yán xìng xià zhì yī bǎi sì shí sān.
炎興下帙一百四十三。
qǐ shào xìng sān shí yī nián shí yī yuè èr shí bā rì bǐng shēn, jǐn qí rì.
起紹興三十一年十一月二十八日丙申,盡其日。
yáng wáng gǎng dū lù yuē: qí wáng liàng shā zhǔ zì lì gǎi yuán tiān dé dū huì níng fǔ nèi shì xiàn lǔ cǐ zì gǎi zuò běi zhōng měi sī bào chóu nǎi jìn yuē: yān jīng zì gǔ bà guó hǔ shì zhōng yuán wèi wàn shì zhī jī dì dū jìn yǐ. suì nà qí yán chà liáng hàn chén yǔn xiū yān jīng dà nèi zhèng shǐ yě. yàn zhōu wèi fù shǐ zì tiān dé sì nián qǐ zhì zhèng lóng sān nián bì gōng gǎi yān jīng wèi zhōng dōu zé rì qiān dōu yān shān fǔ yǐ hù jià jūn sān shí wàn tiě fú tú yī shí wàn zǐ rōng xì jūn yī wàn wèi xiān fēng mù tū gǎi zuò mù dūn zǒng guǎn liú shǒu huì níng fǔ zhèng lóng sì nián bā yuè shí bā rì zhì yān jīng xiāo yù zòu yuē: bì xià yí yān shān qù bái gōu bǎi lǐ zhī wài jiē nán sòng gù tǔ kǒng yàn zhōu lì qióng jìn sài wáng xǐ xú wén mèng bīn zhī tú xiàng bèi sòng chén jiē wò dà jūn jǐn tún zhōng yuán wàn yī yǒu biàn fēi guó zhī zhǔ liàng yuē: qīng wú yōu yě. liáng hàn chén zòu yuē: chén wén nán sòng jiǎng wǔ jiào bīng yǒu tūn zhōng yuán zhī zhì yuàn bì xià wú zuò lè yú nèi kě lìng shān dōng liǎng lù hé běi sān lù tōng shuǐ qù chù jī cǎo jù liáng réng yú zhū lù zhōu jūn zhì zào jūn qì jiān xiū dà liáng hǔ shì jiāng huái jí zào zhàn jiàn yǐ bèi hǎi dào zhēng fá bìng yī liàng yī rì rù huáng hòu gé jiàn zhào zi shàng dǎn píng nèi yǒu mù xī huā shù duǒ wèn cǐ huā chū yú shén dì hòu yuē: biàn jīng.
煬王港督錄曰:岐王亮殺主自立改元天德都會甯府內侍陷虜(此字改作北中)每思報仇乃進曰:燕京自古霸國虎視中原為萬世之基帝都近矣。遂納其言差梁漢臣允修燕京大內正使也。彥舟為副使自天德四年起至正隆三年畢工改燕京為中都擇日遷都燕山府以護駕軍三十萬鐵浮圖一十萬紫茸細軍一萬為先鋒木突(改作穆敦)總管留守會甯府正隆四年八月十八日至燕京蕭玉奏曰:陛下移燕山去白溝百里之外皆南宋故土孔彥舟酈瓊靳賽王喜徐文孟斌之徒項背宋臣皆握大軍盡屯中原萬一有變非國之主亮曰:卿無憂也。梁漢臣奏曰:臣聞南宋講武教兵有吞中原之志願陛下無坐樂於內可令山東兩路河北三路通水去處積草聚糧仍於諸路州軍置造軍器兼修大梁虎視江淮及造戰艦以備海道征伐並依亮一日入皇后閣見棹子上膽瓶內有木樨花數朵問此花出於甚地後曰:汴京。
kǒng yàn zhōu jìn lái nǎi suǒ bǐ yàn wèi shī yuē: lǜ yè zhī tóu jīn lǚ zhuāng qiū shēn bié yǒu yì bān xiāng yī zhāo yáng rǔ míng tiān xià yě. xué jūn wáng zhe kū huáng yī rì xuān liáng hàn chén yuē: zhèn yù xiū biàn jīng dà nèi shí fù xún xìng qīng wèi zhèn móu wú dé yǒu cí hàn chén yuē: bèi fèng shèng xùn qǐ gǎn cí miǎn yuàn bì xià bān zhào zhū lù fā rén fū gōng jiàng yǐ hòu shǐ huàn yǐ liáng hàn chén chōng xiū biàn jīng dà nèi zhèng shǐ kǒng yàn zhōu wèi fù shǐ yīn wèi hàn chén yuē: cì jīn zì pái zi yǔ qīng qù chù rú zhèn qīn xíng cì jīn nǎi qián duàn juàn gè yī bǎi réng chà dōu tǒng ā shǐ duō shù lǜ níng gǎi zuò shū lǔ níng tǒng qí jūn èr shí wàn zhù zhā yú biàn jīng chéng wài fáng táo zǒu gōng jiàng rén fū gōng jiàng rì zhī mǐ èr qiān bàn qián wǔ shí wén rén fū biàn rú zhī zhēn yuán sān nián liáng hàn chén kǒng yàn zhōu zhì biàn chéng zhèng lóng yuán nián chūn qǐ fū zhèng lóng sì nián bì gōng liáng hàn yá kǒng yàn zhōu zòu jīng chéng dà nèi xiū zào le bì. yòu lìng rén cuī zào tōng zhōu zhàn chuán suì qǐ rén fū tái yú mù zhí dǎ zào zhàn chuán sān děng fán líng mǐn qiān zhī wěi bīng bù shàng shū sū bǎo héng xú wén tǒng yā réng yú zhū lù shuā tiě jiàng wǔ qiān rén dǎ zào rén mǎ yì jiǎ jūn qì yǒu yùn zhōu xiāng zhōu qīng zhōu jìn dào tóng bó dāo wǔ qiān kǒu gǎi zào qiāo dāo. yòu lìng dōng píng fǔ běi jīng