strong fú hóng strong
苻洪
fú hóng, zì guǎng shì, lüè yáng lín wèi dī rén. qí xiān yǒu hù shì zhī miáo yì, zi sūn qiáng shèng, shì wèi dī qiú. qí hòu jiā chí shēng pú, zhǎng wǔ zhàng, jié rú zhú xíng, shí xián yì zhī, wèi zhī pú jiā, yīn yǐ wèi shì yān. fù huái guī, wèi bù luò xiǎo shuài. mǔ jiāng shì, qǐn chǎn hóng. xiān shì, lǒng yòu dà yǔ lín, bǎi xìng kǔ zhī. yáo yuē: yǔ ruò bù zhǐ, hóng shuǐ bì qǐ, gù míng zhī yuē hóng. nián shí èr, fù zú, dài wèi bù shuài, hǎo xué, duō quán lüè, shàn qí shè, shǔ liú shì zhī luàn, nǎi sàn qiān jīn, zhāo yán jùn jié zhī shì, qiǎng fù bēn zhī, tuī wèi méng zhǔ. liú cōng qiǎn shǐ bài píng yuǎn jiāng jūn, bù shòu. zì chēng hù dī xiào wèi qín zhōu cì shǐ lüè yáng gōng. qún dī tuī wèi shǒu, liú yào yǐ hóng wèi dī wáng. jí yào bài yú luò yáng, hóng lǜ bù rén xī bǎo lǒng shān. shí hǔ jiāng jūn gōng shàng, hóng yì hǔ jiàng, hǔ qīn chū yíng zhī. bài guān jūn jiāng jūn, jiān liù yí zhū jūn, wěi yǐ xī fāng zhī shì. shí hǔ miè shí shēng yě, hóng shuō hǔ yí xǐ guān zhōng háo jié jí qiāng róng nèi shí jīng shī, hǔ cóng zhī. yǐ hóng wèi lóng xiāng jiāng jūn liú rén dū du, chù yú fāng tóu. lèi yǒu zhàn gōng, fēng xī píng jùn gōng. qí bù qǔ cì jué guān nèi hóu zhě èr qiān yú rén, yǐ hóng wèi guān nèi lǐng hóu jiāng. rǎn mǐn yán yú hǔ yuē: fú hóng xióng guǒ, qí zhū zi bìng fēi cháng cái, yí mì chú zhī. hǔ dài zhī yù hòu. jí shí zūn jí wèi, mǐn yòu yǐ wèi yán, zūn nǎi qù hóng dū du, hóng yuàn zhī, nǎi qiǎn shǐ jiàng jìn. hòu shí jiàn shā zūn, suǒ zài bīng qǐ, hóng yǒu zhòng shí yú wàn.
苻洪,字廣世,略陽臨渭氐人。其先有扈氏之苗裔,子孫強盛,世為氐酋。其後家池生蒲,長五丈,節如竹形,時咸異之,謂之蒲家,因以為氏焉。父懷歸,為部落小帥。母姜氏,寢產洪。先是,隴右大雨霖,百姓苦之。謠曰:「雨若不止,洪水必起」,故名之曰洪。年十二,父卒,代為部帥,好學,多權略,善騎射,屬劉氏之亂,乃散千金,招延俊傑之士,襁負奔之,推為盟主。劉聰遣使拜平遠將軍,不受。自稱護氐校尉、秦州刺史、略陽公。群氐推為首,劉曜以洪為氐王。及曜敗於洛陽,洪率部人西保隴山。石虎將軍攻上,洪詣虎降,虎親出迎之。拜冠軍將軍,監六夷諸軍,委以西方之事。石虎滅石生也,洪說虎宜徙關中豪傑及羌戎內實京師,虎從之。以洪為龍驤將軍、流人都督,處於枋頭。累有戰功,封西平郡公。其部曲賜爵關內侯者二千餘人,以洪為關內領侯將。冉閔言於虎曰:「苻洪雄果,其諸子並非常才,宜密除之。」虎待之愈厚。及石遵即位,閔又以為言,遵乃去洪都督,洪怨之,乃遣使降晉。後石鑒殺遵,所在兵起,洪有眾十餘萬。
yǒng hé liù nián, dì yǐ hóng wèi zhēng běi dà jiāng jūn dū du hé běi zhū jūn shì jì zhōu cì shǐ guǎng zhōu jùn gōng, shí yǒu shuō hóng chēng zūn hào zhě, hóng yì yǐ chèn wén yǒu cǎo fù yīng wáng yòu qí sūn jiān bèi yǒu cǎo fù zì, suì gǎi xìng fú shì, zì chēng dà jiāng jūn dà dān yú sān qín wáng. hóng wèi bó shì hú wén yuē: gū lǜ zhòng shí wàn, jū xíng shèng zhī dì, rǎn mǐn mù róng jùn kě zhǐ chén ér tiǎn. yáo xiāng fù zǐ, kè zhī zài wú shù zhōng. gū qǔ tiān xià, yǒu yì yú hàn zǔ yǐ. jūn shī jiāng jūn má qiū shuō hóng xī dōu zhǎng ān, hóng shēn rán zhī. yǐ ér qiū yīn yàn jiū hóng, jiāng bìng qí zhòng. shì zǐ jiàn shōu zhǎn qiū. hóng jiāng sǐ, wèi jiàn yuē: suǒ yǐ wèi rù guān zhě, yán zhōng zhōu kě zhǐ chén ér dìng. jīn jiàn kùn shù zi, zhōng yuán fēi rǔ xiōng dì suǒ néng bàn. guān zhōng xíng shèng, wú wáng hòu, biàn kě gǔ xíng ér xī. yán zhōng ér sǐ, nián liù shí liù, jiàn jiàn wèi, wěi shì huì wǔ dì.
永和六年,帝以洪為征北大將軍、都督河北諸軍事、冀州刺史、廣州郡公,時有說洪稱尊號者,洪亦以讖文有「草付應王」;又其孫堅背有草付字,遂改姓苻氏,自稱大將軍、大單于、三秦王。洪謂博士胡文曰:「孤率眾十萬,居形勝之地,冉閔、慕容俊可指辰而殄。姚襄父子,克之在吾數中。孤取天下,有易於漢祖矣。」軍師將軍麻秋說洪西都長安,洪深然之。已而秋因宴鳩洪,將並其眾。世子健收斬秋。洪將死,謂健曰:「所以未入關者,言中州可指辰而定。今見困豎子,中原非汝兄弟所能辦。關中形勝,吾亡後,便可鼓行而西。」言終而死,年六十六,健僭位,偽諡惠武帝。
strong fú jiàn strong
苻健
fú jiàn zì jiàn yè, hóng dì sān zi yě. chū mǔ qiāng shì mèng dà pí ér yùn jiàn. jí zhǎng, yǒng guǒ biàn gōng mǎ, hào shī shàn shì rén, shén wèi shí hǔ fù zǐ suǒ qīn ài. hǔ suī wài lǐ fú shì, xīn shí jì zhī, nǎi yīn shā qí zhū xiōng, ér bù hài jiàn. jí hóng sǐ, jiàn sì wèi, qù qín wáng zhī hào, chēng jìn zhēng xī dà jiāng jūn dū du guān xī zhū jūn shì yōng zhōu cì shǐ. yú shì jǐn zhòng xī xíng zhì méng jīn, qǐ fú qiáo yǐ jì, jì qì fén qiáo, sān fǔ bǎo bì xī jiàng. shí yī yuè, rù dōu zhǎng ān. yú shì zhǎng shǐ jiǎ xuán shuò děng yī zhū gé liàng liú bèi gù shì, biǎo jiàn wèi qín wáng. xuán shuò děng wèi shàng zūn hào, jiàn wěi ràng zài sān, nǎi cóng zhī. huáng shǐ yuán nián zhēng yuè, jiàn jí tiān wáng wèi yú nán jiāo, dà shè, gǎi jìn yǒng hé qī nián wèi huáng shǐ yuán nián. zhuī zūn fù hóng wèi tài zǔ wǔ huì huáng dì, shàn zōng miào shè jì yú zhǎng ān. lì qiè qiáng shì wèi tiān wáng huáng hòu, zi cháng wèi tiān wáng tài zǐ, jīng wèi píng yuán gōng, shēng wèi huái nán gōng, dì xióng wèi chéng xiàng, dōng hǎi gōng. qí yú fēng shòu gè yǒu chà. shì nián, yě cán chéng jiǎn, yě hé bèi yuán, bǎi xìng cǎi yě jiǎn ér yī, yě sù ér shí, guān xī jiā gěi rén zú.
苻健字建業,洪第三子也。初、母羌氏夢大羆而孕健。及長,勇果便弓馬,好施善事人,甚為石虎父子所親愛。虎雖外禮苻氏,心實忌之,乃陰殺其諸兄,而不害健。及洪死,健嗣位,去秦王之號,稱晉征西大將軍、都督關西諸軍事、雍州刺史。於是盡眾西行至盟津,起浮橋以濟,濟訖焚橋,三輔堡壁悉降。十一月,入都長安。於是長史賈玄碩等依諸葛亮、劉備故事,表健為秦王。玄碩等為上尊號,健偽讓再三,乃從之。皇始元年正月,僭即天王位於南郊,大赦,改晉永和七年為皇始元年。追尊父洪為太祖武惠皇帝,繕宗廟社稷於長安。立妾強氏為天王皇后,子萇為天王太子,菁為平原公,生為淮南公,弟雄為丞相,東海公。其餘封授各有差。是年,野蠶成繭,野禾被原,百姓采野繭而衣,野粟而食,關西家給人足。
èr nián zhēng yuè, chéng xiàng xióng děng gù qǐng yí yī hàn jìn jiān huáng wáng zhī měi, bù kě guò zì qiān chōng, tóng zhào zhī chū hào, jiàn cóng zhī, jiàn jí huáng dì wèi yú tài jí diàn, dà shè, zhū gōng jìn jué wèi wáng, lì wǔ děng zhī fēng, yǐ cì jìn zhī. èr nián zhēng yuè, xià shū yuē: qí zì gōng qīng jǐ xià, suì jǔ xián liáng fāng zhèng xiào lián qīng cái duō lüè bó xué xiù cái yì xíng gè yī rén, huò xiàn shū guī jiàn, huò miàn chén zhèn guò, qí xī yǐ wén. wù jù guì jiàn. sì nián, chéng xiàng dōng hǎi wáng xióng zú, zèng xiāng guó, jìn fēng wèi wáng, shì jìng wǔ wáng. xióng zì yuán cái, hóng zhī jì zǐ yě. jiàn wǔ zhōng, bài lóng xiāng jiāng jūn. xióng tóu dà zú duǎn, gù jūn zhōng chēng wèi dà tóu lóng xiāng. jiàn shén zhòng zhī, yuē: yuán cái, wú zhī jī dàn. shì nián sì yuè, lì huái nán wáng shēng wèi huáng tài zǐ. liù yuè, jiàn qǐn jí, yǐn tài shuài yú zūn chéng xiàng léi ruò ér tài fù máo guì sī kōng wáng duò děng, zhǔ yǐ hòu shì, shòu yí fǔ zhèng. yǐ yǒu, hōng yú tài jí qián diàn, nián sì shí jiǔ. zàng yuán líng, wěi shì míng huáng dì, miào hào shì zōng. yǒng xìng chū, zhuī zūn yuē jǐng míng huáng dì, hào gāo zǔ.
