wén yuàn wǔ
◎文苑五
méi yáo chén jiāng xiū fù sū xún zhāng wàng zhī wáng féng sūn táng qīng huáng xiáng yáng zhì fù táng gēng shǐ bó hǔ fù wén tóng yáng jié hè zhù liú jīng bào yóu huáng bó sī
○梅尧臣 江休复 苏洵 章望之 王逢 孙唐卿(黄庠 杨寘附) 唐庚(史伯虎附) 文同 杨杰 贺铸 刘泾 鲍由 黄伯思
méi yáo chén, zì shèng yú, xuān zhōu xuān chéng rén, shì dú xué shì xún cóng zǐ yě. gōng wèi shī, yǐ shēn yuǎn gǔ dàn wèi yì, jiān chū qí qiǎo, chū wèi wéi rén suǒ zhī. yòng xún yīn wèi hé nán zhǔ bù, qián wéi yǎn liú shǒu xī jīng, tè jiē shǎng zhī, wèi wàng nián jiāo, yǐn yǔ chóu chàng, yī fǔ jǐn qīng. ōu yáng xiū yǔ wèi shī yǒu, zì yǐ wéi bù jí. yáo chén yì kè lì, jīng sī kǔ xué, yáo shì zhī míng yú shí. sòng xìng, yǐ shī míng jiā wèi shì suǒ chuán rú yáo chén zhě, gài shǎo yě. cháng yǔ rén yuē:" fán shī, yì xīn yǔ gōng, dé qián rén suǒ wèi dào zhě, sī wéi shàn yǐ. bì néng zhuàng nán xiě zhī jǐng rú zài mù qián, hán bù jìn zhī yì jiàn yú yán wài, rán hòu wèi zhì yě." shì yǐ wéi zhī yán. lì dé xīng xiàn lìng, zhī jiàn dé xiāng chéng xiàn, jiān hú zhōu shuì, qiān shū zhōng wǔ zhèn ān pàn guān, jiān yǒng fēng cāng. dà chén lǚ jiàn yí zài guǎn gé, zhào shì, cì jìn shì chū shēn, wèi guó zǐ jiàn zhí jiǎng, lèi qiān shàng shū dōu guān yuán wài láng. yù xiū táng shū, chéng, wèi zòu ér zú, lù qí zi yī rén.
梅尧臣,字圣俞,宣州宣城人,侍读学士询从子也。工为诗,以深远古淡为意,间出奇巧,初未为人所知。用询阴为河南主簿,钱惟演留守西京,特嗟赏之,为忘年交,引与酬倡,一府尽倾。欧阳修与为诗友,自以为不及。尧臣益刻厉,精思苦学,繇是知名于时。宋兴,以诗名家为世所传如尧臣者,盖少也。尝语人曰:"凡诗,意新语工,得前人所未道者,斯为善矣。必能状难写之景如在目前,含不尽之意见于言外,然后为至也。"世以为知言。历德兴县令,知建德、襄城县,监湖州税,签书忠武、镇安判官,监永丰仓。大臣屡荐宜在馆阁,召试,赐进士出身,为国子监直讲,累迁尚书都官员外郎。预修《唐书》,成,未奏而卒,录其子一人。
bǎo yuán jiā yòu zhōng, rén zōng yǒu shì jiāo miào, yáo chén yù jì, zhé xiàn gē shī, yòu cháng shàng shū yán bīng. zhù sūn zi shí sān piān, zhuàn táng zài jì èr shí liù juǎn máo shī xiǎo zhuàn èr shí juǎn wǎn líng jí sì shí juǎn.
宝元、嘉祐中,仁宗有事郊庙,尧臣预祭,辄献歌诗,又尝上书言兵。注《孙子》十三篇,撰《唐载记》二十六卷、《毛诗小传》二十卷、《宛陵集》四十卷。
yáo chén jiā pín, xǐ yǐn jiǔ, xián shì dài fū duō cóng zhī yóu, shí zài jiǔ guò mén. shàn tán xiào, yǔ wù wú wǔ, huī cháo cì jī tuō yú shī, wǎn yì gōng. yǒu rén dé xī nán yí bù gōng yī, qí zhī wén nǎi yáo chén shī yě, míng zhòng yú shí rú cǐ.
尧臣家贫,喜饮酒,贤士大夫多从之游,时载酒过门。善谈笑,与物无忤,诙嘲刺讥托于诗,晚益工。有人得西南夷布弓衣,其织文乃尧臣诗也,名重于时如此。
jiāng xiū fù, zì lín jǐ, kāi fēng chén liú rén. shǎo qiáng xué bó lǎn, wéi wén chún yǎ, yóu shàn yú shī. xǐ qín yì yǐn jiǔ, bù yǐ shēng lì wèi yì. jìn shì qǐ jiā, wèi guì yáng jiān lán shān wèi, qí lǘ zhī guān, měi jù ān dú shū zhì mí shī dào, jiā rén qiú dé zhī. jǔ shū pàn bá cuì, gǎi dà lǐ sì chéng, qiān diàn zhōng chéng. xiàn qí suǒ zhù shū, zhào shì, wèi jí xián xiào lǐ, pàn shàng shū xíng bù. yǔ sū shùn qīn yóu, zuò yù jìn zòu yuàn cí shén huì luò zhí, jiān cài zhōu shāng shuì. jiǔ zhī, zhī fèng fú xiàn, tōng pàn mù zhōu, xǐ lú zhōu, fù jí xián xiào lǐ, pàn lì bù nán cáo dēng wén gǔ yuàn, wèi qún mù pàn guān, chū zhī tóng zhōu, tí diǎn shǎn xī lù xíng yù, rù pàn sān sī yán tiě gōu yuàn, xiū qǐ jū zhù, lèi qiān shàng shū xíng bù láng zhōng, zú.
江休复,字邻几,开封陈留人。少强学博览,为文淳雅,尤善于诗。喜琴、弈、饮酒,不以声利为意。进士起家,为桂阳监蓝山尉,骑驴之官,每据鞍读书至迷失道,家人求得之。举书判拔萃,改大理寺丞,迁殿中丞。献其所著书,召试,为集贤校理,判尚书刑部。与苏舜钦游,坐预进奏院祠神会落职,监蔡州商税。久之,知奉符县,通判睦州,徙庐州,复集贤校理,判吏部南曹、登闻鼓院,为群牧判官,出知同州,提点陕西路刑狱,入判三司盐铁勾院,修起居注,累迁尚书刑部郎中,卒。
xiū fù wài jiǎn kuàng ér nèi háng shén shì, shì shuāng gū rú mǔ, suǒ yǔ yóu jiē yī shí háo jùn. wéi zhèng jiǎn yì. cháng zhe shén gào yī piān, yán huáng sì wèi lì, jiǎ shén gào zǔ zōng zhī yì, jì yǐ gǎn wù. yòu cháng yán zhāo xiàn tài hòu zǐ sūn duō liú luò mín jiān, yí zhēn lù zhī. zhe táng yí jiàn shí wǔ juǎn chūn qiū shì lùn sān shí juǎn wén jí èr shí juǎn.
休复外简旷而内行甚饰,事孀姑如母,所与游皆一时豪俊。为政简易。尝著《神告》一篇,言皇嗣未立,假神告祖宗之意,冀以感悟。又尝言昭宪太后子孙多流落民间,宜甄录之。著《唐宜鉴》十五卷、《春秋世论》三十卷、文集二十卷。
sū xún, zì míng yǔn, méi zhōu méi shān rén. nián èr shí qī shǐ fā fèn wéi xué, suì yú jǔ jìn shì, yòu jǔ mào cái yì děng, jiē bù zhōng. xī fén cháng suǒ wéi wén, bì hù yì dú shū, suì tōng liù jīng bǎi jiā zhī shuō, xià bǐ qǐng kè shù qiān yán. zhì hé jiā yòu jiān, yǔ qí èr zi shì zhé jiē zhì jīng shī, hàn lín xué shì ōu yáng xiū shàng qí suǒ zhù shū èr shí èr piān, jì chū, shì dài fū zhēng chuán zhī, yī shí xué zhě jìng xiào sū shì wéi wén zhāng. suǒ zhe quán shū héng lùn jī cè, wén duō bù kě xī lù, lù qí xīn shù yuǎn lǜ èr piān.
