yán xìng xià zhì yī bǎi sān shí bā.
炎興下帙一百三十八。
qǐ shào xìng sān shí yī nián shí yī yuè yī rì yǐ sì, jǐn bā rì bǐng zǐ.
起紹興三十一年十一月一日已巳,盡八日丙子。
shí yī yuè yǐ sì shuò wáng yàn rù guó zhōu.
十一月已巳朔王彥入虢州。
wáng yàn zì shāng zhōu qiǎn fā guān bīng huì hé guó zhōu zhōng yì guān xīn pǔ děng shōu fù guó zhōu shí yuè dīng mǎo shōu fù zhū yáng xiàn zhāo xiáng dào xiàn lìng fèng yì dài fū liú jí shāng zhōu dōu jiān gòng fèng bān zhī hòu wáng yuán bīn yǐ dào guó zhōu chéng xià tān tú yòu zhōu xiāo xìn chū mén yíng dí bù shèng dùn qù guān jūn suì rù guó zhōu jīn rén kòu gǎi zuò gōng wú wèi jūn.
王彥自商州遣發官兵會合虢州忠義官辛溥等收復虢州十月丁卯收復朱陽縣招降到縣令奉議大夫劉楫商州都監供奉班祗候王元賓已到虢州城下貪圖右州蕭信出門迎敵不勝遁去官軍遂入虢州金人寇(改作攻)無為軍。
xiān shì zhī wú wèi jūn hán máo yí zhì zài dí gǎng wéi zǒng guǎn ní shòu lǜ mín bīng zài chéng zhōng jīn rén fàn gǎi zuò gōng wú wèi jūn shòu lǜ mín bīng jiē zǒu chéng zhōng jū mín xiān yǐ jīng yí wèi zhī yī rén wū shī wú chūn nián zhě bìng yǔ lóu bù néng xíng dú yǐn yú yuè miào zhōng jīn rén wéi shí bā rén rù chéng zhì yuè miào qián chūn nián chū chàng rě qí qiú gǎi zuò shuài wèn yuē: ěr wèi shuí chūn nián yuē: jūn xué jìn shì wú chūn nián wén láng jūn dào lái bù gǎn cáng bì yuàn dé tóu bài qí qiú gǎi zuò shuài wèn yuē: ěr wèi shuí chūn nián yuē: jūn xué jìn shì wú chūn nián wén láng jūn dào lái bù gǎn cáng bì yuàn dé tóu bài qí qiú gǎi zuò shuài xǐ yuē: mìng ěr wèi zhī wú wèi jūn hòu xià jiāng nán dāng yǐ ěr zhī tài píng zhōu chūn nián bài xiè yǐn jīn rén xī rù jūn zhì dēng qiào mén xì qí qiú shān cǐ zì mǎ yú mén wài chūn nián zhǐ mín jū yuē: cǐ wèi shuí shì cǐ wèi shuí shì qí yóu gǎi zuò shuài xǐ chūn nián qǐng yì jī nóng qǔ mǒu wù wèi xiàn qí qiú gǎi zuò shuài xǔ zhī chūn nián xià qiào mén jiàn wú rén xiāng suí suì jiě qí mǎ jí chéng zhī chí chū mén.
先是知無為軍韓髦移治在荻港唯總管倪壽率民兵在城中金人犯(改作攻)無為軍壽率民兵皆走城中居民先已驚移為之一人巫師吳椿年者病傴僂不能行獨隱於岳廟中金人唯十八人入城至岳廟前椿年出唱喏其酋(改作帥)問曰:爾為誰椿年曰:軍學進士吳椿年聞郎君到來不敢藏避願得投拜其酋(改作帥)問曰:爾為誰椿年曰:軍學進士吳椿年聞郎君到來不敢藏避願得投拜其酋(改作帥)喜曰:命爾為知無為軍候下江南當以爾知太平州椿年拜謝引金人悉入軍治登譙門系其酋(刪此字)馬於門外椿年指民居曰:此為誰氏此為誰氏其猷(改作帥)喜椿年請詣基儂取某物為獻其酋(改作帥)許之椿年下譙門見無人相隨遂解其馬急乘之馳出門。
qù qí qiú gǎi zuò shuài yǔ shí qī rén bù diān bó sǔn yāo chūn nián zhī cuī gāo jiāng zhì zǒu bào gāo. qiě yǐ mǎ zèng gāo shǐ sù jìn bīng gāo yǐ yín wǔ liǎng chóu chūn nián jí lǜ bīng yǐ jìn lìng yǐ mǎ zài chūn nián jīn rén jiàn guān jūn jiāng zhì xī dùn qù wéi qí qiú gǎi zuò shuài sǔn yāo bù néng xíng jí yú rù nán chán sì lún cáng xià gāo děng rù chéng chūn nián dé qí qiú gǎi zuò shuài yǐ xiàn gāo gāo zèng chūn nián qián wǔ qiān gāo zhāng jī gōng zuò shā tuì jīn rén shēng huò hè lán bèi jǐn gǎi zuò hū lán bèi lēi shōu fù wú wèi jūn bào jié é zòng jūn rén rù jū mín qǔ yí liú zhī wù mín bù kān zhī gāo zhuǎn sān guān mín yuàn gāo zhī zòng bīng jié lüè yě. nǎi sù gāo mào chēng gōng fá lüè mín shě shì suì qǐn qí shǎng bù xíng qǔ hè lán bèi jǐn gǎi zuò hū lán bèi lēi fù xíng zài.
去其酋(改作帥)與十七人步顛踣損腰椿年知崔皋將至走報皋。且以馬贈皋使速進兵皋以銀五兩酬椿年即率兵以進另以馬載椿年金人見官軍將至悉遁去唯其酋(改作帥)損腰不能行即舁入南禪寺輪藏下皋等入城椿年得其酋(改作帥)以獻皋皋贈椿年錢五千皋張基功作殺退金人生獲賀蘭孛堇(改作呼蘭貝勒)收復無為軍報捷俄縱軍人入居民取遺留之物民不堪之皋轉三官民怨皋之縱兵刦掠也。乃訴皋冒稱功伐掠民舍事遂寢其賞不行取賀蘭孛堇(改作呼蘭貝勒)赴行在。
èr rì gēng wǔ jīn rén yóu qí qīn fàn shān cǐ zì guā zhōu.
二日庚午金人游騎侵犯(刪此字)瓜洲。
shì xī jīn rén fàn gǎi zuò zhì guā zhōu quán dōu tǒng zhì lǐ héng tǒng zhì guān liú sì lǜ zhòng yíng dí yòng kè dí gōng shè què zhī jīn rén shāo guā zhōu yì tíng ér qù tàn bào nì gǎi zuò jīn liàng xì jūn yǐ tún zhù hé zhōu jī lóng shān yǐ. yù lín jiāng zhú tán xíng mǎ jì tiān kè rì dù jiāng.
是夕金人犯(改作至)瓜洲權都統制李橫統制官劉汜率眾迎敵用克敵弓射卻之金人燒瓜洲驛亭而去探報逆(改作金)亮細軍已屯駐和州雞籠山矣。欲臨江築壇刑馬祭天克日渡江。
zhī tōng zhōu cuī bāng bì qì chéng fù huí.