二年正月,丞相雄等固請宜依漢晉兼皇王之美,不可過自謙沖,同趙之初號,健從之,僭即皇帝位於太極殿,大赦,諸公進爵為王,立五等之封,以次進之。二年正月,下書曰:「其自公卿己下,歲舉賢良、方正、孝廉、清才、多略、博學、秀才、異行各一人,或獻書規諫,或面陳朕過,其悉以聞。勿懼貴賤。」四年,丞相東海王雄卒,贈相國,進封魏王,諡敬武王。雄字元才,洪之季子也。建武中,拜龍驤將軍。雄頭大足短,故軍中稱為大頭龍驤。健甚重之,曰:「元才,吾之姬旦。」是年四月,立淮南王生為皇太子。六月,健寢疾,引太帥魚遵、丞相雷弱兒、太傅毛貴、司空王墮等,囑以後事,受遺輔政。乙酉,薨於太極前殿,年四十九。葬原陵,偽諡明皇帝,廟號世宗。永興初,追尊曰景明皇帝,號高祖。
strong fú shēng strong
苻生
fú shēng zì zhǎng shēng, jiàn dì sān zi. yòu ér cū bào, hūn zuì wú lài. zǔ hóng shén è zhī, wú yī mù, qī suì, hóng xì zhī, wèn shì zhě yuē: wú wén xiā ér yī lèi, xìn hū? shì zhě yuē: rán. shēng nù, yǐn pèi dāo zì cì chū xuè, yuē: cǐ yì yī lèi yé! hóng dà jīng, biān zhī. shēng yuē: xìng nài dāo shuò, bù kān biān chuí. hóng yuē: rǔ wèi ěr bù yǐ, wú jiāng yǐ rǔ wèi nú. shēng yuē: kě bù rú shí lè yě. jí zhǎng, lì jǔ qiān jūn, zǒu jí bēn mǎ. huáng shǐ wǔ nián, jiàn jí huáng dì wèi, dà shè gǎi nián. qún chén zòu: xiān dì yàn jià fǔ ěr, bù yí gǎi hào. shēng nù bù cóng, qióng tuī yì zhǔ. shòu guāng yuán nián qī yuè, shā yòu pú shè duàn chún, yǐ tài zǐ mén dài fū zhào sháo wèi pú shè, tài zǐ shè rén zhào huì wèi zhōng hù jūn, zhù zuò láng zuǒ dǒng róng wèi shàng shū, bìng yǐ nìng xìng jìn yě. jiǔ yuè, zhōng shū jiān hú wén zhōng shū lìng wáng yú yán yú shēng yuē: bǐ pín yǒu kè xīng bèi yú dà jiǎo, yíng huò rù yú dōng jǐng. dà jiǎo wèi dì zuò, dōng jǐng qín zhī fēn yě. bù chū sān nián, guó yǒu dà sàng, dà chén lù sǐ. yuàn bì xià suì zhuī zhōu wén, xiū dé yǐ ráng zhī. shēng yuē: huáng hòu yǔ zhèn duì lín tiān xià, yì zú yǐ sāi dà sàng zhī biàn. yú shì shā huáng hòu liáng shì. zhū tài fù lù shàng shū máo guì chē qí shàng shū lìng liáng léng zuǒ pú shè liáng ān. hòu, ān zhī nǚ sūn.
苻生字長生,健第三子。幼而粗暴,昏醉無賴。祖洪甚惡之,無一目,七歲,洪戲之,問侍者曰:「吾聞瞎兒一淚,信乎?」侍者曰:「然。」生怒,引佩刀自刺出血,曰:「此亦一淚耶!」洪大驚,鞭之。生曰:「性耐刀槊,不堪鞭捶。」洪曰:「汝為爾不已,吾將以汝為奴。」生曰:「可不如石勒也。」及長,力舉千鈞,走及奔馬。皇始五年,僭即皇帝位,大赦改年。群臣奏:「先帝晏駕甫爾,不宜改號。」生怒不從,窮推議主。壽光元年七月,殺右僕射段純,以太子門大夫趙韶為僕射,太子舍人趙誨為中護軍,著作郎佐董榮為尚書,並以佞幸進也。九月,中書監胡文、中書令王魚言於生曰:「比頻有客星孛於大角,熒惑入於東井。大角為帝座,東井秦之分野。不出三年,國有大喪,大臣戮死。願陛下遂追周文,修德以禳之。」生曰:「皇后與朕對臨天下,亦足以塞大喪之變。」於是殺皇后梁氏。誅太傅錄尚書毛貴、車騎尚書令梁楞、左僕射梁安。後,安之女孫。
yòu zhū chéng xiàng léi ruò ér, zhū qiāng xī pàn. ruò ér, nán ān qiāng qiú yě. shēng suī zài liàng, yóu yǐn huāng yín, shā lù wú dào, wān gōng lù dāo, yǐ jiàn cháo chén, chuí qián jù záo, bèi zhì zuǒ yòu. wèi jǐ, hòu fēi gōng qīng yǐ xià zhì yú pū lì zhū wǔ bǎi yú rén. èr nián zhēng yuè, bì chén yòu pú shè dǒng róng yán yú shēng yuē: rì shí zhī zāi, yí yǐ guì chén yīng zhī. shēng yuē: wéi yǒu dà sī mǎ, guó zhī yì qī, bù kě. qí zài wáng sī kōng. shēng cóng zhī, zhū sī kōng wáng duò rén wù, xiǎng qún chén yú tài jí qián diàn, yǐn jiǔ lè zòu, shēng gē yǐ hé zhī. mìng shàng shū lìng xīn cǎi diǎn quàn, jì ér nù yuē: hé bù qiáng jiǔ yóu yǒu zuò zhě. yǐn gōng shǐ shè cǎi, shā zhī. yú shì bǎi liáo dà jù, wú bù yǐn mǎn, hūn zuì wū fú, shī guān péng tóu jiāng pū, shēng yǐ wèi lè.
又誅丞相雷弱兒,諸羌悉叛。弱兒,南安羌酋也。生雖在諒ウ,游飲荒淫,殺戮無道,彎弓露刀,以見朝臣,錘鉗鋸鑿,備置左右。未幾,后妃公卿已下至於仆隸、誅五百餘人。二年正月,嬖臣右僕射董榮言於生曰:「日蝕之災,宜以貴臣應之。」生曰:「唯有大司馬,國之懿戚,不可」。「其在王司空。」生從之,誅司空王墮壬戊,饗群臣於太極前殿,飲酒、樂奏,生歌以和之。命尚書令辛采典勸,既而怒曰:「何不強酒猶有坐者。」引弓矢射采,殺之。於是百僚大懼,無不引滿,昏醉污服,失冠蓬頭僵仆,生以為樂。
sān nián sì yuè, yáo xiāng qiǎn yáo lán děng shuài zhòng èr wàn qī qiān jìn jù huáng luò, shēng qiǎn bīng fú huáng méi dōng hǎi wáng jiān jiàn jié jiāng jūn dèng qiāng děng, bù qí wàn wǔ qiān yǐ tǎo zhī. qiāng wěi bù shèng, yǐn qí ér tuì, xiāng zhuī zhī, zhì yú sān yuán, qiāng huí qí jù xiāng, dà zhàn huò xiāng. xiāng yǒu jùn mǎ rì xíng qiān lǐ, shì zhàn yě, mǎ dào ér qín zhī. méi děng zhèn lǚ ér guī. chū, zhǎng ān yáo yuē: dōng hǎi dà yú huà wèi lóng, nán biàn wèi wáng nǚ wèi gōng. wèn zài hé suǒ luò mén dōng. dōng hǎi, fú jiān fēng yě, shí wèi lóng xiāng jiāng jūn, dì zài luò mén zhī dōng. shēng huāng bào rì zī, cán nüè mí shén. qún chén shuò wàng, lòu jǐn yì jiàn, shēng yuē: rì jǐn wǔ, xū dài yàn qì. huò rì mù ér bù chū, bǎi liáo jī bì, huò zhì shēn yǒu jiān fāng chū. lín cháo zhé nù sè lì, wéi xíng shā lù. huò lián yuè hūn zuì, fú kān shěng lǎn. huò shǐ gōng rén yǔ nán zǐ luǒ jiāo yú diàn qián, yǐn qún chén lín ér guān zhī. huò shēng bō niú yáng lǘ mǎ, huó yān jī yā, sān wǔ shí wèi qún, fàng zhī diàn zhōng. huò shēng bō sǐ qiú miàn pí, lìng qí gē wǔ, guān yǐ wèi lè. zōng shì jiù xūn, qīn qī zhōng liáng, shā hài lüè jǐn, cháo shì bēn zǒu cǎo yě, jiē yuē: cóng hǔ kǒu chū. zuǒ yòu de dù yī rì, rú guò shí nián. zhì yú jié jìng kū tāi, lā xié jù tóu, shā zhě dòng yǒu qiān shù. shēng yè duì shì chán yuē: ā fǎ xiōng dì yì bù kě xìn, dāng chú zhī. shì yè, qīng hé wáng fú fǎ mèng shén gào yuē: qiě jiāng huò jí rǔ mén, wéi xiān jué zhě kě yǐ miǎn zhī. wù ér xīn jì, huì shì bì lái gào, nǎi yǔ tè jìn liáng píng lǎo qiáng wāng děng shuài zhuàng shì shù bǎi rén, qián rù yún lóng mén, dōng hǎi wáng jiān yǔ lǚ pó lóu shuài huī xià sān bǎi yú rén gǔ zào jì jìn, sù wèi jiāng shì jiē shě zhàng guī jiān. shēng yóu hūn qǐn bù wù, jiān zhòng jì zhì, shēng jīng wèn zuǒ yòu yuē: cǐ bèi hé děng rén? yǐn shēng zhì bié shì, fèi wèi yuè wáng, é ér shā zhī. shí nián èr shí sān. wěi shì lì wáng, fēng zǐ kuí wèi yuè hóu.
