strong wèi chuán huā yuè dào guàn jiǎng chāi shǐ shū strong
為傳花月道 貫講差使書
mò xiào yū wèi zhuō, xū zhī qiǎo shì qióng. qí móu mì jì bǎ rén méng, làng xiàng xiān xiān wō jiǎo, dú chēng xióng. lián xiǎn zhāo rén jì, jiāo yíng zhào guǐ dòng. dào tóu shū qiǎo yǔ tiān gōng, luò de yī shēn xiāo suǒ, wǎng chōng chōng!
莫笑迂為拙,須知巧是窮。奇謀秘計把人蒙,浪向纖纖蝸角,獨稱雄。憐險招人忌,驕盈召鬼恫。到頭輸巧與天公,落得一身蕭索,枉忡忡!
nán kē zi
《南柯子》
zhè diào shì shuō qiǎo bù rú zhuō. wǒ cháng dào zhuō de jì zài chí dùn, chǐ cùn lèi jī, jiū cháo yàn lěi bì jìng chéng jiā. qiǎo de qū zài biàn jié, yī dàn fán huá, hǎi shì shèn lóu, zhōng guī xiāo miè. kuàng qiě zhè tiān gōng yòu lián zhuō ér jì qiǎo, xì shù cóng lái, wén zhōng qiǎo de mò rú bān mǎ, bān gù sǐ yú yù zhōng, shǐ qiān shēn xià cán shì. wǔ zhōng qiǎo de mò rú sūn wú, sūn bìn bèi páng juān yuè zú, wú qǐ bèi chǔ zōng shì shè sǐ. shī zhōng qiǎo de mò rú lǐ dù, lǐ bái shēn zàng cǎi shí, dù fǔ kè sǐ sì chuān. yóu shuō zhōng qiǎo de mò rú sū zhāng, sū qín chē liè qí guó, zhāng yí chī rǔ chǔ xiāng. jiù shì mù jīn, qiǎo qiè quán shì yān huàn wèi zhōng xián, zhǐ luò de shēn zhé jiā jí, zǐ zhí sǐ xǐ. qiǎo qū fù shì cuī shàng shū yī liú, cuī huàn lù shī, qí yú huò shì chōng jūn, huò shì wèn tú, huò shì bà zhí. kàn jiāng qǐ lái zhēn shì qiǎo wèi zhuō nú, qiǎo wèi zhuō xiào. jiù wǒ ěr zhōng suǒ wén, què yǒu gè qiǎo jì zhuàn rén, zhōng jiǔ zì hài de.
這調是說巧不如拙。我嘗道拙的計在遲鈍,尺寸累積,鳩巢燕壘畢竟成家。巧的趨在便捷,一旦繁華,海市蜃樓,終歸消滅。況且這天公又憐拙而忌巧,細數從來,文中巧的莫如班、馬,班固死於獄中,史遷身下蠶室。武中巧的莫如孫、吳,孫臏被龐涓刖足,吳起被楚宗室射死。詩中巧的莫如李、杜,李白身葬採石,杜甫客死四川。遊說中巧的莫如蘇、張,蘇秦車裂齊國,張儀笞辱楚相。就是目今,巧竊權是閹宦魏忠賢,只落得身磔家藉,子侄死徙。巧趨附是崔尚書一流,崔宦戮屍,其餘或是充軍,或是問徒,或是罷職。看將起來真是巧為拙奴,巧為拙笑。就我耳中所聞,卻有個巧計賺人,終久自害的。
huà shuō zhè jiāng shào xìng fǔ shān yīn xiàn, yǒu yī gè xiāng huàn xìng chén, zì jìn shì lì guān fù shǐ, yīn yǔ shuì jiān kàng héng, zhì shì huí jiā. fū rén zhèng shì, shēng yǒu yī zi, zhǐ de jiǔ suì.
話說浙江紹興府山陰縣,有一個鄉宦姓陳,自進士歷官副使,因與稅監抗衡,致仕回家。夫人鄭氏,生有一子,只得九歲。
dào shì chū zhōng shí, zài yáng zhōu qǔ dé yī gè rú fū rén xìng dù, shēng yǒu yī zi, yǐ shì shí qī suì le, huàn míng chén biāo, zì wǒ xián, yǐ qǔ lǐ shì yù cì nǚ wèi qī. chén fù shǐ wèi tā qiú shī, lüè zài qīn yǒu miàn qián jiǎng dé yī shēng, zhǐ jiàn zhè biān tóng nián yī fēng jiàn shū jǐ piān wén zì, dào: cǐ rén qīng nián dǔ xué, xiàn kǎo yōu děng, kān bèi xī xí. zhè xiāng zhī yī fēng jiàn shū jǐ piān wén zì, dào: cǐ rén lǎo chéng zhōng hòu, lǚ cì guān chǎng, bù kuì rén shī. yòu yǒu zhì qīn zhì yǒu jiàn de.
到是初中時,在揚州娶得一個如夫人姓杜,生有一子,已是十七歲了,喚名陳鑣,字我閒,已娶李侍御次女為妻。陳副使為他求師,略在親友面前講得一聲,只見這邊同年一封薦書、幾篇文字,道:「此人青年篤學,現考優等,堪備西席」。這相知一封薦書、幾篇文字,道:「此人老成忠厚,屢次觀場,不愧人師。」又有至親、至友薦的。
chén fù shǐ bǎi bō bù xià, dào: qīng nián de wén zì bì jìng hé shí, dàn kǒng pà tā qīng tiāo méi zuò xìng lǎo chéng de bì jìng lǎo yú jiào fǎ, dàn kǒng pà bǐ dǐ wéi shí.
陳副使擺撥不下,道:「青年的文字畢竟合時,但恐怕他輕佻、沒坐性;老成的畢竟老於教法,但恐怕筆底違時。」
zhèng chí yí jiān, shì zhí lǐ qīn jiā lǐ shì yù jiàn yī gè xiān shēng, xìng qián míng liú, zì gōng bù, qián dào bāng bǔ, xīn dào yòu shì yī děng dì liù, shì gè shí máo. chén fù shǐ dào zhàng rén wèi nǚ xù fǎng qiú, bì dìng què de le, biàn zì jiā qù yī bài, jiù xià le yī gè qǐng shū. zhǐ jiàn zhè xiān shēng nián jì sān shí duō suì, duǎn hú, zuò rén jí shì qiān xū, yán yǔ nà nà bù chū kǒu, kòu tā jīng shǐ, què yòu xiǎng yīng. chén fù shǐ dào: xiǎo ér suī shì chī zhǎng, xíng wén le liǎng nián, qí shí yī qiào bù tōng, jīn yù lǎo shī, yí dìng dùn kāi máo sāi.
正遲疑間,適值李親家李侍御薦一個先生,姓錢名流,字公布,前道幫補,新道又是一等第六,是個時髦。陳副使道丈人為女婿訪求,必定確的了,便自家去一拜,就下了一個請書。只見這先生年紀三十多歲,短胡,做人極是謙虛,言語吶吶不出口,叩他經、史,卻又響應。陳副使道:「小兒雖是痴長,行文了兩年,其實一竅不通,今遇老師,一定頓開茅塞。」
qián gōng bù dào: mò xué shū qiǎn, jì méng lǎo xiān shēng lǐ lǎo xiān shēng zhòng tuō, gǎn bù jǐn lì!
錢公布道:「末學疏淺,既蒙老先生、李老先生重託,敢不盡力!」
chén fù shǐ xiǎng dào: wǒ zuì guài rú jīn xiù cái, cái yī kǎo qǐ, biàn zhì qì xiāo, chěng cái ào wù, shì zhè xiān shēng, kě wèi dé rén le! shuí zhī zhè qián gōng bù, tā bǐ dǐ suī shì lái dé, jī qiǎo shèn shì chū rén. tā zuò xiù cái, bù xué zhè xiē bù xiào rì xī shàng yá mén, zì huài tǐ miàn. zhǐ shì wǎng lái háng zhōu dài kǎo, bāo fù shì sān liǎng yī juàn, zhǐ qǔ yī míng, měi piān wǔ qián ruò zhǐ yào hēi hēi juǎn zi, sān qián yī shǒu dào fǔ jiān jià yòu gāo le. měi kǎo yī fān, lái zuò shēng yì yī cì. jí zhì bāng bǔ le, tā què běn fǔ zhuān bǎo mào jí, zuò huó qiè tóu. tā zì yǔ háng jiā hú fù jiā zǐ dì, bāo dào, jìn xué sān bǎi liǎng: tā zì qù xún yǒu cái yǒu dǎn bù pà shì xiù cái, yòng zhè fù jiā zǐ dì míng zì jìn shì, yī bǎi bā shí liǎng guī zuò wén zì de, yī bǎi èr shí liǎng guī tā. fù shì yě hái shì zhè gè rén, dào jìn xué, què shì fù jiā zǐ dì chū lái, shì yī gè zì bù zuò, yǐ shì yī gè xiù cái le. huí shí dà zhāng qí gǔ, xiàng qīn lín dào: mào jí jìn xué de. yòu ái yī liǎng nián, dài zōng shī xīn jiù jiāo jiē shí, yī zhāng chéng zǐ, gǎi huí yuán jí, pà bú shì gè xiù cái? shì yī gè dà shǒu duàn rén. chén fù shǐ bù zhī dào, sòng le zhāng wǔ shí jīn guān shū, zé rì qǐ guǎn, què zài chén fù shǐ dōng zhuāng shàng, dàn jiàn:
陳副使想道:「我最怪如今秀才,才一考起,便志氣囂,逞才傲物,似這先生,可謂得人了!」誰知這錢公布,他筆底雖是來得,機巧甚是出人。他做秀才,不學這些不肖日夕上衙門,自壞體面。只是往來杭州代考,包覆試三兩一卷,只取一名,每篇五錢;若只要黑黑卷子,三錢一首;到府間價又高了。每考一番,來做生意一次。及至幫補了,他卻本府專保冒籍,做活切頭。他自與杭、嘉、湖富家子弟,包倒,進學三百兩:他自去尋有才、有膽、不怕事秀才,用這富家子弟名字進試,一百八十兩歸做文字的,一百二十兩歸他。覆試也還是這個人,到進學,卻是富家子弟出來,是一個字不做,已是一個秀才了。回時大張旗鼓,向親鄰道:冒籍進學的。又捱一兩年,待宗師新舊交接時,一張呈子,改回原籍,怕不是個秀才?是一個大手段人。陳副使不知道,(送)了張五十金關書,擇日啟館,卻在陳副使東□□(莊上),□(但)見:
cuì zhú qiāo fēng, bì wú bì rì. shū shū sàn sàn, liè jǐ shù yáo cǎo qí huā xià xià gāo gāo, chū jǐ zuò wēi lóu gāo gé. qū fáng lín shuǐ yǐ, zhū lán bì kǎn shuǐ zhōng fú gū guǎn bàng shān kāi, bì wǎ hóng yán shān pàn chū. xiāng fú fú huā kāi bié jìng, lǜ yīn yīn shù mǎn xián jiē. xiāo tiáo cǎo mǎn shǎo rén lái, yī niǎo bù míng piān gèng jì.
(翠竹)敲風,碧梧蔽日。疏疏散散,列幾樹瑤草琪花;下下高高,出幾座危樓高閣。曲房臨水倚,朱欄碧檻水中浮;孤館傍山開,碧瓦紅檐山畔出。香拂拂花開別徑,綠蔭蔭樹滿閒階。蕭條草滿少人來,一鳥不鳴偏更寂。
zhè xiān shēng chū dào guǎn shèn shì qín jǐn, měi rì jiǎng shū jiǎng wén, bù cí xīn kǔ, dài xià rén jí qí kuān hòu chén gōng zǐ shì gōng zǐ shēng xìng, dòng bù dòng dǎ mà, tā dōu wèi tā wěi qǔ zhōu xuán quàn jiě. yǐ cǐ, fú shì tóng pú méi yī gè bù xǐ huān. jiù yǔ chén gōng zǐ huò chēng biǎo zì, huò chēng lǎo dì, zuò lái wén zì zhǐ shì quān. shuō lái huà zhǐ shì hǎo, yǒu shí yuán zhōng qīng huà, yǒu shí zhuāng wài xián xíng. chén gōng zǐ bú shì qǐng gè xiān shēng, dào shì de gè péi táng, liǎng biān shū shì xiāng ān.
這先生初到館甚是勤謹,每日講書、講文,不辭辛苦,待下人極其寬厚;陳公子是公子生性,動不動打罵,他都為他委曲周旋勸解。以此,伏侍僮僕沒一個不喜歡。就與陳公子或稱表字,或稱老弟,做來文字只是圈。說來話只是好,有時園中清話,有時莊外閒行。陳公子不是請個先生,到是得個陪堂,兩邊殊是相安。
hū yī rì duì chén gōng zǐ dào: wǒ xián, zhī dào lìng yuè jiàn wǒ lái yì sī me?
忽一日對陳公子道:「我閒,知道令岳薦我來意思麼?」
chén gōng zǐ dào: bù zhī.
陳公子道:「不知。」
qián gōng bù dào: lìng yuè wén zhī lìng zūn yǒu gè nì ài dí zǐ zhī yì, pà zú xià wén lǐ qiàn tōng, bì zhì wèi lìng zūn shū yuǎn, yīn wǒ shì tā dé yì hǎo mén shēng, gù cǐ zhe wǒ lái jiào zú xià, zú xià kě yào liú xīn, bù kě fù lìng yuè shèng yì!
錢公布道:「令岳聞知令尊有個溺愛嫡子之意,怕足下文理欠通,必至為令尊疏遠,因我是他得意好門生,故此着我來教足下,足下可要留心,不可負令岳盛意!」
chén gōng zǐ dào: zhèng shì, lián rì jiā fù lái tǎo wén zì, xué shēng zì dào qù bù dé, bù gǎn sòng qù.
陳公子道:「正是,連日家父來討文字,學生自道去不得,不敢送去。」
qián gōng bù dào: zú xià wén zì jǐn qīng xīn, sòng qù hé fáng?
錢公布道:「足下文字盡清新,送去何妨?」
chén gōng zǐ dào: zhè děng míng rì sòng qù bà!
