yán xìng xià zhì liù shí sì.
炎興下帙六十四。
qǐ shào xìng sì nián jiǔ yuè èr shí qī rì guǐ yǒu, jǐn shí yī yuè shí sì rì yǐ wèi.
起紹興四年九月二十七日癸酉,盡十一月十四日已未。
jiǔ yuè èr shí qī rì guǐ yǒu zhào dǐng wèi shàng shū yòu pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān shū mì yuàn shì.
九月二十七日癸酉趙鼎為尚書右僕射同中書門下平章事兼樞密院事。
cháo tíng fāng chú zhào dǐng dū du chuān shǎn jīng xiāng zhū jūn shì wèi xíng wěi qí móu dà jǔ zǎi xiàng zhū shèng fēi qǐ chí yú fú bà qù suì liú dǐng bài xiāng réng jiàng zhào fǔ yù sì chuān zhào yuē: zhèn gù huái shǔ dào lǚ kùn dí bīng xuǎn jiàn shū chén wǎng jiā dū hù fāng xuǎn rì yǐ lín yí ǒu fáng qiū ér jiè yán nǎi mìng yǐ zǎi xiàng jū zhōng réng yáo lǐng xī nán jūn wù jì zǒng jú shì yú cháo zhèng yì zēng zhòng yú shǐ quán qí lái chūn gǎi tú jìn bì suī ěr zhòng shì yīng fù zhèn huái bǐ mìng shǔ liáo jiù xuān dé yì.
朝廷方除趙鼎都督川陝荊襄諸軍事未行偽齊謀大舉宰相朱勝非乞持餘服罷去遂留鼎拜相仍降詔撫諭四川詔曰:朕顧懷蜀道屢困敵兵選建樞臣往加督護方選日以臨遺偶防秋而戒嚴乃命以宰相居中仍遙領西南軍務既總局事於朝政益增重於使權俟來春改圖近弼綏爾眾士膺副朕懷比命屬僚就宣德意。
zhī dǐng zhōu chéng chāng yù shàng miào táng shū jí lùn qiǎn shǐ dū du chuān shǎn jīng xiāng wèi biàn.
知鼎州程昌寓;上廟堂書極論遣使都督川陝荊襄未便。
chéng chāng yù wèi chú zhào dǐng dū du chuān shǎn jīng xiāng wèi biàn dǐng suī bài zǎi xiàng bù xíng shēn lǜ bié yì qiǎn shǐ nǎi shāng què qí lì hài jí lùn qí suǒ yǐ wèi biàn zhě chāng yù cháng wèi gǔ jīn lì hài tè zài yú míng shí zhī xián shì zé shí gù yǒu lì wú hài xùn míng yǒu hài wú lì chāng yù cháng shēn jiū qí yuán fēi wèi cháo tíng qiǎn shǐ lè yú xùn míng yì fēi fèng shǐ zhě qí cái bù néng zé shí shì shǐ rán ěr shǐ mìng yī chū zhāng guān zhì lì bù xià shù bǎi yuán yǔ fū tún shī jù bīng zhī fèi dāng qǔ gěi yú zhōu xiàn zhōu xiàn bǐ nián suǒ zhì guì fá cháng fù zhī rù céng bù zú yǐ zì shàn shěn yǒu yú zī yǐ gōng shǐ mìng zhī yòng yī bèi dū zé bì lìng bàn jù bù guò zhòng fèi biān pǔ qǔ zhī yú mín guān lì lì gǒu fēi qí rén yín yuán wèi jiān dài yǒu bù shèng qí rǎo zhě zhì yú zhū lù bīng lì chū bù zú shì shǐ mìng yī chū yú suǒ bù jūn mǎ. yòu xū chōu zhāi suí xíng fù zhì sī qù chù zhōu xiàn yī huò yǒu jǐng bù guò gào jí yú shǐ sī xiāng qù jì yuǎn yīng jiē měi bù jí yǐ zhì diào fā rén fū zhēng qǔ cái fù xíng guò jùn yì cāng kù yī kōng yīng bào wén yí rì bù xiá gěi qí xián zhì yǒu jiāng nuò bīng jiāo shāo wú jì lǜ zé zī zhǎng zéi gǎi zuò dí shì wèi hài yī fāng. yòu yǒu wèi yì yán zhě rú shì zé shǐ mìng zhī chū jiāng yǐ bǎo zhōu xiàn ér zhōu xiàn fǎn bèi qí rǎo jiāng yǐ fǔ bǎi xìng ér bǎi xìng fǎn shòu qí bì jiāng yǐ zhì dào zéi ér dào zéi yù zhǎng qí è kě wèi yǒu hài wú lì yǐ. cháo tíng fán shǐ shì zhī bì yì cháng jì qí suì yuè suǒ fèi yǐ jiào gòng lì hài duō guǎ kē bǐ zhě fú dǔ qiǎn dū du chuān shǎn jīng xiāng zhū jūn shì dé zhī dào tú wèi cháo tíng yīn xiàn yán zhě yǐ jīn rì dà jì zài yú tú qín gù tè qiǎn dà chén chū lǐng shǐ shì chāng yù qiè wèi cháo tíng jí yú yuán zhì chuò shū chén shǐ yuǎn fāng gù kě yǐ yīng zhòng rèn ér chéng dà gōng rán yǐ qí shì kǎo zhī, qǐ néng shǐ zhī zé shí suī fù yī zhōu bù shì chū zhī cái kǒng wèi miǎn xùn míng ér yǒu hài wú lì yě. chāng yù bèi yuán wǔ líng shǒu wěi wǔ nián chuān shǎn shì tǐ cū wén qí lüè shì yán zhī. qiě zhāng xuān fǔ rù.
