strong mù róng dé strong
慕容德
mù róng dé zì xuán míng, huàng zhī shǎo zǐ. huàng měi duì zhū gōng rén yán, fù rén rèn shēn mèng rì rù huái, bì shēng tiān zǐ. gōng sūn fū rén fāng rèn. mèng rì rù qí zhōng, dú xǐ ér bù gǎn yán. jìn xián kāng èr nián zhòu qǐn, shēng dé, zuǒ yòu yǐ gào, fāng wù ér qǐ. huàng yuē: cǐ ér yì shēng, shì zhèng zhuāng gōng, zhǎng bì yǒu dà dé. suì yǐ dé wèi míng. nián shí èr ér huàng hōng, āi huǐ guò lǐ. nián shí bā, zhǎng bā chǐ èr cùn, é shàng yǒu rì jiǎo yǎn yuè chóng wén. yuán xǐ chū, fēng liáng gōng. jiàn xī chū, jìn hào ān běi jiāng jūn, fēng fàn yáng wáng. rù wèi wèi yǐn. qín miè yàn, xǐ yú zhǎng ān. qín fá liáng, dé qǐng zhēng zì xiào, hòu wèi zhāng yē tài shǒu.
慕容德字玄明,皝之少子。皝每對諸宮人言,婦人妊娠夢日入懷,必生天子。公孫夫人方妊。夢日入臍中,獨喜而不敢言。晉咸康二年晝寢,生德,左右以告,方寤而起。皝曰:「此兒易生,似鄭莊公,長必有大德。」遂以德為名。年十二而皝薨,哀毀過禮。年十八,長八尺二寸,額上有日角偃月重文。元璽初,封梁公。建熙初,進號安北將軍,封范陽王。入為魏尹。秦滅燕,徙於長安。秦伐涼,德請征自效,後為張掖太守。
fú jiān fá jìn, chuí qǐng dé wèi fù, jiān bài, dé nǎi suí chuí rú yè. chuí chēng yàn wáng, fù fēng fàn yáng wáng. jiàn xìng yuán nián, wèi sī lì xiào wèi. bā nián, bài sī tú. chuí lín hōng, wèi tài zǐ bǎo yuē: yè shì jiù dōu, yí wěi fàn yáng wáng. yǒng kāng yuán nián, yǐ dé zhèn yè. jí bǎo shī zhōng shān, zì lóng chéng bēn yè, yǐ dé wèi chéng xiàng, lǐng jì zhōu mù, chéng zhì nán xià. dé xiōng zi lín zì yì tái lái bēn, yīn shuō dé yuē: zhōng shān jì méi, wèi bì chéng shèng gōng yè, suī liáng chǔ sù jī, ér chéng dà nán gù. qiě rén qíng jǔ dòng, bù kě yǐ zhàn. jí wèi jūn wèi zhì, yōng zhòng nán dù, jiù lǔ yáng wáng hé, jù huá tái ér jù bīng jī gǔ, sì xì ér dòng, jì zhī shàng yě. wèi suī bá zhōng shān, shì bù jiǔ liú, bù guò qū lüè ér fǎn. rén bù lè cóng, lǐ zì shēng biàn. rán hòu zhèn wēi yǐ yuán zhī, wèi zé nèi wài shòu dí, shǐ liàn jiù zhī shì, yǒu suǒ yī píng. guǎng kāi ēn xìn, zhāo jí yí lí, kě yī jǔ ér qǔ zhī. xiān shì mù róng hé yì quàn dé nán xǐ, yú shì xǔ zhī. lóng ān yuán nián zhēng yuè, dé lǜ hù sì wàn sān qiān, chē èr wàn qī qiān shèng, zì yè xǐ huá tái. lí yáng wèi jūn chuí zhì, sān jūn wēi jù, yù bǎo jù lí yáng, hūn rì liú sī shuǐ hé, shì yè jì qì, bīng yì xún xiāo. dé dà yuè, gǎi lí yáng jīn wèi tiān zǐ jīn.
