cáo gōng shǎo shí jiàn qiáo xuán, xuán wèi yuē: tiān xià fāng luàn, qún xióng hǔ zhēng, bō ér lǐ zhī, fēi jūn hū? rán jūn shí luàn shì zhī yīng xióng, zhì shì zhī jiān zéi. hèn wú lǎo yǐ, bù jiàn jūn fù guì, dāng yǐ zi sūn xiāng lèi.
曹公少時見喬玄,玄謂曰:「天下方亂,群雄虎爭,撥而理之,非君乎?然君實亂世之英雄,治世之奸賊。恨吾老矣,不見君富貴,當以子孫相累。」
cáo gōng wèn péi qián yuē: qīng xī yǔ liú bèi gòng zài jīng zhōu, qīng yǐ bèi cái rú hé? qián yuē: shǐ jū zhōng guó, néng luàn rén, bù néng wèi zhì. ruò chéng biān shǒu xiǎn, zú wèi yī fāng zhī zhǔ.
曹公問裴潛曰:「卿昔與劉備共在荊州,卿以備才如何?潛曰:「使居中國,能亂人,不能為治。若乘邊守險,足為一方之主。」
hé yàn dèng yáng xià hóu xuán bìng qiú fù gǔ jiāo, ér gǔ zhōng bù xǔ. zhū rén nǎi yīn xún càn shuō hé zhī, wèi gǔ yuē: xià hóu tài chū yī shí zhī jié shì, xū xīn yú zi, ér qīng yì huái bù kě, jiāo hé zé hǎo chéng, bù hé zé zhì xì. èr xián ruò mù, zé guó zhī xiū, cǐ lìn xiàng rú suǒ yǐ xià lián pō yě. fù yuē: xià hóu tài chū, zhì dà xīn láo, néng hé xū yù, chéng suǒ wèi lì kǒu fù guó zhī rén. hé yàn dèng yáng yǒu wèi ér zào, bó ér guǎ yào, wài hǎo lì ér nèi wú guān yuè, guì tóng è yì, duō yán ér dù qián. duō yán duō xìn, dù qián wú qīn. yǐ wú guān zhī: cǐ sān xián zhě, jiē bài dé zhī rén ěr! yuǎn zhī yóu kǒng lí huò, kuàng kě qīn zhī xié? hòu jiē rú qí yán.
何晏、鄧揚、夏侯玄並求傅嘏交,而嘏終不許。諸人乃因荀粲說合之,謂嘏曰:「夏侯太初一時之傑士,虛心於子,而卿意懷不可,交合則好成,不合則致隙。二賢若穆,則國之休,此藺相如所以下廉頗也。」傅曰:「夏侯太初,志大心勞,能合虛譽,誠所謂利口覆國之人。何晏、鄧揚有為而躁,博而寡要,外好利而內無關籥,貴同惡異,多言而妒前。多言多釁,妒前無親。以吾觀之:此三賢者,皆敗德之人耳!遠之猶恐罹禍,況可親之邪?」後皆如其言。
jìn wǔ dì jiǎng wǔ yú xuān wǔ chǎng, dì yù yǎn wǔ xiū wén, qīn zì lín xìng, xī zhào qún chén. shān gōng wèi bù yí ěr, yīn yǔ zhū shàng shū yán sūn wú yòng bīng běn yì. suì jiū lùn, jǔ zuò wú bù zī jiē. jiē yuē: shān shǎo fù nǎi tiān xià míng yán. hòu zhū wáng jiāo tài, qīng gòu huò nán, yú shì kòu dào chù chù yǐ hé, jùn guó duō yǐ wú bèi, bù néng zhì fú, suì jiàn chì shèng, jiē rú gōng yán. shí rén yǐ wèi shān tāo bù xué sūn wú, ér àn yǔ zhī lǐ huì. wáng yí fǔ yì tàn yún: gōng àn yǔ dào hé.