程昌寓;謂除趙鼎都督川陝荊襄未便鼎雖拜宰相不行深慮別議遣使乃商榷其利害極論其所以未便者昌寓;嘗謂古今利害特在於名實之閒事責實故有利無害徇名有害無利昌寓;嘗深究其源非謂朝廷遣使樂於徇名亦非奉使者其才不能責實勢使然耳使命一出張官置吏不下數百員與夫屯師聚兵之費當取給於州縣州縣比年所至匱乏常賦之入曾不足以自贍矧有餘貲以供使命之用一被督責必令辦具不過重費鞭朴取之於民官吏吏苟非其人夤緣為奸殆有不勝其擾者至於諸路兵力初不足恃使命一出於所部軍馬。又須抽摘隨行赴置司去處州縣一或有警不過告急於使司相去既遠應接每不及以至調發人夫征取財賦行過郡邑倉庫一空應報文移日不暇給其閒至有將懦兵驕稍無紀律則滋長賊(改作敵)勢為害一方。又有未易言者如是則使命之出將以保州縣而州縣反被其擾將以撫百姓而百姓反受其弊將以治盜賊而盜賊愈長其惡可謂有害無利矣。朝廷凡使事之畢亦嘗計其歲月所費以較共利害多寡科比者伏睹遣都督川陝荊襄諸軍事得之道塗謂朝廷因獻言者以今日大計在於圖秦故特遣大臣出領使事昌寓;竊謂朝廷急於圓治輟樞臣使遠方固可以膺重任而成大功然以其勢考之,豈能使之責實雖負伊周不世出之才恐未免徇名而有害無利也。昌寓;備員武陵首尾五年川陝事體粗聞其略試言之。且張宣撫入。
shǔ zhī chū zé rèn fēi bù zhuān shì lì fēi bù shèng cái yòng fēi bù fù shì mǎ fēi bù qiáng dāng shí rén xīn. yòu jiē gǔ yǒng lè yú fù gōng ér lěi nián zhī xián qì wú gōng xiào tú shàng xià yuàn hàn yǐ wèi sì chuān chū hūn dào zéi gǎi zuò gān gē zhī rǎo zhǐ yuán xuān fǔ shǐ rù shǔ yǐ rǎo zhī xuān fǔ rù shǔ ér rén bèi qí rǎo yì qǐ wèi xuān fǔ zhě gù yù zhòng kùn zhōu xiàn hū! gài zhāng guān zhì lì tún shī jù bīng guān lì zhī suǒ shàn gěi jiāng shì zhī suǒ kào láo suǒ guò suǒ liú zhēng qiú diào fā shì yǒu bù dé bù rán zhě ěr kuàng jīn wǔ lù xiàn méi sì chuān wēi dòng mín lì yǐ kùn cái yòng yǐ jié qiáng hú gǎi zuò dí chuí xián. qiě yǒu tūn shǔ zhī yì yǐ jīn shì shì jiào zhī zhāng xuān fǔ rù shǔ zhī chū wèi hé rú zhōu xiàn diāo bì shì yì jí yǐ. nǎi yù yǐ dà chén chū shǐ jiāng dài guān lì zhāi chōu zhū jūn shuāng rù shǔ dì zhēng qiú diào fā hào yuē: tú qín qiè kǒng qín wèi xiá tú ér fù xīn zhǒu yè zhī biàn xiān qǐ yǐ. chāng yù suǒ yǐ wàng yì wèi wèi yì zé shí jìn yú xùn míng ér bù yǒu hài wú lì yě. yì cháng wén nǎi zhě fù píng zhī zhàn qí bīng fán shí wǔ wàn shì mǎ yì kě wèi qiáng yǐ. ér jìng zhì bài nǜ jīn sì chuān shì mǎ bù guò wú jiè jiāo xiǎng qū ěr hé suǒ shì yǐ tú qín hū! xī cáo cāo yǐ bǎi wàn zhī zhòng shùn liú ér xià wú zhī qún chén yǐ wèi yíng jiàng zhī shuō cāo yú tú wú shì. ruò kě bì yǐ. zhōu yú yǐ wèi jīn shǐ běi tǔ tǔ cāo wú nèi yōu nǎi néng kuàng rì chí jiǔ lái zhēng jiāng chǎng jīn běi tǔ jì wèi píng dìng jiā mǎ chāo hán suì shàng zài guān xī wèi cāo hòu huàn. yòu jīn shèng hán mǎ wú gǎo cǎo qū zhōng guó shì zhòng yuǎn shè jiāng hú bù xí shuǐ tǔ bì shēng jí bìng cǐ shù zhě yòng bīng zhī huàn ér cāo mào xíng zhī qín cāo yí zài jīn rì qí hòu cāo guǒ yǒu chì bì zhī bài jīn dū du zhī lái tú qín yě. dōng tǔ yǐ ān ér guǒ rán wú nèi yōu hū! nán kòu yǐ píng ér guǒ wú hòu huàn hū! zhōng guó shì zhòng guǒ néng xí shuǐ tǔ miàn bù shēng jí bìng hū! chāng yù yuàn cháo tíng jiàn cǐ shěn chù lì hài ér xíng zhī wú lìng qīng jǔ wàng dòng jìn yú xùn míng ér wú shí yě. zhì rú jìn fù xiāng dèng děng zhōu dū du zhī xíng jiù dāng cuò zhì bō jūn tún shǒu jūn shì yù fēn xī lǚ méng wèi sūn quán lùn xú zhōu yuē: jīn cāo yuǎn zài hé běi bù