陳公子道:「這等明日送去罷!」
qián gōng bù dào: zhè qiě màn! lìng zūn lǎo jiǎ kē, pà bù shí zú xià xīn shí diào, hái dé wǒ gǎi yī gǎi ná qù.
錢公布道:「這且慢!令尊老甲科,怕不識足下新時調,還得我改一改拿去。」
cì zǎo jiāng lái xì xì gǎi le, liú dé jǐ gè zhī hū yě zhě zì, yòu jiāng lái quān le, jiā shang pī yǔ sòng qù.
次早將來細細改了,留得幾個之、乎、也、者字,又將來圈了,加上批語送去。
guǒ rán chén fù shǐ kàn le dà xǐ, dào zhè xiān shēng yǒu gōng, duì rú fū rén shuō. zhè rú fū rén tīng dé ér zi wén lǐ tōng, yě dà huān xǐ, gōng gěi jí shì fēng hòu. hòu biān chén fù shǐ wù rèn le ér zi tōng, yě céng dà huì qīn yǒu miàn kè, zì zài nà biān kàn zuò, qián gōng bù què lìng xiǎo sī, jiāng wén zì zhān zài chá bēi xià sòng yǔ tā, zhào běn téng lù yī cì chén gōng zǐ zhà xián bǐ bù kān xiě, guǎn zhōng qǔ bǐ, bǎ wén zì cáng zài bǐ guǎn zhōng yǔ tā bǎ yī gè zhōng wài dōu mán dé, chén gōng zǐ shì gè tōng rén le. dàn shì qián gōng bù zhè fān xīn, yī lái shì hōng chén fù shǐ, xī tú gù guǎn èr lái yì sī yào de chén gōng zǐ gǎn jī, shí cháng jī zhù, bù liào zhǐ bó de yī gè jiā zhōng gōng gěi qí zhěng. biàn shì chén gōng zǐ yě wàng jì le zì jǐ běn shǎi, yě zài xiān shēng miàn qián zhuāng qǐ tōng lái, tán wén shuō lǐ. xiān shēng shí cháng zài tā miàn qián niàn xiē xuě shī ér, dào: jiā zhōng yòng dù bù zú, mù xià chái mǐ shèn shì bù gěi, yù dài yù zhī xiē xiū yí, bù hǎo duì lìng zūn jiǎng.
果然陳副使看了大喜,道這先生有功,對如夫人說。這如夫人聽得兒子文理通,也大歡喜,供給極是豐厚。後邊(陳)副使誤認了兒子通,也曾大會親友面課,自在那邊看做,錢公布卻令小廝,將文字粘在茶杯下送與他,照本謄錄;一次陳公子詐嫌筆不堪寫,館中取筆,把文字藏在筆管中與他;把一個中、外都瞞得,陳公子是個通人了。但是錢公布這番心,一來是哄陳副(使),希圖固館;二來意思要得陳公子感激,時常齎助,不料只博得一個家中供給齊整。便是陳公子也忘記了自己本色,也在先生面前妝起通來,譚文說理。先生時常在他面前念些雪詩兒,道:「家中用度不足,目下柴、米甚是不給,欲待預支些脩儀,不好對令尊講。」
chén gōng zǐ bù guò dá yīng dé shēng: zhèng shì ne. yě bù shuō shì xué shēng chù, xiān nà jǐ hé. jǐ fān yòu dào quē xià tiān yī fú, gù yì lái jiè gōng zǐ yī fú, yào dòng tā, gōng zǐ yòu bù mǎi, qián gōng bù xīn zhōng biàn yě yàng yàng, dào: zhè bù shí hǎo de, xū lìng yòng fǎ ér qiāo tā!
陳公子不過答應得聲:「正是呢。」也不說是學生處,先那幾何。幾番又道缺夏天衣服,故意來借公子衣服,要動他,公子又不買,錢公布心中便也怏怏,道:「這不識好的,須另用法兒敲他!」
yī wǎn bù chū zhuāng mén, shī tú liǎng gè suī huǎn de zǒu, dǎ cóng yī gè pí jiàng mén shǒu guò, zhǐ tīng dé yī shēng dào: dǎ jiǔ ná hú qù! zhè shēng yī sì xīn yīng chū gǔ, jiāo niǎo tí huā, hǎo bù lì lì kě tīng. shī tú èr rén máng tái tóu kàn shí, què shì pí diàn chú biān lì zhe yī gè fù rén, xiū xiū suō suō, yǎn yǎn zhē zhē, hǎo shēng biāo zhì:
一晚步出莊門,師徒兩個綏緩的走,打從一個皮匠門首過,只聽得一聲道:「打酒拿壺去!」這聲一似新鶯出谷,嬌鳥啼花,好不嚦嚦可聽。師徒二人忙抬頭看時,卻是皮店廚邊立着一個婦人,羞羞縮縮,掩掩遮遮,好生標緻:
jì yōng qīng yún duò, méi miáo xīn yuè wān.
髻擁輕雲墮,眉描新月灣。
yān rán yǒu yú mèi, niǎo nà bái jiā mán.
嫣然有餘媚,裊娜白家蠻。
tiān xià zuì hǎo kàn de fù rén, shì yuè xià, dēng xià, lián xià, méng méng lóng lóng, shí fēn de měi rén yǒu shí èr fēn! kuàng cūn zhuāng zhī zhōng, zǒu chū yī gè nián jì bù shàng èr shí lái, méi mù sēn xiù, shēn tǐ jiāo róu, zěn bù dòng rén?
天下最好看的婦人,是月下,燈下,簾下,朦朦朧朧,十分的美人有十二分!況村莊之中,走出一個年紀不上二十來,眉目森秀,身體嬌柔,怎不動人?
qián gōng bù dào: zhè fù rén shì chī zhōng ér de.
錢公布道:「這婦人是吃盅兒的。」
chén gōng zǐ dào: xiān shēng zěn zhī dào?
陳公子道:「先生怎知道?」
qián gōng bù dào: wǒ zhǐ kàn jiàn tā jiào dǎ jiǔ, qǐ bù chī zhōng ér?
錢公布道:「我只看見她叫打酒,豈不吃盅兒?」
chén gōng zǐ dào: nà qiū bō yī zhuǎn, shèn shì yǒu qíng!
陳公子道:「那秋波一轉,甚是有情!」
qián gōng bù dào: shuí jiào nǐ shēng de zhè děng qiào?
錢公布道:「誰教你生得這等俏?」
yě shì hé dāng yǒu shì, chén gōng zǐ zǒu bù guò shí shù jiān mén miàn, jiù yào zhuǎn lái, lái shí qià hǎo pí jiàng dǎ jiǔ yǐ huí, fù rén shēn shǒu lái jiē, qīng níng shān nèi lòu chū zhǐ bái sēn sēn shǒu lái, qǐ bù kě ài! chén gōng zǐ biàn shì zǒu bù dòng bān, zhù le yī huì fāng qù.
也是合當有事,陳公子走不過十數間門面,就要轉來,來時恰好皮匠打酒已回,婦人伸手來接,青薴衫內露出只白森森手來,豈不可愛!陳公子便是走不動般,佇了一會方去。
huí dào zhuāng zhōng, dào: hǎo yī gè níng luó xī zǐ! què pèi zhè gè mài xī bāo!
回到莊中,道:「好一個薴羅西子!卻配這個麥粞包!」
qián gōng bù dào: zhǐ yīn lǎo tiān pèi dé bù yún, suǒ yǐ yuán wén quē shī cháng zuò chū shì lái. nǐ xiǎng zhè yàng yī gè fù rén, pèi zhè yàng yī gè chǔn hàn, nán dào bù zuò chū sī qíng gōu dāng?
錢公布道:「只因老天配得不勻,所以(原文缺失)(常做)出事來。你想這樣一個婦人,配這樣一個蠢漢,(難)道不做出私情勾當?」
chén gōng zǐ dào: zhǐ pà yě yǒu zhēn jié de.
陳公子道:「只怕也有貞潔的。」
qián gōng bù dào: wǒ xián, nǎ gè rén xīn bù hào gāo, zhǐ yīn tā diē niáng méi yǎn, bǎ lái jià le zhè sī mào yě bù dài yī dǐng, chuān le yī lǐng yóu nì de bù shān, bǔ dòng de shuǐ wà, shàng pí wān de dàng kǒu cǎo xié, zhōng rì shǒu lǐ ná le pí dāo, kǒu zhōng xián le níng xiàn, chéng shén mó yàng? wèi bì bù yàn tā! ruò jiàn yī gè fēng liú zǐ dì, rén wù qí zhěng, yī shān yǎn rùn, yǒu bù shū xīn shū yì de me? suī rán shì zhè yàng shuō, wǒ men dú shū rén, xū yào cún xiē yīn dé, bù kě zuò zhè yàng shì. shuí zhī chén gōng zǐ huì qì dào le, qià shì rè xuè zài xīn, bú zhù xiǎng tā, piē kāi xiān shēng, cháng zì guān wàng.
(錢)公布道:「我閒,哪個人心不好高,只因她爹、娘沒眼,把來嫁了這廝;帽也不戴一頂,穿了一領油膩的布衫,補洞的水襪,上皮灣的宕口草鞋,終日手裡拿了皮刀,口中銜了薴線,成什模樣?未必不厭他!若見一個風流子弟,人物齊整,衣衫掩潤,有不輸心、輸意的麼?雖然是這樣說,我們讀書人,須要存些陰德,不可做這樣事。」誰知陳公子晦氣到了,恰是熱血在心,不住想她,撇開先生,常自觀望。
shì cǐ shù rì, pí jiàng jiàn tā guāng jǐng, yǒu xiē nǎo le, yīn shì chén gōng zǐ, bù gǎn rě tā.
似此數日,皮匠見他光景,有些惱了,因是陳公子,不敢惹他。
zhǐ jiàn zhè rì qián gōng bù zhe le yī shuāng jiù xié, ná le shí lái gè qián, qù dào tā jiā lǐ dǎ zhǎng, bǎ xié tuō yǔ tā, zì zuò zhe děng. qiǎo qiǎo chén gōng zǐ bài kè huí lái, jiàn le dào: xiān shēng zài zhè lǐ zuò shén me?
只見這日錢公布着了一雙舊鞋,拿了十來個錢,去到他家裡打掌,把鞋脫與他,自坐着等。巧巧陳公子拜客回來,見了道:「先生在這裡做什麼?」
qián gōng bù dào: zài zhè lǐ dǎ zhǎng.
錢公布道:「在這裡打掌。」
chén gōng zǐ biàn ái dào xiān shēng shēn biān, lián zhāng jǐ zhāng, bù jiàn. qián gōng bù dào: nǐ xiān huí qù.
陳公子便捱到先生身邊,連張幾張,不見。錢公布道:「你先回去。」
nà chén gōng zǐ xiào yī xiào dào: ràng nǐ bà! qù le.
那陳公子笑一笑道:「讓你罷!」去了。
nà pí jiàng biàn duì qián gōng bù dào: gè shì gāo tú me?
那皮匠便對錢公布道:「個是高徒麼?」
qián gōng bù dào: zhèng shì, shì chén xiàn fù lìng láng.
錢公布道:「正是,是陳憲副令郎。」
pí jiàng biàn dào: gè niáng xì! ā dá suī rán bù cái, zuò gè yàng xiǎo shēng yì, ā dá jiā shū hóng jǐn bā sān, yě shì zài xué hóng lùn jiǔ shí èr hé dì, jiàn xuǎn zhú xī xún sī jiù ā dá fáng xià, yě shì zhāng kān yú xiǎo fēng zhī nǚ. zán rì rì zài gè xiàng zhāng wàng? xiān shēng jiè zhòng duì qú huà huà, ruò zài lái zhāng kàn, wǒ dìng yòng dǎ qú, wù guài yuán wén quē shī cū lǔ!
皮匠便道:「個娘戲!阿答雖然不才,做個樣小生意,阿答家叔洪僅八三,也是在學;洪論九十二合弟,見選竹溪巡司;就阿答房下,也是張堪輿小峰之女。咱日日在個向張望?先生借重對渠話話,若再來張看,我定用打渠,勿怪(原文缺失)(粗魯)!」
qián gōng bù dào: lǎo xiōng wù yòng dòng qì, gè yú tú jí wù tīng shuō, ā dá yuán wén quē shī yě cháng quàn qú, yī fú kěn gǎi, xū yòng běn qú yī jiè dà shǒu duàn.
錢公布道:「老兄勿用動氣,個愚徒極勿聽說,阿答(原文缺失)(也)常勸渠,一弗肯改,須用本渠一介大手段。」
hóng pí jiàng dào: xué shēng dìng yòng dǎ qú!
洪皮匠道:「學生定用打渠!」
qián gōng bù dào: wù yòng, wǒ nóng yǒu yī jì, tè wù hǎo shuō. biàn chén yín bù yǔ.
錢公布道:「勿用,我儂有一計,特勿好說。」便沉吟不語。
pí jiàng dào: tuó chá lái, xiān shēng dàn shuō hé fáng.
皮匠道:「駝茶來,先生但說何妨。」
qián gōng bù dào: qú nóng wù kěn tīng jiào huì, rì hòu zuò xiàng shì chū lái, chén lǎo xiān shēng bì jìng jiàn guài, qú nóng gōng zǐ, nǐ nóng dǎ qú, bì jìng chī kuī. yī wǒ nóng, zhǐ shì lǎo xiōng wù kěn dú zuò kǒng yuán zhù!
錢公布道:「渠儂勿肯聽教誨,日後做向事出來,陳老先生畢竟見怪,渠儂公子,你儂打渠,畢竟吃虧。依我儂,只是老兄勿肯(讀作孔——原注)!」
pí jiàng dào: dàn huà.
皮匠道:「但話。」
qián gōng shì dào: gè xū fēn fù lìng zhèng hōng qú jìn, lǎo xiōng ná zhù zi yào shā, wǒ nóng lái shōu bā, xiě qú yī zhāng fú biàn, hái yào zhà qú bǎi lái liǎng yín zi, qú nóng xià cì dìng wù gǎn lái!
錢公市道:「個須吩咐令正哄渠進,老兄拿住子要殺,我儂來收扒,寫渠一張服辨,還要詐渠百來兩銀子,渠儂下次定勿敢來!」
pí jiàng huān tiān xǐ dì dào: ruò yǒu bǎi lái liǎng yín zi, zài xià dìng zuò dōng qǐng lǎo xiān shēng!
