qǐ èr yuè, jǐn sān yuè
(起二月,盡三月)
èr yuè jiǎ zǐ, shàng yù dān fèng mén, dà shè tiān xià. zì zhēn yuán èr shí yī nián èr yuè èr shí sì rì mèi shuǎng yǐ qián, dà pì yǐ xià, zuì wú qīng zhòng, cháng shè suǒ bù yuán zhě, xián shè yuán zhī. zhū sè rén zhōng, yǒu cái xíng jiān mào, míng yú lǐ tǐ zhě jīng shù jīng shēn, kě wèi shī fǎ zhě dá yú lì lǐ, kě shǐ cóng zhèng zhě yí wěi cháng cān guān gè jǔ suǒ zhī. qí zài wài zhě, zhǎng lì jīng jiā fǎng zé, jù míng wén zòu, réng yōu lǐ fā qiǎn.
二月甲子,上御丹鳳門,大赦天下。自貞元二十一年二月二十四日昧爽已前,大辟已下,罪無輕重,常赦所不原者,咸赦原之。諸色人中,有才行兼茂,明於理體者;經術精深,可為師法者;達於吏理,可使從政者;宜委常參官各舉所知。其在外者,長吏精加訪擇,具名聞奏,仍優禮發遣。
jiù shì: gōng zhōng yǒu yào shì wài wù, lìng guān lì zhǔ zhī, yǔ rén wèi shì, suí gěi qí zhí. zhēn yuán mò, yǐ huàn zhě wèi shǐ, yì mǎi rén wù, shāo bù rú běn gū. mò nián bù fù xíng wén shū, zhì bái wàng shù bǎi rén yú liǎng shì bìng yào nào fāng, yuè rén suǒ mài wù, dàn chēng gōng shì, jí liǎn shǒu fù yǔ, zhēn wěi bù fù kě biàn, wú gǎn wèn suǒ cóng lái. qí lùn jià zhī gāo xià zhě, lǜ yòng bǎi qián wù mǎi rén zhí shù qiān qián wù, réng suǒ jìn fèng mén hù bìng jiǎo jià qián. jiāng wù yì shì, zhì yǒu kòng shǒu ér guī zhě. míng wèi gōng shì, ér shí duó zhī. cháng yǒu nóng fū yǐ lǘ fù chái zhì chéng mài, yù huàn zhě chēng gōng shì qǔ zhī, cái yǔ juàn shù chǐ, yòu jiù suǒ mén hù, réng yāo yǐ lǘ sòng zhì nèi. nóng fū tì qì, yǐ suǒ de juàn fù zhī, bù kěn shòu, yuē: xū rǔ lǘ sòng chái zhì nèi. nóng fū yuē: wǒ yǒu fù mǔ qī zǐ, dài cǐ rán hòu shí. jīn yǐ chái yǔ rǔ, bù qǔ zhí ér guī, rǔ shàng bù kěn, wǒ yǒu sǐ ér yǐ! suì ōu huàn zhě. jiē lì qín yǐ wén, zhào chù cǐ huàn zhě, ér cì nóng fū juàn shí pǐ, rán gōng shì yì bù wèi zhī gǎi yì. jiàn guān yù shǐ shù zòu shū jiàn, bù tīng. shàng chū dēng wèi, jìn zhī. zhì dà shè, yòu míng jìn. yòu zhēn yuán zhōng, yào rǔ mǔ jiē lìng xuǎn sì guān bì yǐ chōng zhī, ér gěi yǔ qí zhí, lì duō bù zhōng xuǎn. sì guān cì dāng chū zhě, mài chǎn yè gē yǔ dì mǎi zhī, guì yǒu zī mào zhě yǐ jìn, qí tú kǔ zhī zhì shì yì jìn yān.