三年四月,姚襄遣姚蘭等帥眾二萬七千進據黃洛,生遣兵苻黃眉、東海王堅、建節將軍鄧羌等,步騎萬五千以討之。羌偽不勝,引騎而退,襄追之,至於三原,羌回騎拒襄,大戰獲襄。襄有駿馬日行千里,是戰也,馬倒而擒之。眉等振旅而歸。初,長安謠曰:「東海大魚化為龍,男便為王女為公。問在何所洛門東。」東海,苻堅封也,時為龍驤將軍,第在洛門之東。生荒暴日滋,殘虐彌甚。群臣朔望,漏盡詣見,生曰:「日盡午,須待宴訖。」或日暮而不出,百僚飢弊,或至申酉間方出。臨朝輒怒色厲,惟行殺戮。或連月昏醉,弗堪省覽。或使宮人與男子裸交於殿前,引群臣臨而觀之。或生剝牛羊驢馬,活閹雞鴨,三五十為群,放之殿中。或生剝死囚麵皮,令其歌舞,觀以為樂。宗室舊勛,親戚忠良,殺害略盡,朝士奔走草野,皆曰:「從虎口出。」左右得度一日,如過十年。至於截脛刳胎,拉脅鋸頭,殺者動有千數。生夜對侍嬋曰:「阿法兄弟亦不可信,當除之。」是夜,清河王苻法夢神告曰:「且將禍集汝門,惟先覺者可以免之。」寤而心悸,會侍婢來告,乃與特進梁平老、強汪等帥壯士數百人,潛入雲龍門,東海王堅與呂婆樓帥麾下三百餘人鼓譟繼進,宿衛將士皆舍杖歸堅。生猶昏寢不寤,堅眾既至,生驚問左右曰:「此輩何等人?」引生置別室,廢為越王,俄而殺之。時年二十三。偽諡厲王,封子馗為越侯。
strong fú jiān strong
苻堅
fú jiān zì yǒng gù, jiàn dì xióng zhī zǐ. zhào jiàn wǔ zhōng, mǔ gǒu shì qí zi yú xī mén bào cí, guī ér yè mèng shén jiāo, suì yùn, shí èr yuè ér shēng jiān, yǒu shén guāng zhī yì, zì tiān zhú tíng, bèi yǒu chì wén yǐn qǐ, chéng zì yuē: cǎo fù, chén yòu tǔ, wáng xián yáng, mì lù ér mò zhī chuán yě. zī mào kuí jié, bì chuí guò xī, mù yǒu zǐ guāng. zǔ hóng qí ér ài zhī, míng jiān tóu. yīn ér wèi jiàn yuē: cǐ ér tóu dà zhòng shēn zhǎng rèn dà, zú duǎn ān xià, fēi cháng xiāng. zhào yòu guāng lù dài fū sī lì xiào wèi gāo píng xú tǒng yǒu zhī rén zhī jiàn, yù jiān yú lù, yì zhī, zhí qí shǒu yuē: fú láng, cǐ guān zhī yù jiē, xiǎo ér gǎn xì yú cǐ, bù wèi sī lì fù yé! jiān yuē: sī lì fù zuì rén, bù fù xiǎo ér xì yě. tǒng gù zuǒ yòu yuē: cǐ ér yǒu bà wáng zhī xiāng. hòu yù zhī, tǒng xià chē wèi yuē: fú láng dāng dà guì, dàn pū bù jí jiàn, rú hé. jiān yuē: ruò rú gōng yán, bù gǎn wàng dé. bā suì, qǐng jiù shī xué. hóng yuē: shàng xiǎo, wèi kě. wú nián shí sān, fāng yù qiú shī, shí rén yóu yǐ wèi sù chéng. jiàn zhī rù guān yě, cì yú qǔ wò, mèng tiān shén qiǎn shǐ zhě zhū yī chì guān, mìng bài jiān wèi lóng xiāng jiāng jūn. dàn ér wèi tán yú qǔ wò, jiàn qì wèi jiān yuē: xiān wáng xī shòu cǐ hào, rǔ fù céng wèi zhī, jīn ruò fù wèi shén míng suǒ shòu, kě bù miǎn zhī. xìng zhì xiào, yǒu qì dù, bó xué duō cái yì. nián shí yī, biàn yǒu jīng lüè dà zhì.
苻堅字永固,健弟雄之子。趙建武中,母苟氏祈子於西門豹祠,歸而夜夢神交,遂孕,十二月而生堅,有神光之異,自天燭庭,背有赤文隱起,成字曰:「草付,臣又土,王咸陽,」秘錄而莫之傳也。姿貌魁傑,臂垂過膝,目有紫光。祖洪奇而愛之,名堅頭。因而謂健曰:「此兒頭大重身長任大,足短安下,非常相。」趙右光祿大夫、司隸校尉高平徐統有知人之鑑,遇堅於路,異之,執其手曰:「苻郎,此官之御街,小兒敢戲於此,不畏司隸縛耶!」堅曰:「司隸縛罪人,不縛小兒戲也。」統顧左右曰:「此兒有霸王之相。」後遇之,統下車謂曰:「苻郎當大貴,但仆不及見,如何。」堅曰:「若如公言,不敢忘德。」八歲,請就師學。洪曰:「尚小,未可。吾年十三,方欲求師,時人猶以為速成。」健之入關也,次於曲沃,夢天神遣使者朱衣赤冠,命拜堅為龍驤將軍。旦而為壇於曲沃,健泣謂堅曰:「先王昔受此號,汝父曾為之,今若復為神明所授,可不勉之。」性至孝,有器度,博學多才藝。年十一,便有經略大志。
jiān jì shā fú shēng, yǒng guāng yuán nián liù yuè, qù huáng dì zhī hào, jiàn chēng dà qín tiān wáng, jí wèi tài jí diàn. zhū dǒng lóng děng èr shí yú rén, gǎi shòu guāng sān nián wèi yǒng xìng yuán nián. zhuī zūn fù wèi wén huán huáng dì. shì zǐ hóng wèi huáng tài zǐ.
堅既殺苻生,永光元年六月,去皇帝之號,僭稱大秦天王,即位太極殿。誅董龍等二十餘人,改壽光三年為永興元年。追尊父為文桓皇帝。世子宏為皇太子。
xiōng qīng hé wáng fǎ wèi chéng xiàng, lù shàng shū shì. yǒng ān gōng fú hóu wèi tài wèi, zhū wáng jiē biǎn jué wèi gōng. fú liǔ wèi shàng shū lìng. fēng dì róng wèi yáng píng gōng, shuāng hé nán gōng, zi pī wèi zhǎng lè gōng, huī wèi píng yuán gōng, xī wèi guǎng píng gōng. lǐ wēi wèi zuǒ pú shè, liáng píng lǎo wèi yòu pú shè, xí bǎo wèi chéng xiàng zhǎng shǐ, wáng měng wèi zhōng shū lìng, shì láng quán yì wèi huáng mén láng, zhū gōng qīng wèi shēng suǒ zhū zhě, xī fù běn guān. shí yuè, chéng xiàng dōng hǎi gōng fǎ yǐ yí jì cì sǐ, gǒu tài hòu zhī yì yě. jiān xìng yǒu ài, yǔ fǎ jué yú dōng táng, tòng kū ǒu xuè. èr nián sì yuè, jiān rú lóng mén wǔ. liù yuè, rú hé dōng, sì hòu tǔ. bā yuè, zì lín jìn dēng lóng mén, gù wèi qún chén yuē: měi zāi, shān hé zhī gù. quán yì duì yuē: wú qǐ yǒu yán, zài dé bù zài xiǎn, shēn yuàn bì xià zhuī zōng táng yú, huái yuǎn yǐ dé. shān hé zhī gù, bù zú shì yě. jiān dà yuè, zhì hán yuán, guān jìn wèi kē guǐ jié cǎo kàng qín jūn zhī chù, fù shī ér guī.
兄清河王法為丞相,錄尚書事。永安公苻侯為太尉,諸王皆貶爵為公。苻柳為尚書令。封弟融為陽平公,雙河南公,子丕為長樂公,暉為平原公,熙為廣平公。李威為左僕射,梁平老為右僕射,席寶為丞相長史,王猛為中書令,侍郎權翼為黃門郎,諸公卿為生所誅者,悉複本官。十月,丞相東海公法以疑忌賜死,苟太后之意也。堅性友愛,與法訣於東堂,慟哭嘔血。二年四月,堅如龍門五。六月,如河東,祀后土。八月,自臨晉登龍門,顧謂群臣曰:「美哉,山河之固。「權翼對曰:「吳起有言,在德不在險,深願陛下追蹤唐虞,懷遠以德。山河之固,不足恃也。」堅大悅,至韓原,觀晉魏顆鬼結草抗秦軍之處,賦詩而歸。
gān lù yuán nián zhēng yuè, qǐ míng táng, chán nán běi jiāo. liù yuè, gān lù jiàng, nǎi dà shè gǎi nián. bā yuè, jiān xià shū yuē: xián yáng nèi shǐ měng yán zhāng chū nà, suǒ zài zhe jī, yǒu wò lóng zhī cái, yí rù zàn bǎi kuí, sī lún wáng yán. kě zhēng bài shì zhōng zhōng shū lìng lǐng jīng zhào yǐn. zhōng chéng dèng qiāng, xìng gěng zhí, yǔ měng xié guī qí zhì, yú shì bǎi liáo sù zhěng, háo yòu píng fēng, fēng huà dà xíng. jiān tàn yuē: wú lìng shǐ zhī tiān xià zhī yǒu fǎ yě. yǐ měng wèi lì bù shàng shū, qiān tài zǐ zhān shì. shí yī yuè, yǐ měng wèi sī lì, shì zhōng lǐng qiān rú gù. měng shàng shū yuē: fú jiàn yáng píng gōng róng, míng dé yì qīn. guāng lù xī hé rèn qún! zhōng zhēn shū shèn. chù shì zhū tóng, bó shí cōng biàn. bìng yí zuǒ yòu mí lún, huī zàn jiǔ jí. yú chén yōng bǐ, qǐng bì xián lù. jiān yuē: jī wù qí cái, yǔn shǔ míng zhé. cháo yě suǒ wàng, qǐ róng zhì cí. suǒ jǔ róng děng, xún bié quán shòu. yú shì yǐ róng wèi shì zhōng zhōng shū jiān jiān yòu pú shè. rèn qún wèi guāng lù dài fū, lǐng tài zǐ jiā lìng. zhū tóng wèi zhōng shū shì láng, lǐng tài zǐ shù zǐ. sān nián jiǔ yuè, fèng huáng jí yú dōng què, dà shè qí jìng nèi. chū, jiāng wèi shè, yǔ zuǒ pú shè měng yòu pú shè róng mì yì yú lù táng, xī píng zuǒ yòu, jiān zì wèi shè wén, měng róng jìn zhǐ bǐ. yǒu yī dà cāng shéng, rù zì yǒu jiān, míng shēng shén dà, jí yú bǐ duān, qū ér fù lái jiān suǒ tīng zhī, jiǔ ér nǎi qù, é ér zhǎng ān jiē xiàng shì lǐ mín xiāng gào yuē: guān lìng dà shè. yǒu sī yǐ wén, jiān jīng wèi róng měng yuē: shì hé cóng ér xiè? yú shì chì wài tuī qióng zhī, xián yán yǒu yī xiǎo rén, yī hēi dà hū yú shì, yuē: guān lìng dà shè. xū yú bù jiàn. jiān tàn yuē: qí xiàng cāng yíng hū! shēng zhuàng fēi cháng, wú gù è zhī. sì nián qī yuè, huáng lóng jiàn yú chéng jì, liáng shān bēng. wǔ nián, bái hǔ jiàn tiān shuǐ. liù nián, qiǎn hóng lú bài zhāng tiān xī wèi dà jiāng jūn liáng zhōu mù xī píng gōng.
