yǐn yì zhōng
◎隱逸中
wáng qiáo zhāng yù huáng xī zhōu qǐ míng dài yuān chén liè sūn móu liú yì jiāng qián lián shù zhāng chá yú rǔ shàng yáng xiào běn dèng kǎo fǔ yǔ wén zhī shào wú yīng sōng jiāng yú wēng dù shēng shùn chāng shān rén nán ān wēng zhāng jǔ
○王樵 張愈 黃晞 周啟明 代淵 陳烈 孫侔 劉易 姜潛 連庶 章詧 俞汝尚 陽孝本 鄧考甫 宇文之邵 吳瑛 松江漁翁 杜生 順昌山人南安翁 張舉
wáng qiáo, zì jiān wàng, zī zhōu zī chuān rén. jū xiàn běi zǐ tóng shān. bó tōng qún shū, bù zhì zhāng jù, yóu shàn kǎo yì. yǔ jiǎ tóng lǐ guān qí míng, xué zhě duō cóng zhī. xián píng zhōng, qì dān yóu qí dù hé, jǔ jiā bèi lüè. qiáo jí qì qī, tǐng shēn rù qì dān fǎng fù mǔ, lěi nián bù huò, hái dōng shān. kè mù zhāo hún yǐ zàng, lì cí huà xiàng, shì zhī rú shēng, fú sàng liù nián, āi dòng xíng lù. yòu wèi shǔ zhī zūn zhě cì dì chéng fú, běi wàng tàn yuē:" shēn shì rú cǐ, zì bǐ yú rén kě hū!" suì yǔ sú jué, zì chēng zhuì shì wēng, wéi yǐ lùn bīng jī jiàn wèi shì. yī lǘ fù zhuāng, tú bù qiān lǐ, wǎn nián lǚ yóu sāi xià. huà cè gàn hé chéng jǔ gěng wàng, qiú miè liáo fù chóu, bù yòng. nǎi yú chéng dōng nán yú lèi zhuān zì huán, wèi zhī" jiǎn shì". míng qí mén yuē:" tiān shēng wáng qiáo, bó mìng guǎ zhì, cái bù jì shí, dào hào' zhuì shì'. shēng ér wèi shì, yǐ bèi bù yú, sǐ zé cáng xíng, bù yú nǎi bèi." bìng gé, rù shì zì yǎn hù zú. zhì píng mò, zhí fāng láng zhōng xiàng zōng dào zhī zī zhōu, fǎng jiǎn shì, yǐ gòu wū wèi mín jū. dé qiáo shēng móu shì zi, nǎi zhī gǎi zàng. yīn ér jí qí dì fù zuò jiǎn shì jí cí táng, kè shí yǐ jì zhī.
王樵,字肩望,淄州淄川人。居縣北梓桐山。博通群書,不治章句,尤善考《易》。與賈同、李冠齊名,學者多從之。咸平中,契丹游騎度河,舉家被掠。樵即棄妻,挺身入契丹訪父母,累年不獲,還東山。刻木招魂以葬,立祠畫像,事之如生,服喪六年,哀動行路。又為屬之尊者次第成服,北望嘆曰:"身世如此,自比於人可乎!"遂與俗絕,自稱贅世翁,唯以論兵擊劍為事。一驢負裝,徒步千里,晚年屢游塞下。畫策干何承矩、耿望,求滅遼復仇,不用。乃於城東南隅累磚自環,謂之"繭室"。銘其門曰:"天生王樵,薄命寡智,材不濟時,道號'贅世'。生而為室,以備不虞,死則藏形,不虞乃備。"病革,入室自掩戶卒。治平末,職方郎中向宗道知淄州,訪繭室,已構屋為民居。得樵甥牟氏子,乃知改葬。因而即其地復作繭室及祠堂,刻石以記之。
zhāng yù zì shǎo yú, yì zhōu pí rén, qí xiān zì hé dōng xǐ. yù juàn wěi yǒu dà zhì, yóu xué sì fāng, lǚ jǔ bù dì. bǎo yuán chū, shàng shū yán biān shì, qǐng shǐ qì dān, lìng wài yí xiāng gōng, yǐ wán zhōng guó zhī shì, qí lùn shén zhuàng. yòng shǐ zhě jiàn, chú shì mì shū shěng xiào shū láng, yuàn yǐ shòu fù xiǎn zhōng ér yǐn yú jiā. wén yàn bó zhì shǔ, wèi zhì qīng chéng shān bái yún xī dù guāng tíng gù jū yǐ chù zhī. dīng nèi jiān, yán lào bù rù kǒu. zài qī, zhí suǒ chí liǔ zhàng yú mù, hū shēng zhī yè, hòu hé bào. liù zhào bù yīng. xǐ yì qí. lè shān shuǐ, yù yǒu xìng, suī shù qiān lǐ zhé jǐn shì wǎng. suì fú xiāng yuán, guān zhè jiāng, shēng luó fú, rù jiǔ yí, mǎi shí zài hè yǐ guī. dù mén zhe shū, wèi jiù, zú.