皮匠歡天喜地道:「若有百來兩銀子,在下定作東請老先生!」
qián gōng bù dào: gè yòng duì fēn!
錢公布道:「個用對分!」
pí jiàng dào: biàn sì liù fēn bà! zhǐ chén fù shǐ zhī dào zán yī!
皮匠道:「便四、六分罷!只陳副使知道咱伊!」
qián gōng bù dào: yǒu fú biàn zài dōng pà qú? cǐ shí xié yǐ fèng wán, liǎng gè yòu fù ěr shuō le jǐ jù fēn shǒu.
錢公布道:「有服辨在東怕渠?」此時鞋已縫完,兩個又附耳說了幾句分手。
dào de guǎn zhōng, chén gōng zǐ dào: xiān shēng jīn rì dé qù le!
到得館中,陳公子道:「先生今日得趣了!」
qián gōng bù dào: méi shén qù, nǚ zǐ guǒ rán hǎo gè nǚ zǐ, ná yī zhōng chá chū lái qǐng wǒ, yī fā jié jìng pēn xiāng!
錢公布道:「沒什趣,女子果然好個女子,拿一盅茶出來請我,一發潔淨、噴香!」
chén gōng zǐ dào: guǒ rán?
陳公子道:「果然?」
qián gōng bù dào: zhēn dāng!
錢公布道:「真當!」
chén gōng zǐ dào: zhè xiān shēng chī cù, dǎ fā wǒ huí, biàn tóng chī zhōng chá yě bù fáng!
陳公子道:「這先生吃醋,打發我回,便同吃盅茶也不妨!」
qián gōng bù dào: fù rén dǎo shì yǒu qíng de, zhǐ shì zhè pí jiàng yǒu xiē cū lǔ, bù hǎo rě tā!
錢公布道:「婦人倒是有情的,只是這皮匠有些粗魯,不好惹他!」
chén gōng zǐ dào: xiān shēng nǐ běn pà wǒ kuò shàng shǒu, bǎ zhè huà lái cuó wǒ!
陳公子道:「先生你本怕我括上手,把這話來矬我!」
qián gōng bù dào: wǒ hǎo huà, ruò rě chū shì lái, xū bù guān wǒ shì! chén gōng zǐ yī xiào, zì huí fáng qù le.
錢公布道:「我好話,若惹出事來,須不關我事!」陳公子一笑,自回房去了。
cì rì, bǎ jiǎo xià xié zǐ, chāi duàn le liǎng zhēn xiàn jiǎo, biàn jiè míng fèng zhàn, dào tā jiā lái. zhǐ jiàn pí jiàng bù zài, jiào le liǎng shēng, fù rén chū lái dào: bù zài jiā!
次日,把腳下鞋子,拆斷了兩針線腳,便借名縫綻,到他家來。只見皮匠不在,叫了兩聲,婦人出來道:「不在家!」
chén gōng zǐ kàn shí, yuè fā jùn qiào, dào: yào tā zuò xiē shēng huó, bù zài, dà niáng zǐ hú luàn tì wǒ fèng yī fèng bà!
陳公子看時,越發俊俏,道:「要他做些生活,不在,……大娘子胡亂替我縫一縫罷!」
nà fù rén xiào dào: bù huì! gōng zǐ biàn tuō xià lái dì qù, dào: dà niáng zǐ kàn yī kàn, bù duō jǐ zhēn! fù rén lái jiē shí, gōng zǐ biàn niē shàng yī bǎ, shèn shì ruǎn huá róu rùn.
那婦人笑道:「不會!」公子便脫下來遞去,道:「大娘子看一看,不多幾針!」婦人來接時,公子便捏上一把,甚是軟滑柔潤。
nà fù rén liǎn shàng yī hóng, dào: xiàng gōng, sī wén jiā bú yào cū lǔ! gōng zǐ yě péi xiào le yī xiào.
那婦人臉上一紅,道:「相公,斯文家不要粗魯!」公子也陪笑了一笑。
fù rén dào: míng rì lái bà!
婦人道:「明日來罷!」
gōng zǐ dào: míng rì wǎn lái.
公子道:「明日晚來。」
fù rén dào: wǎn, tā zài lín jiā chī jiǔ wèi dé huí, xiǎng wǔ bà! gōng zǐ zī jū chū mén, fù rén yě diū yī gè yǎn sè, suō jìn qù le.
婦人道:「晚,他在鄰家吃酒未得回,餉午罷!」公子趑趄出門,婦人也丟一個眼色,縮進去了。
chén gōng zǐ bā bù dé tiān míng, yòu bā bù dé tiān wǎn, dǎ bàn dé qí qí zhěng zhěng, dài le yù zān jīn wā jīn mò lì quán, yī shēn shā luó yī fú, xiù zi nèi xiù le èr sān liǎng xiǎo guǒ ér, bǎ yī tiáo bái shā hàn jīn bāo le, duì xiǎo sī dào: wǒ chū qù jiù lái, bù bì gēn wǒ. jìng dào pí jiàng jiā lái.
陳公子巴不得天明,又巴不得天晚,打扮得齊齊整整,戴了玉簪、金穵、金茉莉筌,一身紗羅衣服,袖子內袖了二、三兩小錁兒,把一條白紗汗巾包了,對小廝道:「(我)出去就來,不必跟我。」逕到皮匠家來。
cǐ shí jú yǐ chéng le, tīng dé tā jiào, pí jiàng biàn duǒ le, jiào fù rén zài lǐ miàn huí bào: bù zài.
此時局已成□(了),聽得他叫,皮匠便躲了,教婦人在裡面回報:「不在。」
chén gōng zǐ tīng dé shēng bù zài, biàn dà tà bù tiào lái.
(陳)公子聽得聲「不在」,便大踏步跳來。
fù rén yǐ lián tā luò jú, àn bǎ shǒu yáo dào: bú yào lái! nà gōng zǐ sè dǎn rú tiān, zěn kěn tuì bù? fù rén yīn zhàng fū fēn fù, zhǐ de wǎng lóu shàng biàn pǎo. chén gōng zǐ yě gēn shàng, yī bǎ bào zhù, biàn bǎ yín zi dù qù.
婦人已憐他落局,暗把手搖道:「不要來!」那公子色膽如天,怎肯退步?婦人因丈夫吩咐,只得往樓上便跑。陳公子也跟上,一把抱住,便把銀子渡去。
nà fù rén jiē le, dào: qiě qù, lìng rì yuē nǐ lái!
那婦人接了,道:「且去,另日約你來!」
chén gōng zǐ dào: fàng zhe zhōng bù dǎ dài zhù? yī lián liǎng gè qīn qīn, shēn shǒu qù chě xiǎo yī, zhǐ tīng dé lóu mén kǒu jiǎo bù xiǎng, huí tóu kàn shí, pí jiàng yǐ ná le yī bǎ pí dāo gǎn lái le.
陳公子道:「『放着鐘不打待鑄?』」一連兩個親親,伸手去扯小衣,只聽得樓門口腳步響,回頭看時,皮匠已拿了一把皮刀趕來了。
gōng zǐ jí le, dài wǎng lóu chuāng tiào xià, yī wàng lóu yòu gāo, shě bù de xìng mìng, xīn yòu huāng, nuó bù dé jiǎo bù, zǎo bèi pí jiàng pī lǐng yī bǎ, qìn zài dì xià. máng bǎ dāo lái qiè shí, què bèi fù rén yī bǎ qiǎng qù, dào: wáng dà gē, zuò shén zéi shì!
公子急了,待往樓窗跳下,一望樓又高,捨不得性命,心又慌,挪不得腳步,早被皮匠劈領一把,撳在地下。忙把刀來切時,卻被婦人一把搶去,道:「王大哥,做什賊勢!」
nà pí jiàng biàn jiāng lái qí zhù, pī liǎn dūn shàng liǎng quán, gōng zǐ biàn jiào: ráo mìng!
那皮匠便將來騎住,劈臉墩上兩拳,公子便叫:「饒命!」
fù rén yòu dào: dǎ shā rén yě yào cháng mìng, bú yào mán!
婦人又道:「打殺人也要償命,不要蠻!」
gōng zǐ yòu jiào: niáng zǐ jiù mìng! zhǐ jiàn dèng shàng fàng zhe zhè fù rén yī shuāng xuě bái hǎo guǒ jiǎo, bèi pí jiàng chě guò lái, jiāng shǒu jiǎo kǔn zhù. zhè gōng zǐ jiāo xì rén, jīng dé mò xiǎng zhēng yī zhēng.
公子又叫:「娘子救命!」只見凳上放着這婦人一雙雪白好裹腳,被皮匠扯過來,將手腳捆住。這公子嬌細人,驚得莫想掙一掙。
zhèng kǔn shí, zhǐ tīng dé xiān shēng gāo gāo de chàng zhe běn dài xué guò lái, gōng zǐ biàn gāo jiào: xiān shēng jiù wǒ yī jiù!
正捆時,只聽得先生高高的唱着本待學過來,公子便高叫:「先生救我一救!」
pí jiàng dào: wǒ yě zhèng yào zhuō zhè mán zi yī tóng sòng guān! biàn tiào qǐ shēn lái, wǎng xià biàn zǒu.
皮匠道:「我也正要捉這蠻子一同送官!」便跳起身來,往下便走。
què hǎo xiān shēng zǒu dào mén qián, zhè pí jiàng yī bǎ jiū zhù, biàn shì liǎng zhǎng.
卻好先生走到門前,這皮匠一(把)揪住,便是兩掌。
qián gōng bù dào: zhè sī zhè yàng kě è!
錢公布道:「這廝這樣可惡!」
pí jiàng dào: nǐ zhè mán zi, jiào xué shēng qiáng jiān rén fù nǚ, hái yào qiáng zuǐ!
皮(匠道):「你這蠻子,教學生強姦人婦女,還要強嘴!」
qián gōng bù dào: nǎ nǎ yǒu yǒu zhè zhè yàng yàng shì?
錢公布道:「哪……哪有……有這……這樣……樣事?」
chén gōng zǐ yòu jiào: xiān shēng kuài lái! yī jié yī niǔ, liǎng gè yī tóng shàng lóu.
陳公子又叫:「先生快來!」一結、一紐,兩個一同上樓。
qián gōng bù dào: wǒ jiào nǐ bú yào zuò zhè yàng shì! lìng zūn dé zhī, lián wǒ tǐ miàn hé zài? nà pí jiàng yòu gǎn qù chén gōng zǐ shēn shàng hěn dǎ shàng jǐ xià, dào: niáng xì gè! wǒ qiān nán wàn nán tǎo dé gè lǎo mā, nǐ yào xì qú?
錢公布道:「我教你不要做這樣事!令尊得知,連我體面何在?」那皮匠又趕去陳公子身上狠打上幾下,道:「娘戲個!我千難、萬難討得個老媽,你要戲渠?」
gōng zǐ áo bù dé, dào: xiān shēng kuài jiù wǒ!
公子熬不得,道:「先生快救我!」
yě huā yàn piān qí, kuáng qiě zhe tān xiǎng.
野花艷偏奇,狂且着貪想。
làng sī chì shéng xì, jìng luò qīng sī wǎng!
浪思赤繩系,竟落青絲網!
xiān shēng biàn wèn dào: lǎo xiōng gāo xìng?
先生便問道:「老兄高姓?」
pí jiàng dào: wǒ shì hóng sān shí liù!
皮匠道:「我是洪三十六!」
xiān shēng biàn dào: hóng xiōng, yú tú suī rán fú hǎo, shí wù céng diàn wū lìng zhèng. rú jīn lǎo xiōng yǐ dǎ le qú yī dùn, kàn báo miàn ráo le qú, xià cì zài fú gǎn lái!
先生便道:「洪兄,愚徒雖然弗好,實勿曾玷污令正。如今老兄已打了渠一頓,看薄面饒了渠,下次再弗敢來!」
pí jiàng dào: cāng yíng dài wǎng zi, hǎo dà miàn pí! suī shì bù céng dào shǒu, yě chī qú qīn le liǎng gè zuǐ, dìng yòng dǎ shā!
皮匠道:「『蒼蠅戴網子,好大麵皮』!雖是不曾到手,也吃渠親了兩個嘴,定用打殺!」
qián gōng bù dào: bà, ráo le qú, děng qú zài péi lǎo xiōng lǐ bà!
錢公布道:「罷,饒了渠,等渠再陪老兄禮罷!」
pí jiàng dào: dǎ hǔ bù dǎo bèi hǔ yǎo. wǒ fú dǎ shā, dìng yòng sòng guān, lì jiè zōng àn!
皮匠道:「『打虎不倒被虎咬』。我弗打殺,定用送官,立介宗案!」
qián gōng bù dào: dào guān yě xū lián lèi zūn zhèng.
錢公布道:「到官也須連累尊正。」
pí jiàng yáo dé tóu luò dào: yě gù wù dé!
皮匠搖得頭落道:「也顧勿得!」
kuī dé fù rén dào: wǒ níng kě sǐ, jué wù dào guān gè! nǐ pà hòu huàn, xiě qú yī zhāng fú biàn, fàng le qú qù bà.
虧得婦人道:「我寧可死,決勿到官個!你怕後患,寫渠一張(伏辯),放了渠去罷。」
gōng zǐ dào: yī píng niáng zǐ!
公子道:「一憑娘子!」
qián gōng bù dào: hóng xiōng fàng qú qǐ lái xiě. pí jiàng zhǐ bù zuò shēng.
錢公布道:「洪兄放渠起來寫。」皮匠只不做聲。
qián gōng bù dào: nǐ hái yǒu shén tí mù huà me?
錢公布道:「你還有什題目話麼?」
pí jiàng dào: wǒ hái yào sān bǎi liǎng yín zi, ráo qú xìng mìng!
皮匠道:「我還要三百兩銀子,饒渠性命!」
qián gōng bù dào: nǎ dé duō ā! sòng wǔ liǎng zhé dōng péi lǐ
錢公布道:「哪得多呵!送五兩折東陪禮……」
pí jiàng biàn tiào qǐ dào: fàng pì! nǐ jiā lǎo mā guān yǔ rén xì, nà sān wǔ liǎng biàn xiē!