甘露元年正月,起明堂,禪南北郊。六月,甘露降,乃大赦改年。八月,堅下書曰:「咸陽內史猛言彰出納,所在著績,有臥龍之才,宜入贊百揆,絲綸王言。可徵拜侍中、中書令、領京兆尹。」中丞鄧羌,性鯁直,與猛協規齊志,於是百僚肅整,豪右屏風,風化大行。堅嘆曰:「吾令始知天下之有法也。」以猛為吏部尚書,遷太子詹事。十一月,以猛為司隸,侍中、領遷如故。猛上疏曰:「伏見陽平公融,明德懿親。光祿西河任群!忠貞淑慎。處士朱彤,博識聰辨。並宜左右彌綸,暉贊九棘。愚臣庸鄙,請避賢路。」堅曰:「機務俟才,允屬明哲。朝野所望,豈容致辭。所舉融等,尋別銓授。」於是以融為侍中中書監兼右僕射。任群為光祿大夫,領太子家令。朱彤為中書侍郎,領太子庶子。三年九月,鳳凰集於東闕,大赦其境內。初,將為赦,與左僕射猛、右僕射融密議於露堂,悉屏左右,堅自為赦文,猛、融進紙筆。有一大蒼繩,入自牖間,鳴聲甚大,集於筆端,驅而復來堅所聽之,久而乃去,俄而長安街巷市里民相告曰:「官令大赦。」有司以聞,堅驚謂融、猛曰:「事何從而泄?」於是敕外推窮之,咸言有一小人,衣黑大呼於市,曰:「官令大赦。」須臾不見。堅嘆曰:「其向蒼蠅乎!聲狀非常,吾固惡之。」四年七月,黃龍見於成紀,梁山崩。五年,白虎見天水。六年,遣鴻臚拜張天錫為大將軍、涼州牧、西平公。
jiàn yuán yuán nián zhēng yuè, yōng zhōu xiù cái duàn kēng duì cè shàng dì, bài lì bù láng zhōng. xiào lián tōng jīng zhě shí yú rén, jiē bài lìng zhǎng. wǔ nián liù yuè, jìn dà sī mǎ huán wēn fá yàn, cì yú fāng tóu, yàn shī lǚ bài, qiǎn sàn qí shì láng yào sōng lái qǐ yú jiān, qǐng gē wǔ láo yǐ xī zhī dì. bā yuè, qiǎn jiāng jūn gǒu chí luò zhōu cì shǐ shào qiāng shuài bù qí jiù yàn, wēn bài guī. shì yuè jīng zhào yǐn wáng yōu shàng shū, xiàn shí lüè: yī yuē yǐn dào yí míng èr yuē chén shàng zhōng jìng sān yuē zi guì xiào yǎng sì yuē mín shēng zài qín wǔ yuē jiào wú piān dǎng liù yuē yǎng mín zài huì qī yuē yán pìn qí xián bā yuē chéng è xiǎn shàn jiǔ yuē fá pàn tǎo nì shí yuē yì jiǎn hóng dà. jiān nà zhī, yǐ yōu wèi jiàn yì dài fū.
建元元年正月,雍州秀才段鏗對策上第,拜吏部郎中。孝廉通經者十餘人,皆拜令長。五年六月,晉大司馬桓溫伐燕,次於枋頭,燕師屢敗,遣散騎侍郎藥嵩來乞于堅,請割武牢以西之地。八月,遣將軍苟池、洛州刺史邵羌帥步騎救燕,溫敗歸。是月京兆尹王攸上書,獻十略:一曰尹道宜明;二曰臣尚忠敬;三曰子貴孝養;四曰民生在勤;五曰教無偏黨;六曰養民在惠;七曰延聘耆賢;八曰懲惡顯善;九曰伐叛討逆;十曰易簡弘大。堅納之,以攸為諫議大夫。
shí yī yuè, yàn chē qí wú wáng chuí bēn qín. huán wēn jì zǒu, mù róng huǐ gē hé cāng zhī dì yǐ lù qín, nǎi yuē: xíng rén shī cí, fēn zāi jiù huàn, lǐ zhī cháng yě. jiān dà nù. liù nián, lìng fǔ guó wáng měng, shuài zhèn nán yáng ān hǔ yá jiāng jūn zhāng háo jiàn jié dèng qiāng děng bù qí liù wàn tǎo píng yàn jì. bā yuè, měng gōng kè hú guān, qiǎn tài fù shàng yōng wáng píng děng shuài sì shí wàn tún yú lù chuān. měng chān zhī píng mài shuǐ yù xīn, bù fǔ jiāng shì, yǒu kě chéng zhī huì, dà xiào, wèi yáng ān děng yuē: mù róng píng zhēn nú cái, suī yì zhào zhī zhòng, shàng bù zú wèi lǜ, kuàng shí wàn hū jīn pò zhī bì yǐ. jiǎ xū, chén yú wèi yuán, měng shì zhòng yuē: wáng jǐng lüè shòu guó hòu ēn, rèn jiān nèi wài, jīn yǔ zhū jūn shēn rù zéi dì, yí gè miǎn jìn, bù kě tuì yě. shòu jué míng jūn zhī cháo, qìng shāng fù mǔ zhī shì, bù yì měi hū? zhòng jiē yǒng fèn, pò fǔ qì liáng, dà hū kè jìn, měng wàng píng shī zhī zhòng, è zhī, wèi dèng qiāng yuē: jīn rì zhī shì, fēi jiāng jūn mò kě yǐ jié yě. chéng bài zhī jī, zài sī yī jǔ yě. jiāng jūn qí miǎn zhī. qiāng yuē: ruò yǐ sī lì jiàn yǔ zhě, gōng wú yǐ wèi yōu. měng yuē: cǐ fēi wú suǒ jí yě. bì yǐ ān dìng tài shǒu wàn hù hóu xiāng chù. qiāng bù yuè ér tuì. é ér bīng jiāo, měng zhào qiāng, qǐn ér bù yīng. měng nǎi chí jiù, xǔ zhī. yú shì dà yǐn zhàng zhōng, yǔ zhāng máo xú chéng děng kuà mǎ yùn máo, chí rù píng jūn, chū rù shù sì, bàng ruò wú rén, pān qí zhǎn jiāng, shā shāng shén zhòng, zhàn jí rì zhōng, yàn shī bài jī. jìn shī wéi yè. qī rì, jiān zhì yú ān yáng gù zhái, yǐn zhū qí lǎo yǔ jí zǔ fù jiù shì, xuàn rán liú tì, nǎi tíng xìn sù. měng qián rú ān yáng yíng jiān, jiān wèi zhī yuē: xī yà fū bù chū jūn yíng hàn wén, jiāng jūn hé yǐ lín dí ér bèi zhòng hū? měng yuē: chén měi lǎn yà fū zhī shì, cháng wèi qián què rén zhǔ, yǐ cǐ ér wèi míng jiāng, qiè wèi duō zhī. chén fèng bì xià shén suàn, chū chuí wáng zhī lǔ, ruò cuī kū lā xiǔ, hé zú yōu yě.
十一月,燕車騎吳王垂奔秦。桓溫既走,慕容悔割河、滄之地以賂秦,乃曰:「行人失辭,分災救患,理之常也。」堅大怒。六年,令輔國王猛,帥鎮南陽安、虎牙將軍張蚝、建節鄧羌等步騎六萬討平燕冀。八月,猛攻克壺關,遣太傅上庸王評等帥四十萬屯於潞川。猛覘知評賣水鬻薪,不撫將士,有可乘之會,大笑,謂楊安等曰:「慕容評真奴才,雖億兆之眾,尚不足為慮,況十萬乎今破之必矣。」甲戌,陳於渭原,猛誓眾曰:「王景略受國厚恩,任兼內外,今與諸君深入賊地,宜各勉進,不可退也。受爵明君之朝,慶觴父母之室,不亦美乎?」眾皆勇奮,破釜棄糧,大呼克進,猛望評師之眾,惡之,謂鄧羌曰:「今日之事,非將軍莫可以捷也。成敗之機,在斯一舉也。將軍其勉之。」羌曰:「若以司隸見與者,公無以為憂。「猛曰:「此非吾所及也。必以安定太守、萬戶侯相處。」羌不悅而退。俄而兵交,猛召羌,寢而不應。猛乃馳就,許之。於是大飲帳中,與張毛、徐成等跨馬運矛,馳入評軍,出入數四,傍若無人,攀旗斬將,殺傷甚重,戰及日中,燕師敗績。進師圍鄴。七日,堅至於安陽故宅,引諸耆老語及祖父舊事,泫然流涕,乃停信宿。猛潛如安陽迎堅,堅謂之曰:「昔亞夫不出軍迎漢文,將軍何以臨敵而背眾乎?」猛曰:「臣每覽亞夫之事,常謂前卻人主,以此而為名將,竊未多之。臣奉陛下神算,出垂亡之虜,若摧枯拉朽,何足憂也。」
wù yín, kè yè, mù róng chū bēn, jiāng jūn guō qìng zhí yú gāo yáng, sòng zhī. xīn jǐ, jiān rù yè gōng, dà shè, yuè qí tú jí, fán jùn bǎi wǔ shí qī, xiàn yī qiān wǔ bǎi qī shí jiǔ, hù èr bǎi sì shí wǔ wàn bā qiān jiǔ bǎi liù shí jiǔ, kǒu jiǔ bǎi jiǔ shí bā wàn qī qiān jiǔ bǎi sān shí wǔ. yǐ wáng měng wèi shǐ chí jié dū du guān dōng liù zhōu zhū jūn shì chē qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī jì zhōu mù, zhèn yè, fēng qīng hé jùn hóu. yǐ yàn tài zǎi kè tài fù píng zhī dì jǐn cì zhī. jiā měi qiè wǔ rén, shàng nǚ jì shí rén, zhōng jì sān shí bā rén. měng cí, jiān yuē: xī wèi jiàng hé róng, yóu yǒu jīn shí sī zhú zhī shǎng, shān fǔ yì zhōu, shí shòu sì mǔ zhī xī. qīng gōng chāo èr zi, rèn guò guǎn gé, ān dé cí yě. qí jìng shòu zhī. wú nì zhèn mìng. yǐ dèng qiāng wèi sàn qí cháng shì ān dìng tài shǒu zhēn dìng jùn hóu, yì sān qiān hù, shǎng lù chuān zhī gōng.