舊事:宮中有要市外物,令官吏主之,與人為市,隨給其直。貞元末,以宦者為使,抑買人物,稍不如本估。末年不復行文書,置「白望」數百人於兩市並要鬧坊,閱人所賣物,但稱「宮市」,即斂手付與,真偽不復可辨,無敢問所從來。其論價之高下者,率用百錢物買人直數千錢物,仍索進奉門戶並腳價錢。將物詣市,至有空手而歸者。名為「宮市」,而實奪之。嘗有農夫以驢負柴至城賣,遇宦者稱「宮市」取之,才與絹數尺,又就索門戶,仍邀以驢送至內。農夫涕泣,以所得絹付之,不肯受,曰:「須汝驢送柴至內。」農夫曰:「我有父母妻子,待此然後食。今以柴與汝,不取直而歸,汝尚不肯,我有死而已!」遂毆宦者。街吏擒以聞,詔黜此宦者,而賜農夫絹十匹,然「宮市」亦不為之改易。諫官御史數奏疏諫,不聽。上初登位,禁之。至大赦,又明禁。又貞元中,要乳母皆令選寺觀婢以充之,而給與其直,例多不中選。寺觀次當出者,賣產業割與地買之,貴有姿貌者以進,其徒苦之;至是亦禁焉。
zhēn yuán mò, wǔ fāng xiǎo ér zhāng bǔ niǎo què yú lǘ lǐ, jiē wèi bào héng yǐ qǔ qián wù. zhì yǒu zhāng luó wǎng yú mén, bù xǔ rén chū rù zhě. huò yǒu zhāng jǐng shàng zhě, shǐ bù dé jí shuǐ, jìn zhī zhé yuē: rǔ jīng gòng fèng niǎo què, tòng qū zhī. chū qián wù qiú xiè, nǎi qù. huò xiāng jù yǐn shí yú sì, zuì bǎo ér qù, mài zhě huò bù zhī, jiù suǒ qí zhí, duō bèi qū mà. huò shí liú shé yī náng wèi zhì, yuē: cǐ shé suǒ yǐ zhì niǎo què ér bǔ zhī zhě, jīn liú fù rǔ, xìng shàn sì zhī, wù lìng jī kě. mài zhě kuì xiè qiú āi, nǎi xié ér qù. shàng zài chūn gōng shí zé zhī qí bì, cháng yù zòu jìn zhī. zhì jí wèi, suì tuī ér xíng zhī, rén qíng dà yuè.
貞元末,五坊小兒張捕鳥雀於閭里,皆為暴橫以取錢物。至有張羅網於門,不許人出入者。或有張井上者,使不得汲水,近之輒曰:「汝驚供奉鳥雀」,痛驅之。出錢物求謝,乃去。或相聚飲食於肆,醉飽而去,賣者或不知,就索其直,多被驅罵。或時留蛇一囊為質,曰:「此蛇所以致鳥雀而捕之者,今留付汝,幸善飼之,勿令饑渴。」賣者愧謝求哀,乃攜而去。上在春宮時則知其弊,常欲奏禁之。至即位,遂推而行之,人情大悅。
yǐ chǒu, tíng yán tiě shǐ jìn xiàn. jiù yán tiě qián wù xī rù zhèng kù, yī zhù jīng fèi. qí hòu zhǔ cǐ wù zhě, shāo yǐ shí shì zhēn wán shí xīn wù chōng jìn xiàn, yǐ qiú ēn zé. qí hòu yì shén, suì jìn qián wù, wèi zhī xiàn yú, ér jīng rù yì shǎo, zhì zhēn yuán mò, suì yuè yǒu xiàn yān, wèi zhī yuè jìn. zhì shì nǎi bà. mìng zuǒ jīn wú jiāng jūn jiān zhōng chéng tián jǐng dù chí jié gào āi yú tǔ bō, yǐ kù bù yuán wài xióng zhí yì wèi fù. bīng bù láng zhōng jiān zhōng chéng yuán jì fāng gào āi yú xīn luó, qiě cè lì xīn luó sì zhǔ, zhǔ kè yuán wài láng jiān diàn zhōng jiān mǎ yú wèi fù.
乙丑,停鹽鐵使進獻。舊鹽鐵錢物悉入正庫,一助經費。其後主此務者,稍以時市珍玩時新物充進獻,以求恩澤。其後益甚,歲進錢物,謂之「羨餘」,而經入益少,至貞元末,遂月有獻焉,謂之「月進」。至是乃罷。命左金吾將軍兼中丞田景度持節告哀於吐蕃,以庫部員外熊執易為副。兵部郎中兼中丞元季方告哀於新羅,且冊立新羅嗣主,主客員外郎兼殿中監馬於為副。
sān yuè gēng wǔ shuò, chū hòu gōng sān bǎi rén.
三月庚午朔,出後宮三百人。
xīn wèi, yǐ hàn lín dài zhào wáng pī wèi hàn lín xué shì.
辛未,以翰林待詔王伾為翰林學士。
rén shēn, yǐ gù xiāng fǔ zhōu bié jià jiāng gōng fǔ wèi jí zhōu cì shǐ. qián hù bù shì láng pàn dù zhī tīng zhōu bié jià sū biàn wèi zhōng zhōu lá shǐ. zhuī gù xiāng zhōng zhōu cì shǐ lù zhì chēn zhōu bié jià zhèng yú qìng qián jīng zhào yǐn háng zhōu cì shǐ hán gāo qián jiàn yì dài fū dào zhōu cì shǐ yáng chéng fù jīng shī. dé zōng zì zhēn yuán shí nián yǐ hòu, bù fù yǒu shè lìng, zuǒ jiàng guān suī yǒu míng dé cái wàng, yǐ wēi guò wǔ zhǐ qiǎn zhú zhě, yī qù jiē bù fù xù yòng, zhì shì rén qíng dà yuè. ér lù zhì yáng chéng jiē wèi wén zhuī zhào ér zú yú qiān suǒ, shì jūn zǐ xī zhī.