xiá dōng gù wǎng zì kě kè rán dì shì tōng lù xiāo qí suǒ chěng jīn dé xú zhōu cāo hòu bì lái zhēng suī yǐ qī bā wàn rén shǒu zhī yóu dāng huái yōu bù rú qǔ guān yǔ quán jù zhǎng jiāng xíng shì yì zhāng quán yòng qí cè hòu guǒ qín yǔ jīn zhāo tíng fù xiāng dèng zhōu yì yóu quán zhī qǔ xú zhōu yě. qǔ zhī wèi yì shǒu zhī shí nán néng bǎo qiáng lǔ gǎi zuò dí zhī bù zhēng hū! shú. ruò mìng dà chén huò dà jiāng yì zhòng bīng jù zī liáng shǒu jīng zhōu yǐ jù zhǎng jiāng zhī xiǎn jīn tiān xià gēn běn dà shì shí zài zhǎng jiāng bǎo shǒu zhǎng jiāng yǐ gù gēn běn rán hòu kě yǐ tú qín bǎo shǔ liào lǐ xiāng hàn jīng lüè zhōng yuán suí yí dù shì yǐ cì shī shè jīn gēn běn bù gù jù yù chuò dà chén yú shù qiān lǐ zhī wài yǐ gū jūn kàng qiáng lǔ gǎi zuò dí qī yǐ fù xī qín cán pò zhī jiāng chāng yù wèi sì chuān mín cái yǐ jié bīng lì yǐ ruò rén xīn yǐ dòng ér dū du. yòu jiāng rù shǔ wàn yī qiáng lǔ gǎi zuò dí chéng wǒ xián xì huò yā yǐ zhòng bīng huò chuán yǐ wěi xí zé shì yǒu wèi yì yán zhě qí suǒ xì qǐ xiǎo zāi! chāng yù chū wén shū xiāng zhào gōng chū shǐ zhào jìn shì wěi rén yě. zhōng yì jī áng.
蜀之初責任非不專事力非不盛財用非不富士馬非不強當時人心。又皆鼓勇樂於赴功而累年之閒迄無功效徒上下怨憾以謂四川初婚盜賊(改作干戈)之擾止緣宣撫使入蜀以擾之宣撫入蜀而人被其擾亦豈為宣撫者固欲重困州縣乎!蓋張官置吏屯師聚兵官吏之所贍給將士之所犒勞所過所留徵求調發勢有不得不然者耳況今五路陷沒四川危動民力已困財用已竭強胡(改作敵)垂涎。且有吞蜀之意以今事勢較之張宣撫入蜀之初為何如州縣彫弊似亦極矣。乃欲以大臣出使將帶官吏摘抽諸軍雙入蜀地徵求調發號曰:圖秦竊恐秦未暇圖而腹心肘腋之變先起矣。昌寓;所以妄意謂未易責實近於徇名而不有害無利也。抑嘗聞乃者富平之戰騎兵凡十五萬士馬亦可謂強矣。而竟致敗衄今四川士馬不過吳玠交響曲耳何所恃以圖秦乎!昔曹操以百萬之眾順流而下吳之群臣已為迎降之說操於圖吳勢。若可必矣。周瑜以謂今使北土土操無內憂(乃能曠日持久來爭疆場今北土既未平定加馬超韓遂尚在關西為操後患。又今盛寒馬無藁草驅中國士眾遠涉江湖不習水土必生疾病此數者用兵之患而操冒行之擒操宜在今日其後操果有赤壁之敗今都督之來圖秦也。東土已安而果然無內憂乎!南寇已平而果無後患乎!中國士眾果能習水土面不生疾病乎!昌寓;願朝廷鑒此審處利害而行之無令輕舉妄動近於徇名而無實也。至如近復襄鄧等州都督之行就當措置撥軍屯守軍勢愈分昔呂蒙為孫權論徐州曰:今操遠在河北不暇東顧往自可克然地勢通陸驍騎所騁今得徐州操後必來爭雖以七八萬人守之尤當懷憂不如取關羽全據長江形勢益張權用其策後果擒羽今朝廷復襄鄧州亦猶權之取徐州也。取之為易守之實難能保強虜(改作敵)之不爭乎!孰。若命大臣或大將益重兵聚貲糧守荊州以據長江之險今天下根本大勢實在長江保守長江以固根本然後可以圖秦保蜀料理襄漢經略中原隨宜度勢以次施設今根本不固遽欲輟大臣於數千里之外以孤軍抗強虜(改作敵)期以復西秦殘破之疆昌寓;謂四川民財已竭兵力已弱人心已動而都督。又將入蜀萬一強虜(改作敵)乘我閒隙或壓以重兵或傳以偽檄則事有未易言者其所系豈小哉!昌寓;初聞樞相趙公出使趙近世偉人也。忠義激昂。
kǎi rán yǒu kāng jì sì hǎi zhī zhì rán shì shì rú qián suǒ chén chāng yù shí yōu qí xíng qiè yì shū xiāng dòng dá lì hài yǐ jiǔ shēn wèi dà chén yì dāng xùn guó bù gǎn cí bì ěr jīn wén dà bài tuō huò bié yì qiǎn shǐ yuàn shì yǐ chāng yù suǒ chén gèng jiā tǎo lùn shú jì lì hài ér xíng zhī. qiě mìng dà chén huò dà jiāng shǒu jīng zhōu yǐ gù gēn běn zài jīn fēi shàng cè yì cè yì shì tè bù dé yǐ ér yòng zhī bīng fēi yǒu wǔ wàn zhī zhòng qián liáng fēi yǒu sān nián zhī chǔ. qiě jiāng bù jiǎ suì yuè zé yǐ jìn xiào biàn, qǐ néng shǐ zhī shèng qí rèn yě. jīng wú rén tàn wā shàng liú shì xū yì bīng yě. chāng yù yǐ shì gàn guó jì bù gǎn jiān mò, huò wèi chāng yù yán qīng bù zú xìn fú wàng gèng jiā cǎi fǎng zì shì bù lìng qiǎn shǐ.