知通州崔邦弼棄城復回。
cuī bāng bì yǐ yòu wǔ dài fū jí zhōu cì shǐ zhī tōng zhōu chū jiàn chéng kē rǎo bǎi xìng kǔ zhī bāng bì cháng yán rú yǒu jǐng dāng yǐ sǐ shǒu xiū chéng bì huà tú yǐ xiàn yú cháo yì zhě duǎn zhī jīn rén yǐ zhàn yáng zhōu bāng bì shī cuò tōng pàn zhào bù huǐ shí yuè wù chén chū chéng xiān dùn qù yǐ cì jùn xiàn guān yǐ táo qù yǐ sì zhì míng bāng bì yù chū mén dùn qù bǎi xìng zhuāi qǐ diào qiáo zhē dào xiāng yǔ zé wèn bāng bì yǐ wèi zhī zhōu xiū chéng yuē yǐ sǐ shǒu jīn yù qián dùn shǐ bǎi xìng shòu sǐ yú chéng zhōng hé suǒ shì lài bāng bì yǔ sāi wèi zhī shǎo liú chū guān qián sàn guān lì jūn bīng wèi gū xī zì quán zhī jì gēng wǔ bāng bì mì lìng qīn zú yè bàn zòng huǒ rén jiē qū jiù bāng bì yīn dé zhuì xī chéng ér qù chéng zhōng jūn rén piāo lüè jǐ zhì shēng biàn dà pì zuì rén wáng shí jiǔ děng sì míng jiē cuàn qù cháng píng tí jǔ wáng jué wén biàn qiǎn liào jiǎo tǒng lǐng guān shèng quán děng jiāng bīng sì bǎi yú rén qián qù dàn yā lìng bāng bì shǐ huàn yǐ ér shěng dìng bāng bì chí yí shù rì bù dé yǐ fù rù chéng.
崔邦弼以右武大夫吉州刺史知通州初建城科擾百姓苦之邦弼常言如有警當以死守修城畢畫圖以獻於朝議者短之金人已占揚州邦弼失措通判趙不悔十月戊辰出城先遁去以次郡縣官已逃去已巳質明邦弼欲出門遁去百姓拽起釣橋遮道相與責問邦弼以謂知州修城約以死守今欲前遁使百姓受死於城中何所恃賴邦弼語塞為之少留出官錢散官吏軍兵為姑息自全之計庚午邦弼密令親卒夜半縱火人皆趨救邦弼因得縋西城而去城中軍人剽掠幾至生變大辟罪人王十九等四名皆竄去常平提舉王珏聞變遣料角統領官盛佺等將兵四百餘人前去彈壓令邦弼使喚已而省定邦弼遲疑數日不得已復入城。
sān rì xīn wèi zhī shū mì yuàn shì yè yì wèn xíng zhì zhèn jiāng fǔ.
三日辛未知樞密院事葉義問行至鎮江府。
yí shǐ yuē: yè yì wèn yǐ zhī shū mì yuàn shì lái jiāng shàng dū shì chéng dà zú chuán yǐ shǐ chén èr rén zhí qì xiè lì wèi mén zuǒ yòu jiàn zhě wǒ bù xiào yì wèn yǐ rú jiāng zì xǔ yǒu zhì zhēn qīng zhě cháng yǔ rén yuē: fāng jīn rú jiāng jiā shū zhī yuàn yī rén ér yǐ yì wèn zhì zhèn jiāng wén guā zhōu guān jūn yǔ jīn rén xiāng chí yǐ huáng jù shī cuò shí suí xíng yǒu tǒng zhì fǔ kuí lái zhōng xìn shù rén zhū tǒng zhì gòng zuò xián yǒu shū mì lì liú zi zhōng hū wèn yuē: dà jiāng zhī běi jí shì jīn rén zhòng bīng hé yǐ què zhī kuí yīng yuē: wú bīng guó jiā shì ruò wú fǎ kě yǐ què dí zài páng wén zhě mián yǎn bí yì wèn zài yín bó kào shè zhū jūn shì shí dōng yuè jiāng shuǐ dī shā zhōu jiē lù yì wèn yì mín fū jué shā wèi gōu kě shēn chǐ xǔ yán gōu zāi mù zhī wèi lù.
遺史曰:葉義問以知樞密院事來江上督視乘大卒船以使臣二人執器械立為門左右見者我不笑義問以儒將自許有至貞卿者常語人曰:方今儒將家叔知院一人而已義問至鎮江聞瓜洲官軍與金人相持已皇遽失措時隨行有統制輔逵來忠信數人諸統制共坐閒有樞密吏劉子忠忽問曰:大江之北即是金人重兵何以卻之逵應曰:無兵國家勢弱無法可以卻敵在旁聞者綿掩鼻義問載銀帛犒設諸軍是時冬月江水低沙洲皆露義問役民夫掘沙為溝可深尺許沿溝栽木枝為鹿。
jiǎo shù zhòng nǎi yuē: jīn rén. ruò dù jiāng lái. qiě yǐ cǐ lán zhàng zhī wén zhě wú bù dà xiào mín fū. qiě zhí yì. qiě xiào. qiě yán yuē: shū mì chī yáng ròu qí shí jiàn hé gù bù jí wǒ chī zāo kāng cūn rén yī yè cháo shēng shā gōu xī píng mù zhī jiē liú qù yǐ. yì wèn dé zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào gōng zhuàng gào jí qīn fàn gǎi zuò gōng cǎi shí wèi dù jiāng zhī jì qí shì wēi jí qǐng rì xià huǒ jí qǐ fā qián lái bǎo shǒu jiāng dù.
角數重乃曰:金人。若渡江來。且以此欄障之聞者無不大笑民夫。且執役。且笑。且言曰:樞密吃羊肉其識見何故不及我吃糟糠村人一夜潮生沙溝悉平木枝皆流去矣。義問得知建康府張燾公狀告急侵犯(改作攻)採石為渡江之計其勢危急請日下火急起發前來保守江渡。
chén liáo zòu qǐng zhì jì yú shān chuān shén dǐ.
臣僚奏請致祭於山川神詆。
chén liáo zhā zi zòu qiè wèi bì xià chì gōng xiū dé yí kě yǐ shèng qiáng bào yù wàng shèng zhǐ chà fā shǐ rén jiàng zhù wén yù xiāng gào jì yán jiāng cí miào shǐ jiē shòu zhí tóng lì bǎo hù yǐ gù jiāng zuǒ fǎng xī xiè yuán dǎo bā gōng shān cí gù shì chén yuàn bì xià jí xíng zhī. yòu chén liáo zhā zi qiè wèi tiān xià wēi líng xiǎn zhe xuè shí miào tíng zài yú sì diǎn zhě yuàn lìng zhōu fǔ fēn yì yì zhì dǎo sì shèng wǔ yuè zhī shén wēi líng yóu xiǎn zhù zhě xiǎng yú kè chéng èr bǎi yú nián yǐ., qǐ bù néng hù guó jiā xī shēng líng sào chú gǎi zuò yǐ jìng tiān xià yāo niè shān cǐ èr zì hū! yuàn lìng gōng guān shè wèi zhì dǎo wù qián gōng yán jié jì méng yīn zhù yǐ sù wàn quán zhī xǐ yǒu zhǐ bìng yī qí hé xíng shì jiàn lìng lǐ bù tài cháng sì jí sù tiáo jù shēn shàng shū shěng.
臣僚劄子奏竊謂陛下飭躬修德宜可以勝強暴欲望聖旨差發使人降祝文御香告祭沿江祠廟使皆受職同力保護以固江左仿昔謝元禱八公山祠故事臣願陛下即行之。又臣僚劄子竊謂天下威靈顯著血食廟廷載於祀典者願令州府分詣詣致禱四聖五嶽之神威靈尤顯著者饗於克誠二百餘年矣。,豈不能護國家惜生靈埽除(改作以靖)天下妖孽(刪此二字)乎!願令宮觀設位致禱務虔恭嚴潔冀蒙陰助以速萬全之喜有旨並依其合行事件令禮部太常寺疾速條具申尚書省。
zhāng zi yán xià tiān děng zì xiàn zhù jūn wù gǎi zuò mǐ gè yǔ zhuǎn yī guān hán yàn gǔ xiàn zhù mǐ yī wàn shí yǔ hé rù chāi qiǎn.