晉武帝講武於宣武場,帝欲偃武修文,親自臨幸,悉召群臣。山公謂不宜爾,因與諸尚書言孫、吳用兵本意。遂究論,舉坐無不咨嗟。皆曰:「山少傅乃天下名言。」後諸王驕汰,輕遘禍難,於是寇盜處處蟻合,郡國多以無備,不能制服,遂漸熾盛,皆如公言。時人以謂山濤不學孫、吳,而闇與之理會。王夷甫亦嘆云:「公闇與道合。」
wáng yí fǔ fù yì wèi píng běi jiāng jūn, yǒu gōng shì, shǐ xíng rén lùn bù dé. shí yí fǔ zài jīng shī, mìng jià jiàn pú shè yáng hù shàng shū shān tāo. yí fǔ shí zǒng jiǎo, zī cái xiù yì, xù zhì jì kuài, shì jiā yǒu lǐ, tāo shén qí zhī. jì tuì, kàn zhī bù chuò, nǎi tàn yuē: shēng ér bù dāng rú wáng yí fǔ xié? yáng hù yuē: luàn tiān xià zhě, bì cǐ zi yě!
王夷甫父乂為平北將軍,有公事,使行人論不得。時夷甫在京師,命駕見僕射羊祜、尚書山濤。夷甫時總角,姿才秀異,敘致既快,事加有理,濤甚奇之。既退,看之不輟,乃嘆曰:「生兒不當如王夷甫邪?」羊祜曰:「亂天下者,必此子也!」
pān yáng zhòng jiàn wáng dūn xiǎo shí, wèi yuē: jūn fēng mù yǐ lù, dàn chái shēng wèi zhèn ěr. bì néng shí rén, yì dāng wèi rén suǒ shí.
潘陽仲見王敦小時,謂曰:「君蜂目已露,但豺聲未振耳。必能食人,亦當為人所食。
shí lè bù zhī shū, shǐ rén dú hàn shū. wén lì shí qí quàn lì liù guó hòu, kè yìn jiāng shòu zhī, dà jīng yuē: cǐ fǎ dāng shī, yún hé dé suì yǒu tiān xià? zhì liú hóu jiàn, nǎi yuē: lài yǒu cǐ ěr!
石勒不知書,使人讀漢書。聞酈食其勸立六國後,刻印將授之,大驚曰:「此法當失,云何得遂有天下?」至留侯諫,乃曰:「賴有此耳!」
wèi jiè nián wǔ suì, shén jīn kě ài. zǔ tài bǎo yuē: cǐ ér yǒu yì, gù wú lǎo, bù jiàn qí dà ěr!
衛玠年五歲,神衿可愛。祖太保曰:「此兒有異,顧吾老,不見其大耳!」
liú yuè shí yún: huá yàn xià shí néng bù zú, qiáng guǒ yǒu yú.
劉越石云:「華彥夏識能不足,強果有餘。」
zhāng jì yīng pì qí wáng dōng cáo yuàn, zài luò jiàn qiū fēng qǐ, yīn sī wú zhōng gū cài gēng lú yú kuài, yuē: rén shēng guì dé shì yì ěr, hé néng jī huàn shù qiān lǐ yǐ yào míng jué! suì mìng jià biàn guī. é ér qí wáng bài, shí rén jiē wèi wèi jiàn jī.
張季鷹辟齊王東曹掾,在洛見秋風起,因思吳中菰菜羹、鱸魚膾,曰:「人生貴得適意爾,何能羈宦數千里以要名爵!」遂命駕便歸。俄而齊王敗,時人皆謂為見機。
zhū gé dào míng chū guò jiāng zuǒ, zì míng dào míng, míng yà wáng yǔ zhī xià. xiān wèi lín yí lìng, chéng xiàng wèi yuē: míng fǔ dāng wèi hēi tóu gōng.
諸葛道明初過江左,自名道明,名亞王、庾之下。先為臨沂令,丞相謂曰:「明府當為黑頭公。」
wáng píng zi sù bù zhī méi zi, yuē: zhì dà qí liàng, zhōng dāng sǐ wù bì jiān.
王平子素不知眉子,曰:「志大其量,終當死塢壁間。」
wáng dà jiāng jūn shǐ xià, yáng lǎng kǔ jiàn bù cóng, suì wèi wáng zhì lì, chéng zhōng míng yún lù chē jìng qián yuē: tīng xià guān gǔ yīn, yī jìn ér jié. wáng xiān bǎ qí shǒu yuē: shì kè, dāng xiāng yòng wèi jīng zhōu. jì ér wàng zhī, yǐ wèi nán jùn. wáng bài hòu, míng dì shōu lǎng, yù shā zhī. dì xún bēng, dé miǎn. hòu jiān sān gōng, shǔ shù shí rén wèi guān shǔ. cǐ zhū rén dāng shí bìng wú míng, hòu jiē bèi zhī yù, yú shí chēng qí zhī rén.