慨然有康濟四海之志然事勢如前所陳昌寓;實憂其行竊意樞相洞達利害已久身為大臣義當徇國不敢辭避耳今聞大拜脫或別議遣使願試以昌寓;所陳更加討論熟計利害而行之。且命大臣或大將守荊州以固根本在今非上策亦策易事特不得已而用之兵非有五萬之眾錢糧非有三年之儲。且將不假歲月責以近效變,豈能使之勝其任也。荊無人探挖上流勢須益兵也。昌寓;以事干國計不敢緘默,或謂昌寓;言輕不足信伏望更加採訪自是不另遣使。
jīn rén guān gǎi zuò xí chéng zhōu zhī chǔ zhōu fán xù bīn qì chéng ér zǒu jiù xiào yún: àn sòng shǐ jīn rén dù huái chǔ zhōu shǒu chén fán xù bīn qì chéng qù zài jiǔ yuè èr shí liù rì rén shēn dāng zài xiāng zhào dǐng qián yī rì shì. ruò jīn rén gōng chéng zhōu zài shí yuè shí sì rì zhī gàn yí wù.
金人冠(改作襲)承州知楚州樊敘賓棄城而走(舊校云:按宋史金人渡淮楚州守臣樊(敘賓)棄城去在九月二十六日壬申當在相趙鼎前一日事。若金人攻承州在十月十四日支幹疑誤)。
shì shí gǎi gāo yóu jūn wèi chéng zhōu jīn rén fàn gǎi zuò gōng chéng zhōu ér chǔ zhōu shǒu chén dùn zǒu yě..
是時改高郵軍為承州金人犯(改作攻)承州而楚州守臣遁走也。。
shí yuè zhū shī liàng jūn yú míng zhōu.
十月朱師亮軍於明州。
liú yù shēng yán qiǎn xú wén lái fàn hǎi dào nǎi mìng shī liàng yǐ bīng yī qiān tún yú míng zhōu.
劉豫聲言遣徐文來犯海道乃命師亮以兵一千屯於明州。
zhāng jùn wèi zhè jiāng dōng xī xuān fǔ sī jūn yú zhèn jiāng fǔ.
張俊為浙江東西宣撫司軍於鎮江府。
biān bào jīn rén yǔ liú yù hé jūn dà jǔ yù qīn huái diān qiǎn hán shì zhōng yǐ bīng dù jiāng fā zhāng jùn bīng zhù yú zhèn jiāng fǔ jūn shì duō duó qǔ gàn mín zhōu chuán rú bèi kòu dào shì yì yě. wù shù gǎi zuò wū zhū tún yú tiān zhǎng jūn liú lín tún yú xū yí jūn.
邊報金人與劉豫合軍大舉欲侵淮甸遣韓世忠以兵渡江發張俊兵駐於鎮江府軍士多奪取干民舟船如被寇盜是役也。兀朮(改作烏珠)屯於天長軍劉麟屯於盱眙軍。
mèng yǔ wèi xíng yíng liú shǒu lán zhěng biān shùn lín ān fǔ dàn yā guān jiù xiào yún: mèng yǔ wèi xíng yíng liú shǒu zài shí yuè chū èr rì dīng chǒu.
孟庾為行營留守蘭整邊順臨安府彈壓官(舊校云:孟庾為行營留守在十月初二日丁丑)。
zhào dǐng jiàn qīn zhēng zhī yì nǎi chà liú shǒu jí dàn yā guān shì shí qīn zhēng zhī yì yóu wèi dìng yě..
趙鼎建親征之議乃差留守及彈壓官是時親征之議猶未定也。。
zhào zhāng jùn wèi zī zhèng diàn dà xué shì jiān shì dú jiù xiào yún: zhāng jùn wèi zī zhèng diàn dà xué shì zài shí yuè chū bā rì guǐ wèi.
召張浚為資政殿大學士兼侍讀(舊校云:張浚為資政殿大學士在十月初八日癸未)。
chē jià xìng píng jiāng zhào zhāng jùn rèn shì suì yǐ zī zhèng diàn xué shì tí jǔ wàn shòu guān jiān shì dú zhào bù xǔ cí miǎn rì xià qǐ fā shǒu shū cì jùn yuē: qīng qù guó lěi yuè wèi cháng mí wàng kǎo yán xún shì jiǎn zài zhèn xīn xiǎng qīng zhì zài wáng shì yì shū chóu cè mǔ yōng gù cí biàn kě jiù dào sù yè zào cháo jiā mó jiā yóu zhù qīng rù gào.
車駕幸平江召張浚任事遂以資政殿學士提舉萬壽觀兼侍讀詔不許辭免日下起發手書賜浚曰:卿去國累月未嘗彌忘考言詢事簡在朕心想卿志在王室益紓籌策母庸固辭便可就道夙夜造朝嘉謨嘉猷佇卿入告。
shí sān rì wù zǐ hán shì zhōng bài jīn rén yú dà yí zhèn.
