng.
二十四年,利馬華人在香港辦貨,秘駐港領事照驗加戳。向例戳費值百抽一,至是增加,又改用金鎊,比前增逾倍。華商以秘違例,請秘外部飭知港領事照向例核收,又籥請於駐秘代辦謝希傅。於是照會秘外部,謂:「貨單戳費向有定章,值百抽一,又為萬國通例。貨本用金用銀,各國不一,而抽費皆按此為衡。即就利馬論,麥面一項由智利販運者,抽費俱按智洋,洋貨各項由英倫販運者,抽費俱按金錢,載在秘國稅則,眾所共知。乃同一抽費,於智於英皆就地照抽,獨至香港一處忽示歧異,於理不解。或謂香港為英屬口岸,應改金鎊,則粵商貨本亦應升算金錢,方與通商各國一律,應請批示。」秘外部不允批示。旋稱港銀成色太低,換兌金鎊虧損過多。謝希傅告以一律改從金鎊,華商亦所甚原。秘外部始允收費按照貨本,一律改從金鎊。
xuān tǒng yuán nián wǔ yuè, mì gōng dǎng chóu shì zhù mì lì mǎ huá rén bào dòng, mì zhèng fǔ tè bān kē lì, lìng jìn kǒu huá rén měi míng xū yǒu yīng jīn wǔ bǎi bàng chéng yàn, shǐ dé rù kǒu. shí chū shǐ měi rì mì dà chén wǔ tíng fāng fù mì yǔ jiāo shè, xiān yè zǒng tǒng dì guó shū, jí zhào huì mì wài bù, wèi mì suǒ shè kē lì, wéi fǎn liǎng guó suǒ lì tiáo yuē. xuán fù jiàn mì zǒng tǒng biàn lùn, qǐng fèi zhǐ chì yù. zǒng tǒng bù yǔn. yǐ fù yóu mì wài bù fù wén. mì wài bù dà chén bō lì shì wèi tíng fāng, qǐng xiān tuǒ yì xiàn zhì zhōng guó gōng rén chū kǒu lái mì shàn fǎ, fù rù tiáo yuē. tíng fāng dá yǐ zhāng chéng bù yīng fù rù tiáo yuē. bō lì shì yòu yù shǐ mì lǐng shì yǒu chá yàn huá guān suǒ gěi hù zhào shì fǒu hé lì zhī quán, jí dào mì shí, réng yóu dì fāng guān chá yàn, fāng zhǔn dēng àn. tíng fāng bó zhī, zhí bù yǔn. tíng fāng yuè cǎo àn, yòu qǐng jiā yù zhì lì è guā duō bā ná mǎ děng chù huá shāng yù lái mì zhě, kě yóu dài lǐ zhōng guó lǐng shì děng guān fā gěi hù zhào, yǐ wèi rù jìng píng jù děng yǔ, bō lì shì yǔn nuò. shí liú mì huá rén duō xī shí yā piàn, tíng fāng qǐng mì zàn zhù shè fǎ xiàn zhì, mì zǒng tǒng xǔ zhī. xuán fù dìng yì, tíng fāng yǔ mì wài bù lì fèi chú kē lì zhèng míng shū jiǔ tiáo: yī, zhōng guó yǔn zì xiàn gōng rén lái mì èr zhì liù, dìng fēi zuò gōng zhī huá rén wǎng mì hù zhào bàn fǎ qī, dìng fēi zuò gōng zhě gài bù xiàn zhì bā, dìng miǎn qǐng hù zhào zhě zhī zī gé jiǔ, fā zhào yàn zhào zhī xū jiǎo fèi wǔ yuán. bìng tíng zhǐ mì guó wǔ yuè shí sì hào bān fā chì yù zhī xiào lì. shí xuān tǒng yuán nián qī yuè shí sān rì, jí xī lì yī qiān jiǔ bǎi líng jiǔ nián bā yuè èr shí hào. shǔ yā gài yìn.
宣統元年五月,秘工黨仇視駐秘利馬華人暴動,秘政府特頒苛例,令進口華人每名須有英金五百鎊呈驗,始得入口。時出使美日秘大臣伍廷芳赴秘與交涉,先謁總統遞國書,即照會秘外部,謂秘所設苛例,違反兩國所立條約。旋復見秘總統辨論,請廢止飭諭。總統不允。已復由秘外部覆文。秘外部大臣玻立士謂廷芳,請先妥議限制中國工人出口來秘善法,附入條約。廷芳答以章程不應附入條約。玻立士又欲使秘領事有察驗華官所給護照是否合例之權,及到秘時,仍由地方官查驗,方准登岸。廷芳駁之,執不允。廷芳閱草案,又請加「寓智利、厄瓜多、巴拿馬等處華商欲來秘者,可由代理中國領事等官發給護照,以為入境憑據」等語,玻立士允諾。時留秘華人多吸食鴉片,廷芳請秘贊助設法限制,秘總統許之。旋復定議,廷芳與秘外部立廢除苛例證明書九條:一,中國允自限工人來秘;二至六,定非作工之華人往秘護照辦法;七,定非作工者概不限制;八,定免請護照者之資格;九,發照驗照祗須繳費五圓。並停止秘國五月十四號頒發飭諭之效力。時宣統元年七月十三日,即西曆一千九百零九年八月二十號。署押蓋印。
bā xī guó, nán yà měi lì jiā zhōu gòng hé mín zhǔ xīn guó yě. guāng xù liù nián, shǐ qiǎn shǐ chén kā lā duō lái tiān jīn, qǐng yì lì hé yuē. zǒng shǔ qǐng chì nán běi yáng dà chén jiù jìn shāng bàn. xuán pài lǐ hóng zhāng wèi quán quán dà chén yǔ yì yuē. liù yuè yī rì, kā shǐ dǐ tiān jīn, zhào huì hóng zhāng qǐng lì yuē, bìng nǐ xiān sòng yuē gǎo chéng yuè. suì dìng qī jiē yì, yán shāng zhì zài shǐ dìng yuē. hóng zhāng yīn shàng zòu, yán: cǐ cì bā xī yì yuē, shù yì qí gǎo. sì yǐ mì lǔ tiáo yuē wèi dǐ běn, shān qù zhāo gōng gè tiáo, bìng cān yòng bié guó tiáo yuē, dìng wèi shí liù kuǎn. qí guān xì zhōng guó quán lì zhě, jiē lì wèi biàn lùn, biàn tōng zhuó dìng. rú dì yī kuǎn liǎng guó rén bǐ cǐ jiē kě qián wǎng qiáo jū jù xià, tiān rù xū yóu běn rén zì yuán yī yǔ, jí yù jìn zǔ shè fǎ zhāo zhì zhī bì. dì sān kuǎn shè lì lǐng shì guān, bì xū fèng dào zhù zā zhī guó pī zhǔn wén píng, fāng dé shì shì, rú bàn shì bù hé, kě jiāng pī zhǔn wén píng zhuī huí, běn xì xī guó tōng lì. qí lì fǎ zhī shàn yǒu èr: yī zé qí rén huò fēi píng sù gōng zhèng, huò yǔ wǒ guó xiàng bù jiā qià, wǒ jiē kě yǐ bù zhǔn yī zé tōng shāng kǒu àn huò xì xīn shè, rén qíng wèi ān, bù yù lǐng shì zhòu zhì, wǒ yì kě yǐ bù zhǔn. zhì bàn shì bù hé, zhuī huí wén píng, shì yǔ duó zhī quán wǒ yì dé ér cāo zhī. dì sì kuǎn yóu lì zhí zhào yī jié, yáng rén yóu lì gè chù, duō yǒu yóu lǐng shì zì tián zhí zhào, sòng qǐng guān dào yòng yìn, jǐ ruò nèi dì wǎng lái, quán píng lǐng shì zuò zhǔ. jīn gǎi wèi lǐng shì zhào huì guān dào, qǐng lǐng yìn zhào, kě shāo zhù dì fāng guān zhī quán. dì wǔ kuǎn zūn shǒu zhuān zhāng yī jié, jí shì dé guó xīn yuē dì yī kuǎn zhī yì. chá jūn zhān èr zì, lì zài yáng rén, hài zài zhōng tǔ, shè fǎ fáng bì, shí wèi yào tú. tè shēng míng sì hòu rú yǒu yōu dài tā guó lì yì, bǐ cǐ xū jiāng hù xiāng chóu bào zhī zhuān tiáo huò hù dìng zhī zhuān zhāng, yī tǐ zūn shǒu, fāng zhǔn tóng zhān yōu dài tā guó zhī lì yì, shì jiào zhōu tuǒ. dì liù kuǎn běn nǐ zhào dé guó xīn yuē, zhuó yòng lòu bào niē bào bàn fǎ. wéi bā yuē xì fǎng mì lǔ yuē běn, bìng wú tōng shāng xiáng xì zhāng chéng. ruò jǐn tiān lòu bào niē bào yī céng, zhuǎn kǒng guà yī lòu wàn. jīn dìng wèi liǎng guó shāng rén shāng chuán, fán zài cǐ guó tōng shāng kǒu àn, jí yīng zūn cóng cǐ guó yǔ gè guó yuán yì xù yì tōng háng shāng wù zhāng chéng bàn lǐ. dì jiǔ dì shí dì shí yī dì shí èr děng kuǎn, jiē zhǐ wèn àn zhī shì. chá xī guó àn jiàn, jù yóu dì fāng guān xùn duàn, lǐng shì bù dé gàn yù. wéi zhōng xī fǎ lǜ xuán shū, gè guó bù néng tīng dì fāng guān shěn bàn, yú shì lǐng shì suì yǒu qí quán. cǐ cì dìng wèi bèi gào suǒ shǔ zhī guān yuán zhuān sī xùn duàn, gè yī běn guó lǜ lì dìng zuì. gài bèi gào duō xì huá mín, qián yīn huì shěn chè zhǒu, shòu kuī bù shǎo. zī yóu bèi gào suǒ shǔ zhī guān xùn duàn, dāng kě chí píng bàn lǐ. yòu dì shí yī kuǎn nèi jiāng lái lìng yì zhōng xī jiāo shè gōng lǜ, bā xī yì yīng zhào bàn yī jié, suī gōng lǜ zhòu nán dìng yì, jiū wèi yáng wù jǐn yào guān jiàn, tè chàng qí shuō, yǐ zuò quán yú. yǐ shàng gè jié, jiē àn zhào gè guó yuē zhāng zhuó yì biàn tōng, qī guī tuǒ shàn. zhì yáng yào yī xiàng, suī fēi bā xī chū chǎn, wéi zhōng tǔ shòu hài zī shēn. jīn yì lìng bā shǐ zhī huì bā guó wài bù chá zhuó, jìn zhǐ bā shāng fàn mài, xiān yóu bā shǐ lìng bèi zhào huì cún àn, chén yì gěi yǔ zhào fù. yuē jì dìng, suì yú bā yuè chū yī rì huì tóng huà yā qián yìn. míng nián sān yuè, kā lā duō hū yì lǐ hóng zhāng, wèi jiē běn guó diàn bào, fù qǐng shāng gǎi. yú shì zēng shān bā xī yuán yuē gòng shí qī kuǎn, qián yuē zhèng fù běn zuò fèi. bā nián sì yuè, huàn yuē yú shàng hǎi. bā yuè, bā xī zèng hóng zhāng bǎo xīng, xuán dá zhī.