王大將軍始下,楊朗苦諫不從,遂為王致力,乘「中鳴雲露車」逕前曰:「聽下官鼓音,一進而捷。」王先把其手曰:「事克,當相用為荊州。」既而忘之,以為南郡。王敗後,明帝收朗,欲殺之。帝尋崩,得免。後兼三公,署數十人為官屬。此諸人當時並無名,後皆被知遇,於時稱其知人。
zhōu bó rén mǔ dōng zhì jǔ jiǔ cì sān zǐ yuē: wú běn wèi dù jiāng tuō zú wú suǒ. ěr jiā yǒu xiāng, ěr děng bìng luó liè wú qián, fù hé yōu? zhōu sōng qǐ, zhǎng guì ér qì yuē: bù rú ā mǔ yán. bó rén wèi rén zhì dà ér cái duǎn, míng zhòng ér shí àn, hǎo chéng rén zhī bì, cǐ fēi zì quán zhī dào. sōng xìng láng kàng, yì bù róng yú shì. wéi ā nú lù lù, dāng zài ā mǔ mù xià ěr!
周伯仁母冬至舉酒賜三子曰:「吾本謂度江托足無所。爾家有相,爾等並羅列吾前,復何憂?」周嵩起,長跪而泣曰:「不如阿母言。伯仁為人志大而才短,名重而識闇,好乘人之弊,此非自全之道。嵩性狼抗,亦不容於世。唯阿奴碌碌,當在阿母目下耳!」
wáng dà jiāng jūn jì wáng, wáng yīng yù tóu shì rú, shì rú wèi jiāng zhōu. wáng hán yù tóu wáng shū, shū wèi jīng zhōu. hán yǔ yīng yuē: dà jiāng jūn píng sù yǔ jiāng zhōu yún hé? ér rǔ yù guī zhī. yīng yuē: cǐ nǎi suǒ yǐ yí wǎng yě. jiāng zhōu dāng rén qiáng shèng shí, néng kàng tóng yì, cǐ fēi cháng rén suǒ xíng. jí dǔ shuāi wēi, bì xìng mǐn cè. jīng zhōu shǒu wén, qǐ néng zuò yì biǎo xíng shì? hán bù cóng, suì gòng tóu shū. shū guǒ shěn hán fù zǐ yú jiāng. bīn wén yīng dāng lái, mì jù chuán yǐ dài zhī, jìng bù dé lái, shēn yǐ wèi hèn.
王大將軍既亡,王應欲投世儒,世儒為江州。王含欲投王舒,舒為荊州。含語應曰:「大將軍平素與江州云何?而汝欲歸之。」應曰:「此迺所以宜往也。江州當人強盛時,能抗同異,此非常人所行。及睹衰危,必興愍惻。荊州守文,豈能作意表行事?」含不從,遂共投舒。舒果沈含父子於江。彬聞應當來,密具船以待之,竟不得來,深以為恨。
wǔ chāng mèng jiā zuò yǔ tài wèi zhōu cóng shì, yǐ zhī míng. chǔ tài fù yǒu zhī rén jiàn, bà yù zhāng hái, guò wǔ chāng, wèn yǔ yuē: wén mèng cóng shì jiā, jīn zài cǐ bù? yǔ yún: qīng zì qiú zhī. chǔ miǎn lài liáng jiǔ, zhǐ jiā yuē: cǐ jūn xiǎo yì, dé wú shì hū? yǔ dà xiào yuē: rán! yú shí jì tàn chǔ zhī mò shí, yòu xīn jiā zhī jiàn shǎng.
武昌孟嘉作庾太尉州從事,已知名。褚太傅有知人鑒,罷豫章還,過武昌,問庾曰:「聞孟從事佳,今在此不?」庾云:「卿自求之。」褚眄睞良久,指嘉曰:「此君小異,得無是乎?」庾大笑曰:「然!」於時既嘆褚之默識,又欣嘉之見賞。
dài ān dào nián shí yú suì, zài wǎ guān sì huà. wáng zhǎng shǐ jiàn zhī yuē: cǐ tóng fēi tú néng huà, yì zhōng dāng zhì míng. hèn wú lǎo, bù jiàn qí shèng shí ěr!