苏洵,字明允,眉州眉山人。年二十七始发愤为学,岁余举进士,又举茂才异等,皆不中。悉焚常所为文,闭户益读书,遂通《六经》、百家之说,下笔顷刻数千言。至和、嘉祐间,与其二子轼、辙皆至京师,翰林学士欧阳修上其所著书二十二篇,既出,士大夫争传之,一时学者竞效苏氏为文章。所著《权书》、《衡论》、《机策》,文多不可悉录,录其《心术》、《远虑》二篇。
xīn shù yuē:
《心术》曰:
wèi jiāng zhī dào, dāng xiān zhì xīn, tài shān fù yú qián ér sè bù biàn, mí lù xìng yú zuǒ ér mù bù shùn, rán hòu kě yǐ dài dí. fán bīng shàng yì, bú yì suī lì bù dòng. fū wéi yì kě yǐ nù shì, shì yǐ yì nù, kě yǔ bǎi zhàn. fán zhàn zhī dào, wèi zhàn yǎng qí cái, jiāng zhàn yǎng qí lì, jì zhàn yǎng qí qì, jì shèng yǎng qí xīn. jǐn fēng suì, yán chì hòu, shǐ gēng zhě wú suǒ gù jì, suǒ yǐ yǎng qí cái, fēng kào ér yōu yóu zhī, suǒ yǐ yǎng qí lì. xiǎo shèng yì jí, xiǎo cuò yì lì, suǒ yǐ yǎng qí qì. yòng rén bù jìn qí suǒ wéi, suǒ yǐ yǎng qí xīn. gù shì dāng xù qí nù huái qí yù ér bù jìn. nù bù jìn zé yǒu yú yǒng, yù bù jìn zé yǒu yú tān, gù suī bìng tiān xià ér shì bù yàn bīng, cǐ huáng dì suǒ yǐ qī shí zhàn ér bīng bù dài yě.
为将之道,当先治心,太山覆于前而色不变,麋鹿兴于左而目不瞬,然后可以待敌。凡兵上义,不义虽利不动。夫惟义可以怒士,士以义怒,可与百战。凡战之道,未战养其财,将战养其力,既战养其气,既胜养其心。谨烽燧,严斥堠,使耕者无所顾忌,所以养其财,丰犒而优游之,所以养其力。小胜益急,小挫益厉,所以养其气。用人不尽其所为,所以养其心。故士当蓄其怒、怀其欲而不尽。怒不尽则有余勇,欲不尽则有余贪,故虽并天下而士不厌兵,此黄帝所以七十战而兵不殆也。
fán jiāng yù zhì ér yán, fán shì yù yú. zhì zé bù kě cè, yán zé bù kě fàn, gù shì jiē wěi jǐ ér tīng mìng, fū ān dé bù yú? fū wéi shì yú ér hòu kě yǔ zhī jiē sǐ. fán bīng zhī dòng, zhī dí zhī zhǔ, zhī dí zhī jiāng, ér hòu kě yǐ dòng yú xiǎn. dèng ài zhuì bīng yú xué zhōng, fēi liú chán zhī yōng, zé bǎi wàn zhī shī kě yǐ zuò fù, bǐ gù yǒu suǒ wǔ ér dòng yě. gù gǔ zhī xián jiāng, néng yǐ bīng cháng dí, ér yòu yǐ dí zì cháng, gù qù jiù kě yǐ jué.
凡将欲智而严,凡士欲愚。智则不可测,严则不可犯,故士皆委己而听命,夫安得不愚?夫惟士愚而后可与之皆死。凡兵之动,知敌之主,知敌之将,而后可以动于崄。邓艾缒兵于穴中,非刘禅之庸,则百万之师可以坐缚,彼固有所侮而动也。故古之贤将,能以兵尝敌,而又以敌自尝,故去就可以决。
fán zhǔ jiàng zhī dào, zhī lǐ ér hòu kě yǐ jǔ bīng, zhī shì ér hòu kě yǐ jiā bīng, zhī jié ér hòu kě yǐ yòng bīng. zhī lǐ zé bù qū, zhī shì zé bù jǔ, zhī jié zé bù qióng. jiàn xiǎo lì bù dòng, jiàn xiǎo huàn bù qiān, xiǎo lì xiǎo huàn bù zú yǐ rǔ wú jì yě, fū rán hòu yǒu yǐ zhī dà lì dà huàn. fū wéi yǎng jì ér zì ài zhě wú dí yú tiān xià, gù yī rěn kě yǐ zhī bǎi yǒng, yī jìng kě yǐ zhì bǎi dòng.
凡主将之道,知理而后可以举兵,知势而后可以加兵,知节而后可以用兵。知理则不屈,知势则不沮,知节则不穷。见小利不动,见小患不迁,小利小患不足以辱吾技也,夫然后有以支大利大患。夫惟养技而自爱者无敌于天下,故一忍可以支百勇,一静可以制百动。
bīng yǒu cháng duǎn, dí wǒ yī yě. gǎn wèn:" wú zhī suǒ zhǎng, wú chū ér yòng zhī, bǐ jiāng bù yǔ wú xiào wú zhī suǒ duǎn, wú liǎn ér zhì zhī, bǐ jiāng qiáng yǔ wú jiǎo. nài hé?" yuē:" wú zhī suǒ duǎn, wú kàng ér bào zhī, shǐ zhī yí ér què wú zhī suǒ zhǎng, wú yīn ér yǎng zhī, shǐ zhī xiá ér duò qí zhōng. cǐ yòng cháng duǎn zhī shù yě."
兵有长短,敌我一也。敢问:"吾之所长,吾出而用之,彼将不与吾校;吾之所短,吾敛而置之,彼将强与吾角。奈何?"曰:"吾之所短,吾抗而暴之,使之疑而却;吾之所长,吾阴而养之,使之狎而堕其中。此用长短之术也。"
shàn yòng bīng zhě shǐ zhī wú suǒ gù, yǒu suǒ shì. wú suǒ gù zé zhī sǐ zhī bù zú xī, yǒu suǒ shì zé zhī bù zhì yú bì bài. chǐ chuí dāng měng hǔ, fèn hū ér cāo jī, tú shǒu yù xī yì, biàn sè ér què bù, rén zhī qíng yě, zhī cǐ zhě kě yǐ jiāng yǐ. tǎn xī ér àn jiàn, zé wū huò bù gǎn bī guān zhòu yì jiǎ jù bīng ér qǐn, zé tóng zǐ wān gōng shā zhī yǐ. gù shàn yòng bīng zhě yǐ xíng gù, fū néng yǐ xíng gù, zé lì yǒu yú yǐ.
善用兵者使之无所顾,有所恃。无所顾则知死之不足惜,有所恃则知不至于必败。尺箠当猛虎,奋呼而操击,徒手遇蜥蜴,变色而却步,人之情也,知此者可以将矣。袒裼而按剑,则乌获不敢逼;冠胄衣甲据兵而寝,则童子弯弓杀之矣。故善用兵者以形固,夫能以形固,则力有余矣。
yuǎn lǜ yuē:
《远虑》曰:
shèng rén zhī dào, yǒu jīng yǒu quán yǒu jī, shì yǐ yǒu mín yǒu qún chén ér yòu yǒu fù xīn zhī chén. yuē jīng zhě, tiān xià zhī mín jǔ zhī zhī kě yě yuē quán zhě, mín bù kě dé ér zhī yǐ, qún chén zhī zhī kě yě yuē jī zhě, suī qún chén yì bù dé ér zhī zhī yǐ, fù xīn zhī chén zhī zhī kě yě. fū shǐ shèng rén wú quán, zé wú yǐ chéng tiān xià zhī wù, wú jī, zé wú yǐ jì wàn shì zhī gōng, rán jiē fēi tiān xià zhī mín suǒ yí zhī ér jī zhě yòu qún chén suǒ bù dé wén, qún chén bù dé wén, zé shuí yǔ yì? bù yì bù jì, rán zé suǒ wèi fù xīn zhī chén zhě, bù kě yī rì wú yě. hòu shì jiàn sān dài qǔ tiān xià yǐ rén yì, ér shǒu zhī yǐ lǐ yuè yě, zé yuē" shèng rén wú jī". fū qǔ tiān xià yǔ shǒu tiān xià, wú jī bù néng. gù sān dài shèng rén zhī jī, bù ruò hòu shì zhī zhà, gù hòu shì bù dé jiàn.