苻堅伐晉,垂請德為副,堅敗,德乃隨垂如鄴。垂稱燕王,復封范陽王。建興元年,為司隸校尉。八年,拜司徒。垂臨薨,謂太子寶曰:「鄴是舊都,宜委范陽王。永康元年,以德鎮鄴。及寶失中山,自龍城奔鄴,以德為丞相,領冀州牧,承制南夏。」德兄子麟自義台來奔,因說德曰:「中山既沒,魏必乘勝攻鄴,雖糧儲素積,而城大難固。且人情沮動,不可以戰。及魏軍未至,擁眾南渡,就魯陽王和,據滑台而聚兵積穀,伺隙而動,計之上也。魏雖拔中山,勢不久留,不過驅掠而返。人不樂從,理自生變。然後振威以援之,魏則內外受敵,使戀舊之士,有所依憑。廣開恩信,招集遺黎,可一舉而取之。」先是慕容和亦勸德南徙,於是許之。隆安元年正月,德率戶四萬三千,車二萬七千乘,自鄴徙滑台。黎陽魏軍垂至,三軍危懼,欲堡據黎陽,昏日流澌水合,是夜濟訖,冰亦尋消。德大悅,改黎陽津為天子津。
dé rù huá tái, zhào wáng lín děng jiǔ shí bā rén shàng yán: jīn zhōng shì qīng xiàn, lóng dōu xiāo tiáo, zhào wèi yí lí, hú qǐ huáng zé, fú yuàn yǎng chéng fǔ shùn, yǐ chéng zōng miào, jǐn shàng huáng dì zūn hào. dé xǔ zhī, lìng yuē: jiǎ shùn lái yì, qiě yǐ yàn yuán gù shì, tǒng fú xíng dì zhì zòu zhào ér yǐ. gǎi yǒng kāng sān nián wèi yuán nián, dà shè shū sǐ yǐ xià, zhì bǎi guān, fēng jìn yǒu chà. bǎo zì lóng chéng nán bēn zhì lí yáng chéng xī shù lǐ, fú yú hé xī, qiǎn zhōng huáng mén zhào sī gào běi dì wáng zhōng yuē: shàng yǐ qù èr yuè dé chéng xiàng biǎo, jí zì nán zhēng, duàn sù gǔ zuò nì yú yǐ lián, jīn shī jù lái cǐ, hū chéng xiàng fèng yíng. zhōng chí shǐ bái zhuàng, bǎo qiǎn sī zhī hòu, jiàn cǎi qiáo zhě, zhī dé chēng dì, jù ér běi bēn. chū fú dēng jì miè dēng dì guǎng lǜ suǒ bù èr qiān lái jiàng, bài guān jūn, chù zhī qǐ huó bǎo. zhì shì fù pàn, chēng qín wáng. dé liú fǔ jūn lǔ yáng wáng hé shǒu huá tái, dé lǜ zhòng gōng guǎng, zhǎn zhī. hé zhǎng shǐ jì biàn shā hé, yǐ huá tái jiàng wèi. dé yuē: fú guǎng suī píng, fǔ jūn shī jù, jìn yǒu qiáng dí, tuì wú suǒ tuō, jì jiāng ān chū. shàng shū pān cōng yuē: huá tái sì tòng bā dá, fēi dì wáng zhī jū, qīng qí wò rǎng, hào yuē dōng qín. dì fāng èr qiān lǐ, hù yú shí wàn, sì sāi zhī gù, kě wèi yòng wǔ zhī guó. dé yóu yù wèi jué, yú shì qiǎn yá mén sū fǔ wèn shā mén lǎng gōng, bào yuē: shān qī jué sú zhī shì, bù yīng yù wén cháo yì, dàn yǒu dài zhī lèi, fēi yǒu tuō wú yǐ lì. bì xià jīn lái, jí lǎng zhī tán yuè. jìng lǎn pān shàng shū zhī yì, kě wèi xìng bāng zhī shù yǐ. fǔ yòu wèn yǐ nián shì, lǎng yǐ zhōu yì shì zhī yuē: yàn shuāi gēng