戴安道年十餘歲,在瓦官寺畫。王長史見之曰:「此童非徒能畫,亦終當致名。恨吾老,不見其盛時耳!」
wáng zhòng zǔ xiè rén zǔ liú zhēn zhǎng jù zhì dān yáng mù suǒ shěng yīn yáng zhōu, shū yǒu què rán zhī zhì. jì fǎn, wáng xiè xiāng wèi yuē: yuān yuán bù qǐ, dāng rú cāng shēng hé? shēn wèi yōu tàn. liú yuē: qīng zhū rén zhēn yōu yuān yuán bù qǐ xié?
王仲祖、謝仁祖、劉真長俱至丹陽墓所省殷揚州,殊有確然之志。既反,王、謝相謂曰:「淵源不起,當如蒼生何?」深為憂嘆。劉曰:「卿諸人真憂淵源不起邪?」
xiǎo yǔ lín zhōng, zì biǎo yǐ zi yuán kè wèi dài. cháo tíng lǜ qí bù cóng mìng, wèi zhī suǒ qiǎn, nǎi gòng yì yòng huán wēn. liú yǐn yuē: shǐ yī qù, bì néng kè dìng xī chǔ, rán kǒng bù kě fù zhì.
小庾臨終,自表以子園客為代。朝廷慮其不從命,未知所遣,乃共議用桓溫。劉尹曰:「使伊去,必能克定西楚,然恐不可複製。」
huán gōng jiāng fá shǔ, zài shì zhū xián xián yǐ lǐ shì zài shǔ jì jiǔ, chéng jí lèi yè, qiě xíng jù shàng liú, sān xiá wèi yì kě kè. wéi liú yǐn yún: yī bì néng kè shǔ. guān qí pú bó, bù bì děi, zé bù wèi.
桓公將伐蜀,在事諸賢咸以李勢在蜀既久,承藉累葉,且形據上流,三峽未易可克。唯劉尹云:「伊必能克蜀。觀其蒲博,不必得,則不為。」
xiè gōng zài dōng shān chù jì, jiǎn wén yuē: ān shí bì chū. jì yǔ rén tóng lè, yì bù dé bù yǔ rén tóng yōu.
謝公在東山畜妓,簡文曰:「安石必出。既與人同樂,亦不得不與人同憂。」
xī chāo yǔ xiè xuán bù shàn. fú jiān jiāng wèn jìn dǐng, jì yǐ láng shì liáng qí, yòu hǔ shì huái yīn yǐ. yú shí cháo yì qiǎn xuán běi tǎo, rén jiān pō yǒu yì tóng zhī lùn. wéi chāo yuē: shì bì jì shì. wú xī cháng yǔ gòng zài huán xuān wǔ fǔ, jiàn shǐ cái jiē jǐn, suī lǚ jī zhī jiān, yì dé qí rèn. yǐ cǐ tuī zhī, róng bì néng lì xūn. yuán gōng jì jǔ, shí rén xián tàn chāo zhī xiān jué, yòu zhòng qí bù yǐ ài zēng nì shàn.
郗超與謝玄不善。符堅將問晉鼎,既已狼噬梁、岐,又虎視淮陰矣。於時朝議遣玄北討,人間頗有異同之論。唯超曰:「是必濟事。吾昔嘗與共在桓宣武府,見使才皆盡,雖履屐之間,亦得其任。以此推之,容必能立勛。」元功既舉,時人咸嘆超之先覺,又重其不以愛憎匿善。
hán kāng bó yǔ xiè xuán yì wú shēn hǎo. xuán běi zhēng hòu, xiàng yì yí qí bù zhèn. kāng bó yuē: cǐ rén hǎo míng, bì néng zhàn. xuán wén zhī shén fèn, cháng yú zhòng zhōng lì sè yuē: zhàng fū tí qiān bīng, rù sǐ dì, yǐ shì jūn qīn gù fā, bù dé fù yún wèi míng.