壬申,以故相撫州別駕姜公輔為吉州刺史。前戶部侍郎判度支汀州別駕蘇弁為忠州剌史。追故相忠州刺史陸贄、郴州別駕鄭餘慶、前京兆尹杭州刺史韓皋、前諫議大夫道州刺史陽城赴京師。德宗自貞元十年已後,不復有赦令,左降官雖有名德才望,以微過忤旨譴逐者,一去皆不復敘用,至是人情大悅。而陸贄、陽城皆未聞追詔而卒於遷所,士君子惜之。
guǐ yǒu, chū hòu gōng bìng jiào fāng nǚ jì liù bǎi rén, tīng qí qīn qī yíng yú jiǔ xiān mén. bǎi xìng xiāng jù, huān hū dà xǐ. jǐng xū, zhào yuē: jiǎn xiào sī kōng píng zhāng shì dù yòu kě jiǎn xiào sī tú píng zhāng shì, chōng dù zhī bìng yán tiě shǐ. yǐ zhè xī guān chá lǐ qí wèi zhè xī jié dù jiǎn xiào xíng bù shàng shū. cì xú zhōu jūn é yuē wǔ níng. zhì yuē: zhèn xīn wěi yuán chén, zōng lí zhòng wù, yuán qiú èr zhí, gù zài néng chén. qǐ jū shè rén wáng shū wén, jīng shí guī cái, guǎ tú shǎo yù, zhì zhí wú yǐn, shěn shēn yǒu móu. qí zhōng yě, jǐn zhì jūn zhī dà fāng qí yán yě, dá wèi zhèng zhī yào dào. fán suǒ xún fǎng, jiē hé dà yóu. yí jì qián láo, zhù guāng xīn mìng. kě dù zhī yán tiě fù shǐ, yī qián hàn lín xué shì běn guān cì rú gù. chū, shū wén jì zhuān nèi wài zhī zhèng, yǔ qí dǎng móu yuē: pàn dù zhī zé guó fù zài shǒu, kě yǐ hòu jié zhū yòng shì rén, qǔ bīng shì xīn, yǐ gù qí quán. zhòu shǐ zhòng zhí, rén xīn bù fú. jí dù yòu yǎ yǒu huì jì zhī míng, wèi zhòng ér wù zì quán, yì kě zhì, gù xiān lìng yòu zhǔ qí míng, ér chú zhī wèi fù yǐ zhuān zhī. yǐ hù bù shàng shū pàn dù zhī wáng shào wèi bīng bù shàng shū, yǐ lì bù láng zhōng lǐ yōng wèi yù shǐ zhōng chéng, wǔ yuán héng wèi zuǒ shù zǐ. chū, shū wén dǎng shù rén zhēn yuán mò yǐ wèi yù shǐ zài tái. zhì yuán héng wèi zhōng chéng, báo qí rén, dài zhī lǔ mǎng, jiē yǒu suǒ hàn. ér shū wén yòu yǐ yuán héng zài fēng xiàn, yù shǐ fù jǐ, shǐ qí dǎng yòu yǐ quán lì, yuán héng bù wèi zhī dòng. shū wén nù, gù yǒu suǒ shòu.
癸酉,出後宮並教坊女妓六百人,聽其親戚迎於九仙門。百姓相聚,讙呼大喜。景戌,詔曰:檢校司空平章事杜佑可檢校司徒平章事,充度支並鹽鐵使。以浙西觀察李錡為浙西節度檢校刑部尚書。賜徐州軍額曰「武寧」。制曰:「朕新委元臣,綜厘重務,爰求貳職,固在能臣。起居舍人王叔文,精識瑰材,寡徒少欲,質直無隱,沈深有謀。其忠也,盡致君之大方;其言也,達為政之要道。凡所詢訪,皆合大猷。宜繼前勞,佇光新命。可度支鹽鐵副使,依前翰林學士本官賜如故。」初,叔文既專內外之政,與其黨謀曰:判度支則國賦在手,可以厚結諸用事人,取兵士心,以固其權。驟使重職,人心不服。藉杜佑雅有會計之名,位重而務自全,易可制,故先令佑主其名,而除之為副以專之。以戶部尚書判度支王紹為兵部尚書,以吏部郎中李鄘為御史中丞,武元衡為左庶子。初,叔文黨數人貞元末已為御史在台。至元衡為中丞,薄其人,待之鹵莽,皆有所憾。而叔文又以元衡在風憲,欲使附己,使其黨誘以權利,元衡不為之動。叔文怒,故有所授。
gēng yín, zhì: mén xià shì láng shǒu lì bù shàng shū píng zhāng shì jiǎ dān kě jiǎn xiào sī kōng jiān zuǒ pú shè, shǒu mén xià shì láng píng zhāng shì zhèng xún yú kě shǒu lì bù shàng shū, shǒu zhōng shū shì láng píng zhāng shì gāo yǐng kě shǒu xíng bù shàng shū, shǒu shàng shū zuǒ chéng píng zhāng shì wéi zhí yì kě shǒu zhōng shū shì láng, bìng yī qián píng zhāng shì.