xū. fǔ yuē: jǐ hé? yuē: nián zé yī jì shì zé jí zi. fǔ yuē: hé qí cù hū? lǎng yuē: guà zhào rán yě, qǐ guān rén zāi. fǔ mì bù gǎn yán. dé dà yuè. sān yuè, dé yǐn shī ér nán, wǔ yuè, cì xuē chéng, bā yuè rù guǎng gù, jí huáng dì wèi yú nán jiāo, dà shè, gǎi yuán wèi jiàn píng yuán nián. yòu yuē: hàn xuān mǐn lì mín fàn huì, gù gǎi míng. zhèn jīn zēng yī bèi zì, yǐ wèi fù míng, shù kāi chén zǐ bì huì zhī lù. yú shì xù shǎng yǒu chà, xīn jiù xián yuè. shí yuè, tài jí duān mén bìng jiù, yǐ gōng jiàng zhāng gāng wèi cái guān jiāng jūn shàng fāng lìng. èr nián shí yuè, xú zhōu lá shǐ pān cōng qīng zhōu lá shǐ jū zhòng lái cháo, yàn yú yán xián táng. jiǔ hān, dé xiào wèi qún chén yuē: zhèn suī guǎ báo, gōng jǐ nán miàn, zài shàng bù jiāo, xī tì yú wèi, kě chēng zì gǔ hé děng wáng yě! zhòng yuē: bì xià zhōng xìng zhī shèng hòu, shào kāng guāng wǔ zhī chóu yě. gù mìng zuǒ yòu cì zhòng bó qiān pǐ. zhòng yí duō chén ràng. dé yuē: qīng zhī diào zhèn, zhèn bù zhī xì qīng hū qīng shì duì fēi shí, gù yì xū yán xiāng shǎng, shǎng bù miù jiā, hé zú xiè yě. hán fàn jìn yuē: chén wén tiān zǐ wú xì yán, zhōng chén wú wàng duì, jīn rì zhī lùn kě wèi jūn chén jù shī. dé dà yuè, cì fàn juàn wǔ shí pǐ. sān nián sān yuè, dé rú qí chéng, dēng yíng qiū, wàng jiàn yàn yīng zhǒng, gù zuǒ yòu yuē: lǐ, dài fū bù bī chéng zàng, píng zhòng gǔ zhī yī xián rén, dá zhě ér shēng ān jìn shì, sǐ zàng jìn chéng, qǐ yǒu yì hū? qīng zhōu xiù cái yàn mó duì yuē: kǒng zǐ chēng chén xiān rén píng zhòng xián yǐ, qǐ bù zhī gāo qí liáng, fēng qí lǐ, gài zhèng zài jiā mén, gù jiǎn yǐ jiǎo shì. cún jū jiǎo ài, zú qǐ zé dì ér zàng hū suǒ yǐ bù yuǎn mén zhě, yóu jì wù píng shēng yì yě. dé yuè zhī. sān yuè, yǐ tài láo sì hàn chéng yáng jǐng wáng miào, suì běi dēng shè shǒu shān, dōng wàng dǐng zú, yīn mù niú shān, wèn mó yǐ qí zhī shān chuān xián zhé gù shì. mó lì duì xiáng biàn, huà dì chéng tú, dé shēn jiā zhī, bài shàng shū láng.