張愈字少愚,益州郫人,其先自河東徙。愈雋偉有大志,遊學四方,屢舉不第。寶元初,上書言邊事,請使契丹,令外夷相攻,以完中國之勢,其論甚壯。用使者薦,除試秘書省校書郎,願以授父顯忠而隱於家。文彥博治蜀,為置青城山白雲溪杜光庭故居以處之。丁內艱,鹽酪不入口。再期,植所持柳杖於墓,忽生枝葉,後合抱。六召不應。喜奕棋。樂山水,遇有興,雖數千里輒盡室往。遂浮湘、沅,觀浙江,升羅浮,入九疑,買石載鶴以歸。杜門著書,未就,卒。
qī pú shì míng zhī, xián ér yǒu wén, wèi zhī lěi yuē:" gāo shì wǎng gǔ, zhé shì shí yīn, shī jí qín hàn, yú liè fēn yūn. tǐng shēng yīng jié, zhuō ěr yì qún, shú wèi jīn shì, yì yǒu qí rén. qí rén yī hé? bái yún yǐn jūn. cháng yuē zhàng fū, qū shì bù ǒu, shì fēi qí zhì, lù bù kě gǒu, yíng yíng mò tú, fēi wú suǒ shǒu. wú shēng yǒu yá, shǎo shí duō jiān, qióng yì zì gù, kùn yì bù diān. bù guì rén jué, zhī mìng lè tiān, tuō zān sàn fā, mián yún tīng quán. yǒu fēng qiān rèn, yǒu xī shù qū, guǎng chéng yí zhǐ, wú xìng gāo zhú. shū shí tōng jìng, yī lín jià wū, mí lù tóng qún, zhòu yóu yè xī. lǐng yuè pò yún, qiū lín sǎ zhú, qīng yì hé qióng, zhēn xīn zì dé, fàng yán yí lǜ, hé róng hé rǔ? mèng chūn gǎn jí, bì hù bù chū, qǐ qī suì wǎng, yīng biāo yǒng gé. shū cí gěng yē, huī tì wán lán, rén shuí wú sǐ, xī hū cái xián. yǐ yǐ wú rén, wū hū āi zāi!"
妻蒲氏名芝,賢而有文,為之誄曰:"高視往古,哲士實殷,施及秦、漢,餘烈氛氳。挺生英傑,卓爾逸群,孰謂今世,亦有其人。其人伊何?白雲隱君。嘗曰丈夫,趨世不偶,仕非其志,祿不可苟,營營末途,非吾所守。吾生有涯,少實多艱,窮亦自固,困亦不顛。不貴人爵,知命樂天,脫簪散發,眠雲聽泉。有峰千仞,有溪數曲,廣成遺趾,吳興高躅。疏石通逕,依林架屋,麋鹿同群,晝游夜息。嶺月破雲,秋霖灑竹,清意何窮,真心自得,放言遺慮,何榮何辱?孟春感疾,閉戶不出,豈期遂往,英標永隔。抒詞哽噎,揮涕汍瀾,人誰無死,惜乎材賢。已矣吾人,嗚呼哀哉!"
huáng xī, zì jǐng wēi, jiàn ān rén. shǎo tōng jīng, jù shū shù qiān juǎn, xué zhě duō cóng zhī yóu, zì hào áo yú zi. zhe xū xī suǒ wēi lùn shí juǎn, yǐ wèi áo yú zhě niè wù zhī míng, xū xī zhě tàn shēng, suǒ wēi zhě shù cí yě. shí jiè zài tài xué, qiǎn zhū shēng yǐ lǐ pìn zhào, xī zǒu nì lín jiā bù chū. shū mì shǐ hán qí biǎo jiàn zhī, yǐ wèi tài xué zhù jiào zhì shì. shòu mìng yī xī zú.