張子顏(下添等字)獻助軍物(改作米)各與轉一官韓彥古獻助米一萬石與合入差遣。
sì rì rén shēn yè yì wèn zì zhèn jiāng qǐ fā.
四日壬申葉義問自鎮江起發。
shì rì yì wèn lí zhèn jiāng sān shí lǐ sù chái dú zhèn zhì wèi shí hòu yǒu liú xīng jí dì mǎ chuán bào huái dōng zǒng lǐng zhū xià qīng zhú zhǐ shǒu tiē yún: zì shí hòu yǒu jīn rén qīn fàn gǎi zuò duó guā zhōu yǔ guān jūn jiē zhàn zhì shēn shí gōng jūn bài tuì kuì sàn guā zhōu dù wèi jīn rén suǒ jù xíng fǔ yǐ nì gǎi zuò jīn liàng kè rì dù cǎi shí gù. qiě jí wǎng wèi jiàn kāng shǒu yù zhī jì.
是日義問離鎮江三十里宿柴瀆鎮至未時後有流星急遞馬傳報淮東總領朱夏卿竹紙手帖云:自食後有金人侵犯(改作奪)瓜洲與官軍接戰至申時宮軍敗退潰散瓜洲渡為金人所據行府以逆(改作金)亮克日渡採石故。且急往為建康守御之計。
lǐ héng jí jīn rén zhàn yú guā zhōu zhèn jūn bài tǒng zhì wèi jùn wáng fāng mò yú zhèn.
李橫及金人戰於瓜洲鎮軍敗統制魏俊王方歿於陣。
jīn rén yù duó guā zhōu dù yǐ zhòng bīng zhí dǎo zhōu. yòu fēn bīng gè lù xiàng dōng jìng chāo jiāng tóu zì jiāng tóu nì qū guā zhōu dōu tǒng zhì zhì lǐ héng yǐn zhū jūn yíng zhàn yè yì wèn dū zhèn jiāng zhù zhā hòu jūn dù jiāng zhòng jiē yǐ wèi bù kě yì wèn qiáng zhī wèi zhe běi àn yì wèn jù qiè zhī zhuàng jiàn rèn yán sè jí shí xiàng xī qù yuē: yù wǎng jiàn kāng fǔ zhū jūn qǐ fā ěr shì rén jiē mà zhī jīn rén bīng shì shén zhòng zhōng jūn tǒng zhì liú sì tí běn bù bīng xiān zǒu zhū jūn jiē bù jìn héng yǐ gū jūn bù kě dāng yì dào què, yú shì bèi yìn shǐ chén bù guī shī qí dōu tǒng zhì yìn jīn rén zhuī guān jūn guān jūn yōng lù bù néng xíng jǔ shǒu jiù pī bó zhē qí tóu miàn wǎng wǎng zhōng liú shǐ zhuì wàn yú é zhòng zhī bù kě dāng suì shè yùn hé guò hé xī yì yǒu bēn zǒu dé tuō zhě jīn rén yǐ tiě qí yǎn zhì jiāng shàng zuǒ jūn yǔ hòu jūn duō méi yú jiāng jiāng nán rén wàng jiàn jiē shī shēng ér kū qí shēng zhèn tiān dì hòu dé zuǒ jūn tǒng zhì wèi jùn zhī shī yú hú zhōng de hòu jūn tǒng zhì wáng fāng zhī shī yú liǔ lín zhōng jiē jīn chuāng bèi tǐ cháo tíng cì miào é wèi zhī lì miào wèi jùn wáng fāng zhī sǐ yě. fā fèn bào guó.
金人慾奪瓜洲渡以重兵直擣洲。又分兵各路向東徑抄江頭自江頭逆趨瓜洲都統制制李橫引諸軍迎戰葉義問督鎮江駐劄後軍渡江眾皆以為不可義問強之未著北岸義問懼怯之狀見認顏色即時向西去曰:欲往建康府諸軍起發耳市人皆罵之金人兵勢甚重中軍統制劉汜提本部兵先走諸軍皆不進橫以孤軍不可當亦倒卻,於是背印使臣不歸失其都統制印金人追官軍官軍壅路不能行舉手就披膊遮其頭面往往中流矢綴腕於額眾知不可當遂涉運河過河西亦有奔走得脫者金人以鐵騎掩至江上左軍與後軍多沒於江江南人望見皆失聲而哭其聲震天地後得左軍統制魏俊之屍於湖中得後軍統制王方之屍於柳林中皆金瘡被體朝廷賜廟額為之立廟魏俊王方之死也。發憤報國。
lì zhàn yǐ sàng qí mìng hū! yǔ shì zú lǚ tuì bù dé yǐ ér sǐ hū! miào shí bù xiǔ gū wèi yī shí zhī jī quàn yě. liú sì qí zhī zhì yě. xī zhī zǐ yě. xìng jiāo ào bù xiǎo bīng shì wéi xí gāo liáng qì wèi rú chī ái xiǎo ér měi xǐ miàn yòng zǎo dòu miàn yào yù nǚ fěn zhī lèi bù xià liù qī pǐn fán fèng gòng shēn zhě jiē chēng shì qí niǔ yú shùn chāng zhī shèng wèi jīn rén wèi yì shā yù rén xiào xiè ān zhī jǔ yòu dù shǐ gōng míng cuì yú yī mén suì yǐ wèi zhōng jūn tǒng zhì shū bù zhī rèn zhòng zhì yuǎn tǎng fēi cái zé fǎn wù dà shì cǐ liú sì suǒ yǐ wàng dí ér dùn zǒu yě. yì wèn zhì chái gōu. yòu wén jīn rén yǐ zài cǎi shí zhī bào yù fù huí zhèn jiāng. yòu wèn xiàng guǒ shān lù kě yǐ tōng zhè dōng fǒu zhū jūn jiē xuān fèi yuē: shū mì dào cǐ bù kě huí huí zé yǒu bù cè zuǒ yòu zhí shì zhě bǐ nǐ jù kǒng biàn shēng bù cè nǎi qǐng yì wèn sù qū jiàn kāng dào qū jiàn kāng.
力戰以喪其命乎!與士卒旅退不得已而死乎!廟食不朽姑為一時之激勸也。劉汜錡之至也。錫之子也。性驕傲不曉兵事唯習膏粱氣味如痴騃小兒每洗面用澡豆面藥玉女粉之類不下六七品凡奉共身者皆稱是錡狃於順昌之勝謂金人為易殺欲亻效謝安之舉幼度使功名萃於一門遂以為中軍統制殊不知任重致遠儻非才則反誤大事此劉汜所以望敵而遁走也。義問至柴溝。又聞金人已在採石之報欲復回鎮江。又問向裹山路可以通浙東否諸軍皆喧沸曰:樞密到此不可回回則有不測左右執事者比擬具恐變生不測乃請義問速趨建康道趨建康。
zhāng jùn pàn jiàn kāng fǔ bù xǔ cí miǎn zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào zhào fù xíng zài.