庚寅,制:門下侍郎守吏部尚書平章事賈耽可檢校司空、兼左僕射,守門下侍郎平章事鄭珣瑜可守吏部尚書,守中書侍郎平章事高郢可守刑部尚書,守尚書左丞平章事韋執誼可守中書侍郎,並依前平章事。
guǐ sì, zhào yuē: wàn guó zhī běn, shǔ zài yuán liáng zhǔ qì zhī zhòng, guī yú zhǎng zi. suǒ yǐ jī shè jì ér gù bāng tǒng, gǔ zhī zhì yě. guǎng líng wáng mǒu, xiào yǒu wēn gōng, cí rén zhōng shù, bó hòu yǐ róng wù, kuān míng ér ài rén. zhī fú xùn cí, yán jiē hé yǎ jiǎng qiú diǎn xué, lǐ bì cóng shī jū yǒu lìng wén, dòng wú wéi dé. zhèn huò zuǎn pī xù, zhī ruò dà yóu, wéi huái yǒng tú, yòng jiàn chǔ èr, yǐ chéng zōng miào, yǐ fèng zī shèng. yuán jǔ jiù zhāng, bǐ yīng mào diǎn. yí cè wèi huáng tài zǐ, gǎi míng mǒu, réng lìng suǒ sī zé rì bèi lǐ cè mìng.
癸巳,詔曰:「萬國之本,屬在元良;主器之重,歸於長子。所以基社稷而固邦統,古之制也。廣陵王某,孝友溫恭,慈仁忠恕,博厚以容物,寬明而愛人。祗服訓詞,言皆合雅;講求典學,禮必從師;居有令聞,動無違德。朕獲纘丕緒,祗若大猷,惟懷永圖,用建儲貳,以承宗廟,以奉粢盛。爰舉舊章,俾膺茂典。宜冊為皇太子,改名某,仍令所司擇日備禮冊命。」
chū, guǎng líng wáng míng cóng shuǐ bàng xiǎng, zhì cè wèi huáng tài zǐ, shǐ gǎi cóng jīn míng.
初,廣陵王名從「水」傍「享」,至冊為皇太子,始改從今名。
dīng yǒu, lì bù shàng shū píng zhāng shì zhèng xún yú chēng jí qù wèi. qí rì, xún yú fāng yǔ zhū xiāng huì shí yú zhōng shū. gù shì: chéng xiàng fāng shí, bǎi liáo wú gǎn yè jiàn zhě. shū wén shì rì zhì zhōng shū, yù yǔ zhí yì jì shì, lìng zhí shěng tōng zhí yì. zhí shěng yǐ jiù shì gào, shū wén chì zhí shěng, zhí shěng jù, rù bái zhí yì. zhí yì qūn xún cán, jìng qǐ yíng shū wén, jiù qí hé yǔ liáng jiǔ. zǎi xiàng dù yòu gāo yǐng xún yú jiē tíng zhù yǐ dài. yǒu bào zhě yún: shū wén suǒ fàn, wéi xiāng yǐ yǔ zhī tóng cān hé zhōng yǐ. yòu yǐng děng xīn zhī qí bù kě, wèi jù shū wén zhí yì, mò gǎn chū yán. xún yú dú tàn yuē: wú qǐ kě fù jū cǐ wèi! gù zuǒ yòu qǔ mǎ jìng guī, suì bù qǐ. qián shì, zuǒ pú shè jiǎ dān yǐ jí guī dì, wèi qǐ, xún yú yòu jì qù. èr xiāng jiē tiān xià zhòng wàng, xiāng cì guī wò, shū wén zhí yì děng yì wú suǒ gù jì, yuǎn jìn dà jù yǐ.
丁酉,吏部尚書平章事鄭珣瑜稱疾去位。其日,珣瑜方與諸相會食於中書。故事:丞相方食,百寮無敢謁見者。叔文是日至中書,欲與執誼計事,令直省通執誼。直省以舊事告,叔文叱直省,直省懼,入白執誼。執誼逡巡慚,竟起迎叔文,就其合語良久。宰相杜佑、高郢、珣瑜皆停箸以待。有報者云:「叔文索飯,韋相已與之同餐合中矣。」佑、郢等心知其不可,畏懼叔文、執誼,莫敢出言。珣瑜獨嘆曰:「吾豈可復居此位!」顧左右取馬徑歸,遂不起。前是,左僕射賈耽以疾歸第,未起,珣瑜又繼去。二相皆天下重望,相次歸臥,叔文、執誼等益無所顧忌,遠近大懼矣。
juǎn èr qǐ èr yuè, jǐn sān yuè èr yuè jiǎ zǐ, shàng yù dān fèng mén, dà shè tiān xià. zì zhēn yuán èr shí yī nián èr yuè èr shí sì rì mèi shuǎng yǐ qián, dà pì yǐ xià, zuì wú qīng zhòng, cháng shè suǒ bù yuán zhě, xián shè yuán zhī. zhū sè rén zhōng, yǒu cái xíng jiān mào, míng yú lǐ tǐ zhě jīng shù jīng shēn, kě wèi shī fǎ zhě dá yú lì lǐ, kě shǐ cóng zhèng zhě yí wěi cháng cān guān gè jǔ suǒ zhī. qí zài wài zhě, zhǎng lì jīng jiā fǎng zé, jù míng wén zòu, réng yōu lǐ fā qiǎn.