皮匠便跳起道:「放屁!你家老媽官與人戲,那三、五兩便歇!」
qián gōng bù dào: bú yào cū cāo.
錢公布道:「不要粗糙。」
gōng zǐ kǔn fù bù guò, biàn dào: xiān shēng, jiā tā xiē! zì shí liǎng qǐ, zhí jiā zhì yī bǎi liǎng, pí jiàng hái zuò qiāng.
公子捆縛不過,便道:「先生,加他些!」自十兩起,直加至一百兩,皮匠還做腔。
yòu kuī dé fù rén dào: méi lián chǐ, bǎ lǎo pó piàn qián, hái zhǐ gù yào! pí jiàng yǔ gōng bù pà zuò chū mǎ jiǎo lái, biàn zhù shǒu. yī shí méi xiàn qián, bǎ shēn shàng yī fú, tóu shàng zān wā dōu chú qù. xiān shēng yòu dào guǎn zhōng, jiāng tā yì pī yǒu qī bā shí liǎng wán qì shǒu juàn, dōu yā zài tā jiā, xiàn sān rì nèi yín shú, cái fàng chén gōng zǐ qǐ lái, shǒu jiǎo yǐ má le. yòu ná le yī zhī làn tóu bǐ, yī zhāng zhǐ, yào tā xiě. gōng zǐ méi nài hé, zhǐ de suí zhe pí jiàng kǒu lǐ shuō xiě qù:
又虧得婦人道:「沒廉恥,把老婆騙錢,還只顧要!」皮匠與公布怕做出馬腳來,便住手。一時沒現錢,把身上衣服,頭上簪、穵都除去。先生又到館中,將他衣、被、有七、八十兩玩器、手卷,都押在他家,限三日內銀贖,才放陳公子起來,手腳已麻了。又拿了一枝爛頭筆,一張紙,要他寫。公子沒奈何,只得隨着皮匠口裡說寫去:
lì fú biàn rén chén mǒu, bù hé yú jīn sì yuè niàn sān rì, kuī jiàn lín rén cén shì pō yǒu zī sè, xī tú jiān sù, dāng bèi yī fū hóng sān shí liù ná zhù, yào xíng sòng guān. shì mǒu qíng jí, yāng qiú qīn rén qián mǒu qiú shì, rú huò bù quān, réng xíng kuī cì, tīng píng gào lǐ. lì cǐ fú biàn shì shí.
立伏辨人陳某,不合於今四月廿三日,窺見鄰人岑氏頗有姿色,希圖奸宿,當被伊夫洪三十六拿住,要行送官。是某情急,央(求)親人錢某求釋,如□(或)不悛,仍行窺伺,聽憑告理。立此伏辨是實。
xiě dào tīng píng gào lǐ chù, pí jiàng hái niàn liǎng jù dào: rú cén shì zāo bī yuán wén quē shī bù fèn, zhì shēng shì duān, yì mǒu dǐ cháng. chén gōng zǐ yě dài xià bǐ, dǎo shì qián gōng bù dào: zhè shì duàn méi yǒu de, bù xiāo xiě. bù xiě le. gōng zǐ yǔ qián gōng bù jù yā le zì, fāng dé chū mén.
寫到「聽憑告理」處,皮匠還念兩句道:「如岑氏遭逼(原文缺失)(不)憤,致生事端,亦某抵償。」陳公子也待下筆,倒是錢公布道:「這事斷沒有得,不消寫。」不寫了。公子與錢公(布)俱押了字,方得出門。
nà chén gōng zǐ mǎn liǎn cán huáng, qián gōng bù yuán wén quē shī yòu lù shàng dòng nán dào: lèi tā shòu qì, lèi tā péi kǒu fēn chāi, hòu shēng jiā gàn zhè yàng méi yào jǐn shì! chén gōng zǐ mò mò wú yán. dào de fáng zhōng, fáng zhōng yǐ shōu shí dé qìng jǐn. zhǐ de huí jiā duì tā qī shuō, mǒu hǎo yǒu yào jiāng tián gài yín bǎi liǎng, piàn dé chū lái.
那陳公子滿臉慚惶,錢公布(原文缺失)(又)路上動喃道:累他受氣,累他陪口分拆,後生家幹這樣沒要緊事!陳公子默默無言。到得房中,房中已(收)拾得罄盡。只得回家對他妻說,某好友要將田戤(銀)百兩,騙得出來。
guǒ shì xiān shēng qù le bàn rì. suí zhe rén bǎ yī fú shū wán dōu yī yī bān lái. zhǐ shuō fù rén liú zhù le jīn wā yù zān, shuō bù céng yǒu.
果是先生去了半日。隨着人把衣服、書玩都一一搬來。只說婦人留住了金穵、玉簪,說不曾有。
cì rì lián pí jiàng fū fù jù yǐ bān qù. gōng zǐ shèn shì huān xǐ, dào: shěng de ná zhè zhāng fú biàn zài cǐ jié chí wǒ. bù zhī lǐ biān yǒu xǔ duō wěi qū.
次日連皮匠夫婦俱已搬去。公子甚是歡喜,道:「省得拿這張伏辨在此劫持我。」不知裡邊有許多委曲。
niàn sì rì chén gōng zǐ huí jiā qù shè chù yín zi, tā jiù àn dì dào pí jiàng jiā qù, fēn le zhè xiē wù jiàn, zhǐ jiǎn hǎo yù píng gǔ lú hǎo shǒu zhóu xiù huí guǎn zhōng, yòu chī le tā yī gè féi dōng.
廿四日陳公子回家去設處銀子,他就暗地到皮匠家去,分了這些物件,只撿好玉瓶、古爐、好手軸袖回館中,又吃了他一個肥東。
dào le niàn wǔ rì, chén gōng zǐ ná le yín, dào guǎn jiāo fù qián gōng bù, dào: xiān shēng, yín zi yǐ yǒu le, kuài qù shú lái, pà lǎo fù dào guǎn bù jiàn zhè xiē wán wù shēng yí!
到了廿五日,陳公子拿了銀,到館交付錢公布,道:「先生,銀子已有了,快去贖來,怕老父到館不見這些玩物生疑!」
gōng bù dào: wǒ jiù qù! zhǐ shì nǐ tè lǎo shí, zěn dōu shì wén yín? nǐ kě shōu qù shí liǎng, wǒ zhǐ ná jiǔ shí liǎng qù. bāo nǐ shú lái. dǎ fā tā chū fáng, jiù jiāng jiǔ shí liǎng yín zi shōu rù shū xiāng, bǎ zhè jǐ jiàn wán wù, dài dào pí jiàng jiā, huāng huāng zhāng zhāng de jìng rù lǐ biān.
公布道:「我就去!只是你忒老實,怎都是紋銀?你可收去十兩,我只拿九十兩去。包你贖來。」打發他出房,就將九十兩銀子收入書箱,把這幾件玩物,帶到皮匠家,慌慌張張的逕入裡邊。
pí jiàng dào: yín zi lái le me?
皮匠道:「銀子來了麼?」
qián gōng bù dào: hái yào yín zi? nà rì wǒ zhè jié shì zhòng xiǎo sī dōu fēn fù le, dú bù céng fēn fù dé yī gè, bèi tā jìng duì zhǔ mǔ shuō le. zhǔ mǔ gào sù le chén fù shǐ, zuó rì biàn jiào le chén gōng zǐ huí qù, shuō tā bù kěn, jīn rì qīn zì fǔ jiān xià zhuàng, lián gōng zǐ dōu gào zài lǐ biān, shuō nǐ shè jú kuāng zhà, míng rì zhǔn zhǔn chà gōng lái. wǒ xiǎng zhè shì, zěn hǎo wǒ dé qián lèi nǐ shòu hài? gù cǐ bǎ zhè xiē wù jiàn dōu guī le nǐ, bǎ nǐ zuò guān sī běn, zhǐ bú yào chě wǒ zài lǐ biān!
錢公布道:「還要銀子?那日我這節事眾小廝都吩咐了,獨不曾吩咐得一個,被他竟對主母說了。主母告訴了陳副使,昨日便叫了陳公子回去,說他不肯,今日親自府間下狀,連公子都告在裡邊,說你設局誆詐,明日准准差公來。我想這事,怎好我得錢累你受害?故此把這些物件都歸了你,把你作官司本,只不要扯我在裡邊!」
pí jiàng biàn diē jiǎo dào: zhè yuán shì nǐ jiào wǒ de, rú jīn zhè xiē wù jiàn, dào guān dōu yào zhuī chū qù, bǎ wǒ hé yòng?
皮匠便跌腳道:「這原是你教我的,如今這些物件,到官都要追出去,把我何用?」
fù rén dào: wǒ jiào nǐ bú yào zuò zhè shì, rú jīn zán yī? hái shì nǐ nóng tóng wǒ jiāng zhè duō ā wù jiàn, dào chén yá chū shǒu biàn bà!
婦人道:「我叫你不要做這事,如今咱伊?還是你儂同我將這多呵物件,到陳衙出首便罷!」
qián gōng bù dào: zhè ná tóu tào jiā dài, wù kě! wù kě! chén lǎo xiān shēng zhǐ wèi qián, nǐ bù ruò bǎ gè xiē wù jiàn hái le chén gōng zǐ, děng qú hái zi yé, biàn wú huà zāi, biàn gōng chāi lái, nǐ zàn duǒ yī duǒ biàn liǎo!
錢公布道:「這『拿頭套枷戴』,勿可!勿可!陳老先生只為錢,你不若把個些物件還了陳公子,等渠還子爺,便無話哉,便公差來,你暫躲一躲便了!」
pí jiàng hái méi zhǔ yì, dào shì fù rén lì dìng zhǔ yì jiāo hái, zhǐ luò de jǐ liǎng chén gōng zǐ àn yǔ tā de yín zi, qián gōng bù zì zhe rén bān huí le. tā fū qī liǎng gè jì yì, pà yí dào guān yào nán wèi, kǔ shǐ jiā sī wú xiē, biàn shōu shí zuò yī dān ér, liǎng gè táo wǎng tā xiāng, shí hé cháng dé zhè jiǔ shí liǎng yín zi, yuán wén quē shī lēi tā zān wā?
皮匠還沒主意,到是婦人立定主意交還,只落得幾兩陳公子暗與她的銀子,錢公布自着人搬回了。他夫妻兩個計議,怕一到官要難為,苦使家私無些,便收拾做一擔兒,兩個逃往他鄉,實何嘗得這九十兩銀子,(原文缺失)(勒他)簪、穵?
dào wǔ jié biān, xiān shēng huí, chén gōng zǐ bǎ cún xià shí liǎng yín zi yuán wén quē shī fēn wǔ liǎng sòng tā, yòu sòng jǐ jiàn wán qì, bǐ cǐ xiāng wàng. zhí zhì wǔ jié hòu yuán wén quē shī fù dào guǎn, shī shēng yuè jiā xiāng de.
到午節邊,先生回,陳公子把存下十兩銀子(原文缺失)(分五)兩送他,又送幾件玩器,彼此相忘。直至午節後(原文缺失)(復到)館,師生越加相得。
yī rì liǎng gè zài zhú yīn zhōng xián tán, zhǐ jiàn zhú jìng liǎng gè rén zǒu jiāng jìn lái, yào jiàn qián xiàng gōng yǔ chén xiàng gōng.
一日兩個在竹陰中閒談,只見竹徑兩個人走將進來,要見錢相公與陳相公。
qián gōng bù dào: shì shén me rén? liǎng gè jù pī zhe shān ér yǔ tā xiāng jiàn.
錢公布道:「是什麼人?」兩個俱披着衫兒與他相見。
nà liǎng rén dào: xiǎo rén shì běn fǔ xíng tīng, yǒu shì lái jiàn èr wèi xiàng gōng.
那兩人道:「小人是本府刑廳,有事來見二位相公。」
qián gōng bù dào: xíng tīng yǒu shén shì lái jiàn wǒ men?
錢公布道:「刑廳有什事來見我們?」
nà liǎng rén dào: xiǎo kě táng tū, qián xiàng gōng bù huì liú chén xiàng gōng bù huì biāo me?
那兩人道:「小可唐突,錢相公不諱流、陳相公不諱鑣麼?」
qián gōng bù dào: zhèng shì.
錢公布道:「正是。」
liǎng rén dào: zhè děng xiǎo kě lái dé bù chà le! běn zhǔ fèng yǒu àn yuàn pī zhǔn hóng sān shí liù gào cí, tè lái fèng qǐng èr wèi xiàng gōng.
兩人道:「這等小可來得不差了!本主奉有按院批准洪三十六告詞,特來奉請二位相公。」
qián gōng bù dào: wǒ men bìng bù xiǎo zhè shì. chén gōng zǐ zǎo yǐ liǎn sè jīng bái le.
錢公布道:「我們並不曉這事。」陳公子早已臉色驚白了。
zhǐ jiàn nián jì lǎo chéng gōng chāi dào: qián rì nà yuán gào lái qǐng fēng tiáo qù fēng shī guān, liǎng zài xià céng huì lái, dào nà gè pí jiàng, chén xiàng gōng yǐ shì qiáng jiān tā qī cén shì, yǐ zhì shēn sǐ.
只見年紀老成公差道:「前日那原告來請封條去封屍棺,兩在下曾會來,道那個皮匠,陳相公倚勢強姦他妻岑氏,以致身死。」
qián gōng bù dào: zhuō jiān jiàn shuāng, yǒu hé píng zhèng?
錢公布道:「『捉姦見雙』,有何憑證?」
nà hòu shēng gōng chāi dào: qǐ yǒu wú píng zhī lǐ, tā dào yǒu chén xiàng gōng de fú biàn, mǎi qiú de yín zi yǔ qián xiàng gōng guò fù zhè shì èr wèi xiàng gōng zì yǔ tā fēn lǐ, bù gàn èr zài xià shì. chén gōng zǐ tīng dé shì bī zhēn, dī le tóu sī xiǎng, bù fā yī yán.