張浚判建康府不許辭免知建康府張燾召赴行在。
cì zhāng jùn zhào chì zhāng jùn fù shěng suǒ zòu zhā zi cí miǎn fù guān wén diàn dà xué shì pàn jiàn kāng fǔ ēn mìng shì jù xī zhèn wéi yòng rén zhī fǎ dāng qiú zhōng shēn zhī dà jié ér bù zé yī shí zhī xiǎo cī gù bào shū dé guǎn zhòng yú sān běi zhī yú ér qín mù yòng mèng míng yú yī shěng zhī hòu fēng jī zhī zhe shū chuán kě chuán qīng sù fù dà míng zǎo dēng sān shì yī diē lì nián yú zī yǐ jiǔ qì jiù tú xīn ēn yǒu suǒ shī shǔ fēng jiāng zhī duō lěi fāng shuài kǔn zhī xū cái zuò yù biān chōng wú yì jiù bì yuán chǒng hái yú mì diàn bǐ zuò zhèn yú jù fān jù lǎn lái zhāng yù huí shòu mìng chéng shí jī huì qǐ wéi fù yàn mén zhī yǐ fǔ yǔ jiān nán dù jǐ xuě wèi shàng zhī chǐ wǎng chéng mào wò mǔ huò láo cí suǒ qǐng yí bù yǔn bù dé zài yǒu chén qǐng gù zī zhào shì xiǎng yí zhī xī dōng hán qīng bǐ píng ān hǎo qiǎn shū zhǐ bù duō jí.
賜張浚詔敕張浚復省所奏劄子辭免復觀文殿大學士判建康府恩命事具悉朕惟用人之法當求終身之大節而不責一時之小疵故鮑叔得管仲於三北之餘而秦穆用孟明於一眚之後風績之著書傳可傳卿夙負大名蚤登三事一跌歷年(於茲已久)棄舊圖新恩有所施屬封疆之多壘方帥閫之須才坐御邊沖無易舊弼爰寵還於秘殿俾作鎮於巨藩遽覽來章欲回受命乘時機會豈惟復雁門之踦輔予艱難度幾雪渭上之恥往承茂渥母或牢辭所請宜不允不得再有陳請故茲詔示想宜知悉冬寒卿比平安好遣書旨不多及。
wǔ rì guǐ yǒu yè yì wèn zhì jiàn kāng fǔ.
五日癸酉葉義問至建康府。
zhào zǔn fā cài zhōu.
趙撙發蔡州。
zhào zǔn yǐ dé cài zhōu fāng sì wǔ rì hū bèi chéng mǐn yí wén bào fèng zhào zǒng zhū jūn bìng zhōu shī yuán jiāng shàng liú zǔn yī jūn shǒu cài zhōu xīn wèi zǔn qiǎn zhū jūn huì chéng mǐn guǐ yǒu. yòu bèi yí wén lìng zǔn yì guī nǎi yǐ lǐ xún wèi zhī zhōu zǔn suì yǐ běn bù bīng guī xún cài zhōu rén yǐ cóng yì láng zài è zhōu jūn wèi bù jiāng dōu tǒng zhì wú gǒng lìng xún tóng huáng fǔ tì wǎng xìn yáng jūn zhāo zhōng yì rén qǔ cài zhōu zǔn zì xìn yáng qǔ cài zhōu gù xún zài qí jūn zhōng zǔn yǐ bǐng zǐ dào má chéng bèi zhǐ yī qián zhù zhā cài zhōu.
趙撙已得蔡州方四五日忽被成閔移文報奉詔總諸軍並舟師援江上留撙一軍守蔡州辛未撙遣諸軍會成閔癸酉。又被移文令撙亦歸乃以李詢為知州撙遂以本部兵歸詢蔡州人以從義郎在鄂州軍為部將都統制吳拱令詢同皇甫倜往信陽軍招忠義人取蔡州撙自信陽取蔡州故詢在其軍中撙以丙子到麻城被旨依前駐劄蔡州。
liù rì jiǎ xū zhào zhū jūn dòu náo shī lǜ zhào chéng mǐn dài liú qí bà wáng quán fù xíng zài zòu shì chā chí zhōu dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng dài zhī.
六日甲戌詔諸軍逗撓失律召成閔代劉錡罷王權赴行在奏事差池州都統制李顯忠代之。
céng wáng zhā zi yán xìn shǎng bì fá shàng yuē: shǎng fá chéng rén zhǔ zhī dà quán zuó lái wáng quán lín zhèn tuì nǜ zhèn yǐ yuǎn cuàn jīn chéng mǐn lǐ xiǎn zhōng wú gǒng sān rén dà shuài zhì zhì zhāo tǎo zhī mìng yí jí pī zhǐ biàn chú yǐ shì chéng quàn.
曾王劄子言信賞必罰上曰:賞罰誠人主之大權昨來王權臨陣退衄朕已遠竄今成閔李顯忠吳拱三人大帥制置招討之命宜即批旨便除以示懲勸。
wáng quán bà dōu tǒng zhì fù xíng zài.
王權罷都統制赴行在。
wáng quán zì hé zhōu tuì bīng jiāng nán yě. yè yì wèn zòu quán bù hé tuì jūn shì.
王權自和州退兵江南也。葉義問奏權不合退軍是。
shí jīn rén yǐ zài yáng lín jì zhì dù cǎi shí yǐ. huì yǒu zhǐ lìng yì wèn chà guǎn yā quán fù xíng zài quán nǎi nǎi dōu tí jǔ zhāng zhèn quán zhǔ guǎn jūn shì.
時金人已在楊林計置渡採石矣。會有旨令義問差管押權赴行在權乃乃都提舉張振權主管軍事。
lǐ xiǎn zhōng wèi jiàn kāng fǔ zhù zhā yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì.
李顯忠為建康府駐劄御前諸軍都統制。
qī rì yǐ hài yǔ jīn lǔ gǎi zuò rén zhàn dòu děng bìng wèi zhàn gōng.
七日乙亥與金虜(改作人)戰鬥等並為戰功。
kān huì cóng lái zhàn zhèn chú shā jīn píng hé shàng yuán dà yí zhèn shùn chāng fǔ míng zhōu chéng xià lì gōng rén wài yú bù dé wèi zhàn gōng rén yuán jīn lái yòng bīng zhì dí lǐ yí jī lì yǐ hài yǒu zhǐ yīng zhū jūn děng jiāng shì dàn yǔ jīn lǔ gǎi zuò rén zhàn bìng shǒu yù lì gōng zhī rén bìng yǔ lǐ wèi zhàn gōng.
勘會從來戰陣除殺金平和尚原大儀鎮順昌府明州城下立功人外餘不得為戰功人緣今來用兵制敵理宜激勵乙亥有旨應諸軍等將士但與金虜(改作人)戰並守御立功之人並與理為戰功)。
yú yǔn wén dào cǎi shí qù lǐ xiǎn zhōng děng jiāo gē wáng quán jūn mǎ.