圣人之道,有经、有权、有机,是以有民、有群臣而又有腹心之臣。曰经者,天下之民举知之可也;曰权者,民不可得而知矣,群臣知之可也;曰机者,虽群臣亦不得而知之矣,腹心之臣知之可也。夫使圣人无权,则无以成天下之务,无机,则无以济万世之功,然皆非天下之民所宜知;而机者又群臣所不得闻,群臣不得闻,则谁与议?不议不济,然则所谓腹心之臣者,不可一日无也。后世见三代取天下以仁义,而守之以礼乐也,则曰"圣人无机"。夫取天下与守天下,无机不能。顾三代圣人之机,不若后世之诈,故后世不得见。
qí yǒu jī yě, shì yǐ yǒu fù xīn zhī chén. yǔ yǒu yì, tāng yǒu yī yǐn, wǔ wáng yǒu tài gōng wàng, shì sān chén zhě, wén tiān xià zhī suǒ bù wén, zhī qún chén zhī suǒ bù zhī. yǔ yǔ tāng wǔ chàng qí jī yú shàng, ér sān chén zhě hé zhī yú xià, yǐ chéng wàn shì zhī gōng. xià ér zhì yú huán wén, yǒu guǎn zhòng hú yǎn wèi zhī móu zhǔ, hé lú yǒu wǔ yuán, gōu jiàn yǒu fàn lǐ dài fū zhǒng. gāo zǔ zhī qǐ yě, dà jiàng rèn hán xìn qíng bù péng yuè, pí jiàng rèn cáo cān fán kuài téng gōng guàn yīng, yóu shuì zhū hóu rèn lì shēng lù jiǎ cōng gōng, zhì yú qí jī mì móu, jūn chén suǒ bù yǔ zhě, wéi liú hóu cuó hóu èr rén. táng tài zōng zhī chén duō qí cái, ér wěi zhī shēn rèn zhī mì zhě, yì bù guò yuē fáng dù. fū jūn zǐ wéi shàn zhī xīn yǔ xiǎo rén wéi è zhī xīn yī yě, jūn zǐ yǒu jī yǐ chéng qí shàn, xiǎo rén yǒu jī yǐ chéng qí è. yǒu jī yě, suī è yì huò jì, wú jī yě, suī shàn yì bù kè, shì gù fù xīn zhī chén bù kě yǐ yī rì wú yě. sī mǎ shì, wèi zhī zéi yě, yǒu jiǎ chōng zhī tú wèi zhī fù xīn zhī chén yǐ jì, chén shèng wú guǎng, qín mín zhī tāng wǔ yě, wú fù xīn zhī chén yǐ bù kè. hé zé? wú fù xīn zhī chén, wú jī yě, yǒu jī ér xiè yě. fū wú jī yǔ yǒu jī ér xiè zhě, pì rú hǔ bào shí rén ér bù zhī shè xiàn jǐng, shè xiàn jǐng ér bù zhī yǐ wù fù qí shàng zhě yě.
其有机也,是以有腹心之臣。禹有益,汤有伊尹,武王有太公望,是三臣者,闻天下之所不闻,知群臣之所不知。禹与汤武倡其机于上,而三臣者和之于下,以成万世之功。下而至于桓、文,有管仲、狐偃为之谋主,阖庐有伍员,勾践有范蠡、大夫种。高祖之起也,大将任韩信、黥布、彭越,裨将任曹参、樊哙、滕公、灌婴,游说诸侯任郦生、陆贾、枞公,至于奇机密谋,君臣所不与者,唯留侯、酂侯二人。唐太宗之臣多奇才,而委之深、任之密者,亦不过曰房、杜。夫君子为善之心与小人为恶之心一也,君子有机以成其善,小人有机以成其恶。有机也,虽恶亦或济,无机也,虽善亦不克,是故腹心之臣不可以一日无也。司马氏,魏之贼也,有贾充之徒为之腹心之臣以济,陈胜、吴广,秦民之汤、武也,无腹心之臣以不克。何则?无腹心之臣,无机也,有机而泄也。夫无机与有机而泄者,譬如虎豹食人而不知设陷阱,设陷阱而不知以物覆其上者也。
huò yuē:" jī zhě, chuàng yè zhī jūn suǒ jiǎ yǐ jì ěr, shǒu chéng zhī shì, qí xī shì jī ér ān yòng fū fù xīn zhī chén?" wū hū! shǒu chéng zhī shì, néng suì xī rán rú tài gǔ zhī shì yǐ hū? wèi yě, wú wèi jiàn jī zhī kě qù yě. qiě fú tiān xià zhī biàn, cháng fú yú ān, tián wén suǒ wèi" zi shǎo guó wēi, dà chén wèi fù", dàng shì zhī shí, ér wú fù xīn zhī chén, kě wèi hán xīn zāi! xī zhě gāo zǔ zhī mò, tiān xià jì dìng yǐ, ér yòu yǐ zhōu bó yí xiào huì xiào wén wǔ dì zhī mò, tiān xià jì zhì yǐ, ér yòu yǐ huò guāng yí xiào zhāo xiào xuān. gài tiān xià suī yǒu tài shān zhī shì, ér shèng rén cháng yǐ léi luǎn wèi xīn, gù suī shǒu chéng zhī shì, ér fù xīn zhī chén bù kě qù yě.
或曰:"机者,创业之君所假以济耳,守成之世,其奚事机而安用夫腹心之臣?"呜呼!守成之世,能遂熙然如太古之世矣乎?未也,吾未见机之可去也。且夫天下之变,常伏于安,田文所谓"子少国危,大臣未附",当是之时,而无腹心之臣,可为寒心哉!昔者高祖之末,天下既定矣,而又以周勃遗孝惠、孝文;武帝之末,天下既治矣,而又以霍光遗孝昭、孝宣。盖天下虽有泰山之势,而圣人常以累卵为心,故虽守成之世,而腹心之臣不可去也。
chuán yuē:" bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng yú zhǒng zǎi." bǐ zhǒng zǎi zhě, fēi fù xīn zhī chén, tiān zǐ ān néng jǔ tiān xià zhī shì wěi zhī, sān nián bù zhì yí yú qí jiān xié? yòu yuē:" wǔ zài yī xún shòu." bǐ wú fù xīn zhī chén, wǔ zài yī chū, juān qiān lǐ zhī jī, ér shuí yǔ shǒu xié? jīn fū yī jiā zhī zhōng bì yǒu zōng lǎo, yī jiè zhī shì bì yǒu mì yǒu, yǐ kāi xīn xiōng, yǐ jì huǎn jí, nài hé tiān zǐ ér wú fù xīn zhī chén hū? jìn shì zhī jūn kàng rán yú shàng, ér shǐ zǎi xiàng miǎo rán yú xià, shàng xià bù jiē, ér qí zhì bù tōng yǐ. chén shì jūn rú tiān zhī liáo rán ér bù kě qīn, ér jūn yì rú tiān zhī shì rén, pō rán wú ài zhī zhī xīn yě. shì yǐ shè jì zhī yōu, bǐ bù yǐ wéi yōu, jūn yōu bù rǔ, jūn rǔ bù sǐ. yī rén yù zhī zé yòng zhī, yī rén huǐ zhī zé shě zhī. zǎi xiàng bì xián wèi jī qiě bù xiá, hé xiá jìn xīn yǐ yōu shè jì? shù qiān shù yì, shì xiāng fǔ rú chuán shě. bǎi guān fàn fàn yú xià, ér tiān zǐ qióng qióng yú shàng, yī dàn yǒu zú rán zhī yōu, wú wèi jiàn qí bù diān pèi ér yǔn yuè yě. shèng rén zhī rèn fù xīn zhī chén yě, zūn zhī rú fù shī, ài zhī rú xiōng dì, zhí shǒu rù wò nèi, tóng qǐ jū qǐn shí, zhī wú bù yán, yán wú bù jìn. bǎi rén yù zhī bù jiā mì, bǎi rén huǐ zhī bù jiā shū, zūn qí jué, hòu qí lù, zhòng qí quán, ér hòu kě yǔ yì tiān xià zhī jī, lǜ tiān xià zhī biàn.