德入滑台,趙王麟等九十八人上言:「今中士傾陷,龍都蕭條,趙魏遺黎,鵠企皇澤,伏願仰承俯順,以承宗廟,謹上皇帝尊號。」德許之,令曰:「假順來議,且以燕元故事,統符行帝制奏詔而已。「改永康三年為元年,大赦殊死已下,置百官,封進有差。」寶自龍城南奔至黎陽城西數里,伏於河西,遣中黃門趙思告北地王鍾曰:「上以去二月得丞相表,即自南征,段速骨作逆於乙連,今失據來此,呼丞相奉迎。」鍾馳使白狀,寶遣思之後,見采樵者,知德稱帝,懼而北奔。初、苻登既滅、登弟廣率所部二千來降,拜冠軍,處之乞活堡。至是復叛,稱秦王。德留撫軍魯陽王和守滑台,德率眾攻廣,斬之。和長史季辨殺和,以滑台降魏。德曰:「苻廣雖平,撫軍失據,進有強敵,退無所託,計將安出。」尚書潘聰曰:「滑台四通八達,非帝王之居,青齊沃壤,號曰東秦。地方二千里,戶餘十萬,四塞之固,可謂用武之國。「德猶預未決,於是遣牙門蘇撫問沙門朗公,報曰:「山棲絕俗之士,不應預聞朝議,但有待之累,非有托無以立。陛下今來,即朗之檀越。敬覽潘尚書之議,可謂興邦之術矣。」撫又問以年世,朗以《周易》筮之曰:「燕衰庚戌。」撫曰:「幾何?」曰:「年則一紀世則及子。」撫曰:「何其促乎?」朗曰:「卦兆然也,豈關人哉。」撫秘不敢言。德大悅。三月,德引師而南,五月,次薛城,八月入廣固,即皇帝位於南郊,大赦,改元為建平元年。又曰:「漢宣憫吏民犯諱,故改名。朕今增一備字,以為復名,庶開臣子避諱之路。」於是敘賞有差,新舊咸悅。十月,太極端門並就,以公匠張剛為材官將軍、上方令。二年十月,徐州剌史潘聰、青州剌史鞠仲來朝,宴於延賢堂。酒酣,德笑謂群臣曰:「朕雖寡薄,恭己南面,在上不驕,夕惕於位,可稱自古何等王也!」仲曰:「陛下中興之聖后,少康、光武之儔也。」顧命左右賜仲帛千匹。仲疑多陳讓。德曰:「卿知調朕,朕不知戲卿乎卿飾對非實,故亦虛言相賞,賞不謬加,何足謝也。」韓范進曰:「臣聞天子無戲言,忠臣無妄對,今日之論可謂君臣俱失。「德大悅,賜范絹五十匹。三年三月,德如齊城,登營丘,望見晏嬰冢,顧左右曰:「禮,大夫不逼城葬,平仲古之一賢人,達者而生安近市,死葬近城,豈有意乎?」青州秀才晏謨對曰:「孔子稱臣先人平仲賢矣,豈不知高其梁,豐其禮,蓋政在家門,故儉以矯世。存居湫隘,卒豈擇地而葬乎所以不遠門者,猶冀悟平生意也。」德悅之。三月,以太牢祀漢城陽景王廟,遂北登社首山,東望鼎足,因目牛山,問謨以齊之山川、賢哲故事。謨歷對詳辨,畫地成圖,德深嘉之,拜尚書郎。
wǔ nián èr yuè, yè, dì zhèn, zài qī zhī jī jiē jīng jiǎo fēi sàn. sān yuè, dé jí dòng jīng xún, jǐ yú bù zhèn. huì qián shàng shū yòu chéng cáo mò zì jì zhōu lái bēn, yǐ bái jiǔ jiě zhī, nǎi liào. yǐ mò wèi yù shǐ zhōng chéng, fēng yǒng xī hóu. wǔ nián zhēng yuè, xiōng zi chāo zì qín hái. jiǔ yuè, rǔ shuǐ jié. shí yī yuè, dé jí dǔ, mèng yuē: rǔ jì wú zi, hé bù zǎo lì chāo wèi tài zǐ, bù ěr, è rén shēng xīn. wù wǔ, yǐn jiàn qún chén yú dōng yáng diàn, yì lì chāo wèi tài zǐ. é ér zhèn qǐ, bǎi liáo jīng yuè, dé yì bù ān, hái gōng jí shén, hū duàn hòu gōng zhǔ jí chāo, shēn yǐ hòu shì. zhí chāo shǒu yuē: dé ruò zhì xiǎo, gèng jiàn gōng qīng, gù tuō yǐ rǔ, sǐ wú suǒ hèn. shù mù shì gōng zhǔ, yù yǒu suǒ yán, jìng suì bù néng. duàn hòu dà yán: jīn zhào zhōng shū zuò zhào lì chāo, kě hū? bèi dé kāi mù hàn zhī, shì xī hōng yú xiǎn ān gōng, nián qī shí, wèi shí yú guān, yè fèn chū sì mén, qián yì shān gǔ, mò zhī qí shī suǒ zài. xū zàng yú dōng yáng líng, shì xiàn wǔ huáng dì, miào hào shì zōng, zài wèi wǔ nián.
