strong yuán tóu bō làng lǐ ēn xiàng xiǎo chuāng qīn strong
緣投波浪里 恩向小窗親
fēn fēn huò fú hún nán dìng, yáo yáo zhú nòng fēng qián yǐng.
紛紛禍福渾難定,搖搖燭弄風前影。
sāng tián cāng hǎi zhǐ xiē shí, rén shēng qiě shì ān tiān mìng.
桑田滄海只些時,人生且是安天命。
chì lǔ máng máng dì zuì yú, áo shā chū sù zhòng suǒ qū.
斥鹵茫茫地最腴,熬沙出素眾所趨。
yú yán gòng nǐ shàn qí lì, níng zhī yī xī chéng gōu qú.
漁鹽共擬擅奇利,寧知一夕成溝渠。
kuáng fēng jī shuǐ gāo wàn zhàng, bǎi wàn shēng líng shū rán sàng.
狂風激水高萬丈,百萬生靈倏然喪。
lú shě piāo piāo yú biē fú, mì mǔ hū yé nǎ xiāng bàng!
廬舍飄飄魚鱉浮,覓母呼爺哪相傍!
zhú làng suí bō dà kě lián, píng yóu gěng fàn hóng tāo jiān.
逐浪隨波大可憐,萍游梗泛洪濤間。
tiān fù qiáng liáng qì rú è, lín wēi xià shí xīn hé jiān.
天賦強梁氣如鱷,臨危下石心何奸。
jīn zhū yǐ kàn guī wǒ tuó, zhū yán rǎn rǎn bō zhōng yuè.
金珠已看歸我橐,朱顏冉冉波中躍。
yī dàn pín ér zuò fù wēng, yī dùn táo zhū qǐ xiāng ruò.
一旦貧兒作富翁,猗頓陶朱豈相若。
shuí zhī piāo pō bō zhōng nǚ, què shì qiáng liáng yuān fèng lǚ.
誰知飄泊波中女,卻是強梁鴛鳳侶。
yīn yuán fù xiàng tā rén jié, sòng yù kōng jiào chéng què shǔ.
姻緣復向他人結,訟獄空教成雀鼠。
jiē jiē rén sàn cái fù kōng, yíng dé rén chēng báo xìng nóng.
嗟嗟人散財復空,贏得人稱薄倖儂。
shǐ xìn qióng dá zì yǒu shù, mò shǐ jī fēng nǎo huà gōng.
始信窮達自有數,莫使機鋒惱化工。
tiān dì jiān huò fú shèn shì wú cháng, zhǐ yǒu yī gè cún xīn tīng mìng, bù kě qiáng qiú. lì zhī suǒ zài, yuán shì hài zhī suǒ fú. jí rú zhè jiāng yī shěng, háng jiā níng shào tái wēn dōu biān zhe hǎi. zhè hǎi lǐ, chū de shì shān hú mǎ nǎo yè míng zhū chē qú dài mào jiāo shāo. zhè hái shì bù róng yì dé de wù jiàn, yǒu liǎng jiàn jí dà lì, rén cháng dé de, nǎi shì yú yán. měi rì dà xiǎo yú chuán chū hǎi, guǎn shén dà jīng xiǎo ní, yī gǔ dǎ lái huò mài. hái yòu yǒu shí shǒu chāng yú lè yú hū yú mán lí gè yàng, kě yǐ zuò xiǎng wū zéi hǎi cài hǎi sēng kě yǐ zuò gàn qí yú xiā zi xiā gàn zǐ cài shí huā yàn wō yú chì gé lí guī jiǎ tǔ fú fēng zhuàn shàn tú jiāng yáo yú piāo, nǎ jiàn bù chū hǎi zhōng, gōng rén shí yòng huò fàn? zhì yú yán hǎi yī dài, shā shàng gè dìng le chǎng, fēn bō zào hù guā shā lì lǔ, áo lǔ chéng yán, mài yǔ shāng rén. zhè liǎng xiàng, yú yǒu yú kè, yán yǒu yán kè, bù wéi zú guó, hái yǎng huó bīn hǎi rén hù yǔ kè shāng, qǐ bú shì gè dà lì zhī sǒu!
天地間禍福甚是無常,只有一個存心聽命,不可強求。利之所在,原是害之所伏。即如浙江一省,杭、嘉、寧、紹、台、溫都邊着海。這海里,出的是珊瑚、瑪瑙、夜明珠、硨磲、玳瑁、鮫鮹。這還是不容易得的物件,有兩件極大利,人常得的,乃是魚鹽。每日大小魚船出海,管什大鯨、小鯢,一罟打來貨賣。還又有石首、鯧魚、鰳魚、呼魚、鰻鱺各樣,可以做鯗;烏賊、海菜、海僧、可以做干;其餘蝦子、蝦干、紫菜、石花、燕窩、魚翅、蛤蜊、龜甲、吐蚨、風饌、蟺塗;江鰩、□(魚)螵,哪件不出海中,供人食用、貨販?至於沿海一帶,沙上各定了場,分撥灶戶刮沙瀝鹵,熬鹵成鹽,賣與商人。這兩項,魚有魚課,鹽有鹽課,不惟足國,還養活濱海人戶與客商,豈不是個大利之藪!
bù qī chóng zhēn yuán nián qī yuè niàn sān rì, gè chù kuáng fēng měng yǔ. shěng chéng yǔ gè fǔ xiàn shān lín bèi fēng hài, tān qiáng huài wū, bá mù yáng shā, mù shí pái fāng jù bèi fēng bǎi, zhè yī liǎng bǎi, biàn shì shān bēng yě diē dǎo, yā sǐ rén chù shù duō. nà jìn hǎi gèng kǔ, shēn yǒu shí fēn, jìn hǎi de rén wàng qù, hǎi miàn hēi fēng bái yǔ zhōng jiān yī piàn hóng guāng shǎn shuò, jiàn jiàn zì yuǎn ér jìn. yě bù zhī fēng shēng shuǐ shēng, dàn tīng yī pài shì léi hōng hǔ hǒu bān jìn lái. zhǐ jiàn:
不期崇禎元年七月廿三日,各處狂風猛雨。省城與各府縣山林被風害,坍牆壞屋,拔木揚砂,木石牌坊俱被風擺,這一兩擺,便是山崩也跌倒,壓死人畜數多。那近海更苦,申酉時分,近海的人望去,海面黑風白雨中間一片紅光閃爍,漸漸自遠而近。也不知風聲水聲,但聽一派似雷轟虎吼般近來。只見:
jí làng lián tiān qǐ, jīng tāo juǎn dì lái. bái máng máng xuě shí xiàn píng yí, luàn gǔn gǔn yín shān xià yā. yī pō liǎng pō sān sì pō, nà pà nǐ tiě bì tóng yuán wǔ chǐ liù chǐ qī bā chǐ, zǎo yǐ shì yuè qiáng guò wū. jiào de jiào, rǎng de rǎng, wú fēi mì zi xún qī tǔn de tǔn, liú de liú, biàn shén fù jiā pín hù. xiān zhī bì shuǐ, shì qiān nián lǎo shù dài gēn liú piàn yè suí bō, shì wàn zhàng héng táng suí shuǐ gǔn. mǎn ěr shì kū shēng bēi cǎn, mǎn yǎn shì shuǐ shì wāng yáng. zhèng shì: lù dì jiē chéng hǎi, huāng cūn nǎ dé rén. héng shī mí yuǎn pǔ, xīn guǐ qì qīng lín.