那後生公差道:「豈有無憑之理,他道有陳相公的伏辨,買求的銀子與錢相公過付;這事二位相公自與他分理,不干二在下事。」陳公子聽得事逼真,低了頭思想,不發一言。
gōng bù dào: guān chāi lì chà, lái rén bù chà, qiě bèi fàn! chén gōng zǐ jiào bǎi fàn zài shuǐ yuán wén quē shī gé, wèn tā liǎng gè xìng míng: yī gè xìng wú míng jiāng, hào yǎng pō yī gè xìng féng míng yuán wén quē shī dé, hào jìng xī. liǎng gè lüè qiān yī qiān, biàn zuò shàng biān.
公布道:「官差、吏差,來人不差,且備飯!」陳公子叫擺飯在水(原文缺失)(閣),問(他)兩個姓名:一個姓吳名江,號仰坡;一個姓(馮名)(原文缺失)(德),號敬溪。兩個略謙一謙,便坐上邊。
zài xí shàng jiǎ sī wén, bù dà chī, yòu diào wén dàn, dào: chǎng tīng zhǔ jí shì gōng míng, jí zhòng sī wén, èr wèi qù jiàn, bì dìng zhōu xuán kuàng yǒu lìng zūn lǎo yé fēn shàng, zhè mán zi sān yuán wén quē shī shí bǎn, yī míng lǎo tú wěn wěn. èr zài xià méi yǒu gè bù xiào láo, jiù shì liǎng bān mén shàng yī yīng rén, ruò shì liǎng zài xià guǎn de, biàn méi gǎn lái zuò shēng, jiù shì wǔ zuò, yě tīng liǎng zài xià shuō de.
在席上假斯(文),不大吃,又掉文淡,道:「敞廳主極是公明,極重斯文,二位去見,必定周旋;況有令尊老爺分上,這蠻子三(原文缺失)(十板),一名老徒穩穩。二在下沒有個不效勞,就是兩(班)門上一應人,若是兩在下管的,便沒敢來做聲,就(是)仵作,也聽兩在下說的。」
chī le bàn rì, jiǎ qǐ shēn gào cí, qián gōng bù jiǎ xiāng liú, féng jìng xī dào: zhèng shì, rǎo le bàn rì, pái yě bù sòng kàn yī kàn, dǎo shì bái bǔ le. huǒ jì kàn pái suī yǒu gè lì, rú jīn èr wèi xiàng gōng qíng miàn zhōng, qiě xiān sòng kàn! wú yǎng pō biàn zài pái bāo zhōng jiǎn chū yī zhāng zhǐ pái lái, shuāng shǒu dì yǔ qián gōng bù, gōng bù biàn yǔ chén gōng zǐ tóng kàn, shàng xiě dào:
吃了半日,假起身告辭,錢公布假相留,馮敬溪道:「正是,擾了半日,牌也不送看一看,倒是白捕了。夥計看牌雖有個例,如今二位相公情面中,且先送看!」吳仰坡便在牌包中檢出一張(紙)牌來,雙手遞與錢公布,公布便與陳公子同看,上(寫)道:
shào xìng fǔ lǐ xíng tīng wèi jiān shā shì: běn yuè chū liù rì, méng zhè jiāng xún àn yù shǐ mǎ, pī zhǔn shān yīn xiàn gào rén hóng sān shí liù gào cí dào tīng, hé xíng jū shěn. wèi cǐ, yǎng yì jí jū hòu kāi rén fàn, fù tīng yán shěn wú wéi. xū zhì pái zhě. jì jū: chén biāo qián liú jù bèi fàn zhāng dé chāng cén yán jù gàn zhèng, hóng sān shí liù yuán gào chāi rén wú jiāng
紹興府理刑廳為姦殺事:本月初六日,蒙浙江巡按御史馬,批准山陰縣告人洪三十六告詞到廳,合行拘審。為此,仰役即拘後開人犯,赴廳研審(無)違。須至牌者。計拘:陳鑣 錢流(俱被犯)張德昌 岑 岩(俱干證),洪三十六(原告)差人吳江
qián gōng bù kàn le, jiāng lái sòng hái, dào: zhāng cén liǎng gè shì shén me rén?
錢公布看了,將來送還,道:「張、岑兩個是什麼人?」
wú yǎng pō dào: shì tā qīn lín. shuō bà, shī shēng liǎng gè jì yì, sòng tā chāi shǐ qián, shì liù liǎng zuò shí liǎng.
吳仰坡道:「是他親鄰。」說罷,師生兩個計議,送他差使錢,是六兩作十兩。
qián gōng bù dào: ná bù chū. jiā dào jiǔ liǎng zuò shí wǔ liǎng.
錢公布道:「拿不出。」加到九兩作十五兩。
qián gōng bù dì qù, nà wú yǎng pō dì yǔ féng jìng xī, dào: huǒ jì, èr wèi xiàng gōng shèng yì, nǐ shōu le.
錢公布遞去,那吳仰坡遞與馮敬溪,道:「夥計,二位相公盛意,你收了。」
nà féng jìng xī niē zài shǒu zhōng, dào: duō xiè èr wèi xiàng gōng, bù zhī shì nǎ yī wèi jiàn huì de? liǎng zài xià dá yī chà fēi shì xiǎo kě yuán shì jiē lǎo yé zhǎng chà, yòu yāng mén guān yǔ guǎn jiā chèn fù, yòng le yī èr shí liǎng, cái dé dào shǒu, zěn qīng qīng yì yì ná chū zhè gè bāo ér qīn? yě xū kàn lǐ xíng tīng sān gè zì!
那馮敬溪捏在手中,道:「多謝二位相公,不知是哪一位見惠的?兩在下達一差非是小可;原是接老爺長差,又央門官與管家襯副,用了一二十兩,才得到手,怎輕輕易易拿出這個包兒親?也須看『理刑廳』三個字!」
wú yǎng pō dào: huǒ jì, zhè shì kàn pái bāo ér, ruò shuō chāi shǐ qián, bì jìng wǒ nǐ èr rén, yī rén yī gè cái zhǔ!
吳仰坡道:「夥計,這是看牌包兒,若說差使錢,畢竟我、你二人,一人一個財主!」
chén gōng zǐ tīng le mù dāi, qián gōng bù fù ěr dào: kǒu dà, zěn me chù?
陳公子聽了木呆,錢公布附耳道:「口大,怎麼處?」
chén gōng zǐ dào: dàn píng xiān shēng, jīn rì qiě dǎ fā tā qù!
陳公子道:「但憑先生,今日且打發他去!」
qián gōng bù dào: zhè bú shì shén chāi shǐ qián, yīn guǎn zhōng yǒu màn.
錢公布道:「這不是什差使錢,因館中有慢。」
wú yǎng pō biàn chā yī jù dào: zhè děng, míng rì chén yé nà biān qù lǐng shǎng bà!
吳仰坡便插一句道:「這等,明日陳爺那邊去領賞罷!」
chén gōng zǐ máng dào: bú yào qù, zhǐ dào zhè xiāng lái!
陳公子忙道:「不要去,只到這廂來!」
qián gōng bù dào: yīn màn, yǐ cǐ zhé dōng, chāi shǐ hòu rì le luò.
錢公布道:「因慢,以此折東,差使後日了落。」
wú yǎng pō dào: bì zhǔ shèn shì xìng jí, hóng sān shí liù yòu zài nà xiāng cuī jiǎn shī, èr wèi xiàng gōng tóu dào le ruò bù chū qù, bì zhǔ chū wén shū dào xué dào shēn qǐng, kǒng liǎng zài xià yě fú chí bù dé!
吳仰坡道:「敝主甚是性急,洪三十六又在那廂催檢屍,二位相公投到了若不出去,敝主出文書到學道申請,恐兩在下也扶持不得!」
qián gōng bù dào: qiě dān yán liǎng rì!
錢公布道:「且耽延兩日!」
liǎng gè chāi rén biàn qǐ shēn zuò bié, dào: zhè děng hòu rì huì.
兩個差人便起身作別,道:「這等後日會。」
yǐn ruò zhǎng jīng xī, tān rú shuò shǔ néng.
飲若長鯨吸,貪如碩鼠能。
cóng jiào wǎn dà hǎi, xī hè zhèng nán píng!
從教挽大海,溪壑正難平!
sòng le liǎng gè chāi rén chū qù, qián gōng bù lián shēng tàn qì, dào: bà le, zhè qián chéng dìng yòng sòng le! yòu duì chén gōng zǐ dào: zhè shì nòng dé zhuō, xū qiú lìng yuè lìng zūn jiě fēn.
送了兩個差人出去,錢公布連聲嘆氣,道:「罷了,這前程定用送了!」又對陳公子道:「這事弄得拙,須求令岳、令尊解紛。」
chén gōng zǐ dào: jiā fù zhī dào dìng yòng dǎ shā, hái shì xiān shēng zhōu zhī.
陳公子道:「家父知道定用打殺,還是先生周支。」
gōng bù dào: wǒ zěn zhōu zhī dé? xū qiú kǒng fāng! rú jīn ruò shì mǎi shàng bù mǎi xià zuò, tuī guān xiàng tiē ròu èn, shǎo yě de qiān jīn jiǎn shī wǔ zuò yě de sān bǎi gè rì pù táng yě yào bǎi lái liǎng zài dé èr sān bǎi liǎng mǎi zhǔ zhè biān lín lǐ kě yǐ shèng tā, zhè shì yī zhāo. kǒng pà tā yòu qù bié chù gào. ruò shàng hé xià mù zuò, shàng biān yāng le fēn shàng, xià biān yě yǔ hóng sān shí liù jiǎng le, tǎo chū le nà zhāng fú biàn, mǎi le yìng zhèng, shuō tā zì yīn fū qī zhēng ōu shēn sǐ, zhāo le wū, kě yě de qiān yú jīn!
公布道:「我怎周支得?須求孔方!如今若是買上不買下做,推官向貼肉摁,少也得千金;檢屍仵作也得三百;個日鋪堂也要百來兩;再得二、三百兩買囑這邊鄰里可以勝他,這是一着。恐怕他又去別處告。若上和、下睦做,上邊央了分上,下邊也與洪三十六講了,討出了那張伏辨,買了硬證,說他自因夫妻爭毆身死,招了誣,可也得千餘金!」
chén gōng zǐ dào: zěn bù jiàn guān, miǎn zhì fù qīn dé zhī fāng hǎo.
陳公子道:「怎不見官,免致父親得知方好。」
qián gōng bù yǎo zhǐ dào: zhè dà nán! xiǎng le yòu xiǎng, dào: yǒu gè jī huì, mù jīn lǐ jié tuī xíng qǔ, nǐ rú jīn kuāng dé èr bǎi liǎng yín yǔ chāi rén, jiào tā huí nǐ zài jīng zhōng lìng yuè chù, wǒ yóu xué sū zhōu, lǐ biān hái yào yī gè sān bǎi jīn fēn shàng, bù rán jié tuī yí wǒ yuán wén quē shī. men táo tuō, shū fáng zhōng yě de èr bǎi shí yín, jiào tā gē qǐ mò cuī. hóng sān shí liù chù dé wǔ qī bǎi jīn, yǔ tā jiǎng jué sī hé, bú yào cuī zhuàng. dài dào xīn jiù jiāo jiē, zài yǔ chāi rén yǔ shū fáng jiǎng, jìng zì mǒ shā, zhè kě yǐ bù jiàn guān. dàn zhè xiàng yín zi jiù yào de, rú hé shì hǎo? hái zài dé yī gè yá mén zhōng shú de qù zuò shì fāng hǎo.
錢公布咬指道:「這大難!」想了又想,道:「有個機會,目今李節推行取,你如今匡得二百兩銀與差人,教他回你在京中令岳處,我遊學蘇州,裡邊還要一個三百金分上,不然節推疑我(原文缺失)。(們逃脫),書房中也得二百時銀,教他擱起莫催。洪三十六(處)得五、七百金,與他講絕、私和,不要催狀。待到新舊(交)接,再與差人、與書房講,竟自抹殺,這可以不見官。但這項銀子就要的,如何是好?還再得一個衙門中(熟)的去做事方好。」
chén gōng zǐ dào: yòu qù yāng rén zhāng yáng, zhǐ lèi xiān shēng bà! dàn jí qiè rú hé dé zhè yín zi?
陳公子道:「又去央人彰揚,只累先生罷!但急切如何得這銀子?」
qián gōng bù dào: zhè xū bù zài wǒ, nǐ zì jiā shēng jì cè, huò zhě qīn yǒu chù jiè dài xiē.
錢公布道:「這須不在我,你自家生計策,或者親友處借貸些。」
chén gōng zǐ dào: rú jīn zhè xiē xiāng shēn rén jiā, qiàn tā de rú huǒ zhī bī, jiè yǔ tā qí lěng rú bīng, shuí rén kěn jiè?
陳公子道:「如今這些鄉紳人家,欠他的如火之逼,借與他其冷如冰,誰人肯借?」
qián gōng bù dào: zì gǔ dào: ér nǚ zhī qíng, fū qī zhī qíng. nǐ hái dào jiā zhōng jì yì, huò zhě lìng táng yǒu xiē sī fáng, lìng zhèng jià zī shǎo kě zhī chí. hòu rì chāi rén jiù lái le, bèi tā bī dào fǔ qián, sì zūn yǒu lìng zūn tǐ miàn, tǎo bǎo, zhè yě hái hǎo. ruò dào rén mìng shì dà, yī luò jiān, zhè shǐ fèi hái duō, nǐ zì yào shàng jǐn!
錢公布道:「自古道:『兒女之情,夫妻之情。』你還到家中計議,或者令堂有些私房,令正嫁貲少可支持。後日差人就來了,被他逼到府前,四尊有令(尊體)面,討保,這也還好。若道人命事大,一落監,這使費(還)多,你自要上緊!」
chén gōng zǐ sī liang wú jì, zhǐ de huí jiā. zǒu dào fáng, ná lái chá shuǐ, zhǐ shì bù chī, mèn mèn hūn hūn, jiù wàng chuáng zhōng shuì qù.
陳公子思量無計,只得回家。走到房,拿來茶水,只是不吃,悶悶昏昏,就望床中睡去。
tā fū fù shì guò dé jí ēn ài de, jiàn tā zhè gè guāng jǐng, biàn lái wèn tā dào: shì zhe shén shì lái?