五年二月,夜,地震,在棲之雞皆驚攪飛散。三月,德疾動經旬,幾於不振。會前尚書右丞曹默自冀州來奔,以白酒解之,乃廖。以默為御史中丞,封永熙侯。五年正月,兄子超自秦還。九月,汝水竭。十一月,德疾篤,夢曰:「汝既無子,何不早立超為太子,不爾,惡人生心。」戊午,引見群臣於東陽殿,議立超為太子。俄而震起,百寮驚越,德亦不安,還宮疾甚,呼段後、公主及超,申以後事。執超手曰:「德若至曉,更見公卿,顧托以汝,死無所恨。」數目視公主,欲有所言,竟遂不能。段後大言:「今召中書作詔立超,可乎?」備德開目頷之,是夕薨於顯安宮,年七十,為十餘棺,夜分出四門,潛瘞山谷,莫知其屍所在。虛葬於東陽陵,諡獻武皇帝,廟號世宗,在位五年。
strong mù róng chāo strong
慕容超
mù róng chāo zì zǔ míng, dé xiōng běi hǎi wáng nà zhī zǐ, qín miè yàn, yǐ nà wèi guǎng wǔ tài shǒu. shù suì, qù guān, yǔ mǔ gōng sūn tài fēi jiù dì dé jiā yú zhāng yē. dé cóng fú jiān nán zhēng, liú jīn dāo cí mǔ ér qù. jí chuí qǐ bīng shān dōng, zhāng yē tài shǒu fú chāng zhū nà jí dé zhī zhū zi, gōng sūn tài fēi yǐ mào bù hé xíng. nà qī duàn shì yǐ huái rèn wèi jué, zhí yú jùn yù, yù yuàn hū yán píng, dé zhī gù lì yě, jiāng gōng sūn jí duàn shì táo yú qiāng zhōng, ér shēng chāo yān. gōng sūn shì lín zú, shòu chāo jīn dāo, yuē: wén rǔ bó yǐ xìng yú yè dōu, wú xiǔ bìng jiāng méi, xiāng jiàn lǐ jué, rǔ tuō dé dōng guī, kě yǐ cǐ dāo hái rǔ shū yě. hòu yīn lǚ lóng guī qín, xǐ liáng zhōu mín yú zhǎng ān. chāo yīn ér dōng guī, mǔ wèi chāo yuē: mǔ zǐ dé quán jì zhě, hū yán shì zhī lì yě, huì ér bù bào, tiān bù rén hū. jīn suī sǐ, wú yù wèi rǔ nà qí nǚ yǐ dá hòu huì. yú shì nà zhī. chāo zhì zhǎng ān, yáng kuáng xíng qǐ, yóu shì wǎng lái wú jìn. jì yīn rén zōng zhèng qiān shàn bo xiāng, xī zhì zhǎng ān, mài shù yú lù. chāo xíng ér yù zhī. yīn jiù qiān xiāng, qiān qí qí zī mào, chāo nǎi nèi duàn yú xīn, bù gào mǔ qī. cí mǔ yì bà shàng, nǎi yǔ qiān jù guī, zhì zhū guān jìn, zì chēng zhāng fú shēng. èr shí rì dá liáng fù. jiàn píng liù nián sì yuè, zhì guǎng gù, chéng yǐ jīn dāo, qiě xuān zǔ mǔ lín zhōng zhī yán, dé fǔ zhī hào tòng. chāo shēn zhǎng bā chǐ, yāo jiǔ wéi, zī qì kuí jié, yǒu lèi yú dé. dé ài zhī, míng zhī yuē chāo, fēng běi hǎi wáng, bài shì zhōng biāo qí dà jiāng jūn sī lì xiào wèi kāi fǔ zhì zuǒ. shí yī nián, lì wèi tài zǐ. jǐ wèi, jiàn jí huáng dì wèi, tài shè, gǎi jiàn píng liù nián wèi tài shàng yuán nián. sān nián qī yuè, qiǎn zhōng shū lìng hán fàn pìn qín, yáo xìng xǔ hái chāo mǔ qī. bā yuè, qín shǐ jiān yuán wài sàn