急浪連天起,驚濤捲地來。白茫茫雪[石獻]平移,亂滾滾銀山下壓。一泊、兩泊、三、四泊,那怕你鐵壁銅□(垣);五尺、六尺、七、八尺,早已是越牆過屋。叫的叫,嚷的嚷,無非覓子、尋妻;氽的氽,流的流,辨甚富家貧戶。纖枝蔽水,是千年老樹帶根流;片葉隨波,是萬丈橫塘隨水滾。滿耳是哭聲悲慘,滿眼是水勢汪洋。正是:陸地皆成海,荒村哪得人。橫屍迷遠浦,□□(新鬼)泣青磷。
mò shuō lín zhe hǎi, biàn shì tōng hǎi de jiāng hé pǔ gǎng, yě dōu píng zhǎng zhàng yú, jìng zì chuān fáng rù hù, piào dèng liú xiāng, nǎ lǐ zhē lán dé zhù? zǒu chū qù, shuǐ yān sǐ zài jiā zhōng, wū yā shā, nǎ gè táo duǒ dé guò! hái yǒu yù zhe yè jiān shí shuǐ lái, shuì mèng zhī zhōng, dōu suí zhe shuǐ chì shēn lù tǐ tǔn qù. fán shì yī gè yě gǎng huāng wān, shǎo yě yǒu qiān bǎi gè shī shǒu, nòng dé tōng hǎi chù shuǐ jiē xīng chì. shòu hài de, fán háng jiā yán níng shào wēn tái qī fǔ, piāo liú qù fáng wū shù bǎi wàn jiān, rén mín shù qiān wàn kǒu, shì yī gè dōng nán dà hài. hǎi biàn chéng le hài sǒu le. dàn shì qí jiān pín de fù, fù de pín, fān fù le duō shǎo rén jiā! zhēng qián de, duó huò de, yě rě chū duō shǎo shì wù! nèi zhōng què yǒu gè shè yì móu cái de, què zhì yú shī cái shī qī zhǔ yì jiù rén de, què zhì yú dé rén dé cái. zhè yě shì jǐn kān bǎ rén quàn jiè.
莫說臨着海,便是通海的江河浦港,也都平長丈余,竟自穿房入戶,漂凳流箱,哪裡遮攔得住?走出去,水淹死;在家中,屋壓殺,哪個逃躲得過!還有遇着夜間時水來,睡夢之中,都隨着水赤身露體氽去。凡是一個野港荒灣,少也有千百個屍首,弄得通海處水皆腥赤。受害的,凡杭、嘉、嚴、寧、紹、溫、台七府,飄流□□□(去房屋)數百萬間,人民數千萬口,是一個東南大害。海便成了害藪了。但是其間貧的富,富的貧,翻覆了多少人家!爭錢的,奪貨的,也惹□(出)多少事務!內中卻有個設意謀財的,卻至於失財、失妻;主意救人的,卻至於得人得財。這也是盡堪把人勸戒。
huà shuō hǎi níng xiàn běi yǒu gè xìng zhū de, jiào zuò zhū ān guó. jiā shì yě yǒu liǎng fēn, nián jì èr shí duō suì, zuò rén jí shì bào lì jiān jiǎo. liǎng nián qián, céng dìng yī gè běn chù yuán huā zhèn zhèng guǎ fù nǚ ér, fèi zhè děng liǎng gè chǐ tóu shí liù liǎng yín zi, zé zài běn nián shí yuè zuò qīn. tā zú fēn zhōng què yě yǒu shù shí fáng fēn. yǒu yī gè zú shū, jiào zuò zhū yù, bǐ tā nián jì xiǎo liǎng suì. jiā shì suī qióng, xǐ zuò rén zhōng hòu. zhū ān guó yǐ zhe tā nián xiǎo jiā pín, shí shí qī wǔ tā.
話說海寧縣北有個姓朱的,叫做朱安國。家事也有兩分,年紀二十多歲,做人極是暴戾奸狡。兩年前,曾定一個本處袁花鎮鄭寡婦女兒,費這等兩個尺頭、十六兩銀子,擇在本年十月做親。他族分中卻也有數十房分。有一個族叔,叫做朱玉,比他年紀小兩歲。家事雖窮,喜做人忠厚。朱安國倚着他年小家貧,時時欺侮他。
dào le qī yuè niàn sān rì, hǎi shuǐ xiān zì shàng biān yí lù gǔn jiāng xià lái. dōng mén hǎi táng yī huài, tǎ dǐng chuī duò yú dì. sì huí jù yǒng guàn liú, běi xiāng dī de fáng wū rén mín niú yáng jī quǎn sāng má tián dào shí wù tǔn gè qìng jǐn. gāo de shuǐ yě dào lóu bǎn shàng.
到了七月廿三日,海水先自上邊一路滾將下來。東門海塘一壞,塔頂吹墮於地。四回聚涌灌流,北鄉低的房屋、□(人)民、牛羊、雞犬、桑麻、田稻、什物氽個罄盡。高的水□□(也到)樓板上。
zhū ān guó guāi huá dé jǐn, máng xún le yī zhī chuán, jiāng jiā sī jǐn bān zài chuán zhōng, bàng zhe yī zhū jué dà shù lǎn le. jiào jiā zhōng xiǎo sī ā gǒu shāo le chuán, tā zì suō yī ruò mào, lì zài chuán shàng lāo tǔn lái dōng xī. cǐ shí tiān sè yǐ wǎn, zhǐ jiàn shuǐ miàn shàng tǔn guò liǎng gè xiāng zi, dōu yòng shéng suǒ lián zhe, shàng miàn qí zhe yī gè shí qī bā suì nǚ zǐ, yī gè lǎo fù rén yě bǎ shēn zi pū zài xiāng shàng tǔn lái.
朱安國乖猾得緊,忙尋了一隻船,將家私盡搬在船中,傍着一株絕大樹纜了。叫家中小廝阿狗稍了船,他自蓑衣箬帽,立在船上撈氽來東西。此時天色已晚,只見水面上氽過兩個箱子,都用繩索□(聯)着,上面騎着一個十七八歲女子,一個老婦人□□(也把)身子撲在箱上氽來。
jiàn le zhū ān guó, yuǎn yuǎn jiào dào: jiù rén! jiù rén! jiù dé qíng yuàn jiāng dōng xī xiè nǐ.
見了朱安國,遠遠叫道:「救人!救人!救得情願將東西謝你。」
ān guó xiǎng dào: zhè liǎng gè nǚ rén shě mìng gù zhè xiāng zi, bì dìng yǒu wù. sì gù wú rén, tā biàn qǐ gè è niàn.
安國想道:「這兩個女人捨命顧這箱子,必定有物。」四顧無人,他便起個惡念。
jiāng chuán bō kāi qù, yíng zhe tā, shǒu qǐ yī gāo, jiāng fù rén yī shuò. fù rén yī huá, máng chě dé yī gè suǒ tóu. nà nǚ zǐ zǎo bèi xiāng zi yī dàng, yě gǔn luò shuǐ, hěn chě xiāng zi. zhū ān guó yòu shì yī gāo, xiàng fù rén shǒu shàng xià lǎo shí yī záo, fù rén shǒu téng yī sōng, yī lián liǎng gè fān shēn, zǎo yǐ bù zhī qù xiàng le.
將船撥開去,迎着她,手起一篙,將婦人一搠。婦人一滑,忙扯得一個索頭。那女子早被箱子一盪,也滾落水,狠扯箱子。朱安國又是一篙,向婦人手上下老實一鑿,婦人手疼一松,一連兩個翻身,早已不知去向了。
tā máng bǎ xiāng ér dài zhù, zhǐ jiàn zhè nǚ zǐ hái bàn fú bàn chén, pū zhe xiāng zǐ dào: dà gē, méi nài hé, zhǐ liú wǒ xìng mìng, wǒ jiāng xiāng zǐ dōu yǔ nǐ, biàn zuò nǐ yā tóu, wǒ qíng yuàn.
他忙把箱兒帶住,只見這女子還半浮半沉,撲着箱子道:「大哥,沒奈何,只留我性命,我將箱子都與你,便做你丫頭,我情願。」
ān guó kàn kàn, guǒ rán hǎo gè nǚ zǐ. yòu xiǎng dào: zhǎn cǎo bù chú gēn, méng yá yī jiù fā. wǒ ruò liú le tā, bù wéi xiàng wǒ tǎo xiāng zi, hái yào xiàng wǒ tǎo rén mìng. yě xū hěn xīn zhè yī cì. dào: wǒ yǐ dìng qīn, yòng nǎi bù zháo le! yī gāo bǎ xiāng zi yī xiān, nǚ rén shēn zi yī fú, tā gāo zǐ kuài, fù yī tuī, zhè nǚ zǐ yě mì mì lù lù qù le.
安國看看,果然好個女子。又想道:「斬草不除根,萌芽依舊發。我若留了她,不惟向我討箱子,還要向我討人命。也須狠心這一次。」道:「我已定親,用妳不着了!」一篙把箱子一掀,女人身子一浮,他篙子快,復一推,這女子也汨汨淥淥去了。
pō tiān bō làng shì tāng tāng, mǔ zǐ píng piāo shí kě shāng.
泊天波浪勢湯湯,母子萍飄實可傷。
jīng shì yú lóng mǎn jiāng shuǐ, shuí zhī rén lèi yǒu chái láng.