yuè zhōu dà ān jūn jí bā bǎi wàn qiān nǚ zhēn bó hǎi qì dān hàn ér wǔ shí wàn shān dōng liǎng lù hé běi sān lù bìng qiān dà jūn yī shí wàn zhū lù fān hàn jūn qī shí wàn zhū lù bǔ yú shāo gōng shuǐ shǒu yī shí qī wàn fān hàn děng jūn gòng èr bǎi jiǔ shí qī wàn lìng fēn bā lù rù nán jiè wán yán zhòng tǒng bīng qǔ zhǎng ān fèng xiáng zhì xī shǔ wán yán míng tǒng bīng zì xī jīng zhì jūn fáng biàn jīng nán yǐng chāng fǔ fāng chéng yǐng xiàn dèng zhōu bèi jǐn gǎi zuò bèi lēi tǒng jūn zì nán yǐng zhōu cài zhōu lín rǔ ā lǔ gǎi zuò ā lǔ shù lǜ gǎi zuò mó lī tǒng jūn zì bó zhōu zhì chéng fù shùn chāng fǔ guāng zhōu qǐ fú chì zhū zì shòu zhōu hé féi hé zhōu jiè yē lǜ shù gǎi zuò yē lǜ mù zì qīng qí zhì huái chǔ jiè yù jià qīn zhēng bīng bù shàng shū sū bǎo héng jiān xiū zhàn chuán sū bǎo héng zòu chén bèi fèng shèng zhǐ dǎ zào zhàn chuán wán bèi tōng zhōu zhì dìng yào kǒu èr bǎi bā shí lǐ lù dì bù tōng hé gōu wú shuǐ tōng zhōu rù hǎi fú wàng tè jiàng ruì zhǐ xíng xià cuò zhì dì xuān hàn chén lái yuē: sū bǎo héng zòu lái chēng tōng zhōu bù tōng shuǐ hǎi kǒu lù dì èr bǎi bā shí lǐ nài hé liáng hàn chén yuē: qǐ sān lù rén fū kāi qú dān shuǐ zuò chéng fú ní yòng fū tuō chuán rù hǎi xíng xià sū bǎo héng jí shī xíng liáng hàn chén sī yuē: zéi gǎi zuò bào jūn wú dào dàn dé yí lù rén fū pàn wǒ sòng zhōng xìng yǒu rì nài hé zì xiū yān jīng jí dà liáng qiān shuā rén fū gōng jiàng sān bǎi yú wàn wú yī rén shì zhàng fū yě., qǐ fēi tiān zāi! sū bǎo héng qǐ shān dōng mín fū kāi hé dān shuǐ wǎn zhōu zì tōng zhōu rù dìng lín kǒu èr bǎi bā shí lǐ rén rén chēng yuān dào lù jiē tàn ér wú yī rén gǎn pàn zhě hàn chén. yòu zòu xī jīng luò yáng hǎo huā yí xún xìng kàn huā zhèng lóng èr nián èr yuè xìng luò yáng yī yè tiān jiàng dà shuāng qún huā jǐn sǐ bù yuè liáng hàn chén yuē: bì xià jiàng zhào cuī cù zhū lù dà jūn nán qǔ jiāng huái wú shī qí shí tiān yǔ fú shòu fǎn zāo qí jiù shí zhì fú shòu qí yāng chén yuàn bì xià tǒng yì tiān xià hùn chē shū yú wàn lǐ, yú shì xià zhào cuī cù mǎ bù jūn qǐ xíng wǎng biàn jīng.
孔彥舟進來乃索筆硯為《詩》曰:綠葉枝頭金縷裝秋深別有一般香一朝揚汝名天下也。學君王着枯黃一日宣梁漢臣曰:朕欲修汴京大內時復巡幸卿為朕謀無得有辭漢臣曰:被奉聖訓豈敢辭免願陛下頒詔諸路發人夫工匠以候使喚以梁漢臣充修汴京大內正使孔彥舟為副使因謂漢臣曰:賜金字牌子與卿去處如朕親行賜金奶錢段絹各一百仍差都統阿使多術律甯(改作舒嚕甯)統騎軍二十萬駐劄於汴京城外防逃走工匠人夫工匠日支米二千半錢五十文人夫變如之貞元三年梁漢臣孔彥舟至汴城正隆元年春起夫正隆四年畢工梁漢牙孔彥舟奏京城大內修造了畢。又令人催造通州戰船遂起人夫抬舁木植打造戰船三等凡靈敏千隻委兵部尚書蘇保衡徐文統押仍於諸路刷鐵匠五千人打造人馬衣甲軍器有鄆州相州青州進到銅鈸刀五千口改造敲刀。又令東平府北京閱州大安軍集八百萬簽女真渤海契丹漢兒五十萬山東兩路河北三路並簽大軍一十萬諸路番漢軍七十萬諸路捕魚稍工水手一十七萬番漢等軍共二百九十七萬令分八路入南界完顏仲統兵取長安鳳翔至西蜀完顏明統兵自西京至均房汴京南潁昌府方城潁縣鄧州孛堇(改作貝勒)統軍自南潁州蔡州臨汝阿魯(改作阿嚕)術律(改作摩哩)統軍自亳州至城父順昌府光州乞伏赤朱自壽州合肥和州界耶律術(改作耶律穆)自青齊至淮楚界御駕親徵兵部尚書蘇保衡監修戰船蘇保衡奏臣被奉聖旨打造戰船完備通州至定要口二百八十里陸地不通河溝無水通舟入海伏望特降睿旨行下措置帝宣漢臣來曰:蘇保衡奏來稱通州不通水海口陸地二百八十里奈何梁漢臣曰:起三路人夫開渠擔水(作成)浮泥用夫拖船入海行下蘇保衡即施行梁漢臣私曰:賊(改作暴)君無道但得一路人夫叛我宋中興有日柰何自修燕京及大梁簽刷人夫工匠三百餘萬無一人是丈夫也。,豈非天哉!蘇保衡起山東民夫開河擔水挽舟自通州入定林口二百八十里人人稱冤道路嗟嘆而無一人敢叛者漢臣。又奏西京洛陽好花宜巡幸看花正隆二年二月幸洛陽一夜天降大霜群花盡死不悅梁漢臣曰:陛下降詔催促諸路大軍南取江淮無失其時天與弗受返遭其咎時至弗受其殃臣願陛下統一天下混車書於萬里,於是下詔催促馬步軍起行往汴京。