十三日戊子韓世忠敗金人於大儀鎮。
hán shì zhōng yǐ dǒng lín jūn yú tiān zhǎng yǐ jiè yuán jūn tún yú gāo yóu qīn yǔ hū yán tōng lǜ shí yú qí chuò lù qù dà yí zhèn shí shù lǐ yù jīn rén tiě qí èr bǎi yú shì zhōng yǔ tōng fāng lì mǎ yì suǒ yǐ dài zhī yǒu sān sì shí qí zhí wèi shì zhōng shì zhōng yǔ zhàn bù lì jīn rén yǒu xiāo jiāng dú zhàn shì zhōng.
韓世忠以董臨軍於天長以解元軍屯於高郵親與呼延通率十餘騎綽路去大儀鎮十數里遇金人鐵騎二百餘世忠與通方立馬議所以待之有三四十騎直衛世忠世忠與戰不利金人有驍將獨戰世忠。
lì pí tōng zì hòu jī lǔ gǎi zuò dí jiāng shì zhōng zhuì mǎ jǐ bèi zhí tōng jiù zhǐ zhī shì zhōng fù dé mǎ huí gù jīn rén bǎi yú qí tōng qǐng shì zhōng jù bēi bǎn wā qí lù yǐ gōng jiàn dāng zhī shì zhōng dé hái zòu tōng zhī gōng qǐ yōu yì tuī ēn shòu wǔ gōng dài fū jí zhōu cì shǐ shì zhōng jiǎo qí gào mìng zài zòu qǐ zhòng shǎng tōng yǐ quàn jiāng shì suì luò guān jiē shòu jí zhōu cì shǐ.
力疲通自後擊虜(改作敵)將世忠墜馬幾被執通救止之世忠復得馬回顧金人百餘騎通請世忠據陂坂挖其路以弓箭當之世忠得還奏通之功乞優異推恩授武功大夫吉州刺史世忠繳其誥命再奏乞重賞通以勸將士遂落官階授吉州刺史。
jiè yuán bài jīn rén yú gāo yóu jūn jǐn fú zhí yǐ guī.
解元敗金人於高郵軍盡俘執以歸。
jiè yuán jí zài gāo yóu jīn rén lái qīn wèi zhì sān sì shí lǐ yuán xiān zhī zhī nì liào jīn rén yì rì shí shí bì zhì chéng xià nǎi fú bǎi rén yú yào lù zhī cè. yòu fú bǎi rén yú chéng zhī dōng běi yuè miào xià zì yǐn sì bǎi rén fú yú lù zhī yī yú lìng yuē: jīn rén yǐ gāo yóu wú bīng bù zhī wǒ zài gāo yóu jí qīng yì ér jìn qí jīn rén guò wǒ dāng xiān chū yǎn zhī fú yào lù zhě jiàn wǒ huī qí zé lì zhì yǐ dài jīn rén jìn tuì wú lù bì qǔ yuè miào lù zǒu yǐ.. ruò guǒ rán zé fú zhě chū zhòng jiē nuò. yòu mì shǐ rén fú fán liáng qí jīn rén guò zé jué hé àn yǐ zǔ qí guī lù shí shí jīn rén guǒ jìng qū chéng xià yuán mì shù zhī yǒu yī bǎi wǔ shí qí nǎi yǐ fú bīng chū huī qí yǐ zhāo fú yào lù zhě fú bīng jiē lì zhì yǐ dài jīn rén dà jīng chóu chú wú lù suì xiàng yuè miào zǒu yuán lǜ bīng zhuī zhī jīn rén qián yù fú bīng wú suǒ shī qí jì jǐn bèi qín fán dé yī bǎi sì shí bā rén jí jīn pái yín pái yǔ zhí shì jū qí bàn shì shí dǒng jiǎo zài tiān zhǎng yì yǒu gōng yuán yǔ jiǎo gè jiā zhèng rèn guān chá shǐ.
解元及在高郵金人來侵未至三四十里元先知之逆料金人翌日食時必至城下乃伏百人於要路之側。又伏百人於城之東北嶽廟下自引四百人伏於路之一隅令曰:金人以高郵無兵不知我在高郵即輕易而進俟金人過我當先出掩之伏要路者見我麾旗則立幟以待金人進退無路必取岳廟路走矣。。若果然則伏者出眾皆諾。又密使人伏樊良俟金人過則決河岸以阻其歸路食時金人果徑趨城下元密數之有一百五十騎乃以伏兵出麾旗以招伏要路者伏兵皆立幟以待金人大驚躊躇無路遂向岳廟走元率兵追之金人前遇伏兵無所施其技盡被擒凡得一百四十八人及金牌銀牌與執事居其半是時董皎在天長亦有功元與皎各加正任觀察使。
mǎ kuò fù yuán guān chú shū mì yuàn shì dōu chéng zhǐ.
馬擴復元官除樞密院事都承旨。
mǎ kuò zài róng zhōu xiān xī yě. zhāng jùn dū du shǎn yòu bù yuǎn wàn lǐ qiǎn rén chí shū bì zhāo zhī shū zhōng zhuān yǐ tóng jì guó shì wèi yán. qiě yuē: shàng zhī dài gōng bù qīng suī yuán chán huǐ zhōng bì bǎo quán gōng hé shèng ēn rú cǐ kě bù tú bào hū! mǎ yǐ liú zǐ yǔ xī nián zài zhēn dìng yǒu xì jīn zài xuān fǔ mù bù wǎng fù shū xiè zhī shào xìng sān nián zhào wèi dū du fǔ cān yì guān dào yù jí gài cí sì nián fèng cí jū xìn zhōu jiǔ yuè zhào fù chuān shǎn dū du fǔ bǐng yì chà chōng xiáng yì guān yǐn jiàn shàng diàn zòu duì chēng zhǐ nǎi fù yuán guān gǒng wèi dài fū lì zhōu guān chá shǐ chú shū mì fù dōu chéng zhǐ.