驚是魚龍滿江水,誰知人類有豺狼。
tā màn màn jiāng xiāng zi dài zhù le. kǔ shì xiāng zi yǐ zhuāng mǎn le yī xiāng shuǐ, zhǐ de yòng jǐn píng shēng zhī lì, chě dào chuán shàng, lì qù xiē shuǐ, jiào ā gǒu xiāng bāng káng rù chuán. máng le bàn yè, jí shì kuài huó.
他慢慢將箱子帶住了。苦是箱子已裝滿了一箱水,只得用盡平生之力,扯到船上,瀝去些水,叫阿狗相幫扛入船。忙了半夜,極是快活。
zhǐ shì nà nǚ zǐ, yī lián ér gǔn, chī le wǔ liù kǒu shuǐ, liào shì méi mìng le. bù qī zhuàng zhe yī zhāng shū zhuō, tā mìng bù gāi sǐ, jí chě zhù tā yī zhī jiǎo, bǎ shēn pū shàng, yàng lái yàng qù, yàng dào yī jiā mén shǒu zhuàng zhù. zhè jiā zhèng shì zhū yù jiā lǐ.
只是那女子,一連兒滾,吃了五、六口水,料是沒命了。不期撞着一張梳桌,她命不該死,急扯住它一隻腳,把身撲上,漾來漾去,漾到一家門首撞住。這家正是朱玉家裡。
zhū yù xiān jiàn shuǐ lái jiù chì le jiǎo. chì dé jiǎo shí, shuǐ yǐ dào tuǐ biān le, jí tiào shàng zhuō, shuǐ suí dào zhuō biān. yào zǒu, zǒu bù chū mén. zhǐ de wǎng lóu shàng duǒ. tīng dé zhè bì ní tān, nà xiāng wǎ luò, fáng zi yě gē gē xiǎng, zhū yù hǎo bù xīn jiāo. yòu tīng dé shén me zhuàng wū zi xiǎng, dào: huì qì! xiàn jīn wū zi yě nán zhī chēng zài zhè lǐ, hái jìn dé shén mù zhí kē lī!
朱玉先見水來就赤了腳。赤得腳時,水已到腿邊了,急跳上桌,水隨到桌邊。要走,走不出門。只得往樓上躲。聽得這壁泥坍,那廂瓦落,房子也「咯咯」響,朱玉好不心焦。又聽得什麼撞屋子響,道:「晦氣!現今屋子也難支撐在這裡,還禁得什木植磕哩!」
hēi yǐng zi nèi, kāi chuāng kàn, shì yī zhāng zhuō zi, pū zhe gè rén zài shàng miàn. nà rén jiàn kāi chuāng, yě yīng yīng de jiào jiù rén.
黑影子內,開窗看,是一張桌子,撲着個人在上面。那人見開窗,也嚶嚶的叫「救人」。
zhū yù dào: wǒ zhè wū zi yě xiàng zài shuǐ lǐ yì bān le. zài bǎi liǎng bǎi, shǎo bu dé yě sì nǎi yào luò shuǐ. zěn jiù dé nǎi? bà! qiě kàn nǎi wǒ shí yùn, āi dé guò, dà jiā yě dōu táo le xìng mìng chū. táo bù chū zài chù. biàn liǎng shuāng shǒu hěn mìng zài chuāng zi lǐ chě le zhè nǚ zǐ qǐ lái, lì le yī lóu zi shuǐ. nà zhāng zhuō zi zhuàng zhù bù zǒu, yě lāo le qǐ lái. zhè yè shì xìng mìng bù zhī rú hé de shí jié, yī gè jìn dé bú yào, dūn zài bì biān tǔ shuǐ yī gè kào zhe chuāng kǒu, kàn shuǐ xīn jiāo.
朱玉道:「我這屋子也像在水裡一般了。再擺兩擺,少不得也似妳要落水。怎救得妳?罷!且看妳我時運,挨得過,大家也都逃了性命出。逃不出再處。」便兩雙手狠命在窗子裡扯了這女子起來,瀝了一樓子水。那張桌子撞住不走,也撈了起來。這夜是性命不知如何的時節,一個浸得不要,蹲在壁邊吐水;一個靠着窗口,看水心焦。
zhǐ jiàn ái dào tiān míng, yǔ yě jiàn zhǐ, shuǐ yě jiàn tuì. zhū yù jiù zài lóu shàng wēi le xiē zhōu, qǐng tā chī. wèn tā zhù jū, tā dào: xìng zhèng, zài yuán huā zhèn zhù, yé zǎo mò, zhǐ de yī gè niáng. zuó rì shuǐ lái, wǒ niáng ér liǎng gè shōu shí dé jǐ pǐ zhī xià de bù, yín zi tóng qián sī mián, èr shí lái jiàn chóu juàn yī fú shǒu shì, yòu yī jiā dìng wǒ de shí liù liǎng cái lǐ liǎng pǐ huā chóu, zhuāng le liǎng gè xiǎo hēi xiāng, fù zuò yī kuài. wǒ mǔ zǐ fú zhe, suí shuǐ tǔn lái. dào qián biān nà dà shù xià, chuán lǐ yī gè qiáng dào bǎ wǒ mǔ qīn tuī xià shuǐ qù, yòu bǎ wǒ tuī luò shuǐ zhōng, xiāng zǐ dōu qiǎng qù. shì zhè yàng yī gè má liǎn, yǒu niàn duō suì hòu shēng. rú jīn wǒ hái yào rèn zhe tā, wèn tā yào. zhǐ shì wǒ kuī nǐ jiù le xìng mìng, wǒ jiā lǐ fáng wū yǐ tǔn guāng, mǔ qīn yǐ sǐ, wǒ méi rén yǐ kào, méi shén bào nǐ, hǎo dǎi zuò yā tóu fú shì nǐ bà.
只見捱到天明,雨也漸止,水也漸退。朱玉就在樓上煨了些粥,請她吃。問她住居,她道:「姓鄭,在袁花鎮住,爺早歿,只得一個娘。昨日水來,我娘兒兩個收拾得幾匹織下的布,銀子、銅錢、絲綿,二十來件綢絹衣服、首飾,又一家定我的十六兩財禮、兩匹花綢,裝了兩個小黑箱,縛做一塊。我母子扶着,隨水氽來。到前邊那大樹下,船里一個強盜把我母親推下水去,又把我推落水中,箱子都搶去。是這樣一個麻臉,有廿多歲後生。如今我還要認着他,問他要。只是我虧你救了性命,我家裡房屋已氽光,母親已死,我沒人倚靠,沒什報你,好歹做丫頭服侍你罷。」
zhū yù dào: nà rén qiǎng nǐ xiāng zi, xū wú zhèng jiàn. nǎi jì yǐ dìng rén, wǒ zěn hǎo yào nǎi. zài ái liǎng rì, děng nǎi niáng jiā fū jiā lái xún qù bà. zhū yù zài jiā zhōng zuò fàn yǔ tā chī, bāng tā shài liàng yī fú. yīn tā yǒu fū de, jué méi yī háo gǒu qiě zhī xīn.
朱玉道:「那人搶你箱子,須無證見。妳既已定人,我怎好要妳。再捱兩日,等妳娘家、夫家來尋去罷。」朱玉在家中做飯與她吃,幫她曬晾衣服。因她有夫的,絕沒一毫苟且之心。
shuǐ tuì, jiē shàng rén cù cù de dào, mǒu rén dé cǎi, lāo dé liǎng gè xiāng zi mǒu rén shōu de duō shǎo jiā huǒ mǒu rén tǔn qù le duō shǎo shí wù mǒu rén jǐ hū yā sǐ mǒu rén xìng bù yān shā.
水退,街上人簇簇的道,某人得采,撈得兩個箱子;某人收得多少傢伙;某人氽去了多少什物;某人幾乎壓死;某人幸不淹殺。
zhū yù de jǐn lín zhāng qiān tóu dào: wǒ men gé bì zhū xiǎo guān yě zào huà, shōu de gè kāi kǒu huò.
朱玉的緊鄰張千頭道:「我們隔壁朱小官也造化,收得個開口貨。」
zhòng rén dào: zhè hé bù lái, dào yào yǎng tā!
眾人道:「這合不來,倒要養他!」
yī gè lǐ dōu guǎn dào: bù fáng, yǒu rén lái xún, bì jìng yě hái xiē fàn qián, chū xiē xiè lǐ méi rén lái, mài tā, niáng, liào bù shé běn.
一個李都管道:「不妨,有人來尋,畢竟也還些飯錢,出些謝禮;沒人來,賣他□,□(娘,料)不折本。」
zhāng qiān tóu dào: shēng de hǎo gè ér! zhū xiǎo guān zhèng hǎo yīng jí.