《传》曰:"百官总己以听于冢宰。"彼冢宰者,非腹心之臣,天子安能举天下之事委之,三年不置疑于其间邪?又曰:"五载一巡狩。"彼无腹心之臣,五载一出,捐千里之畿,而谁与守邪?今夫一家之中必有宗老,一介之士必有密友,以开心胸,以济缓急,奈何天子而无腹心之臣乎?近世之君抗然于上,而使宰相眇然于下,上下不接,而其志不通矣。臣视君如天之辽然而不可亲,而君亦如天之视人,泊然无爱之之心也。是以社稷之忧,彼不以为忧,君忧不辱,君辱不死。一人誉之则用之,一人毁之则舍之。宰相避嫌畏讥且不暇,何暇尽心以忧社稷?数迁数易,视相府如传舍。百官泛泛于下,而天子惸惸于上,一旦有卒然之忧,吾未见其不颠沛而殒越也。圣人之任腹心之臣也,尊之如父师,爱之如兄弟,执手入卧内,同起居寝食,知无不言,言无不尽。百人誉之不加密,百人毁之不加疏,尊其爵,厚其禄,重其权,而后可与议天下之机,虑天下之变。
zǎi xiàng hán qí jiàn qí shū, shàn zhī, zòu yú cháo, zhào shì shè rén yuàn, cí jí bù zhì, suì chú mì shū shěng jiào shū láng. huì tài cháng xiū zuǎn jiàn lóng yǐ lái lǐ shū, nǎi yǐ wéi bà zhōu wén ān xiàn zhǔ bù, yǔ chén zhōu xiàng chéng lìng yáo pì tóng xiū lǐ shū, wèi tài cháng yīn gé lǐ yī bǎi juǎn. shū chéng, fāng zòu wèi bào, zú. cì qí jiā jiān yín èr bǎi, zi shì cí suǒ cì, qiú zèng guān, tè zèng guāng lù sì chéng, chì yǒu sī jù zhōu zài qí sàng guī shǔ. yǒu wén jí èr shí juǎn shì fǎ sān juǎn.
宰相韩琦见其书,善之,奏于朝,召试舍人院,辞疾不至,遂除秘书省校书郎。会太常修纂建隆以来礼书,乃以为霸州文安县主簿,与陈州项城令姚辟同修礼书,为《太常因革礼》一百卷。书成,方奏未报,卒。赐其家缣、银二百,子轼辞所赐,求赠官,特赠光禄寺丞,敕有司具舟载其丧归蜀。有文集二十卷、《谥法》三卷。
zhāng wàng zhī, zì biǎo mín, jiàn zhōu pǔ chéng rén. shǎo gū, xǐ wèn xué, zhì qì hóng fàng. wéi wén biàn bó, cháng yú yì lùn. chū yóu bó fù dé xiàng yīn wèi mì shū shěng jiào shū láng, jiān háng zhōu chá kù. yú nián cí jí qù, qiú jǔ xián yǒu fāng zhèng, dé xiàng zài xiàng wèi, yǐ xián è zhī, nǎi shàng shū lùn shí zhèng fán wàn yú yán, bù bào. dīng mǔ yōu, huǐ jí guò zhì. fú chú, fú yóu jiāng huái jiān, fàn jiān kǔ, jí jí yǐ yíng yī shí, bù zì huǐ, rén quàn zhī shì, bù yīng yě. qí xiōng gǒng zhī zhī jìn jiāng xiàn, wǔ qí shǒu cài xiāng, xiāng nù, wū yǐ zāng, biǎn. wàng zhī hào qì, lì sù yú cháo. shí xiāng fāng guì xiǎn, shì jiǔ bù dé zhí. wàng zhī sù bù yǐ, zhāng shí yú shàng, qǐ yù shù nián, cháo tíng wèi zài hé, zú tuō gǒng zhī yuān, fù guān rú chū, wàng zhī suì bù fù shì. tán ēn qiān tài cháng sì tài zhù dà lǐ píng shì. hàn lín xué shì ōu yáng xiū hán jiàng zhī zhì gào wú kuí liú chǎng fàn zhèn tóng jiàn qí cái, zǎi xiàng yù shāo yòng zhī, chú qiān shū jiàn kāng jūn jié dù pàn guān, bù fù. yòu chú zhī wū chéng xiàn, qù lìng shòu mìng, gù cí, suì yǐ guāng lù sì chéng zhì shì, zú.
章望之,字表民,建州浦城人。少孤,喜问学,志气宏放。为文辩博,长于议论。初由伯父得象荫为秘书省校书郎,监杭州茶库。逾年辞疾去,求举贤有方正,得象在相位,以嫌扼之,乃上书论时政凡万余言,不报。丁母忧,毁瘠过制。服除,浮游江、淮间,犯艰苦,汲汲以营衣食,不自悔,人劝之仕,不应也。其兄拱之知晋江县,忤其守蔡襄,襄怒,诬以赃,贬。望之号泣,力诉于朝。时襄方贵显,事久不得直。望之诉不已,章十余上,起狱数年,朝廷为再劾,卒脱拱之冤,复官如初,望之遂不复仕。覃恩迁太常寺太祝、大理评事。翰林学士欧阳修、韩绛、知制诰吴奎刘敞、范镇同荐其才,宰相欲稍用之,除签书建康军节度判官,不赴。又除知乌程县,趣令受命,固辞,遂以光禄寺丞致仕,卒。
wàng zhī xǐ yì lùn, zōng mèng kē yán xìng shàn, pái xún qīng yáng xióng hán yù lǐ áo zhī shuō, zhe jiù xìng qī piān. ōu yáng xiū lùn wèi liáng wèi zhèng tǒng, wàng zhī yǐ wéi fēi, zhe míng tǒng sān piān. jiāng nán rén lǐ gòu zhe lǐ lùn, wèi rén yì zhì xìn lè xíng zhèng jiē chū yú lǐ, wàng zhī dìng qí shuō, zhe lǐ lùn yī piān. qí yì lùn duō yǒu guò rén zhě. cháng běi yóu qí zhào, nán fàn hú xiāng, xī zhì qiān lǒng, dōng jí wú huì, shān shuǐ shèng chù, wú suǒ bù lì. yǒu gē shī zá wén shù bǎi piān, jí wèi sān shí juǎn.
望之喜议论,宗孟轲言性善,排荀卿、扬雄、韩愈、李翱之说,著《救性》七篇。欧阳修论魏、梁为正统,望之以为非,著《明统》三篇。江南人李覯著《礼论》,谓仁、义、智、信、乐、刑、政皆出于礼,望之订其说,著《礼论》一篇。其议论多有过人者。尝北游齐、赵,南泛湖、湘,西至汧、陇,东极吴会,山水胜处,无所不历。有歌诗、杂文数百篇,集为三十卷。
wáng féng, zì huì zhī, tài píng zhōu dāng tú rén. qí sì shì zǔ jū yán, shì táng wèi xiāo wèi zhǎng shǐ, zāo luàn qì guān, guī jū qīng shān. yáng xíng mì jù huái nán, shǐ rén yǐ bīng pò qǐ zhī. jū yán sàn qiǎn qí jiā rén, ér yǐ yī shēn guī xíng mì, shòu yǐ hú zhōu bié jià, bù qiǎn. yī rì, xíng mì dà huì, shī jū yán, jí shǐ rén yǎn qí jiā, wú yī rén zài zhě. qí hòu yǒu rén yú sōng shān jiàn kōng shí shì, xún qí páng, huò yún yǒu dào rén wáng jū yán jū cǐ, qù ér mò zhī qí suǒ zhōng. zǐ sūn shì wú xiǎn zhě, zhì féng, bó xué néng zhǔ wén, yóu cháng yú jiǎng shuō.
王逢,字会之,太平州当涂人。其四世祖居岩,仕唐为骁卫长史,遭乱弃官,归居青山。杨行密据淮南,使人以兵迫起之。居岩散遣其家人,而以一身归行密,授以湖州别驾,不遣。一日,行密大会,失居岩,亟使人掩其家,无一人在者。其后有人于嵩山见空石室,询其旁,或云有道人王居岩居此,去而莫知其所终。子孙仕无显者,至逢,博学能属文,尤长于讲说。
shǎo jǔ jìn shì bù zhōng, qù, jiào shòu sū zhōu, xué zhě cháng shù bǎi rén. wǎn shǐ dēng dì, bǔ nán xióng zhōu jūn shì pàn guān, guī wèi guó zǐ jiàn zhí jiǎng jiān lǒng xī jùn wáng zhái jiào shòu, lǐ wěi cóng xué, shì zhī shén jǐn. qí guó gōng zhǔ jì jiàng, wěi wèi féng qiú qiān guān, qiě yǒu mìng, féng cí bù shòu. jiǔ zhī, yǐ tài cháng bó shì tōng pàn xú zhōu, zú. féng wéi rén lè yì, dǔ yú péng yǒu, yǔ hú yuàn zuì shàn. xǐ zhù shū, yǒu yì zhuàn shí juǎn qián dé zhǐ shuō yī juàn fù shū qī juǎn. qī chén shì yì yǒu xián xíng, wú zi.