馬擴在融州仙溪也。張浚都督陝右不遠萬里遣人持書幣招之書中專以同濟國事為言。且曰:上之待公不輕雖緣讒毀終必保全公荷聖恩如此可不圖報乎!馬以劉子羽昔年在真定有隙今在宣撫幕不往復書謝之紹興三年召為都督府參議官道遇疾丐祠四年奉祠居信州九月召赴川陝都督府稟議差充詳議官引見上殿奏對稱旨乃復元官拱衛大夫利州觀察使除樞密副都承旨。
niú gāo xú qìng bài jīn rén yú lú zhōu chéng xià.
牛皋徐慶敗金人於廬州城下。
jīn rén yǔ wěi qí lián bīng chēng bīng fàn gǎi zuò gōng huái xī ān fǔ shǐ chóu yù jǐn fā xuān sī shù jūn yī qiān yǐ jù zhī jì ér bài wáng wú yī bù zhě jí qǐ shī yú hú běi yuè fēi fēi qiǎn fù xīn jiāng xú qìng niú gāo wèi yuán gāo qìng yǐn shí sān qí xiān zhì chéng xià rù chéng yè yù zuò wèi dìng kuò hòu bào jīn rén wǔ shí yú qí jiāng bī chéng shí hú běi jūn mǎ wèi dào yù sè dòng bù ān gāo yuē: wú wèi yě. wèi gōng tuì zhī jí yǔ qìng chū chéng yíng jiàn dí jūn yáo wèi zhī yuē: niú gāo zài zài cǐ ěr děng ān gǎn lái fān yóu gǎi zuò dí shuài yuē: wǒ zhī niú gōng zài hú běi lù yǐ fù zhào mìng cǐ zhōng ān dé niú gōng gāo nǎi miǎn zhòu zhāng qí zhì dí rén xiāng shì shī sè gāo chá qí yǒu jù yì wǔ qiāng xiān dēng dí rén bēn kuì gāo yǐ shí sān qí xí wǔ shí lǐ shì shí fān wěi gǎi zuò jīn qí dà jūn shí yú wàn qù lú zhōu bǎi lǐ ér tún yī xī jiē dùn yù hài tàn. qiě qīn shū bǎo míng shān cǐ èr zì zàn qí.
金人與偽齊連兵稱兵犯(改作攻)淮西安撫使仇悆盡發宣司戍軍一千以拒之既而敗亡無一不者即乞師於湖北嶽飛飛遣腹心將徐慶牛皋為援皋慶引十三騎先至城下入城謁悆坐未定擴堠報金人五十餘騎將逼城時湖北軍馬未到悆色動不安皋曰:無畏也。為公退之即與慶出城迎見敵軍遙謂之曰:牛皋在在此爾等安敢來番猷(改作敵帥)曰:我知牛公在湖北路已赴詔命此中安得牛公皋乃免胄張旗幟敵人相視失色皋察其有懼意舞槍先登敵人奔潰皋以十三騎襲五十里是時番偽(改作金齊)大軍十餘萬去廬州百里而屯一夕皆遁悆駭嘆。且親書保明(刪此二字)贊其。
wēi wàng shén yǒng xiè yú yuè fēi fēi bù yuè ér shān cǐ sì zì xià tiān gāo yuàn yí qí gōng yǐ bì qìng gāo yì shān cǐ èr zì wú qiàn sè huái xī rén yǐ wèi hèn shān cǐ liù zì.
威望神勇謝於岳飛飛不悅而(刪此四字下添皋願)移其功以畀慶皋亦(刪此二字)無慊色淮西人以為恨(刪此六字)。
èr shí sān rì wù xū zhào xìng jiāng shàng fǔ jūn.
二十三日戊戌詔幸江上撫軍。
jīn rén zài huái diān zhāng jùn jūn zhèn jiāng fǔ cù dù jiāng chū zhàn yǒu chí yí wèi dù zhī yì cháo yě jīng kǒng qīn zhēng zhī yì qǐ yú zhào dǐng jiàn shàng lǚ qǐng chē jià zǎo xìng jiāng shàng shàng mián shǒu kěn zhī jì tuì jí wèi zhōng guān zǔ zhǐ zhì shì dǐng quàn shàng qīn zhēng. qiě yuē: jūn mín bǎi xìng jiē wàng bì xià qīn zhēng wéi zhōng guān wèi kěn xíng. ruò bì yān xìng jiāng shàng zé zhū jūn jiē jǐn lì yù dí yǐ. zhōng guān wèi jiàn bì xià qīn zhēng zhī lì yě. chén yù qǐ bì xià fā qiǎn jìn shàng zhōng guān fù dōu táng chén jù jiǔ lǐ dài zhī yù yǐ huò fú rán hòu qīn zhēng kě jué shàng cóng zhī suì fā zuǒ yòu qīn jìn shí shù rén yì dōu táng dǐng jù jiǔ lǐ yǐ zōng miào shè jì ān wēi zhī jì yù zhī. qiě yuē: zhū gōng jiàn shàng kě yǐ zàn chéng qí shì qí tuì dí huí luán zé gòng xiǎng ān yì zhī zhǔ zhòng nuò zhī yì suì dìng jí mìng cǎo zhào zhào yuē: tiān dì zhī dà yì mò zhòng yú yáo shùn zhī zhì rén wú xiān yú xiào tì yī zì yì guān nán dù hú mǎ gǎi zuò dí qí běi qīn wǔ pǐn fú míng liǎng gōng wèi fǎn niàn yǒu guó yǒu jiā zhī dào bì zài zhèng míng jǐn shì fù shì xiōng zhī chéng jù yí ān chù jiāng shí xún yú jùn guó yǐ zhōu shì yú jūn shī ěr děng qí shèn shǒu fēng qí yán jiè qīn rǎo qián gòng nǎi zhí jǐn qí zhèn xíng.