戊寅,克鄴,慕容出奔,將軍郭慶執於高陽,送之。辛己,堅入鄴宮,大赦,閱其圖籍,凡郡百五十七,縣一千五百七十九,戶二百四十五萬八千九百六十九,口九百九十八萬七千九百三十五。以王猛為使持節都督關東六州諸軍事、車騎大將軍、開府儀同三司、冀州牧,鎮鄴,封清河郡侯。以燕太宰恪、太傅評之第、盡賜之。加美妾五人,上女妓十人,中妓三十八人。猛辭,堅曰:「昔魏絳和戎,猶有金石絲竹之賞,山甫翼周,實受四牡之錫。卿功超二子,任過管、葛,安得辭也。其敬受之。無逆朕命。」以鄧羌為散騎常侍、安定太守、真定郡侯,邑三千戶,賞潞川之功。
qī yuè qī rì, jiān rú luò yáng, xià shū yuē: shì sǐ zhī yǐ, yóu lái gé mó. gù qiáo gōng yī yán, wèi zǔ zhuī tòng. zhào sī lì gāo píng xú tǒng wǎng zài yè dōu, shí zhèn yú tóng zhì, měi sī qí yīn qín zhī yán, wù gǎn wàng yě. kě zhào qí zi sūn yì xíng suǒ. bā nián wǔ yuè, yǐ gāo píng xú pān wèi láng yá tài chèn. pān, tǒng zhī shǎo zǐ, yǐ jiù ēn bá zhī yě. liù yuè, jì zhōu mù měng rù wèi chéng xiàng zhōng shū jiān sī lì xiào wèi. měng gù cí chéng xiàng, gǎi shòu sī tú, yòu gù cí bù bài. nǎi tíng sī tú zhī shòu. sì yuè, tiān gǔ míng, huì chū yú jī wěi, zhǎng shí yú zhàng, huò míng chī yóu qí, jīng tài wēi, sǎo dōng jǐng, zì xià jí qiū dōng bù miè. tài shǐ lìng zhāng měng yán yú jiān yuē: wěi, yàn zhī fēn yě, ér sǎo dōng jǐng. dōng jǐng, qín zhī fēn. zāi shēn huò dà, shí nián zhī hòu, yàn miè qín zhī xiàng. èr shí nián zhī hòu, yàn dāng wèi dài suǒ miè. mù róng fù zǐ xiōng dì, wáng lǔ yě, ér bù liè cháo tíng, guì shèng mò èr, yí chú qú shuài, yǐ níng huáng qín. ruò dàn zhū xiān bēi, bù xī miè kè huì zhě, chén qǐng jiù yāo yán zhī lù. jiān bù nà, gèng yǐ wèi shàng shū, chuí wèi jīng zhào yǐn, chōng wèi píng yáng tài shǒu.
七月七日,堅如洛陽,下書曰:「士死知已,猶來格模。故喬公一言,魏祖追慟。趙司隸高平徐統往在鄴都,識朕於童稚,每思其殷勤之言,勿敢忘也。可召其子孫詣行所。」八年五月,以高平徐攀為琅琊太襯。攀,統之少子,以舊恩拔之也。六月,冀州牧猛入為丞相、中書監、司隸校尉。猛固辭丞相,改授司徒,又固辭不拜。乃停司徒之授。四月,天鼓鳴,彗出於箕尾,長十餘丈,或名蚩尤旗,經太微,掃東井,自夏及秋冬不滅。太史令張猛言于堅曰:「尾,燕之分野,而掃東井。東井,秦之分。災深禍大,十年之後,燕滅秦之象。二十年之後,燕當為代所滅。慕容父子兄弟,亡虜也,而布列朝廷,貴盛莫二,宜除渠帥,以寧皇秦。若旦誅鮮卑,不夕滅客彗者,臣請就妖言之戮。」堅不納,更以為尚書,垂為京兆尹,沖為平陽太守。
shí nián sān yuè, shì zhōng tài wèi lǐ wēi zú. wēi zì bó lóng, hàn yáng rén, gǒu tài hòu gū zǐ. shǎo yǔ fú xióng jié wěn jìn zhī jiāo, fú shēng lǚ yù zhū jiān, lài wēi yǐ miǎn, jiān shēn dé zhī, shì wēi rú fù. zhū fú shēng jí fǎ, jiē wēi yǔ tài hòu qián jué dà móu, suì yǒu pì yáng zhī chǒng. yǎ zhòng wáng měng, quàn jiān yǐ guó shì rèn zhī. jiān cháng wèi měng yuē: lǐ gōng zhī qīng, yóu bào shū zhī yú yí wú, hǎn hǔ zhī yú zi chǎn. měng xiōng shì zhī. xià sì yuè, jiān xià shū yuē: bā yí xiǎn nì, kòu luàn yì zhōu, zhāo yǐn wú jūn, wèi chún chǐ zhī shì. tè jìn zhèn jūn jiāng jūn hù qiāng xiào wèi dèng qiāng, kě shuài jiǎ shì wǔ wàn, xīng yè fù tǎo. wǔ yuè, shǔ rén zhāng yù yáng guāng děng qǐ bīng èr wàn, yǐ yīng bā liáo. jìn wēi yuǎn jiāng jūn huán shí qián shuài zhòng èr wàn rù jù diàn jiāng, zhāng yù zì hào shǔ wáng, chēng fān yú jìn. bā yuè, dèng qiāng bài jìn shī yú fú xī, jī zhāng yù yáng guāng, tún yú mián zhú, jiē zhǎn zhī, yì zhōu píng, qiāng lēi míng yú mín shān ér hái.
十年三月,侍中太尉李威卒。威字伯龍,漢陽人,苟太后姑子。少與苻雄結刎勁之交,苻生屢欲誅堅,賴威以免,堅深德之,事威如父。誅苻生及法,皆威與太后潛決大謀,遂有辟陽之寵。雅重王猛,勸堅以國事任之。堅常謂猛曰:「李公知卿,猶鮑叔之於夷吾,罕虎之於子產。」猛兄事之。夏四月,堅下書曰:「巴夷險逆,寇亂益州,招引吳軍,為唇齒之勢。特進、鎮軍將軍、護羌校尉鄧羌,可帥甲士五萬,星夜赴討。」五月,蜀人張育、楊光等起兵二萬,以應巴獠。晉威遠將軍桓石虔帥眾二萬入據墊江,張育自號蜀王,稱藩於晉。八月,鄧羌敗晉師於涪西,擊張育、楊光,屯於綿竹,皆斬之,益州平,羌勒銘於岷山而還。
shí èr yuè, qiāng zhì zì chéng dū, jiān yǐn jiàn dōng táng, wèi zhī yuē: jiāng jūn zhī xiān zhòng huá, yù hàn shì zǔ yú qián jiāng jūn fù féng zhèn yú hòu, hé dèng shì zhī duō xìng. qiāng yuē: chén cháng wèi guāng wǔ zhī yù zhòng huá, fēi dú zhòng huá zāo guāng wǔ. jiān xiào yuē: jiāng jūn gài yǐ zì kuàng, fēi zhí jiāng jūn zhī xìng, yì zhèn zhī yù xián. shí yī nián zhēng yuè, yǐ ān chē pú lún zhēng yǐn shì lè líng wáng quàn wèi guó zi jì jiǔ. jiān yǎ hǎo wén xué, yīng rú bì jí, chún bó zhī jīng, mò rú quàn yě. zhōng yú tài zǐ shǎo fù.
十二月,羌至自成都,堅引見東堂,謂之曰:「將軍之先仲華,遇漢世祖於前;將軍復逢朕於後,何鄧氏之多幸。」羌曰:「臣常謂光武之遇仲華,非獨仲華遭光武。」堅笑曰:「將軍蓋以自況,非直將軍之幸,亦朕之遇賢。」十一年正月,以安車蒲輪征隱士樂陵王勸為國子祭酒。堅雅好文學,英儒畢集,純博之精,莫如勸也。終於太子少傅。
wǔ yuè, měng qǐn jí, jiān qīn qí nán běi jiāo zōng miào shè jì, fēn yí shì chén dǎo hé yuè zhū shén, wú bù zhōu bèi. yǐ měng shǎo chōu, shè shū sǐ. qī yuè, jiān lín shěng jí, wèn yǐ hòu shì. měng yuē: jìn pì lòu wú yuè, nǎi zhēng shuò xiāng chéng. chén mò zhī hòu, yuàn bù yǐ jìn wèi tú. xiān bēi qiāng lǔ, wǒ zhī chóu chóu, zhōng wèi dà huàn, yí jiàn chú zhī, yǐ biàn shè jì. yán zhōng ér zú, shí nián wǔ shí yī. jiān kū zhī tòng. wèi tài zǐ hóng yuē: tiān bù yù shǐ wú píng yī liù hé, hé duó wú jǐng lüè zhī sù yě. zèng shì zhōng chéng xiàng, yú rú gù, shì wǔ xiāng. cháo yě xiàng kū sān rì.
五月,猛寢疾,堅親祈南北郊、宗廟、社稷,分遺侍臣禱河嶽諸神,無不周備。以猛少瘳,赦殊死。七月,堅臨省疾,問以後事。猛曰:「晉僻陋吳越,乃正朔相承。臣歿之後,願不以晉為圖。鮮卑、羌虜,我之仇讎,終為大患,宜漸除之,以便社稷。」言終而卒,時年五十一。堅哭之慟。謂太子宏曰:「天不欲使吾平一六合,何奪吾景略之速也。」贈侍中、丞相,余如故,諡武襄。朝野巷哭三日。
shí èr nián zhēng yuè guǐ sì, gāo lù mín chuān jǐng dé guī, dà sān chǐ liù cùn, bèi yǒu bā guà wén, mìng tài bo chí yǎng zhī, shí zhī yǐ sù. sì yuè, jiān xià shū yuē: liáng zhōu cì shǐ zhāng tiān xī, suī chēng fān shòu wèi, ér chén dào wèi chún, kě qiǎn bù bīng xiào wèi yáo cháng děng zì shí chéng jīn fá tiān xī. tiān xī lǜ jìn yǒng wǔ wàn lái jù, zhàn yú chì àn, liáng shī dà kuì. tiān xī lǜ qí shù qiān, bēn hái gū zāng, zhì jiān qǐng jiàng yú cháng. jiǎ wǔ, dà jūn zhì gū zāng, tiān xī chéng sù chē bái mǎ miàn fù yú chèn, jiàng yú jūn mén. cháng shì fù fén chèn, sòng zhī zhǎng ān. zhū jùn xiàn xī jiàng, liáng zhōu píng. jiǔ yuè, yǐ liáng xī wèi chí jié xī zhōng láng jiāng liáng zhōu cì shǐ, zhèn gū zāng. tú háo yòu qī qiān yú hù yú guān zhōng. fēng tiān xī chóng guāng xiàn zhī dōng níng xiāng èr bǎi hù, hào guī yì hóu, bài běi bù shàng shū, qiān yòu pú shè. chū, cháng děng jiāng zhēng tiān xī, jiān wèi qí lì dì yú zhǎng ān, zhì shì ér jū zhī.