巴西國,南亞美利加洲共和民主新國也。光緒六年,始遣使臣喀拉多來天津,請議立和約。總署請飭南北洋大臣就近商辦。旋派李鴻章為全權大臣與議約。六月一日,喀使抵天津,照會鴻章請立約,並擬先送約稿呈閱。遂訂期接議,研商至再始定約。鴻章因上奏,言:「此次巴西議約,數易其稿。嗣以秘魯條約為底本,刪去招工各條,並參用別國條約,定為十六款。其關係中國權利者,皆力為辯論,變通酌定。如第一款『兩國人彼此皆可前往僑居』句下,添入『須由本人自原』一語,即寓禁阻設法招致之弊。第三款『設立領事官,必須奉到駐紥之國批准文憑,方得視事,如辦事不合,可將批准文憑追回』,本系西國通例。其立法之善有二:一則其人或非平素公正,或與我國向不浹洽,我皆可以不准;一則通商口岸或系新設,人情未安,不欲領事驟至,我亦可以不准。至辦事不合,追回文憑,是予奪之權我亦得而操之。第四款遊歷執照一節,洋人遊歷各處,多有由領事自填執照,送請關道用印,幾若內地往來,全憑領事作主。今改為『領事照會關道,請領印照』,可稍助地方官之權。第五款遵守專章一節,即是德國新約第一款之義。查『均霑』二字,利在洋人,害在中土,設法防弊,實為要圖。特聲明嗣後如有優待他國利益,彼此須將互相酬報之專條或互訂之專章,一體遵守,方准同霑優待他國之利益,似較周妥。第六款本擬照德國新約,酌用漏報捏報辦法。惟巴約系仿秘魯約本,並無通商詳細章程。若僅添漏報捏報一層,轉恐掛一漏萬。今定為『兩國商人商船,凡在此國通商口岸,即應遵從此國與各國原議續議通行商務章程辦理』。第九、第十、第十一、第十二等款,皆指問案之事。查西國案件,俱由地方官訊斷,領事不得干預。惟中西法律懸殊,各國不能聽地方官審辦,於是領事遂有其權。此次定為『被告所屬之官員專司訊斷,各依本國律例定罪』。蓋被告多系華民,前因會審掣肘,受虧不少。茲由被告所屬之官訊斷,當可持平辦理。又第十一款內『將來另議中西交涉公律,巴西亦應照辦』一節,雖公律驟難定議,究為洋務緊要關鍵,特倡其說,以作權輿。以上各節,皆按照各國約章酌議變通,期歸妥善。至洋藥一項,雖非巴西出產,惟中土受害滋深。今議令巴使知會巴國外部查酌,禁止巴商販賣,先由巴使另備照會存案,臣亦給予照覆。」約既訂,遂於八月初一日會同畫押鈐印。明年三月,喀拉多忽詣李鴻章,謂接本國電報,復請商改。於是增刪巴西原約共十七款,前約正副本作廢。八年四月,換約於上海。八月,巴西贈鴻章寶星,旋答之。
xuān tǒng yuán nián, bā xī shǐ chén bèi léi lā qǐng yǔ zhōng guó lì gōng duàn zhuān yuē. xiān shì bā shǐ yì wài wù bù, yuán zhào bǎo hé huì gōng yuē, qǐng yǔ zhōng guó shāng dìng yī gōng duàn tiáo yuē, bìng chéng suǒ nǐ yáng wén yuē gǎo. suì pài wài wù bù zuǒ shì láng lián fāng wèi quán quán dà chén, yǔ bèi léi lā yì yuē sì tiáo: yī, liǎng guó wài jiāo guān bù néng hé píng le jié zhī àn, kě xiàng hǎi yá suǒ shè zhī cháng chuān gōng duàn yá mén tóu kòng, bìng qǐng shěn duàn, dàn xū wú ài liǎng guó lì yì jí guó quán róng yù, yì bù dé gān shè dì sān guó zhī lì yì èr, gōng duàn yuán zhī quán xiàn jí xì zé, xū lín shí yóu zhōng guó huáng dì jí bā xī zǒng tǒng zhēn zhuó hé yí bàn fǎ sān, cì yuē yǐ wǔ nián wèi xiàn, xiàn mǎn liù yuè yuè wèi shēng míng zuò fèi zhě, zuò wèi xù dìng wǔ nián, sì hòu qī xiàn zhào cǐ jì suàn sì, běn yuē pī zhǔn hòu, zài bā xī jīng chéng huàn yuē, yòng huá wén pú wén fǎ wén sān tǐ, ér yù ài nán jiě shì zhī chù, zé yǐ fǎ wén wèi píng. cǐ yuē huà yā hòu, yīn shì jī yán, wèi jí hù huàn. sān nián shí yuè, zhù fǎ dài bàn shǐ shì dài chén lín yǔ bā xī zhù fǎ dài bàn dá liú gé fēn shǐ zài bā lí hù huàn.
宣統元年,巴西使臣貝雷拉請與中國立公斷專約。先是巴使詣外務部,援照保和會公約,請與中國商訂一公斷條約,並呈所擬洋文約稿。遂派外務部左侍郎聯芳為全權大臣,與貝雷拉議約四條:一,兩國外交官不能和平了結之案,可向海牙所設之常川公斷衙門投控,並請審斷,但須無礙兩國利益及國權榮譽,亦不得干涉第三國之利益;二,公斷員之權限及細則,須臨時由中國皇帝及巴西總統斟酌合宜辦法;三,次約以五年為限,限滿六閱月未聲明作廢者,作為續訂五年,嗣後期限照此計算;四,本約批准後,在巴西京城換約,用華文、葡文、法文三體,而遇礙難解釋之處,則以法文為憑。此約畫押後,因事羈延,未及互換。三年十月,駐法代辦使事戴陳霖與巴西駐法代辦達旒格芬始在巴黎互換。
pú táo yá zài ōu luó bā jí xī. míng zhèng dé nián chū zhì zhōng guó zhōu shān níng bō quán zhōu. lóng qìng chū, zhì guǎng dōng xiāng shān xiàn háo jìng qǐng xì dì jiàn wū, suì nà zū yín wǔ bǎi liǎng, shí wèi ōu luó bā tōng shì yuè dōng zhī shǐ.
葡萄牙在歐羅巴極西。明正德年初至中國舟山、寧波、泉州。隆慶初,至廣東香山縣濠鏡請隙地建屋,歲納租銀五百兩,實為歐羅巴通市粵東之始。
qīng yōng zhèng wǔ nián xià sì yuè, pú guó qiǎn shǐ chén mài dé lè biǎo gòng fāng wù. dǐ yuè, xún fǔ yáng wén gān qiǎn yuán bàn sòng zhì jīng, zhào jiàn cì yàn. yú shǎng lài wài, tè cì rén shēn duàn pǐ cí qī qì zhǐ mò zì huà juàn dèng shàn xiāng náng zhū zhēn, jiā shǎng shǐ chén, mìng yù shǐ cháng bǎo zhù bàn sòng zhì ào, qiǎn guī guó. mài dé lè zài ào tiān zhǔ táng, lǜ yáng shāng sòng jīng xíng lǐ, gōng zhù shèng shòu. qián lóng shí bā nián xià sì yuè, pú guó qiǎn shǐ bā zhé gé bó lǐ duō mǎ nuò rù gòng fèng biǎo, yán: chén fù xī nián yǎng fèng shèng zhǔ shèng zǔ huáng dì shì zōng huáng dì bèi jí chéng jìng. chén fù jí shì, chén sì fú yǐ lái, zuǎn chéng fù zhì, jìng xiào qián gōng. chén wén yù jū zhōng guó xī yáng rén děng, yǎng méng shèng zhǔ shī ēn yōu juàn, jī yǒu nián suǒ, chén bù shèng gǎn jī huān biàn, jǐn qiǎn yī jiè shǐ chén yǐ shēn chéng jìng, yīn qiǎn shǐ bā zhé gé děng dài chén gōng qǐng shèng zhǔ wàn ān, bìng xíng qìng hè. fú qǐ shèng zhǔ zì tiān shī jiàng zhū fú, yǐ huì xiǎo bāng. zhì yù jū zhōng guó xī yáng rén děng, gèng qǐ hóng cí yōu dài. zài suǒ qiǎn shǐ chén míng bái zì ài, chén guó zhū wù jù lìng liào lǐ, chén qiǎn qí zhì jīng, bì néng wèi yuè shèng huái. fán suǒ chén zòu, fú qí cǎi nà.
清雍正五年夏四月,葡國遣使臣麥德樂表貢方物。抵粵,巡撫楊文乾遣員伴送至京,召見賜宴。於賞賚外,特賜人葠、緞匹、瓷漆器、紙墨、字畫、絹鐙、扇、香囊諸珍,加賞使臣,命御史常保住伴送至澳,遣歸國。麥德樂在澳天主堂,率洋商誦經行禮,恭祝聖壽。乾隆十八年夏四月,葡國遣使巴哲格、伯里多瑪諾入貢奉表,言:「臣父昔年仰奉聖主聖祖皇帝、世宗皇帝備極誠敬。臣父即世,臣嗣服以來,纘承父志,敬效虔恭。臣聞寓居中國西洋人等,仰蒙聖主施恩優眷,積有年所,臣不勝感激歡忭,謹遣一介使臣以申誠敬,因遣使巴哲格等代臣恭請聖主萬安,並行慶賀。伏乞聖主自天施降諸福,以惠小邦。至寓居中國西洋人等,更乞鴻慈優待。再所遣使臣明白自愛,臣國諸務俱令料理,臣遣其至京,必能慰悅聖懷。凡所陳奏,伏祈採納。」
dào guāng èr shí jiǔ nián, qí qiú yǎ ma kǒu lēi wèi ào mín suǒ shā, jí duān xún xìn, dīng guān zhú yì, kàng bù jiāo zū, yòu tún bīng jiàn tái, biān pái lēi shuì. yú shì ào dì guān zhá yǐ nèi, xī bèi qīn zhàn, yuè shěng dà lì zhì zhī bù wèn.
道光二十九年,其酋啞嗎〈口勒〉為澳民所殺,藉端尋釁,釘關逐役,抗不交租,又屯兵建台,編牌勒稅。於是澳地關閘以內,悉被侵占,粵省大吏置之不問。
xián fēng bā nián dōng shí yuè, pú táo yá qiǎn rén lái shàng hǎi qǐng lì yuē. shí qīn chà dà chén dà xué shì guì liáng zhù hù, chū jù zhī. xuán wèi zòu wén, wèi xǔ. guāng xù qī nián, pú rén yù zài ào mén shè lì lǐng shì, yuè dū zhāng shù sēn bù yǔn, yù lìng zhù xiāng gǎng lǐng shì jiān bàn. chū shǐ dà chén céng jì zé wèi: pú rén zhī yú ào mén, yǎn rán jù wèi jǐ yǒu, wéi zū zhù zhī míng shàng cún. ruò hū lìng xiāng gǎng lǐng shì jiān lǐ, jiāng jiè xiāng gǎng lǐng shì zhī míng, yǐn wèi ào mén lǐng shì zhī jù. chá ào mén běn yǒu xiàn chéng děng guān, shì yí fǎng shàng hǎi zū jiè zhī lì, shè lì guān zhí jiào chóng wěi yuán, bìng lìng dū tóng xiàn chéng bàn lǐ jiāo shè shì jiàn, shù jǐ kě tú bǔ jiù.