xuān liáng hàn chén kǒng yàn zhōu fǔ wèn xiū dà nèi bù yì yǒu rén zèn yàn zhōu zhě suì cì jiǔ zhèn zhī yàn zhōu pěng zhī pǎo yǐn jiàn yàn zhōu bì shàng diāo qīng wèn yuē: hé wù yě. yàn zhōu yuē: chén shào nián shí bù chéng qì jiào rén cì lái yuē: qīng rú jīn chéng qì gǎn zuò shén yàn zhōu gǔ lì mìng yàn zhōu chōng xī jīng liú shǒu qǐ xíng zhì lù yào fā ér sǐ èr nián bā péng zài biàn jīng zhí zhōng qiū shè yàn bǎi guān wán péng hū mì yún: zhào yuè suǒ bǐ zuò què qiáo xiān cí yuē: tíng bēi bù tíng gē bù fā děng hòu yín chán chū hǎi bù zhī hé chù piàn yún: lái zuò xǔ dà tōng tiān zhàng ài qiú zī niǎn duàn xīng móu zhēng shā wéi hèn jiàn fēng bù kuài yī huī huī duàn zǐ yún: gēn yào jiàn chán é tǐ tài hàn lín xué shì qí zǎi zòu yuē: bì xià qì dà guó gōng diàn biàn xìng zhū zhōu bài méng xìng shī wú gù jǔ shì láo lì yì shēng líng xìng gōng dòng tǔ xiū jiàn xī jīng zhī nèi kāi jué wú yòng zhī hé láo jī jūn mín jiē yuàn yíng lù tài yǐ chū xiàn bì xià zhuǎn yǐ wèi yāo shū bù dàn wèi chén shí lù yú cháo yān kě jiān mò fú wàng bì xià chá tiān dì zhī bù xiáng shōu bīng bà yì tōng hé nán sòng fù hái gù dū sì hǎi jiǔ zhōu xián gǎn shèng dé tiān xià xìng shèn liàng dà nù zhǎn zhī miè qí zú yān lóng sān nián èr yuè xià zhào xiǎo lóng hǔ dài wáng bīng wǔ wàn shǒu zhèn méng gǔ yòu sī hǔ yá wèi jiāng jūn dà jiā nú gǎi zuò dà jiā nǔ shǒu zhèn shàng jīng huì níng fǔ shù lǜ gǎi zuò shū lǔ shì zhōng bīng sān wàn shǒu yān jīng zhōng dōu gé wáng bīng wǔ wàn tún qí yùn liǎng zhōu jiān jīn fā liáng cǎo huáng tài zǐ fèng guó wèi jiāng jūn hù bù shì láng zhāng chāng děng shǒu biàn jīng yù yíng qián jūn gāo wěi lǐ guǎn yā yù qián shè diāo jūn yī wàn sān qiān bìng zǐ rōng xì jūn sān qiān yù qián tí jǔ yòu jiāng jūn dá ěr míng wēi gǎi zuò tǎ ěr míng wēi yù qián zuǒ jiāng jūn chì zhǎn míng wēi gǎi zuò chí jiā míng wēi yù qián qián jūn jiā luó míng wēi gǎi zuò é lǔ míng wēi yù qián hòu jūn xī dào bù shǔ zhè xìng guó nú gǎi zuò xìng guó nǔ jiāng zǐ rōng xì jūn sān qiān rén lìng fēn wǔ bù yī bù wǔ bǎi rén měi duì liù shí rén móu kè gǎi zuò mù kūn yī rén duì tóu yī rén róng lú fú yī rén pái tóu èr rén fàn shí wǔ rén duì shēn wǔ shí rén wǔ nián qiū jiǔ yuè qǐ biàn jīng chì tiān shǐ cuī cù bā lù jūn mǎ gè yī dì fēn rù nán jiè jìn fā shí tóng yáo yán zhèng jūn sān pǐ mǎ qiān jūn liǎng zhī xié láng zhǔ xiàng nán qù zhào lǎo sòng dēng tái jiǔ yuè dù huái zhì shòu chūn tún zhù chà yù qián dōu tǒng biāo qí zǒng guǎn hán yí yé fèng chì lǐng xíng lín fā cì yù zhì xǐ qiān yīng cí yuē: jīng máo chū jǔ zhèng jué tí lì jiàn sī fēng jiāng zhǔ shè hǔ jiāng jūn luò diāo dū wèi xiù mào jǐn qiú qiào chǔ qì zhāng duàn fà zhēng nài pí dì yī shēng pí gǔ xiào tán qǐng zhǐ zhǎng jiāng qí hài liù shī fēi dù cǐ qù wú zì duò jīn yìn rú dòu dú zài gōng míng qǔ duàn suǒ jī móu chuí biān fāng lüè rén shì běn wú jīn gǔ shì shū wò lóng tāo yùn guǒ jiàn gōng chéng zhāo mù wèn jiāng zuǒ xiǎng yún: ní yǐ qí xuán huáng yíng lù hán yí yé bīng nán jìn qiǎn qiān hù mò lì gǎi zuò mù léng lǐng qí wǔ bǎi lüě dì yù dà sòng yáo xìng mǎ jūn wǔ shí yú zhì wèi zi qiáo yóu qí tàn dé suì bào pò dí jūn tǒng zhì dài gāo dài gāo qǐng tǒng zhì yáo xìng zài lǜ sì duì sì bǎi rén chū zhèn wáng quán lǐng zhòng yīn zǒu chē cǎi shí jiāng kǒu shì yè duō zhāng qí zhì dì zhōng míng huǒ jìng lǔ cǐ zì gǎi zuò dí yíng shù qiān fú lù lǔ gǎi zuò dí bù néng qián suì dé dù jiāng tún zhù dōng cǎi shí liàng.