十二年正月癸巳,高陸民穿井得龜,大三尺六寸,背有八卦文,命太卜池養之,食之以粟。四月,堅下書曰:「涼州刺史張天錫,雖稱藩受位,而臣道未純,可遣步兵校尉姚萇等自石城津伐天錫。」天錫率勁勇五萬來拒,戰於赤岸,涼師大潰。天錫率騎數千,奔還姑臧,致箋請降於萇。甲午,大軍至姑臧,天錫乘素車白馬面縛舁櫬,降於軍門。萇釋縛焚櫬,送之長安。諸郡縣悉降,涼州平。九月,以梁熙為持節、西中郎將、涼州刺史,鎮姑臧。徒豪右七千餘戶於關中。封天錫重光縣之東寧鄉二百戶,號歸義侯,拜北部尚書,遷右僕射。初,萇等將征天錫,堅為其立第於長安,至是而居之。
shí sān nián, tài shǐ zòu yǒu xīng jiàn yú wài guó zhī fēn, dāng yǒu shèng rén zhī fǔ, zhōng guó dé zhī zhě chāng. jiān wén xī yù yǒu jiū mó luó shén, xiāng yáng yǒu shì dào ān, bìng qiǎn qiú zhī.
十三年,太史奏有星見於外國之分,當有聖人之輔,中國得之者昌。堅聞西域有鳩摩羅什,襄陽有釋道安,並遣求之。
shí qī nián, zhēng yuè bù yǔ zhì yú liù yuè. chè lè jiǎn shàn, chū gōng nǚ yǐ yíng hé qì. bā yuè, jiān shōu qǐ jū zhù jí zhù zuò suǒ lù ér guān zhī, jiàn gǒu tài hòu lǐ wēi zhī shì, cán nù, nǎi fén qí shū. zhù zuò láng dǒng suī gèng shū shí shì, rán qiān bù liú yī. bā nián sān yuè, xǐ yè tóng tuó tóng mǎ fēi lián wēng zhòng yú zhǎng ān. shí yuè, jiān yǐn qún chén yú tài jí diàn, yì yuē: dōng nán yī yú, wèi bīn wáng huà. jīn yù qǐ tiān xià bīng tǎo zhī, jì qí jīng zú jiǔ shí qī wàn, wú jiāng xiān qǐ xíng, báo fá nán yì. cǐ xíng yě, zhèn yǔ yáng píng gōng zhī rèn, fēi zhū jiāng zhī shì. zuǒ yòu pú shè quán yì shā mén dào ān yáng píng gōng róng shàng shū shí yuè děng shàng shū gù jiàn, qián hòu shù shí, jiān bù nà.
十七年,正月不雨至於六月。徹樂減膳,出宮女以迎和氣。八月,堅收起居注及著作所錄而觀之,見苟太后、李威之事,慚怒,乃焚其書。著作郎董フ雖更書時事,然千不留一。八年三月,徙鄴銅駝、銅馬、飛廉、翁仲於長安。十月,堅引群臣於太極殿,議曰:「東南一隅,未賓王化。今欲起天下兵討之,計其精卒九十七萬,吾將先啟行,薄伐南裔。此行也,朕與陽平公之任,非諸將之事。」左右僕射權翼、沙門道安、陽平公融、尚書石越等上書固諫,前後數十,堅不納。
shí jiǔ nián, jìn chē qí huán chōng lǜ zhòng shí wàn kòu xiāng yáng, qiǎn qí qián jiāng jūn liú bō gōng miǎn běi. jiān dà nù, qiǎn qí zi zhēng nán jù lù gōng ruì guān jūn mù róng chuí zuǒ wèi máo dāng děng jiāng bù zú wǔ wàn jiù xiāng yáng. jiān xià shū yuē: wú rén gǎn shì jiāng shān, lǚ kòu wáng jìng, yí shí jìn tǎo, yǐ qīng yǔ nèi. biàn kě jiè yán, sù xiū róng bèi, fā zhōu mín, zé shí dīng qiǎn yī, bīng jū mén zài zhuó rán zhě, wèi chóng wén yì cóng. zhèn jiāng dēng huì jī, fù yǔ jī, fá guó cún jūn, yì tóng sān wáng. qí yǐ sī mǎ chāng míng wèi zuǒ pú shè, xiè ān wèi lì bù shàng shū, huán chōng wèi shì láng, shì hái bù yuǎn, kě bìng wèi qǐ dì. bā yuè wù wǔ, qiǎn zhēng nán dà jiāng jūn yáng píng gōng róng qí cóng zhāng háo fǔ jūn dà jiāng jūn gāo yáng gōng fú fāng wèi jūn liáng chéng píng nán mù róng guān jūn mù róng chuí, bù qí èr shí wǔ wàn wèi qián fēng. jiǎ zǐ, jiān fà zhǎng ān, róng zhǎng róng zú liù shí yú wàn, qí èr shí qī wàn, qián hòu qiān lǐ. jiǔ yuè, jiān zhì xiàng chéng, liáng zhōu zhī bīng shǐ dá xián yáng. shǔ hàn zhī jūn, shùn liú ér xià. yōu jì zhī zhòng, zhì yú péng chéng, dōng xī wàn lǐ, shuǐ lù qí jìn. róng děng gōng shòu chūn, jìn qiǎn dū du xiè shí xú zhōu cì shǐ xiè xuán yù zhōu cì shǐ huán yī shuǐ lù qī wàn, bài jiān yú féi shuǐ. jiān wèi liú shǐ suǒ zhōng, dān qí dùn hái yú huái běi, gù wèi fū rén zhāng shì yuē: zhèn ruò yòng cháo chén zhī yán, qǐ jiàn jīn rì zhī shì xié, dāng hé miàn mù fù lín tiān xià hū! shān rán liú tì.
十九年,晉車騎桓沖率眾十萬寇襄陽,遣其前將軍劉波攻沔北。堅大怒,遣其子征南鉅鹿公睿、冠軍慕容垂、左衛毛當等將步卒五萬救襄陽。堅下書曰:「吳人敢恃江山,屢寇王境,宜時進討,以清宇內。便可戒嚴,速修戎備,發州民,則十丁遣一,兵居門在灼然者,為崇文義從。朕將登會稽,復禹績,伐國存君,義同三王。其以司馬昌明為左僕射,謝安為吏部尚書,桓沖為侍郎,勢還不遠,可並為起第。」八月戊午,遣征南大將軍陽平公融、騎從張蚝、撫軍大將軍高陽公苻方、衛軍梁成、平南慕容、冠軍慕容垂,步騎二十五萬為前鋒。甲子,堅髮長安,戎長戎卒六十餘萬,騎二十七萬,前後千里。九月,堅至項城,涼州之兵始達咸陽。蜀漢之軍,順流而下。幽冀之眾,至於彭城,東西萬里,水陸齊進。融等攻壽春,晉遣都督謝石、徐州刺史謝玄、豫州刺史桓伊、水陸七萬,敗堅於肥水。堅為流矢所中,單騎遁還於淮北,顧謂夫人張氏曰:「朕若用朝臣之言,豈見今日之事邪,當何面目復臨天下乎!」潸然流涕。
jiān zhū jūn xī kuì, wéi mù róng chuí yī jūn dú quán. bǐ zhì luò yáng, bǎi guān wēi yí jūn róng cū bèi. wèi jí guān ér chuí yǒu èr zhì, shuō jiān qǐng xún fǔ yàn dài, bìng qiú bài mù, jiān xǔ zhī. quán yì gù jiàn yǐ wèi bù kě, jiān bù cóng.
堅諸軍悉潰,惟慕容垂一軍獨全。比至洛陽,百官威儀、軍容粗備。未及關而垂有二志,說堅請巡撫燕岱,並求拜墓,堅許之。權翼固諫以為不可,堅不從。
jiān zhì zì huái nán, cì yú zhǎng ān dōng zhī xíng gōng, rù gào zuì zi tài miào. dīng líng dí bīn fǎn yú hé nán, zhǎng lè gōng fú pī qiǎn mù róng chuí jí fú fēi lóng tǎo zhī. chuí nán jié dīng líng, shā fēi lóng, jǐn kēng qí zhòng. chuí yǐn dīng líng wū wán zhī zhòng èr shí yú wàn, wèi fēi tī dì dào yǐ gōng yè chéng. mù róng dì hóng xiān wèi běi chéng zhǎng shǐ, wén chuí gōng yè, wáng mìng bēn guān dōng, shōu zhū mǎ mù xiān bēi, zhòng zhì shù qiān, hái tún huá yīn. nǎi qián shǐ zhū dì jí zōng rén qǐ bīng yú wài, jiān qiǎn jiāng jūn qiáng yǒng lǜ qí jī zhī, wèi hóng suǒ bài, hóng zhòng suì shèng, zì chēng dà dū dū yōng zhōu mù jì běi wáng, tuī shū fù chuí wèi chéng xiàng dà sī mǎ jì zhōu mù wú wáng. jiān wèi quán yì yuē: wú bù cóng qīng yán, xiān bēi zhì shì. guān dōng zhī dì, wú bù fù yǔ zhī zhēng, ruò jiāng hóng hé? yì yuē: kòu bù kě zhǎng, mù róng chuí zhèng kě jù shān dōng wèi luàn, bù xiá jìn bī, jīn jí zōng zú zhǒng lèi, jǐn zài jīng shī, xiān bēi zhī zhòng, bù yú jī diān, shí shè jì zhī yōu, yí qiǎn zhòng jiāng tǎo zhī. jiān nǎi yǐ guǎng píng gōng xī zhèn pú bǎn. fú ruì wèi dū du, pèi bīng wǔ wàn, yáo cháng wèi sī mǎ, tǎo hóng yú huá zé. píng yáng tài shǒu mù róng chōng qǐ bīng hé dōng, yǒu zhòng èr wàn, jìn gōng pú bǎn, mìng dòu chōng tǎo zhī. fú ruì yǒng guǒ qīng dí, zhì huá zé, bài jī, bèi shā. jiān dà nù, cháng jù zhū, suì pàn. dòu chōng jī mù róng chōng yú hé dōng, dà pò zhī, chōng bēn yú hóng. hóng zhì shí wàn yú, qiǎn shǐ wèi jiān yuē: qín shī qīng bài, jiāng xìng fù dà yàn, wú wáng yǐ dìng guān dōng, kě sù zī bèi dà jià, fèng sòng jiā xiōng huáng dì fǎn yè dōu, yǔ qín yǐ hǔ láo wèi jiè, fēn wáng tiān xià. jiān nù, zhào zé zhī, kòu tóu liú xiě chén xiè. jiān jiǔ zhī yuē: cǐ zì sān shù zhī zuì, fēi qīng zhī guò. fù qí wèi, dài zhī rú chū. mìng yǐ shū zhāo yù chuí jí hóng chōng, shǐ xī bīng hái zhǎng ān, shù qí fǎn pàn zhī zuì. ér qiǎn shǐ wèi hóng yuē: jīn qín shù yǐ zhōng, dāng bù fù néng jiǔ lì, wú jì lóng zhōng zhī rén, bì wú hái lǐ, miǎn jiàn dà yè, yǐ xìng fù wèi wù. hóng yú shì jìn xiàng zhǎng ān, gǎi nián yuē yàn xìng. jiān lǜ bù qí èr wàn tǎo yáo cháng yú běi dì, yáo cháng lǜ zhòng qī wàn lái gōng, jiān wèi cháng suǒ bài, wén mù róng chōng qù zhǎng ān yī bǎi yú lǐ, yǐn shī ér guī, shǐ fú fāng shù lí shān, bài fú huī dū du zhōng wài zhū jūn shì, pèi bīng wǔ wàn, jù chōng. huī shī bài jī.