咸豐八年冬十月,葡萄牙遣人來上海請立約。時欽差大臣大學士桂良駐滬,初拒之。旋為奏聞,未許。光緒七年,葡人慾在澳門設立領事,粵督張樹森不允,欲令駐香港領事兼辦。出使大臣曾紀澤謂:「葡人之於澳門,儼然據為己有,唯租住之名尚存。若忽令香港領事兼理,將借香港領事之名,引為澳門領事之據。查澳門本有縣丞等官,似宜仿上海租界之例,設立官職較崇委員,並令督同縣丞辦理交涉事件,庶幾可圖補救。」
shí èr nián, zhèng fǔ yīn kāi bàn yáng yào shuì lí bìng zhēng xīn zhāng, zǒng shǔ zòu qǐng chì pài shào yǒu lián, huì tóng zǒng shuì wù sī hè dé, qián wǎng xiāng gǎng huì shāng bàn fǎ. chá zhī yáng yào zì yìn dù lái huá, xiāng gǎng wèi zǒng huì zhī qū, bì xū yīng pú liǎng guó yī lǜ huì bàn, shǐ néng dé lì. yīn yǔ ào mén zǒng dū shāng jī sī bàn fǎ. yòu kǒng pú wèi wú yuē zhī guó, jù yǔ shāng bàn, huò duō yāo qiú. yú shì qiǎn hè dé yǔ zhī diàn shāng, nǐ shè shuì wù sī, ào dū yì yǔn. nǎi dìng cǎo yuē sì tiáo: yī, liǎng guó zài jīng hù huàn tōng shāng tiáo yuē yī, zhōng guó zhǔn pú guó yǒng zhù guǎn lǐ ào mén yī, pú guó yǔn fēi zhōng guó zé ào dì bù ràng yǔ tā guó yī, yáng yào shuì zhēng xiāng gǎng rú hé, huì tóng ào mén jí lèi tuī bàn lǐ. dāng pài shuì wù sī jīn dēng gàn zài pú guó huà yā, bìng yǔn qí pài shǐ lái huá, nǐ yì xiáng xì tiáo yuē.
十二年,政府因開辦洋藥稅釐並徵新章,總署奏請飭派邵友濂,會同總稅務司赫德,前往香港會商辦法。查知洋藥自印度來華,香港為總匯之區,必須英、葡兩國一律會辦,始能得力。因與澳門總督商緝私辦法。又恐葡為無約之國,遽與商辦,或多要求。於是遣赫德與之電商,擬設稅務司,澳督亦允。乃訂草約四條:一,兩國在京互換通商條約;一,中國准葡國永駐管理澳門;一,葡國允非中國則澳地不讓與他國;一,洋藥稅徵香港如何,會同澳門即類推辦理。當派稅務司金登幹在葡國畫押,並允其派使來華,擬議詳細條約。
yuè dū zhāng zhī dòng shàng shū, yán: ào mén wèi xiāng shān xiàn guǎn xiá, jù shěng chéng èr bǎi yú lǐ, lù lù kě tōng, shí wèi guǎng dōng bīn hǎi mén hù, fēi rú qióng zhōu zhī gū xuán hǎi wài, yì fēi rú xiāng gǎng zhī chù lì hǎi zhōng. pú rén jīn yīn shì yāo qiú, qū xùn qí qǐng, qiān jiù lì yuē, shí duō kě lǜ. wǎn huí bǔ jiù zhī cè, yuē yǒu wǔ tiáo: yī yuē xì dìng xiáng yuē. chá jiǎn yuē suī jīng jīn dēng gàn huà yā, ér xiáng xì tiáo yuē yīng shān yīng zēng, réng xū qí pú shǐ dào huá, huì tóng zǒng shǔ hé yì, qǐng zhǐ bàn lǐ. qí yǒng zhù ào mén yī tiáo, yuán yīn xié bàn yào zhēng, gé wài jiàn ràng zū yín, fēi huà dì guī pú zhě kě bǐ. qiě yuē yǒu bù dé zhuǎn ràng tā guó zhī wén, kě jiàn ào mén xì zhōng guó jiāng tǔ, ràng yǔ pú guó jū zhù, yīng shēng míng pú guó jū zhù miǎn qí zū yín, bù dé shì wèi pú guó shǔ dì. qí bù ràng yú tā guó yī tiáo, yīng shēng míng ào mén xì zhōng guó jiāng tǔ, pú guó bù dé ràng yú tā guó. rú cǐ, zé wǒ yǒu ràng dì zhī míng, ér wú sǔn quán zhī shí, réng yǔ yuán yuē zhī yì háo bù xiāng bèi. yī yuē huà qīng jiè xiàn. yǒu lù jiè, yǒu shuǐ jiè. hé wèi lù jiè? dōng běi zhěn shān, xī nán bīn hǎi, shì wèi ào mén. qí yuán lì zhī sān bā mén shuǐ kēng mén xīn kāi mén jiù zhǐ, jù zài zhì chéng kě zhēng, suǒ zhú pào tái mǎ lù bīng fáng, jūn shǔ gé wài qīn zhàn. yīng yú lì yuē shí jiān chí wéi qiáng wèi jiè, bù shǐ chǐ cùn yǒu yú. hé wèi shuǐ jiè? gōng fǎ zài dì zhǔ yǒu guǎn xiá shuǐ jiè zhī quán, yǐ pào zǐ néng jí zhī chù wèi zhǐ. liǎng guó tǔ dì pí lián, zhōng gé xiǎo hé, zé yǐ zhōng liú wèi jiè. cǐ xì zhǐ gè guó zì yǒu zhī dì, jí zhēng fá suǒ de zhě ér yán. ào mén běn xì zhōng guó zhī dì, bù guò zhǔn qí yǒng yuǎn jū zhù, pú rén zhǐ néng guǎn xiá suǒ zhù zhī dì. yí míng lì tiáo kuǎn, suǒ yǒu shuǐ dào, zhǔn qí chuán zhī wǎng lái, bù dé yuán yǐn gōng fǎ, jiān guǎn shuǐ jiè. yī yuē jiè yóu wài dìng. zhǔn pú zhù ào, miǎn qí zū yín, shuǐ jiè réng shì zhōng guó suǒ yǒu, zì wú shuǐ jiè zhī kě fēn, lù jiè zhì jiù yǒu wéi qiáng wèi zhǐ. pú rén yú tóng zhì chū nián jiāng wéi qiáng chāi xiè, xī tú miè jī. rán qiáng kě chāi, ér jiù zhǐ zhōng bù kě méi. jiāng lái yuē yǒu chéng yì, shì yīng yóu yuè shěng dū fǔ chén jiù jìn pài yuán huì tóng pú shǐ qīn wǎng kān yàn, xiáng chá jiù zhǐ, gōng tóng lì jiè, bǐ miǎn yǐng shè yú yuè. yī yuē hé duì yáng wén. chá hè dé shēn chēng suǒ dìng cǎo yuē sì tiáo, yǔ ào mén yáng bào suǒ zài zhě, wén yì qīng zhòng xuán shū. dì yī tiáo pài shǐ lái huá nǐ yì tōng shāng tiáo yuē, yáng wén nèi jiā xū yǒu lì yì jūn zhān zì yàng. dì èr tiáo pú guó yǒng zhù ào mén guǎn lǐ yī qiè, yáng wén nèi jiā xī yǔ pú guó bié chù shǔ dì wú yì zì yàng. cǎo yuē nèi ào mén zì yàng fán sān jiàn, yáng wén jiē zuò ào mén jí ào mén fù dì. chá fù dì èr zì, yì jí hán hu, bù wéi jiāng wéi qiáng wài zhì wàng shà cūn yīn kuò zài nèi, jí fù jìn xiǎo dǎo pí lián cūn luò, jiē kě zuò fù dì guān. zhì wèi yǔ pú guó bié chù shǔ dì wú yì yī yǔ, cuò cí yì miù. suī yáng bào suǒ zài wèi jǐn kě xìn, chuán shuō bì fēi wú yīn. jì yǔ zǒng shǔ zòu àn bù fú, yì fēi fèng zhǐ zhǔn qí yǒng zhù zhī běn yì. yīng qǐng chì xià zǒng shǔ, xiān jiāng cǎo yuē hàn yáng wén xiáng xì hé duì, yǐ fáng qīn yuè. yī yuē zàn huǎn pī zhǔn. lì yuē suī yǒu chéng yì, pī zhǔn quán zài cháo tíng, cǐ gè guó zhī tōng lì. měi guó yān tái tiáo yuē, guāng xù èr nián suǒ lì, yǒu wèi jīng pī zhǔn sān tiáo, zhí zhì shàng nián shǐ xíng yì dìng, chéng àn kě jù. zì yīng míng yǔ zhī yuē, dìng yuē hòu, xū qí shuì lí kuǎn xiàng dà zēng guǎi piàn táo wáng suí zhuō suí jiě zhū shì jiē yǒu míng xiào kě zhēng, liǎng guó shǐ xíng pī zhǔn hù huàn, shù bǐ bù dé zhōng shòu qí qī. shū rù, bào kě.
粵督張之洞上疏,言:「澳門為香山縣管轄,距省城二百餘里,陸路可通,實為廣東濱海門戶,非如瓊州之孤懸海外,亦非如香港之矗立海中。葡人今因事要求,曲徇其請,遷就立約,實多可慮。挽回補救之策,約有五條:一曰細訂詳約。查簡約雖經金登幹畫押,而詳細條約應刪應增,仍須俟葡使到華,會同總署核議,請旨辦理。其永駐澳門一條,原因協辦藥徵,格外見讓租銀,非畫地歸葡者可比。且約有『不得轉讓他國』之文,可見澳門系中國疆土,讓與葡國居住,應聲明葡國居住免其租銀,不得視為葡國屬地。其不讓於他國一條,應聲明澳門系中國疆土,葡國不得讓於他國。如此,則我有讓地之名,而無損權之實,仍與原約之義毫不相背。一曰畫清界限。有陸界,有水界。何謂陸界?東北枕山,西南濱海,是為澳門。其原立之三巴門、水坑門、新開門舊址,具在志乘可徵,所築炮台、馬路、兵房,均屬格外侵占。應於立約時堅持圍牆為界,不使尺寸有逾。何謂水界?公法載地主有管轄水界之權,以炮子能及之處為止。兩國土地毗連,中隔小河,則以中流為界。此系指各國自有之地,及征伐所得者而言。澳門本系中國之地,不過准其永遠居住,葡人只能管轄所住之地。宜明立條款,所有水道,准其船隻往來,不得援引公法,兼管水界。一曰界由外定。准葡住澳,免其租銀,水界仍是中國所有,自無水界之可分,陸界至舊有圍牆為止。葡人於同治初年將圍牆拆卸,希圖滅跡。然牆可拆,而舊址終不可沒。將來約有成議,似應由粵省督撫臣就近派員會同葡使親往勘驗,詳查舊址,公同立界,俾免影射逾越。一曰核對洋文。查赫德申稱所訂草約四條,與澳門洋報所載者,文義輕重懸殊。第一條派使來華擬議通商條約,洋文內加『須有利益均霑』字樣。第二條葡國永駐澳門管理一切,洋文內加『悉與葡國別處屬地無異』字樣。草約內澳門字樣凡三見,洋文皆作『澳門及澳門附地』。查『附地』二字,意極含糊,不惟將圍牆外至望廈村陰括在內,即附近小島毗連村落,皆可作附地觀。至謂『與葡國別處屬地無異』一語,措詞亦謬。雖洋報所載未盡可信,傳說必非無因。既與總署奏案不符,亦非奉旨准其永駐之本意。應請飭下總署,先將草約漢、洋文詳細核對,以防侵越。一曰暫緩批准。立約雖有成議,批准權在朝廷,此各國之通例。美國煙臺條約,光緒二年所立,有未經批准三條,直至上年始行議定,成案可據。自應明與之約,定約後,須俟稅釐款項大增、拐騙逃亡隨捉隨解諸事皆有明效可徵,兩國始行批准互換,庶彼不得終售其欺。」疏入,報可。
pú shǐ luó shā xuán lái huá yì zǒng shǔ chéng jié lüè jí dì tú. zǒng shǔ wáng dà chén yuè tú, yǔ xiàn zài pú rén suǒ jū zhī dì jiè zhǐ bù qīng, duō suǒ biàn bó. fù zhì běi yáng dà chén lǐ hóng zhāng, pài yuán fù ào què chá. zhāng zhī dòng fù shàng shū, qǐng xiān qīng jiè zhǐ, huǎn yì tiáo yuē. lüè wèi: ào mén shuǐ lù yī dài, dà dǐ yǒu pú rén yuán zū zhī jiè, yǒu jiǔ zhàn zhī jiè, yǒu xīn zhàn zhī jiè, yǒu tú zhàn wèi dé zhī jiè. chú yuán zū zhī wéi qiáng yǐ nèi, réng jiù tīng qí jū zhù wài, yǐ zhàn zhě míng shì xiàn zhì, wèi zhàn zhě lì wèi huà qīng. yòu wèi: yáng yào lái huá, jiē jìng dào xiāng gǎng, fēn yùn gè kǒu, cóng wú jìng yùn ào mén zhī chuán. shì jī chá zhī guān jiàn, zài xiāng gǎng bù zài ào mén děng yǔ. zǒng shǔ yīn jiè zhǐ yī shí nán qīng, réng zhǔ xiān yì yuē hòu huà jiè, jiǔ zhī shǐ dìng.