金人在淮甸張俊軍鎮江府促渡江出戰有遲疑未渡之意朝野驚恐親征之議起於趙鼎見上屢請車駕早幸江上上綿首肯之既退即為中官阻止至是鼎勸上親征。且曰:軍民百姓皆望陛下親征唯中官未肯行。若陛焉幸江上則諸軍皆盡力禦敵矣。中官未見陛下親征之利也。臣欲乞陛下發遣近上中官赴都堂臣具酒禮待之諭以禍福然後親征可決上從之遂發左右親近十數人詣都堂鼎具酒禮以宗廟社稷安危之計諭之。且曰:諸公見上可以贊成其事俟退敵迴鑾則共享安逸之主眾諾之議遂定即命草詔詔曰:天地之大義莫重於堯舜之至仁無先於孝悌一自衣冠南渡胡馬(改作敵騎)北侵五品弗明兩宮未返念有國有家之道必在正名盡事父事兄之誠詎宜安處將時巡於郡國以周視於軍師爾等其慎守封圻嚴戒侵擾虔共乃職謹俟朕行。
jiè yù zhōu xiàn zhào jiù xiào yún: shì zhào shěn yǔ qiú zhuàn.
戒諭州縣詔(舊校云:是詔沈與求撰)。
zhèn yǐ nì chén liú yù chēng bīng nán xiàng kòu gǎi zuò fēng jǐng jì wén shén rén gòng fèn zhèn bù gǎn fù dǎo wǎng zhé wèi tuì bì zì ān zhī jì ér zhòng yí jiāng zhè chì zǐ liú lí tú lù zhī huò nǎi xià zuì yǐ zhào qīn zǒng liù shī lín xìng jiāng bīn dū lì jiāng shì rán xìng shī shí wàn rì fèi qiān jīn dòng zhòng láo rén jù suǒ bù miǎn měi yī niàn cǐ cè rán jiù huái shàng jì jiān sī shuài chén yǔ fū jùn yì dà xiǎo zhī chén sù yè jiū xīn tǐ zhèn cǐ yì fán jiè dài cuī kē yǒu xū yú zhòng zhě mǔ huò zòng lì bìng yuán wèi jiān fán dào zéi jiān guǐ zhé shēng kuī cì zhě wù jué qí méng mǔ lìng qiè fā qí huò chéng shí qiǎng rǎng zì wú míng zhī liǎn róng jiān wán kòu gǎi zuò dí shī jī chá zhī fāng zhì shǐ wú mín héng lí kùn kǔ yǒu yī yú cǐ bì fá wú shè hòu jūn shì shāo píng dāng qiǎn tíng chén xún xíng jùn guó.
朕以逆臣劉豫稱兵南向寇(改作烽)警既聞神人共憤朕不敢復蹈往轍為退避自安之計而重貽江浙赤子流離屠戮之禍乃下罪已詔親總六師臨幸江濱督勵將士然興師十萬日費千金動眾勞人懼所不免每一念此惻然疚懷尚冀監司帥臣與夫郡邑大小之臣夙夜究心體朕此意凡借貸催科有須於眾者母或縱吏並緣為奸凡盜賊奸宄輒生窺伺者務絕其萌母令竊發其或乘時搶攘恣無名之斂容奸玩寇(改作敵)失譏察之方至使吾民橫罹困苦有一於此必罰無赦候軍事稍平當遣廷臣循行郡國。
èr shí sì rì yǐ hài chē jià fā lín ān fǔ.
二十四日已亥車駕發臨安府。
chē jià jìn fā zhū dà jiāng yǒu xiàn fú yú xíng zài zhě lù yú xiù zhōu mào zhāng shǒu fāng zhī fú zhōu wén ér shàng shū yuē: fán suǒ xiàn fú shǐ jiē jīn rén huò wài guó dài lǐ zhù zé yí yù chú bǐ wú yí yù zhì yú liǎng hé shān dōng zhū lù zhī mín jiē bì xià chì zǐ yě. liú yù qū pò yǐ lái chéng fēi děi yǐ chén wèi fú nèi yǒu qiān jūn yí yù yǐ ēn xìn yǐ shì bù shā dài ér guī zhī huò yuàn liú zhě tīng qí biàn bù wéi dé xiān wáng xié cóng wǎng zhì zhī yì ér liú yù zhī bīng kě shǐ bù zhàn ér zì kuì suī rì shā ér qū zhī qián yán fù wèi yòng yǐ. cóng zhī xiāng jì zhū jiāng jìn jī jīn rén bài nǜ ér qù.
車駕進發諸大將有獻俘於行在者戮於秀州冒張守方知福州聞而上疏曰:凡所獻俘使皆金人或外國代理助則宜諭除俾無遺育至於兩河山東諸路之民皆陛下赤子也。劉豫驅迫以來誠非得已臣謂俘內有簽軍宜諭以恩信以示不殺貸而歸之或願留者聽其便不惟得先王脅從罔治之義而劉豫之兵可使不戰而自潰雖日殺而驅之前沿復為用矣。從之相繼諸將進擊金人敗衄而去。
èr shí qī rì rén yín xìng píng jiāng fǔ jiā zèng chén dōng ōu yáng chè mì gé xiū zhuàn yǔ ēn zé liǎng zī cì tián shí qǐng.