卷二(起二月,盡三月)二月甲子,上御丹鳳門,大赦天下。自貞元二十一年二月二十四日昧爽已前,大辟已下,罪無輕重,常赦所不原者,咸赦原之。諸色人中,有才行兼茂,明於理體者;經術精深,可為師法者;達於吏理,可使從政者;宜委常參官各舉所知。其在外者,長吏精加訪擇,具名聞奏,仍優禮發遣。
jiù shì: gōng zhōng yǒu yào shì wài wù, lìng guān lì zhǔ zhī, yǔ rén wèi shì, suí gěi qí zhí. zhēn yuán mò, yǐ huàn zhě wèi shǐ, yì mǎi rén wù, shāo bù rú běn gū. mò nián bù fù xíng wén shū, zhì bái wàng shù bǎi rén yú liǎng shì bìng yào nào fāng, yuè rén suǒ mài wù, dàn chēng gōng shì, jí liǎn shǒu fù yǔ, zhēn wěi bù fù kě biàn, wú gǎn wèn suǒ cóng lái. qí lùn jià zhī gāo xià zhě, lǜ yòng bǎi qián wù mǎi rén zhí shù qiān qián wù, réng suǒ jìn fèng mén hù bìng jiǎo jià qián. jiāng wù yì shì, zhì yǒu kòng shǒu ér guī zhě. míng wèi gōng shì, ér shí duó zhī. cháng yǒu nóng fū yǐ lǘ fù chái zhì chéng mài, yù huàn zhě chēng gōng shì qǔ zhī, cái yǔ juàn shù chǐ, yòu jiù suǒ mén hù, réng yāo yǐ lǘ sòng zhì nèi. nóng fū tì qì, yǐ suǒ de juàn fù zhī, bù kěn shòu, yuē: xū rǔ lǘ sòng chái zhì nèi. nóng fū yuē: wǒ yǒu fù mǔ qī zǐ, dài cǐ rán hòu shí. jīn yǐ chái yǔ rǔ, bù qǔ zhí ér guī, rǔ shàng bù kěn, wǒ yǒu sǐ ér yǐ! suì ōu huàn zhě. jiē lì qín yǐ wén, zhào chù cǐ huàn zhě, ér cì nóng fū juàn shí pǐ, rán gōng shì yì bù wèi zhī gǎi yì. jiàn guān yù shǐ shù zòu shū jiàn, bù tīng. shàng chū dēng wèi, jìn zhī. zhì dà shè, yòu míng jìn. yòu zhēn yuán zhōng, yào rǔ mǔ jiē lìng xuǎn sì guān bì yǐ chōng zhī, ér gěi yǔ qí zhí, lì duō bù zhōng xuǎn. sì guān cì dāng chū zhě, mài chǎn yè gē yǔ dì mǎi zhī, guì yǒu zī mào zhě yǐ jìn, qí tú kǔ zhī zhì shì yì jìn yān.
