strong wèi chuán huā yuè dào guàn jiǎng chāi shǐ shū strong
为传花月道 贯讲差使书
mò xiào yū wèi zhuō, xū zhī qiǎo shì qióng. qí móu mì jì bǎ rén méng, làng xiàng xiān xiān wō jiǎo, dú chēng xióng. lián xiǎn zhāo rén jì, jiāo yíng zhào guǐ dòng. dào tóu shū qiǎo yǔ tiān gōng, luò de yī shēn xiāo suǒ, wǎng chōng chōng!
莫笑迂为拙,须知巧是穷。奇谋秘计把人蒙,浪向纤纤蜗角,独称雄。怜险招人忌,骄盈召鬼恫。到头输巧与天公,落得一身萧索,枉忡忡!
nán kē zi
《南柯子》
zhè diào shì shuō qiǎo bù rú zhuō. wǒ cháng dào zhuō de jì zài chí dùn, chǐ cùn lěi jī, jiū cháo yàn lěi bì jìng chéng jiā. qiǎo de qū zài biàn jié, yī dàn fán huá, hǎi shì shèn lóu, zhōng guī xiāo miè. kuàng qiě zhè tiān gōng yòu lián zhuō ér jì qiǎo, xì shù cóng lái, wén zhōng qiǎo de mò rú bān mǎ, bān gù sǐ yú yù zhōng, shǐ qiān shēn xià cán shì. wǔ zhōng qiǎo de mò rú sūn wú, sūn bìn bèi páng juān yuè zú, wú qǐ bèi chǔ zōng shì shè sǐ. shī zhōng qiǎo de mò rú lǐ dù, lǐ bái shēn zàng cǎi shí, dù fǔ kè sǐ sì chuān. yóu shuì zhōng qiǎo de mò rú sū zhāng, sū qín chē liè qí guó, zhāng yí chī rǔ chǔ xiāng. jiù shì mù jīn, qiǎo qiè quán shì yān huàn wèi zhōng xián, zhǐ luò de shēn zhé jiā jí, zǐ zhí sǐ xǐ. qiǎo qū fù shì cuī shàng shū yī liú, cuī huàn lù shī, qí yú huò shì chōng jūn, huò shì wèn tú, huò shì bà zhí. kàn jiāng qǐ lái zhēn shì qiǎo wèi zhuō nú, qiǎo wèi zhuō xiào. jiù wǒ ěr zhōng suǒ wén, què yǒu gè qiǎo jì zhuàn rén, zhōng jiǔ zì hài de.
这调是说巧不如拙。我尝道拙的计在迟钝,尺寸累积,鸠巢燕垒毕竟成家。巧的趋在便捷,一旦繁华,海市蜃楼,终归消灭。况且这天公又怜拙而忌巧,细数从来,文中巧的莫如班、马,班固死于狱中,史迁身下蚕室。武中巧的莫如孙、吴,孙膑被庞涓刖足,吴起被楚宗室射死。诗中巧的莫如李、杜,李白身葬采石,杜甫客死四川。游说中巧的莫如苏、张,苏秦车裂齐国,张仪笞辱楚相。就是目今,巧窃权是阉宦魏忠贤,只落得身磔家藉,子侄死徙。巧趋附是崔尚书一流,崔宦戮屍,其余或是充军,或是问徒,或是罢职。看将起来真是巧为拙奴,巧为拙笑。就我耳中所闻,却有个巧计赚人,终久自害的。
huà shuō zhè jiāng shào xīng fǔ shān yīn xiàn, yǒu yí gè xiāng huàn xìng chén, zì jìn shì lì guān fù shǐ, yīn yǔ shuì jiān kàng héng, zhì shì huí jiā. fū rén zhèng shì, shēng yǒu yī zi, zhǐ de jiǔ suì.
话说浙江绍兴府山阴县,有一个乡宦姓陈,自进士历官副使,因与税监抗衡,致仕回家。夫人郑氏,生有一子,只得九岁。
dào shì chū zhōng shí, zài yáng zhōu qǔ dé yí gè rú fū rén xìng dù, shēng yǒu yī zi, yǐ shì shí qī suì le, huàn míng chén biāo, zì wǒ xián, yǐ qǔ lǐ shì yù cì nǚ wèi qī. chén fù shǐ wèi tā qiú shī, lüè zài qīn yǒu miàn qián jiǎng dé yī shēng, zhī jiàn zhè biān tóng nián yī fēng jiàn shū jǐ piān wén zì, dào:" cǐ rén qīng nián dǔ xué, xiàn kǎo yōu děng, kān bèi xī xí". zhè xiāng zhī yī fēng jiàn shū jǐ piān wén zì, dào:" cǐ rén lǎo chéng zhōng hòu, lǚ cì guān chǎng, bù kuì rén shī." yòu yǒu zhì qīn zhì yǒu jiàn de.
到是初中时,在扬州娶得一个如夫人姓杜,生有一子,已是十七岁了,唤名陈镳,字我闲,已娶李侍御次女为妻。陈副使为他求师,略在亲友面前讲得一声,只见这边同年一封荐书、几篇文字,道:“此人青年笃学,现考优等,堪备西席”。这相知一封荐书、几篇文字,道:“此人老成忠厚,屡次观场,不愧人师。”又有至亲、至友荐的。
chén fù shǐ bǎi bō bù xià, dào:" qīng nián de wén zì bì jìng hé shí, dàn kǒng pà tā qīng tiāo méi zuò xìng lǎo chéng de bì jìng lǎo yú jiào fǎ, dàn kǒng pà bǐ dǐ wéi shí."
陈副使摆拨不下,道:“青年的文字毕竟合时,但恐怕他轻佻、没坐性;老成的毕竟老于教法,但恐怕笔底违时。”
zhèng chí yí jiān, shì zhí lǐ qìng jia lǐ shì yù jiàn yí gè xiān shēng, xìng qián míng liú, zì gōng bù, qián dào bāng bǔ, xīn dào yòu shì yī děng dì liù, shì gè shí máo. chén fù shǐ dào zhàng rén wéi nǚ xù fǎng qiú, bì dìng què de le, biàn zì jiā qù yī bài, jiù xià le yí gè qǐng shū. zhī jiàn zhè xiān shēng nián jì sān shí duō suì, duǎn hú, zuò rén jí shì qiān xū, yán yǔ nà nà bù chū kǒu, kòu tā jīng shǐ, què yòu xiǎng yìng. chén fù shǐ dào:" xiǎo ér suī shì chī cháng, xíng wén le liǎng nián, qí shí yī qiào bù tōng, jīn yù lǎo shī, yí dìng dùn kāi máo sè."
正迟疑间,适值李亲家李侍御荐一个先生,姓钱名流,字公布,前道帮补,新道又是一等第六,是个时髦。陈副使道丈人为女婿访求,必定确的了,便自家去一拜,就下了一个请书。只见这先生年纪三十多岁,短胡,做人极是谦虚,言语呐呐不出口,叩他经、史,却又响应。陈副使道:“小儿虽是痴长,行文了两年,其实一窍不通,今遇老师,一定顿开茅塞。”
qián gōng bù dào:" mò xué shū qiǎn, jì méng lǎo xiān shēng lǐ lǎo xiān shēng zhòng tuō, gǎn bù jìn lì!"
钱公布道:“末学疏浅,既蒙老先生、李老先生重托,敢不尽力!”
chén fù shǐ xiǎng dào:" wǒ zuì guài rú jīn xiù cái, cái yī kǎo qǐ, biàn zhì qì xiāo, chěng cái ào wù, shì zhè xiān shēng, kě wèi dé rén le!" shéi zhī zhè qián gōng bù, tā bǐ dǐ suī shì lái de, jī qiǎo shèn shì chū rén. tā zuò xiù cái, bù xué zhèi xiē bù xiào rì xī shàng yá mén, zì huài tǐ miàn. zhǐ shì wǎng lái háng zhōu dài kǎo, bāo fù shì sān liǎng yī juàn, zhǐ qǔ yī míng, měi piān wǔ qián ruò zhǐ yào hēi hēi juǎn zi, sān qián yī shǒu dào fǔ jiān jià yòu gāo le. měi kǎo yī fān, lái zuò shēng yì yī cì. jí zhì bāng bǔ le, tā què běn fǔ zhuān bǎo mào jí, zuò huó qiè tóu. tā zì yǔ háng jiā hú fù jiā zǐ dì, bāo dào, jìn xué sān bǎi liǎng: tā zì qù xún yǒu cái yǒu dǎn bù pà shì xiù cái, yòng zhè fù jiā zǐ dì míng zì jìn shì, yī bǎi bā shí liǎng guī zuò wén zì de, yī bǎi èr shí liǎng guī tā. fù shì yě hái shì zhè gè rén, dào jìn xué, què shì fù jiā zǐ dì chū lái, shì yí gè zì bù zuò, yǐ shì yí gè xiù cái le. huí shí dà zhāng qí gǔ, xiàng qīn lín dào: mào jí jìn xué de. yòu ái yī liǎng nián, dài zōng shī xīn jiù jiāo jiē shí, yī zhāng chéng zǐ, gǎi huí yuán jí, pà bú shì gè xiù cái? shì yí gè dà shǒu duàn rén. chén fù shǐ bù zhī dào, sòng le zhāng wǔ shí jīn guān shū, zé rì qǐ guǎn, què zài chén fù shǐ dōng zhuāng shàng, dàn jiàn:
陈副使想道:“我最怪如今秀才,才一考起,便志气嚣,逞才傲物,似这先生,可谓得人了!”谁知这钱公布,他笔底虽是来得,机巧甚是出人。他做秀才,不学这些不肖日夕上衙门,自坏体面。只是往来杭州代考,包覆试三两一卷,只取一名,每篇五钱;若只要黑黑卷子,三钱一首;到府间价又高了。每考一番,来做生意一次。及至帮补了,他却本府专保冒籍,做活切头。他自与杭、嘉、湖富家子弟,包倒,进学三百两:他自去寻有才、有胆、不怕事秀才,用这富家子弟名字进试,一百八十两归做文字的,一百二十两归他。覆试也还是这个人,到进学,却是富家子弟出来,是一个字不做,已是一个秀才了。回时大张旗鼓,向亲邻道:冒籍进学的。又捱一两年,待宗师新旧交接时,一张呈子,改回原籍,怕不是个秀才?是一个大手段人。陈副使不知道,(送)了张五十金关书,择日启馆,却在陈副使东□□(庄上),□(但)见:
cuì zhú qiāo fēng, bì wú bì rì. shū shū sàn sàn, liè jǐ shù yáo cǎo qí huā xià xià gāo gāo, chū jǐ zuò wēi lóu gāo gé. qū fáng lín shuǐ yǐ, zhū lán bì kǎn shuǐ zhōng fú gū guǎn bàng shān kāi, bì wǎ hóng yán shān pàn chū. xiāng fú fú huā kāi bié jìng, lǜ yīn yīn shù mǎn xián jiē. xiāo tiáo cǎo mǎn shǎo rén lái, yī niǎo bù míng piān gèng jì.
(翠竹)敲风,碧梧蔽日。疏疏散散,列几树瑶草琪花;下下高高,出几座危楼高阁。曲房临水倚,朱栏碧槛水中浮;孤馆傍山开,碧瓦红檐山畔出。香拂拂花开别径,绿荫荫树满闲阶。萧条草满少人来,一鸟不鸣偏更寂。
zhè xiān shēng chū dào guǎn shèn shì qín jǐn, měi rì jiǎng shū jiǎng wén, bù cí xīn kǔ, dài xià rén jí qí kuān hòu chén gōng zǐ shì gōng zǐ shēng xìng, dòng bù dòng dǎ mà, tā dōu wèi tā wěi qǔ zhōu xuán quàn jiě. yǐ cǐ, fú shì tóng pú méi yí gè bù xǐ huān. jiù yǔ chén gōng zǐ huò chēng biǎo zì, huò chēng lǎo dì, zuò lái wén zì zhǐ shì quān. shuō lái huà zhǐ shì hǎo, yǒu shí yuán zhōng qīng huà, yǒu shí zhuāng wài xián xíng. chén gōng zǐ bú shì qǐng gè xiān shēng, dào shì de gè péi táng, liǎng biān shū shì xiāng ān.
这先生初到馆甚是勤谨,每日讲书、讲文,不辞辛苦,待下人极其宽厚;陈公子是公子生性,动不动打骂,他都为他委曲周旋劝解。以此,伏侍僮仆没一个不喜欢。就与陈公子或称表字,或称老弟,做来文字只是圈。说来话只是好,有时园中清话,有时庄外闲行。陈公子不是请个先生,到是得个陪堂,两边殊是相安。
hū yī rì duì chén gōng zǐ dào:" wǒ xián, zhī dào lìng yuè jiàn wǒ lái yì sī me?"
忽一日对陈公子道:“我闲,知道令岳荐我来意思么?”
chén gōng zǐ dào:" bù zhī."
陈公子道:“不知。”
qián gōng bù dào:" lìng yuè wén zhī lìng zūn yǒu gè nì ài dí zǐ zhī yì, pà zú xià wén lǐ qiàn tōng, bì zhì wéi lìng zūn shū yuǎn, yīn wǒ shì tā dé yì hǎo mén shēng, gù cǐ zhe wǒ lái jiào zú xià, zú xià kě yào liú xīn, bù kě fù lìng yuè shèng yì!"
钱公布道:“令岳闻知令尊有个溺爱嫡子之意,怕足下文理欠通,必至为令尊疏远,因我是他得意好门生,故此着我来教足下,足下可要留心,不可负令岳盛意!”
chén gōng zǐ dào:" zhèng shì, lián rì jiā fù lái tǎo wén zì, xué shēng zì dào qù bù dé, bù gǎn sòng qù."
陈公子道:“正是,连日家父来讨文字,学生自道去不得,不敢送去。”
qián gōng bù dào:" zú xià wén zì jǐn qīng xīn, sòng qù hé fáng?"
钱公布道:“足下文字尽清新,送去何妨?”
chén gōng zǐ dào:" zhè děng míng rì sòng qù bà!"
陈公子道:“这等明日送去罢!”
qián gōng bù dào:" zhè qiě màn! lìng zūn lǎo jiǎ kē, pà bù shí zú xià xīn shí diào, hái dé wǒ gǎi yī gǎi ná qù."