張千頭道:「生得好個兒!朱小官正好應急。」
shì zhí zhū yù chū lái, zhòng rén dào: zhū xiǎo guān, nǐ yuán wén quē shī bí tóu yuán wén quē shī tā le, zhè shì tiān zì lái yīn yuán.
適值朱玉出來,眾人道:「朱小官,你(原文缺失)(鼻)頭(原文缺失)(塌)了,這是天自來姻緣。」
zhū yù dào: shén me huà! zhè nǚ rén bìng bù céng tuō yī shang yuán wén quē shī shuì, wǒ yě bìng bù gǎn rě tā.
朱玉道:「什麼話!這女人並不曾脫衣裳(原文缺失)(睡,我)也並不敢惹她。」
zhǐ jiàn lǐ dōu guǎn dào: dāi xiǎo guān! zhè yě bú shì nǐ qù guǎi dài, yòu bú shì tā táo lái, zhè shì tiān zāi ǒu còu. dài wǒ men xún tā yé hé niáng lái, shuō yī shuō míng, biǎo yī biǎo zhèng.
只見李都管道:「呆小官!這也不是你去拐帶,又不是她逃來,這是天災偶湊。待我們尋她爺和娘來,說一說明,表一表正。」
zhū yù dào: tā yuán huā zhèng jiā, zhǐ de niáng ér liǎng gè, qián rì fú zhe liǎng gè xiāng zi tǔn lái, rén yào qiǎng tā xiāng zi, bǎ niáng tuī luò shuǐ yān sǐ, zhǐ shèng dé tā le. tā yòu dào, xiān qián yǐ céng xǔ bǎ yī gè zhū jiā. rú hé xíng dé zhè děng shì?
朱玉道:「她袁花鄭家,只得娘兒兩個,前日扶着兩個箱子氽來,人要搶她箱子,把娘推落水淹死,只剩得她了。她又道,先前已曾許把一個朱家。如何行得這等事?」
lǐ dōu guǎn dào: shén me zhū jiā! zhè cháo shuǐ bù zhī tǔn dào nǎ lǐ qù le! wǒ kàn hòu rì shì gè hǎo rì, jiē xiē fáng zú qīn juàn, lǒng lái zuò le qīn bà, bú yào gǒu yǎo gǔ tóu gān yàn tuò!
李都管道:「什麼朱家!這潮水不知氽到哪裡去了!我看後日是個好日,接些房族親眷,攏來做了親罷,不要狗咬骨頭乾咽唾!」
zhèng shuō, zhǐ jiàn zhū yù niáng jiù chén xiǎo qiáo zài chéng lǐ chū lái wàng tā. tīng dé shuō qǐ, dào: wài shēng, nǐ yī xiàng bù céng xún dé qīn shì, zhè biàn shì tiān cì yīn yuán, sòng lái jiā pèi. wǒ zuò zhǔ, wǒ zuò zhǔ! qián rì zhū yù lāo dé zhāng chōu dǒu zhuō, dào yě yǒu wǔ qī liǎng yín zi, chén xiǎo qiáo biàn xiāng bāng xià tiě, mǎi le gè zhū yī gè yáng, nòng le xǔ duō jiǔ, dǎ diǎn zuò qīn.
正說,只見朱玉娘舅陳小橋在城裡出來望他。聽得說起,道:「外甥,你一向不曾尋得親事,這便是天賜姻緣,送來佳配。我做主,我做主!」前日朱玉撈得張抽斗桌,倒也有五、七兩銀子,陳小橋便相幫下帖,買了個豬、一個羊,弄了許多酒,打點做親。
zhǐ shì nà rì zhū ān guó duó le liǎng gè xiāng zi, dǎ kāi lái, jiàn le xǔ duō sī bù tóng qián yín zi yī fú, hǎo bù kuài huó. yòu ào huǐ dào: dāng shí yī fā shōu le zhè nǚ zǐ, yě hái zhí jǐ gè yín zi. yòu jiàn le liǎng pǐ shuǐ jìn de huā chóu, yī fēng yín zi, què yǒu xiē rèn dé, yě bù xiǎng dào, qiě jiāng lái liàng shàng yī lóu. gū jì yuán wén quē shī zěn me yòng. zhǐ tīng dé wài miàn jiào shēng, què shì zhū yù lái qǐng tā chī qīn shì jiǔ. tā jiù fēng le yī fēng rén qíng, yuán wén quē shī dào nà rì qù yuán wén quē shī fù yán. zhǐ jiàn lǐ miàn yuán wén quē shī yǒu jǐ gè nèi juàn bǎ zhè nǚ zǐ dǎ bàn dé huā huā duǒ duǒ, cù yōng chū lái. yǐ bú shì dāng rì zài shuǐ lǐ guāng jǐng le:
只是那日朱安國奪了兩個箱子,打開來,見了許多絲布、銅錢、銀子、衣服,好不快活。又懊悔道:「當時一發收了這女子,也還值幾個銀子。」又見了兩匹水浸的花綢,一封銀子,卻有些認得,也不想到,且將來晾上一樓。估計(原文缺失)(怎麼用。只聽得外面叫聲,卻是朱玉來請他吃親事酒。)他就封了一封人情,(原文缺失)(到)那日去(原文缺失)(赴筵。)只見裡面(原文缺失)(有幾)個內眷把這女子打扮得花花朵朵,簇擁出來。已不是當日在水裡光景了:
tú zhī mǒ fěn yī shí xīn, niǎo niǎo yāo zhī shā kě rén.
塗脂抹粉一時新,裊裊腰肢煞可人。
liáo rào lú yān xiāng yìng chù, jūn shān báo wù yōng xiāng jūn.
繚繞爐煙相映處,君山薄霧擁湘君。
liǎng gè bài le táng, yè jiàn le qīn lín, fàng chòng chuī dǎ, shèn shì xìng tóu. zhǐ shì zhè nǚ zǐ hái yǒu lè zhōng zhī kǔ:
兩個拜了堂,謁見了親、鄰,放銃、吹打,甚是興頭。只是這女子還有樂中之苦:
zhú yǐng huáng huáng zhào yàn zhuāng, mǎn táng huān huì fǎn bēi shāng.
燭影煌煌照艷妝,滿堂歡會反悲傷。
luán hé xìng de lián jiā pèi, tí qǐ cí wū yù duàn cháng.
鸞和幸得聯佳配,題起慈烏欲斷腸。
zhè xiē qīn lín zuò shàng yī wū, cāi quán xíng lìng, chī gè shuǎng kuài.
這些親、鄰坐上一屋,猜拳行令,吃個爽快。
zhǐ zhū ān guó jiàn nǚ rén yǒu xiē rèn dé, qù wèn rén shí, dào: shuǐ tǔn lái de.
只朱安國見女人有些認得,去問人時,道:「水氽來的」。
yòu wèn zhe zhāng qiān tóu, zhāng qiān tóu dào: zhè yuán shì yuán huā zhèng jiā nǚ ér. yīn hǎi xiào niáng ér liǎng gè zuò zhe liǎng gè xiāng zi tǔn lái, zhuàng le gè qiáng dào, qiǎng le xiāng zi, tuī tā luò shuǐ, niáng biàn yān sǐ le. nǚ ér lìng shū shōu de, tā qíng yuàn jià tā, gù cǐ, wǒ men cuān duō jiào tā chéng qīn.
又問着張千頭,張千頭道:「這原是袁花鄭家女兒。因海嘯、娘兒兩個坐着兩個箱子氽來,撞了個強盜,搶了箱子,推她落水,娘便淹死了。女兒令叔收得,她情願嫁他,故此,我們攛掇叫他成親。」
zhū ān guó dào: yuán huā nǎ gè zhèng jiā?
朱安國道:「袁花哪個鄭家?」
zhāng qiān tóu dào: bù zhī.
張千頭道:「不知。」
zhū ān guó dào: wǒ yě céng dìng yī tóu qīn zài yuán huā, yě shì zhèng jiā. lián rì bù céng qù kàn de, bù zhī zěn me? xīn lǐ xiǎng dào: mò bú shì tā? yě bù zhōng xí, gǎn huí qù.
朱安國道:「我也曾定一頭親在袁花,也是鄭家。連日不曾去看得,不知怎麼?」心裡想道:「莫不是她?」也不終席,趕回去。
zhè páng zhū yù fū fù, zì dài qīn yuán wén quē shī qī jiǔ sàn, liǎng gè xíng shì. qià yě shì xiāng yǔ liǎng rì de, bù xū zuò yuán wén quē shī shì dé zhēn, bái bái shí le gè lǎo pó.