宣梁漢臣孔彥舟撫問修大內不意有人譖彥舟者遂賜酒酖之彥舟捧卮跑飲見彥舟臂上雕青問曰:何物也。彥舟曰:臣少年時不成器教人刺來曰:卿如今成器敢做甚彥舟股慄命彥舟充西京留守起行至路藥發而死二年八朋在汴京值中秋設宴百官玩朋忽密云:罩月索筆作鵲橋仙詞曰:停杯不停歌不發等候銀蟾出海不知何處片云:來做許大通天障礙虬髭撚斷星(眸睜)煞惟恨劍鋒不快一揮揮斷紫云:根要見嬋娥體態翰林學士祁宰奏曰:陛下棄大國宮殿遍幸諸州敗盟興師無故舉事勞力役生靈興工動土修建西京之內開掘無用之河勞基軍民嗟怨盈路太乙出現陛下轉以為妖殊不憚畏臣食祿於朝焉可緘默伏望陛下察天地之不祥收兵罷役通和南宋復還故都四海九州咸感聖德天下幸甚亮大怒斬之滅其族焉隆三年二月下詔小龍虎大王兵五萬守鎮蒙古右司虎牙衛將軍大家奴(改作大嘉努)守鎮上京會甯府術律(改作舒嚕)侍中兵三萬守燕京中都葛王兵五萬屯齊鄆兩州兼津發糧草皇太子奉國衛將軍戶部侍郎張昌等守汴京御營前軍高委禮管押御前射鵰軍一萬三千並紫茸細軍三千御前提舉右將軍達耳明威(改作塔爾明威)御前左將軍赤盞明威(改作持嘉明威)御前前軍伽羅明威(改作額嚕明威)御前後軍西道部屬這興國奴(改作興國努)將紫茸細軍三千人令分五部一部五百人每隊六十人謀克(改作穆昆)一人隊頭一人戎蘆服一人牌頭二人飯食五人隊身五十人五年秋九月起汴京敕天使催促八路軍馬各依地分入南界進發時童謠言正軍三匹馬簽軍兩隻鞋郎主向南去趙老送燈台九月渡淮至壽春屯駐差御前都統驃騎總管韓夷耶奉敕領行臨發賜御製喜遷鶯詞曰:旌旄初舉正駃騠力健嘶風江渚射虎將軍落雕都尉繡帽錦裘翹楚氣張斷髮爭柰鼙地一聲鼙鼓笑談頃指長江齊駭六師飛渡此去無自惰金印如斗獨在功名取斷鎖機謀垂鞭方略人事本無今古試舒臥龍韜韞果見功成朝暮問(江左)想云:霓以俟玄黃迎路韓夷耶兵南進遣千戶莫利(改作穆稜)領騎五百掠地遇大宋姚興馬軍五十餘至尉子橋游騎探得遂報破敵軍統制戴皋戴皋請統制姚興再率四隊四百人出陣王權領眾因走車採石江口是夜多張旗幟地中明火徑虜(此字改作敵營)數千伏路虜(改作敵)不能前遂得渡江屯駐東採石亮。
zhù jūn hé zhōu liǎng àn xiāng duì rì móu dù jiāng shì rì huái dōng liú liǎng fǔ qí yōng bīng huái chǔ shè rén yú yǔn wén cuī dū zhāng zhèn jiāng jiàn kāng lóng wān cǎi shí jūn chuán fēn bù shàng xià hàn zhāng zhèn chà dài gāo tí jǔ zhū chù rén chuán wáng zōng hǎi qiū èr bǎi zhī zhōu róng shī zi chuán yī bǎi zhī cè yīng cǎi shí fàn biàn zhàn chuán wǔ shí zhī zài cǎi shí hé kǒu duì mǔ shān yáng lín kǒu xuē jiā wān gěng xià zhāng yuān jiāng méng chōng chuán sān bǎi zhī duì shí pó zuǐ sān shān jī shí jùn zhàn chuán wǔ shí zhī tún yú shā zhōu běi wū jī mǎ jiā dù yáng xuǎn zhàn chuán sān shí zhī duì fàng kǒu mǎ jiā dù zhāng yǒng zhàn chuán wǔ shí zhī cè yīng xuē jiā wān cí wū jī wáng zōng shuǐ jūn zhāng zhèn wáng qí yú yǔn wén cuī dū cuò zhì fáng shǒu jiāng àn shí shí yī yuè bā rì lǔ gǎi zuò jīn zhǔ yú jiāng xī àn zhú tán qiǎn fèng guó dà jiāng jūn qǐ fú chì zhū yā zhàn chuán yī qiān yú zhǐ chū yáng lín kǒu yán jiāng bǎi bù lǔ gǎi zuò jīn zhǔ dēng tán shǒu zhí xiǎo huáng qí zhāo shǐ rù chuán chì xià rú xiān dé àn zhě jiàn kāng jīn yín gěi zhī yī wàn qiān hù dēng zhōu jì jiāng lǔ gǎi zuò jīn zhǔ tái shàng yòng huáng qí yī cì gè yú zhǐ zhàn chuán bǎi wèi yī zì zhí qū dōng àn ér jìn zhāng zhèn dēng shān jiàn zéi gǎi zuò dí chuán zhǐ dōng cǎi shí àn jìn yòng zhū jūn hào dài qí zhǐ biàn zhū jūn zhàn chuán jí méng chōng dòu jiàn hǎi qiū děng chuán chū àn liǎng shì bāo yǎn gǔ shēng zhèn tiān fēi jiàn rú yǔ jīng qí yíng jiāng gū shēng rú léi liǎng shì yǎn jī zhàn shì fèn yǒng zhēng xiān chén zhàn méng chōng zhàn jiàn jiāng shàng nì shuǐ rú fēi lǔ gǎi zuò dí chuán dī xiǎo jǐn méi yú jiāng huó zhuō fān zéi gǎi zuò dí bīng bù zhī qí shù tiào shuǐ sǐ zhě qiān yú rén lǔ gǎi zuò dí chuán yī qiān yú zhǐ zǒu xī àn zhū jūn tà chē chuán gǎn shā liáng hàn chén zòu yún: běn guó dà jié qǐng bì xià dēng zhōu zǎo dá jiàn kāng lǔ gǎi zuò jīn zhǔ yù dēng zhōu chì zhǎn míng wēi gǎi zuò chí jiā míng wēi jiāng jūn zòu yuē: bì xià fān gǎi zuò běi chuán dǐ xiǎo jǐn bèi nán sòng yā shěn dà jiāng nài hé bì xià shèng zhōu yù dù shì liáng hàn chén mài bì xià yú sòng cháo ěr liàng jiàn bài zhōu bēn àn liàng duó nù wèi liáng hàn chén yuē: rǔ běn sòng cháo jiù chén zhèn gāo guān hòu lù ēn guò cháo shì bù zhī jì jí ér gǎn fǎn zhèn suì mìng chì zhǎn míng wēi gǎi zuò chí jiā míng wēi jiāng jūn zhǎn liáng hàn chén yú jiāng àn lǔ gǎi zuò jīn zhǔ jiàn zhū jūn bài huí fǎn hé zhōu zhào tiān shǐ cuī cù hǎi dào dà jūn sū bǎo héng yǒu hǎi chuán qiān hù hán zōng yù jiàng yú lǐ bǎo lǐ bǎo zhuī gǎn yòng huǒ jiàn shāo fān gǎi zuò běi chuán chuán jǐn fén méi jǐn méi jǐn jiàng qí jūn zhèng lóng wǔ nián shí yī yuè liàng zhì yáng zhōu dōng mén wài hàn wáng miào jiàn yù zhài yì guā zhōu àn wàng zài jiāng jiàn běn cháo yǐ yú jiàn jiào shuǐ jūn yú jiāng xīn jīng qí lì rì qì jiǎ xiān míng méng chōng zhàn jiàn hǎi qiū gē chuán jí shī zi chuán lóu zi chuán yú dà jiāng xīn fēi zǒu bù zhǎng zhèn wàng běi àn yī nǔ jiàn shè bú dào chù dǎ bāng zi shēng bù jué pái yī zì zhèn yú fú yù tíng shàng shēng nuò zhū chuán fù huí lǔ gǎi zuò jīn zhòng dà hài liàng wèi chén xià yuē: cǐ zhǐ hú chuán hé zú dào zāi! suì huí yáng zhōu yù zhài yǒu mù tū gǎi zuò mù dūn zǒng guǎn dà huái zhōng zǒng guǎn xiào zhè bā gǎi zuò xiāo zhā bā zhòng yì yuē: láng zhǔ jiān yù dù jiāng shì guān dà sòng zhàn jiàn jiāng xīn rú fēi jiǎ shì fèn yǒng rén chuán jīng ruì wǒ děng jiē běi rén zǒu mǎ shè jiàn wèi shàng, qǐ kě chéng chuán yǔ jiāng nán rén zhàn dà jiāng jīn xīng sǐ yú jiāng zhōng bù jiàn xiāng lǐ dà.
駐軍和州兩岸相對日謀渡江是日淮東劉兩府錡擁兵淮楚舍人虞允文催督張振將建康龍灣採石軍船分布上下漢張振差戴皋提舉諸處人船王宗海鰍二百隻周榮獅子船一百隻策應採石范汴戰船五十隻在採石河口對母山楊林口薛家灣耿下張淵將艨艟船三百隻對石婆嘴三山基時俊戰船五十隻屯於沙洲北烏基馬家渡楊選戰船三十隻對放口馬家渡張永戰船五十隻策應薛家灣慈烏基王宗水軍張振王琪虞允文催督措置防守江岸時十一月八日虜(改作金)主於江西岸築壇遣奉國大將軍乞伏赤朱押戰船一千餘只出楊林口沿江擺布虜(改作金)主登壇手執小黃旗招使入船敕下如先得岸者建康金銀給支一萬千戶登舟濟江虜(改作金)主台上用黃旗一刺各餘只戰船擺為一字直趨東岸而進張振登山見賊(改作敵)船指東採石岸進用諸軍號帶旗指便諸軍戰船及艨艟鬥艦海鰍等船出岸兩勢包掩鼓聲震天飛箭如雨旌旗盈江咕聲如雷兩勢掩擊戰士奮勇爭先塵戰艨艟戰艦江上逆水如飛虜(改作敵)船低小盡沒於江活捉番賊(改作敵兵)不知其數跳水死者千餘人虜(改作敵)船一千餘只走西岸諸軍踏車船趕殺梁漢臣奏云:本國大捷請陛下登舟早達建康虜(改作金)主欲登舟赤盞明威(改作持嘉明威)將軍奏曰:陛下番(改作北)船底小盡被南宋壓沈大江柰何陛下乘舟欲渡是梁漢臣賣陛下於宋朝耳亮見敗舟奔岸亮奪怒謂梁漢臣曰:汝本宋朝舊臣朕高官厚祿恩過朝士不知紀極而敢反朕遂命赤盞明威(改作持嘉明威)將軍斬梁漢臣於江岸虜(改作金)主見諸軍敗回返和州詔天使催促海道大軍蘇保衡有海船千戶韓宗愈降於李寶李寶追趕用火箭燒番(改作北)船船盡焚沒盡沒盡降其軍正隆五年十一月亮至揚州東門外漢王廟建御寨詣瓜洲岸望在江見本朝以虞艦教水軍於江心旌旗麗日器甲鮮明艨艟戰艦海鰍戈船及獅子船樓子船於大江心飛走布長陣望北岸一弩箭射不到處打梆子聲不絕排一字陣於浮玉亭上聲喏諸船復回虜(改作金)眾大駭亮謂臣下曰:此紙糊船何足道哉!遂回揚州御寨有木突(改作穆敦)總管大懷忠總管肖這巴(改作蕭扎巴)眾議曰:郎主堅欲渡江適觀大宋戰艦江心如飛甲士奮勇人船精銳我等皆北人走馬射箭為上,豈可乘船與江南人戰大江金星死於江中不見鄉里大。