qí cháng shì wéi zōng hái pìn, zèng yǐ qiān jīn. chāo fù qiǎn yòu pú shè zhāng huá gěi shì zhōng zōng zhèng yuán pìn qín, sòng tài lè jì yī bǎi èr shí rén. yáo xìng dà yuè. hái chāo mǔ qī. shí yuè, huá fà zhǎng ān, zōng zhèng yuán chí xiān fǎn mìng, chāo yuè, qiǎn zhēng lǔ gōng sūn wǔ lóu lǜ qí èr qiān yíng yú jìng shàng, chāo qīn lǜ liù gōng yíng yú mǎ ěr guān. sì nián zhēng yuè, dà shè, zūn fù běi hǎi mù wáng wèi mù huáng dì, mǔ duàn shì wèi huáng tài hòu, jū zhǎng lè gōng. qī hū yán shì wèi huáng hòu. wǔ nián èr yuè, jìn xiāng liú yù lǜ zhòng lái fá. sān yuè, jìn shī dù huái, chāo wén jìn jūn zhī shèng, zì lǜ zhòng sì wàn jù zhàn, dà bài, bēn hái guǎng gù, xǐ guō nèi mín rù bǎo xiǎo chéng, jìn gōng xiàn dài chéng, zhǎng wéi liè shǒu. chāo qǐng wèi fān chén, yǐ dà xiàn wèi jiè, yù bù xǔ. liù nián zhēng yuè, chāo dēng tiān mén, cháo qún chén yú chéng shàng, shā mǎ yǐ xiǎng jiāng shì, wén wǔ jiē yǒu qiān shòu. èr yuè, shàng shū yuè shòu kāi mén nà jìn shī, chāo chū bēn, wèi jìn shī suǒ zhí, sòng jiàn kāng shì zhǎn zhī, shí nián èr shí liù. shā xiān bēi wáng gōng yǐ xià sān qiān yú rén, yǐ nán nǚ wàn yú kǒu wèi jūn shǎng.
慕容超字祖明,德兄北海王納之子,秦滅燕,以納為廣武太守。數歲,去官,與母公孫太妃就弟德家於張掖。德從苻堅南征,留金刀辭母而去。及垂起兵山東,張掖太守苻昌誅納及德之諸子,公孫太妃以耄不合刑。納妻段氏以懷妊未決,執於郡獄,獄掾呼延平,德之故吏也,將公孫及段氏逃於羌中,而生超焉。公孫氏臨卒,授超金刀,曰:「聞汝伯已興於鄴都,吾朽病將沒,相見理絕,汝脫得東歸,可以此刀還汝叔也。」後因呂隆歸秦,徙涼州民於長安。超因而東歸,母謂超曰:「母子得全濟者,呼延氏之力也,惠而不報,天不人乎。今雖死,吾欲為汝納其女以答厚惠。」於是納之。超至長安,徉狂行乞,由是往來無禁。濟陰人宗正謙善卜相,西至長安,賣術於路。超行而遇之。因就謙相,謙奇其姿貌,超乃內斷於心,不告母妻。辭母詣霸上,乃與謙俱歸,至諸關禁,自稱張伏生。二十日達梁父。建平六年四月,至廣固,呈以金刀,且宣祖母臨終之言,德撫之號慟。超身長八尺,腰九圍,姿器魁傑,有類於德。德愛之,名之曰超,封北海王,拜侍中、驃騎大將軍、司隸校尉、開府置佐。十一年,立為太子。己未,僭即皇帝位,太赦,改建平六年為太上元年。三年七月,遣中書令韓范聘秦,姚興許還超母妻。八月,秦使兼員外散騎常侍韋宗還聘,贈以千金。超復遣右僕射張華、給事中宗正元聘秦,送太樂伎一百二十人。姚興大悅。還超母妻。十月,華髮長安,宗正元馳先反命,超悅,遣征虜公孫五樓率騎二千迎於境上,超親率六宮迎於馬耳關。四年正月,大赦,尊父北海穆王為穆皇帝,母段氏為皇太后,居長樂宮。妻呼延氏為皇后。五年二月,晉相劉裕率眾來伐。三月,晉師渡淮,超聞晉軍之盛,自率眾四萬拒戰,大敗,奔還廣固,徙郭內民入保小城,晉攻陷大城,長圍列守。超請為藩臣,以大峴為界,裕不許。六年正月,超登天門,朝群臣於城上,殺馬以饗將士,文武皆有遷授。二月,尚書悅壽開門納晉師,超出奔,為晉師所執,送建康市斬之,時年二十六。殺鮮卑王公以下三千餘人,以男女萬餘口為軍賞。
shǐ jiàn píng yuán nián suì zài yǐ hài jiàn hào, jū qí, zhì wèi liú yù suǒ miè, zài yǐ yǒu, fán èr shí yī nián.
始建平元年歲在已亥僭號,居齊,至為劉裕所滅,在已酉,凡二十一年。