葡使羅沙旋來華詣總署呈節略及地圖。總署王大臣閱圖,與現在葡人所居之地界址不清,多所辯駁。復致北洋大臣李鴻章,派員赴澳確查。張之洞復上疏,請先清界址,緩議條約。略謂:「澳門水陸一帶,大抵有葡人原租之界,有久占之界,有新占之界,有圖占未得之界。除原租之圍牆以內,仍舊聽其居住外,已占者明示限制,未占者力為劃清。」又謂:「洋藥來華,皆徑到香港,分運各口,從無徑運澳門之船。是稽察之關鍵,在香港不在澳門」等語。總署因界址一時難清,仍主先議約、後劃界,久之始定。
yú shì zǒng shǔ shàng yán yuē: xiàng zhě zǒng shǔ liǎng cì shāng bàn cǐ shì, yī yì tōng shāng dìng yuē, yī yì gěi jià shōu huí, qì wú chéng shuō. jīn yīn yáng yào jī sī yī shì, yǔn qí chóng shēn qián yì. bìng yǐ ào mén dì fāng jiè zhǐ yī céng, cóng xiān jiǔ jīng hán hùn, yīn yǔ pú shǐ luó shā dié shāng, yú yuē nèi yán míng ào mén jiè zhǐ qí kān míng zài dìng, bìng shēng míng wèi jīng dìng jiè yǐ qián, bù dé yǒu zēng jiǎn gǎi biàn zhī shì. réng jiāng bù dé ràng yǔ tā guó yī céng zhuān lì yī tiáo, yǒng zhāo xìn shǒu. pú shǐ yǔn jí diàn dá běn guó, zhào cǐ dìng yì. zhèng chóu bàn jiān, xù jiē lǐ hóng zhāng hán, chēng yuè shěng dū fǔ chén fēn bié yuán zū jiǔ zhàn xīn zhàn wèi zhàn sì céng bàn fǎ. suǒ wèi jiǔ zhàn zhě, bù zhī hé nián. xīn zhàn zhě, yì zài xián fēng tóng zhì yǐ hòu. wěi yuán chéng zuǒ héng huí jīn miàn yǔ tǎo lùn, chá wéi qiáng yǐ nèi wèi yuán zū, guān zhá yǐ nèi jiē suǒ jiǔ zhàn, tán zǐ guò lù huán zé wèi xīn zhàn. cǐ jiē yǐ zhàn zhě yě. guān zhá yǐ běi zhí dá qián shān, ào xī duì àn wān zi yín kēng gè chù, yuǎn jí dōng nán gè dǎo, jiē yù zhàn ér wèi zhàn zhě yě. yīng qí jiāng lái pài yuán kān jiè shí suí shí zhēn zhuó bàn lǐ. xún bào kě.
於是總署上言曰:「向者總署兩次商辦此事,一議通商訂約,一議給價收回,迄無成說。今因洋藥緝私一事,允其重申前議。並以澳門地方界址一層,從先久經含混,因與葡使羅沙迭商,於約內言明澳門界址俟勘明再定,並聲明未經定界以前,不得有增減改變之事。仍將不得讓與他國一層專立一條,永昭信守。葡使允即電達本國,照此定議。正籌辦間,續接李鴻章函,稱粵省督撫臣分別原租、久占、新占、未占四層辦法。所謂久占者,不知何年。新占者,亦在咸豐、同治以後。委員程佐衡回津面與討論,查圍牆以內為原租,關閘以內皆所久占,譚仔、過路環則為新占。此皆已占者也。關閘以北直達前山,澳西對岸灣子、銀坑各處,遠及東南各島,皆欲占而未占者也。應俟將來派員勘界時隨時斟酌辦理。」尋報可。
sì yīn jiāo fàn yī tiáo, pú shǐ yù zhào yīng yuē zài míng huá rén fàn zuì táo zhì ào mén zhě, chá míng shí xì zuì fàn jiāo chū. zǒng shǔ bù yǔn. cuō shāng jiǔ zhī, shǐ yǔn tiān gǎi huá mín fàn àn táo wǎng ào mén, guān yuán réng zhào xiàng lái bàn fǎ, chá huò jiāo chū. yòu jī chá yáng yào yī shì, fù yú zhuān yuē nèi tiān xiě suǒ yǒu ào mén chū kǒu qián wǎng zhōng guó gè hǎi kǒu zhī yáng yào, bì xū yóu dū lǐ yáng yào zhī yáng yuán gěi fā zhǔn zhào, yī miàn yóu gāi yáng yuán lì jiāng zhuǎn yùn chū kǒu zhī zhǔn zhào, zhuǎn zhì gǒng běi guān shuì wù sī bàn lǐ. suì dìng yì. gòng jì tiáo yuē wǔ shí sì kuǎn, jí jī sī zhuān yuē sān kuǎn, dāng jí huà yā. shì nián pú rén sàn chāo dān yú wàng shà, bù nà. míng nián sān yuè, mìng lǐ hóng zhāng yǔ pú shǐ zài tiān jīn huàn yuē, fù gōng lì huàn yuē wén píng, huá yáng wén gè yī, huà yā gài yìn chǎn shì.
嗣因交犯一條,葡使欲照英約載明華人犯罪逃至澳門者,查明實系罪犯交出。總署不允。磋商久之,始允添改華民犯案逃往澳門,官員仍照向來辦法,查獲交出。又稽查洋藥一事,復於專約內添寫「所有澳門出口前往中國各海口之洋藥,必須由督理洋藥之洋員給發准照,一面由該洋員立將轉運出口之准照,轉致拱北關稅務司辦理」。遂定議。共計條約五十四款,及緝私專約三款,當即劃押。是年葡人散鈔單于望廈,不納。明年三月,命李鴻章與葡使在天津換約,復公立換約文憑,華、洋文各一,畫押蓋印蕆事。
shì yuè pú rén chū guān zhá wài shè yí lù dēng, yòu xiū fù qián shān yíng chǎng kǎ, zhāng zhī dòng zé lìng chè qù. xuán jù ào qiú zhào chēng: guān zhá wài zhì běi shān lǐng zhōng jiān yī dài, xiàng wèi jú wài zhī qū. jiàn chǎng xū liǎng guó huì shāng, fēi yī guó suǒ néng shàn zhǔ, yǐ zhào huì jūn shǔ yún yún. zhāng zhī dòng jí zhì zǒng shǔ, wèi: tiáo yuē zài wèi dìng jiè yǐ qián, jù zhào yī xiàn shí qíng xíng wù dòng, zì xì zhǐ ào jìng guān zhá yǐ nèi bǐ suǒ yǐ zhàn zhě ér yán. tóng zhì yuán nián, pú shǐ lái jīng yì yuē, yì yán guān zhá yǐ wài xì huá guān bǎ shǒu, wèi gǎn qīn jí, cóng wú jú wài zhī shuō. cǐ cì lái wén, shí kān chà yì, qǐng zhé biàn. wǔ yuè, pú rén yòu yù zhēng zhí duò wěi shān guǎn xiá quán. zhāng zhī dòng zhì zǒng shǔ, wèi: duò wěi shān zài shí zì mén xiǎo héng qín dǎo shàng, wèi xiāng shān xiàn shǔ, xiàng wú pú rén jū cǐ. cǐ chù fēng rén dé pú rén yǎng jì, bù guò xún cháng shàn jǔ, hé dé shì wèi guǎn zhì zhèng jù? rú gè shěng cháng yǒu yáng rén shī yī yuàn, qǐ néng jí wèi yáng jiè hū? qǐng yán qiè bó fù.
是月葡人出關閘外設一路燈,又修復前山營廠卡,張之洞責令撤去。旋據澳酋照稱:「關閘外至北山嶺中間一帶,向為局外之區。建廠須兩國會商,非一國所能擅主,已照會鈞署」云云。張之洞即致總署,謂:「條約載未定界以前,俱照依現時情形勿動,自系指澳境關閘以內彼所已占者而言。同治元年,葡使來京議約,亦言關閘以外系華官把守,未敢侵及,從無『局外』之說。此次來文,實堪詫異,請折辯。」五月,葡人又欲爭執舵尾山管轄權。張之洞致總署,謂:「舵尾山在十字門小橫琴島上,為香山縣屬,向無葡人居此。此處瘋人得葡人養濟,不過尋常善舉,何得視為管治證據?如各省常有洋人施醫院,豈能即為洋界乎?請嚴切駁復。」
èr shí qī nián, yǔ gè guó xiū gǎi shuì zé, gè guó jiē huì tóng qiān yā, pú bù pài yuán. tè yǔ zhào huì, pú shǐ réng bù zhì. jiǔ zhī, shǐ pài cān zàn ā méi dá lái, réng bù zhǔ gǎi shuì zé. jì yòu qǐng qiú ào mén duì miàn gè dǎo kāi shāng bù, fù jù jué zhī. èr shí bā nián zhēng yuè, pú shǐ bái lǎng gǔ lái yán: běn guó shāng mín yuán zài ào mén zhèn xìng shāng wù, xiū jùn hé dào. qián dìng hé yuē, yǐ rèn ào mén fù jìn shǔ dì wèi pú guó yǒng jū guǎn lǐ, yīng jiāng cǐ dì zhī jiè zhǐ guǎng kuò děng xiàng zhàng liáng tuǒ dìng. àn duì miàn shān yī dǎo jū ào mén zhī xī, xiǎo héng qín dà héng qín èr dǎo jū ào mén xī nán, gè dǎo xì ào mén shēng chéng shǔ dì, yòu jīng hé yuē rèn míng, qǐng huì shāng tuǒ dìng. wài wù bù wáng dà chén děng fù yǐ: zhōng guó biān hǎi dǎo yǔ xiàng lì fǔ tīng zhōu xiàn, cóng wú cǐ dǎo shǔ yú bǐ dǎo zhī shì, zhī néng jiù ào mén xiàn guǎn jiè zhǐ zhào yuē kān dìng, bù dé yú jiè zhī wài lìng yǒu shǔ dì. èr yuè chū, pú shǐ fù lái zhào huì, yǐ shàng nián gè guó gōng yuē dì liù kuǎn suǒ zài jìn chū kǒu shuì zé gǎi wèi qiè shí zhí bǎi chōu wǔ, pú wèi yǔ yì, biǎo míng běn guó rén mín suǒ yùn gè xiàng huò wù, yīng réng zhào guāng xù shí sān nián liǎng guó tiáo yuē suǒ dìng shuì zé bàn lǐ. wáng dà chén děng yán cí bó jù, pú réng qǐng qiú bù yǐ.