虞允文到採石趣李顯忠等交割王權軍馬。
yú yǔn wén xiān wǎng cǎi shí qù lǐ xiǎn zhōng jiāo gē jūn mǎ qù cǎi shí wǔ liù lǐ dào yù wáng quán bài bīng gè niǎo shòu sàn yú yǔn wén xùn zhī jiē yuē: wǒ bèi zuó suí wáng tǒng zhì zhǐ wén jīn shēng bù wén gǔ shēng gài quán wèi cháng yǔ zéi gǎi zuò dí jiāo fēng wéi shì zǒu ěr shì rì zéi gǎi zuò jīn bīng jìn pò dà jiāng gǔ shēng dòng dì kè chū bā rì dù jiāng cǎi shí bīn jiāng jū mín zhèn jù cuàn fú lì shì wú rén sè zuǒ yòu zhǐ yǔn wén yuē: shì yǐ zhì cǐ shàng yù hé zhī yǔn wén chì yuē: jīn rì guó jiā wēi jí rú shì wǒ qǐ dé bù shēn xiān shì zú suì cè mǎ jí chí dào cǎi shí rén xīn pō ān yáo jiàn běi àn zéi gǎi zuò jīn jūn liè zhài lián gèn bù jué wǒ jūn bēn bài zhī hòu bù wǔ jué wú jì lǜ yú yǔn wén xíng zào qí xián huì jiàn guǎn bīng guān yú yǔn wén láo zhī zài sì yīn wèn wáng quán bài běi zhī duān jiē yuē: fēi lǔ gǎi zuò dí zhī shàn zhàn gài yuán zhǐ shì zǒu ěr wèi cháng jiàn zhèn yú yǔn wén yīn jī quàn bài zú yuē: wàn yī lǔ gǎi zuò běi bīng chōng tū gōng děng zhàn hū! zhòng jiē jiē xū zhǐ běi àn yuē: bǐ shì rú cǐ shuí néng yǐ shēn fàn bì sǐ hū! yú yǔn wén xú xiǎo zhī yuē: lǔ gǎi zuò dí wàn yī guò jiāng yún bèi cuò zú wú suǒ suī zǒu yì hé zhī jīn qiè zhàn wáng zǒu yì sǐ zhàn yì sǐ děng sǐ bù rú yī zhàn mào wàn sǐ qiú yī shēng zhuǎn huò qiú fú yīn bài chéng gōng kuàng cháo tíng yī shí rǔ bèi èr shí yú nián huǎn jí nǎi bù néng sǐ zhàn yǐ bào guó hū! zhòng yīn yǔn wén yǔ kāng kǎi fā fèn yuē: jīn suī sú zhàn nài hé wú tǒng jiāng zhǔ qí shì yú yǔn wén jué qí dāi quàn chàng yán rǔ bèi zhèng yán wáng quán miù wàng zhì cǐ jīn zhāo tíng yǐ bié xuǎn jiāo gē wáng dōu tǒng jūn mǎ zhòng è rán yuē: shuí kě jiāng zhě yǔn wén yù zhī yuē: cháo tíng chà mǒu lái qù lǐ xiǎn zhōng wén cǐ jūn shì yǔ lǐ xiǎn zhōng rú hé zhòng hé zhǎng yuē: dé rén yǐ. yǔn wén. yòu yù zhī yuē: lǔ gǎi zuò dí móu lái rì guò jiāng shì yǐ pò jí zhū rén dāng lì zhàn guān jiā yǐ fā nèi cáng kù jīn yín qián bó bìng jié dù chéng xuān shǐ yǐ cì guān gào zài cǐ shǎng gěi yǒu gōng zhě zhòng jiē yuē: chéng rán wǒ bèi dāng jǐn sǐ lì zhuǎn xiāng quàn yǔ xū yú gè jūn jiē fèn bì zhēng xiān hù dí yú yǔn wén yīn gōu jí zhàn jiàn jiǎn xuǎn shuǐ jūn wǔ qiān lián xiǎo zhōu pái hù àn xià yǐ gē chuán dāng qián zhōng yè zhěng chuò.
虞允文先往採石趣李顯忠交割軍馬去採石五六里道遇王權敗兵各鳥獸散虞允文訊之皆曰:我輩昨隨王統制只聞金聲不聞鼓聲蓋權未嘗與賊(改作敵)交鋒惟是走耳是日賊(改作金)兵進迫大江鼓聲動地克初八日渡江採石瀕江居民震懼竄伏吏士無(人色)左右止允文曰:事已至此尚欲何之允文叱曰:今日國家危急如是我豈得不身先士卒遂策馬疾馳到採石人心頗安遙見北岸賊(改作金)軍列寨連亘不絕我軍奔敗之後部伍絕無紀律虞允文行造其閒會見管兵官虞允文勞之再四因問王權敗北之端皆曰:非虜(改作敵)之善戰蓋緣只是走耳未嘗見陣虞允文因激勸敗卒曰:萬一虜(改作北)兵衝突公等戰乎!眾皆嗟吁指北岸曰:彼勢如此誰能以身犯必死乎!虞允文徐曉之曰:虜(改作敵)萬一過江勻輩措足無所雖走亦何之今怯戰亡走亦死戰亦死等死不如一戰冒萬死求一生轉禍求福因敗成功況朝廷衣食汝輩二十餘年緩急乃不能死戰以報國乎!眾因允文語慷慨發憤曰:今雖俗戰柰何無統將主其事虞允文覺其呆勸唱言汝輩正言王權謬妄致此今朝廷已別選交割王都統軍馬眾愕然曰:誰可將者允文諭之曰:朝廷差某來趣李顯忠文此軍事與李顯忠如何眾合掌曰:得人矣。允文。又諭之曰:虜(改作敵)謀來日過江勢已迫急諸人當力戰官家已發內藏庫金銀錢帛並節度承宣使以次官告在此賞給有功者眾皆曰:誠然我輩當盡死力轉相勸語須臾各軍皆奮臂爭先互敵虞允文因勾集戰艦揀選水軍五千連小舟排護岸下以戈船當前終夜整齪。
lǔ gǎi zuò jīn zhǔ liàng zhú tán jì tiān qǐ fēng qǔ lái rì dù jiāng.
虜(改作金)主亮築壇祭天乞風取來日渡江。
lǔ qiú gǎi zuò jīn rén zhú tán yú cǎi shí liǎng àn nì shān cǐ zì liàng dēng tán niú yáng hēi shǐ bái mǎ gè yī jì tiān dǎo jiāng qǐ fēng qǔ chū bā rì yǐ jì yīn shǐ wěi cān zhī zhèng shì lǐ tōng guì tán shàng kǒu zhàn xí wén zhāo wáng quán yuē: wú tí bīng.
虜酋(改作金人)築壇於採石兩岸逆(刪此字)亮登壇牛羊黑豕白馬各一祭天禱江乞風取初八日以濟因使偽參知政事李通跪壇上口占檄文招王權曰:吾提兵。
nán dù rǔ zuó wàng fēng bù gǎn kàng jù shēn zhì rǔ jù yán tiān wēi wú jīn zhì jiāng shàng jiàn rǔ nán àn bīng biàn shǎo zhǐ yuán wú suǒ yòng xīn zào chuán yǔ rǔ nán àn chuán dà xiǎo bù móu jiān rǔ cāo zhōu jìn tuì yǒu dù shén xié wú yì rǔ néng jǐn péi chén zhī lǐ jí lǜ zhòng jiàng dà zhě wáng xiǎo zhě hóu. ruò zhí mí bù fǎn wú dù jiāng lù rǔ wú shè yú yǔn wén fù qiǎn suǒ huò běi rén zhāi shū yù zhī yuē: wáng quán yǐ bù céng yī zhàn cháo tíng yǐ xíng cuàn zé yǐ. jīn tǒng bīng guān nǎi qián zhí èr tài zǐ zhě lǐ shì fǔ gēng míng xiǎn zhōng bìng fèng shǐ yī jiàn zhōng de yú yǔn wén tóng zài cǐ rǔ yù lái xiào shèng fù cǐ yì yǒu yǐ xiāng dài.
南渡汝昨望風不敢抗拒深知汝懼嚴天威吾今至江上見汝南岸兵變少止緣吾所用新造船與汝南岸船大小不侔兼汝操舟進退有度甚協吾意汝能盡陪臣之禮即率眾降大者王小者侯。若執迷不返吾渡江戮汝無赦虞允文復遣所獲北人齋書諭之曰:王權以不曾一戰朝廷已行竄責矣。今統兵官乃前執二太子者李世輔更名顯忠並奉使一箭中的虞允文同在此汝欲來校勝負此亦有以相待。
bā rì bǐng zǐ zhōng shū shè rén yú yǔn wén tǒng zhì guān zhāng zhèn děng dà bài jīn rén yú yáng lín.