huái zhōng děng zǎo zhì yù zhài zòu shì jiàn lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ jiāng jūn yún: láng zhǔ zuó wǎn dà zuì wèi zhí dà huái zhōng lè jiā zhù gǎi zuò lè jiā nǔ láng zhǔ yè lái yǒu hé shèng zhǐ lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ yuē: zuó wǎn yǔ hòu fēi yǐn yán sān rì dù jiāng bù dé jiāng dà chén jǐn xíng chù zhǎn xiào zhè bā gǎi zuò xiāo zhā bā yǐ niè dà huái zhōng jiǎo wèi lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ yuē: ruò láng zhǔ qǐ lái wèi dà chén zòu shì zé gè, yú shì xiào zhè bā gǎi zuò xiāo zhā bā dà huái zhōng fù huí shāng yì yún: ruò bù xíng shì nì wǒ děng wú yuán hái xiāng bì sǐ yú cǐ dà huái zhōng yún: láng zhǔ yǒu zǐ rōng xì jūn wàn rén hù yù shuāng lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ jiāng jūn qīng xìn nài hé shì yǒu xiè lòu sǐ hé wú yí xiào zhè bā gǎi zuò xiāo zhā bā yún: wǎn cháo zòu qiǎn xì jūn dōng qǔ hǎi líng xiān qǐng lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ jiāng jūn yù yǐ huò fú shǐ xīn biàn dòng shì kě jì yǐ. wǎn cháo zòu yún: chén děng dù dà jiāng bì néng jì dù dōng yǒu tài zhōu kě lìng zǐ rōng xì jūn lián yè jìn qǔ suǒ lüè jīn yín jǐn yǐ gěi cì yī fā dù jiāng bì néng jì àn suì qiǎn zhī xíng shì yè zhū rén yāo lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ jiāng jūn shuō zhī yún: láng zhǔ jiān yù xià jiāng nán jīn nán sòng yán jiāng zhàn sōu wàn zhī chōng jù làng rú fēi wǒ děng jǐn wèi yú biē ěr lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ yuē: zhū rén yù hé rú dà huái zhōng děng yuē: ruò bù xíng shì nì dìng nán huí xiāng lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ yuē: zhū rén jǔ shì jiā nú gǎi zuò jiā nǔ yuàn xiào yú chéng xiào zhè bā gǎi zuò xiāo zhā bā yuē: jīn yè sān gǔ fú wàn gōng yú àn chù shǐ rén jǔ gū fù jí rù yán nán rén jié zhài gōng xiān dào láng zhǔ gōng jiàn yǐ zhú yǐn láng zhǔ chū zhàng zhū rén wàng zhú míng chù yǐ wàn jiàn qí shī shí gōng dāng bì zhī dà huái zhōng yuē: ruò shì jì bài gōng dà jiāng jūn dōng dào dà zǒng guǎn lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ xǔ nuò shì yè sān gǔ liàng zuì wò zhàng zhōng wén wài gū shēng lè jiā nú gǎi zuò lè jiā nǔ yún: kǒng rén suǒ dào chén dài yú shēn jiā nú gǎi zuò jiā nǔ shú zhú yǐn liàng huāng jí pī jǐn qīn chū wài jiā nú gǎi zuò jiā nǔ qì zhú bēn cuàn wàn jiàn qí fā shè sǐ liàng dà huái zhōng děng yǐn jūn běi dùn.