這旁朱玉夫婦,自待親(原文缺失)(戚)酒散,兩個行事。恰也是相與兩日的,不須做(原文缺失)(勢)得真,白白拾了個老婆。
zhǐ shì zhū ān guó huí qù, kàn xiāng lǐ nà jǐ dìng yín zi yǔ huā chóu, zhèng shì pìn wù, bù kuài huó dé jǐn, yī yè bù kùn. gǎn dào yuán huā zhèng jiā dì shàng, piàn wǎ yī chuán méi le. fù shēn dào chéng lǐ, xún le yuán méi zhāng bì niáng, shì huì bì tóu jiǎo liǎn mài jiū jì huā fěn de yī gè lǎo niáng pó.
只是朱安國回去,看箱裡那幾錠銀子與花綢,正是聘物,不快活得緊,一夜不困。趕到袁花鄭家地上,片瓦一椽沒了。復身到城裡,尋了原媒張篦娘,是會篦頭絞臉、賣鬏髻花粉的一個老娘婆。
shuō qǐ yuán huā zhèng jiā bèi shuǐ tǔn qù, zhāng bì niáng dào: zhè yě shì tiān mìng, yuàn bù dé wǒ.
說起袁花鄭家被水氽去,張篦娘道:「這也是天命,怨不得我。」
zhū ān guó dào: zhǐ shì rú jīn bèi wǒ ā shū zhàn zài nà biān, yào nǎi qù yī rèn.
朱安國道:「只是如今被我阿叔占在那邊,要妳去一認。」
zhāng bì niáng dào: zhè wǒ zì xiǎo jiàn de, pà bù rèn dé? biàn liǎng gè tóng zǒu.
張篦娘道:「這我自小見的,怕不認得?」便兩個同走。
xiān shì zhāng pó jìn qù, shì zhí zhū yù bù zài, jìng jiàn le zhèng shì, dào: dà gū niáng, nǎi jǐ shí lái de?
先是張婆進去,適值朱玉不在,竟見了鄭氏,道:「大姑娘,妳幾時來的?」
nà zhèng shì dào: wǒ shì shuǐ fā nà rì tǔn lái de.
那鄭氏道:「我是水發那日氽來的。」
zhāng bì niáng dào: lǎo niáng zài nǎ lǐ?
張篦娘道:「老娘在哪裡?」
zhèng shì kū dào tóng zài shuǐ lǐ tǔn lái, bèi gè qiáng rén tuī zài shuǐ lǐ yān sǐ le.
鄭氏哭道;「同在水裡氽來,被個強人推在水裡淹死了。」
zhāng bì niáng dào: kě lián, kě lián! rú jīn zhè shì nǎ jiā? gū niáng zài zhè lǐ.
張篦娘道:「可憐,可憐!如今這是哪家?姑娘在這裡。」
zhèng shì dào: zhè jiā xìng zhū. tā jiù wǒ, zhòng rén cuān duō, jiào wǒ jià tā.
鄭氏道:「這家姓朱。他救我,眾人攛掇,叫我嫁他。」
zhāng bì niáng dào: nǎ gè dà dǎn zhǔ de hūn? rú jīn nǎi yǒu yuán pìn zhàng fū zài nà biān, shì zhè jiā zhí ér, tā yào yuán wén quē shī fèi kǒu.
張篦娘道:「哪個大膽主的婚?如今妳有原聘丈夫在那邊,是這家侄兒,他要(原文缺失)(費口)。」
zhèng shì jīng de bù gǎn zuò shēng. zhāng bì niáng chī le yī bēi chá qù le.
鄭氏驚的不敢做聲。張篦娘吃了一杯茶去了。
zhū yù huí lái, zhèng shì yuán wén quē shī duì tā yī shuō, sòng yù yě biàn huāng yuán wén quē shī, yuán wén quē shī zhāng, lái mán yuàn lǐ dōu guǎn. lǐ dōu guǎn dào yě méi fǎ.
朱玉回來,鄭氏(原文缺失)(對他一說,宋玉也)便慌(原文缺失),(原文缺失)(張,來埋怨李都管。)李都管倒也沒法。
zhǐ jiàn zhū ān guó dé le shí xìn, yī jìng zǒu dào zhū yù jiā lái, nù hǒu hǒu de dào: xiǎo shū! nǐ shōu liú mí shī zǐ nǚ bù bào guān, yě yǒu zuì le què yòu shì zhí fù, zhè luàn le lún lǐ. nǐ zěn me chù?
只見朱安國得了實信,一逕走到朱玉家來,怒吼吼的道:「小叔!你收留迷失子女不報官,也有罪了;卻又是侄婦,這亂了倫理。你怎麼處?」
zhū yù zhèng shì wú yán, qià hǎo zhèng shì zài lǐ miàn zhāng jiàn tā mó yàng, jí zǒu chū lái dào: qiáng zéi, yuán lái shì nǐ me! nǐ shā sǐ wǒ mǔ qīn, qiǎng le wǒ xiāng zi, hái lái zhēng shén qīn!
朱玉正是無言,恰好鄭氏在裡面張見他模樣,急走出來道:「強賊,原來是你麼!你殺死我母親,搶了我箱子,還來爭什親!」
zhū ān guó tái tóu yī kàn, chī yī jīng, dào: guǐ chū le! hái yí lù rǎng chū qù dào: yǒu zhè děng shì, míng rì jiù xiàn lǐ gào nǐ. nǐ ā shū gāi zhàn zhí ér xí fù de me? huí qù xiǎng le yī yè, dào: wǒ gào tā zhàn wǒ lǎo pó, xū yǒu méi rén zuò zhèng. tā gào wǒ móu cái shā mìng, xū wú zhǐ shí. kuàng qiě wǒ gào zài xiān, tā ruò lái gào shí, zhǐ shì lán shuǐ qián. zì gǔ dào: xiān xià shǒu wèi qiáng. zhè biān qīn lín dào hái quàn zhū yù chù xiē cái lǐ hái tā, tā xiān shì yī zhāng zhuàng zi gào zài xiàn lǐ, dào:
朱安國抬頭一看,吃一驚,道:「鬼出了!」還一路嚷出去道:「有這等事,明日就縣裡告你。你阿叔該占侄兒媳婦的麼?」回去想了一夜,道:「我告他占我老婆,須有媒人作證。他告我謀財殺命,須無指實。況且我告在先,他若來告時,只是攔水錢。自古道:『先下手為強』」。這邊親、鄰倒還勸朱玉處些財禮還他,他先是一張狀子告在縣裡,道:
miè lún jiān zhàn shì: qiè mǒu yú tiān qǐ liù nián èr yuè, píng méi zhāng shì, lǐ pìn zhèng jìng chuān nǚ wèi qī. shòu shū zhū yù, tān nǚ zī sè, chéng mǒu wèi qǔ, dài gùn pī qiāng, jù jiā yín zhàn. lǐ shuō bù quān, fǎn xíng kuáng ōu. qì sī qīn shǔ xiāng jiān, lún yí miè jué shì qiáng jiān zhàn, fǎ jì nán róng. kòu tiān jiǎn chú duàn gěi, shí wèi ēn dé. shàng gào.
滅倫奸占事:切某於天啟六年二月,憑媒張氏,禮聘鄭敬川女為妻。獸叔朱玉,貪女姿色,乘某未娶,帶棍劈槍,據家淫占。理說不悛,反行狂毆。泣思親屬相奸,倫彝滅絕;恃強姦占,法紀難容。叩天剪除、斷給,實為恩德。上告。
xiàn zūn zhǔn le, biàn chū le pái, chà le liǎng gè rén, xiān dào zhū ān guó jiā. chī le dōng dào, sòng le gè táng zhòng bāo ér, yòu le hòu shǒu. shuō zì jǐ míng méi jiǔ pìn, zhū yù qiáng zhàn.