舊事:宮中有要市外物,令官吏主之,與人為市,隨給其直。貞元末,以宦者為使,抑買人物,稍不如本估。末年不復行文書,置「白望」數百人於兩市並要鬧坊,閱人所賣物,但稱「宮市」,即斂手付與,真偽不復可辨,無敢問所從來。其論價之高下者,率用百錢物買人直數千錢物,仍索進奉門戶並腳價錢。將物詣市,至有空手而歸者。名為「宮市」,而實奪之。嘗有農夫以驢負柴至城賣,遇宦者稱「宮市」取之,才與絹數尺,又就索門戶,仍邀以驢送至內。農夫涕泣,以所得絹付之,不肯受,曰:「須汝驢送柴至內。」農夫曰:「我有父母妻子,待此然後食。今以柴與汝,不取直而歸,汝尚不肯,我有死而已!」遂毆宦者。街吏擒以聞,詔黜此宦者,而賜農夫絹十匹,然「宮市」亦不為之改易。諫官御史數奏疏諫,不聽。上初登位,禁之。至大赦,又明禁。又貞元中,要乳母皆令選寺觀婢以充之,而給與其直,例多不中選。寺觀次當出者,賣產業割與地買之,貴有姿貌者以進,其徒苦之;至是亦禁焉。
zhēn yuán mò, wǔ fāng xiǎo ér zhāng bǔ niǎo què yú lǘ lǐ, jiē wèi bào héng yǐ qǔ qián wù. zhì yǒu zhāng luó wǎng yú mén, bù xǔ rén chū rù zhě. huò yǒu zhāng jǐng shàng zhě, shǐ bù dé jí shuǐ, jìn zhī zhé yuē: rǔ jīng gòng fèng niǎo què, tòng qū zhī. chū qián wù qiú xiè, nǎi qù. huò xiāng jù yǐn shí yú sì, zuì bǎo ér qù, mài zhě huò bù zhī, jiù suǒ qí zhí, duō bèi qū mà. huò shí liú shé yī náng wèi zhì, yuē: cǐ shé suǒ yǐ zhì niǎo què ér bǔ zhī zhě, jīn liú fù rǔ, xìng shàn sì zhī, wù lìng jī kě. mài zhě kuì xiè qiú āi, nǎi xié ér qù. shàng zài chūn gōng shí zé zhī qí bì, cháng yù zòu jìn zhī. zhì jí wèi, suì tuī ér xíng zhī, rén qíng dà yuè.
貞元末,五坊小兒張捕鳥雀於閭里,皆為暴橫以取錢物。至有張羅網於門,不許人出入者。或有張井上者,使不得汲水,近之輒曰:「汝驚供奉鳥雀」,痛驅之。出錢物求謝,乃去。或相聚飲食於肆,醉飽而去,賣者或不知,就索其直,多被驅罵。或時留蛇一囊為質,曰:「此蛇所以致鳥雀而捕之者,今留付汝,幸善飼之,勿令饑渴。」賣者愧謝求哀,乃攜而去。上在春宮時則知其弊,常欲奏禁之。至即位,遂推而行之,人情大悅。
yǐ chǒu, tíng yán tiě shǐ jìn xiàn. jiù yán tiě qián wù xī rù zhèng kù, yī zhù jīng fèi. qí hòu zhǔ cǐ wù zhě, shāo yǐ shí shì zhēn wán shí xīn wù chōng jìn xiàn, yǐ qiú ēn zé. qí hòu yì shén, suì jìn qián wù, wèi zhī xiàn yú, ér jīng rù yì shǎo, zhì zhēn yuán mò, suì yuè yǒu xiàn yān, wèi zhī yuè jìn. zhì shì nǎi bà.
乙丑,停鹽鐵使進獻。舊鹽鐵錢物悉入正庫,一助經費。其後主此務者,稍以時市珍玩時新物充進獻,以求恩澤。其後益甚,歲進錢物,謂之「羨餘」,而經入益少,至貞元末,遂月有獻焉,謂之「月進」。至是乃罷。
mìng zuǒ jīn wú jiāng jūn jiān zhōng chéng tián jǐng dù chí jié gào āi yú tǔ bō, yǐ kù bù yuán wài xióng zhí yì wèi fù. bīng bù láng zhōng jiān zhōng chéng yuán jì fāng gào āi yú xīn luó, qiě cè lì xīn luó sì zhǔ, zhǔ kè yuán wài láng jiān diàn zhōng jiān mǎ yú wèi fù. sān yuè gēng wǔ shuò, chū hòu gōng sān bǎi rén.
命左金吾將軍兼中丞田景度持節告哀於吐蕃,以庫部員外熊執易為副。兵部郎中兼中丞元季方告哀於新羅,且冊立新羅嗣主,主客員外郎兼殿中監馬於為副。三月庚午朔,出後宮三百人。
xīn wèi, yǐ hàn lín dài zhào wáng pī wèi hàn lín xué shì.
辛未,以翰林待詔王伾為翰林學士。
rén shēn, yǐ gù xiāng fǔ zhōu bié jià jiāng gōng fǔ wèi jí zhōu cì shǐ. qián hù bù shì láng pàn dù zhī tīng zhōu bié jià sū biàn wèi zhōng zhōu lá shǐ. zhuī gù xiāng zhōng zhōu cì shǐ lù zhì chēn zhōu bié jià zhèng yú qìng qián jīng zhào yǐn háng zhōu cì shǐ hán gāo qián jiàn yì dài fū dào zhōu cì shǐ yáng chéng fù jīng shī. dé zōng zì zhēn yuán shí nián yǐ hòu, bù fù yǒu shè lìng, zuǒ jiàng guān suī yǒu míng dé cái wàng, yǐ wēi guò wǔ zhǐ qiǎn zhú zhě, yī qù jiē bù fù xù yòng, zhì shì rén qíng dà yuè. ér lù zhì yáng chéng jiē wèi wén zhuī zhào ér zú yú qiān suǒ, shì jūn zǐ xī zhī.