少举进士不中,去,教授苏州,学者尝数百人。晚始登第,补南雄州军事判官,归为国子监直讲兼陇西郡王宅教授,李玮从学,事之甚谨。岐国公主既降,玮为逢求迁官,且有命,逢辞不受。久之,以太常博士通判徐州,卒。逢为人乐易,笃于朋友,与胡瑗最善。喜著书,有《易传》十卷、《乾德指说》一卷、《复书》七卷。妻陈氏亦有贤行,无子。
sūn táng qīng, zì xī yuán, qīng zhōu rén. shǎo yǒu xué xíng, nián shí qī, yǐ shū yè hán qí, qí shén qì zhī. yǔ huáng xiáng yáng zhì zì jǐng yòu yǐ lái jù yǐ jìn shì wèi jǔ shǒu, yǒu míng yī shí. táng qīng chū zhōng dì, tōng pàn shǎn zhōu, yú lì shì ruò sù xí. mín yǒu mǔ zài shì rén ér sǐ, jí zàng qí fù, hèn mǔ zhī bù dé fù, nǎi dào mǔ zhī sàng ér tóng zàng zhī. yǒu sī lùn yǐ fǎ, táng qīng shí quán fǔ shì, nǎi yuē:" shì zhī yǒu xiào ér bù zhī yǒu fǎ ěr." nǎi shì zhī yǐ wén. wèi jǐ, dīng fù yōu, huǐ jí ǒu xuè ér zú. zhào fù qí jiā.
孙唐卿,字希元,青州人。少有学行,年十七,以书谒韩琦,琦甚器之。与黄庠、杨寘自景祐以来俱以进士为举首,有名一时。唐卿初中第,通判陕州,于吏事若素习。民有母再适人而死,及葬其父,恨母之不得祔,乃盗母之丧而同葬之。有司论以法,唐卿时权府事,乃曰:"是知有孝而不知有法尔。"乃释之以闻。未几,丁父忧,毁瘠呕血而卒。诏赙其家。
huáng xiáng zì cháng shàn, hóng zhōu fēn níng rén. bó xué qiáng jì, chāo mǐn guò rén. chū zhì jīng shī, jiù jǔ guó zǐ jiàn kāi fēng fǔ lǐ bù, jiē wèi dì yī. bǐ yǐn shì chóng zhèng diàn, yǐ jí bù dé rù, tiān zǐ qiǎn nèi shì jí dǐ shě fǔ wèn, cì yǐ yào jì. shì shí xiáng míng shēng dòng jīng shī, suǒ zuò chéng wén, chuán sòng tiān xià, wén yú wài yí, jìn shì bù yī hǎn bǐ yě. guī jiāng nán wǔ nián, yǐ bìng zú.
黄庠字长善,洪州分宁人。博学强记,超敏过人。初至京师,就举国子监、开封府、礼部,皆为第一。比引试崇政殿,以疾不得入,天子遣内侍即邸舍抚问,赐以药剂。是时庠名声动京师,所作程文,传诵天下,闻于外夷,近世布衣罕比也。归江南五年,以病卒。
yáng zhì zì shěn xián, chá zhī dì. shǎo yǒu juàn cái, qìng lì èr nián jǔ jìn shì jīng shī, shì guó zǐ jiàn lǐ bù jiē dì yī. jì shì chóng zhèng diàn, dì lín xuān qǐ fēng, jiàn míng, xǐ dòng yú sè, wèi fǔ chén yuē:" yáng zhì yě." suì zhuó dì yī, gōng qīng xiàng hè wèi dé rén. shòu jiāng zuò jiān chéng tōng pàn yǐng zhōu. wèi zhì guān, chí mǔ sāng, bìng léi zú, tè zhào fù xù qí jiā. xiān shì, qí yǒu mèng zhì zuò lóng shǒu shān rén, zhì zì wèi:" lóng shǒu, wǒ sì guān duō shì shān rén, wú lù wèi zhī chēng. wǒ qí zhōng shì hū!" yǐ ér guǒ rán.
杨寘字审贤,察之弟。少有隽才,庆历二年举进士京师,试国子监、礼部皆第一。既试崇政殿,帝临轩启封,见名,喜动于色,谓辅臣曰:"杨寘也。"遂擢第一,公卿相贺为得人。授将作监丞、通判颍州。未至官,持母丧,病羸卒,特诏赙恤其家。先是,其友梦寘作龙首山人,寘自谓:"龙首,我四冠多士;山人,无禄位之称。我其终是乎!"已而果然。
táng gēng, zì zi xī, méi zhōu dān léng rén yě. shàn zhǔ wén, jǔ jìn shì, shāo wéi zōng zi bó shì, zhāng shāng yīng jiàn qí cái, chú tí jǔ jīng jī cháng píng. shāng yīng bà xiāng, gēng yì zuò biǎn, ān zhì huì zhōu. huì shè, fù guān chéng yì láng, tí jǔ shàng qīng tài píng gōng. guī shǔ, dào bìng zú. nián wǔ shí yī. gēng wéi wén jīng mì, tōng yú shì wù, zuò míng zhì chá yán mǐn sú cún jiù nèi qián xíng zhū piān, shí rén chēng zhī. yǒu wén jí èr shí juǎn. zi wén ruò, zì yǒu chuán.
唐庚,字子西,眉州丹棱人也。善属文,举进士,稍为宗子博士,张商英荐其才,除提举京畿常平。商英罢相,庚亦坐贬,安置惠州。会赦,复官承议郎,提举上清太平宫。归蜀,道病卒。年五十一。庚为文精密,通于世务,作《名治》、《察言》、《闵俗》、《存旧》、《内前行》诸篇,时人称之。有文集二十卷。子文若,自有传。
gēng xiōng dì wǔ rén, zhǎng xiōng zhān, zì wàng zhī, hòu gǎi míng bó hǔ, zì cháng rú. zhì yì chūn qiū, jiē yǒu jiā fǎ. yuán yòu sān nián, qí fù yóu lú nán, bó hǔ xiōng dì jū mǔ sāng yú dān shān, bó hǔ yè bàn cù gēng yuē:" wú mèng shōu fù shū, fā zhī, dé' jí lái' èr zì, wú fù dé wú tā hū? wú xīn dòng yǐ. rǔ fèng mǔ diàn zhāo xī, wú qū lú nán." gēng wèi jí yīng, bó hǔ fèn yuē:" wú jué yǐ!" qǐ guǒ liáng, lí míng zǒu hóng chuān jiù zhōu, yù jiāng zhǎng, shēng yáo shù shí lǐ, kè zhōu jiē yǐ àn bù gǎn dòng, bó hǔ páng huáng dī shàng, yǒu yú zhě chí xiǎo tǐng xì gǎng zhōng, dàn yǐ hòu lì, bù xǔ. bó hǔ chāo rù tǐng zhōng, chì pū fū jiě wéi, yú zhě bù dé yǐ, cóng zhī. èr rì bàn zhì lú nán, fù guǒ bìng shén, jiàn bó hǔ, dà jīng, wèn qí gù, jù gào zhī. fù tàn yuē:" tiān gào rǔ yě!" shì rì, jí shǎo jiàn, bó hǔ jù zhōu shì fù yǐ guī. jū shù rì, jí fù zuò, suì zú.
庚兄弟五人,长兄瞻,字望之,后改名伯虎,字长孺。治《易》、《春秋》,皆有家法。元祐三年,其父游泸南,伯虎兄弟居母丧于丹山,伯虎夜半蹴庚曰:"吾梦收父书,发之,得'亟来'二字,吾父得无他乎?吾心动矣。汝奉母奠朝夕,吾趋泸南。"庚未及应,伯虎奋曰:"吾决矣!"起裹粮,黎明走洪川僦舟,遇江涨,声摇数十里,客舟皆舣岸不敢动,伯虎彷徨堤上,有渔者持小艇系港中,啖以厚利,不许。伯虎超入艇中,叱仆夫解维,渔者不得已,从之。二日半至泸南,父果病甚,见伯虎,大惊,问其故,具告之。父叹曰:"天告汝也!"是日,疾少间,伯虎具舟侍父以归。居数日,疾复作,遂卒。
yuán fú èr nián, gēng yǐ gòng jǔ shì xì yù lín qióng, yǔ lián bó hǔ, lín qióng bìng xiè zhī. fán duì lì yú nián, lüè zhì wú wán fū, qí cí què rán, yī bù jí gēng, yǐ gù yù jiǔ bù jù, zú huì shè, chú zhī. bó hǔ xìng zhēn shuài, wú wēi yí, rén duō yì zhī, zhì shì jiē dà fú, yǐ wéi bù kě jí. bó hǔ shì yú sì fāng, měi shù nián yī guī, bù guò xún rì fù qù. hòu zú yú jiā, yǒu zi èr rén.
元符二年,庚以贡举事系狱临邛,语连伯虎,临邛并械之。凡对吏逾年,掠治无完肤,其词确然,一不及庚,以故狱久不具,卒会赦,除之。伯虎性真率,无威仪,人多易之,至是皆大服,以为不可及。伯虎仕于四方,每数年一归,不过旬日复去。后卒于家,有子二人。
wén tóng, zì yǔ kě, zǐ zhōu zǐ tóng rén, hàn wén wēng zhī hòu, shǔ rén yóu yǐ" shí shì" míng qí jiā. tóng fāng kǒu xiù méi, yǐ xué míng shì, cāo yùn gāo jié, zì hào xiào xiào xiān shēng. shàn shī wén zhuàn lì xíng cǎo fēi bái. wén yàn bó shǒu chéng dū, qí zhī, zhì shū tóng yuē:" yǔ kě jīn yùn sǎ luò, rú qíng yún qiū yuè, chén āi bú dào." sī mǎ guāng sū shì yóu jìng zhòng zhī. shì, tóng zhī cóng biǎo dì yě. tóng yòu shàn huà zhú, chū bù zì guì zhòng, sì fāng zhī rén chí jiān sù qǐng zhě, zú xiāng niè yú mén. tóng yàn zhī, tóu jiān yú dì, mà yuē:" wú jiāng yǐ wéi wà." hào shì zhě chuán zhī yǐ wéi kǒu shí. chū jǔ jìn shì, shāo qiān tài cháng bó shì jí xián xiào lǐ, zhī líng zhōu, yòu zhī yáng zhōu. yuán fēng chū, zhī hú zhōu, míng nián, zhì chén zhōu wǎn qiū yì, hū liú bù xíng, mù yù yì guān, zhèng zuò ér zú.
文同,字与可,梓州梓潼人,汉文翁之后,蜀人犹以"石室"名其家。同方口秀眉,以学名世,操韵高洁,自号笑笑先生。善诗、文、篆、隶、行、草、飞白。文彦博守成都,奇之,致书同曰:"与可襟韵洒落,如晴云秋月,尘埃不到。"司马光、苏轼尤敬重之。轼,同之从表弟也。同又善画竹,初不自贵重,四方之人持缣素请者,足相蹑于门。同厌之,投缣于地,骂曰:"吾将以为袜。"好事者传之以为口实。初举进士,稍迁太常博士、集贤校理,知陵州,又知洋州。元丰初,知湖州,明年,至陈州宛丘驿,忽留不行,沐浴衣冠,正坐而卒。
cuī gōng dù cháng yǔ tóng tóng wèi guǎn zhí, jiàn tóng jīng nán, shū wú yán, jí jiāng bié, dàn yún:" míng rì fù lái hū? yǔ zi huà." gōng dù yì yǐ" huà" wèi" huà", míng rì zài wǎng, tóng yuē:" yǔ gōng huà." zé zuǒ yòu gù, kǒng yǒu tīng zhě. gōng dù fāng zhī tóng jiāng yǒu yán, fēi huà yě. tóng yuē:" wú wén rén bù wàng yǔ zhě, shé kě guò bí." jí tǔ qí shé, sān dié zhī rú bǐng zhuàng, yǐn zhī zhì méi jiān, gōng dù dà jīng. jí jīng zhōng chuán tóng sǐ, gōng dù nǎi wù suǒ jiàn fēi shēng zhě. yǒu dān yuān jí sì shí juǎn xíng yú shì.
崔公度尝与同同为馆职,见同京南,殊无言,及将别,但云:"明日复来乎?与子话。"公度意以"话"为"画",明日再往,同曰:"与公话。"则左右顾,恐有听者。公度方知同将有言,非画也。同曰:"吾闻人不妄语者,舌可过鼻。"即吐其舌,三叠之如饼状,引之至眉间,公度大惊。及京中传同死,公度乃悟所见非生者。有《丹渊集》四十卷行于世。
yáng jié, zì cì gōng, wú wéi rén. shǎo yǒu míng yú shí, jǔ jìn shì. yuán fēng zhōng, guān tài cháng zhě shù rèn, yī shí lǐ yuè zhī shì, jiē yù tǎo lùn. cháng yì yù dié dì xì zì xī zǔ ér shàng, shì cì mò zhī, zé xī zǔ wèi shǐ zǔ wú yí, yí yǐ xī zǔ pèi gǎn shēng dì. yòu qǐng xiào huì hè hòu shū dé yǐn hòu zhāng huái pān hòu jiē zǔ zōng shǒu nà zhī hòu, xiào zhāng sòng hòu cháng mǔ yí tiān xià, shēng fù zhī lǐ, jiǔ ér wèi jiǎng, yí yīn cí shèng guāng xiàn chóng pèi zhī rì, shēng sì hòu shén zhǔ fù yú zǔ zōng shí shì, duàn tiān xià zhī dà yí, zhèng zōng miào zhī dà fǎ. yóu shì sì hòu shǐ dé shēng fù.
杨杰,字次公,无为人。少有名于时,举进士。元丰中,官太常者数任,一时礼乐之事,皆预讨论。尝议玉牒帝系自僖祖而上,世次莫知,则僖祖为始祖无疑,宜以僖祖配感生帝。又请孝惠贺后、淑德尹后、章怀潘后皆祖宗首纳之后,孝章宋后尝母仪天下,升祔之礼,久而未讲,宜因慈圣光献崇配之日,升四后神主祔于祖宗祏室,断天下之大疑,正宗庙之大法。由是四后始得升祔。
shén zōng zhào mì shū jiān liú jǐ lǐ bù shì láng fàn zhèn yì lè, jǐ qǐng mìng jié tóng yì. jié yán dà lè qī shī, bìng tú shàng zhī. shén zōng xià jǐ zhèn cān dìng, zhèn bù yòng jié yì, zì zhì. lè chéng, zhào bāo zhī. yuán fēng mò, jìn zhōu jiào shòu lù zhǎng yù yán:" jìn fēng mèng kē zōu guó gōng, yí chūn qiū shì diàn, yǔ yán zi bìng pèi." xià tài cháng yì, jié yǔ shǎo qīng yè jūn bó shì shèng táo wáng gǔ xīn gōng zuǒ yǐ wèi fán pèi xiǎng cóng sì, jiē kǒng zǐ tóng shí zhī rén, jīn yǐ mèng kē bìng pèi fēi shì. lǐ bù fù yán:" zì táng zhì jīn, yǐ fú shèng gāo táng shēng děng èr shí yī xián cóng sì, qǐ bì tóng shí rén?" zhào cóng lǐ bù yì.