二十七年,與各國修改稅則,各國皆會同籤押,葡不派員。特與照會,葡使仍不至。久之,始派參贊阿梅達來,仍不主改稅則。既又請求澳門對面各島開商埠,復拒絕之。二十八年正月,葡使白朗穀來言:「本國商民原在澳門振興商務,修濬河道。前定和約,已認澳門附近屬地為葡國永居管理,應將此地之界址廣闊等項丈量妥訂。按對面山一島居澳門之西,小橫琴、大橫琴二島居澳門西南,各島系澳門生成屬地,又經和約認明,請會商妥定。」外務部王大臣等復以:「中國邊海島嶼向隸府廳州縣,從無此島屬於彼島之事,祗能就澳門現管界址照約勘定,不得於界之外另有屬地。」二月初,葡使復來照會,以上年各國公約第六款所載進出口稅則改為切實值百抽五,葡未與議,表明本國人民所運各項貨物,應仍照光緒十三年兩國條約所訂稅則辦理。王大臣等嚴詞駁拒,葡仍請求不已。
chū, pú shǐ miàn chēng yuán jiāng jiè wù zàn zhì bù tí, dàn qiú kuò chōng shāng wù, kāi jù tiáo kuǎn, dà yào zhào fēn liǎng duān. rú yīng yǔn gǎi dìng shuì zé, jī zhēng yáng yào shuì xiǎng, zài ào mén shè lì fēn guān, wèi yǒu yì zhōng guó zhī kuǎn. zài ào mén fù jìn rèn biàn gōng chéng, yóu ào zhì guǎng dōng shěng chéng xiū zào tiě lù, wèi yǒu yì pú guó zhī kuǎn. wáng dà chén děng yǐ ào mén fù jìn rèn biàn xiū zào gōng chéng, réng lǜ àn qīn jiè zhǐ, bó lìng xiān xíng shān chú. shè guān yī kuǎn, zhá chì zǒng shuì wù sī hè dé hé bàn. tiě lù yī kuǎn, diàn zī qián liǎng guǎng zǒng dū táo mó dū bàn tiě lù dà chén shèng xuān huái fēn bié hé fù. xuán jù hè dé fù chēng, ào mén shè guān, yǒu bì shuì shōu, dàn zhāng chéng bì xū tuǒ dìng. táo mó fù chēng yóu ào zhì shěng xiū zào tiě lù, yú dì fāng qíng xíng shàng wú fáng ài. shèng xuān huái fù chēng, zào lù yú shuì wù yǒu yì, bì xū yóu zǒng gōng sī yǔ zhī dìng lì hé tong, bù bì liè rù yuē kuǎn. wáng dà chén děng de fù, fù yǔ pú shǐ yī zài yán shāng, jiāng yǔn zào tiě lù lìng yòng zhào huì shēng míng, bù rù yuē nèi. pú shǐ yì yǔn cóng, suì yǔ dìng yì. nǎi shàng yán yuē: cǐ cì pú shǐ lái jīng, yì zài zhǎn tà ào jiè. cuō shāng shí yú cì, shǐ jiāng kān jiè zhī yì, shāng yǔn tíng bàn. xiàn yǔ yì dìng tiáo kuǎn: dì yī kuǎn shēng míng jiù yuē zhào jiù zūn shǒu. dì èr kuǎn shēng míng shàng nián gè guó gōng yuē jiā zēng shuì zé, dà xī yáng guó jūn yǔn zūn zhào, bìng yǔ dìng míng gāi guó rén mín suǒ nà shuì xiàng, bù dé jiào bié guó shāo yǒu zēng jiǎn, yǐ yù liú rì hòu jiā shuì dì bù. dì sān dì sì kuǎn, zài ào mén shè fēn guān yī dào, yǐ jī chá chū rù ào mén yáng yào, bìng zhēng shōu gè xiàng shuì xiàng. gāi guān xū zài ào mén jiè nèi. dàn shǐ shuì sī jī zhēng dé lì, shì yú xiǎng xiàng bù wú bì yì. dì wǔ dì liù liǎng kuǎn, jūn shēn lùn shè guān shì yí, zhāng chéng yóu liǎng guó zhuó dìng. dì qī kuǎn dìng yuē wén zì. dì bā dì jiǔ kuǎn, pī zhǔn hù huàn gè jié, jiē xiàng lái dìng yuē yīng xù zhī kuǎn. yīng qǐng jiǎn pài dà chén, yǔ pú shǐ dìng qī huà yā, zài jiāng yuē běn jìn chéng, qǐng yòng yù bǎo, yǐ píng hù huàn. zhì shè lì zhōng pú gōng sī, xiū zào yóu ào mén zhì guǎng dōng shěng chéng tiě lù, dì jǐn èr bǎi yú lǐ. xiàn bàn yuè hàn jiǔ guǎng liǎng lù, yǐ yì dìng tōng zhì shěng chéng, zài tiān yí lù, yì jiè yǐ kuò chōng shāng wù. jì yǔ pú shǐ dìng míng lìng yòng zhào huì wèi píng, nǐ qí mìng xià, jí jiāng zhào huì hù huàn, réng zī xíng dū bàn tiě lù dà chén shèng xuān huái yǔ pú xiáng dìng hé tóng, yǐ qī zhōu tuǒ. bào kě. qìng qīn wáng yì kuāng xuán huà yā.
初,葡使面稱原將界務暫置不提,但求擴充商務,開具條款,大要照分兩端。如應允改定稅則,稽徵洋藥稅餉,在澳門設立分關,為有益中國之款。在澳門附近任便工程,由澳至廣東省城修造鐵路,為有益葡國之款。王大臣等以澳門附近任便修造工程,仍慮暗侵界址,駁令先行刪除。設關一款,札飭總稅務司赫德核辦。鐵路一款,電咨前兩廣總督陶模、督辦鐵路大臣盛宣懷分別核復。旋據赫德復稱,澳門設關,有裨稅收,但章程必須妥定。陶模復稱由澳至省修造鐵路,於地方情形尚無妨礙。盛宣懷復稱,造路於稅務有益,必須由總公司與之定立合同,不必列入約款。王大臣等得復,復與葡使一再研商,將允造鐵路另用照會聲明,不入約內。葡使亦允從,遂與定議。乃上言曰:「此次葡使來京,意在展拓澳界。磋商十餘次,始將勘界之議,商允停辦。現與議訂條款:第一款聲明舊約照舊遵守。第二款聲明上年各國公約加增稅則,大西洋國均允遵照,並與訂明該國人民所納稅項,不得較別國稍有增減,以預留日後加稅地步。第三、第四款,在澳門設分關一道,以稽查出入澳門洋藥,並徵收各項稅項。該關須在澳門界內。但使稅司稽徵得力,似於餉項不無裨益。第五、第六兩款,均申論設關事宜,章程由兩國酌定。第七款訂約文字。第八、第九款,批准互換各節,皆向來訂約應敘之款。應請簡派大臣,與葡使定期畫押,再將約本進呈,請用御寶,以憑互換。至設立中葡公司,修造由澳門至廣東省城鐵路,地僅二百餘里。現辦粵漢、九廣兩路,已議定通至省城,再添一路,亦藉以擴充商務。既與葡使訂明另用照會為憑,擬俟命下,即將照會互換,仍咨行督辦鐵路大臣盛宣懷與葡詳定合同,以期周妥。」報可。慶親王奕劻旋畫押。
sān shí nián èr yuè, pú zhù jīng shǐ chén bái lǎng gǔ zhào chēng fèng běn guó yù, gǎi xiū shuì zé yī shì, pài shǐ qián fù shàng hǎi huà yā, bìng jiāng guāng xù èr shí bā nián jiǔ yuè xīn dìng zēng gǎi tiáo kuǎn jì shì nián shí èr yuè huì dìng fēn guān zhāng chéng tiáo kuǎn nèi zhī yì tóng yǔ yì zhī chù, gǎi wèi yī lǜ. qí xiū gǎi shuì zé jí xīn dìng zēng gǎi tiáo kuǎn, bìng huì dìng fēn guān zhāng chéng tiáo kuǎn, hé dìng yī běn, yǐ guī huà yī. pú shǐ fù hù, yǔ shāng yuē dà chén lǚ hǎi huán děng huì wù. hǎi huán děng miàn xún zhào huì nèi suǒ chēng gè jié, jiāng hé zhě wèi yì tóng yǔ yì, jí rú hé gǎi guī yī lǜ zhī chù, xiáng wèi jiě míng, yǐ biàn huì tóng bàn lǐ. pú shǐ dá yǐ guāng xù èr shí bā nián xīn dìng zēng gǎi tiáo kuǎn jí huì dìng fēn guān zhāng chéng tiáo kuǎn, běn guó yì yuàn wèi jīng hé zhǔn, bù kè hù huàn. shì yǐ cǐ cì xiū gǎi shāng yuē, lìng xíng nǐ sòng tiáo kuǎn, jí jiāng qián cǐ tiáo kuǎn zhāng chéng yì tóng yǔ yì zhī chù, bāo kuò zài nèi. hǎi huán děng yǐ pú shǐ wù duì zhī cí yǔ zhào huì wài wù bù wén yì bù fú, bó zhī. bìng zhào huì jié wèn pú shǐ, lìng qí míng xī zhào fù. pú shǐ xuán fù, yǐ běn guó xùn yù, yè zài wài wù bù shēng míng: yī, běn zhèng fǔ zhǔn yì yuàn suǒ yì, gěi quán yú zhù huá gōng shǐ, xīn lì shāng yuē, jí zhào jìn rì gè guó yǔ zhōng guó suǒ lì zhī shāng yuē wú yì. èr, xiàn yù qǐng lì xīn yuē, bāo kuò guāng xù èr shí bā nián jiǔ yuè suǒ lì zhī tiáo kuǎn, jì shì nián shí èr yuè huì dìng zhī zhuān tiáo, dàn nèi yǒu gēng gǎi zhě, bǐ zhōng pú liǎng guó zhǔ quán miǎn yǒu shì wèi guān ài zhī chù. sān, zhì yú pú guó xié zhù zhōng guó fáng jī zǒu sī yáng yào yī shì, fèng běn guó zhèng fǔ xùn yù, kě jiāng cǐ xiàng jī sī zhī fǎ zhěng dùn, yǐ biàn quán miǎn zǒu sī. sì, yīn jīn yù lì zhī xīn yuē, yīng bāo kuò guāng xù èr shí bā nián jiǔ yuè suǒ lì tiáo kuǎn, bìng shí èr yuè suǒ dìng zhuān tiáo nèi zhī zōng zhǐ, huò xì gēng gǎi, huò xì tuī guǎng, xī xíng bāo kuò zài nèi. suǒ yǐ běn guó zhī yì, wú yōng jiāng qián yuē hé zhǔn. hǎi huán děng diàn xún wài wù bù, fù yún: pú shǐ bìng wèi xiàng bù shēng míng qián yuē zuò fèi. dāng rì yì yuē, yuán yǐ fēn guān tiě lù wèi bǐ cǐ hù huàn lì yì. tǎng bù jiāng guāng xù èr shí bā nián zhī yuē hé zhǔn, jí bāo kuò wèi cí, yǐ fèi fēn guān zhī yì, zé zhōng guó yì bì jiāng tiě lù hù huàn zhī zhào huì shēng míng zuò fèi. hǎi huán děng jí zhào bù diàn zhí gào pú shǐ, jù bù yǔ yì. pú shǐ dié lái shāng kěn, yǐ ào mén shè lì fēn guān, shí yǒu ài yú běn guó zhǔ quán, gù yì yuàn wèi néng hé zhǔn. yù míng yán qián yuē zuò fèi, yòu yǒu ài yú běn guó tǐ zhì, gù yǐ bāo kuò zōng zhǐ wú yōng hé zhǔn wèi cí. hǎi huán děng suì yǔ yì dìng xīn yuē.