钱公布道:“这且慢!令尊老甲科,怕不识足下新时调,还得我改一改拿去。”
cì zǎo jiāng lái xì xì gǎi le, liú dé jǐ gè zhī hū yě zhě zì, yòu jiāng lái quān le, jiā shang pī yǔ sòng qù.
次早将来细细改了,留得几个之、乎、也、者字,又将来圈了,加上批语送去。
guǒ rán chén fù shǐ kàn le dà xǐ, dào zhè xiān shēng yǒu gōng, duì rú fū rén shuō. zhè rú fū rén tīng dé ér zi wén lǐ tōng, yě dà huān xǐ, gōng jǐ jí shì fēng hòu. hòu biān chén fù shǐ wù rèn le ér zi tōng, yě céng dà huì qīn yǒu miàn kè, zì zài nà biān kàn zuò, qián gōng bù què lìng xiǎo sī, jiāng wén zì zhān zài chá bēi xià sòng yǔ tā, zhào běn téng lù yī cì chén gōng zǐ zhà xián bǐ bù kān xiě, guǎn zhōng qǔ bǐ, bǎ wén zì cáng zài bǐ guǎn zhōng yǔ tā bǎ yí gè zhōng wài dōu mán dé, chén gōng zǐ shì gè tōng rén le. dàn shì qián gōng bù zhè fān xīn, yī lái shì hōng chén fù shǐ, xī tú gù guǎn èr lái yì sī yào de chén gōng zǐ gǎn jī, shí cháng jī zhù, bù liào zhǐ bó de yí gè jiā zhōng gōng jǐ qí zhěng. biàn shì chén gōng zǐ yě wàng jì le zì jǐ běn shǎi, yě zài xiān shēng miàn qián zhuāng qǐ tōng lái, tán wén shuō lǐ. xiān shēng shí cháng zài tā miàn qián niàn xiē xuě shī ér, dào:" jiā zhōng yòng dù bù zú, mù xià chái mǐ shèn shì bù gěi, yù dài yù zhī xiē xiū yí, bù hǎo duì lìng zūn jiǎng."
果然陈副使看了大喜,道这先生有功,对如夫人说。这如夫人听得儿子文理通,也大欢喜,供给极是丰厚。后边(陈)副使误认了儿子通,也曾大会亲友面课,自在那边看做,钱公布却令小厮,将文字粘在茶杯下送与他,照本謄录;一次陈公子诈嫌笔不堪写,馆中取笔,把文字藏在笔管中与他;把一个中、外都瞒得,陈公子是个通人了。但是钱公布这番心,一来是哄陈副(使),希图固馆;二来意思要得陈公子感激,时常赍助,不料只博得一个家中供给齐整。便是陈公子也忘记了自己本色,也在先生面前妆起通来,谭文说理。先生时常在他面前念些雪诗儿,道:“家中用度不足,目下柴、米甚是不给,欲待预支些脩仪,不好对令尊讲。”
chén gōng zǐ bù guò dā yìng dé shēng:" zhèng shì ne." yě bù shuō shì xué shēng chù, xiān nà jǐ hé. jǐ fān yòu dào quē xià tiān yī fú, gù yì lái jiè gōng zǐ yī fú, yào dòng tā, gōng zǐ yòu bù mǎi, qián gōng bù xīn zhōng biàn yě yàng yàng, dào:" zhè bù shí hǎo de, xū lìng yòng fǎ ér qiāo tā!"
陈公子不过答应得声:“正是呢。”也不说是学生处,先那几何。几番又道缺夏天衣服,故意来借公子衣服,要动他,公子又不买,钱公布心中便也怏怏,道:“这不识好的,须另用法儿敲他!”
yī wǎn bù chū zhuāng mén, shī tú liǎng gè suí huǎn de zǒu, dǎ cóng yí gè pí jiàng mén shǒu guò, zhǐ tīng dé yī shēng dào:" dǎ jiǔ ná hú qù!" zhè shēng yī sì xīn yīng chū gǔ, jiāo niǎo tí huā, hǎo bù lì lì kě tīng. shī tú èr rén máng tái tóu kàn shí, què shì pí diàn chú biān lì zhe yí gè fù rén, xiū xiū suō suō, yǎn yǎn zhē zhē, hǎo shēng biāo zhì:
一晚步出庄门,师徒两个绥缓的走,打从一个皮匠门首过,只听得一声道:“打酒拿壶去!”这声一似新莺出谷,娇鸟啼花,好不呖呖可听。师徒二人忙抬头看时,却是皮店厨边立着一个妇人,羞羞缩缩,掩掩遮遮,好生标致:
jì yōng qīng yún duò, méi miáo xīn yuè wān.
髻拥轻云堕,眉描新月湾。
yān rán yǒu yú mèi, niǎo nuó bái jiā mán.
嫣然有余媚,袅娜白家蛮。
tiān xià zuì hǎo kàn de fù rén, shì yuè xià, dēng xià, lián xià, méng méng lóng lóng, shí fēn de měi rén yǒu shí èr fēn! kuàng cūn zhuāng zhī zhōng, zǒu chū yí gè nián jì bù shàng èr shí lái, méi mù sēn xiù, shēn tǐ jiāo róu, zěn bù dòng rén?
天下最好看的妇人,是月下,灯下,帘下,朦朦胧胧,十分的美人有十二分!况村庄之中,走出一个年纪不上二十来,眉目森秀,身体娇柔,怎不动人?
qián gōng bù dào:" zhè fù rén shì chī zhōng ér de."
钱公布道:“这妇人是吃盅儿的。”
chén gōng zǐ dào:" xiān shēng zěn zhī dào?"
陈公子道:“先生怎知道?”
qián gōng bù dào:" wǒ zhǐ kàn jiàn tā jiào dǎ jiǔ, qǐ bù chī zhōng ér?"
钱公布道:“我只看见她叫打酒,岂不吃盅儿?”
chén gōng zǐ dào:" nà qiū bō yī zhuǎn, shèn shì yǒu qíng!"
陈公子道:“那秋波一转,甚是有情!”
qián gōng bù dào:" shuí jiào nǐ shēng de zhè děng qiào?"
钱公布道:“谁教你生得这等俏?”
yě shì hé dāng yǒu shì, chén gōng zǐ zǒu bù guò shí shù jiān mén miàn, jiù yào zhuàn lái, lái shí qià hǎo pí jiàng dǎ jiǔ yǐ huí, fù rén shēn shǒu lái jiē, qīng níng shān nèi lòu chū zhǐ bái sēn sēn shǒu lái, qǐ bù kě ài! chén gōng zǐ biàn shì zǒu bù dòng bān, zhù le yī huì fāng qù.
也是合当有事,陈公子走不过十数间门面,就要转来,来时恰好皮匠打酒已回,妇人伸手来接,青苧衫内露出只白森森手来,岂不可爱!陈公子便是走不动般,伫了一会方去。
huí dào zhuāng zhōng, dào:" hǎo yí gè níng luó xī zǐ! què pèi zhè gè mài xī bāo!"
回到庄中,道:“好一个苧罗西子!却配这个麦粞包!”
qián gōng bù dào:" zhǐ yīn lǎo tiān pèi dé bù yún, suǒ yǐ yuán wén quē shī cháng zuò chū shì lái. nǐ xiǎng zhè yàng yí gè fù rén, pèi zhè yàng yí gè chǔn hàn, nán dào bù zuò chū sī qíng gòu dàng?"
钱公布道:“只因老天配得不匀,所以(原文缺失)(常做)出事来。你想这样一个妇人,配这样一个蠢汉,(难)道不做出私情勾当?”
chén gōng zǐ dào:" zhǐ pà yě yǒu zhēn jié de."
陈公子道:“只怕也有贞洁的。”
qián gōng bù dào:" wǒ xián, něi gè rén xīn bù hào gāo, zhǐ yīn tā diē niáng méi yǎn, bǎ lái jià le zhè sī mào yě bù dài yī dǐng, chuān le yī lǐng yóu nì de bù shān, bǔ dòng de shuǐ wà, shàng pí wān de dàng kǒu cǎo xié, zhōng rì shǒu lǐ ná le pí dāo, kǒu zhōng xián le níng xiàn, chéng shén mú yàng? wèi bì bù yàn tā! ruò jiàn yí gè fēng liú zǐ dì, rén wù qí zhěng, yī shān yǎn rùn, yǒu bù shū xīn shū yì de me? suī rán shì zhè yàng shuō, wǒ men dú shū rén, xū yào cún xiē yīn dé, bù kě zuò zhè yàng shì." shéi zhī chén gōng zǐ huì qì dào le, qià shì rè xuè zài xīn, bú zhù xiǎng tā, piē kāi xiān shēng, cháng zì guān wàng.
(钱)公布道:“我闲,哪个人心不好高,只因她爹、娘没眼,把来嫁了这厮;帽也不戴一顶,穿了一领油腻的布衫,补洞的水袜,上皮湾的宕口草鞋,终日手里拿了皮刀,口中衔了苧线,成什模样?未必不厌他!若见一个风流子弟,人物齐整,衣衫掩润,有不输心、输意的么?虽然是这样说,我们读书人,须要存些阴德,不可做这样事。”谁知陈公子晦气到了,恰是热血在心,不住想她,撇开先生,常自观望。
shì cǐ shù rì, pí jiàng jiàn tā guāng jǐng, yǒu xiē nǎo le, yīn shì chén gōng zǐ, bù gǎn rě tā.
似此数日,皮匠见他光景,有些恼了,因是陈公子,不敢惹他。
zhī jiàn zhè rì qián gōng bù zhe le yī shuāng jiù xié, ná le shí lái gè qián, qù dào tā jiā lǐ dǎ zhǎng, bǎ xié tuō yǔ tā, zì zuò zhe děng. qiǎo qiǎo chén gōng zǐ bài kè huí lái, jiàn le dào:" xiān shēng zài zhè lǐ zuò shén me?"
只见这日钱公布着了一双旧鞋,拿了十来个钱,去到他家里打掌,把鞋脱与他,自坐着等。巧巧陈公子拜客回来,见了道:“先生在这里做什么?”
qián gōng bù dào:" zài zhè lǐ dǎ zhǎng."
钱公布道:“在这里打掌。”
chén gōng zǐ biàn ái dào xiān shēng shēn biān, lián zhāng jǐ zhāng, bú jiàn. qián gōng bù dào:" nǐ xiān huí qù."
陈公子便捱到先生身边,连张几张,不见。钱公布道:“你先回去。”
nà chén gōng zǐ xiào yī xiào dào:" ràng nǐ bà!" qù le.
那陈公子笑一笑道:“让你罢!”去了。
nà pí jiàng biàn duì qián gōng bù dào:" gè shì gāo tú me?"
那皮匠便对钱公布道:“个是高徒么?”
qián gōng bù dào:" zhèng shì, shì chén xiàn fù lìng láng."
钱公布道:“正是,是陈宪副令郎。”
pí jiàng biàn dào:" gè niáng xì! ā dá suī rán bù cái, zuò gè yàng xiǎo shēng yì, ā dá jiā shū hóng jǐn bā sān, yě shì zài xué hóng lùn jiǔ shí èr hé dì, jiàn xuǎn zhú xī xún sī jiù ā dá fáng xià, yě shì zhāng kān yú xiǎo fēng zhī nǚ. zán rì rì zài gè xiàng zhāng wàng? xiān shēng jiè zhòng duì qú huà huà, ruò zài lái zhāng kàn, wǒ dìng yòng dǎ qú, wù guài yuán wén quē shī cū lǔ!"
皮匠便道:“个娘戏!阿答虽然不才,做个样小生意,阿答家叔洪仅八三,也是在学;洪论九十二合弟,见选竹溪巡司;就阿答房下,也是张堪舆小峰之女。咱日日在个向张望?先生借重对渠话话,若再来张看,我定用打渠,勿怪(原文缺失)(粗鲁)!”
qián gōng bù dào:" lǎo xiōng wù yòng dòng qì, gè yú tú jí wù tīng shuō, ā dá yuán wén quē shī yě cháng quàn qú, yī fú kěn gǎi, xū yòng běn qú yī jiè dà shǒu duàn."
钱公布道:“老兄勿用动气,个愚徒极勿听说,阿答(原文缺失)(也)常劝渠,一弗肯改,须用本渠一介大手段。”
hóng pí jiàng dào:" xué shēng dìng yòng dǎ qú!"
洪皮匠道:“学生定用打渠!”
qián gōng bù dào:" wù yòng, wǒ nóng yǒu yī jì, tè wù hǎo shuō." biàn chén yín bù yǔ.
钱公布道:“勿用,我侬有一计,特勿好说。”便沉吟不语。
pí jiàng dào:" tuó chá lái, xiān shēng dàn shuō hé fáng."
皮匠道:“驼茶来,先生但说何妨。”
qián gōng bù dào:" qú nóng wù kěn tīng jiào huì, rì hòu zuò xiàng shì chū lái, chén lǎo xiān shēng bì jìng jiàn guài, qú nóng gōng zǐ, nǐ nóng dǎ qú, bì jìng chī kuī. yī wǒ nóng, zhǐ shì lǎo xiōng wù kěn dú zuò kǒng yuán zhù!"
钱公布道:“渠侬勿肯听教诲,日后做向事出来,陈老先生毕竟见怪,渠侬公子,你侬打渠,毕竟吃亏。依我侬,只是老兄勿肯(读作孔——原注)!”
pí jiàng dào:" dàn huà."
皮匠道:“但话。”
qián gōng shì dào:" gè xū fēn fù lìng zhèng hōng qú jìn, lǎo xiōng ná zhù zi yào shā, wǒ nóng lái shōu bā, xiě qú yī zhāng fú biàn, hái yào zhà qú bǎi lái liǎng yín zi, qú nóng xià cì dìng wù gǎn lái!"
钱公市道:“个须吩咐令正哄渠进,老兄拿住子要杀,我侬来收扒,写渠一张服辨,还要诈渠百来两银子,渠侬下次定勿敢来!”
pí jiàng huān tiān xǐ dì dào:" ruò yǒu bǎi lái liǎng yín zi, zài xià dìng zuò dōng qǐng lǎo xiān shēng!"