縣尊准了,便出了牌,差了兩個人,先到朱安國家。吃了東道,送了個『堂眾包兒,又了後手。說自己□□□(明媒久)聘,朱玉強占。
chāi rén tīng le zhè xiē kǒu cí, jìng dào zhū yù jiā lái. jiàn zhū yù shì xiǎo guān ér, hǎo shēng ná niē dào: ā shū jiān zhàn zhí ér xí fù, zhè shì yǒu guān míng fēn de. jù nǐ shuō, shōu liú mí shī zǐ nǚ yě shì yǒu zuì, zhè yě shì zhuāng dà shì. zhū yù máng zhěng yī gè dà dōng dào, yāng lǐ dōu guǎn péi tā. zhè jiǎng gōng shì shì yǒu tóu chú de, lǐ dōu guǎn wèi zì jǐ, dào wèi chāi rén chōng tà, ná chū yī gè jiǔ qián dāng liǎng bàn de bāo ér. chāi rén dì yǔ lǐ dōu guǎn dào: nǐ zài háng péng yǒu, ná dé chū? pì rú shuǐ bù tǔn lái, tǎo zhè fù rén yě de jīn bǎ yín zi, yě gāi hòu dài wǒ men xiē. zhǐ de yòu tiān dào yī liǎng èr qián. yī gè zhèng chà dǒng jiǔ guǐ, hòu shǒu sān qián, tiē chà jiǎng dú zhuō, dào hòu shǒu wǔ qián, yuē tā sù zhuàng. zhū yù yāng rén zuò yī zhǐ sù zhuàng, yě sù zài xiàn lǐ. dào:
差人聽了這些口詞,逕到朱玉家來。見朱玉是小官兒,好生拿捏道:「阿叔奸占侄兒媳婦,這是有關名分的。據你說,收留迷失子女也是有罪,這也是樁大事。」朱玉忙整一個大東道,央李都管陪他。這講公事是有頭除的,李都管為自己,倒為差人充拓,拿出一個九錢當兩半的包兒。差人遞與李都管道:「你在行朋友,拿得出?譬如水不氽來,討這婦人也得斤把銀子,也該厚待我們些。」只得又添到一兩二錢。一個正差董酒鬼,後手三錢,貼差蔣獨桌,倒後手五錢,約他訴狀。朱玉央人作一紙訴狀,也訴在縣裡。道:
jié zéi fǎn wū shì: qiè mǒu pín mín shǒu fèn, běn yuè yīn yǒu shuǐ zāi, fù nǚ zhèng shì, zhòng lián wú guī, yì mǒu shōu qǔ. qǐ è zhū ān guó, xiān chéng zhèng shì bì huàn, jié yī xiāng èr zhī, bìng shā yī mǔ hú shì. jù zhèng shì gào lǐ, jià cí fǎn wū. kòu jū qīn zú zhū fèng chén ài lǐ huá děng, diàn jū tiǎn zéi chāo wū, dǐng ēn shàng sù.
劫賊反誣事:切某貧民守分,本月因有水災,婦女鄭氏,眾憐無歸,議某收娶。豈惡朱安國,先乘鄭氏避患,劫伊箱二隻,並殺伊母胡氏。懼鄭氏告理,駕詞反誣。叩拘親族朱鳳、陳愛、李華等,電鞫殄賊超誣,頂恩上訴。
xiàn zūn yě zhǔn le. chū le pái, jiào qí fàn rén, yī qí luò dì. chāi rén xiāo le pái, chéng xíng lì chàng le míng, xiān jiào yuán gào zhū ān guó, shǎng qù dào: xiǎo de yuán yú tiān qǐ liù nián, yòng duàn sì pǐ, cái lǐ shí liù liǎng, pìn zhèng shì wèi qī, shì zhè zhāng shì zuò méi, yuē zài mù jīn shí yuè zuò qīn. bù liào jīn yù shuǐ zāi, è shū chéng jī jiān zhàn.
縣尊也准了。出了牌,叫齊犯人,一齊落地。差人銷了牌,承行吏唱了名,先叫原告朱安國,上去道:「小的原於天啟六年,用緞四匹,財禮十六兩,聘鄭氏為妻,是這張氏作媒,約在目今十月做親。不料今遇水災,惡叔乘機奸占。」
xiè xiàn zūn tīng le, biàn wèn dào: mò bú shì shuǐ tǔn dào tā jiā, tā shōu de me? zhè yě bú shì jiān zhàn le.
謝縣尊聽了,便問道:「莫不是水氽到他家,他收得麼?這也不是奸占了。」
biàn jiào zhāng shì wèn dào: zhū ān guó pìn zhèng shì shì yǒu de me?
便叫張氏問道:「朱安國聘鄭氏事有的麼?」
zhāng shì dào: shì fù rén qīn sòng qù de.
張氏道:「是婦人親送去的。」
xiàn zūn dào: zhè fù rén kě shì zhèng shì me?
縣尊道:「這婦人可是鄭氏麼?」
zhāng shì dào: zhèng shì.
張氏道:「正是。」
yòu jiào zhū yù: nǐ zěn me shōu liú zhí fù, jìng xíng jiān zhàn?
又叫朱玉:「你怎麼收留侄婦,竟行奸占?」
zhū yù dào: xiǎo rén qī yuè niàn sān rì zài jiā bì shuǐ, yǒu zhè fù rén tǔn lái, shuō shì yuán huā rén, mǔ zǐ dài yǒu liǎng gè hēi xiāng, bèi rén móu cái hài le mǔ qīn, shèng dé tā, yào xiǎo rén jiù. xiǎo rén jiù zài jiā lǐ, děng tā jiā lǐ lái xún. guò le wǔ liù rì, zhì wú rén lái. tā shuō jiā lǐ méi rén, gǎn xiǎo de ēn, qíng yuàn yǔ xiǎo de zuò shǐ nǚ. yǒu qīn zú lín rén chén ài, zhū fèng děng, shuō xiǎo de shàng wèi yǒu qī, jiào xiǎo de qǔ le. xiǎo de yě bù rèn dé tā shì zhí fù. hòu qǐ chī jiǔ shí, zhèng shì rèn dé zhū ān guó shì tuī tā mǔ zǐ xià shuǐ qiǎng tā xiāng zi de rén, fù rén yào xíng gào lǐ, tā biàn lái fǎn wū.
朱玉道:「小人七月廿三日在家避水,有這婦人氽來,說是袁花人,母子帶有兩個黑箱,被人謀財害了母親,剩得她,要小人救。小人救在家裡,等她家裡來尋。過了五六日,至無人來。她說家裡沒人,感小的恩,情願與小的做使女。有親族鄰人(陳愛,)朱鳳等,說小的尚未有妻,叫小的娶了。小的也不認得她是侄婦。後起吃酒時,鄭氏認得朱安國是推她母子下水、搶她箱子的人,婦人要行告理,他便來反誣。」
xiàn zūn dào: nǐ suī bù zhī shì zhí fù, dàn yě bù gāi shōu mí shī zǐ nǚ.
縣尊道:「你雖不知是侄婦,但也不該收迷失子女。」
zhū yù dào: xiǎo de yě bù kěn shōu, fù rén zì méi chù qù.
朱玉道:「小的也不肯收,婦人自沒處去。」
xiàn zūn jiào zhèng shì wèn dào: nǎi fù mǔ zài rì céng xǔ zhū ān guó lái me?
縣尊叫鄭氏問道:「妳父母在日曾許朱安國來麼?」
zhèng shì dào: céng yuán wén quē shī tīng shuō cǐ shì, dàn bù zhī shì zhū ān guó, bú shì zhū ān guó?
鄭氏道:「曾(原文缺失)(聽說此事,但不知是朱)安國,不是朱安國?」
zhāng bì niáng dào: wǒ céng yuán wén quē shī sòng lái de pìn lǐ, zěn shuō dé bú shì?
張篦娘道:「我曾(原文缺失)(送來的)聘禮,怎說得不是?」
zhèng shì dào: lǐ shì yǒu, liǎng pǐ huā chóu, shí liù liǎng yín zi yuán wén quē shī xiàn zài xiāng nèi, bèi zhè qiáng zéi qiǎng qù, hái tuī wǒ luò shuǐ.
鄭氏道:「禮是有,兩匹花綢,十六兩銀子、(原文缺失)(現在箱內,)被這強賊搶去,還推我落水。」
xiàn zūn dào: yuán wén quē shī nǎi jì shòu zhū jiā pìn, yě bù gāi yòu cóng rén le.
縣尊道:「(原文缺失)(妳既受朱家聘),也不該又從人了。」
zhèng shì dào: lǎo yé, fù rén yuán wén quē shī nà shí bèi zhè qiáng zéi jié cái móu mìng, ruò bú shì zhū yù lāo jiù, fù rén hái yǒu yuán wén quē shī shén shēn zi jià yǔ zhū jiā.