三十年二月,葡駐京使臣白朗穀照稱奉本國諭,改修稅則一事,派使前赴上海畫押,並將光緒二十八年九月新訂增改條款暨是年十二月會訂分關章程條款內之意同語異之處,改為一律。其修改稅則及新定增改條款,並會訂分關章程條款,合訂一本,以歸畫一。葡使赴滬,與商約大臣呂海寰等會晤。海寰等面詢照會內所稱各節,將何者為意同語異,及如何改歸一律之處,詳為解明,以便會同辦理。葡使答以光緒二十八年新定增改條款及會訂分關章程條款,本國議院未經核准,不克互換。是以此次修改商約,另行擬送條款,即將前此條款章程意同語異之處,包括在內。海寰等以葡使晤對之詞與照會外務部文意不符,駁之。並照會詰問葡使,令其明晰照復。葡使旋復,以「本國訓諭,業在外務部聲明:一,本政府准議院所議,給權於駐華公使,新立商約,即照近日各國與中國所立之商約無異。二,現欲請立新約,包括光緒二十八年九月所立之條款,暨是年十二月會訂之專條,但內有更改者,俾中、葡兩國主權免有視為關礙之處。三,至於葡國協助中國防緝走私洋藥一事,奉本國政府訓諭,可將此項緝私之法整頓,以便全免走私。四,因今欲立之新約,應包括光緒二十八年九月所立條款,並十二月所訂專條內之宗旨,或系更改,或系推廣,悉行包括在內。所以本國之意,毋庸將前約核准。」海寰等電詢外務部,復云:「葡使並未向部聲明前約作廢。當日議約,原以分關、鐵路為彼此互換利益。儻不將光緒二十八年之約核准,藉包括為詞,以廢分關之議,則中國亦必將鐵路互換之照會聲明作廢。」海寰等即照部電直告葡使,拒不與議。葡使迭來商懇,以「澳門設立分關,實有礙於本國主權,故議院未能核准。欲明言前約作廢,又有礙於本國體制,故以包括宗旨毋庸核准為詞」。海寰等遂與議訂新約。
chū, pú shǐ sòng lái shāng yuē kuǎn wén èr shí tiáo, hǎi huán děng jiù zhōng zhāi qí bù néng yǔn zhě, wǎng fǎn cuō shāng. pú shǐ yòu qǐng wèi yù ào huá mín měi nián zhǔn yùn mǐ liù bǎi wàn shí, miǎn nà shuì kè, yǐ zī shí yòng. hǎi huán děng yǐ ào mén huá mín bù guò shí wàn rén, hé zhì suì xū liù bǎi wàn shí? jù zhī. xuán wài wù bù jù yuè dū diào chá, měi nián zhǐ zhǔn yùn sān shí wàn shí. yòu gòu mǐ dì fāng, xiàn yǐ guǎng dōng yī shěng. pú shǐ bù yǔn. jiǔ zhī, shǐ jiāng gè kuǎn yì dìng. hǎi huán nǎi rù zòu yuē: zōng jì lí dìng tiáo yuē èr shí kuǎn. dì yī kuǎn, shēng míng jiù yuē zhào jiù zūn shǒu. dì èr kuǎn, shēng míng hé yì suǒ dìng jiā zēng shuì zé, pú guó yǔn zūn zhào bàn. dì sān kuǎn, shēng míng rù ào mén yáng yào jūn dùn yú guān zhàn. měi nián ào mén shí yòng yáng yào, dìng shù yǐ wài, bù dé zài yǒu bān chū. fán bào yùn zhōng guó gè chù, yì yīng shè fǎ yǐ fáng sī xíng yùn wǎng. suǒ yǒu yīng dìng gè xiàng zhāng chéng, yīng yóu bǐ cǐ liǎng guó shāng dìng. yòu pú guó xùn dìng lǜ lì, rú yǒu fàn cǐ yuē zhāng, yīng fēn bié chéng chù. dì sì kuǎn, ào mén shuǐ lù dì fāng rú hé fáng jī zǒu sī, bǐ cǐ pài yuán huì dìng chá jī zhī dì wèi, bìng kě xíng zhī bàn fǎ. dì wǔ kuǎn, zhào yīng yuē tuī guǎng xī jiāng gè kǒu jí guǎng zhōu fǔ shǔ gè bù xíng lún, wéi xū zūn shǒu xiàn xíng yī qiè zhāng chéng. rú bù zūn shǒu, réng bù zhǔn zhào bàn. pú guó bìng dìng lǜ lì, fēn bié chéng bàn. dì liù kuǎn, pú táo yá jiǔ wú pú guó zhí zhào, bù dé zhào běn yuē suǒ fù shuì zé nà shuì. dì qī kuǎn, tōng shāng kǒu àn dì fāng jū zhù mào yì. dì bā kuǎn, huá rén rù pú guó bǎn jí, xū zhuān dìng lǜ lì, dù qí zài nèi dì suǒ xiǎng lì yì, jí jí pú guó jí yǐ tuō xiè zài huá suǒ lì yǒu hé tóng zé rèn. dì jiǔ kuǎn, jiā shuì miǎn lí. dì shí kuǎn, fā hái hǎi guān cún piào. dì shí yī kuǎn, lí dìng guó bì. dì shí èr kuǎn, jìn zhǐ ma fēi yā piàn. dì shí sān kuǎn, zhèn xìng kuàng wù. dì shí sì kuǎn, hé gǔ jīng yíng. dì shí wǔ kuǎn, bǎo hù huò pái jí chuàng yì zhí zhào. dì shí liù kuǎn, zhěng dùn lǜ lì. dì shí qī kuǎn, chóu ān mín jiào. dì shí bā kuǎn, tiáo yuē nián xiàn. dì shí jiǔ kuǎn, běn yuē yǐ yīng wén wèi zhǔn. dì èr shí kuǎn, zài běi jīng hù huàn. yǐ shàng gè kuǎn, wèi wǒ suǒ cè zhòng zhě, zài yáng yào jī sī yī shì. pú shǐ lì yì, yuē wén yǐ hún kuò wèi zhǔn, miǎn zhì yì yuàn zài yǒu yí zǔ. shāng zhuó zhì zài, jiāng xiáng xì bàn fǎ lìng lì zhuān zhāng. jì lí dìng dì sān kuǎn zhuān zhāng wǔ tiáo, dà zhǐ zài yáng yào yùn zhì ào mén, bì xū dùn rù guān zhàn. qí yóu zhàn bào yùn zhōng guó, zé yóu bǐ cǐ huì tóng jī chá, bì xū wán qīng hǎi guān shuì lí, shǐ zhǔn bān chū. rú bù jìn guān zhàn, sī zì dēng àn, àn pú lǜ hé bàn. qí yóu yuán chuán sī yùn zhōng guó, yóu gǒng běi guān jī bàn. bìng sì hòu yǒu yīng háng shāng zhuó jiā tiān, yóu ào guān yǔ shuì wù sī shāng dìng. dì wǔ kuǎn zhuān zhāng shí wǔ tiáo, zài ào mén zhuān shè dǔn chuán, yǐ biàn yóu gǒng běi guān chá yàn yóu ào mén lái wǎng gè chù huò wù wèi yào yì. qí yī qiè xiàn zhì bàn fǎ, xī zhào yīng yuē nèi gǎng xíng lún zhāng chéng hé yì. dié jīng chén shì kǎi chén zhī dòng wǎng fù chóu dù, gōng tóng zhēn zhuó tuǒ shàn, diàn qǐng wài wù bù hé zhǔn, rán hòu yǔ zhī dìng yì. zhì lù lù jī zhēng shuì xiàng, dìng míng shè zài zǒng chē zhàn, zài rù tiě lù hé tóng zhī nèi. yòu dì sān kuǎn, ào mén shí yòng yáng yào dìng shù, kǒng jiāng lái ào dū yǔ shuì sī duō shǎo zhēng zhí, yì jiàn bù tóng, tè yòng zhào huì shēng míng, kě yóu bǐ cǐ zài běi jīng zhī dài biǎo rén xì chá huì dìng. yòu chóu ān mín jiào yī kuǎn, pú shǐ fèng qí zhèng fǔ xùn tiáo, lìng bèi zhào huì shēng míng, fán yǒu tiān zhǔ jiào táng zài huá zhī tā guó yǐ jīng yǔn xǔ zhě, pú guó shǐ kě zhào bàn. cǐ huì dìng yuē kuǎn zhāng chéng jí lìng bèi zhào huì zhī qíng xíng yě. fú niàn pú táo yá guó yǐ hé yuē wèi jīng yǔ yì, bù rèn gè guó xiū gǎi shuì zé, ér yào suǒ ào mén fēn shè tiě lù yǔ yuè hàn tiě lù xiāng jiē, shì yǐ wài wù bù yuán yì zài ào mén shè guān, yǐ wèi hù huàn lì yì. jīn pú guó yǐ yì yuàn wèi néng hé zhǔn, qián yuē yǐ bù fèi ér fèi, gù cǐ cì xiáng dìng zhōng guó hǎi guān zài ào mén shuǐ lù dì fāng chá jī yáng yào zǒu sī bàn fǎ quán xiàn, yǐ wèi bǔ jiù. pú shǐ yù yǐ xīn yuē bāo kuò qián yuē, chéng xīn xiāng zhù, tuǒ dìng tiáo kuǎn zhāng chéng, suī wú shè guān zhī míng, kě shōu jī sī zhī shí. bìng yóu chén xuān huái yǔ pú shǐ jiāng yuè ào tiě lù hé tóng, tóng liǎng guó shāng dǒng tuǒ yì, yǐ jiāng chē zhàn zhēng shuì yī tiáo liè rù hé tóng zhī nèi, yǐ qǐng wài wù bù hé zhǔn. hū jiē lái diàn, wèi guǎng dōng shēn shāng bù yǔn pú yùn yuè mǐ, bù néng bù fǔ shùn yú qíng, lìng zài yán shāng. shì pú shǐ jí yú fǎn guó, bù néng zài hòu, nǐ jiāng mǐ shì liú hòu zài yì, xiān jiāng shāng yuē jì zhāng chéng xiān xíng huà yā. bào kě.