皮匠欢天喜地道:“若有百来两银子,在下定作东请老先生!”
qián gōng bù dào:" gè yòng duì fēn!"
钱公布道:“个用对分!”
pí jiàng dào:" biàn sì liù fēn bà! zhǐ chén fù shǐ zhī dào zán yī!"
皮匠道:“便四、六分罢!只陈副使知道咱伊!”
qián gōng bù dào:" yǒu fú biàn zài dōng pà qú?" cǐ shí xié yǐ fèng wán, liǎng gè yòu fù ěr shuō le jǐ jù fēn shǒu.
钱公布道:“有服辨在东怕渠?”此时鞋已缝完,两个又附耳说了几句分手。
dào de guǎn zhōng, chén gōng zǐ dào:" xiān shēng jīn rì dé qù le!"
到得馆中,陈公子道:“先生今日得趣了!”
qián gōng bù dào:" méi shén qù, nǚ zǐ guǒ rán hǎo gè nǚ zǐ, ná yī zhōng chá chū lái qǐng wǒ, yī fà jié jìng pèn xiāng!"
钱公布道:“没什趣,女子果然好个女子,拿一盅茶出来请我,一发洁净、喷香!”
chén gōng zǐ dào:" guǒ rán?"
陈公子道:“果然?”
qián gōng bù dào:" zhēn dāng!"
钱公布道:“真当!”
chén gōng zǐ dào:" zhè xiān shēng chī cù, dǎ fā wǒ huí, biàn tóng chī zhōng chá yě bù fáng!"
陈公子道:“这先生吃醋,打发我回,便同吃盅茶也不妨!”
qián gōng bù dào:" fù rén dǎo shì yǒu qíng de, zhǐ shì zhè pí jiàng yǒu xiē cū lǔ, bù hǎo rě tā!"
钱公布道:“妇人倒是有情的,只是这皮匠有些粗鲁,不好惹他!”
chén gōng zǐ dào:" xiān shēng nǐ běn pà wǒ kuò shàng shǒu, bǎ zhè huà lái cuó wǒ!"
陈公子道:“先生你本怕我括上手,把这话来矬我!”
qián gōng bù dào:" wǒ hǎo huà, ruò rě chū shì lái, xū bù guān wǒ shì!" chén gōng zǐ yī xiào, zì huí fáng qù le.
钱公布道:“我好话,若惹出事来,须不关我事!”陈公子一笑,自回房去了。
cì rì, bǎ jiǎo xià xié zǐ, chāi duàn le liǎng zhēn xiàn jiǎo, biàn jiè míng fèng zhàn, dào tā jiā lái. zhī jiàn pí jiàng bù zài, jiào le liǎng shēng, fù rén chū lái dào:" bù zài jiā!"
次日,把脚下鞋子,拆断了两针线脚,便借名缝绽,到他家来。只见皮匠不在,叫了两声,妇人出来道:“不在家!”
chén gōng zǐ kàn shí, yuè fā jùn qiào, dào:" yào tā zuò xiē shēng huó, bù zài, dà niáng zǐ hú luàn tì wǒ fèng yī fèng bà!"
陈公子看时,越发俊俏,道:“要他做些生活,不在,……大娘子胡乱替我缝一缝罢!”
nà fù rén xiào dào:" bú huì!" gōng zǐ biàn tuō xià lái dì qù, dào:" dà niáng zǐ kàn yī kàn, bù duō jǐ zhēn!" fù rén lái jiē shí, gōng zǐ biàn niē shàng yī bǎ, shèn shì ruǎn huá róu rùn.
那妇人笑道:“不会!”公子便脱下来递去,道:“大娘子看一看,不多几针!”妇人来接时,公子便捏上一把,甚是软滑柔润。
nà fù rén liǎn shàng yī hóng, dào:" xiàng gōng, sī wén jiā bú yào cū lǔ!" gōng zǐ yě péi xiào le yī xiào.
那妇人脸上一红,道:“相公,斯文家不要粗鲁!”公子也陪笑了一笑。
fù rén dào:" míng rì lái bà!"
妇人道:“明日来罢!”
gōng zǐ dào:" míng rì wǎn lái."
公子道:“明日晚来。”
fù rén dào:" wǎn, tā zài lín jiā chī jiǔ wèi dé huí, xiǎng wǔ bà!" gōng zǐ zī jū chū mén, fù rén yě diū yí gè yǎn sè, suō jìn qù le.
妇人道:“晚,他在邻家吃酒未得回,饷午罢!”公子趑趄出门,妇人也丢一个眼色,缩进去了。
chén gōng zǐ bā bù dé tiān míng, yòu bā bù dé tiān wǎn, dǎ bàn dé qí qí zhěng zhěng, dài le yù zān jīn wā jīn mò lì quán, yī shēn shā luó yī fú, xiù zi nèi xiù le èr sān liǎng xiǎo kè ér, bǎ yī tiáo bái shā hàn jīn bāo le, duì xiǎo sī dào:" wǒ chū qù jiù lái, bù bì gēn wǒ." jìng dào pí jiàng jiā lái.
陈公子巴不得天明,又巴不得天晚,打扮得齐齐整整,戴了玉簪、金穵、金茉莉筌,一身纱罗衣服,袖子内袖了二、三两小锞儿,把一条白纱汗巾包了,对小厮道:“(我)出去就来,不必跟我。”迳到皮匠家来。
cǐ shí jú yǐ chéng le, tīng dé tā jiào, pí jiàng biàn duǒ le, jiào fù rén zài lǐ miàn huí bào:" bù zài."
此时局已成□(了),听得他叫,皮匠便躲了,教妇人在里面回报:“不在。”
chén gōng zǐ tīng dé shēng" bù zài", biàn dà tà bù tiào lái.
(陈)公子听得声“不在”,便大踏步跳来。
fù rén yǐ lián tā luò jú, àn bǎ shǒu yáo dào:" bú yào lái!" nà gōng zǐ sè dǎn rú tiān, zěn kěn tuì bù? fù rén yīn zhàng fū fēn fù, zhǐ de wǎng lóu shàng biàn pǎo. chén gōng zǐ yě gēn shàng, yī bǎ bào zhù, biàn bǎ yín zi dù qù.
妇人已怜他落局,暗把手摇道:“不要来!”那公子色胆如天,怎肯退步?妇人因丈夫吩咐,只得往楼上便跑。陈公子也跟上,一把抱住,便把银子渡去。
nà fù rén jiē le, dào:" qiě qù, lìng rì yuē nǐ lái!"
那妇人接了,道:“且去,另日约你来!”
chén gōng zǐ dào:"' fàng zhe zhōng bù dǎ dài zhù?'" yī lián liǎng gè qīn qīn, shēn shǒu qù chě xiǎo yī, zhǐ tīng dé lóu mén kǒu jiǎo bù xiǎng, huí tóu kàn shí, pí jiàng yǐ ná le yī bǎ pí dāo gǎn lái le.
陈公子道:“‘放着钟不打待铸?’”一连两个亲亲,伸手去扯小衣,只听得楼门口脚步响,回头看时,皮匠已拿了一把皮刀赶来了。
gōng zǐ jí le, dài wǎng lóu chuāng tiào xià, yī wàng lóu yòu gāo, shě bù de xìng mìng, xīn yòu huāng, nuó bù dé jiǎo bù, zǎo bèi pí jiàng pī lǐng yī bǎ, qìn zài dì xià. máng bǎ dāo lái qiè shí, què bèi fù rén yī bǎ qiǎng qù, dào:" wáng dà gē, zuò shén zéi shì!"
公子急了,待往楼窗跳下,一望楼又高,舍不得性命,心又慌,挪不得脚步,早被皮匠劈领一把,揿在地下。忙把刀来切时,却被妇人一把抢去,道:“王大哥,做什贼势!”
nà pí jiàng biàn jiāng lái qí zhù, pī liǎn dūn shàng liǎng quán, gōng zǐ biàn jiào:" ráo mìng!"
那皮匠便将来骑住,劈脸墩上两拳,公子便叫:“饶命!”
fù rén yòu dào:" dǎ shā rén yě yào cháng mìng, bú yào mán!"
妇人又道:“打杀人也要偿命,不要蛮!”
gōng zǐ yòu jiào:" niáng zǐ jiù mìng!" zhī jiàn dèng shàng fàng zhe zhè fù rén yī shuāng xuě bái hǎo guǒ jiǎo, bèi pí jiàng chě guò lái, jiāng shǒu jiǎo kǔn zhù. zhè gōng zǐ jiāo xì rén, jīng dé mò xiǎng zhēng yī zhēng.
公子又叫:“娘子救命!”只见凳上放着这妇人一双雪白好裹脚,被皮匠扯过来,将手脚捆住。这公子娇细人,惊得莫想挣一挣。
zhèng kǔn shí, zhǐ tīng dé xiān shēng gāo gāo de chàng zhe běn dài xué guò lái, gōng zǐ biàn gāo jiào:" xiān shēng jiù wǒ yī jiù!"
正捆时,只听得先生高高的唱着本待学过来,公子便高叫:“先生救我一救!”
pí jiàng dào:" wǒ yě zhèng yào zhuō zhè mán zǐ yī tóng sòng guān!" biàn tiào qǐ shēn lái, wǎng xià biàn zǒu.
皮匠道:“我也正要捉这蛮子一同送官!”便跳起身来,往下便走。
què hǎo xiān shēng zǒu dào mén qián, zhè pí jiàng yī bǎ jiū zhù, biàn shì liǎng zhǎng.
却好先生走到门前,这皮匠一(把)揪住,便是两掌。
qián gōng bù dào:" zhè sī zhè yàng kě wù!"
钱公布道:“这厮这样可恶!”
pí jiàng dào:" nǐ zhè mán zǐ, jiào xué shēng qiáng jiān rén fù nǚ, hái yào jiàng zuǐ!"
皮(匠道):“你这蛮子,教学生强奸人妇女,还要强嘴!”
qián gōng bù dào:" nǎ nǎ yǒu yǒu zhè zhè yàng yàng shì?"
钱公布道:“哪……哪有……有这……这样……样事?”
chén gōng zǐ yòu jiào:" xiān shēng kuài lái!" yī jié yī niǔ, liǎng gè yī tóng shàng lóu.
陈公子又叫:“先生快来!”一结、一纽,两个一同上楼。
qián gōng bù dào:" wǒ jiào nǐ bú yào zuò zhè yàng shì! lìng zūn dé zhī, lián wǒ tǐ miàn hé zài?" nà pí jiàng yòu gǎn qù chén gōng zǐ shēn shàng hěn dǎ shàng jǐ xià, dào:" niáng xì gè! wǒ qiān nán wàn nán tǎo dé gè lǎo mā, nǐ yào xì qú?"
钱公布道:“我教你不要做这样事!令尊得知,连我体面何在?”那皮匠又赶去陈公子身上狠打上几下,道:“娘戏个!我千难、万难讨得个老妈,你要戏渠?”
gōng zǐ áo bù dé, dào:" xiān shēng kuài jiù wǒ!"
公子熬不得,道:“先生快救我!”
yě huā yàn piān qí, kuáng qiě zhe tān xiǎng.
野花艳偏奇,狂且着贪想。
làng sī chì shéng xì, jìng luò qīng sī wǎng!
浪思赤绳系,竟落青丝网!
xiān shēng biàn wèn dào:" lǎo xiōng gāo xìng?"
先生便问道:“老兄高姓?”
pí jiàng dào:" wǒ shì hóng sān shí liù!"
皮匠道:“我是洪三十六!”
xiān shēng biàn dào:" hóng xiōng, yú tú suī rán fú hǎo, shí wù céng diàn wū lìng zhèng. rú jīn lǎo xiōng yǐ dǎ le qú yī dùn, kàn báo miàn ráo le qú, xià cì zài fú gǎn lái!"
先生便道:“洪兄,愚徒虽然弗好,实勿曾玷污令正。如今老兄已打了渠一顿,看薄面饶了渠,下次再弗敢来!”
pí jiàng dào:"' cāng yíng dài wǎng zi, hǎo dà miàn pí'! suī shì bù céng dào shǒu, yě chī qú qīn le liǎng gè zuǐ, dìng yòng dǎ shā!"
皮匠道:“‘苍蝇戴网子,好大面皮’!虽是不曾到手,也吃渠亲了两个嘴,定用打杀!”
qián gōng bù dào:" bà, ráo le qú, děng qú zài péi lǎo xiōng lǐ bà!"
钱公布道:“罢,饶了渠,等渠再陪老兄礼罢!”
pí jiàng dào:"' dǎ hǔ bù dǎo bèi hǔ yǎo'. wǒ fú dǎ shā, dìng yòng sòng guān, lì jiè zōng àn!"
皮匠道:“‘打虎不倒被虎咬’。我弗打杀,定用送官,立介宗案!”
qián gōng bù dào:" dào guān yě xū lián lěi zūn zhèng."
钱公布道:“到官也须连累尊正。”
pí jiàng yáo dé tóu luò dào:" yě gù wù dé!"
皮匠摇得头落道:“也顾勿得!”
kuī de fù rén dào:" wǒ nìng kě sǐ, jué wù dào guān gè! nǐ pà hòu huàn, xiě qú yī zhāng fú biàn, fàng le qú qù bà."
亏得妇人道:“我宁可死,决勿到官个!你怕后患,写渠一张(伏辩),放了渠去罢。”
gōng zǐ dào:" yī píng niáng zǐ!"
公子道:“一凭娘子!”
qián gōng bù dào:" hóng xiōng fàng qú qǐ lái xiě." pí jiàng zhǐ bù zuò shēng.
钱公布道:“洪兄放渠起来写。”皮匠只不做声。
qián gōng bù dào:" nǐ hái yǒu shén tí mù huà me?"
钱公布道:“你还有什题目话么?”
pí jiàng dào:" wǒ hái yào sān bǎi liǎng yín zi, ráo qú xìng mìng!"
皮匠道:“我还要三百两银子,饶渠性命!”
qián gōng bù dào:" nǎ dé duō ā! sòng wǔ liǎng zhé dōng péi lǐ"
钱公布道:“哪得多呵!送五两折东陪礼……”
pí jiàng biàn tiào qǐ dào:" fàng pì! nǐ jiā lǎo mā guān yú rén xì, nà sān wǔ liǎng biàn xiē!"