鄭氏道:「老爺,婦人(原文缺失)(那時被這強賊)劫財謀命,若不是朱玉撈救,婦人還有(原文缺失)(什身子嫁與)朱家。」
xiàn zūn dào: lùn lǐ tā shì lǐ pìn, nǎi zhè biān yuán wén quē shī sī qíng, hái gāi duàn yǔ zhū ān guó cái shì.
縣尊道:「論理他是禮聘,妳這邊(原文缺失)(私情,還該斷與)朱安國才是。」
zhèng shì dào: lǎo yé, tā jié fù rén cái, yuán wén quē shī shā fù rén mǔ, yòu dài shā fù rén, zhè shì chóu jiā. fù rén níng sǐ bù cóng.
鄭氏道:「老爺,他劫婦人財,(原文缺失)(殺婦人母),又待殺婦人,這是仇家。婦人寧死不從。」
xiàn zūn dào: guǒ yǒu zhè yàng qí shì!
縣尊道:「果有這樣奇事!」
jiào zhū ān guó: nǐ zěn móu cái móu mìng?
叫朱安國:「你怎謀財謀命?」
zhū ān guó kòu tóu dào: bìng méi zhè shì.
朱安國叩頭道:「並沒這事。」
zhèng shì dào: nǐ xiē chuán zài dà shù xià, xiān tuī wǒ mǔ qīn, hòu tuī wǒ, wǒ rèn dé nǐ. hái yǒu yī là lí xiǎo sī shāo chuán, nǐ hái yào lài? zhǐ pà jié qù xiāng zi yǔ zéi wù, zài nǐ jiā lǐ sōu dé chū lī!
鄭氏道:「你歇船在大樹下,先推我母親,後推我,我認得你。還有一臘梨小廝稍船,你還要賴?只怕劫去箱子與賊物,在你家裡搜得出哩!」
zhū ān guó dào: ā mí tuó fú! wǒ ruò yǒu zhè shì hài huáng bìng sǐ! nǎi zhǐ yào jià zhū yù, zào zhè yàng shì fēi.
朱安國道:「阿彌陀佛!我若有這事害黃病死!妳只要嫁朱玉,造這樣是非。」
xiàn zūn dào: yě bà.
縣尊道:「也罷。」
jiào zhèng shì: nǎi dào shì zěn me liǎng gè xiāng? wǒ jiù yā nǎi liǎng rén qù qǔ lái.
叫鄭氏:「妳道是怎麼兩個箱?我就押妳兩人去取來。」
zhèng shì dào: shì hēi qī bǎn xiāng èr gè. yī gè bái tóng suǒ, hòu biān tuō yī kuài hé shàn yī gè shì huáng tóng suǒ, méi yī biān tóng guǎn.
鄭氏道:「是黑漆板箱二個。一個白銅鎖,後邊脫一塊合扇;一個是黃銅鎖,沒一邊銅館。」
xiàn zūn yòu wèn dào: xiāng nèi shì shén me wù jiàn? jiù jiào zhèng shì bào, yī gè shū shǒu xiě:
縣尊又問道:「箱內是什麼物件?」就叫鄭氏報,一個書手寫:
sī yī bǎi èr shí liǎng, jì qī fǎng chē mián bù liù pǐ níng bù èr pǐ bàn mián dōu jīn bàn tóng qián sān qiān èr bǎi wén dìng yín wǔ liǎng suì yín sān liǎng yín jì yī dǐng yín quān yī gè mǒ tóu yī quān qiào huā bā zhī yín guǒ zǐ zān sān zhī yù huā zān sì zhī yín gǔ zhé zān èr zhī yín jiè zhǐ bā gè yín wā yī zhī yín huán èr shuāng shuǐ hóng mián chóu yī pǐ hóng sī chóu ǎo yī jiàn guān lǜ sī chóu ǎo yī jiàn yuè bái mián chóu ǎo yī jiàn qīng chóu shān yī jiàn hóng chóu qún yī tiáo lán chóu qún yī tiáo dà xiǎo qīng bù shān èr jiàn lán bù shān èr jiàn bái bù qún èr tiáo hóng bù ǎo yī jiàn lǜ bù qún yī tiáo pìn lǐ hóng huā chóu yī pǐ shā lǜ huā chóu yī pǐ pìn yín sì dìng shí liù liǎng tián qì èr zhāng sāng dì qì yī zhāng hái yǒu yī shí shī jì de.
絲一百二十兩,計七(紡)車;綿布六匹;□(薴)布□□(二匹)半;綿兜斤半;銅錢三千二百文;□□□□(錠銀五兩);碎銀三兩;銀髻一頂;銀圈一個;□□□□(抹頭一圈);俏花八枝;銀果子簪三枝;玉花簪四枝;(銀)古折簪二枝;銀戒指八個;銀挖一枝;□□(銀環)二雙;水紅綿綢一匹;紅絲綢襖一件;□□(官綠)絲綢襖一件;月白綿綢襖一件;青綢衫一件;紅綢裙一條;藍綢裙一條;大小青布衫二件;藍布衫二件;白布裙二條;紅布襖一件;綠布裙一條;聘禮紅花綢一匹;沙綠□□(花綢)一匹;聘銀四錠十六兩;田契二張;□□□(桑地契)一張;還有一時失記的。
xiàn zūn jiù zhe liǎng gè chāi rén, tóng zhū ān guó zhèng shì qù rèn qǔ: dào: dōng xī rú yǒu, wǒ bǎ zhū ān guó dìng zuì rú wú, jiāng zhèng shì zuò wū.
縣尊就着兩個差人,同朱安國、鄭氏去認取:道:「東西如有,我把朱安國定罪;如無,將鄭氏坐誣。」
chāi rén yā le dào zhū ān guó jiā, guǒ jiàn liǎng zhī hēi xiāng. zhèng shì dào: zhèng shì wǒ de.
差人押了到朱安國家,果見兩隻黑箱。鄭氏道:「正是我的。」
zhū ān guó shuō: bú shì.
朱安國說:「不是。」
chāi rén dào: shì bú shì, lǎo yé miàn qián zhēng. biàn jiào rén káng le, fēi pǎo dào guān.
差人道:「是不是,老爺面前爭。」便叫人扛了,飛跑到官。
zhū ān guó hái shì qiáng zhēng, zhèng shì zhí dìng dào: shì wǒ de!
朱安國還是強爭,鄭氏執定道:「是我的!」
xiè xiàn zūn dào: zhū ān guó, wǒ yě zhe lì yǔ nǐ wèi yī dān, nǐ bào lái, wǒ chá duì.
謝縣尊道:「朱安國,我也着吏與你為一單,你報來,我查對。」
zhū ān guó dào: xiǎo de yīn shuǐ lái bìng zuò yī chù. luàn le, jì bù qīng.
朱安國道:「小的因水來並做一處。亂了,記不清。」
xiàn zūn dào: zhè děng jìng shì tā de le. zhū ān guó wú nài, gù luàn bào le jǐ jiàn.
縣尊道:「這等竟是她的了。」朱安國無奈,故亂報了幾件。
zhǐ jiàn yī dǎ kāi, xiè xiàn zūn dào: bù bì kàn le, zhè shì zhèng shì de.
只見一打開,謝縣尊道:「不必看了,這是鄭氏的。」
zhū ān guó kòu tóu dào: shí shì xiǎo de cái wù, nǎ yī jiàn bú shì xiǎo de kǔ zhēng de?
朱安國叩頭道:「實是小的財物,哪一件不是小的苦掙的?」
xiè xiàn zūn dào: qiě ná qǐ lái! nǐ zhè nú cái, nǐ xiāng lóng jù wèi shī shuǐ, tā shì shī shuǐ de. nǐ kàn tā nà bù pǐ yī fú, nǎ jiàn méi yǒu shuǐ zì hén? nǐ hái yào qiáng zhēng. jiǎn chū yín zi tóng qián, shù dōu bù chà.
謝縣尊道:「且拿起來!你這奴才,你箱籠俱未失水,它是失水的。你看她那布匹衣服,哪件沒有水漬痕?你還要強爭。」檢出銀子、銅錢,數都不差。
xiè xiàn zūn jiào jiā qǐ lái, dǎo shì zhū yù guì shǎng qù dào: xiǎo de zú xiōng zhǐ de zhè zi, tā yòu wèi zēng qǔ qī, ruò lǎo yé zhèng fǎ, shì gē zǐ jué le sì le. kuàng qiě jié qù cái wù yǐ jīng zài guān xiǎo de qī zǐ wèi sǐ, zhǐ qiú lǎo yé tiān ēn.