初,葡使送來商約款文二十條,海寰等就中摘其不能允者,往返磋商。葡使又請為寓澳華民每年准運米六百萬石,免納稅課,以資食用。海寰等以澳門華民不過十萬人,何至歲需六百萬石?拒之。旋外務部據粵督調查,每年只准運三十萬石。又購米地方,限以廣東一省。葡使不允。久之,始將各款議定。海寰乃入奏曰:「綜計釐訂條約二十款。第一款,聲明舊約照舊遵守。第二款,聲明和議所定加增稅則,葡國允遵照辦。第三款,聲明入澳門洋藥均囤於官棧。每年澳門食用洋藥,定數以外,不得再有搬出。凡報運中國各處,亦應設法以防私行運往。所有應定各項章程,應由彼此兩國商訂。又葡國迅定律例,如有犯此約章,應分別懲處。第四款,澳門水陸地方如何防緝走私,彼此派員會訂查緝之地位,並可行之辦法。第五款,照英約推廣西江各口及廣州府屬各埠行輪,惟須遵守現行一切章程。如不遵守,仍不准照辦。葡國並定律例,分別懲辦。第六款,葡萄牙酒無葡國執照,不得照本約所附稅則納稅。第七款,通商口岸地方居住貿易。第八款,華人入葡國版籍,須專定律例,杜其在內地所享利益,及藉葡國籍以脫卸在華所立有合同責任。第九款,加稅免釐。第十款,發還海關存票。第十一款,釐定國幣。第十二款,禁止嗎啡鴉片。第十三款,振興礦務。第十四款,合股經營。第十五款,保護貨牌及創蓺執照。第十六款,整頓律例。第十七款,籌安民教。第十八款,條約年限。第十九款,本約以英文為準。第二十款,在北京互換。以上各款,為我所側重者,在洋藥緝私一事。葡使立意,約文以渾括為準,免致議院再有疑阻。商酌至再,將詳細辦法另立專章。計釐定第三款專章五條,大旨在洋藥運至澳門,必須囤入官棧。其由棧報運中國,則由彼此會同稽查,必須完清海關稅釐,始准搬出。如不進官棧,私自登岸,按葡律核辦。其由原船私運中國,由拱北關緝辦。並嗣後有應行商酌加添,由澳官與稅務司商訂。第五款專章十五條,在澳門專設躉船,以便由拱北關查驗由澳門來往各處貨物為要義。其一切限制辦法,悉照英約內港行輪章程核議。迭經臣世凱、臣之洞往復籌度,公同斟酌妥善,電請外務部核准,然後與之定議。至陸路稽徵稅項,訂明設在總車站,載入鐵路合同之內。又第三款,澳門食用洋藥定數,恐將來澳督與稅司多少爭執,意見不同,特用照會聲明,可由彼此在北京之代表人細查會定。又籌安民教一款,葡使奉其政府訓條,另備照會聲明,凡有天主教堂在華之他國已經允許者,葡國始可照辦。此會訂約款章程及另備照會之情形也。伏念葡萄牙國以和約未經與議,不認各國修改稅則,而要索澳門分設鐵路與粵漢鐵路相接,是以外務部原議在澳門設關,以為互換利益。今葡國以議院未能核准,前約已不廢而廢,故此次詳訂中國海關在澳門水陸地方查緝洋藥走私辦法權限,以為補救。葡使欲以新約包括前約,誠心相助,妥訂條款章程,雖無設關之名,可收緝私之實。並由臣宣懷與葡使將粵澳鐵路合同,同兩國商董妥議,已將車站徵稅一條列入合同之內,已請外務部核准。忽接來電,謂廣東紳商不允葡運粵米,不能不俯順輿情,令再研商。適葡使急於返國,不能再候,擬將米事留後再議,先將商約暨章程先行畫押。」報可。
sān shí sì nián zhēng yuè, rì běn chuán chén wán hào mì yùn qiāng pào dàn yào xiàng zhōng guó shū rù, jiǎ pō ào mén fù jìn zhī guò lù huán dǎo dōng fāng èr hǎi lǐ dì, wèi zhōng guó pào jiàn suǒ bǔ huò. rì běn zhèng fǔ yǐ xì pú táo yá lǐng hǎi wèi cí, pú guó zhèng fǔ yì yán chén wán dìng bó dì xì pú guó lǐng hǎi. yú shì fù yì zhōng pú huà jìng yī shì. xuān tǒng èr nián, pú zhèng fǔ pài hǎi jūn tí dū mǎ kā duō, zhōng zhèng fǔ pài yún nán jiāo shè shǐ gāo ér qiān, wèi huà jìng quán quán dà chén, huì yì yú xiāng gǎng. pú shǐ chū yāo qiú ào mén bàn dǎo jí gǒng běi xiǎo héng qín dà héng qín tán zǐ guò lù huán zhū dǎo, yǔ fù jìn hǎi miàn, jūn wèi pú lǐng, qiān bù yǔn. yòu yāo qiú tán zǐ guò lù huán èr dǎo, ào mén bàn dǎo, jí gǒng běi dà xiǎo héng qín zhū dǎo zhī yī bù, jí fù jìn hǎi miàn wèi pú lǐng, qiān réng bù yǔn, zhǐ yǔn tán zǐ guò lù huán èr dǎo chéng rèn wèi pú lǐng, yú jiē bù chéng rèn. xiāng chí sì yuè yuè bù jué. pú shǐ qǐng fù wàn guó hé píng huì yì jiě jué, qiān yòu jù zhī. xuán tíng zhǐ huì yì, yí yì yú běi jīng. fǔ kāi yì, huì pú táo yá gé mìng qǐ, suì chuò yì, chéng wèi xuán àn.
三十四年正月,日本船辰丸號密運槍炮彈藥向中國輸入,假泊澳門附近之過路環島東方二海里地,為中國炮艦所捕獲。日本政府以系葡萄牙領海為詞,葡國政府亦言辰丸碇泊地系葡國領海。於是複議中、葡畫境一事。宣統二年,葡政府派海軍提督瑪喀多,中政府派雲南交涉使高而謙,為畫境全權大臣,會議於香港。葡使初要求澳門半島及拱北、小橫琴、大橫琴、譚仔、過路環諸島,與附近海面,均為葡領,謙不允。又要求譚仔、過路環二島,澳門半島,及拱北、大小橫琴諸島之一部,及附近海面為葡領,謙仍不允,只允譚仔、過路環二島承認為葡領,餘皆不承認。相持四閱月不決。葡使請付萬國和平會議解決,謙又拒之。旋停止會議,移議於北京。甫開議,會葡萄牙革命起,遂輟議,成為懸案。
mò xī gē zài běi yà měi lì jiā zhōu. guāng xù jiǎ shēn yǐ yǒu nián jiān, mò yǐ lì yuē zhāo gōng, lái qǐng zhōng guó zhù měi gōng shǐ yáng rú pài yuán fù mò chá kàn qíng xíng, nǐ dìng yuē kuǎn, diàn qǐng zǒng shǔ chóu bàn. jiǔ wèi dìng. èr shí sān nián, zhù měi gōng shǐ wǔ tíng fāng yǔ mò zhù měi shǐ chén lú měi lù chóng tí qián yì. huì lú měi lù zú, jì shǐ chén ā sī pí luó sī fù yì cǐ shì. jiǔ zhī, shǐ dìng wèi èr shí kuǎn. chū, tíng fāng yǔ lú měi lù yì yě, yǐ yǔn jiāng qián yì yǒng xíng mò yuán yī jié shān chú, jiāo fàn yī kuǎn, yǔn zhào zǒng shǔ lái hán bàn fǎ. zhì shì dìng yì. tíng fāng nǎi shàng zòu, yán: chá tài xī tōng lì, lǐng shì chū dào, xū lǐng zhù zhā zhī guó rèn zhǔn wén píng, fāng dé shì shì. dà xiǎo gè guó, wú bù jiē rán. zhōng guó chú bā xī yuē wài, gè guó yuē nèi jiē wú cǐ kuǎn. jīn yú dì sān kuǎn nèi dìng míng, lǐng shì dé yǒu rèn zhǔn wén píng, fāng néng shì shì rú bàn shì bù hé, wéi bèi dì fāng tiáo yuē, kě jiāng rèn zhǔn wén píng shōu huí. jiāng lái gè guó xiū dìng tiáo yuē, yì kě shì cǐ wèi héng. dì wǔ kuǎn, bù zhǔn yòu guǎi huá rén chū yáng yī jié, shì zhā zhào rì sī bā ní yà yuē bàn lǐ. mò yuē zhī dìng, shí qián rèn shǐ chén zhèng zǎo rú shǒu chàng qí yì. gài wèi chū yáng bù bì jìn, yòu guǎi zé bù kě bù fáng, yǔ qí shòu líng nüè zhī hòu shǐ xíng shè guān, bù ruò chéng wèi wǎng zhī xiān tuǒ wèi shè fǎ. xiàn dìng bì xū běn rén qíng yuán, bù zhǔn yòu lìng chū yáng, zé bāo lǎn yòu guǎi zhī fēng bù jīn zì jué. dì liù kuǎn, zhōng guó rén mín yǔ liè guó rén mín yī lǜ tóng zhān lì yì yī jié, wǒ guó rén mín wǎng lái mào yì, yǔ bié guó yī lǜ wú yì, jiāng lái kāi huāng zhǒng zhí zhī shì, jūn kě yuán zhào gè guó zhāng chéng bàn lǐ. dì bā kuǎn, yuán gǎo bǐ cǐ tǔ chǎn shuì zé wèi zài zhě, zàn shí miǎn shuì. chéng zhǔn zǒng lǐ yá mén diàn shì, zūn jí gǎi wèi bǐ cǐ jìn chū kǒu shuì jūn zhào xiàng dài zuì yōu zhī guó yī lǜ bàn lǐ. cǐ shì fǎng zhào fǎ mò shāng yuē gǎi dìng. dì shí kuǎn, yù yǒu jūn wù, bù zhǔn lè lìng qiáo mín chōng dāng bīng yǒng, bù dé qiáng lìng juān shū yī jié, cǐ shì fǎng zhào yīng mò yuē bàn lǐ. dì shí wǔ kuǎn, zhōng guó jiāng lái yì lì jiāo shè gōng lǜ yī jié, ōu měi tōng lì, fán qiáo jū tā guó rén mín, yù yǒu kòng gào àn jiàn, jūn guī dì fāng guān xùn duàn. wéi zhōng guó yǔ gè guó dìng yuē, gè guī běn guó lǐng shì xùn duàn. mò guó yǐ lì yì jūn zhān wèi cí, bù dé bù zàn xíng zhào bàn. wéi yú yuē nèi shēng míng, ruò zhōng guó jiāng lái yǔ gè guó yì lì jiāo shè gōng lǜ, yǐ zhì qiáo jū zhōng guó zhī wài guó rén mín, mò mín yì yīng zhào bàn. dì shí liù kuǎn, fán chuán dào kǒu àn, chuán shàng zhū sè rén děng rú yǒu shàng àn zài èr shí sì diǎn zhōng nèi zī shì zhě, zhǔn yóu dì fāng guān xùn duàn, fá jīn yuán jiān jìn. cǐ shì chuàng gěi zhōng guó guān xùn wèn wài guó rén zhī quán. rú dì fāng guān bàn lǐ dé yí, tā rì gè guó xiū yuē, jí kě xún cǐ ér tuī. dì shí qī kuǎn, zhōng guó rén mín yǒu shì, zài mò guó kòng gào, dé xiǎng quán lì yǔ mò guó huò xiāng dài zuì yōu zhī guó rén mín wú yì yī jié, chá běn nián wǔ yuè jiān, mò guó tán bì gǔ bù huá mín shù bǎi rén, bèi gōng tóu líng nüè, kè kòu gōng zī, jù cí chéng sù, jīng chén bèi wén yóu mò shǐ zhuǎn dá bǐ guó zhèng fǔ, pài yuán yán qiè chá bàn. wéi tiáo yuē wèi lì, bǎo hù mò jí. jīn yuē nèi shēng míng kòng gào shì jiàn dé xiǎng quán lì, zé yù yǒu bù píng, suí shí fù guān pōu bái, yú qiáo jū shāng mín bù wú bì yì. yǐ shàng gè kuǎn, jūn jīng xī xīn zhuó dìng, bìng jiāng hàn wén yǔ yīng mò wén zì jù yī yī xiào duì, jiē xiāng fú hé. chá mò xī gē guó dì fēn èr shí jiǔ bù. qí nán bù yī suì sān huò, yóu wèi wò rǎng. mín duò gēng zuò, dì lì wèi xìng. jìn nián xīn dìng zhāo rén kāi huāng zhāng chéng, yī jīng kāi kěn, jí wèi yǒng yè. nèi dì rén chóu, shí yú jiān shí, tuō zú hǎi wài, móu shēng rì nán, yǒu cǐ bāng wèi xiāo nà zhī qū, jì kě guǎng kāi lì yuán, yòu kě yǐn xiāo huàn qì. lì rèn shǐ chén jūn yǐ dìng mò yuē wèi yào wù, zhí cǐ zhī yóu. xiàng lì cǎo yuē dìng hòu, yì yuē zhī yuán, jí xū huì tóng qiān yā. chén suí jiāng yuē běn shàn jiù, dìng qī shí yī yuè shí èr rì, lǜ tóng cān zàn suí yuán, jiāng huì dìng tiáo yuē hàn wén mò wén yīng wén gè èr fēn, fù xiào wú é, yǔ mò guó quán quán dà chén ā sī pí luó sī hù xiāng huà yā gài yìn, zī sòng zǒng lǐ yá mén, qǐng zhǐ pī xíng. bào kě.