皮匠便跳起道:“放屁!你家老妈官与人戏,那三、五两便歇!”
qián gōng bù dào:" bú yào cū cāo."
钱公布道:“不要粗糙。”
gōng zǐ kǔn fù bù guò, biàn dào:" xiān shēng, jiā tā xiē!" zì shí liǎng qǐ, zhí jiā zhì yī bǎi liǎng, pí jiàng hái zuò qiāng.
公子捆缚不过,便道:“先生,加他些!”自十两起,直加至一百两,皮匠还做腔。
yòu kuī de fù rén dào:" méi lián chǐ, bǎ lǎo pó piàn qián, hái zhǐ gù yào!" pí jiàng yǔ gōng bù pà zuò chū mǎ jiǎo lái, biàn zhù shǒu. yī shí méi xiàn qián, bǎ shēn shàng yī fú, tóu shàng zān wā dōu chú qù. xiān shēng yòu dào guǎn zhōng, jiāng tā yì pī yǒu qī bā shí liǎng wán qì shǒu juàn, dōu yā zài tā jiā, xiàn sān rì nèi yín shú, cái fàng chén gōng zǐ qǐ lái, shǒu jiǎo yǐ má le. yòu ná le yī zhī làn tóu bǐ, yī zhāng zhǐ, yào tā xiě. gōng zǐ mò nài hé, zhǐ de suí zhe pí jiàng kǒu lǐ shuō xiě qù:
又亏得妇人道:“没廉耻,把老婆骗钱,还只顾要!”皮匠与公布怕做出马脚来,便住手。一时没现钱,把身上衣服,头上簪、穵都除去。先生又到馆中,将他衣、被、有七、八十两玩器、手卷,都押在他家,限三日内银赎,才放陈公子起来,手脚已麻了。又拿了一枝烂头笔,一张纸,要他写。公子没奈何,只得随着皮匠口里说写去:
lì fú biàn rén chén mǒu, bù hé yú jīn sì yuè niàn sān rì, kuī jiàn lín rén cén shì pō yǒu zī sè, xī tú jiān sù, dāng bèi yī fū hóng sān shí liù ná zhù, yào xíng sòng guān. shì mǒu qíng jí, yāng qiú qīn rén qián mǒu qiú shì, rú huò bù quān, réng xíng kuī sì, tīng píng gào lǐ. lì cǐ fú biàn shì shí.
立伏辨人陈某,不合于今四月廿三日,窥见邻人岑氏颇有姿色,希图奸宿,当被伊夫洪三十六拿住,要行送官。是某情急,央(求)亲人钱某求释,如□(或)不悛,仍行窥伺,听凭告理。立此伏辨是实。
xiě dào" tīng píng gào lǐ" chù, pí jiàng hái niàn liǎng jù dào:" rú cén shì zāo bī yuán wén quē shī bù fèn, zhì shēng shì duān, yì mǒu dǐ cháng." chén gōng zǐ yě dài xià bǐ, dǎo shì qián gōng bù dào:" zhè shì duàn méi yǒu de, bù xiāo xiě." bù xiě le. gōng zǐ yǔ qián gōng bù jù yā le zì, fāng dé chū mén.
写到“听凭告理”处,皮匠还念两句道:“如岑氏遭逼(原文缺失)(不)愤,致生事端,亦某抵偿。”陈公子也待下笔,倒是钱公布道:“这事断没有得,不消写。”不写了。公子与钱公(布)俱押了字,方得出门。
nà chén gōng zǐ mǎn liǎn cán huáng, qián gōng bù yuán wén quē shī yòu lù shàng dòng nán dào: lèi tā shòu qì, lèi tā péi kǒu fēn chāi, hòu shēng jiā gàn zhè yàng méi yào jǐn shì! chén gōng zǐ mò mò wú yán. dào de fáng zhōng, fáng zhōng yǐ shōu shí dé qìng jìn. zhǐ de huí jiā duì tā qī shuō, mǒu hǎo yǒu yào jiāng tián gài yín bǎi liǎng, piàn dé chū lái.
那陈公子满脸惭惶,钱公布(原文缺失)(又)路上动喃道:累他受气,累他陪口分拆,后生家干这样没要紧事!陈公子默默无言。到得房中,房中已(收)拾得罄尽。只得回家对他妻说,某好友要将田戤(银)百两,骗得出来。
guǒ shì xiān shēng qù le bàn rì. suí zhe rén bǎ yī fú shū wán dōu yī yī bān lái. zhǐ shuō fù rén liú zhù le jīn wā yù zān, shuō bù céng yǒu.
果是先生去了半日。随着人把衣服、书玩都一一搬来。只说妇人留住了金穵、玉簪,说不曾有。
cì rì lián pí jiàng fū fù jù yǐ bān qù. gōng zǐ shèn shì huān xǐ, dào:" shěng de ná zhè zhāng fú biàn zài cǐ jié chí wǒ." bù zhī lǐ biān yǒu xǔ duō wěi qū.
次日连皮匠夫妇俱已搬去。公子甚是欢喜,道:“省得拿这张伏辨在此劫持我。”不知里边有许多委曲。
niàn sì rì chén gōng zǐ huí jiā qù shè chù yín zi, tā jiù àn dì dào pí jiàng jiā qù, fēn le zhèi xiē wù jiàn, zhǐ jiǎn hǎo yù píng gǔ lú hǎo shǒu zhóu xiù huí guǎn zhōng, yòu chī le tā yí gè féi dōng.
廿四日陈公子回家去设处银子,他就暗地到皮匠家去,分了这些物件,只捡好玉瓶、古炉、好手轴袖回馆中,又吃了他一个肥东。
dào le niàn wǔ rì, chén gōng zǐ ná le yín, dào guǎn jiāo fù qián gōng bù, dào:" xiān shēng, yín zi yǐ yǒu le, kuài qù shú lái, pà lǎo fù dào guǎn bú jiàn zhèi xiē wán wù shēng yí!"
到了廿五日,陈公子拿了银,到馆交付钱公布,道:“先生,银子已有了,快去赎来,怕老父到馆不见这些玩物生疑!”
gōng bù dào:" wǒ jiù qù! zhǐ shì nǐ tè lǎo shí, zěn dōu shì wén yín? nǐ kě shōu qù shí liǎng, wǒ zhǐ ná jiǔ shí liǎng qù. bāo nǐ shú lái." dǎ fā tā chū fáng, jiù jiāng jiǔ shí liǎng yín zi shōu rù shū xiāng, bǎ zhè jǐ jiàn wán wù, dài dào pí jiàng jiā, huāng huāng zhāng zhāng de jìng rù lǐ biān.
公布道:“我就去!只是你忒老实,怎都是纹银?你可收去十两,我只拿九十两去。包你赎来。”打发他出房,就将九十两银子收入书箱,把这几件玩物,带到皮匠家,慌慌张张的迳入里边。
pí jiàng dào:" yín zi lái le me?"
皮匠道:“银子来了么?”
qián gōng bù dào:" hái yào yín zi? nà rì wǒ zhè jié shì zhòng xiǎo sī dōu fēn fù le, dú bù céng fēn fù dé yí gè, bèi tā jìng duì zhǔ mǔ shuō le. zhǔ mǔ gào sù le chén fù shǐ, zuó rì biàn jiào le chén gōng zǐ huí qù, shuō tā bù kěn, jīn rì qīn zì fǔ jiān xià zhuàng, lián gōng zǐ dōu gào zài lǐ biān, shuō nǐ shè jú kuāng zhà, míng rì zhǔn zhǔn chà gōng lái. wǒ xiǎng zhè shì, zěn hǎo wǒ dé qián lèi nǐ shòu hài? gù cǐ bǎ zhèi xiē wù jiàn dōu guī le nǐ, bǎ nǐ zuò guān sī běn, zhǐ bú yào chě wǒ zài lǐ biān!"
钱公布道:“还要银子?那日我这节事众小厮都吩咐了,独不曾吩咐得一个,被他竟对主母说了。主母告诉了陈副使,昨日便叫了陈公子回去,说他不肯,今日亲自府间下状,连公子都告在里边,说你设局诓诈,明日准准差公来。我想这事,怎好我得钱累你受害?故此把这些物件都归了你,把你作官司本,只不要扯我在里边!”
pí jiàng biàn diē jiǎo dào:" zhè yuán shì nǐ jiào wǒ de, rú jīn zhèi xiē wù jiàn, dào guān dōu yào zhuī chū qù, bǎ wǒ hé yòng?"
皮匠便跌脚道:“这原是你教我的,如今这些物件,到官都要追出去,把我何用?”
fù rén dào:" wǒ jiào nǐ bú yào zuò zhè shì, rú jīn zán yī? hái shì nǐ nóng tóng wǒ jiāng zhè duō ā wù jiàn, dào chén yá chū shǒu biàn bà!"
妇人道:“我叫你不要做这事,如今咱伊?还是你侬同我将这多呵物件,到陈衙出首便罢!”
qián gōng bù dào:" zhè' ná tóu tào jiā dài', wù kě! wù kě! chén lǎo xiān shēng zhǐ wèi qián, nǐ bù ruò bǎ gè xiē wù jiàn hái le chén gōng zǐ, děng qú hái zi yé, biàn wú huà zāi, biàn gōng chāi lái, nǐ zàn duǒ yī duǒ biàn liǎo!"
钱公布道:“这‘拿头套枷戴’,勿可!勿可!陈老先生只为钱,你不若把个些物件还了陈公子,等渠还子爷,便无话哉,便公差来,你暂躲一躲便了!”
pí jiàng hái méi zhǔ yì, dào shì fù rén lì dìng zhǔ yì jiāo huán, zhǐ luò de jǐ liǎng chén gōng zǐ àn yǔ tā de yín zi, qián gōng bù zì zhe rén bān huí le. tā fū qī liǎng gè jì yì, pà yí dào guān yào nán wéi, kǔ shǐ jiā sī wú xiē, biàn shōu shí zuò yī dān ér, liǎng gè táo wǎng tā xiāng, shí hé cháng de zhè jiǔ shí liǎng yín zi, yuán wén quē shī lēi tā zān wā?
皮匠还没主意,到是妇人立定主意交还,只落得几两陈公子暗与她的银子,钱公布自着人搬回了。他夫妻两个计议,怕一到官要难为,苦使家私无些,便收拾做一担儿,两个逃往他乡,实何尝得这九十两银子,(原文缺失)(勒他)簪、穵?
dào wǔ jié biān, xiān shēng huí, chén gōng zǐ bǎ cún xià shí liǎng yín zi yuán wén quē shī fēn wǔ liǎng sòng tā, yòu sòng jǐ jiàn wán qì, bǐ cǐ xiāng wàng. zhí zhì wǔ jié hòu yuán wén quē shī fù dào guǎn, shī shēng yuè jiā xiāng de.
到午节边,先生回,陈公子把存下十两银子(原文缺失)(分五)两送他,又送几件玩器,彼此相忘。直至午节后(原文缺失)(复到)馆,师生越加相得。
yī rì liǎng gè zài zhú yīn zhōng xián tán, zhī jiàn zhú jìng liǎng gè rén zǒu jiāng jìn lái, yào jiàn qián xiàng gōng yǔ chén xiàng gōng.
一日两个在竹阴中闲谈,只见竹径两个人走将进来,要见钱相公与陈相公。
qián gōng bù dào:" shì shén me rén?" liǎng gè jù pī zhe shān ér yǔ tā xiāng jiàn.
钱公布道:“是什么人?”两个俱披着衫儿与他相见。
nà liǎng rén dào:" xiǎo rén shì běn fǔ xíng tīng, yǒu shì lái jiàn èr wèi xiàng gōng."
那两人道:“小人是本府刑厅,有事来见二位相公。”
qián gōng bù dào:" xíng tīng yǒu shén shì lái jiàn wǒ men?"
钱公布道:“刑厅有什事来见我们?”
nà liǎng rén dào:" xiǎo kě táng tū, qián xiàng gōng bù huì liú chén xiàng gōng bù huì biāo me?"
那两人道:“小可唐突,钱相公不讳流、陈相公不讳镳么?”
qián gōng bù dào:" zhèng shì."
钱公布道:“正是。”
liǎng rén dào:" zhè děng xiǎo kě lái de bù chà le! běn zhǔ fèng yǒu àn yuàn pī zhǔn hóng sān shí liù gào cí, tè lái fèng qǐng èr wèi xiàng gōng."
两人道:“这等小可来得不差了!本主奉有按院批准洪三十六告词,特来奉请二位相公。”
qián gōng bù dào:" wǒ men bìng bù xiǎo zhè shì." chén gōng zǐ zǎo yǐ liǎn sè jīng bái le.
钱公布道:“我们并不晓这事。”陈公子早已脸色惊白了。
zhī jiàn nián jì lǎo chéng gōng chāi dào:" qián rì nà yuán gào lái qǐng fēng tiáo qù fēng shī guān, liǎng zài xià céng huì lái, dào nà gè pí jiàng, chén xiàng gōng yǐ shì qiáng jiān tā qī cén shì, yǐ zhì shēn sǐ."
只见年纪老成公差道:“前日那原告来请封条去封尸棺,两在下曾会来,道那个皮匠,陈相公倚势强奸他妻岑氏,以致身死。”
qián gōng bù dào:"' zhuō jiān jiàn shuāng', yǒu hé píng zhèng?"
钱公布道:“‘捉奸见双’,有何凭证?”
nà hòu shēng gōng chāi dào:" qǐ yǒu wú píng zhī lǐ, tā dào yǒu chén xiàng gōng de fú biàn, mǎi qiú de yín zi yǔ qián xiàng gōng guò fù zhè shì èr wèi xiàng gōng zì yǔ tā fēn lǐ, bù gàn èr zài xià shì." chén gōng zǐ tīng dé shì bī zhēn, dī le tóu sī xiǎng, bù fā yī yán.