謝縣尊叫夾起來,倒是朱玉跪上去道:「小的族兄只得這子,他又未曾娶妻,若老爺正法,是哥子絕了嗣了。況且劫去財物已經在官;小的妻子未死,只求老爺天恩。」
xiè xiàn zūn dào: tā móu cái jié mìng, jù yǐ yǒu xíng, zěn shēng ráo dé?
謝縣尊道:「他謀財劫命,俱已有行,怎生饒得?」
zhòng rén yòu guì shǎng qù dào: lǎo yé, rì qián shuǐ biàn, rén jiā dōu yǒu dǎ lāo de. ruò bǎ zuò jié cái, pà shī wù de fēn fēn gào rǎo, yǒu fèi tiān xīn. jù zhèng shì shuō shā tā mǔ qīn, yě wú jiàn zhèng.
眾人又跪上去道:「老爺,日前水變,人家都有打撈的。若把作劫財,怕失物的紛紛告擾,有費天心。據鄭氏說殺她母親,也無見證。」
zhū ān guó yòu kòu tóu dào: shí shì tā xiāng zi zhuàng le xiǎo rén de chuán, zhè nǚ zǐ zhèn xià shuǐ qù, bìng bù céng tuī tā, bìng bù céng jiàn lǎo fù rén. xiǎo de qī zǐ qíng yuàn ràng yǔ shū zǐ, zhǐ qiú lǎo yé ráo mìng.
朱安國又叩頭道:「實是她箱子撞了小人的船,這女子振下水去,並不曾推她,並不曾見老婦人。小的妻子情願讓與叔子,只求老爺饒命。」
xiàn zūn dào: nǐ zhè rén qiáng liáng, bì jìng rì hòu hái sī móu hài zhū yù, zhè jué bù kě ráo.
縣尊道:「你這人強梁,畢竟日後還思謀害朱玉,這決不可饒。」
zhū ān guó yòu kòu tóu dào: ruò zhū yù hòu rì yǒu xiē zhǎng duǎn, dōu yuán wén quē shī shì xiǎo rén cháng mìng. qīn zú lín lǐ yòu wèi kòu tóu qiú ráo. xiàn zūn yě jiù jiāng jiù chū shěn dān dào:
朱安國又叩頭道:「若朱玉後日有些長短,都(原文缺失)(是小人)償命。」親族鄰里又為叩頭求饒。縣尊也就將就出審單道:
zhū ān guó chéng wēi shè lì, zhī tú cái ér bù zhī jiù rén, ér yǐ pìn zhī qī, suì luò zhū yù shǒu yǐ! shì tiān huò xiōng rén, duó qí pèi yě. rén shī ér níng zhī yǐ dé zhī cái, fù bù kě jù hū? zhū yù zhěng nì dé fù, zhèng shì gǎn ēn wěi shēn, yì qíng zhī shùn dì, zhèng shì zhī cái guī zhī zhèng shì, zé ān guó zhī pìn yì yí hái zhī ān guó ěr. shì chū yì cháng, fǎ nán shēn shéng, gū cóng kuān yòu, réng lì àn yǐ dù sòng duān.
朱安國乘危射利,知圖財而不知救人,而已聘之妻,遂落朱玉手矣!是天禍凶人,奪其配也。人失而寧知已得之財,復不可據乎?朱玉拯溺得婦,鄭氏感恩委身,亦情之順第,鄭氏之財歸之鄭氏,則安國之聘亦宜還之安國耳。事出異常,法難深繩,姑從寬宥,仍立案以杜訟端。
xiàn zūn dào: zhè shì móu cái móu mìng, shì yí zhòng chù. zhèng shì zāi huāng zhī shí, zhèng shì shàng cún, nà xiāng zi hái zhǐ zuò lāo qǔ de, wǒ ráo nǐ zuì, gū bù zhòng jiū. zhū ān guó hái zhe tā chū yī jié zhuàng, bìng bù xǔ yīn hài zhū yù. wǒ zhè lǐ hái wèi tā lì àn, tōng shēn sān yuàn. zhòng rén dōu kòu xiè le chū lái.
縣尊道:「這事謀財謀命,事宜重處。正是災荒之時,鄭氏尚存,那箱子還只作撈取的,我饒你罪,姑不重究。朱安國還着他出一結狀,並不許陰害朱玉。我這裡還為他立案,通申三院。」眾人都叩謝了出來。
nà biān zhū yù yǔ zhèng shì huān huān xǐ xǐ, lǐng le zhè xiē wù shì jiā qù. dào jiā, qǐng lín shě, qǐng zōng zú, yě lái qǐng zhū ān guó. zhū ān guó zì xiū dé méi liǎn zuǐ, bù qù. tā zì dé le gè huā zhī yàng lǎo pó, yòu dé le yī zhǔ qián, hǎo bù kuài huó!
那邊朱玉與鄭氏歡歡喜喜,領了這些物事家去。到家,請鄰舍,請宗族,也來請朱安國。朱安國自羞得沒臉嘴,不去。他自得了個花枝樣老婆,又得了一主錢,好不快活!
yī niàn cí xīn tiān jiàn zhī, gù jiào zhī nǚ chū yáo chí.
一念慈心天鑒之,故教織女出瑤池。
jīn zēng yòu fù yíng sì qiè, xiū shā qī xīn qīng báo ér.
金繒又復盈笥篋,羞殺欺心輕薄兒。
zhǐ jiàn zhū ān guó tàn qì rú léi dào: dāng chū zhǐ gù yào cái, bù gù yào rén. shuí zhī dào bǎ yī gè lǎo pó sòng yǔ le shū zǐ, hái yòu bǎ dào shǒu de dōng xī yī háo bù dé, fǎn chī yī chǎng guān sī. yòu qù le jǐ liǎng yín zi, bǎ zhuī lái de cái lǐ, yě yòng qù yī bàn, zhěng rì ào hèn bù kuài, hài chéng yī gè huáng bìng, jǐ hū sǐ le. xiāng lǐ jiān dōu chuán tā yī gè hēi zhǎng bù zhǎng jìn de míng.
只見朱安國嘆氣如雷道:「當初只顧要財,不顧要人。誰知道把一個老婆送與了叔子,還又把到手的東西一毫不得,反吃一場官司。」又去了幾兩銀子,把追來的財禮,也用去一半,整日懊恨不快,害成一個黃病,幾乎死了。鄉裡間都傳他一個黑長不長進的名。
zhū yù rén dào tā zhōng hòu cí xīn, dōu kěn fú chí tā.
朱玉人道他忠厚慈心,都肯扶持他。
zhè kě bù jiàn hěn xīn tān cái de, shī rén hái shī cái yòng xīn jiù rén de, dé rén yòu dé cái. huò fú wú mén, wéi rén zì zhào.
這可不見狠心貪財的,失人還失財;用心救人的,得人又得財。禍福無門,唯人自召。
gù dāng shí céng shuō jiāng xī yáng pǔ nèi gé, qí zǔ yù jiāng xī hóng shuǐ fā shí, rén qǔ xiāng lóng, tā zhǐ jiù rén. hòu lái shēng le yáng gé lǎo, yě zèng gé lǎo. zhè shì zhū yù duì zhèng. yòu yǒu fú jiàn zhāng wén qǐ, yǔ yī xìng zhōu de bì kòu rù shān, jiàn yī měi nǚ. zhōng yè zhōu yào jiān tā, zhāng lì zhǐ. yòu sòng cǐ nǚ zhì yī cūn lǎo jiā, jiào tā fǎng tā jiā sòng hái. nǚ zǐ chū chāi yuán wén quē shī chuàn xiāng xiè, tā bù shòu. hòu yǒu dà xìng huáng shì, zhāo wén qǐ wèi xù, chéng qīn zhī yè, xì kàn qī zǐ, zhèng shān zhōng nǚ zǐ. shì hù tā zhèng hù qí qī, kě wèi zhū ān guó fǎn zhèng. shuí wèi yī niàn zhī shàn è, tiān bù bào zhī zāi!
故當時曾說江西楊溥內閣,其祖遇江西洪水發時,人取箱籠,他只救人。後來生了楊閣老,也贈閣老。這是朱玉對證。又有福建張文啟,與一姓周的避寇入山,見一美女。中夜周要奸他,張力止。又送此女至一村老家,叫他訪他家送還。女子出釵(原文缺失)(釧相)謝,他不受。後有大姓黃氏,招文啟為婿,成親之夜,細看妻子,正山中女子。是護他正護其妻,可為朱安國反證。誰謂一念之善惡,天不報之哉!