他夫婦是過得極恩愛的,見他這個光景,便來問他道:「(是)着什事來?」
zhǐ jiàn chén gōng zǐ dào: shì wǒ zuò shì chà, zhǐ chú yī sǐ!
只見陳公子道:「是我作事差,只除一死!」
lǐ xiǎo jiě dào: shén shì dào sǐ de tián dì? shuō lái!
□(李)小姐道:「什事到死的田地?說來!」
chén gōng zǐ yuán wén quē shī zhǐ shì shì lèi bù shuō.
陳公子(原文缺失)(只是拭淚)不說。
lǐ xiǎo jiě dào: yā huán, jiào shū tóng lái wǒ wèn tā!
李小姐道:「丫鬟,叫書童來我問他!」
chén gōng zǐ dào: bú yào jiào, zhǐ shì shuō lái nǎi xiān yào guài wǒ!
陳公子道:「不要叫,只是說來妳先要怪我!」
lǐ xiǎo jiě dào: duàn bù guài nǐ! chén gōng zǐ biàn jiāng qián rì bèi pí jiàng bī zhà, rú jīn tā qī sǐ gào zhuàng, yǔ xiān shēng jì yì shì dōu shuō le.
李小姐道:「斷不怪你!」陳公子便將前日被皮匠逼詐,如今他妻死告狀,與先生計議事都說了。
lǐ xiǎo jiě yě biàn jīng dāi, dào: yīn jiān zhì sǐ, shì yào cháng mìng de, rú hé shì hǎo!
李小姐也便驚呆,道:「因奸致死,是要償命的,如何是好!」
chén gōng zǐ yuè fā liú lèi dào: wǒ zhǐ shì yuán wén quē shī yī sǐ!
陳公子越發流淚道:「我只是(原文缺失)(一)死!」
lǐ xiǎo jiě dào: ruò shuō zhàng rén zài jiā, jiào tā yǔ nǐ fù qīn qù jiǎng, hái shì bái fēn shàng, hǎo zuò. ruò shuō yào èr sān qiān yín zi, biàn wǒ yǒu xiē, dōu jiāng lái shēng fàng, xiāng zhōng bù guò yī èr bǎi, shǒu shì yī shí diǎn huàn bù jí, mǔ jiā yòu dōu suí rèn, wú kě duō nuó, zěn shēng lái dé? bù ruò xiān jiāng wǒ shēn biān yín zi, qiě qù le luò chāi rén, dài wǒ yǔ pó pó zài chù!
李小姐道:「若說丈人在家,教他與你父親去講,還是白分上,好做。若說要二、三千銀子,便我有些,都將來生放,箱中不過一、二百,首飾一時典換不及,母家又都隨任,無可掇挪,怎生來得?不若先將我身邊銀子,且去了落差人,待我與婆婆再處!」
kě xiào chén gōng zǐ shì jiāo yǎng guàn de, zhè yī jīng yǔ chóu, biàn guǒ rán bìng qǐ, xiān jiāng yín zi jì yǔ qián gōng bù, jiào tā bù zhì, zì jǐ fū qī, zài jiā zhōng àn dì zhe rén dào huàn shǒu shì, yī liǎng de yě de wǔ qián, zhé le hǎo xiē.
可笑陳公子是嬌養慣的,這一驚與愁,便果然病起,先將銀子寄與錢公布,教他布置,自己夫、妻,在家中暗地着人倒換首飾,一兩的也得五錢,折了好些。
nà biān qián gōng bù yòu xuě piàn bān zì ér lái, dào: hóng sān shí liù yòu jù zhuàng diào shī guān, fáng lǐ yào chū wéi xiàn. zhēn shì jiāo shā!
那邊錢公布又雪片般字兒來,道:「洪三十六又具狀吊屍棺,房裡要出違限。」真是焦殺!
zhè biān chén gōng zǐ shēng mǔ dù shì, wén dé tā bìng, zì dào fáng lái, xí fù yíng zhe, wèn dào: wèi shén hū rán bìng qǐ lái?
這邊陳公子生母杜氏,聞得他病,自到房來,媳婦迎着,問道:「為什忽然病起來?」
lǐ xiǎo jiě dào: shì gè sǐ zhèng, zhǐ shì yín zi yī dé!
李小姐道:「是個死症,只是銀子醫得!」
dù shì dào: shì shén huà?
杜氏道:「是什話?」
lái dào chuáng biān, kàn le ér zǐ dào: ér! nǐ shén bìng? chén gōng zǐ yě zhǐ bù yīng, lǐ xiǎo jiě yào shuō shí, tā yòu yáo tóu.
來到床邊,看了兒子道:「兒!你什病?」陳公子也只不應,李小姐(要)說時,他又搖頭。
dù shì dào: zhè shén yuán gù?
杜氏道:「這什緣故?」
lǐ xiǎo jiě dào: dí qīn de mǔ qīn, biàn shuō hé fáng!
李小姐道:「嫡親的母親,便說何妨!」
biàn jiāng qián shì, xì xì shuō le yī biàn, dào: gù cǐ wǒ shuō shì sǐ zhèng, zhǐ yào yín zi.
便將前事,細細說了一遍,道:「故此我說是死症,只要銀子。」
dù shì tīng le, bù jué chī le yī jīng, dào: ér zi, nǐ zhēn fàn le sǐ zhèng le! wǒ jì dé wǒ suí nǐ fù qīn zài guān nèi zuò xún dào shí, yě shì yī gè méi yào jǐn hòu shēng, kàn de yī gè guǎ fù shēng de biāo zhì, chuàn tōng yī gè ní gū, piàn dào ān zhōng, qī jiān le tā. guǎ fù hán xiū zì yì, tā jiā gào zhuàng, xiàn guān shěn shí, jiě dào nǐ fù qīn nà biān, yě yǒu fèn shàng, nǐ fù qīn guài tā huài rén jié, zhì tā sǐ, yǔ ní gū gè dǎ sì shí, dēng shí dǎ sǐ, zhè shì wǒ zhī dào de, zěn jīn rì nǐ yòu zuò zhè shì? nǐ yào yín zi, nǐ fù qīn xiàng zuò qīng guān, zěn yǒu de dào wǒ? jiù nǐ yòng qián zhēng de xìng mìng chū lái, fù qīn guài nǐ bài huài tā mén fēng, liào yě bù qīng fàng nǐ! tàn yī kǒu qì dào: wǒ yě kōng yǎng le nǐ yī chǎng! lì qǐ shēn qù le.
杜氏聽了,不覺吃了一驚,道:「兒子,你真犯了死症了!我記得我隨你父親在關內做巡道時,也是一個沒要緊後生,看得一個寡婦生得標緻,串通一個尼姑,騙到庵中,欺奸了她。寡婦含羞自縊,她家告狀,縣官審實,解到你父親那邊,也有分上,你父親怪他壞人節,致他死,與尼姑各打四十,登時打死,這是我知道的,怎今日你又做這事?你要銀子,你父親向做清官,怎有得到我?就你用錢掙得性命出來,父親怪你敗壞他門風,料也不輕放你!」嘆一口氣道:「我也空養了你一場!」立起身去了。
dào wǎn jiān, qiān sī wàn xiǎng, yī gè bù kuài huó qǐ lái, jìng zì xuán liáng yì sǐ. zhèng shì:
到晚間,千思萬想,一個不快活起來,竟自懸樑縊死。正是:
shì dú xīn kōng qiè, fú wēi jì mò chóu.
舐犢心空(切),扶危計莫籌。
kě lián bó mìng qiè, hún rào jǐn liáng tóu.
可憐薄命妾,魂繞盡梁頭。
dào de cì rì, yā huán jiàn le, máng bào chén fù shǐ, chén fù shǐ máng lái kàn shí, guǒ shì yì sǐ, bù zhī shén me yuán gù.
到得次日,丫鬟見了,忙報陳副使,陳副使忙來看時,果是縊死,不知什麼緣故。
máng jiào liǎng gè fú shì yā huán qīn wèn shí, dào: bù zhī! zài sān yào kǎo dǎ, yī gè bì wú yā tóu dào: rì jiān huān huān xǐ xǐ de, zì kàn dà xiàng gōng huí lái, biàn zhè děng bù kuài chī wǎn fàn shí, zhǐ tàn yī kǒu qì dào: kàn tā sǐ bù rěn, yào jiù tā bù néng. zhǐ zhè liǎng jù huà!
忙叫兩個服侍丫鬟親問時,道:「不知!」再三要拷打,一個碧梧丫頭道:「日間歡歡喜喜的,自看大相公回來,便這等不快;吃晚飯時,只嘆一口氣道:『看他死不忍,要救他不能。』只這兩句話!」
chén fù shǐ xiǎng dào: wèi ér zi bìng, yě bù bì rú cǐ. zhèng zuò zài lóu shàng xiǎng, cǐ shí chén gōng zǐ jù zài fáng zhōng lái kàn, chén gōng zǐ fǔ zhe shī zài nà biān kū. zhǐ jiàn shū fáng zhōng xiǎo sī shū tóng, zǒu dào chén gōng zǐ shēn biān, jiàn tā kū, yòu suō le kāi qù. zhí dài kū wán le, cù dào shēn biān, dì yī gè zì yǔ tā, bù qī bèi chén fù shǐ kàn jiàn, wèn dào: shì shén me zì, zhè děng jǐn yào?
陳副使想道:「為兒子病,也不必如此。」正坐在樓上想,此時陳公子俱在房中來看,陳公子撫着屍在那邊哭。只見書房中小廝書童,走到陳公子身邊,見他哭,又縮了開去。直待哭完了,蹴到身邊,遞(一)個字與他,不期被陳副使看見,問道:「是什麼字,這等緊要?」
shū tóng dào: méi shén zì.
書童道:「沒什字。」
wèn gōng zǐ, gōng zǐ yě dào: méi yǒu.
問公子,公子也道:「沒有。」
chén fù shǐ biàn yí, ná guò shū tóng yào dǎ, zhǐ de shuō: qián xiàng gōng zì ér.
陳副使便疑,拿過書童要打,只得說:「錢相公字兒。」
chén fù shǐ biàn tǎo lái kàn, gōng zǐ dào: shì méi jǐn yào shì. fù shǐ dìng yào bī lái, què jiàn shàng biān xiě dào: chāi rén cuī tóu wén shén jí, kě jí chū yī yì!
陳副使便討來看,公子道:「是沒緊要事。」副使定要逼來,卻見上邊寫道:「差人催投文甚急,可即出一議!」
chén fù shǐ jiàn le dào: wǒ dào bì yǒu shén shì! wèn gōng zǐ shí, gōng zǐ zhǐ de zhí zòu.
陳副使見了道:「我道必有什事!」問公子時,公子只得直奏。
chén fù shǐ tīng le dà nǎo, jiāng gōng zǐ dǎ shàng èr sān shí, yào xíng dǎ sǐ, bù liú yǔ yǒu sī zhèng fǎ.
陳副使聽了大惱,將公子打上二、三十,要行打死,不留與有司正法。
què shì lǐ xiǎo jiě guì xià wèi tā tǎo ráo dào: wáng guò nǎi nǎi zhǐ zhè yī diǎn gǔ xuè, hái qiú lǎo yé liú tā!
卻是李小姐跪下為他討饒道:「亡過奶奶只這一點骨血,還求老爺留他!」
chén fù shǐ kū jiāng qǐ lái, yī miàn dǎ diǎn guān mù bìn liàn, yī miàn biàn xiǎng jiù ér zi zhī jì, wèn gōng zǐ dào: fù rén shì běn rì yì sǐ de me?
陳副使哭將起來,一面打點棺木殯殮,一面便想救兒子之計,問公子道:「婦人是本日縊死的麼?」
gōng zǐ dào: shì hòu sān rì bān qù, nà shí hái wèi sǐ. chū shí rì chāi rén lái, shuō shì sǐ le, gào zhuàng.
公子道:「事後三日搬去,那時還未死。初十日差人來,說是死了,告狀。」
fù shǐ dào: ruò shì fù rén xiū fèn zì yì, yě zài běn rì, yě bù zài sān rì zhī hòu. tā rú jīn yí zài nǎ lǐ, kě céng zhe rén dǎ tīng me?
副使道:「若是婦人羞憤自縊,也在本日,也不在三日之後。他如今移在哪裡,可曾着人打聽麼?」
gōng zǐ dào: bù céng.
公子道:「不曾。」
fù shǐ dào: chī ér! nǐ yí dìng bèi rén jú piàn le! jiào bǎ shū tóng liú zài jiā zhōng, yào qù qǐng yī gè péi táng shěn yún luán lái jì yì.
副使道:「痴兒!你一定被人局(騙)了!」教把書童留在家中,要去請一個陪堂沈雲巒來計議。
qià hǎo cǐ rén, yīn zhī rú fū rén mò le lái wàng, chén fù shǐ máng liú tā dào shū fáng zhōng, nà yún luán wèn wèi le.
恰好此人,因知如夫人歿了來望,陳副使忙留他到書房中,那雲巒問慰了。
chén fù shǐ biàn dào: yún lǎo, jìn rì wén dé bù xiào zi zài wài de gōu dāng me?
陳副使便道:「雲老,近日聞得不肖子在外的勾當麼?」
shěn yún luán dào: lìng láng jí hǎo, qín xué, zài bù jiàn tā dào wài biān lái, bìng méi shén gōu dāng.
沈雲巒道:「令郎極好,勤學,再不見他到外邊來,並沒什勾當。」
chén fù biàn dào: yún lǎo bú yào mán wǒ, wén dé bù xiào zi jìn rì yīn jiān zhì sǐ yī gè fù rén, xiàn gào àn yuàn, pī zài xíng tīng.
陳副便道:「雲老不要瞞我,聞得不肖子近日因奸致死一個婦人,現告按院,批在刑廳。」
shěn yún luán dào: shì jǐ shí shì?
沈雲巒道:「是幾時事?」
chén fù shǐ dào: shì qián yuè.
陳副使道:「是前月。」
shěn yún luán dào: zhè duàn méi yǒu de yī gè pī lì tiān xià xiǎng ruò yǒu zhè shì, jiē fāng shàng fèi fǎn dào: chén xiāng huàn gōng zǐ yīn jiān zhì sǐ le mǒu rén jiā fù rén, zěn ěr duǒ lǐ bìng bù tīng dé?