那后生公差道:“岂有无凭之理,他道有陈相公的伏辨,买求的银子与钱相公过付;这事二位相公自与他分理,不干二在下事。”陈公子听得事逼真,低了头思想,不发一言。
gōng bù dào:" guān chāi lì chà, lái rén bù chà, qiě bèi fàn!" chén gōng zǐ jiào bǎi fàn zài shuǐ yuán wén quē shī gé, wèn tā liǎng gè xìng míng: yí gè xìng wú míng jiāng, hào yǎng pō yí gè xìng féng míng yuán wén quē shī dé, hào jìng xī. liǎng gè lüè qiān yī qiān, biàn zuò shàng biān.
公布道:“官差、吏差,来人不差,且备饭!”陈公子叫摆饭在水(原文缺失)(阁),问(他)两个姓名:一个姓吴名江,号仰坡;一个姓(冯名)(原文缺失)(德),号敬溪。两个略谦一谦,便坐上边。
zài xí shàng jiǎ sī wén, bù dà chī, yòu diào wén dàn, dào:" chǎng tīng zhǔ jí shì gōng míng, jí zhòng sī wén, èr wèi qù jiàn, bì dìng zhōu xuán kuàng yǒu lìng zūn lǎo yé fēn shàng, zhè mán zǐ sān yuán wén quē shī shí bǎn, yī míng lǎo tú wěn wěn. èr zài xià méi yǒu gè bù xiào láo, jiù shì liǎng bān mén shàng yī yīng rén, ruò shì liǎng zài xià guǎn de, biàn méi gǎn lái zuò shēng, jiù shì wǔ zuò, yě tīng liǎng zài xià shuō de."
在席上假斯(文),不大吃,又掉文淡,道:“敞厅主极是公明,极重斯文,二位去见,必定周旋;况有令尊老爷分上,这蛮子三(原文缺失)(十板),一名老徒稳稳。二在下没有个不效劳,就是两(班)门上一应人,若是两在下管的,便没敢来做声,就(是)仵作,也听两在下说的。”
chī le bàn rì, jiǎ qǐ shēn gào cí, qián gōng bù jiǎ xiāng liú, féng jìng xī dào:" zhèng shì, rǎo le bàn rì, pái yě bù sòng kàn yī kàn, dǎo shì bái bǔ le. huǒ jì kàn pái suī yǒu gè lì, rú jīn èr wèi xiàng gōng qíng miàn zhōng, qiě xiān sòng kàn!" wú yǎng pō biàn zài pái bāo zhōng jiǎn chū yī zhāng zhǐ pái lái, shuāng shǒu dì yǔ qián gōng bù, gōng bù biàn yǔ chén gōng zǐ tóng kàn, shàng xiě dào:
吃了半日,假起身告辞,钱公布假相留,冯敬溪道:“正是,扰了半日,牌也不送看一看,倒是白捕了。伙计看牌虽有个例,如今二位相公情面中,且先送看!”吴仰坡便在牌包中检出一张(纸)牌来,双手递与钱公布,公布便与陈公子同看,上(写)道:
shào xīng fǔ lǐ xíng tīng wèi jiān shā shì: běn yuè chū liù rì, méng zhè jiāng xún àn yù shǐ mǎ, pī zhǔn shān yīn xiàn gào rén hóng sān shí liù gào cí dào tīng, hé xíng jū shěn. wèi cǐ, yǎng yì jí jū hòu kāi rén fàn, fù tīng yán shěn wú wéi. xū zhì pái zhě. jì jū: chén biāo qián liú jù bèi fàn zhāng dé chāng cén yán jù gān zhèng, hóng sān shí liù yuán gào chāi rén wú jiāng
绍兴府理刑厅为奸杀事:本月初六日,蒙浙江巡按御史马,批准山阴县告人洪三十六告词到厅,合行拘审。为此,仰役即拘后开人犯,赴厅研审(无)违。须至牌者。计拘:陈镳 钱流(俱被犯)张德昌 岑 岩(俱干证),洪三十六(原告)差人吴江
qián gōng bù kàn le, jiāng lái sòng hái, dào:" zhāng cén liǎng gè shì shén me rén?"
钱公布看了,将来送还,道:“张、岑两个是什么人?”
wú yǎng pō dào:" shì tā qīn lín." shuō bà, shī shēng liǎng gè jì yì, sòng tā chāi shǐ qián, shì liù liǎng zuò shí liǎng.
吴仰坡道:“是他亲邻。”说罢,师生两个计议,送他差使钱,是六两作十两。
qián gōng bù dào:" ná bù chū." jiā dào jiǔ liǎng zuò shí wǔ liǎng.
钱公布道:“拿不出。”加到九两作十五两。
qián gōng bù dì qù, nà wú yǎng pō dì yǔ féng jìng xī, dào:" huǒ jì, èr wèi xiàng gōng shèng yì, nǐ shōu le."
钱公布递去,那吴仰坡递与冯敬溪,道:“伙计,二位相公盛意,你收了。”
nà féng jìng xī niē zài shǒu zhōng, dào:" duō xiè èr wèi xiàng gōng, bù zhī shì nǎ yī wèi jiàn huì de? liǎng zài xià dá yī chà fēi shì xiǎo kě yuán shì jiē lǎo yé zhǎng chà, yòu yāng mén guān yǔ guǎn jiā chèn fù, yòng le yī èr shí liǎng, cái dé dào shǒu, zěn qīng qīng yì yì ná chū zhè gè bāo ér qīn? yě xū kàn' lǐ xíng tīng' sān ge zì!"
那冯敬溪捏在手中,道:“多谢二位相公,不知是哪一位见惠的?两在下达一差非是小可;原是接老爷长差,又央门官与管家衬副,用了一二十两,才得到手,怎轻轻易易拿出这个包儿亲?也须看‘理刑厅’三个字!”
wú yǎng pō dào:" huǒ jì, zhè shì kàn pái bāo ér, ruò shuō chāi shǐ qián, bì jìng wǒ nǐ èr rén, yī rén yí gè cái zhǔ!"
吴仰坡道:“伙计,这是看牌包儿,若说差使钱,毕竟我、你二人,一人一个财主!”
chén gōng zǐ tīng le mù dāi, qián gōng bù fù ěr dào:" kǒu dà, zěn me chù?"
陈公子听了木呆,钱公布附耳道:“口大,怎么处?”
chén gōng zǐ dào:" dàn píng xiān shēng, jīn rì qiě dǎ fā tā qù!"
陈公子道:“但凭先生,今日且打发他去!”
qián gōng bù dào:" zhè bú shì shén chāi shǐ qián, yīn guǎn zhōng yǒu màn."
钱公布道:“这不是什差使钱,因馆中有慢。”
wú yǎng pō biàn chā yī jù dào:" zhè děng, míng rì chén yé nà biān qù lǐng shǎng bà!"
吴仰坡便插一句道:“这等,明日陈爷那边去领赏罢!”
chén gōng zǐ máng dào:" bú yào qù, zhǐ dào zhè xiāng lái!"
陈公子忙道:“不要去,只到这厢来!”
qián gōng bù dào:" yīn màn, yǐ cǐ zhé dōng, chāi shǐ hòu rì le luò."
钱公布道:“因慢,以此折东,差使后日了落。”
wú yǎng pō dào:" bì zhǔ shèn shì xìng jí, hóng sān shí liù yòu zài nà xiāng cuī jiǎn shī, èr wèi xiàng gōng tóu dào le ruò bù chū qù, bì zhǔ chū wén shū dào xué dào shēn qǐng, kǒng liǎng zài xià yě fú chí bù dé!"
吴仰坡道:“敝主甚是性急,洪三十六又在那厢催检尸,二位相公投到了若不出去,敝主出文书到学道申请,恐两在下也扶持不得!”
qián gōng bù dào:" qiě dān yán liǎng rì!"
钱公布道:“且耽延两日!”
liǎng gè chāi rén biàn qǐ shēn zuò bié, dào:" zhè děng hòu rì huì."
两个差人便起身作别,道:“这等后日会。”
yǐn ruò zhǎng jīng xī, tān rú shuò shǔ néng.
饮若长鲸吸,贪如硕鼠能。
cóng jiào wǎn dà hǎi, xī hè zhèng nán píng!
从教挽大海,溪壑正难平!
sòng le liǎng gè chāi rén chū qù, qián gōng bù lián shēng tàn qì, dào:" bà le, zhè qián chéng dìng yòng sòng le!" yòu duì chén gōng zǐ dào:" zhè shì nòng dé zhuō, xū qiú lìng yuè lìng zūn jiě fēn."
送了两个差人出去,钱公布连声叹气,道:“罢了,这前程定用送了!”又对陈公子道:“这事弄得拙,须求令岳、令尊解纷。”
chén gōng zǐ dào:" jiā fù zhī dào dìng yòng dǎ shā, hái shì xiān shēng zhōu zhī."
陈公子道:“家父知道定用打杀,还是先生周支。”
gōng bù dào:" wǒ zěn zhōu zhī dé? xū qiú kǒng fāng! rú jīn ruò shì mǎi shàng bù mǎi xià zuò, tuī guān xiàng tiē ròu èn, shǎo yě de qiān jīn jiǎn shī wǔ zuò yě de sān bǎi gè rì pù táng yě yào bǎi lái liǎng zài dé èr sān bǎi liǎng mǎi zhǔ zhè biān lín lǐ kě yǐ shèng tā, zhè shì yī zhāo. kǒng pà tā yòu qù bié chù gào. ruò shàng hé xià mù zuò, shàng biān yāng le fēn shàng, xià biān yě yǔ hóng sān shí liù jiǎng le, tǎo chū le nà zhāng fú biàn, mǎi le yìng zhèng, shuō tā zì yīn fū qī zhēng ōu shēn sǐ, zhāo le wū, kě yě de qiān yú jīn!"
公布道:“我怎周支得?须求孔方!如今若是买上不买下做,推官向贴肉摁,少也得千金;检尸仵作也得三百;个日铺堂也要百来两;再得二、三百两买嘱这边邻里可以胜他,这是一着。恐怕他又去别处告。若上和、下睦做,上边央了分上,下边也与洪三十六讲了,讨出了那张伏辨,买了硬证,说他自因夫妻争殴身死,招了诬,可也得千余金!”
chén gōng zǐ dào:" zěn bú jiàn guān, miǎn zhì fù qīn dé zhī fāng hǎo."
陈公子道:“怎不见官,免致父亲得知方好。”
qián gōng bù yǎo zhǐ dào:" zhè dà nàn!" xiǎng le yòu xiǎng, dào:" yǒu gè jī huì, mù jīn lǐ jié tuī xíng qǔ, nǐ rú jīn kuāng dé èr bǎi liǎng yín yǔ chāi rén, jiào tā huí nǐ zài jīng zhōng lìng yuè chù, wǒ yóu xué sū zhōu, lǐ biān hái yào yí gè sān bǎi jīn fēn shàng, bù rán jié tuī yí wǒ yuán wén quē shī. men táo tuō, shū fáng zhōng yě de èr bǎi shí yín, jiào tā gē qǐ mò cuī. hóng sān shí liù chù dé wǔ qī bǎi jīn, yǔ tā jiǎng jué sī hé, bú yào cuī zhuàng. dài dào xīn jiù jiāo jiē, zài yǔ chāi rén yǔ shū fáng jiǎng, jìng zì mǒ shā, zhè kě yǐ bú jiàn guān. dàn zhè xiàng yín zi jiù yào de, rú hé shì hǎo? hái zài dé yí gè yá mén zhōng shú de qù zuò shì fāng hǎo."
钱公布咬指道:“这大难!”想了又想,道:“有个机会,目今李节推行取,你如今匡得二百两银与差人,教他回你在京中令岳处,我游学苏州,里边还要一个三百金分上,不然节推疑我(原文缺失)。(们逃脱),书房中也得二百时银,教他搁起莫催。洪三十六(处)得五、七百金,与他讲绝、私和,不要催状。待到新旧(交)接,再与差人、与书房讲,竟自抹杀,这可以不见官。但这项银子就要的,如何是好?还再得一个衙门中(熟)的去做事方好。”
chén gōng zǐ dào:" yòu qù yāng rén zhāng yáng, zhǐ lèi xiān shēng bà! dàn jí qiè rú hé de zhè yín zi?"
陈公子道:“又去央人彰扬,只累先生罢!但急切如何得这银子?”
qián gōng bù dào:" zhè xū bù zài wǒ, nǐ zì jiā shēng jì cè, huò zhě qīn yǒu chù jiè dài xiē."
钱公布道:“这须不在我,你自家生计策,或者亲友处借贷些。”
chén gōng zǐ dào:" rú jīn zhèi xiē xiāng shēn rén jiā, qiàn tā de rú huǒ zhī bī, jiè yǔ tā qí lěng rú bīng, shuí rén kěn jiè?"
陈公子道:“如今这些乡绅人家,欠他的如火之逼,借与他其冷如冰,谁人肯借?”
qián gōng bù dào:" zì gǔ dào:' ér nǚ zhī qíng, fū qī zhī qíng.' nǐ hái dào jiā zhòng jì yì, huò zhě lìng táng yǒu xiē sī fáng, lìng zhèng jià zī shǎo kě zhī chí. hòu rì chāi rén jiù lái le, bèi tā bī dào fǔ qián, sì zūn yǒu lìng zūn tǐ miàn, tǎo bǎo, zhè yě hái hǎo. ruò dào rén mìng shì dà, yī luò jiān, zhè shǐ fèi hái duō, nǐ zì yào shàng jǐn!"
钱公布道:“自古道:‘儿女之情,夫妻之情。’你还到家中计议,或者令堂有些私房,令正嫁赀少可支持。后日差人就来了,被他逼到府前,四尊有令(尊体)面,讨保,这也还好。若道人命事大,一落监,这使费(还)多,你自要上紧!”
chén gōng zǐ sī liang wú jì, zhǐ de huí jiā. zǒu dào fáng, ná lái chá shuǐ, zhǐ shì bù chī, mèn mèn hūn hūn, jiù wàng chuáng zhōng shuì qù.
陈公子思量无计,只得回家。走到房,拿来茶水,只是不吃,闷闷昏昏,就望床中睡去。
tā fū fù shì guò de jí ēn ài de, jiàn tā zhè gè guāng jǐng, biàn lái wèn tā dào:" shì zhe shén shì lái?"