八日丙子中書舍人虞允文統制官張振等大敗金人於楊林。
yí shǐ yuē: jīn rén dé hé zhōu wán yán liàng qīn lǜ dà bīng lín xī cǎi shí yáng lín dù yǐ shù rì wáng quán jūn yú dōng cǎi shí xiāng jù zhī tài píng zhōu wáng chuán zhě shū xià jiè yì chuán yǔ quán yóu bì nì bù yǐ zòu wén bīng guān mù zhí guān huò yǒu qǐng gěi qì jiǎ yǔ jūn bīng lìng fáng chéng zhě chuán yuē: bù xū rú cǐ zhāng huáng chuán zì yǔ dà jīn wú chóu bì bù jiàn shā qí yǔ bō yú chéng shì zhōng chéng shì zhī rén jiē zhī chuán yǒu bù néng jǐn jié zhī xīn zhōu xué xué yù wāng yú qìng bái yú jiào shòu jiǎng jì zhōu yuē: yú qìng qǐng yǔ xiān shēng tóng jiàn tài shǒu qǐ wèi shǒu bèi jì zhōu yuē: tài shǒu gǎn yǐ wú lǐ zhī yán chì rén shǐ rén bù kān nài hé yú qìng yuē: shén yì yě.. ruò guǒ rán xiān shēng dàn yán mǎn chéng zhī rén jiē yán zhī zhōu shì xì zuò. ruò bù wèi shǒu bèi zé shì rén zhī yán bù qí rán hū! jì zhōu rán zhī yǔ yú qìng tóng wǎng jiàn chuán yán yǒu jūn qī jí shì chuán guǒ nù ér chū yuē: jiào shòu hé gù rú cǐ bī xié zhōu fǔ jì zhōu yuē: mǎn chéng zhī rén jiē yán zhī zhōu shì xì zuò yí jí wèi shǒu bèi yǐ pò qí shuō bù rán kǒng shēng biàn chuán mò rán qì duó jì zhōu yú qìng suì quàn chuán shēn fā wén zì bào cháo tíng chuán cóng zhī yī rì fā bā dì dì yī dì bào jīn rén yǐ fàn gǎi zuò zhì cǎi shí bù yán dōng cǎi shí xī cǎi shí dì dào xíng zài cháo shì dà jīng liù fáng yuàn táng lì jǐn bān jiā shǔ chū mén chéng shì xián jiē wèi zhī biān bào de què zhě wú rú liù fáng yuàn jīn jì bān jiā ér qù shì kě zhī yǐ. suì jīng yí bù kě jìn zhǐ dì èr dì bào jīn rén yǐ dào yáng lín ér bù yán yáng lín dù cháo tíng jiǎn shì tú cè bù zài yáng lín qù chù mò zhī yáng lín zài jiāng nán jiāng běi cháo shì wú bù jīng yōu zhě cháo tíng qiǎn rén yú lǘ xiàng xián xún tài píng zhōu hé zhōu rén xún wèn yáng lín suǒ zài shì yè èr gēng hòu fāng dé yī shì rén jù yán yáng lín nǎi xī cǎi shí zhī dù kǒu yě. yōu yí shāo dìng jīn rén zài yáng lín zhú tái yú yě liàng lìng zhū jūn niú jiū zi qǔ sǐ shì wǔ bǎi rén xiān dù dà jiāng jiù yáng lín jìn chuán yǐ hài liàng xíng bái mǎ jì tiān dāng tú zhī rén rì zhú wǎng cǎi shí lín jiāng yǐ guān zhī zhě bù chì shù wàn bǐng zǐ yǒu cǎi shí zhī yì yú cháng yòng xīn jī jiū cǎi shí shì shí zhì zhī yú shì rén sēng dào jūn bīng shāng jiǎ guān yuán guān téng bào zhī gōng téng shēng yī shí zhī jì lù mò bù zhāng qí shēng shì dà qí gōng fá bǎi xìng suǒ yán zhě bù yuē ér tóng gài qí suǒ qīn jiàn ér. yòu wú róng xīn yú huǐ yù yě. yú qǔ zhī.
遺史曰:金人得和州完顏亮親率大兵臨西採石楊林渡已數日王權軍於東採石相拒知太平州王傳者殊下介意傳與權猶蔽匿不以奏聞兵官幕職官或有請給器甲與軍兵令防城者《傳》曰:不須如此張皇傳自與大金無讎必不見殺其語播於城市中城市之人皆知傳有不能盡節之心州學學諭汪餘慶白於教授蔣繼周曰:餘慶請與先生同見太守乞為守備繼周曰:太守敢以無禮之言斥人使人不堪柰何餘慶曰:甚易也。。若果然先生但言滿城之人皆言知州是細作。若不為守備則市人之言不其然乎!繼周然之與餘慶同往見傳言有軍期急事傳果怒而出曰:教授何故如此逼脅州府繼周曰:滿城之人皆言知州是細作宜急為守備以破其說不然恐生變傳默然氣奪繼周餘慶遂勸傳申發文字報朝廷傳從之一日發八遞第一遞報金人已犯(改作至)採石不言東採石西採石遞到行在朝市大驚六房院堂吏盡般家屬出門城市閒皆謂知邊報的確者無如六房院今既般家而去事可知矣。遂驚移不可禁止第二遞報金人已到楊林而不言楊林渡朝廷檢視圖冊不載楊林去處莫知楊林在江南江北朝市無不驚憂者朝廷遣人於閭巷閒尋太平州和州人詢問楊林所在是夜二更後方得一士人具言楊林乃西採石之渡口也。憂疑稍定金人在楊林築台於野亮令諸軍牛鬮子取死士五百人先渡大江就楊林進船乙亥亮刑白馬祭天當塗之人日逐往採石臨江以觀之者不啻數萬丙子有采石之役愚常用心稽究採石事實質之於士人僧道軍兵商賈官員觀謄報之功謄生一時之記錄莫不張其聲勢大其功伐百姓所言者不約而同蓋其所親見而。又無容心於毀譽也。愚取之。
suì wèi dìng shuō bù gǎn wū tiān xià biàn bù gǎn wū hòu shì yě. yuē: bǐng zǐ chén gé jiāng jiàn yáng lín dù jīn rén zhú tái sì páng yǒu huáng hēi yān tū qǐ rén jiē mò xiǎo qí suǒ wèi, huò yuē: zuó rì xíng bái mǎ jì tiān jīn rì jì fēng sú chū chuán dù jiāng ěr shǎo kè yān jiàn wēi xì ér qīng bái sè chén sì kè zhī xián yǒu hóng sǎn dēng tái liàng zài qí xià yǒu xiù qí huán rào zhī é wén shū mì xíng fǔ yǒu cān zàn jūn shì zhōng shū yú shè rén dào cǎi shí shì zhōng chī shí nǎi yǔn wén yě. huò zǒu bào yǔn wén qǐng lín jiāng dū jūn yǔn wén zhì jiāng kǒu shì shí fēng sè yǐ zuò rén wèi jīn rén jì fēng guǒ yīng hū! wàng yáng lín kǒu yǒu yī zhōu chū jiāng xiāng cì wěi shǒu xiàng xián ér chū fán chū shí qī zhōu yáng lín kǒu hū shēng shā sāi duàn jiāng kǒu yú