二十七日壬寅幸平江府加贈陳東歐陽徹秘閣修撰與恩澤兩資賜田十頃。
chē jià zhì píng jiāng fǔ zǎi xiàng zòu shì shàng yīn lùn huáng qián shàn wāng bó yàn dāng guó shā bù yī chén dōng ōu yáng chè shì shēn zì huǐ hèn yuē: zhèn zhì jīn tòng hèn zhī suī gè zèng wǔ guān bìng yǔ yǒu fú qīn ēn zé yóu wèi zú yǐ chēng zhèn huǐ wǎng zhī yì suì gè zèng cháo fèng láng mì gé xiū zhuàn gèng yǔ ēn zé liǎng zī bō cì tián shí qǐng. suī rán sǐ zhě bù kě fù shēng zhuī tòng wú yǐ.
車駕至平江府宰相奏事上因論黃潛善汪伯彥當國殺布衣陳東歐陽徹事深自悔恨曰:朕至今痛恨之雖各贈五官並與有服親恩澤猶未足以稱朕悔往之意遂各贈朝奉郎秘閣修撰更與恩澤兩資撥賜田十頃。雖然死者不可復生追痛無已。
sān shí rì yǐ sì chóu yù kè shòu chūn fǔ.
三十日乙巳仇悆克壽春府。
chóu yù wèi huái xī ān fǔ shǐ liú yù qīn huái xī yù qiǎn jiāng huì shāng huì hé sūn huī bīng jī bài zhī fù qǔ shòu chūn fǔ.
仇悆為淮西安撫使劉豫侵淮西悆遣將會傷會合孫暉兵擊敗之復取壽春府。
shí yī yuè shí sān rì wù wǔ jīn rén xiàn chú zhōu.
十一月十三日戊午金人陷滁州。
jīn rén qīn rù, yú shì jù chú zhōu ér jū zhī shí sì rì jǐ wèi zhāng jùn zhī shū mì yuàn shì.
金人侵入,於是據滁州而居之十四日己未張浚知樞密院事。
xíng zhuàng yuē: shì rì chú shū mì yuàn shì zòu yuē: rén dào suǒ xiān wéi zhōng yǔ xiào yī kuī yú yǐ fù zài bù róng zì xī huái jiān qī jūn dù xián mài guó dāng shí lǘ xiàng xì mín mò bù shēn yuàn jí fèn yù shí qí ròu zhě zhì. ruò yī xīn shì shàng shǒu zhèng jǐn zhōng suī tiān xià hòu shì jiē zhī qǐ mù chēng tàn sī jiàn qí rén yān gài yì lǐ rén xīn zhī suǒ tóng gù hǎo è bù qī ér zì dìng chén yǐ qū qū qiǎn báo zhī cái yòu bèi jiā xùn cū zhī yì fāng píng jū lì shēn yǐ cǐ zì fù ǒu yuán zāo yù qǐn huò shǐ lìng bì xià rèn zhī tài zhuān dài zhī guò hòu ér yǒu yuàn yú chén zhě gōng huǐ zhī bèi zhì yǒu qiú yú chén zhě zé wàng zhī huò shēn shàng lài shèng zhì hé quán wēi qū chén fèng shǐ wú zhuàng, qǐ bù zì zhī zhì yú jiā chén yǐ dà è zhī míng xiàn yá yú bù yì zhī dì huī chén zǐ bǎi shì zhī jié yí shuāng qīn wàn lǐ zhī yōu yán zhī wū yàn tòng fèn wú yǐ jīn bì xià chá qí qíng wěi bǎo bì gū zhōng xǔ yǐ rù shì xuán zhuó shū zì zài chén huǐ shǒu suì shēn wú yǐ lùn bào rán ér yǐ yì zhī suǒ hé xùn cí zhī suǒ jiè chuán zhī tiān xià fù zài shǐ guān chén fù hé yán gǎn diàn jìn liè, yú shì cì zhào.
行狀曰:是日除樞密院事奏曰:人道所先惟忠與孝一虧於已覆載不容自昔懷奸欺君妒賢賣國當時閭巷細民莫不深怨嫉憤欲食其肉者至。若一心事上守正盡忠雖天下後世皆知企慕稱嘆思見其人焉蓋義理人心之所同故好惡不期而自定臣以區區淺薄之才幼被家訓粗知義方平居立身以此自負偶緣遭遇寢獲使令陛下任之太專待之過厚而有怨於臣者攻毀之備至有求於臣者責望之或深上賴聖智何全微軀臣奉使無狀,豈不自知至於加臣以大惡之名陷牙於不義之地隳臣子百世之節貽孀親萬里之憂言之嗚咽痛憤無已今陛下察其情偽保庇孤忠許以入侍旋擢樞字在臣毀首碎身無以論報然而以議之所劾訓辭之所戒傳之天下副在史官臣復何顏敢玷近列,於是賜詔。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi liù shí sì jiào kān jì.
※卷一百六十四校勘記。
jīn gēn běn bù gù bù yīng zuò wèi wèi zhè jiāng dōng xī xuān fǔ shǐ shǐ wù zuò sī lán zhěng yī zuò lán zhěng tōng qǐng shì zhōng jù pō bǎn yī zuò jì dé shì pō bǎn jiè yuán jí zài gāo yóu jí zì yǎn gù qīng yì ér jìn gù wù zuò jí.
今根本不固(不應作未)為浙江東西宣撫使(使誤作司)蘭整(一作蘭整)通請世忠據坡坂(一作計得世坡坂)解元及在高郵(及字衍)故輕易而進(故誤作即)。