懷忠等早至御寨奏事見樂家奴(改作樂嘉努)將軍云:郎主昨晚大醉未直大懷忠樂家駐(改作樂嘉努)郎主夜來有何聖旨樂家奴(改作樂嘉努)曰:昨晚與后妃飲言三日渡江不得將大臣盡行處斬肖這巴(改作蕭扎巴)以躡大懷忠腳謂樂家奴(改作樂嘉努)曰:若郎主起來謂大臣奏事則個,於是肖這巴(改作蕭扎巴)大懷忠復回商議云:若不行弒逆我等無緣還鄉必死於此大懷忠云:郎主有紫茸細軍萬人護御雙樂家奴(改作樂嘉努)將軍傾信柰何事有泄露死和無疑肖這巴(改作蕭扎巴)云:晚朝奏遣細軍東取海陵先請樂家奴(改作樂嘉努)將軍諭以禍福使心變動事可濟矣。晚朝奏云:臣等度大江必能濟渡(東有)泰州可令紫茸細軍連夜進取所掠金銀盡以給賜一發渡江必能濟岸遂遣之行是夜諸人邀樂家奴(改作樂嘉努)將軍說之云:郎主堅欲下江南今南宋沿江戰艘萬隻沖巨浪如飛我等(盡餵)魚鱉耳樂家奴(改作樂嘉努)曰:諸人慾何如大懷忠等曰:若不行弒逆定難回鄉樂家奴(改作樂嘉努)曰:諸人舉事家奴(改作嘉努)願效愚誠肖這巴(改作蕭扎巴)曰:今夜三鼓伏萬弓於暗處使人舉咕父即入言南人刦寨公先盜郎主弓劍以燭引郎主出帳諸人望燭明處以萬箭齊施時公當避之大懷忠曰:若事濟拜公大將軍東道大總管樂家奴(改作樂嘉努)許諾是夜三鼓亮醉臥帳中聞外咕聲樂家奴(改作樂嘉努)云:恐人所盜臣帶於身家奴(改作嘉努)孰燭引亮慌急披錦衾出外家奴(改作嘉努)棄燭奔竄萬箭齊發射死亮大懷忠等引軍北遁。
liàng nǎi ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhǎng zi zōng gàn yuán zǐ yě. zōng gàn shēng sì zǐ yuē: chōng yuē: yǎn yuē: xiāng yuē: yǎn jiē wèi liàng suǒ zhū sǐ liàng cuàn duó hòu yǐ tóng móu jiē tǎo lùn fēng bài zì gǔ fù xiào wáng zhòng wǔ niǎo tà gǎi zuò wū tǎ dà qīng gāo jǐng shān xìng guó nú gǎi zuò xìng guó nǔ gè cì tiě quàn píng xī shàn zhě jiē zhān ēn shǎng yá zì sù yuàn rú wán yán biàn cáo jiān zhī liú zhòng fǔ zhī tú jiē biǎn jiàng cuàn chù yān.
亮乃阿骨打(改作阿固達)長子宗干元子也。宗干生四子曰:充曰:兗曰:襄曰:兗皆為亮所誅死亮篡奪後以同謀皆討論封拜自古訃肖王仲武鳥撻(改作烏塔)大卿高景山興國奴(改作興國努)各賜鐵券平昔善者皆沾恩賞睚眥宿怨如完顏卞曹堅之劉仲甫之徒皆貶降竄黜焉。
shén lù jì yuē: liàng ān zhuāng dēng jí wéi yǒu yī qīn dì wú tóng yǎn jiù xiào yún: jīn shǐ yǎn běn míng wú tóng yǐ diàn qián dōu diǎn jiǎn wèi hè zhēng dàn shǐ lái wǒ cháo dōu tíng yì zhōng bìng shén liàng yǐ tiān shǐ cuī dū fǎn jiè guī guó sǐ. yòu yǒu yī qīn dì pàn zōng zhèng yōng wáng yǎn xiǎo míng pú jiǎ gǎi zuò bó hā wèi rén shui lì shì jīng qín guǒ duàn bù sī zhòng rén chēng zàn wéi liàng bù shèn hé chàng jí wèi zhī hòu xǐ zuò cì shàng fān chú xī jīng liú shǒu dà tóng yǐn yǒu shuō shū zhě liú mǐn jiǎng yǎn shū jí zhì wǔ dài liáng mò dì yǐ shì nì zhū yǒu guī zhī shì chōng pāi àn lì shēng yuē: yǒu rú shì hū! nú bì qì dān rén kǎo lǎo tí diǎn shàng gào biàn yún: dà.
神麓記曰:亮安裝登極惟有一親弟梧桐兗(舊校云:金史兗本名梧桐)以殿前都點檢為賀正旦使來我朝都亭驛中病甚亮以天使催督返界歸國死。又有一親弟判宗正雍王兗小名蒲甲(改作博哈)為人氵蒞事精勤果斷不私眾人稱讚惟亮不甚和暢即位之後徙座次上藩除西京留守大同尹有說書者劉敏講演書籍至五代梁末帝以弒逆誅友珪之事充拍案厲聲曰:有如是乎!奴婢契丹人栲栳提點上告變云:大。
wáng móu fǎn xuān zhào zhì yān jīng zhǎn ér pēng zhī èr zi jiē cì sǐ.
王謀反宣詔至燕京斬而烹之二子皆賜死。
tiān dé sān nián zhào mén xià zhèn lín mín ér wèi fù mǔ bì sī ān yú zhào mín jì shì ér wèi dì wáng bì sī qī yú wàn shì shì yǐ dìng guó jiā zhī jì qǐ shǐ zhǐ yú mù qián chéng zǔ zōng zhī mó bù gǎn wàng yú zài yuǎn zuó yīn fǔ suī nán fú fēn zhì xíng tái shí biān fáng wèi dìng fǎ lìng wèi jù běn fēi yǒng shè zhǐ shì cóng quán jì ér rén jū dào lù zhī yáo shì lǜ suì shí zhī zhì fán tiān xià gù wú qīn shū bǐ cǐ wú xián gè tǐ jūn shàng zhī yì wù jǐn jūn píng. ruò néng yú gōng xiāng zhī zǐ sūn lǘ yán zhī lí shù yī tǐ shì zhī rú zhèn zhī suǒ xǐ wú yǐ jiā yān zhèn suī jū rén shàng zhī zūn chéng wàn fāng zhī tǒng shí bù gān wèi qǐn bù ān xí wéi yǐ tài píng wèi yōu bù gǎn yǐ wèi wèi lè yě. zì gǔ dì wáng gù yǒu hān zuì shì yù chuò cháo fèi zhèng qióng shē jí chǐ dān lè shì cóng suī yǒu zhōng yì zhī shì fàn yán nì ěr yī jiàn ér yǒu chì zhú zài jiàn ér jiā zhū lù zé zhōng dù dǐ xià chén zhī kǒu wú fù gǎn yán zhě zhèn fēi bù zhī biàn fēi bù néng suǒ yǐ rán zhě zhòng niàn tài zǔ huáng dì jiān nán yǐ qǔ tiān xià sú jiù mín yú shuǐ huǒ zhī zhōng fēi yù zì zūn wù chéng xiān zhì jīng jīng chí shǒu suī kuǐ bù bù gǎn wàng fán ěr yǒu guān jūn zǐ dài xiǎng jué lù yú ān píng zhī shí qí kě bù niàn tài zǔ jiān nán chuàng yè zhī gōng jīn zhèn qiú zhì zhī yì jiāo xiū bù xī shù jī zhèn xuān bù bǎi guān gài yǒu wǔ xíng zhe wèi cháng diǎn xiǎo zhě jiā zhī zé lí yú bāng xiàn shí yǒu shāng yú zhèn xīn gù shǐ tōng wén shù lìng tiān xià yǒu shǒu fǎ fèng gōng wú zāng sī zhī guò zhèn suǒ wén zhī bì jiā jìn yòng zì jīn hòu fán yǒu zuì zhě wú huò yǐn ér xiāng róng fán jué wàng zhě bì jǐn yù yǐ qǔ píng shù gòng dǐ yú dà níng yǐ tóng xiǎng yú jí zhì zī lè yǒu zhòng quán yǔ dào chǎng bù gù zī zhào shì xiǎng yí zhī xī zhào shū rú yòu yí lìng shàng shū xíng bù guān dié gè yīng xíng xià yú hé shǔ qù chù.