他夫妇是过得极恩爱的,见他这个光景,便来问他道:“(是)着什事来?”
zhī jiàn chén gōng zǐ dào:" shì wǒ zuò shì chà, zhǐ chú yī sǐ!"
只见陈公子道:“是我作事差,只除一死!”
lǐ xiǎo jiě dào:" shén shì dào sǐ de tián dì? shuō lái!"
□(李)小姐道:“什事到死的田地?说来!”
chén gōng zǐ yuán wén quē shī zhǐ shì shì lèi bù shuō.
陈公子(原文缺失)(只是拭泪)不说。
lǐ xiǎo jiě dào:" yā huán, jiào shū tóng lái wǒ wèn tā!"
李小姐道:“丫鬟,叫书童来我问他!”
chén gōng zǐ dào:" bú yào jiào, zhǐ shì shuō lái nǎi xiān yào guài wǒ!"
陈公子道:“不要叫,只是说来妳先要怪我!”
lǐ xiǎo jiě dào:" duàn bù guài nǐ!" chén gōng zǐ biàn jiāng qián rì bèi pí jiàng bī zhà, rú jīn tā qī sǐ gào zhuàng, yǔ xiān shēng jì yì shì dōu shuō le.
李小姐道:“断不怪你!”陈公子便将前日被皮匠逼诈,如今他妻死告状,与先生计议事都说了。
lǐ xiǎo jiě yě biàn jīng dāi, dào:" yīn jiān zhì sǐ, shì yào cháng mìng de, rú hé shì hǎo!"
李小姐也便惊呆,道:“因奸致死,是要偿命的,如何是好!”
chén gōng zǐ yuè fā liú lèi dào:" wǒ zhǐ shì yuán wén quē shī yī sǐ!"
陈公子越发流泪道:“我只是(原文缺失)(一)死!”
lǐ xiǎo jiě dào:" ruò shuō zhàng rén zài jiā, jiào tā yǔ nǐ fù qīn qù jiǎng, hái shì bái fēn shàng, hǎo zuò. ruò shuō yào èr sān qiān yín zi, biàn wǒ yǒu xiē, dōu jiāng lái shēng fàng, xiāng zhōng bù guò yī èr bǎi, shǒu shì yī shí diǎn huàn bù jí, mǔ jiā yòu dōu suí rèn, wú kě duō nuó, zěn shēng lái de? bù ruò xiān jiāng wǒ shēn biān yín zi, qiě qù le luò chāi rén, dài wǒ yǔ pó pó zài chù!"
李小姐道:“若说丈人在家,教他与你父亲去讲,还是白分上,好做。若说要二、三千银子,便我有些,都将来生放,箱中不过一、二百,首饰一时典换不及,母家又都随任,无可掇挪,怎生来得?不若先将我身边银子,且去了落差人,待我与婆婆再处!”
kě xiào chén gōng zǐ shì jiāo yǎng guàn de, zhè yī jīng yǔ chóu, biàn guǒ rán bìng qǐ, xiān jiāng yín zi jì yú qián gōng bù, jiào tā bù zhì, zì jǐ fū qī, zài jiā zhōng àn dì zhe rén dǎo huàn shǒu shì, yī liǎng de yě de wǔ qián, zhé le hǎo xiē.
可笑陈公子是娇养惯的,这一惊与愁,便果然病起,先将银子寄与钱公布,教他布置,自己夫、妻,在家中暗地着人倒换首饰,一两的也得五钱,折了好些。
nà biān qián gōng bù yòu xuě piàn bān zì ér lái, dào:" hóng sān shí liù yòu jù zhuàng diào shī guān, fáng lǐ yào chū wéi xiàn." zhēn shì jiāo shā!
那边钱公布又雪片般字儿来,道:“洪三十六又具状吊尸棺,房里要出违限。”真是焦杀!
zhè biān chén gōng zǐ shēng mǔ dù shì, wén de tā bìng, zì dào fáng lái, xí fù yíng zhe, wèn dào:" wèi shén hū rán bìng qǐ lái?"
这边陈公子生母杜氏,闻得他病,自到房来,媳妇迎着,问道:“为什忽然病起来?”
lǐ xiǎo jiě dào:" shì gè sǐ zhèng, zhǐ shì yín zi yī dé!"
李小姐道:“是个死症,只是银子医得!”
dù shì dào:" shì shén huà?"
杜氏道:“是什话?”
lái dào chuáng biān, kàn le ér zǐ dào:" ér! nǐ shén bìng?" chén gōng zǐ yě zhǐ bù yīng, lǐ xiǎo jiě yào shuō shí, tā yòu yáo tóu.
来到床边,看了儿子道:“儿!你什病?”陈公子也只不应,李小姐(要)说时,他又摇头。
dù shì dào:" zhè shén yuán gù?"
杜氏道:“这什缘故?”
lǐ xiǎo jiě dào:" dí qīn de mǔ qīn, biàn shuō hé fáng!"
李小姐道:“嫡亲的母亲,便说何妨!”
biàn jiāng qián shì, xì xì shuō le yī biàn, dào:" gù cǐ wǒ shuō shì sǐ zhèng, zhǐ yào yín zi."
便将前事,细细说了一遍,道:“故此我说是死症,只要银子。”
dù shì tīng le, bù jué chī le yī jīng, dào:" ér zi, nǐ zhēn fàn le sǐ zhèng le! wǒ jì de wǒ suí nǐ fù qīn zài guān nèi zuò xún dào shí, yě shì yí gè méi yào jǐn hòu shēng, kàn de yí gè guǎ fù shēng de biāo zhì, chuàn tōng yí gè ní gū, piàn dào ān zhōng, qī jiān le tā. guǎ fù hán xiū zì yì, tā jiā gào zhuàng, xiàn guān shěn shí, jiě dào nǐ fù qīn nà biān, yě yǒu fèn shàng, nǐ fù qīn guài tā huài rén jié, zhì tā sǐ, yǔ ní gū gè dǎ sì shí, dēng shí dǎ sǐ, zhè shì wǒ zhī dào de, zěn jīn rì nǐ yòu zuò zhè shì? nǐ yào yín zi, nǐ fù qīn xiàng zuò qīng guān, zěn yǒu de dào wǒ? jiù nǐ yòng qián zhèng dé xìng mìng chū lái, fù qīn guài nǐ bài huài tā mén fēng, liào yě bù qīng fàng nǐ!" tàn yī kǒu qì dào:" wǒ yě kōng yǎng le nǐ yī chǎng!" lì qǐ shēn qù le.
杜氏听了,不觉吃了一惊,道:“儿子,你真犯了死症了!我记得我随你父亲在关内做巡道时,也是一个没要紧后生,看得一个寡妇生得标致,串通一个尼姑,骗到庵中,欺奸了她。寡妇含羞自缢,她家告状,县官审实,解到你父亲那边,也有分上,你父亲怪他坏人节,致他死,与尼姑各打四十,登时打死,这是我知道的,怎今日你又做这事?你要银子,你父亲向做清官,怎有得到我?就你用钱挣得性命出来,父亲怪你败坏他门风,料也不轻放你!”叹一口气道:“我也空养了你一场!”立起身去了。
dào wǎn jiān, qiān sī wàn xiǎng, yí gè bù kuài huó qǐ lái, jìng zì xuán liáng yì sǐ. zhèng shì:
到晚间,千思万想,一个不快活起来,竟自悬梁缢死。正是:
shì dú xīn kōng qiè, fú wēi jì mò chóu.
舐犊心空(切),扶危计莫筹。
kě lián bó mìng qiè, hún rào jǐn liáng tóu.
可怜薄命妾,魂绕尽梁头。
dào de cì rì, yā huán jiàn le, máng bào chén fù shǐ, chén fù shǐ máng lái kàn shí, guǒ shì yì sǐ, bù zhī shén me yuán gù.
到得次日,丫鬟见了,忙报陈副使,陈副使忙来看时,果是缢死,不知什么缘故。
máng jiào liǎng gè fú shì yā huán qīn wèn shí, dào:" bù zhī!" zài sān yào kǎo dǎ, yí gè bì wú yā tou dào:" rì jiān huān huān xǐ xǐ de, zì kàn dà xiàng gōng huí lái, biàn zhè děng bù kuài chī wǎn fàn shí, zhǐ tàn yī kǒu qì dào:' kàn tā sǐ bù rěn, yào jiù tā bù néng.' zhǐ zhè liǎng jù huà!"
忙叫两个服侍丫鬟亲问时,道:“不知!”再三要拷打,一个碧梧丫头道:“日间欢欢喜喜的,自看大相公回来,便这等不快;吃晚饭时,只叹一口气道:‘看他死不忍,要救他不能。’只这两句话!”
chén fù shǐ xiǎng dào:" wèi ér zi bìng, yě bù bì rú cǐ." zhèng zuò zài lóu shàng xiǎng, cǐ shí chén gōng zǐ jù zài fáng zhōng lái kàn, chén gōng zǐ fǔ zhe shī zài nà biān kū. zhī jiàn shū fáng zhōng xiǎo sī shū tóng, zǒu dào chén gōng zǐ shēn biān, jiàn tā kū, yòu suō le kāi qù. zhí dài kū wán le, cù dào shēn biān, dì yí gè zì yǔ tā, bù qī bèi chén fù shǐ kàn jiàn, wèn dào:" shì shén me zì, zhè děng jǐn yào?"
陈副使想道:“为儿子病,也不必如此。”正坐在楼上想,此时陈公子俱在房中来看,陈公子抚着尸在那边哭。只见书房中小厮书童,走到陈公子身边,见他哭,又缩了开去。直待哭完了,蹴到身边,递(一)个字与他,不期被陈副使看见,问道:“是什么字,这等紧要?”
shū tóng dào:" méi shén zì."
书童道:“没什字。”
wèn gōng zǐ, gōng zǐ yě dào:" méi yǒu."
问公子,公子也道:“没有。”
chén fù shǐ biàn yí, ná guò shū tóng yào dǎ, zhǐ de shuō:" qián xiàng gōng zì ér."
陈副使便疑,拿过书童要打,只得说:“钱相公字儿。”
chén fù shǐ biàn tǎo lái kàn, gōng zǐ dào:" shì méi jǐn yào shì." fù shǐ dìng yào bī lái, què jiàn shàng biān xiě dào:" chāi rén cuī tóu wén shén jí, kě jí chū yī yì!"
陈副使便讨来看,公子道:“是没紧要事。”副使定要逼来,却见上边写道:“差人催投文甚急,可即出一议!”
chén fù shǐ jiàn le dào:" wǒ dào bì yǒu shén shì!" wèn gōng zǐ shí, gōng zǐ zhǐ de zhí zòu.
陈副使见了道:“我道必有什事!”问公子时,公子只得直奏。
chén fù shǐ tīng le dà nǎo, jiāng gōng zǐ dǎ shàng èr sān shí, yào xíng dǎ sǐ, bù liú yǔ yǒu sī zhèng fǎ.
陈副使听了大恼,将公子打上二、三十,要行打死,不留与有司正法。
què shì lǐ xiǎo jiě guì xià wèi tā tǎo ráo dào:" wáng guò nǎi nǎi zhǐ zhè yì diǎn gǔ xuè, hái qiú lǎo yé liú tā!"
却是李小姐跪下为他讨饶道:“亡过奶奶只这一点骨血,还求老爷留他!”
chén fù shǐ kū jiāng qǐ lái, yī miàn dǎ diǎn guān mù bìn liàn, yī miàn biàn xiǎng jiù ér zi zhī jì, wèn gōng zǐ dào:" fù rén shì běn rì yì sǐ de me?"
陈副使哭将起来,一面打点棺木殡殓,一面便想救儿子之计,问公子道:“妇人是本日缢死的么?”
gōng zǐ dào:" shì hòu sān rì bān qù, nà shí hái wèi sǐ. chū shí rì chāi rén lái, shuō shì sǐ le, gào zhuàng."
公子道:“事后三日搬去,那时还未死。初十日差人来,说是死了,告状。”
fù shǐ dào:" ruò shì fù rén xiū fèn zì yì, yě zài běn rì, yě bù zài sān rì zhī hòu. tā rú jīn yí zài nǎ lǐ, kě céng zhe rén dǎ tīng me?"
副使道:“若是妇人羞愤自缢,也在本日,也不在三日之后。他如今移在哪里,可曾着人打听么?”
gōng zǐ dào:" bù céng."
公子道:“不曾。”
fù shǐ dào:" chī ér! nǐ yí dìng bèi rén jú piàn le!" jiào bǎ shū tóng liú zài jiā zhōng, yào qù qǐng yí gè péi táng shěn yún luán lái jì yì.
副使道:“痴儿!你一定被人局(骗)了!”教把书童留在家中,要去请一个陪堂沈云峦来计议。
qià hǎo cǐ rén, yīn zhī rú fū rén mò le lái wàng, chén fù shǐ máng liú tā dào shū fáng zhōng, nà yún luán wèn wèi le.
恰好此人,因知如夫人殁了来望,陈副使忙留他到书房中,那云峦问慰了。
chén fù shǐ biàn dào:" yún lǎo, jìn rì wén de bù xiào zi zài wài de gòu dàng me?"
陈副使便道:“云老,近日闻得不肖子在外的勾当么?”
shěn yún luán dào:" lìng láng jí hǎo, qín xué, zài bú jiàn tā dào wài biān lái, bìng méi shén gòu dàng."
沈云峦道:“令郎极好,勤学,再不见他到外边来,并没什勾当。”
chén fù biàn dào:" yún lǎo bú yào mán wǒ, wén de bù xiào zi jìn rì yīn jiān zhì sǐ yí gè fù rén, xiàn gào àn yuàn, pī zài xíng tīng."
陈副便道:“云老不要瞒我,闻得不肖子近日因奸致死一个妇人,现告按院,批在刑厅。”
shěn yún luán dào:" shì jǐ shí shì?"
沈云峦道:“是几时事?”
chén fù shǐ dào:" shì qián yuè."
陈副使道:“是前月。”
shěn yún luán dào:" zhè duàn méi yǒu de' yí gè pī lì tiān xià xiǎng' ruò yǒu zhè shì, jiē fāng shàng fèi fǎn dào:' chén xiāng huàn gōng zǐ yīn jiān zhì sǐ le mǒu rén jiā fù rén', zěn ěr duǒ lǐ bìng bù tīng dé?"