墨西哥在北亞美利加洲。光緒甲申、乙酉年間,墨以立約招工,來請中國駐美公使楊儒派員赴墨察看情形,擬定約款,電請總署籌辦。久未定。二十三年,駐美公使伍廷芳與墨駐美使臣盧美路重提前議。會盧美路卒,繼使臣阿斯芘羅斯複議此事。久之,始定為二十款。初,廷芳與盧美路議也,已允將前議永行墨圓一節刪除,交犯一款,允照總署來函辦法。至是定議。廷芳乃上奏,言:「查泰西通例,領事初到,須領駐劄之國認準文憑,方得視事。大小各國,無不皆然。中國除巴西約外,各國約內皆無此款。今於第三款內訂明,『領事得有認準文憑,方能視事』;『如辦事不合,違背地方條約,可將認準文憑收回』。將來各國修訂條約,亦可視此為衡。第五款,不准誘拐華人出洋一節,是查照日斯巴尼亞約辦理。墨約之訂,實前任使臣鄭藻如首倡其議。蓋謂『出洋不必禁,誘拐則不可不防,與其受凌虐之後始行設官,不若乘未往之先妥為設法』。現定必須本人情原,不准誘令出洋,則包攬誘拐之風不禁自絕。第六款,中國人民與列國人民一律同霑利益一節,我國人民往來貿易,與別國一律無異,將來開荒種植之事,均可援照各國章程辦理。第八款,原稿『彼此土產稅則未載者,暫時免稅』。承准總理衙門電示,遵即改為『彼此進出口稅均照相待最優之國一律辦理』。此是仿照法、墨商約改訂。第十款,遇有軍務,不准勒令僑民充當兵勇,不得強令捐輸一節,此是仿照英、墨約辦理。第十五款,中國將來議立交涉公律一節,歐、美通例,凡僑居他國人民,遇有控告案件,均歸地方官訊斷。惟中國與各國定約,各歸本國領事訊斷。墨國以利益均霑為詞,不得不暫行照辦。惟於約內聲明,『若中國將來與各國議立交涉公律,以治僑居中國之外國人民,墨民亦應照辦』。第十六款,『凡船到口岸,船上諸色人等如有上岸在二十四點鐘內滋事者,准由地方官訊斷,罰釒爰監禁』。此是創給中國官訊問外國人之權。如地方官辦理得宜,他日各國修約,即可循此而推。第十七款,『中國人民有事,在墨國控告,得享權利與墨國或相待最優之國人民無異』一節,查本年五月間,墨國覃壁古埠華民數百人,被工頭凌虐,剋扣工資,具詞呈訴,經臣備文由墨使轉達彼國政府,派員嚴切查辦。惟條約未立,保護莫及。今約內聲明控告事件得享權利,則遇有不平,隨時赴官剖白,於僑居商民不無裨益。以上各款,均經悉心酌定,並將漢文與英、墨文字句一一校對,皆相符合。查墨西哥國地分二十九部。其南部一歲三穫,尤為沃壤。民惰耕作,地利未興。近年新定招人開荒章程,一經開墾,即為永業。內地人稠,時虞艱食,託足海外,謀生日難,有此邦為消納之區,既可廣開利源,又可隱消患氣。歷任使臣均以訂墨約為要務,職此之由。向例草約定後,議約之員,即須會同籤押。臣隨將約本繕就,訂期十一月十二日,率同參贊隨員,將會訂條約漢文、墨文、英文各二分,覆校無訛,與墨國全權大臣阿斯芘羅斯互相畫押蓋印,咨送總理衙門,請旨批行。」報可。
èr shí bā nián, wǔ tíng fāng jù yuè shāng bǐng, zī wài wù bù, wèi: zì shàng nián zhōng mò dìng yuē hòu, huá rén yóu xiāng gǎng dā chuán fù mò zhě rì duō. wéi huá rén yóu xiāng gǎng fù lún, xiān xū jiǎ dào měi guó jiù jīn shān bù, fāng néng fù mò, shū fēi biàn shāng zhī dào, yīn měi zhèng jìn zhǐ huá gōng rù jìng gù yě. nǐ shāng míng lún chuán gōng sī, tè pài shù sōu yóu xiāng gǎng jìng fù mò guó kǒu àn, bǐ qiáo mín rèn biàn wǎng lái. xiàn zài zhōng guó yè yǐ huàn yuē, huá rén fù dā lún chuán lái wǎng, shù bù zhì yǒu suǒ zhì ài. wài wù bù zhào huì yīng gōng shǐ, zhuǎn xíng xiāng gǎng zǒng dū, chì zhī yīng lún gōng sī zhào bàn. èr shí jiǔ nián, chū shǐ měi rì mì gǔ guó dà chén liáng chéng zī wài wù bù, qǐng yuán gǔ bā chéng àn, shè zǒng lǐng shì guān yī, jiān chōng cān zàn, zhù mò guó sà lǐ nà gǔ lú sī hǎi kǒu, yù yǒu yǔ wài bù shāng bàn shì jiàn, jí kě chí fù mò dōu, bìng yǐ měi shǐ jiān shè rì mì gǔ sān guó shǐ shì. wài wù bù zòu qǐng yǔn xíng. shì nián, mò pài yuán chōng zhù guǎng zhōu děng chù lǐng shì guān. xún yòu pài lǐng shì fēn zhù shàng hǎi fú zhōu shà mén. shì nián mò yīn fáng yì, jìn zhǐ huá rén qián wǎng. liáng chéng yǔ jiāo shè, xuán chí jìn. mò dìng lì zhōng guó jí dōng fāng zhū guó yí mín rù jìng zhāng chéng liù tiáo, bǐ gòng zūn shǒu. sān shí nián, liáng chéng fù mò dōu dì guó shū, kāi bàn shǐ shǔ fēn guǎn. mò yì pài shǐ chén lì huá lái huá dì guó shū, bìng yāo jìn jiàn, qǐng bān gěi mò zǒng tǒng jì qí guó gè zhí zhèng dà chén bǎo xīng, xǔ zhī. sān shí yī nián, mò qián zǒng tǒng yóu guó mín gōng jǔ xù rèn liù nián, mò zhì guó shū, yóu qí guó zhù jīng gōng shǐ wū hǎi mù chéng dì. xún yóu wài wù bù nǐ fù guó shū. shì nián, mò kāi wàn guó dì lǐ huì, qǐng zhōng guó pài yuán rù huì, xǔ zhī.
二十八年,伍廷芳據粵商稟,咨外務部,謂:「自上年中墨訂約後,華人由香港搭船赴墨者日多。惟華人由香港附輪,先須假道美國舊金山埠,方能赴墨,殊非便商之道,因美正禁止華工入境故也。擬商明輪船公司,特派數艘由香港逕赴墨國口岸,俾僑民任便往來。現在中國業已換約,華人附搭輪船來往,庶不致有所窒礙。」外務部照會英公使,轉行香港總督,飭知英輪公司照辦。二十九年,出使美日秘古國大臣梁誠咨外務部,請援古巴成案,設總領事官一,兼充參贊,駐墨國薩理那古盧司海口,遇有與外部商辦事件,即可馳赴墨都,並以美使兼攝日、秘、古三國使事。外務部奏請允行。是年,墨派員充駐廣州等處領事官。尋又派領事分駐上海、福州、廈門。是年墨因防疫,禁止華人前往。梁誠與交涉,旋弛禁。墨訂立中國及東方諸國移民入境章程六條,俾共遵守。三十年,梁誠赴墨都遞國書,開辦使署分館。墨亦派使臣酈華來華遞國書,並邀覲見,請頒給墨總統暨其國各執政大臣寶星,許之。三十一年,墨前總統由國民公舉續任六年,墨致國書,由其國駐京公使烏海慕呈遞。尋由外務部擬覆國書。是年,墨開萬國地理會,請中國派員入會,許之。
gāng guǒ zài yà fēi lì jiā zhōu gāng guǒ hé zuǒ yòu. guāng xù èr shí sì nián liù yuè, qiǎn qí shǐ chén yú shì ěr lái huá, qǐng dìng hé hǎo tōng shāng zhī yuē, xǔ zhī. xiān shì guāng xù shí yī nián shí yī yuè, gāng guǒ guó wài bù dà chén yī tè wō zhào huì zhōng guó, wèi: fèng mìng chōng wài bù dà chén, yuán yǔ zhōng guó kāi tōng wǎng lái, yù yǒu jiāo shè shì jiàn, bì dāng tuǒ shàn bàn lǐ. shàng wàng guì wáng dà chén tuī chéng xiāng dài, yǐ dūn mù yì. zhì shì nǎi dìng jiǎn míng tiáo yuē èr tiáo: yī, zhōng guó yǔ gè guó suǒ lì yuē nèi, fán zài shēn jiā cái chǎn yǔ shěn àn zhī quán, qí rú hé dài yù gè guó zhě, jīn yì kě shī zhū gāng guǒ zì zhǔ zhī guó. èr, yì dìng zhōng guó mín rén kě suí yì qiān wǎng gāng guǒ zì zhǔ zhī guó jìng nèi qiáo yù jū zhù, fán yī qiè dòng chǎn bù dòng chǎn, jiē kě gòu mǎi zhí yè, bìng kě gēng yì yè zhǔ. zhì xíng chuán jīng shāng gōng yì gè shì, qí dài huá mín yǔ dài zuì yōu guó zhī mín rén xiāng tóng. gè dà chén xiān wèi qīn bǐ huà yā, gài yòng guān fáng, yǐ zhāo xìn shǒu.
剛果在亞非利加洲剛果河左右。光緒二十四年六月,遣其使臣餘式爾來華,請訂和好通商之約,許之。先是光緒十一年十一月,剛果國外部大臣伊特倭照會中國,謂:「奉命充外部大臣,原與中國開通往來,遇有交涉事件,必當妥善辦理。尚望貴王大臣推誠相待,以敦睦誼。」至是乃訂簡明條約二條:一,中國與各國所立約內,凡載身家、財產與審案之權,其如何待遇各國者,今亦可施諸剛果自主之國。二,議定中國民人可隨意遷往剛果自主之國境內僑寓居住,凡一切動產不動產,皆可購買執業,並可更易業主。至行船、經商、工藝各事,其待華民與待最優國之民人相同。各大臣先為親筆畫押,蓋用關防,以昭信守。