zhōu jiē bù kě chū yǔn wén mìng fā zhàn chuán yǒu shuǐ jūn cài jiāng hán jiāng èr rén gè yǒu zhàn jiàn yī sōu jiē wěi wěi bù dòng nǎi jí mìng dāng tú mín bīng dēng hǎi qiū chuán tà chē měi zhōu yǒu bīng shù shí rén fā shí hǎi qiū wǎng yíng zhī yǔn wén zuò é méi tái zhōng zhàn bàn jǐ bù néng zhǐ jūn rén jiē shuō yù mín bīng yuē: cǐ shì bì sǐ zhī dì. ruò qí xīn qiú shēng wàn yī yǒu huí guī zhī lǐ mín bīng jiē rán zhī fēng sè hū zhǐ guān jūn yǐ hǎi qiū wèi shí qī zhōu zhōu fēn wèi èr guān jūn hū yuē: guān jūn shèng yǐ. suì jiē bìng shā jīn rén jīn rén zhōu qí shān cǐ zì dǐ kuò rú xiāng jí bù wěn. qiě bù ān jiāng dào jiē bù néng dòng shǒu qí néng shī gōng jiàn zhě wǔ qī rén ér yǐ suì jǐn sǐ yú jiāng zhōng yǒu yī zhōu wèi shuǐ piāo liú zhì xuē jiā wān xuē jiā wān zhě cǎi shí zhī xià shù lǐ yǒu wáng qí jūn zài yān yǐ jìn gōng qí shè zhōu bù dé zhe àn zhōu zhōng zhī rén gè zhōng yī èr bǎi jiàn wǎng wǎng zhuì shī yú bǎn ér sǐ qǔ jīn rén zhī zhōu shì zhī nǎi yòng hé zhōu mín shě zhé bǎn ér zào zhě měi zhōu kě zài èr shí rén bǎn mù dīng huī rú fǎ qí bài gù yí yě. shì yì yě. jīn rén yǒu sì shí zhōu zài yáng lín chū jiāng zhě zhǐ shí qī zhōu guān jūn zhǐ yǒu hǎi qiū shí bān yíng zhàn èr zhàn jiàn zhōng bù chū yǔn wén zhuī cài jiāng hán jiāng gè biān zhī yī bǎi jīn rén sǐ shì wǔ liù bǎi rén bù sǐ yú jiāng zhě liàng jǐn qiāo shā zhī nù qí zhōu bù néng chū jiāng yě. chū liàng wèn shàng nián wù shù gǎi zuò wū zhū hé yǐ dù jiāng huò dá yuē: wù shù gǎi zuò wū zhū zì mǎ jiā dù dù jiāng jiāng zhī nán suī yǒu bīng wàng jiàn wǒ jūn jí bēn zǒu chuán jì zhe àn jiāng àn yǐ wú yī rén yī qí liàng yuē: wú dù jiāng yì yóu shì yǐ. jí yáng lín chū zhōu dāng tú zhī mín zài cǎi shí shàng xià dēng shān yǐ guān zhě shù shí lǐ bù duàn bù chì shù shí wàn rén liàng gé jiāng wàng zhī yuē: wú fàng zhōu chū jiāng ér shān shàng rén jiē bù dòng hé yě. dāng shì zhī shí zhēng zhàn zhī shēng fāng lì ān wēi zhī jī shén qiè ér rén jiē bà qí yè lí qí jū lè guān zhī jì ér lián gèn shù shí lǐ zhù zú bù dòng suì chéng jiāng nán bì lì wàn rèn zhī shì qǐ rén lì néng shǐ zhī rán zāi! gài tiān shí wèi zhī yě. yǔn wén jìn zhā yuē: méng shèng ēn lìng cóng jūn jiāng shàng jīn yuè liù rì dǐ jiàn kāng cì rì zhǔn yè yì wèn chà chén qián lái cǎi shí huì lǐ xiǎn zhōng bìng gěi kào jiàn kāng suǒ tún yù qián jūn mǎ chén yú bā rì wǔ hòu dào cǎi shí jiàn jiāng běi lǔ gǎi zuò jīn bīng shén hòu jí mù wàng shàng xià èr sān shí lǐ bù jué gǔ shēng zhèn dì chén jí shí yuè mǎ zhì àn kǒu yǔ zhū tǒng zhì xiāng jiàn běi àn yǒu yī gāo tái tái shàng dà hóng xiù qí huáng qí.
遂為定說不敢誣天下變不敢誣後世也。曰:丙子晨隔江見楊林渡金人築台四旁有黃黑煙突起人皆莫曉其所謂,或曰:昨日刑白馬祭天今日祭風俗出船渡江耳少刻煙漸微細而青白色辰巳刻之閒有紅傘登台亮在其下有繡旗環繞之俄聞樞密行府有參贊軍事中書虞舍人到採石市中吃食乃允文也。或走報允文請臨江督軍允文至江口是時風色已作人謂金人祭風果應乎!望楊林口有一舟出江相次尾首相銜而出凡出十七舟楊林口忽生沙塞斷江口餘舟皆不可出允文命發戰船有水軍蔡將韓將二人各有戰艦一艘皆唯唯不動乃急命當塗民兵登海鰍船踏車每舟有兵數十人發十海鰍往迎之允文坐蛾眉台中戰拌幾不能止軍人皆說諭民兵曰:此是必死之地。若齊心求生萬一有回歸之理民兵皆然之風色忽止官軍以海鰍衛十七舟舟分為二官軍呼曰:官軍勝矣。遂皆並殺金人(金人)舟其(刪此字)底闊如廂極不穩。且不諳江道皆不能動手其能施弓箭者五七人而已遂盡死於江中有一舟為水漂流至薛家灣薛家灣者採石之下數里有王琪軍在焉以勁弓齊射舟不得著岸舟中之人各中一二百箭往往綴屍於板而死取金人之舟視之乃用和州民舍折板而造者每舟可載二十人板木釘灰如法其敗故宜也。是役也。金人有四十舟在楊林出江者止十七舟官軍止有海鰍十般迎戰二戰艦終不出允文追蔡將韓將各鞭之一百金人死士(五六)百人不死於江者亮盡敲殺之怒其舟不能出江也。初亮問上年兀朮(改作烏珠)何以渡江或答曰:兀朮(改作烏珠)自馬家渡度江江之南雖有兵望見我軍即奔走船既著岸江岸已無一人一騎亮曰:吾渡江亦由是矣。及楊林出舟當塗之民在採石上下登山以觀者數十里不斷不啻數十萬人亮隔江望之曰:吾放舟出江而山上人皆不動何也。當是之時爭戰之聲方厲安危之機甚切而人皆罷其業離其居樂觀之既而連亘數十里駐足不動遂成江南壁立萬仞之勢豈人力能使之然哉!蓋天實為之也。允文進劄曰:蒙聖恩令從軍江上今月六日抵建康次日准葉義問差臣前來採石會李顯忠並給犒(建康所屯)御前軍馬臣於八日午後到採石見江北虜(改作金)兵甚厚極目望上下二三十里不絕鼓聲震地臣即時躍馬至岸口與諸統制相見北岸有一高台台上大紅繡旗黃旗。