沈云峦道:“这断没有的;‘一个霹雳天下响’若有这事,街坊上沸反道:‘陈乡宦公子因奸致死了某人家妇人’,怎耳朵里并不听得?”
chén fù shǐ dào:" bù xiào zi céng jiàn pái lái."
陈副使道:“不肖子曾见牌来。”
shěn yún luán dào:" zhè bù nán, wǎn shēng yá mén jí shú, yī wèn biàn zhī."
沈云峦道:“这不难,晚生衙门极熟,一问便知。”
jiù jiē chén gōng zǐ chū lái, wèn le chāi rén míng xìng, mú yàng, yuán gào míng zì, zhū yǔ, biàn qǐ shēn bié le chén jiā fù zǐ, jìng dào fǔ qián, yù zhe xíng tīng shū shǒu jiù xiāng zhī xú lán tíng, shěn yún luán dào:" lán lǎo yī xiàng!" liǎng gè zuò le yī.
就接陈公子出来,问了差人名姓,模样,原告名字,硃语,便起身别了陈家父子,迳到府前,遇着刑厅书手旧相知徐兰亭,沈云峦道:“兰老一向!”两个作了揖。
shěn yún luán dào:" lián rì dé cǎi?"
沈云峦道:“连日得采?”
xú lán tíng dào:" méi shì."
徐兰亭道:“没事。”
shěn yún luán dào:" wén de chén fù shǐ nǎi láng rén mìng shì, zhěng bǎi shù gōng shì bù xīng?"
沈云峦道:“闻得陈副使乃郎人命事,整百(数)公事不兴?”
xú lán tíng dào:" méi yǒu."
徐兰亭道:“没有。”
shěn yún luán dào:" shì àn yuàn pī de."
沈云峦道:“是按院批(的)。”
xú lán tíng dào:" mù xià àn yuàn pī dé sān zhāng: yī zhāng shì qiáng dào, shàng jiǎ chéng yìng yī zhāng shì jiā cái, zhōng jiǎ chéng yìng wǒ jiǎ shì zhāng rén mìng, shì gè zhēng dì jiè dǎ shā de méi yǒu zhè zhǐ zhuàng zì."
(徐)兰亭道:“目下按院批得三张:一张是强盗,上甲承(应);一张是家财,中甲承应;我甲是张人命,是个争地界打杀的;没有这纸状字。”
yún luán dào:" yǒu pái, chà yí gè shén wú jiāng, lǎo chéng péng yǒu."
云峦道:“有牌,差一个什吴江,老成朋友。”
lán tíng dào:" wǒ tīng lǐ méi yǒu gè wú jiāng, zhǐ yǒu gè wú chéng, nián jì sān shí lái suì, má zi yí gè xīn jìn lái de wú dé, yě zhǐ niàn wǔ liù suì méi yǒu zhè rén. mò bù pī zài fǔ xiàn?"
兰亭道:“我厅里没有个吴江,只有个吴成,年纪三十来岁,麻子;一个新进来的吴得,也只廿五六岁;没有这人。莫不批在府、县?”
shěn yún luán shuō:" shì guì tīng."
沈云峦说:“是贵厅。”
lán tíng dào:" bì tīng shí shì méi yǒu."
兰亭道:“敝厅实是没有。”
shěn yún luán dé le zhè xìn, biàn lái huí fù chén fù shǐ, fù shǐ dào:" zhè děng, shì guāng gùn shè jú kuāng wǒ quǎn zǐ le!"
沈云峦得了这信,便来回覆陈副使,副使道:“这等,是光棍设局诓我犬子了!”
yún luán dào:" zhè chà bù duō kàn xiān shēng hěn zhǔ zhāng yòng qián, yí dìng yě yǒu qiāo qī!"
云峦道:“这差不多;看先生狠主张用钱,一定也有跷蹊!”
chén fù shǐ dào:" tā sī wén rén, duàn wú zhè shì."
陈副使道:“他斯文人,断无这事。”
yún luán dào:" lǎo xiān shēng bù zhī, jìn rì yá mén dǎ fā, yǒu jiā èr chú de, pà xiān shēng yě biàn lè cǐ, rú jīn zhǐ ná zhù jiǎ chà, biàn zhī fēn xiǎo!" zhè shì sān rì kāi sàng, xiān shēng jiàn shū tóng bù lái, zì jiǎ diào sāng míng sè lái cuī. zhè biān chén gōng zǐ, yīn fù qīn fēn fù, jiǎ dào yǒu yín jǐ bǎi liǎng yǔ xiān shēng ná qù, què yǒu diào sāng de rén, bù dé xián, xiān shēng biàn yī biān péi sàng, yī biān shǒu yín.
云峦道:“老先生不知,近日衙门打发,有加二除的,怕先生也便乐此,如今只拿住假差,便知分晓!”这是三日开丧,先生见书童不来,自假吊丧名色来催。这边陈公子,因父亲吩咐,假道有银几百两与先生拿去,却有吊丧的人,不得闲,先生便一边陪丧,一边守银。
bù qī zhè chén fù shǐ yǔ shěn yún luán, dài le jǐ gè jiā rén zài shū fáng zhōng. qiǎo qiǎo zhè liǎng gè jiǎ chà zǒu lái, kàn yuán de dào:" xiàng gōng qù jiàn gōng zǐ biàn lái, èr wèi lǐ miàn qǐng zuò!" yī jìn mén biàn jiàng mén guān shàng.
不期这陈副使与沈云峦,带了几个家人在书房中。巧巧这两个假差走来,(看)园的道:“相公去见公子便来,二位里面请坐!”一进门便将门关上。
liǎng gè zhuàng dào huā tīng, zhī jiàn chén fù shǐ zài nà xiāng mà dào:" xiàn zhè liǎng gè guāng gùn, biàn shì xíng jiǎ pái bī sǐ wǒ fū rén de me?"
两个撞到花厅,只见陈副使在那厢骂道:“现这两个光棍,便是行假牌、逼死我夫人的么?”
nà liǎng gè zhuāng de dào yìng, dào:"' guān chāi lì chà, lái rén bù chà.' xiàn fèng yǒu pái!"
那两个装的倒硬,道:“‘官差、吏差,来人不差。’现奉有牌!”
fù shǐ dào:" ná pái lái kàn."
副使道:“拿牌来看。”
nà xiǎo nián jì de dào:" tīng shàng dàng guān qù kàn!"
那小年纪的道:“厅上当官去看!”
shěn yún luán dào:" nǐ liǎng gè bú yào qiáng, chén yé yǐ jiàn xíng tīng, dào méi yǒu zhè shì, zěn me fǎn lái zhēng?" zhè liǎng gè tīng le zhè yī jù, liǎn sè jiē qīng, zuò shēng bù dé.
沈云峦道:“你两个不要强,陈爷已见刑厅,道没有这事,怎么反来争?”这两个听了这一句,脸色皆青,做声不得。
chén fù shǐ biàn wèn:" hóng sān shí liù zài nǎ bian?" liǎng rén dā yìng bù chū.
陈副使便问:“洪三十六在哪边?”两人答应不出。
shěn yún luán dào:" zhè děng nǐ èr rén zěn me qǐ jú?"
沈云峦道:“这等你二人怎么起局?”
chén fù shǐ jiào shēng:" dǎ!" zhèi xiē guǎn jiā biàn ná xià lǎo shí yī dùn, yī mào jǐn xíng chě suì, sōu le zhǐ pái.
陈副使叫声:“打!”这些管家便拿下老实一顿,衣帽尽行扯碎,搜了纸牌。
chén fù shǐ dào:" nǐ zhà guò duō shǎo yín zi?"
陈副使道:“你诈过多少银子?”
dào:" zhǐ de liù shí liǎng."
道:“只得六十两。”
shěn yún luán dào:" lìng láng dào yī bǎi èr shí, kě jiàn xiān shēng dào de liù shí liǎng."
沈云峦道:“令郎道一百二十,可见先生到得六十两。”
chén fù shǐ dào:" zhè shì xiān shēng chuàn nǐ men lái de me?" liǎng gè bèi cāi zhe le, yě bù huí yán. chén fù shǐ jiào shuān le, qīn sòng xíng tīng, yī biān jiào gōng zǐ kuǎn zhù xiān shēng.
陈副使道:“这是先生串你们来的么?”两个被猜着了,也不回言。陈副使叫拴了,亲送刑厅,一边教公子款住先生。
dào de xíng tīng yuán wén quē shī yīn yáng shēng dì le tiē, chén fù shǐ xiāng jiàn, chén fù shǐ dào:" yǒu liǎng gè guāng gùn xiàn chí gōng zǔ zhè biān jiǎ pái, shuō shén' rén mìng', xià shuǎ xiǎo ér chāi shǐ, zhà qù yín yī bǎi èr shí liǎng, xī bīn qián shēng yuán fù zhèng. rú jīn yòu yào dǎ diǎn yá mén yǔ le luò shū fáng yín sān bǎi liǎng, xiǎo ér yīn cǐ jīng bìng, xiǎo qiè yīn cǐ zì yì, yāo qiú gōng zǔ zhòng chù!" nà sì fǔ wěi wěi, fù shǐ dì guò jiǎ pái, biàn jí qǐ shēn.
到得刑厅(原文缺失)(阴)阳生递了帖,陈副使相见,陈副使道:“有两个光棍现持公祖这边假牌,说什‘人命’,吓耍小儿差使,诈去银一百二十两,西宾钱生员付证。如今又要打□□□(点衙门)与了落书房银三百两,小儿因此惊病,小妾因此自缢,要求公祖重处!”那四府唯唯,副使递过假牌,便即起身。
sì zūn huí tīng, jiù jiào shū fáng, ná zhè pái yǔ kàn, dào:" zhè shì něi gè xiě de pái?"
四尊回厅,就叫书房,拿这牌与看,道:“这是哪个写的牌?”
zhòng shū lì kàn le, dào:" tīng zhōng yuán méi zhè shì, dōu bù céng xiě guò pái, biàn shì huā yā, yě bú shì lǎo yé de jiǎ shǒu zhōng yě méi wú jiāng féng yuán wén quē shī dé."
众书吏看了,道:“厅中原没这事,都不曾写过牌,便是花押,也不是老爷的;甲首中也没吴江、冯(原文缺失)(德)。”
sì fǔ tīng le, biàn jiào chén xiāng huàn jiā rén yǔ sòng lái liǎng gè guāng gùn yuán wén quē shī dài jìn dào:" zhè pái shì nǎ lǐ lái de?"
四府听了,便叫陈乡宦家人与送来两个光棍(原文缺失)(带进)道:“这牌是哪里来的?”
liǎng rén zhǐ jiào:" gāi sǐ!"
两人只叫:“该死!”
sì fǔ jiào:" jiā qǐ lái!" zhèi xiē yá mén rén, yuán bù céng dé bān lǐ qián, yòu tīng dé tā jiǎ pái zhà piàn, yī rén fèng chéng yī fù duǎn jiā gùn, jiā de sǐ qù.
四府叫:“夹起来!”这些衙门人,原不曾得班里钱,又听得他假牌诈骗,一人奉承一副短夹棍,夹得死去。
nà nián jì xiǎo de dào:" xiě pái shì xiǎo de, zhū bǐ shì jiù zǐ qián shēng yuán dòng de."
那年纪小的道:“写牌是小的,硃笔是舅子钱生员动的。”
sì fǔ wèn dào:" hóng sān shí liù zài nǎ bian?"
四府问道:“洪三十六在哪边?”
dào:" bìng bù céng rèn de, gān zhèng yě shì guǐ míng."
道:“并不曾认的,干证也是诡名。”
sì fǔ dào:" zhè děng nǐ zěn shēng qǐ zhè zhà jú?"
四府道:“这等你怎生起这诈局?”
dào:" yě shì qián shēng yuán zhǔ zhāng."
道:“也是钱生员主张。”
sì fǔ dào:" zhà guò duō shǎo yín zi?"
四府道:“诈过多少银子?”
dào:" yín zi yī bǎi èr shí liǎng, qián shēng yuán ná qù yī bàn."
道:“银子一百二十两,钱生员拿去一半。”
sì zūn dào:" yǒu zhè yì guān qín shòu!" nǎ yī míng shì wú jiāng?"
四尊道:“有这衣冠禽兽!”哪一名是吴江?”
dào:" xiǎo de bìng bú shì wú jiāng, xiǎo de shì qián shēng yuán mèi fū yáng chéng, tā shì qián shēng yuán qī xiōng shāng dé."
道:“小的并不是吴江,小的是钱生员妹夫杨成,他是钱生员妻兄商德。”
sì zūn dào:" qián shēng yuán shì gè zhǔ móu le! rú jīn zài nǎ lǐ?"
四尊道:“钱生员是个主谋了!如今在哪里?”
dào:" zài chén fù shǐ jiā." sì zūn jiào bǎ zhè liǎng rén shōu jiān, chāi rén ná qián shēng yuán.
道:“在陈副使家。”四尊叫把这两人收监,差人拿钱生员。
chén guǎn jiā lǐng le chāi rén, jìng dào jiā zhōng, xiān bǎ wèn de kǒu cí yǔ fù shǐ shuō le, rán hòu qù jiàn qián gōng bù, dào:" qián xiàng gōng, wài biān liǎng gè xiàn lǐ chāi rén yào jiàn xiàng gōng!"
陈管家领了差人,迳到家中,先把问的口词与副使说了,然后去见钱公布,道:“钱相公,外边两个县里差人要见相公!”
qián gōng bù dào:" zěn me lái dào zhè lǐ?"
钱公布道:“怎么来到这里?”
qǐ shēn lái bié chén gōng zǐ, dào:" shì shì shén jǐn, chāi rén zhí dào zhè lǐ." gōng zǐ yě zhǐ wú yán, péi bīn sòng dé chū mén, què bú shì nà liǎng rén.
起身来别陈公子,道:“事势甚紧,差人直到这里。”公子也只无言,陪宾送得出门,却不是那两人。
qián gōng bù dào:" èr wèi sù bù xiāng shí."
钱公布道:“二位素不相识。”
liǎng gè dào:" shì cái chén fù shǐ sòng liǎng gè xíng jiǎ pái de lái, bān yǒu xiàng gōng, tè lái fèng qǐng."