壬申,以故相撫州別駕姜公輔為吉州刺史。前戶部侍郎判度支汀州別駕蘇弁為忠州剌史。追故相忠州刺史陸贄、郴州別駕鄭餘慶、前京兆尹杭州刺史韓皋、前諫議大夫道州刺史陽城赴京師。德宗自貞元十年已後,不復有赦令,左降官雖有名德才望,以微過忤旨譴逐者,一去皆不復敘用,至是人情大悅。而陸贄、陽城皆未聞追詔而卒於遷所,士君子惜之。
guǐ yǒu, chū hòu gōng bìng jiào fāng nǚ jì liù bǎi rén, tīng qí qīn qī yíng yú jiǔ xiān mén. bǎi xìng xiāng jù, huān hū dà xǐ.
癸酉,出後宮並教坊女妓六百人,聽其親戚迎於九仙門。百姓相聚,讙呼大喜。
jǐng xū, zhào yuē: jiǎn xiào sī kōng píng zhāng shì dù yòu kě jiǎn xiào sī tú píng zhāng shì, chōng dù zhī bìng yán tiě shǐ. yǐ zhè xī guān chá lǐ qí wèi zhè xī jié dù jiǎn xiào xíng bù shàng shū. cì xú zhōu jūn é yuē wǔ níng. zhì yuē: zhèn xīn wěi yuán chén, zōng lí zhòng wù, yuán qiú èr zhí, gù zài néng chén. qǐ jū shè rén wáng shū wén, jīng shí guī cái, guǎ tú shǎo yù, zhì zhí wú yǐn, shěn shēn yǒu móu. qí zhōng yě, jǐn zhì jūn zhī dà fāng qí yán yě, dá wèi zhèng zhī yào dào. fán suǒ xún fǎng, jiē hé dà yóu. yí jì qián láo, zhù guāng xīn mìng. kě dù zhī yán tiě fù shǐ, yī qián hàn lín xué shì běn guān cì rú gù. chū, shū wén jì zhuān nèi wài zhī zhèng, yǔ qí dǎng móu yuē: pàn dù zhī zé guó fù zài shǒu, kě yǐ hòu jié zhū yòng shì rén, qǔ bīng shì xīn, yǐ gù qí quán. zhòu shǐ zhòng zhí, rén xīn bù fú. jí dù yòu yǎ yǒu huì jì zhī míng, wèi zhòng ér wù zì quán, yì kě zhì, gù xiān lìng yòu zhǔ qí míng, ér chú zhī wèi fù yǐ zhuān zhī. yǐ hù bù shàng shū pàn dù zhī wáng shào wèi bīng bù shàng shū, yǐ lì bù láng zhōng lǐ yōng wèi yù shǐ zhōng chéng, wǔ yuán héng wèi zuǒ shù zǐ. chū, shū wén dǎng shù rén zhēn yuán mò yǐ wèi yù shǐ zài tái. zhì yuán héng wèi zhōng chéng, báo qí rén, dài zhī lǔ mǎng, jiē yǒu suǒ hàn. ér shū wén yòu yǐ yuán héng zài fēng xiàn, yù shǐ fù jǐ, shǐ qí dǎng yòu yǐ quán lì, yuán héng bù wèi zhī dòng. shū wén nù, gù yǒu suǒ shòu.
景戌,詔曰:檢校司空平章事杜佑可檢校司徒平章事,充度支並鹽鐵使。以浙西觀察李錡為浙西節度檢校刑部尚書。賜徐州軍額曰「武寧」。制曰:「朕新委元臣,綜厘重務,爰求貳職,固在能臣。起居舍人王叔文,精識瑰材,寡徒少欲,質直無隱,沈深有謀。其忠也,盡致君之大方;其言也,達為政之要道。凡所詢訪,皆合大猷。宜繼前勞,佇光新命。可度支鹽鐵副使,依前翰林學士本官賜如故。」初,叔文既專內外之政,與其黨謀曰:判度支則國賦在手,可以厚結諸用事人,取兵士心,以固其權。驟使重職,人心不服。藉杜佑雅有會計之名,位重而務自全,易可制,故先令佑主其名,而除之為副以專之。以戶部尚書判度支王紹為兵部尚書,以吏部郎中李鄘為御史中丞,武元衡為左庶子。初,叔文黨數人貞元末已為御史在台。至元衡為中丞,薄其人,待之鹵莽,皆有所憾。而叔文又以元衡在風憲,欲使附己,使其黨誘以權利,元衡不為之動。叔文怒,故有所授。
gēng yín, zhì: mén xià shì láng shǒu lì bù shàng shū píng zhāng shì jiǎ dān kě jiǎn xiào sī kōng jiān zuǒ pú shè, shǒu mén xià shì láng píng zhāng shì zhèng xún yú kě shǒu lì bù shàng shū, shǒu zhōng shū shì láng píng zhāng shì gāo yǐng kě shǒu xíng bù shàng shū, shǒu shàng shū zuǒ chéng píng zhāng shì wéi zhí yì kě shǒu zhōng shū shì láng, bìng yī qián píng zhāng shì.