堅至自淮南,次於長安東之行宮,入告罪子太廟。丁零翟斌反於河南,長樂公苻丕遣慕容垂及苻飛龍討之。垂南結丁零,殺飛龍,盡坑其眾。垂引丁零、烏丸之眾二十餘萬,為飛梯地道以攻鄴城。慕容弟泓先為北城長史,聞垂攻鄴,亡命奔關東,收諸馬牧鮮卑,眾至數千,還屯華陰。乃潛使諸弟及宗人起兵於外,堅遣將軍強永率騎擊之,為泓所敗,泓眾遂盛,自稱大都督、雍州牧、濟北王,推叔父垂為丞相、大司馬、冀州牧、吳王。堅謂權翼曰:「吾不從卿言,鮮卑至是。關東之地,吾不復與之爭,若將泓何?」翼曰:「寇不可長,慕容垂正可據山東為亂,不暇近逼,今及宗族種類,盡在京師,鮮卑之眾,布於畿甸,實社稷之憂,宜遣重將討之。「堅乃以廣平公熙鎮蒲坂。苻睿為都督,配兵五萬,姚萇為司馬,討泓於華澤。平陽太守慕容衝起兵河東,有眾二萬,進攻蒲坂,命竇沖討之。苻睿勇果輕敵,至華澤,敗績,被殺。堅大怒,萇懼誅,遂叛。竇衝擊慕容沖於河東,大破之,沖奔於泓。泓至十萬餘,遣使謂堅曰:「秦師傾敗,將興復大燕,吳王以定關東,可速資備大駕,奉送家兄皇帝返鄴都,與秦以虎牢為界,分王天下。」堅怒,召責之,叩頭流血陳謝。堅久之曰:「此自三豎之罪,非卿之過。」復其位,待之如初。命以書招諭垂及泓、沖,使息兵還長安,恕其反叛之罪。而遣使謂泓曰:「今秦數已終,當不復能久立,吾既籠中之人,必無還理,勉建大業,以興復為務。」泓於是進向長安,改年曰燕興。堅率步騎二萬討姚萇於北地,姚萇率眾七萬來攻,堅為萇所敗,聞慕容衝去長安一百餘里,引師而歸,使苻方戍驪山,拜苻暉都督中外諸軍事,配兵五萬,拒沖。暉師敗績。
jiān rù, yǐ shàng shū jiāng yǔ yǔ fú lín lǜ zhòng sān wàn jī chōng yú bà shàng, wèi chōng suǒ bài, yǔ sǐ zhī, lín zhōng liú shǐ, chōng suì jù ē páng chéng, jìn bī zhǎng ān. jiān dēng chéng guān zhī, tàn yuē: cǐ lǔ cóng hé chū yě, wú bù yòng wáng jǐng lüè yáng píng gōng zhī yán, shǐ bái lǔ gǎn zhì yú cǐ. zhǎng lè gōng fú pī zài yè, liáng jié mǎ yòu wú cǎo, xuē sōng mù ér shí zhī. huì dīng líng pàn, mù róng chuí yǐn shī qù yè, shǐ jù xī wèn, zhī zhǎng ān wēi bī, nǎi qiǎn cóng dì qiú jiù yú xiè xuán.
堅入,以尚書姜宇與苻琳率眾三萬擊沖於灞上,為沖所敗,宇死之,琳中流矢,沖遂據阿房城,進逼長安。堅登城觀之,嘆曰:「此虜從何出也,吾不用王景略、陽平公之言,使白虜敢至於此。」長樂公苻丕在鄴,糧竭、馬又無草,削松木而食之。會丁零叛,慕容垂引師去鄴,始具西問,知長安危逼,乃遣從弟求救於謝玄。
èr shí yī nián, mù róng chōng jiàn chēng zūn hào yú ē páng, gǎi nián gēng shǐ. chōng lǜ zhòng dēng chéng, jiān shēn guàn jiǎ zhòu, dū zhàn jù zhī, fēi shǐ mǎn shēn, liú xiě bèi tǐ. shí suī bīng kòu wēi bī, féng yì zhū bǎo bì, yóu yǒu fù liáng mào nán ér zhì zhě, duō wèi zéi suǒ shā. xiān shì, měi yè yǒu rén zhōu chéng dà hū yuē: yáng dìng jiàn ér yīng shǔ wǒ, gōng diàn tái guān yīng zuò wǒ, fù zǐ tóng chū bù gòng rǔ. dàn xún ér bù jiàn rén jī. chéng zhōng yǒu shū yuē: gǔ fú chuán jiǎ lù zài' dì chū wǔ jiāng jiǔ zhǎng dé'. yòu yáo yuē: jiān rù wǔ jiāng shān zhǎng dé. jiān dà xìn zhī, gào qí tài zǐ hóng yuē: tuō rú cǐ yán, tiān huò dǎo yǔ. jīn liú rǔ jiān zǒng róng zhèng, wù yǔ zéi zhēng lì, wú dāng chū lǒng, shōu bīng yùn liáng yǐ gěi rǔ. zì jiāng zhāng fū rén jí zhōng shān gōng shēn lǜ qí shù bǎi chū rú wǔ jiāng shān. liù yuè, tài zǐ hóng xún jiāng mǔ qī zōng shì nán nǚ shù qiān qí chū bēn, chōng rù jù zhǎng ān. jiān zhì wǔ jiāng shān, yáo cháng qiǎn jiāng jūn wú zhōng wéi zhī, jiān zhòng bēn sàn, dú shì yù shí shù rén ér yǐ, shén sè zì ruò, zuò ér dài zhī, zhào zǎi rén jìn shí. é ér zhōng zhì, zhí jiān yǐ guī xīn píng xiàn, yōu zhī bié shì. cháng qiú guó xǐ yú jiān yuē: cháng cì yīng kě yǐ wèi huì. jiān chēn mù chì zhī yuē: xiǎo qiāng nǎi gǎn yú bī tiān zǐ, qǐ yǐ chuán guó xǐ shòu rǔ qiāng hū! wǔ hú cì xù, wú rǔ qiāng míng, wéi tiān bù xiáng, qí néng jiǔ hū! xǐ yǐ sòng jìn, bù kě de yě. cháng yòu qiǎn yòu pú shè yǐn wěi shuō jiān, qiú wèi yáo shùn chán dài zhī shì. jiān yuē: yáo cháng pàn zéi, nài hé nǐ zhī gǔ rén. yīn wèn wěi yuē: qīng yú zhèn cháo zuò hé guān? duì yuē: shàng shū lìng shǐ. jiān tàn yuē: qīng zǎi xiàng cái, wáng jǐng lüè zhī liú, ér zhèn bù zhī qīng, wáng yě bù yì yí hū. bā yuè, yì yú xīn píng fó sì zhōng, shí nián sì shí bā. zhāng fū rén zhōng shān gōng shēn děng jiē zì shā. sān jūn mò bù āi tòng. cháng yù nì shā zhī míng, nǎi shì wèi zhuāng liè tiān wáng. zhǎng lè chēng hào, wěi shì jiān wèi shì zǔ xuān zhāo huáng dì. chū, tài zǐ zhī bēn yě, jiǎ dào guī jìn, lì wèi fǔ guó jiāng jūn, huán xuán cuàn wèi, yǐ wèi liáng zhōu cì shǐ.
二十一年,慕容沖僭稱尊號於阿房,改年更始。沖率眾登城,堅身貫甲冑,督戰拒之,飛矢滿身,流血被體。時雖兵寇危逼,馮翊諸堡壁,猶有負糧冒難而至者,多為賊所殺。先是,每夜有人周城大呼曰:「楊定健兒應屬我,宮殿台觀應坐我,父子同出不共汝。」旦尋而不見人跡。城中有書曰:「《古符傳賈錄》載'帝出五將久長得'。」又謠曰:「堅入五將山長得。」堅大信之,告其太子宏曰:「脫如此言,天或導予。今留汝兼總戎政,勿與賊爭利,吾當出隴,收兵運糧以給汝。」自將張夫人及中山公詵率騎數百出如五將山。六月,太子宏尋將母妻宗室男女數千騎出奔,沖入據長安。堅至五將山,姚萇遣將軍吳忠圍之,堅眾奔散,獨侍御十數人而已,神色自若,坐而待之,召宰人進食。俄而忠至,執堅以歸新平縣,幽之別室。萇求國璽于堅曰:「萇次膺可以為惠。」堅嗔目叱之曰:「小羌乃敢於逼天子,豈以傳國璽授汝羌乎!五胡次序,無汝羌名,違天不祥,其能久乎!璽已送晉,不可得也。」萇又遣右僕射尹緯說堅,求為堯舜禪代之事。堅曰:「姚萇叛賊,奈何擬之古人。」因問緯曰:「卿於朕朝作何官?」對曰:「尚書令史。」堅嘆曰:「卿宰相才,王景略之流,而朕不知卿,亡也不亦宜乎」。八月,縊於新平佛寺中,時年四十八。張夫人、中山公詵等皆自殺。三軍莫不哀慟。萇欲匿殺之名,乃諡為莊烈天王。長樂稱號,偽諡堅為世祖宣昭皇帝。初,太子之奔也,假道歸晉,歷位輔國將軍,桓玄篡位,以為梁州刺史。
strong fú pī strong
苻丕
fú pī zì yǒng xù, jiān zhī zhǎng shù zǐ. shǎo ér cōng huì hǎo xué, jiān yǔ zhī yán jiāng lüè, jiā zhī. cái gàn yà yú fú róng, wèi jiāng shàn shōu shì zú. shí chū zhèn yú yè, dōng xià ān zhī. jiān bài guī zhǎng ān, wèi mù róng chuí suǒ bī, zì yè bēn yú fāng tóu. jiān zhī sǐ yě, jiàn yuán èr shí yī nián, pī fù rù yè chéng, jiāng shōu bīng zhào wèi, xī fù zhǎng ān. huì píng zhōu cì shǐ fú chōng shuài yōu bìng rén zhòng jī mù róng chuí, pín wèi chuí jiāng dài fāng děng suǒ bài, nǎi lǜ zhòng sān wàn jìn tún hú guān, shǐ zhāo pī. pī nǎi qù yè, shuài bīng liù wàn jìn lù zhōu, biāo qí jiāng jūn zhāng háo bīng zhōu cì shǐ wáng téng yíng zhī rù jù jìn yáng. shǐ zhī zhǎng ān bù shǒu, jiān wèi yáo cháng suǒ shā, nǎi jǔ āi jìn yáng, jiàn jí huáng dì yú jìn yáng nán, lì jiān xíng miào, dà shè, gǎi jiàn yuán èr shí yī nián wèi tài píng yuán nián. jiǔ yuè, zhì bǎi guān. shì yuè, ān xī lǚ guāng zì xī yù hái shī.