神宗诏秘书监刘几、礼部侍郎范镇议乐,几请命杰同议。杰言大乐七失,并图上之。神宗下几、镇参定,镇不用杰议,自制。乐成,诏褒之。元丰末,晋州教授陆长愈言:"近封孟轲邹国公,宜春秋释奠,与颜子并配。"下太常议,杰与少卿叶均、博士盛陶、王古、辛公佐以谓凡配享从祀,皆孔子同时之人,今以孟轲并配非是。礼部复言:"自唐至今,以伏胜、高堂生等二十一贤从祀,岂必同时人?"诏从礼部议。
zhé zōng jí wèi, yì lè, yòu yòng fàn zhèn shuō. jié fù pò zhèn yuè zhāng qū míng gōng jià jiā qìng shí liù zhōng qìng zhī fēi. yòu lùn zhèn yǐ hēi shǔ yòng pī zhì lǜ tóng liàng, kòu zhī bù hé huáng zhōng, yǐ shì wú zhēn shǔ, yòng tài fǔ chǐ wéi lè chǐ, xià jiù lè sān lǜ. xiáng jù lè zhì. jié zài shén zōng shí yǔ zhèn yì yì, zhì shì fù gōng zhī, zhèn zhī yuè lǜ zú bù yòng. yuán yòu zhōng, wèi lǐ bù yuán wài láng, chū zhī rùn zhōu, chú liǎng zhè tí diǎn xíng yù, zú, nián qī shí. zì hào wú wéi zi, yǒu wén jí èr shí yú juǎn, lè jì wǔ juǎn.
哲宗即位,议乐,又用范镇说。杰复破镇乐章曲名、宫架加磬、十六钟磬之非。又论镇以黑黍用秠制律、铜量,叩之不合黄钟,以世无真黍,用太府尺为乐尺,下旧乐三律。详具《乐志》。杰在神宗时与镇异议,至是复攻之,镇之乐律卒不用。元祐中,为礼部员外郎,出知润州,除两浙提点刑狱,卒,年七十。自号无为子,有文集二十余卷,《乐记》五卷。
hè zhù, zì fāng huí, wèi zhōu rén, xiào huì huáng hòu zhī zú sūn. zhǎng qī chǐ, miàn tiě sè, méi mù sǒng bá. xǐ tán dāng shì shì, kě fǒu bù shǎo jiǎ jiè, suī guì yào quán qīng yī shí, xiǎo bù zhòng yì, jí kǒu dǐ zhī wú yí cí, rén yǐ wéi jìn xiá. bó xué qiáng jì, gōng yǔ yán, shēn wǎn lì mì, rú cì zǔ xiù. yóu cháng yú dù qǔ, duō shí rén suǒ qì yí, shǎo jiā yǐn kuò, jiē wèi xīn qí. cháng yán:" wú bǐ duān qū shǐ lǐ shāng yǐn wēn tíng yún cháng bèn mìng bù xiá." zhū gōng guì rén duō kè zhì zhī, zhù huò cóng huò bù cóng, qí suǒ bù yù jiàn, zhōng bù biǎn yě.
贺铸,字方回,卫州人,孝惠皇后之族孙。长七尺,面铁色,眉目耸拔。喜谈当世事,可否不少假借,虽贵要权倾一时,小不中意,极口诋之无遗辞,人以为近侠。博学强记,工语言,深婉丽密,如次组绣。尤长于度曲,掇拾人所弃遗,少加隐括,皆为新奇。尝言:"吾笔端驱使李商隐、温庭筠常奔命不暇。"诸公贵人多客致之,铸或从或不从,其所不欲见,终不贬也。
chū, qǔ zōng nǚ, lì jí yòu xuǎn, jiān tài yuán gōng zuò, yǒu guì rén zǐ tóng shì, jiāo jù bù xiāng xià. zhù lián dé dào gōng zuò wù, píng shì lì, bì zhī mì shì, yǐ zhàng shù yuē:" lái, ruò mǒu shí dào mǒu wù wèi mǒu yòng, mǒu shí dào mǒu wù rù yú jiā, rán hū?" guì rén zǐ huáng hài xiè" yǒu zhī". zhù yuē:" néng cóng wú zhì, miǎn bái fà." jí qǐ zì tǎn qí fū, zhàng zhī shù xià, guì rén zǐ kòu tóu qí āi, jí dà xiào shì qù. zì shì zhū xié qì lì xié háng zhě, jiē cè mù bù gǎn yǎng shì. shì shí, jiāng huái jiān yǒu mǐ fú yǐ kuí àn qí jué zhī míng, zhù yǐ qì xiá xióng shuǎng shì xiāng xiān hòu, èr rén měi xiāng yù, chēn mù dǐ zhǎng, lùn biàn fēng qǐ, zhōng rì gè bù néng qū, tán zhě zhēng chuán wèi kǒu shí.
初,娶宗女,隶籍右选,监太原工作,有贵人子同事,骄倨不相下。铸廉得盗工作物,屏侍吏,闭之密室,以杖数曰:"来,若某时盗某物为某用,某时盗某物入于家,然乎?"贵人子惶骇谢"有之"。铸曰:"能从吾治,免白发。"即起自袒其肤,杖之数下,贵人子叩头祈哀,即大笑释去。自是诸挟气力颉颃者,皆侧目不敢仰视。是时,江、淮间有米芾以魁岸奇谲知名,铸以气侠雄爽适相先后,二人每相遇,瞋目抵掌,论辩锋起,终日各不能屈,谈者争传为口实。
yuán yòu zhōng, lǐ qīng chén zhí zhèng, zòu huàn tōng zhí láng tōng pàn sì zhōu, yòu cuì tài píng zhōu. jìng yǐ shàng qì shǐ jiǔ, bù dé měi guān, yì yì bù dé zhì, shí gōng cí lù, tuì jū wú xià, shāo wù yǐn yuǎn shì gù, yì wú fù xuān zhì rú píng rì. jiā cáng shū wàn yú juǎn, shǒu zì jiào chóu, wú yī zì wù, yǐ shì dù mén jiāng suì qí lǎo. jiā pín, dài zi qián zì jǐ, yǒu fù zhě, zhé zhé quàn yǔ zhī, qiū háo bù yǐ gài rén.
元祐中,李清臣执政,奏换通直郎、通判泗州,又倅太平州。竟以尚气使酒,不得美官,悒悒不得志,食宫祠禄,退居吴下,稍务引远世故,亦无复轩轾如平日。家藏书万余卷,手自校雠,无一字误,以是杜门将遂其老。家贫,贷子钱自给,有负者,辄折券与之,秋毫不以丐人。
zhù suǒ wéi cí zhāng, wǎng wǎng chuán bō zài rén kǒu. jiàn zhōng jìng guó shí, huáng tíng jiān zì qián zhōng hái, dé qí" jiāng nán méi zǐ" zhī jù, yǐ wéi shì xiè xuán huī. qí suǒ yǔ jiāo, zhōng shǐ hòu zhě, wéi xìn ān chéng jù. zhù zì póu gē cí, míng dōng shān yuè fǔ, jù wèi xù zhī. cháng zì yán táng jiàn yì dài fū zhī zhāng zhī hòu, qiě tuī běn qí chū, chū wáng zǐ qìng jì, yǐ qìng wèi xìng, jū yuè zhī hú zé suǒ wèi jìng hú zhě, běn qìng hú yě, bì hàn ān dì fù qīng hé wáng huì, gǎi wéi hè shì, qìng hú yì zhuǎn wéi jìng. dāng shí bù zhī hé suǒ jù. gù zhù zì hào qìng hú yí lǎo, yǒu qìng hú yí lǎo jí èr shí juǎn.
铸所为词章,往往传播在人口。建中靖国时,黄庭坚自黔中还,得其"江南梅子"之句,以为似谢玄晖。其所与交,终始厚者,惟信安程俱。铸自裒歌词,名《东山乐府》,俱为序之。尝自言唐谏议大夫知章之后,且推本其初,出王子庆忌,以庆为姓,居越之湖泽所谓镜湖者,本庆湖也,避汉安帝父清河王讳,改为贺氏,庆湖亦转为镜。当时不知何所据。故铸自号庆湖遗老,有《庆湖遗老集》二十卷。
liú jīng, zì jù jì, jiǎn zhōu yáng ān rén. jǔ jìn shì, wáng ān shí jiàn qí cái, zhào jiàn, chú jīng yì suǒ jiǎn tǎo. jiǔ zhī, wèi tài xué bó shì, bà zhī xián yáng xiàn, cháng zhōu jiào shòu, tōng pàn mò zhōu chéng dū fǔ, chú guó zǐ jiàn chéng, zhī chù guó zhēn fāng sì zhōu. yuán fú mò shàng shū, zhào duì, chú zhí fāng láng zhōng. zú, nián wǔ shí bā. jīng wéi wén wù qí guài yǔ, hǎo jìn qǔ, duō wéi rén pái chì, lǚ zhì bù shēn.