沈雲巒道:「這斷沒有的;『一個霹靂天下響』若有這事,街坊上沸反道:『陳鄉宦公子因奸致死了某人家婦人』,怎耳朵里並不聽得?」
chén fù shǐ dào: bù xiào zi céng jiàn pái lái.
陳副使道:「不肖子曾見牌來。」
shěn yún luán dào: zhè bù nán, wǎn shēng yá mén jí shú, yī wèn biàn zhī.
沈雲巒道:「這不難,晚生衙門極熟,一問便知。」
jiù jiē chén gōng zǐ chū lái, wèn le chāi rén míng xìng, mó yàng, yuán gào míng zì, zhū yǔ, biàn qǐ shēn bié le chén jiā fù zǐ, jìng dào fǔ qián, yù zhe xíng tīng shū shǒu jiù xiāng zhī xú lán tíng, shěn yún luán dào: lán lǎo yī xiàng! liǎng gè zuò le yī.
就接陳公子出來,問了差人名姓,模樣,原告名字,硃語,便起身別了陳家父子,逕到府前,遇着刑廳書手舊相知徐蘭亭,沈雲巒道:「蘭老一向!」兩個作了揖。
shěn yún luán dào: lián rì dé cǎi?
沈雲巒道:「連日得采?」
xú lán tíng dào: méi shì.
徐蘭亭道:「沒事。」
shěn yún luán dào: wén dé chén fù shǐ nǎi láng rén mìng shì, zhěng bǎi shù gōng shì bù xìng?
沈雲巒道:「聞得陳副使乃郎人命事,整百(數)公事不興?」
xú lán tíng dào: méi yǒu.
徐蘭亭道:「沒有。」
shěn yún luán dào: shì àn yuàn pī de.
沈雲巒道:「是按院批(的)。」
xú lán tíng dào: mù xià àn yuàn pī dé sān zhāng: yī zhāng shì qiáng dào, shàng jiǎ chéng yīng yī zhāng shì jiā cái, zhōng jiǎ chéng yīng wǒ jiǎ shì zhāng rén mìng, shì gè zhēng dì jiè dǎ shā de méi yǒu zhè zhǐ zhuàng zì.
(徐)蘭亭道:「目下按院批得三張:一張是強盜,上甲承(應);一張是家財,中甲承應;我甲是張人命,是個爭地界打殺的;沒有這紙狀字。」
yún luán dào: yǒu pái, chà yī gè shén wú jiāng, lǎo chéng péng yǒu.
雲巒道:「有牌,差一個什吳江,老成朋友。」
lán tíng dào: wǒ tīng lǐ méi yǒu gè wú jiāng, zhǐ yǒu gè wú chéng, nián jì sān shí lái suì, má zi yī gè xīn jìn lái de wú dé, yě zhǐ niàn wǔ liù suì méi yǒu zhè rén. mò bù pī zài fǔ xiàn?
蘭亭道:「我廳里沒有個吳江,只有個吳成,年紀三十來歲,麻子;一個新進來的吳得,也只廿五六歲;沒有這人。莫不批在府、縣?」
shěn yún luán shuō: shì guì tīng.
沈雲巒說:「是貴廳。」
lán tíng dào: bì tīng shí shì méi yǒu.
蘭亭道:「敝廳實是沒有。」
shěn yún luán dé le zhè xìn, biàn lái huí fù chén fù shǐ, fù shǐ dào: zhè děng, shì guāng gùn shè jú kuāng wǒ quǎn zǐ le!
沈雲巒得了這信,便來回覆陳副使,副使道:「這等,是光棍設局誆我犬子了!」
yún luán dào: zhè chà bù duō kàn xiān shēng hěn zhǔ zhāng yòng qián, yí dìng yě yǒu qiāo qī!
雲巒道:「這差不多;看先生狠主張用錢,一定也有蹺蹊!」
chén fù shǐ dào: tā sī wén rén, duàn wú zhè shì.
陳副使道:「他斯文人,斷無這事。」
yún luán dào: lǎo xiān shēng bù zhī, jìn rì yá mén dǎ fā, yǒu jiā èr chú de, pà xiān shēng yě biàn lè cǐ, rú jīn zhǐ ná zhù jiǎ chà, biàn zhī fēn xiǎo! zhè shì sān rì kāi sàng, xiān shēng jiàn shū tóng bù lái, zì jiǎ diào sàng míng sè lái cuī. zhè biān chén gōng zǐ, yīn fù qīn fēn fù, jiǎ dào yǒu yín jǐ bǎi liǎng yǔ xiān shēng ná qù, què yǒu diào sàng de rén, bù dé xián, xiān shēng biàn yī biān péi sàng, yī biān shǒu yín.
雲巒道:「老先生不知,近日衙門打發,有加二除的,怕先生也便樂此,如今只拿住假差,便知分曉!」這是三日開喪,先生見書童不來,自假弔喪名色來催。這邊陳公子,因父親吩咐,假道有銀幾百兩與先生拿去,卻有弔喪的人,不得閒,先生便一邊陪喪,一邊守銀。
bù qī zhè chén fù shǐ yǔ shěn yún luán, dài le jǐ gè jiā rén zài shū fáng zhōng. qiǎo qiǎo zhè liǎng gè jiǎ chà zǒu lái, kàn yuán de dào: xiàng gōng qù jiàn gōng zǐ biàn lái, èr wèi lǐ miàn qǐng zuò! yī jìn mén biàn jiāng mén guān shàng.
不期這陳副使與沈雲巒,帶了幾個家人在書房中。巧巧這兩個假差走來,(看)園的道:「相公去見公子便來,二位裡面請坐!」一進門便將門關上。
liǎng gè zhuàng dào huā tīng, zhǐ jiàn chén fù shǐ zài nà xiāng mà dào: xiàn zhè liǎng gè guāng gùn, biàn shì xíng jiǎ pái bī sǐ wǒ fū rén de me?
兩個撞到花廳,只見陳副使在那廂罵道:「現這兩個光棍,便是行假牌、逼死我夫人的麼?」
nà liǎng gè zhuāng de dào yìng, dào: guān chāi lì chà, lái rén bù chà. xiàn fèng yǒu pái!
那兩個裝的倒硬,道:「『官差、吏差,來人不差。』現奉有牌!」
fù shǐ dào: ná pái lái kàn.
副使道:「拿牌來看。」
nà xiǎo nián jì de dào: tīng shàng dāng guān qù kàn!
那小年紀的道:「廳上當官去看!」
shěn yún luán dào: nǐ liǎng gè bú yào qiáng, chén yé yǐ jiàn xíng tīng, dào méi yǒu zhè shì, zěn me fǎn lái zhēng? zhè liǎng gè tīng le zhè yī jù, liǎn sè jiē qīng, zuò shēng bù dé.
沈雲巒道:「你兩個不要強,陳爺已見刑廳,道沒有這事,怎麼反來爭?」這兩個聽了這一句,臉色皆青,做聲不得。
chén fù shǐ biàn wèn: hóng sān shí liù zài nǎ biān? liǎng rén dá yīng bù chū.
陳副使便問:「洪三十六在哪邊?」兩人答應不出。
shěn yún luán dào: zhè děng nǐ èr rén zěn me qǐ jú?
沈雲巒道:「這等你二人怎麼起局?」
chén fù shǐ jiào shēng: dǎ! zhè xiē guǎn jiā biàn ná xià lǎo shí yī dùn, yī mào jǐn xíng chě suì, sōu le zhǐ pái.
陳副使叫聲:「打!」這些管家便拿下老實一頓,衣帽盡行扯碎,搜了紙牌。
chén fù shǐ dào: nǐ zhà guò duō shǎo yín zi?
陳副使道:「你詐過多少銀子?」
dào: zhǐ de liù shí liǎng.
道:「只得六十兩。」
shěn yún luán dào: lìng láng dào yī bǎi èr shí, kě jiàn xiān shēng dào de liù shí liǎng.
沈雲巒道:「令郎道一百二十,可見先生到得六十兩。」
chén fù shǐ dào: zhè shì xiān shēng chuàn nǐ men lái de me? liǎng gè bèi cāi zhe le, yě bù huí yán. chén fù shǐ jiào shuān le, qīn sòng xíng tīng, yī biān jiào gōng zǐ kuǎn zhù xiān shēng.
陳副使道:「這是先生串你們來的麼?」兩個被猜着了,也不回言。陳副使叫拴了,親送刑廳,一邊教公子款住先生。
dào de xíng tīng yuán wén quē shī yīn yáng shēng dì le tiē, chén fù shǐ xiāng jiàn, chén fù shǐ dào: yǒu liǎng gè guāng gùn xiàn chí gōng zǔ zhè biān jiǎ pái, shuō shén rén mìng, xià shuǎ xiǎo ér chāi shǐ, zhà qù yín yī bǎi èr shí liǎng, xī bīn qián shēng yuán fù zhèng. rú jīn yòu yào dǎ diǎn yá mén yǔ le luò shū fáng yín sān bǎi liǎng, xiǎo ér yīn cǐ jīng bìng, xiǎo qiè yīn cǐ zì yì, yāo qiú gōng zǔ zhòng chù! nà sì fǔ wěi wěi, fù shǐ dì guò jiǎ pái, biàn jí qǐ shēn.
到得刑廳(原文缺失)(陰)陽生遞了帖,陳副使相見,陳副使道:「有兩個光棍現持公祖這邊假牌,說什『人命』,嚇耍小兒差使,詐去銀一百二十兩,西賓錢生員付證。如今又要打□□□(點衙門)與了落書房銀三百兩,小兒因此驚病,小妾因此自縊,要求公祖重處!」那四府唯唯,副使遞過假牌,便即起身。
sì zūn huí tīng, jiù jiào shū fáng, ná zhè pái yǔ kàn, dào: zhè shì nǎ gè xiě de pái?
四尊回廳,就叫書房,拿這牌與看,道:「這是哪個寫的牌?」
zhòng shū lì kàn le, dào: tīng zhōng yuán méi zhè shì, dōu bù céng xiě guò pái, biàn shì huā yā, yě bú shì lǎo yé de jiǎ shǒu zhōng yě méi wú jiāng féng yuán wén quē shī dé.
眾書吏看了,道:「廳中原沒這事,都不曾寫過牌,便是花押,也不是老爺的;甲首中也沒吳江、馮(原文缺失)(德)。」
sì fǔ tīng le, biàn jiào chén xiāng huàn jiā rén yǔ sòng lái liǎng gè guāng gùn yuán wén quē shī dài jìn dào: zhè pái shì nǎ lǐ lái de?
四府聽了,便叫陳鄉宦家人與送來兩個光棍(原文缺失)(帶進)道:「這牌是哪裡來的?」
liǎng rén zhǐ jiào: gāi sǐ!
兩人只叫:「該死!」
sì fǔ jiào: jiā qǐ lái! zhè xiē yá mén rén, yuán bù céng dé bān lǐ qián, yòu tīng dé tā jiǎ pái zhà piàn, yī rén fèng chéng yī fù duǎn jiā gùn, jiā de sǐ qù.
四府叫:「夾起來!」這些衙門人,原不曾得班裡錢,又聽得他假牌詐騙,一人奉承一副短夾棍,夾得死去。
nà nián jì xiǎo de dào: xiě pái shì xiǎo de, zhū bǐ shì jiù zǐ qián shēng yuán dòng de.
那年紀小的道:「寫牌是小的,硃筆是舅子錢生員動的。」
sì fǔ wèn dào: hóng sān shí liù zài nǎ biān?
四府問道:「洪三十六在哪邊?」
dào: bìng bù céng rèn de, gàn zhèng yě shì guǐ míng.
道:「並不曾認的,干證也是詭名。」
sì fǔ dào: zhè děng nǐ zěn shēng qǐ zhè zhà jú?
四府道:「這等你怎生起這詐局?」
dào: yě shì qián shēng yuán zhǔ zhāng.
道:「也是錢生員主張。」
sì fǔ dào: zhà guò duō shǎo yín zi?
四府道:「詐過多少銀子?」
dào: yín zi yī bǎi èr shí liǎng, qián shēng yuán ná qù yī bàn.
道:「銀子一百二十兩,錢生員拿去一半。」
sì zūn dào: yǒu zhè yì guān qín shòu! nǎ yī míng shì wú jiāng?
四尊道:「有這衣冠禽獸!」哪一名是吳江?」
dào: xiǎo de bìng bú shì wú jiāng, xiǎo de shì qián shēng yuán mèi fū yáng chéng, tā shì qián shēng yuán qī xiōng shāng dé.
道:「小的並不是吳江,小的是錢生員妹夫楊成,他是錢生員妻兄商德。」
sì zūn dào: qián shēng yuán shì gè zhǔ móu le! rú jīn zài nǎ lǐ?
四尊道:「錢生員是個主謀了!如今在哪裡?」
dào: zài chén fù shǐ jiā. sì zūn jiào bǎ zhè liǎng rén shōu jiān, chāi rén ná qián shēng yuán.
道:「在陳副使家。」四尊叫把這兩人收監,差人拿錢生員。
chén guǎn jiā lǐng le chāi rén, jìng dào jiā zhōng, xiān bǎ wèn de kǒu cí yǔ fù shǐ shuō le, rán hòu qù jiàn qián gōng bù, dào: qián xiàng gōng, wài biān liǎng gè xiàn lǐ chāi rén yào jiàn xiàng gōng!
陳管家領了差人,逕到家中,先把問的口詞與副使說了,然後去見錢公布,道:「錢相公,外邊兩個縣裡差人要見相公!」
qián gōng bù dào: zěn me lái dào zhè lǐ?
錢公布道:「怎麼來到這裡?」
qǐ shēn lái bié chén gōng zǐ, dào: shì shì shén jǐn, chāi rén zhí dào zhè lǐ. gōng zǐ yě zhǐ wú yán, péi bīn sòng dé chū mén, què bú shì nà liǎng rén.
起身來別陳公子,道:「事勢甚緊,差人直到這裡。」公子也只無言,陪賓送得出門,卻不是那兩人。
qián gōng bù dào: èr wèi sù bù xiāng shí.
錢公布道:「二位素不相識。」
liǎng gè dào: shì cái chén fù shǐ sòng liǎng gè xíng jiǎ pái de lái, bān yǒu xiàng gōng, tè lái fèng qǐng.