两个道:“适才陈副使送两个行假牌的来,扳有相公,特来奉请。”
qián gōng bù huāng le, dào:" wǒ shì shēng yuán, xū yǒu xué dào míng wén, cái ná dé wǒ."
钱公布慌了,道:“我是生员,须有学道明文,才拿得我。”
chāi rén dào:" ná shì bù gǎn ná xiàng gōng, zhǐ qǐng qù jiàn yī jiàn ér." qián gōng bù zuǒ tuī yòu tuī tuī bù tuō, zhǐ de qù jiàn sì zūn.
差人道:“拿是不敢拿相公,只请去见一见儿。”钱公布左推右推推不脱,只得去见四尊。
sì zūn dào:" yǒu nǐ zhè yàng qín shòu! rén jiā fèi bǎi yú jīn qǐng nǐ zài jiā, nǐ jià fù rén qù piàn tā, yǐ shì rén xīn gòng è rú jīn gèng jiǎ guān pái qù, yòu shì guān fǎ bù róng, hái kě liú nǐ zài yì guān zhōng?"
四尊道:“有你这样禽兽!人家费百余金请你在家,你驾妇人去骗他,已是人心共恶;如今更假官牌去,又是官法不容,还可留你在衣冠中?”
qián gōng bù dào:" hóng sān shí liù shì, shēng yuán wèi tā jiě fēn, hé céng piàn tā?"
钱公布道:“洪三十六事,生员为他解纷,何曾骗他?”
sì zūn dào:" jiǎ pái shì zěn me jiě?"
四尊道:“假牌事(怎)么解?”
gōng bù dào:" jiǎ pái yě bú shì shēng yuán xíng shǐ."
公布道:“假牌也不是生员行使。”
sì zūn dào:" zhū bǐ shì shuí dòng de? qiě fā xué shōu guǎn, dài wǒ shēn qǐng xué dào zài wèn!" qián liú zài sān kěn qiú, sì zūn bù lǐ, zì zuò wén shū shēn dào.
四尊道:“硃笔(是)谁动的?且发学收管,待我申请学道再问!”钱流再三恳求,四尊不理,自做文书申道。
cì rì chén fù shǐ lái xiè, sì zūn dào:" qián liú báo yǒu wén míng, bù yì wú xíng yī zhì yú cǐ, kě jiàn yuán wén quē shī rú cǐ yán shī, bù dàng xùn míng, zhǐ dāng fǎng qí xíng yì. rú fū rén zhī sǐ, shí yóu yuán wén quē shī cǐ sān rén, dàn bù biàn jiǎn yàn, bù ruò zhǐ zuò yǐ jiǎ pái. lìng láng suī yún bèi yuán wén quē shī jú, yì yǐ bù jiǎn zhāo xìn, zhè xué shēng huán yào wěi qū!"
次日陈副使来□(谢),四尊道:“钱流薄有文名,不意无行一至于此,可见(原文缺失)(如此)延师,不当徇名,只当访其行谊。如夫人之死,实由(原文缺失)(此三)人,但不便检验,不若只坐以假牌。令郎虽云被(原文缺失)(局),亦以不捡招衅,这学生还要委曲!”
chén fù shǐ dào:" gōng zǔ míng duàn, zhǐ xiǎo quǎn hái qiú qīng mù!"
陈副使道:“公祖(明)断,只小犬还求清目!”
sì zūn dào:" zhī dào, zhī dào!"
四尊道:“知道,知道!”
guò le shù rì, xué dào pī dào:" qián liú shè jú jǐng rén, jiǎ pái chuàn zhà, dà gàn xíng pǐn, zhe jí gé qù yī jīn, què shěn jiě dào."
过了数日,(学)道批道:“钱流设局阱人,假牌串诈,大干行(品),(着即革)去衣巾,确审解道。”
sì zūn jí jū le qián liú, qǔ chū zhè yuán wén quē shī liǎng gè jiǎ chà, xiān wèn tā yào hóng sān shí liù, yáng chéng shāng dé bìng shuō:" bù céng jiàn de."
四尊即拘了钱流,取出这(原文缺失)(两个假)差,先问他要洪三十六,杨成、商德并说:“不曾见(的)。”
wèn qián liú, qián liú dào:" bān qù bù zhī qù xiàng." sì zūn yào wèi hù chén gōng zǐ, bù xíng zhuī jiū, dān jiù jiǎ pái shàng dìng zuì. bù xiāo jiā dé, shāng dé rèn le xiě pái, qián liú yě lài bù qù qiān yā, yáng chéng shāng dé gòng fēn yín yī bàn, gè yǒu sān shí liǎng zāng, qián liú yī bàn, dōu yī yī zhāo chéng. sì zūn biàn xiě shěn dān dào:
(问)钱流,钱流道:“搬去不知去向。”四尊要卫护陈公子,(不)行追究,单就假牌上定罪。不消夹得,商德认了写(牌),钱流也赖不去佥押,杨成、商德共分银一半,各有三十两赃,钱流一半,都一一招成。四尊便写审单道:
qián liú, gōng qiáng juē zhí yě. zhū fú chū zhī zhǎng nèi, nòng dì zǐ rú yīng yuán wén quē shī hái bái qiǎng liǎn zhī náng zhōng, miè guó fǎ rú biàn máo. wú zhī zhì zǐ, chuáng tóu zhī gǔ yù zhī bó mìng jiā rén, liáng shàng zhī hún jǐ rào. jí zāng zhī duō guǎ, nǎi zuì zhī zhòng qīng yí cóng wěi yìn zhī tiáo, yǐ chéng jiān wán zhī jiù. shāng dé yuán wén quē shī gōng wèi xiě pái, yáng chéng péng wèi xíng shǐ, zuì suī mò jiǎn, yī tú hé cí! chén biāo yǐ kuáng yín ér zhào xìn, yì pú fú zhī kě jīn. yí qí hóng sān shí liù dào guān rì jié duàn. zhāng chāng cén yán, jù xì guǐ míng, wú cóng shēn jiū.
钱流,宫墙蹻跖也。硃符出之掌内,弄弟子如婴(原文缺失)(孩);白镪敛之囊中,蔑国法如弁髦。无知稚子,床头(之)骨欲支;薄命佳人,梁上之魂几绕。即赃之多寡,□(乃)罪之重轻;宜从伪印之条,以惩奸顽之咎。商德(原文缺失)(躬)为写牌,杨成朋为行使,罪虽末减,一徒何辞!陈镳以狂淫而召衅,亦匍匐之可矜。宜俟洪三十六(到)官日结断。张昌、岑岩,俱系诡名,无从深究。
sì zūn xiě le, jiāng sān rén gè dǎ sān shí. qián liú dào:" lǎo yé! kàn sī wén fēn shàng!"
四尊写了,将三人各打三十。钱流道:“老爷!看斯文分上!”
sì zūn dào:" hái jiǎng sī wén? dú shū rén zuò zhè yàng shì!" huà le gōng, qǔ gōng fáng biàn chéng le zhāo. qián liú zhǔn xíng zhàng jiǎ pái xià zhà qǔ cái lǜ, wéi shǒu, chōng jūn yáng chéng shāng dé wèi cóng, nǐ tú shēn jiě. sān ge zuì dào qīng le. dāng bù dé chén fù shǐ gè chù qù jiǎng, tí xué shǒu xún sān dào, àn chá sī, dài xún gè chù tǎo jiě, shǎo yě shì sān shí. lián jiě wǔ chù, zhǐ shāng dé zhèng dé mìng chū. kě lián qián gōng bù, yòng jìn xīn jī yào jú rén zhà rén, qián yòu rù guān, luò de shēn sǐ zhàng xià. zhèng shì:
四尊道:“还讲斯文?读书人做这样事!”画了供,取供房便成了招。钱流准行仗假牌、吓诈取财律,为首,充军;杨成、商德为从,拟徒;申解。三个罪倒轻了。当不(得)陈副使各处去讲,提学、守、巡三道,按察司,代巡各处讨解,少也是三十。连解五处,只商德挣得命出。可怜钱公布,用尽心机要局人、诈人,钱又入官,落得身死杖下。正是:
wò rén hái zì jǐng, yú rén zhǐ zì yú.
卧人还自阱,愚人只自愚。
qīng fú jìng hé wǎng? bái gǔ wěi huāng qú!
青蚨竟何往?白骨委荒衢!
hòu lái chén fù shǐ kè gōng zǐ shí, réng jiù yī zì bù tōng, yòu zhī xiān shēng zuò bì wù rén. jiāng lái guān zài jiā zhōng, cóng xīn qǐng yí gè lǎo chéng xiān shēng lìng jiào qǐ. qiě xǐ chén gōng zǐ yě zì nǔ lì, dé jìn le xué, kē kǎo dào háng.
后来陈副使课公子时,仍旧一字不通,又知先生作弊误人。将来关在家中,从新请一个老成先生另教起。且喜陈公子也自努力,得进了学,科考到杭。
yī rì shū tóng jiào yí gè pí jiàng lái shàng xié zǐ, què shì miàn shàn. chén gōng zǐ jiàn le, dào:" nǐ shì hóng sān shí liù?"
一日书童叫一个皮匠来上鞋子,却是面善。陈公子见了,道:“你是洪三十六?”
nà pí jiàng yī tái tóu, yě rèn de shì chén gōng zǐ, biàn dǎo suàn shì kòu tóu dào:" qián rì dōu shì qián xiàng gōng jiào de! xiàng gōng zhèi xiē yī fú xiāng lú huā píng gè xiàng, dì sān rì qián xiàng gōng lái, shuō lǎo yé gào le zhuàng, xiǎo rén yī yī yāng qián xiàng gōng sòng hái, bìng bù céng liú yī jiàn!"
那皮匠一抬头,也认得是陈公子,便捣蒜似叩头道:“前日都是钱相公教的!相公这些衣服、香炉、花瓶各项,第三日钱相公来,说老爷告了状,小人一一央钱相公送还,并不曾留一件!”
chén gōng zǐ dào:" wǒ yǒu jiǔ shí liǎng yín zi yǔ nǐ."
陈公子道:“我有九十两银子与你。”
pí jiàng yòu kē tóu dào:" jiǔ lí yě bù céng, jiàn, yǎn jīng chū xuè!"
皮匠又磕头道:“九厘也不曾,见,眼睛出血!”
shū tóng dào:" nǐ ā mā diào sǐ le me?"
书童道:“你阿妈吊死了么?”
pí jiàng dào:" hái hǎo hǎo zài jiā, xiàng gōng yào, jiù sòng xiàng gōng. zhǐ qiú ráo mìng!"
皮匠道:“还好好在家,相公要,就送相公。只求饶命!”
chén gōng zǐ xiào le yòu xiào, dào:" qù, bù nán wéi nǐ!"
陈公子笑了又笑,道:“去,不难为你!”
pí jiàng xié yě bù fèng, tiāo le dān ér fēi zǒu, shū tóng gǎn shàng yī bǎ chě zhù, pí jiàng dào:" guǎn jiā, xiàng gōng shuō ráo wǒ le! guǎn jiā nǐ ruò fāng biàn, wǒ qǐng nǐ gā yī hú!"
皮匠鞋也不缝,挑了担儿飞(走),书童赶上一把扯住,皮匠道:“管家,相公说饶我了!管家你若方便,我请你呷一壶!”
shū tóng dào:" shuí yào nǐ jiǔ chī? zhǐ tì wǒ fèng wán xié qù." shì qiān niú shàng zhǐ qiáo bān, chě dé zhuàn lái, shū tóng yòu bǎ qián gōng bù jiǎ pái shì, yī yī shuō yǔ.
书童道:“谁要你酒吃?只替我缝完鞋去。”似牵牛上纸桥般,扯得转来,书童又把钱公布假牌事,一一说与。
nà pí jiàng dào:" zhè zéi niáng xì! tā dào de le yín zi, jīng dé wǒ dōng duǒ xī duǒ liǎng sān nián, zhǐ fāng cái yī jīng kě yě xiǎo sǐ, dǎ shā dé niáng xì hǎo!" chén gōng zǐ yòu jiào tā bú yào chī jīng, jiào shū tóng yǔ le tā gōng qián qù le. fāng zhī qián rì zhuō jiān, yě shì qián gōng bù shè jú.
那皮匠道:“这贼娘戏!他到得了银子,惊得我东躲、西躲两三年,只方才一惊可也小死,打杀得娘戏好!”陈公子又叫他不要吃惊,叫书童与了他工钱去了。方知前日捉奸,也是钱公布设局。
kě jiàn cóng jīn rén guǒ shí xīn wèi ér nǚ, xū yào xún hǎo rén, xué hǎo yàng, ruò zhǐ bǎ ěr duǒ dāng yǎn jīng, zhǐ dǎ tīng tā kǎo àn, huò píng zhe qīn yǐ xià cán shī bǔ yí: yǒu chēng yáng, xún le gè jū ào de rén, bù bǎ jiāo shū wèi shì, rì rì bēn zǒu yá mén, yǐn jiǔ qīng tán, gù shì bù hǎo, xún le yí gè fàng dàng de rén, zhōng rì bǎ wán shuǎ wèi shì, yóu shān wán shuǐ, sù chāng dǔ qián, zhè biàn guān xì ér zi rén pǐn ruò lái yí gè jiān xiǎn de, píng rì bǎ jiǎ wén zhāng yǔ xué shēng hǒng piàn fù xiōng, féng kǎo jiào tā qǐng rén huái xié, gàn yù jiā shì, tiǎo bō rén fù xiōng bù hé, dōu shì yǒu de. zhè biàn shì yí gè bǎng yàng, rén bù kě bù zhī.
可见从今人果实心为儿女,须要寻好人,学好样,若只把耳朵当眼睛,只打听他考案,或凭着亲(以下残失)(补遗:友称扬,寻了个居傲的人,不把教书为事,日日奔走衙门,饮酒清谈,固是不好,寻了一个放荡的人,终日把玩耍为事,游山玩水,宿娼赌钱,这便关系儿子人品;若来一个奸险的,平日把假文章与学生哄骗父兄,逢考教他请人怀挟,干预家事,挑拨人父兄不和,都是有的。这便是一个榜样,人不可不知。)