gè èr zuǒ yòu lì xī dà huáng gài yǒu yī rén fú jīn jiǎ yǐ hú chuáng zuò qí xià wèn zhī cǐ lǔ qiú gǎi zuò jīn liàng yě. zuó yǐ dēng tái jì tiān xíng bái mǎ yǔ zhū jiāng méng yǐ. bīng hào sì shí wàn mǎ shù bèi zhī chén yǔ tǒng zhì guān zhāng zhèn děng gòng yì liè mǎ bù jūn wèi zhèn jìng yǐ dài zhī fēn gē chuán wèi wǔ yǐ qí èr bàng dōng xī àn xíng qí yī zhù zhōng liú zài jīng bīng yǐ dài zhàn qí èr cáng xiǎo gǎng zhōng yǐ bèi bù cè bǎi bù jǐn bì hū wén lǔ gǎi zuò jīn zhòng qí shēng fā hǎn lǔ qiú gǎi zuò jīn zhǔ qīn zhí xiǎo hóng qí huī shù bǎi zhōu jué jiāng ér lái wèi qǐng kè xián yǐ yǒu qī zhōu jù dá nán àn lǔ shān cǐ zì dēng àn yǔ guān jūn zhàn chén wǎng lái xíng xián zài sān chuán lìng jī yǐ dà yì xǔ yǐ běn jiā shǎng bù jūn tǒng zhì shí jùn xiān dēng jūn jiē shū sǐ dòu fú zhǎn jì jǐn ér zhàn yú jiāng zhōng zhě méng chōng xiāng jī lǔ gǎi zuò dí zhōu jiē píng shěn nì shuǐ sǐ zhě yǐ wàn shù tiān sè xiàng huì běi àn gǔ shēng nǎi zhǐ lǔ gǎi zuò jīn bīng yǐn yú zhōu dùn qù chén děng shàng lǜ qí zhà bù gǎn yǐ bīng yǎn qí qián dàn yǐ qiáng gōng nǔ xí qí hòu zhuī shè zhī lǔ gǎi zuò jīn bīng duō shāng zhì yè shī xuán jì qí àn shàng zhī shī fán èr qiān qī bǎi yú rén shè shā wàn hù yī rén fú zǐ rōng mián jiǎ zhù sī zhàn páo shēng huò qiān hù èr rén nǚ zhēn èr zì gǎi zuò bīng sān shí yú rén yú jiē kàng jiàn zhě yá dù lǔ gǎi zuò jīn wèi bì jù xiū ér cǎi shí zhī jiù jiāng yǐ qù xīn jiāng wèi zhì dāng jūn qíng wēi yí xián lǔ gǎi zuò jīn bīng dǐng lái chén bù dāng biàn yǐn qù zàn. qiě liú cǐ yǔ tǒng zhì guān tóng móu zhàn shǒu xū qí yī dà jiāng shì rèn jī qiè huáng jù zhī zhì jiǔ rì. yòu zòu zhā yuē: chén guān lǔ gǎi zuò jīn suǒ yòng zhī chuán jiē rú zhōu xiàn dù kǒu gù jià zhě chéng bù zú yǐ dāng guān jūn zhàn jiàn. yòu zhú chuán wéi mǎn zài gǎn sǐ shì yì zài zhí huò lái duó àn kǒu chū bù wèi shuǐ zhōng zhàn jù yě. yǐ zuó rì zhī zhàn lǔ gǎi zuò jīn yǒu qí tóu wèi guān jūn zhuó duàn qí zuǒ bì shàng néng yǐ shǒu chí xiǎo qí huī qí xià jìn zhàn jiǔ zhī nǎi pū dì sǐ jīn rén zhī kàng jiàn kě gài jiàn yǐ. zhū tǒng zhì yù yú bīn jiāng wò qiàn kuò yī zhàng wǔ chǐ shēn bā chǐ yǐ lǔ gǎi zuò jīn bīng bēn chōng shàng àn jí gèng yè qián dù zhī kòu gǎi zuò dí jiàn yì dīng fū kāi dī shù bǎi zhàng yǐ wèi nèi dī guān jūn lì yú dī shàng jì yǒu suǒ hàn bì. yòu wú dùn xīn kě yǐ gù shǒu yě. chén wén lín zhèn yì jiāng zì gǔ suǒ jiè ér wáng quán jì shī shì xīn lǐ xiǎn zhōng sù yǒu rén wàng chù zhì zhī xián wú bù yǎng fú ruì duàn shèng míng lǔ qiú gǎi zuò jīn bīng jì bài cǎi shí guān bīng xū ruò qí jǐn lì rú cǐ chén qǐ gǎn ài shēn jù zì yǐn qù jīng zhě qī fāng yǐ yuē fēn bīng chuán qīn lái huì hé cǎi shí chéng mǐn jūn fēi jiǔ jí dào guān jūn jì hé jué kě yǐ pò zéi bù dú shǒu jiāng ér yǐ chén qí lǐ xiǎn zhōng dào yī yī yì dìng xù jù zòu zhī cǐ yǔn wén zhī èr zhā yě..
各二左右立吸大黃蓋有一人服金甲以胡床坐其下問之此虜酋(改作金亮)也。昨已登台祭天刑白馬與諸將盟矣。兵號四十萬馬數倍之臣與統制官張振等共議列馬步軍為陣靜以待之分戈船為五以其二傍東西岸行其一駐中流載精兵以待戰其二藏小港中以備不測擺布僅畢忽聞虜(改作金)眾齊聲發喊虜酋(改作金主)親執小紅旗麾數百舟絕江而來未頃刻閒已有七舟遽達南岸虜(刪此字)登岸與官軍戰臣往來行閒再三傳令激以大義許以本家賞步軍統制時俊先登軍皆殊死斗俘斬既盡而戰於江中者艨艟相擊虜(改作敵)舟皆平沈溺水死者以萬數天色向晦北岸鼓聲乃止虜(改作金兵)引餘舟遁去臣等尚慮其詐不敢以兵掩其前但以強弓弩襲其後追射之虜(改作金)兵多傷至夜師旋計其岸上之屍凡二千七百餘人射殺萬戶一人服紫茸綿甲注絲戰袍生獲千戶二人女真(二字改作兵)三十餘人餘皆伉健者牙度虜(改作金)未必遽休而採石之舊將已去新將未至當軍情危疑閒虜(改作金)兵鼎來臣不當便引去暫。且留此與統制官同謀戰守須俟一大將士任激切皇懼之至九日。又奏劄曰:臣觀虜(改作金)所用之船皆如州縣渡口雇駕者誠不足以當官軍戰艦。又逐船惟滿載敢死士意在直藿來奪岸口初不為水中戰具也。以昨日之戰虜(改作金)有旗頭為官軍斫斷其左臂尚能以手持小旗麾其下進戰久之乃仆地死金人之伉健可概見矣。諸統制欲於瀕江握塹闊一丈五尺深八尺以虜(改作金)兵奔衝上岸及更夜潛渡之寇(改作敵)見役丁夫開堤數百丈以衛內堤官軍立於堤上既有所捍蔽。又無遁心可以固守也。臣聞臨陣易將自古所戒而王權既失士心李顯忠素有人望黜陟之閒無不仰服睿斷聖明虜酋(改作金兵)既敗採石官兵虛弱其盡力如此臣豈敢愛身遽自引去經者戚方已約分兵船親來會合採石成閔軍非久即到官軍既合決可以破賊不獨守江而已臣俟李顯忠到一一議定續具奏知此允文之二劄也。。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn èr bǎi sān shí bā jiào kān jì.
※卷二百三十八校勘記。
lì mǎ mén zuǒ yòu guài wù zuò wèi
立馬門左右(怪誤作為)
lái zhōng xìn yī zuò mǐ zhōng xìn shū chuán suǒ chuán suǒ wù zuò kě lìng chéng mǐn lǐ xiǎn zhōng wú gǒng sān rén dà shuài lìng wù zuò jīn rén zì yǎn wǔ fáng yuàn liù fáng yuàn táng lì tuō wǔ fáng yuàn sān zì wú rú wǔ fáng yuàn liù fáng yuàn tuō wǔ fáng yuàn sān zì měi zhōu yǒu bīng shù shí rén shí zì yǎn zuǒ yòu fēn lì tuō fēn zì shěn nì shuǐ sǐ zhě nì zì yǎn yú jiē kàng jiàn zhě yī běn wú yú zì.
來忠信(一作米忠信)書傳所傳(所誤作可)令成閔李顯忠吳拱三人大帥(令誤作今人字衍)五房院六房院堂吏(脫五房院三字)無如五房院六房院(脫五房院三字)每舟有兵數十人(十字衍)左右分立(脫分字)沈溺水死者(溺字衍)餘皆伉健者(一本無餘字)。