韓康伯與謝玄亦無深好。玄北征後,巷議疑其不振。康伯曰:「此人好名,必能戰。」玄聞之甚忿,常於眾中厲色曰:「丈夫提千兵,入死地,以事君親故發,不得復云為名。」
chǔ qī shēng shǎo shí, xiè gōng shén zhī zhī, héng yún: chǔ qī shēng ruò bù jiā zhě, pū bù fù xiàng shì.
褚期生少時,謝公甚知之,恆云:「褚期生若不佳者,仆不復相士。」
xī chāo yǔ fù yuàn zhōu xuán, yuàn jiàn qí èr zi bìng zǒng fā. chāo guān zhī liáng jiǔ, wèi yuàn yuē: xiǎo zhě cái míng jiē shèng, rán bǎo qīng jiā, zhōng dāng zài xiōng. jí fù liàng xiōng dì yě.
郗超與傅瑗周旋,瑗見其二子並總發。超觀之良久,謂瑗曰:「小者才名皆勝,然保卿家,終當在兄。」即傅亮兄弟也。
wáng gōng suí fù zài huì jī, wáng dà zì dōu lái bài mù. gōng zàn wǎng mù xià kàn zhī, èr rén sù shàn, suì shí yú rì fāng hái. fù wèn gōng: hé gù duō rì? duì yuē: yǔ ā dà yǔ, chán lián bù dé guī. yīn yǔ zhī yuē: kǒng ā dà fēi ěr zhī yǒu. zhōng guāi ài hǎo, guǒ rú qí yán.
王恭隨父在會稽,王大自都來拜墓。恭暫往墓下看之,二人素善,遂十餘日方還。父問恭:「何故多日?」對曰:「與阿大語,蟬連不得歸。」因語之曰:「恐阿大非爾之友。」終乖愛好,果如其言。
chē yìn fù zuò nán píng jùn gōng cáo, tài shǒu wáng hú zhī bì sī mǎ wú jì zhī nán, zhì jùn yú fēng yīn. shì shí yìn shí yú suì, hú zhī měi chū, cháng yú lí zhōng jiàn ér yì yān. wèi yìn fù yuē: cǐ ér dāng zhì gāo míng. hòu yóu jí, héng mìng zhī. yìn zhǎng, yòu wèi huán xuān wǔ suǒ zhī. qīng tōng yú duō shì zhī shì, guān zhì xuǎn cáo shàng shū.
車胤父作南平郡功曹,太守王胡之避司馬無忌之難,置郡於酆陰。是時胤十餘歲,胡之每出,嘗於籬中見而異焉。謂胤父曰:「此兒當致高名。」後游集,恆命之。胤長,又為桓宣武所知。清通於多士之世,官至選曹尚書。
wáng chén sǐ, xī zhèn wèi dìng, cháo guì rén rén yǒu wàng. shí yīn zhòng kān zài mén xià, suī jū jī yào, zī míng qīng xiǎo, rén qíng wèi yǐ fāng yuè xiāng xǔ. jìn xiào wǔ yù bá qīn jìn fù xīn, suì yǐ yīn wèi jīng zhōu. shì dìng, zhào wèi chū. wáng xún wèn yīn yuē: shǎn xī hé gù wèi yǒu chù fēn? yīn yuē: yǐ yǒu rén. wáng lì wèn gōng qīng, xián yún fēi. wáng zì jì cái dì bì yīng zài jǐ, fù wèn: fēi wǒ xié? yīn yuē: yì shì fēi. qí yè zhào chū yòng yīn. wáng yǔ suǒ qīn yuē: qǐ yǒu huáng mén láng ér shòu rú cǐ rèn? zhòng kān cǐ jǔ nǎi shì guó zhī wáng zhēng.
王忱死,西鎮未定,朝貴人人有望。時殷仲堪在門下,雖居機要,資名輕小,人情未以方岳相許。晉孝武欲拔親近腹心,遂以殷為荊州。事定,詔未出。王珣問殷曰:「陝西何故未有處分?」殷曰:「已有人。」王歷問公卿,咸雲「非」。王自計才地必應在己,復問:「非我邪?」殷曰:「亦似非。」其夜詔出用殷。王語所親曰:「豈有黃門郎而受如此任?仲堪此舉迺是國之亡徵。」