兩個道:「適才陳副使送兩個行假牌的來,扳有相公,特來奉請。」
qián gōng bù huāng le, dào: wǒ shì shēng yuán, xū yǒu xué dào míng wén, cái ná dé wǒ.
錢公布慌了,道:「我是生員,須有學道明文,才拿得我。」
chāi rén dào: ná shì bù gǎn ná xiàng gōng, zhǐ qǐng qù jiàn yī jiàn ér. qián gōng bù zuǒ tuī yòu tuī tuī bù tuō, zhǐ de qù jiàn sì zūn.
差人道:「拿是不敢拿相公,只請去見一見兒。」錢公布左推右推推不脫,只得去見四尊。
sì zūn dào: yǒu nǐ zhè yàng qín shòu! rén jiā fèi bǎi yú jīn qǐng nǐ zài jiā, nǐ jià fù rén qù piàn tā, yǐ shì rén xīn gòng è rú jīn gèng jiǎ guān pái qù, yòu shì guān fǎ bù róng, hái kě liú nǐ zài yì guān zhōng?
四尊道:「有你這樣禽獸!人家費百餘金請你在家,你駕婦人去騙他,已是人心共惡;如今更假官牌去,又是官法不容,還可留你在衣冠中?」
qián gōng bù dào: hóng sān shí liù shì, shēng yuán wèi tā jiě fēn, hé céng piàn tā?
錢公布道:「洪三十六事,生員為他解紛,何曾騙他?」
sì zūn dào: jiǎ pái shì zěn me jiě?
四尊道:「假牌事(怎)麼解?」
gōng bù dào: jiǎ pái yě bú shì shēng yuán xíng shǐ.
公布道:「假牌也不是生員行使。」
sì zūn dào: zhū bǐ shì shuí dòng de? qiě fā xué shōu guǎn, dài wǒ shēn qǐng xué dào zài wèn! qián liú zài sān kěn qiú, sì zūn bù lǐ, zì zuò wén shū shēn dào.
四尊道:「硃筆(是)誰動的?且發學收管,待我申請學道再問!」錢流再三懇求,四尊不理,自做文書申道。
cì rì chén fù shǐ lái xiè, sì zūn dào: qián liú báo yǒu wén míng, bù yì wú xíng yī zhì yú cǐ, kě jiàn yuán wén quē shī rú cǐ yán shī, bù dāng xùn míng, zhǐ dāng fǎng qí xíng yì. rú fū rén zhī sǐ, shí yóu yuán wén quē shī cǐ sān rén, dàn bù biàn jiǎn yàn, bù ruò zhǐ zuò yǐ jiǎ pái. lìng láng suī yún bèi yuán wén quē shī jú, yì yǐ bù jiǎn zhāo xìn, zhè xué shēng hái yào wěi qū!
次日陳副使來□(謝),四尊道:「錢流薄有文名,不意無行一至於此,可見(原文缺失)(如此)延師,不當徇名,只當訪其行誼。如夫人之死,實由(原文缺失)(此三)人,但不便檢驗,不若只坐以假牌。令郎雖雲被(原文缺失)(局),亦以不撿招釁,這學生還要委曲!」
chén fù shǐ dào: gōng zǔ míng duàn, zhǐ xiǎo quǎn hái qiú qīng mù!
陳副使道:「公祖(明)斷,只小犬還求清目!」
sì zūn dào: zhī dào, zhī dào!
四尊道:「知道,知道!」
guò le shù rì, xué dào pī dào: qián liú shè jú jǐng rén, jiǎ pái chuàn zhà, dà gàn xíng pǐn, zhe jí gé qù yī jīn, què shěn jiě dào.
過了數日,(學)道批道:「錢流設局阱人,假牌串詐,大幹行(品),(着即革)去衣巾,確審解道。」
sì zūn jí jū le qián liú, qǔ chū zhè yuán wén quē shī liǎng gè jiǎ chà, xiān wèn tā yào hóng sān shí liù, yáng chéng shāng dé bìng shuō: bù céng jiàn de.
四尊即拘了錢流,取出這(原文缺失)(兩個假)差,先問他要洪三十六,楊成、商德並說:「不曾見(的)。」
wèn qián liú, qián liú dào: bān qù bù zhī qù xiàng. sì zūn yào wèi hù chén gōng zǐ, bù xíng zhuī jiū, dān jiù jiǎ pái shàng dìng zuì. bù xiāo jiā dé, shāng dé rèn le xiě pái, qián liú yě lài bù qù qiān yā, yáng chéng shāng dé gòng fēn yín yī bàn, gè yǒu sān shí liǎng zāng, qián liú yī bàn, dōu yī yī zhāo chéng. sì zūn biàn xiě shěn dān dào:
(問)錢流,錢流道:「搬去不知去向。」四尊要衛護陳公子,(不)行追究,單就假牌上定罪。不消夾得,商德認了寫(牌),錢流也賴不去僉押,楊成、商德共分銀一半,各有三十兩贓,錢流一半,都一一招成。四尊便寫審單道:
qián liú, gōng qiáng juē zhí yě. zhū fú chū zhī zhǎng nèi, nòng dì zǐ rú yīng yuán wén quē shī hái bái qiǎng liǎn zhī náng zhōng, miè guó fǎ rú biàn máo. wú zhī zhì zǐ, chuáng tóu zhī gǔ yù zhī bó mìng jiā rén, liáng shàng zhī hún jǐ rào. jí zāng zhī duō guǎ, nǎi zuì zhī zhòng qīng yí cóng wěi yìn zhī tiáo, yǐ chéng jiān wán zhī jiù. shāng dé yuán wén quē shī gōng wèi xiě pái, yáng chéng péng wèi xíng shǐ, zuì suī mò jiǎn, yī tú hé cí! chén biāo yǐ kuáng yín ér zhào xìn, yì pú fú zhī kě jīn. yí qí hóng sān shí liù dào guān rì jié duàn. zhāng chāng cén yán, jù xì guǐ míng, wú cóng shēn jiū.
錢流,宮牆蹻跖也。硃符出之掌內,弄弟子如嬰(原文缺失)(孩);白鏹斂之囊中,蔑國法如弁髦。無知稚子,床頭(之)骨欲支;薄命佳人,樑上之魂幾繞。即贓之多寡,□(乃)罪之重輕;宜從偽印之條,以懲奸頑之咎。商德(原文缺失)(躬)為寫牌,楊成朋為行使,罪雖末減,一徒何辭!陳鑣以狂淫而召釁,亦匍匐之可矜。宜俟洪三十六(到)官日結斷。張昌、岑岩,俱系詭名,無從深究。
sì zūn xiě le, jiāng sān rén gè dǎ sān shí. qián liú dào: lǎo yé! kàn sī wén fēn shàng!
四尊寫了,將三人各打三十。錢流道:「老爺!看斯文分上!」
sì zūn dào: hái jiǎng sī wén? dú shū rén zuò zhè yàng shì! huà le gōng, qǔ gōng fáng biàn chéng le zhāo. qián liú zhǔn xíng zhàng jiǎ pái xià zhà qǔ cái lǜ, wèi shǒu, chōng jūn yáng chéng shāng dé wèi cóng, nǐ tú shēn jiě. sān gè zuì dào qīng le. dāng bù dé chén fù shǐ gè chù qù jiǎng, tí xué shǒu xún sān dào, àn chá sī, dài xún gè chù tǎo jiě, shǎo yě shì sān shí. lián jiě wǔ chù, zhǐ shāng dé zhēng dé mìng chū. kě lián qián gōng bù, yòng jǐn xīn jī yào jú rén zhà rén, qián yòu rù guān, luò de shēn sǐ zhàng xià. zhèng shì:
四尊道:「還講斯文?讀書人做這樣事!」畫了供,取供房便成了招。錢流准行仗假牌、嚇詐取財律,為首,充軍;楊成、商德為從,擬徒;申解。三個罪倒輕了。當不(得)陳副使各處去講,提學、守、巡三道,按察司,代巡各處討解,少也是三十。連解五處,只商德掙得命出。可憐錢公布,用盡心機要局人、詐人,錢又入官,落得身死杖下。正是:
wò rén hái zì jǐng, yú rén zhǐ zì yú.
臥人還自阱,愚人只自愚。
qīng fú jìng hé wǎng? bái gǔ wěi huāng qú!
青蚨竟何往?白骨委荒衢!
hòu lái chén fù shǐ kè gōng zǐ shí, réng jiù yī zì bù tōng, yòu zhī xiān shēng zuò bì wù rén. jiāng lái guān zài jiā zhōng, cóng xīn qǐng yī gè lǎo chéng xiān shēng lìng jiào qǐ. qiě xǐ chén gōng zǐ yě zì nǔ lì, dé jìn le xué, kē kǎo dào háng.
後來陳副使課公子時,仍舊一字不通,又知先生作弊誤人。將來關在家中,從新請一個老成先生另教起。且喜陳公子也自努力,得進了學,科考到杭。
yī rì shū tóng jiào yī gè pí jiàng lái shàng xié zǐ, què shì miàn shàn. chén gōng zǐ jiàn le, dào: nǐ shì hóng sān shí liù?
一日書童叫一個皮匠來上鞋子,卻是面善。陳公子見了,道:「你是洪三十六?」
nà pí jiàng yī tái tóu, yě rèn dé shì chén gōng zǐ, biàn dǎo suàn shì kòu tóu dào: qián rì dōu shì qián xiàng gōng jiào de! xiàng gōng zhè xiē yī fú xiāng lú huā píng gè xiàng, dì sān rì qián xiàng gōng lái, shuō lǎo yé gào le zhuàng, xiǎo rén yī yī yāng qián xiàng gōng sòng hái, bìng bù céng liú yī jiàn!
那皮匠一抬頭,也認得是陳公子,便搗蒜似叩頭道:「前日都是錢相公教的!相公這些衣服、香爐、花瓶各項,第三日錢相公來,說老爺告了狀,小人一一央錢相公送還,並不曾留一件!」
chén gōng zǐ dào: wǒ yǒu jiǔ shí liǎng yín zi yǔ nǐ.
陳公子道:「我有九十兩銀子與你。」
pí jiàng yòu kē tóu dào: jiǔ lí yě bù céng, jiàn, yǎn jīng chū xuè!
皮匠又磕頭道:「九厘也不曾,見,眼睛出血!」
shū tóng dào: nǐ ā mā diào sǐ le me?
書童道:「你阿媽吊死了麼?」
pí jiàng dào: hái hǎo hǎo zài jiā, xiàng gōng yào, jiù sòng xiàng gōng. zhǐ qiú ráo mìng!
皮匠道:「還好好在家,相公要,就送相公。只求饒命!」
chén gōng zǐ xiào le yòu xiào, dào: qù, bù nán wèi nǐ!
陳公子笑了又笑,道:「去,不難為你!」
pí jiàng xié yě bù fèng, tiāo le dān ér fēi zǒu, shū tóng gǎn shàng yī bǎ chě zhù, pí jiàng dào: guǎn jiā, xiàng gōng shuō ráo wǒ le! guǎn jiā nǐ ruò fāng biàn, wǒ qǐng nǐ gā yī hú!
皮匠鞋也不縫,挑了擔兒飛(走),書童趕上一把扯住,皮匠道:「管家,相公說饒我了!管家你若方便,我請你呷一壺!」
shū tóng dào: shuí yào nǐ jiǔ chī? zhǐ tì wǒ fèng wán xié qù. shì qiān niú shàng zhǐ qiáo bān, chě dé zhuǎn lái, shū tóng yòu bǎ qián gōng bù jiǎ pái shì, yī yī shuō yǔ.
書童道:「誰要你酒吃?只替我縫完鞋去。」似牽牛上紙橋般,扯得轉來,書童又把錢公布假牌事,一一說與。
nà pí jiàng dào: zhè zéi niáng xì! tā dào de le yín zi, jīng dé wǒ dōng duǒ xī duǒ liǎng sān nián, zhǐ fāng cái yī jīng kě yě xiǎo sǐ, dǎ shā dé niáng xì hǎo! chén gōng zǐ yòu jiào tā bú yào chī jīng, jiào shū tóng yǔ le tā gōng qián qù le. fāng zhī qián rì zhuō jiān, yě shì qián gōng bù shè jú.
那皮匠道:「這賊娘戲!他到得了銀子,驚得我東躲、西躲兩三年,只方才一驚可也小死,打殺得娘戲好!」陳公子又叫他不要吃驚,叫書童與了他工錢去了。方知前日捉姦,也是錢公布設局。
kě jiàn cóng jīn rén guǒ shí xīn wèi ér nǚ, xū yào xún hǎo rén, xué hǎo yàng, ruò zhǐ bǎ ěr duǒ dāng yǎn jīng, zhǐ dǎ tīng tā kǎo àn, huò píng zhe qīn yǐ xià cán shī bǔ yí: yǒu chēng yáng, xún le gè jū ào de rén, bù bǎ jiào shū wèi shì, rì rì bēn zǒu yá mén, yǐn jiǔ qīng tán, gù shì bù hǎo, xún le yī gè fàng dàng de rén, zhōng rì bǎ wán shuǎ wèi shì, yóu shān wán shuǐ, sù chāng dǔ qián, zhè biàn guān xì ér zi rén pǐn ruò lái yī gè jiān xiǎn de, píng rì bǎ jiǎ wén zhāng yǔ xué shēng hōng piàn fù xiōng, féng kǎo jiào tā qǐng rén huái xié, gàn yù jiā shì, tiāo bō rén fù xiōng bù hé, dōu shì yǒu de. zhè biàn shì yī gè bǎng yàng, rén bù kě bù zhī.
可見從今人果實心為兒女,須要尋好人,學好樣,若只把耳朵當眼睛,只打聽他考案,或憑着親(以下殘失)(補遺:友稱揚,尋了個居傲的人,不把教書為事,日日奔走衙門,飲酒清談,固是不好,尋了一個放蕩的人,終日把玩耍為事,遊山玩水,宿娼賭錢,這便關係兒子人品;若來一個奸險的,平日把假文章與學生哄騙父兄,逢考教他請人懷挾,干預家事,挑撥人父兄不和,都是有的。這便是一個榜樣,人不可不知。)