苻丕字永敘,堅之長庶子。少而聰慧好學,堅與之言將略,嘉之。才幹亞於苻融,為將善收士卒。時出鎮於鄴,東夏安之。堅敗歸長安,為慕容垂所逼,自鄴奔於枋頭。堅之死也,建元二十一年,丕復入鄴城,將收兵趙魏,西赴長安。會平州刺史苻沖帥幽并人眾擊慕容垂,頻為垂將帶方等所敗,乃率眾三萬進屯壺關,使招丕。丕乃去鄴,帥兵六萬進潞州,驃騎將軍張蚝、并州刺史王騰迎之入據晉陽。始知長安不守,堅為姚萇所殺,乃舉哀晉陽,僭即皇帝於晉陽南,立堅行廟,大赦,改建元二十一年為太平元年。九月,置百官。是月,安西呂光自西域還師。
èr nián zhēng yuè, mù róng chuí jiàn chēng zūn hào. èr yuè, mù róng chōng zuǒ jiāng jūn hán yán shā chōng, lì duàn suí wèi yàn wáng, gǎi nián chāng píng. zhēng yuè, pī yǐ lǚ guāng wèi chē qí jiāng jūn liáng zhōu mù jiǔ quán gōng. shì yuè, yáo cháng jiàn chēng zūn hào, dī yǒu dàn qīng zhě wèi zhū jiāng yuē: dí dào zhǎng fú dēng, suī wáng shì shǔ shū, ér zhì lüè xióng míng, qǐng gòng lì zhī yǐ fù dà jià. yú shì tuī dēng wèi shǐ chí jié dū du lǒng yòu yōng hé èr zhōu mù, lǜ zhòng wǔ wàn, dōng xià lǒng yòu, jù nán ān, chí shǐ qǐng mìng. bā yuè, pī yǐ dēng wèi zhēng nán dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng nán ān wáng, chí jié yōng zhōu mù, yīn qí suǒ chēng ér shòu zhī. jiǔ yuè, pī xià shū: xiān bēi mù róng yǒng, wǒ zhī qí jiāng, shǒu luàn jīng jī, huò qīng shè jì. qí qiǎn chéng xiàng wáng yǒng shuài jìn wèi hǔ lǚ fù ér qǔ zhī. shí yuè, yǔ mù róng yǒng zhàn yú xiāng líng, wáng shī dà bài. pī jù, lǜ qí zhòng shù qiān nán bēn dōng yuán, jìn yáng wēi jiāng jūn féng gāi zì shǎn yào jī zhǎn zhī, sòng pī shǒu yú jiāng dōng. fú dēng chēng zūn hào, shì wèi āi píng huáng dì.
二年正月,慕容垂僭稱尊號。二月,慕容沖左將軍韓延殺沖,立段隨為燕王,改年昌平。正月,丕以呂光為車騎將軍、梁州牧、酒泉公。是月,姚萇僭稱尊號,氐有啖青者謂諸將曰:「狄道長苻登,雖王室屬疏,而志略雄明,請共立之以赴大駕。「於是推登為使持節都督隴右、雍、河二州牧,率眾五萬,東下隴右,據南安,馳使請命。八月,丕以登為征南大將軍、開府儀同、南安王,持節、雍州牧,因其所稱而受之。九月,丕下書:「鮮卑慕容永,我之騎將,首亂京畿,禍傾社稷。其遣丞相王永帥禁衛虎旅覆而取之。」十月,與慕容永戰於襄陵,王師大敗。丕懼,率其眾數千南奔東垣,晉揚威將軍馮該自陝要擊斬之,送丕首於江東。苻登稱尊號,諡為哀平皇帝。
strong fú dēng strong
苻登
fú dēng zì wén gāo, pī zhī zú zi. fù chǎng, tài wèi sī mǎ. dēng shǎo yǒng yǒu zhuàng qì. jiàn yuán yuán nián, chū bài diàn zhōng jiāng, qiān yǔ lín jiān zhǎng ān lìng, zuò shì chù wèi dí dào zhǎng. tài píng èr nián, yǔ yáo cháng zhàn yú gé nú bǎn, dà pò zhī. shí yī yuè, pī zi bó hǎi wáng yì zì jí chéng bēn dēng, dēng nǎi jù pī sǐ wén, yú shì wèi pī fā sàng xíng fú, wèi tán yú lǒng dōng, jiàn jí huáng dì wèi, gǎi tài píng èr nián wèi tài chū yuán nián.
苻登字文高,丕之族子。父敞,太尉司馬。登少勇有壯氣。建元元年,初拜殿中將,遷羽林監、長安令,坐事黜為狄道長。太平二年,與姚萇戰于格奴坂,大破之。十一月,丕子渤海王懿自吉城奔登,登乃具丕死聞,於是為丕發喪行服,為壇於隴東,僭即皇帝位,改太平二年為太初元年。
shí èr yuè, lì jiān shén zhǔ yú jūn zhōng, yǐn shī ér gào jiān shén zhǔ yuē: jīn shōu hé yì lǚ, zhòng yú wǔ wàn, xīng yè diàn mài, zhí zào zéi tíng, shù shàng bào huáng dì kù yuàn, xià xuě rén mín dà chǐ. èr nián, dēng cì yú wǎ tíng. jiǔ yuè, jìn jù hú kōng bǎo, róng xià guī zhī zhě shí yǒu yú wàn. yáo cháng jué jiān shī, biān tà wú shù, luǒ bō yī shang, fù zhī yǐ jí, kǎn tǔ mái zhī. sān nián, dēng cì cháo nà, yáo cháng jù wǔ dū, xiāng chí lèi zhàn, hù yǒu shèng fù. yǐ dēng zhàn shèng, wèi jiān shén jiāng suǒ zhù, yì yú jūn zhōng lì jiān shén zhǔ, wèi yuē: wǎng nián xīn píng zhī huò, fēi cháng zhī zuì. bì xià jiǎ chén lóng xiāng, yuē:' zhèn yǐ lóng xiāng jiàn yè, qīng qí miǎn zhī!' míng zhào zhāo rán, yán yóu zài ěr. qǐ jiǎ shǒu fú dēng ér tú chén, wàng qián zhēng shí yán yé jīn wèi bì xià lì shén xiàng, kě guī xiū yú cǐ, wù jì chén guò, tīng chén zhì chéng. sì nián zhēng yuè, dēng shēng lóu wèi cháng yuē: zì gǔ ān yǒu shā jūn jí lì shén xiàng. dà hū yuē: shā jūn zéi yáo cháng, chū lái yǔ rǔ jué zhī, hé wèi wǎng hài wú gū? cháng dàn ér bù yīng. cháng zì lì jiān shén xiàng, zhàn wèi yǒu lì, jūn měi yè jīng, nǎi zhǎn xiàng shǒu sòng dēng. liù nián sān yuè, dēng zì yōng gōng zhǎng ān. qī yuè, dēng gōng xīn ān, yáo cháng jiù zhī, dēng yǐn tuì.
十二月,立堅神主於軍中,引師而告堅神主曰:「今收合義旅,眾餘五萬,星夜電邁,直造賊庭,庶上報皇帝酷怨,下雪人民大恥。」二年,登次於瓦亭。九月,進據胡空堡,戎夏歸之者十有餘萬。姚萇掘堅屍,鞭撻無數,裸剝衣裳,附之以棘,坎土埋之。三年,登次朝那,姚萇據武都,相持累戰,互有勝負。以登戰勝,謂堅神將所助,亦於軍中立堅神主,謂曰:「往年新平之禍,非萇之罪。陛下假臣龍驤,曰:'朕以龍驤建業,卿其勉之!'明詔昭然,言猶在耳。豈假手苻登而圖臣,忘前征時言耶今為陛下立神像,可歸休於此,勿計臣過,聽臣至誠。」四年正月,登升樓謂萇曰:「自古安有殺君及立神像。」大呼曰:「殺君賊姚萇,出來與汝決之,何為枉害無辜?」萇憚而不應。萇自立堅神像,戰未有利,軍每夜驚,乃斬像首送登。六年三月,登自雍攻長安。七月,登攻新安,姚萇救之,登引退。
bā nián shí èr yuè, yáo cháng hōng. jiǔ nián, dēng wén cháng sǐ, xǐ yuē: yáo xìng xiǎo ér, wú jiāng zhé zhàng yǐ chī zhī. yú shì dà shè, jǐn zhòng ér dōng. sì yuè, dēng cóng liù mò qù fèi qiáo, yǔ jiāng yǐn wěi jù qiáo yǐ dài zhī. dēng yǔ wěi dà zhàn, wèi wěi suǒ bài. dēng dān mǎ bēn yōng. chū dēng zhī dōng yě, liú tài zǐ chóng shǒu hú kōng bǎo, chóng wén dēng bài, qì chéng chū bēn, dēng zhì wú guī, nǎi bēn píng liáng. shōu jí yí bīng rù mǎ máo shān. qī yuè, xìng gōng dēng yú mǎ máo, dēng qiǎn zi chóng zhì yú lǒng xī xiān bēi qǐ fú gān guī, jié hūn qǐng yuán. gān guī qiǎn qí èr wàn jiù dēng, dēng yǐn jūn chū yíng, yǔ xìng zhàn yú shān nán, wèi xìng suǒ bài, sǐ zhī. shí nián wǔ shí èr. zi chóng bēn yú huáng zhōng, jiàn chēng zūn hào, gǎi nián yán chū, shì dēng wèi gāo huáng dì. shí yuè, chóng wèi gān guī suǒ zhú, bēn yú yáng dìng, yǔ chóng shuài zhòng èr wàn gōng gān guī, wèi gān guī suǒ bài, chóng dìng jiē sǐ zhī.
八年十二月,姚萇薨。九年,登聞萇死,喜曰:「姚興小兒,吾將折杖以笞之。」於是大赦,盡眾而東。四月,登從六陌趣廢橋,與將尹緯據橋以待之。登與緯大戰,為緯所敗。登單馬奔雍。初、登之東也,留太子崇守胡空堡,崇聞登敗,棄城出奔,登至無歸,乃奔平涼。收集遺兵入馬毛山。七月,興攻登於馬毛,登遣子崇質於隴西鮮卑乞伏乾歸,結婚請援。乾歸遣騎二萬救登,登引軍出迎,與興戰於山南,為興所敗,死之。時年五十二。子崇奔於湟中,僭稱尊號,改年延初,諡登為高皇帝。十月,崇為乾歸所逐,奔於楊定,與崇帥眾二萬攻乾歸,為乾歸所敗,崇、定皆死之。
zì fú jiàn huáng shǐ yuán nián, suì zài xīn hài, jìn yǒng hé qī nián. shì suì, suì zài jiǎ wǔ, sì shí sì nián, jìn dà yuán shí jiǔ nián yě.
自苻健皇始元年,歲在辛亥,晉永和七年。是歲,歲在甲午,四十四年,晉大元十九年也。