刘泾,字巨济,简州阳安人。举进士,王安石荐其才,召见,除经义所检讨。久之,为太学博士,罢知咸阳县,常州教授,通判莫州、成都府,除国子监丞,知处、虢、真、坊四州。元符末上书,召对,除职方郎中。卒,年五十八。泾为文务奇怪语,好进取,多为人排斥,屡踬不伸。
tóng shí yǒu zhèng shǎo wēi zhě, zì míng jǔ, chéng dū rén yě, yǔ jīng jù yǐ wén zhī míng, ér shì bù ǒu.
同时有郑少微者,字明举,成都人也,与泾俱以文知名,而仕不偶。
bào yóu, zì qīn zhǐ, chù zhōu lóng quán rén. jǔ jìn shì. cháng cóng wáng ān shí xué, yòu qīn zhì sū shì, gù qí wén wāng yáng hóng sì, shī yóu gāo miào. huī zōng zhào duì, chú gōng bù yuán wài láng, jū wú hé, yǐ bù hé qù, zé jiān sì zhōu zhuǎn bān cāng. lì hé dōng fú jiàn lù cháng píng guǎng xī huái nán zhuǎn yùn pàn guān, fù zhào wèi láng. yǐ yán zhě bà, tí diǎn yuán fēng guān. qǐ zhī míng zhōu, yòu zhī hǎi zhōu, fù fèng cí. zú, nián wǔ shí liù. cháng zhù dù fǔ shī, yǒu wén jí wǔ shí juǎn.
鲍由,字钦止,处州龙泉人。举进士。尝从王安石学,又亲炙苏轼,故其文汪洋闳肆,诗尤高妙。徽宗召对,除工部员外郎,居无何,以不合去,责监泗州转般仓。历河东、福建路常平、广西、淮南转运判官,复召为郎。以言者罢,提点元封观。起知明州,又知海州,复奉祠。卒,年五十六。尝注杜甫诗,有文集五十卷。
huáng bó sī, zì cháng ruì, qí yuǎn zǔ zì guāng zhōu gù shǐ xǐ mǐn, wèi shào wǔ rén. zǔ lǚ, zī zhèng diàn dà xué shì. fù yīng qiú, ráo zhōu sī lù. bó sī tǐ ruò, rú bù shèng yī, fēng yùn sǎ luò, piāo piāo yǒu líng yún yì. zì yòu jǐng mǐn, bù hǎo nòng, rì sòng shū qiān yú yán. měi tīng lǚ jiǎng jīng shǐ, tuì yǔ tā ér yán, wú yí wù zhě. cháng mèng kǒng què jí yú tíng, jué ér fù zhī, cí cǎi shén lì. yǐ lǚ rèn wèi jiǎ chéng wù láng. fǔ guān, rù tài xué, xiào yì lǚ zhàn shàng yóu. lǚ jiāng yǐ ēn lì zòu zēng zhì, bó sī gù cí, lǚ yì qí zhī. yuán fú sān nián, jìn shì gāo děng, diào cí zhōu sī fǎ cān jūn, jiǔ bù rèn, gǎi tōng zhōu sī hù. dīng nèi jiān, fú chú, chú hé nán fǔ hù cáo cān jūn, zhì jù bù láo ér bàn. zhì mǎn, liú shǒu dèng xún wǔ pì zhī yòu jūn xún yuàn.
黄伯思,字长睿,其远祖自光州固始徙闽,为邵武人。祖履,资政殿大学士。父应求,饶州司录。伯思体弱,如不胜衣,风韵洒落,飘飘有凌云意。自幼警敏,不好弄,日诵书千余言。每听履讲经史,退与他儿言,无遗误者。尝梦孔雀集于庭,觉而赋之,词采甚丽。以履任为假承务郎。甫冠,入太学,校艺屡占上游。履将以恩例奏增秩,伯思固辞,履益奇之。元符三年,进士高等,调磁州司法参军,久不任,改通州司户。丁内艰,服除,除河南府户曹参军,治剧不劳而办。秩满,留守邓洵武辟知右军巡院。
bó sī hào gǔ wén qí zì, luò xià gōng qīng jiā shāng zhōu qín hàn yí qì kuǎn zhì, yán jiū zì huà tǐ zhì, xī néng biàn zhèng shì fēi, dào qí běn mò, suì yǐ gǔ wén míng jiā, fán zì shū tǎo lùn bèi jǐn. chū, chún huà zhōng bó qiú gǔ fǎ shū, mìng dài zhào wáng zhù xù zhèng fǎ tiè, bó sī bìng qí guāi wěi páng zá, kǎo yǐn zǎi jí, xián yǒu yī jù, zuò kān wù èr juǎn. yóu shì zhuàn lì zhèng xíng cǎo zhāng cǎo fēi bái jiē zhì miào jué, dé qí chǐ dú zhě, duō cáng jǔ.
伯思好古文奇字,洛下公卿家商、周、秦、汉彝器款识,研究字画体制,悉能辨正是非,道其本末,遂以古文名家,凡字书讨论备尽。初,淳化中博求古法书,命待诏王著续正法帖,伯思病其乖伪庞杂,考引载籍,咸有依据,作《刊误》二卷。由是篆、隶、正、行、草、章草、飞白皆至妙绝,得其尺牍者,多藏弆。
yòu èr nián, chú xiáng dìng jiǔ yù tú zhì suǒ biān xiū guān jiān liù diǎn jiǎn yuè wén zì, gǎi jīng zhì. xún jiān hù chóng ēn tài hòu yuán líng shǐ sī, zhǎng guǎn jiān zòu. yǐ xiū shū ēn, shēng cháo liè, zhuó mì shū shěng jiào shū láng. wèi jǐ, qiān mì shū láng. zòng guān cè fǔ cáng shū, zhì wàng qǐn shí, zì liù jīng jí lì dài shǐ shū zhū zǐ bǎi jiā tiān guān dì lǐ lǜ lì bǔ shì zhī shuō wú bù jīng yì. fán zhào jiǎng míng qián shì diǎn zhāng wén wù jí gǔ qì kǎo dìng zhēn yàn, yǐ sù xué yù wén, yì lùn fā míng jū duō, guǎn gé zhū gōng zì yǐ wéi bù jí yě. yú zài kǎo, dīng wài jiān, sù bào léi zhài, yīn sàng yóu shén. fú chú, fù jiù zhí.
又二年,除详定《九域图志》所编修官兼《六典》检阅文字,改京秩。寻监护崇恩太后园陵使司,掌管笺奏。以修书恩,升朝列,擢秘书省校书郎。未几,迁秘书郎。纵观册府藏书,至忘寝食,自《六经》及历代史书、诸子百家、天官地理、律历卜筮之说无不精诣。凡诏讲明前世典章文物、集古器考定真赝,以素学与闻,议论发明居多,馆阁诸公自以为不及也。逾再考,丁外艰,宿抱羸瘵,因丧尤甚。服除,复旧职。
bó sī pō hǎo dào jiā, zì hào yún lín zi, bié zì xiāo bīn. jí zhì jīng, mèng rén gào yuē:" zi fēi jiǔ rén jiān, shàng dì yǒu mìng diǎn sī wén hàn." jué ér shū zhī. bù yú yuè, yǐ zhèng hé bā nián zú, nián sì shí. bó sī xué wèn mù yáng xióng, shī mù lǐ bái, wén mù liǔ zōng yuán. yǒu wén jí wǔ shí juǎn yì sāo yī juàn.
伯思颇好道家,自号云林子,别字霄宾。及至京,梦人告曰:"子非久人间,上帝有命典司文翰。"觉而书之。不逾月,以政和八年卒,年四十。伯思学问慕扬雄,诗慕李白,文慕柳宗元。有文集五十卷、《翼骚》一卷。
èr zi: zhào, yòu xuān jiào láng jīng hú nán lù ān fǔ sī shū xiě jī yí wén zì yán nǎi, yòu cóng shì láng fú zhōu huái ān wèi, póu bó sī píng rì yì lùn tí bá wèi dōng guān yú lùn sān juǎn.
二子:诏,右宣教郎、荆湖南路安抚司书写机宜文字;讠乃,右从事郎、福州怀安尉,裒伯思平日议论题跋为《东观余论》三卷。