天德三年詔門下朕臨民而為父母必思安於兆民繼世而為帝王必思期於萬世是以定國家之計豈使止於目前承祖宗之謨不敢忘於在遠昨因撫綏南服分置行台時邊防未定法令未具本非永設只是從權既而人拘道路之遙事慮歲時之滯凡天下固無親疏彼此無閒各體君上之意務盡均平。若能於公相之子孫閭閻之黎庶一體視之如朕之所喜無以加焉朕雖居人上之尊承萬方之統食不甘味寢不安席惟以太平為憂不敢以位為樂也。自古帝王固有酣醉嗜欲輟朝廢政窮奢極侈耽樂是從雖有忠義之士犯顏逆耳一諫而有斥逐再諫而加誅戮則終杜底下臣之口無復敢言者朕非不知變非不能所以然者重念太祖皇帝艱難以取天下俗救民於水火之中非欲自尊務承先志兢兢持守雖跬步不敢忘凡爾有官君子待享爵祿於安平之時其可不念太祖艱難創業之功今朕求治之意交修不熙庶績朕宣布百官蓋有五刑著為常典小者加之責罹於邦憲實有傷於朕心故使通聞庶令天下有守法奉公無贓私之過朕所聞知必加進用自今後凡有罪者無或隱而相容凡觖望者必盡獄以取平庶共底於大甯以同享於極治咨樂有眾全予到場不故茲詔示想宜知悉詔書如右宜令尚書刑部關牒各應行下於合屬去處。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn èr bǎi sì shí sān jiào kān jì.
※卷二百四十三校勘記。
qí wáng liàng shì zhǔ zì lì shì wù zuò shā wáng xǐ xú wén wáng xǐ yīng zuò wáng shàn tóng bǎn dāo wǔ qiān kǒu bǎn wù zuò bó zì shòu zhōu zhì hé féi hé zhōu jiè tuō zhì zì jiāng shè diāo jūn yī wàn sān qiān zǐ rōng xì jūn yī wàn xiān xià liǎng huái hán yí yé fèng chì lǐng jūn nán xíng tuō jiāng shè diāo zhì hán yí yé èr shí yī zì yáo xìng dān qí tū rù zéi jūn chū méi shù zāo shēn dài shù jiàn fǔ yù zhàn shì jīn rì bào dá guó jiā jiàn jié fēng hóu zài cǐ yī rì wú dé tuì zǒu yáo xìng jiàn zéi tiān bīng shù wàn qiǎn qí qiú jiù yú wáng quán xiāng jù lì yáng wáng quán lǐng zhòng huí zǒu dōng cǎi shí jiāng kǒu tuō yáo xìng dān qí zhì xiāng jù lì yáng qī shí wǔ zì shì yè duō zhāng qí zhì chéng zhōng míng huǒ chōu jūn dào nà jì jiāng zéi jūn zhī jué dà zhàn yú yáng lín dù tǒng zhì shí jùn yòng jìn nǔ shù qiān fú lù chéng zhōng wù zuò dì zhōng tuō chōu jūn zhì jùn yòng èr shí yī zì jìn nǔ wù zuò jìng lǔ lǔ zhǔ jiàn zhū jūn bài jī tuō jī zì bù guǎn xiào zhè bā děng zhòng tuō děng zì shǐ rén xìng gū gōng jí rù gōng wù zuò fù zì táng gǔ biàn xiāo yù wù zuò gǔ biàn xiào wáng.
岐王亮弒主自立(弒誤作殺)王喜徐文(王喜應作王善)銅板刀五千口(板誤作鈸)自壽州至合肥合州界(脫至字)將射鵰軍一萬三千紫茸細軍一萬先下兩淮韓夷耶奉敕領軍南行(脫將射鵰至韓夷耶二十一字)姚興單騎突入賊軍出沒數遭身帶數箭撫諭戰士今日報答國家建節封侯在此一日無得退走姚興見賊添兵數萬遣騎求救於王權相拒歷陽王權領眾回走東採石江口(脫姚興單騎至相拒歷陽七十五字)是夜多張旗幟城中明火抽軍倒那濟江賊軍知覺大戰於楊林渡統制時俊用勁弩數千伏路(城中誤作地中脫抽軍至俊用二十一字勁弩誤作徑虜)虜主見諸軍敗績(脫績字)部管肖這巴等眾(脫等字)使人興咕公即入(公誤作父)自唐古卞蕭玉(誤作古卞肖王)。