庚寅,制:門下侍郎守吏部尚書平章事賈耽可檢校司空、兼左僕射,守門下侍郎平章事鄭珣瑜可守吏部尚書,守中書侍郎平章事高郢可守刑部尚書,守尚書左丞平章事韋執誼可守中書侍郎,並依前平章事。
guǐ sì, zhào yuē: wàn guó zhī běn, shǔ zài yuán liáng zhǔ qì zhī zhòng, guī yú zhǎng zi. suǒ yǐ jī shè jì ér gù bāng tǒng, gǔ zhī zhì yě. guǎng líng wáng mǒu, xiào yǒu wēn gōng, cí rén zhōng shù, bó hòu yǐ róng wù, kuān míng ér ài rén. zhī fú xùn cí, yán jiē hé yǎ jiǎng qiú diǎn xué, lǐ bì cóng shī jū yǒu lìng wén, dòng wú wéi dé. zhèn huò zuǎn pī xù, zhī ruò dà yóu, wéi huái yǒng tú, yòng jiàn chǔ èr, yǐ chéng zōng miào, yǐ fèng zī shèng. yuán jǔ jiù zhāng, bǐ yīng mào diǎn. yí cè wèi huáng tài zǐ, gǎi míng mǒu, réng lìng suǒ sī zé rì bèi lǐ cè mìng.
癸巳,詔曰:「萬國之本,屬在元良;主器之重,歸於長子。所以基社稷而固邦統,古之制也。廣陵王某,孝友溫恭,慈仁忠恕,博厚以容物,寬明而愛人。祗服訓詞,言皆合雅;講求典學,禮必從師;居有令聞,動無違德。朕獲纘丕緒,祗若大猷,惟懷永圖,用建儲貳,以承宗廟,以奉粢盛。爰舉舊章,俾膺茂典。宜冊為皇太子,改名某,仍令所司擇日備禮冊命。」
chū, guǎng líng wáng míng cóng shuǐ bàng xiǎng, zhì cè wèi huáng tài zǐ, shǐ gǎi cóng jīn míng.
初,廣陵王名從「水」傍「享」,至冊為皇太子,始改從今名。
dīng yǒu, lì bù shàng shū píng zhāng shì zhèng xún yú chēng jí qù wèi. qí rì, xún yú fāng yǔ zhū xiāng huì shí yú zhōng shū. gù shì: chéng xiàng fāng shí, bǎi liáo wú gǎn yè jiàn zhě. shū wén shì rì zhì zhōng shū, yù yǔ zhí yì jì shì, lìng zhí shěng tōng zhí yì. zhí shěng yǐ jiù shì gào, shū wén chì zhí shěng, zhí shěng jù, rù bái zhí yì. zhí yì qūn xún cán, jìng qǐ yíng shū wén, jiù qí hé yǔ liáng jiǔ. zǎi xiàng dù yòu gāo yǐng xún yú jiē tíng zhù yǐ dài. yǒu bào zhě yún: shū wén suǒ fàn, wéi xiāng yǐ yǔ zhī tóng cān hé zhōng yǐ. yòu yǐng děng xīn zhī qí bù kě, wèi jù shū wén zhí yì, mò gǎn chū yán. xún yú dú tàn yuē: wú qǐ kě fù jū cǐ wèi! gù zuǒ yòu qǔ mǎ jìng guī, suì bù qǐ. qián shì, zuǒ pú shè jiǎ dān yǐ jí guī dì, wèi qǐ, xún yú yòu jì qù. èr xiāng jiē tiān xià zhòng wàng, xiāng cì guī wò, shū wén zhí yì děng yì wú suǒ gù jì, yuǎn jìn dà jù yǐ.
丁酉,吏部尚書平章事鄭珣瑜稱疾去位。其日,珣瑜方與諸相會食於中書。故事:丞相方食,百寮無敢謁見者。叔文是日至中書,欲與執誼計事,令直省通執誼。直省以舊事告,叔文叱直省,直省懼,入白執誼。執誼逡巡慚,竟起迎叔文,就其合語良久。宰相杜佑、高郢、珣瑜皆停箸以待。有報者云:「叔文索飯,韋相已與之同餐合中矣。」佑、郢等心知其不可,畏懼叔文、執誼,莫敢出言。珣瑜獨嘆曰:「吾豈可復居此位!」顧左右取馬徑歸,遂不起。前是,左僕射賈耽以疾歸第,未起,珣瑜又繼去。二相皆天下重望,相次歸臥,叔文、執誼等益無所顧忌,遠近大懼矣。