黃晞,字景微,建安人。少通經,聚書數千卷,學者多從之游,自號聱隅子。著《歔欷瑣微論》十卷,以謂聱隅者枿物之名,歔欷者嘆聲,瑣微者述辭也。石介在太學,遣諸生以禮聘召,晞走匿鄰家不出。樞密使韓琦表薦之,以為太學助教致仕。受命一夕卒。
zhōu qǐ míng zì zhāo huí, qí xiān jīn líng rén, hòu zhàn jí chù zhōu. chū yǐ shū yè hàn lín xué shì yáng yì, yì xié yǐ shì tóng liè, dà jiàn tàn shǎng, zì shì zhī míng. sì jǔ jìn shì jiē dì yī. jǐng dé zhōng, jǔ xián liáng fāng zhèng kē, jì zhào, huì dōng fēng tài shān, yán zhě wèi cǐ kē běn yīn zāi yì fǎng zhí yán, fēi tài píng shì, suì bào bà. yú shì guī, jiào dì zǐ bǎi yú rén, bù fù yǒu shì jìn yì, lǐ rén chēng wèi chù shì. zhuǎn yùn shǐ chén yáo zuǒ biǎo qí xíng yì yú cháo, cì sù bó. rén zōng jí wèi, chú shì zhù jiào, jiù jiā lǐn gěi. jiǔ zhī, tè qiān mì shū shěng mì shū láng. gǎi tài cháng chéng, zú. qǐ míng dǔ xué, cáng shū shù qiān juǎn, duō shǒu zì chuán xiě, ér néng kǒu sòng zhī. yǒu gǔ lǜ shī fù jiān qǐ zá wén qiān liù bǎi yú piān.
周啟明字昭回,其先金陵人,後占籍處州。初以書謁翰林學士楊億,億攜以示同列,大見嘆賞,自是知名。四舉進士皆第一。景德中,舉賢良方正科,既召,會東封泰山,言者謂此科本因災異訪直言,非太平事,遂報罷。於是歸,教弟子百餘人,不復有仕進意,里人稱為處士。轉運使陳堯佐表其行義於朝,賜粟帛。仁宗即位,除試助教,就加廩給。久之,特遷秘書省秘書郎。改太常丞,卒。啟明篤學,藏書數千卷,多手自傳寫,而能口誦之。有古律詩、賦、箋、啟、雜文千六百餘篇。
dài yuān, zì yùn zhī, běn dài zhōu rén. táng mò, bì dì dǎo jiāng, jiā shì wèi lì, yǒu yīn dé. yuān xìng jiǎn jié, shì qīn yǐ xiào wén. shòu xué yú lǐ tián zhāng dá. nián sì shí, xiāng rén gèng quàn, jǔ jìn shì jiǎ kē, dé qīng shuǐ zhǔ bù. tàn yuē:" lù bù jí qīn, hé suǒ wèi yé?" hái jiā jiào shòu, zuò xí cháng mǎn. ān fǔ shǐ jǔ fèng zhōu tuán liàn tuī guān, bù jiù. zhī yì zhōu yáng rì yán yòu jiàn zhī, suì yǐ tài zǐ zhōng yǔn zhì shì. xiè jué zhū shēng, zhe zhōu yì zhǐ yào lǎo fó zá shuō shù shí piān. tián kuàng shàng qí shū, zì tài cháng chéng gǎi cí bù yuán wài láng. wǎn nián rì cài shí, jīn hè shān shuǐ jiān, zì hào xū yī zi. zhǎng lì suì shí zhì wèn, dàn rán yǔ duì, lüè bù jí sī. jiā yòu èr nián jiǔ yuè, yǒu jí, zhào shù shì zé rì, yún" bǐng shēn jí", hàn zhī, shì rì mù yù ér jué.
代淵,字蘊之,本代州人。唐末,避地導江,家世為吏,有陰德。淵性簡潔,事親以孝聞。受學於李畋、張達。年四十,鄉人更勸,舉進士甲科,得清水主簿。嘆曰:"祿不及親,何所為耶?"還家教授,坐席常滿。安撫使舉鳳州團練推官,不就。知益州楊日嚴又薦之,遂以太子中允致仕。謝絕諸生,著《周易旨要》、《老佛雜說》數十篇。田況上其書,自太常丞改祠部員外郎。晚年日菜食,巾褐山水間,自號虛一子。長吏歲時致問,澹然與對,略不及私。嘉祐二年九月,有疾,召術士擇日,雲"丙申吉",頷之,是日沐浴而絕。
chén liè zì jì cí, fú zhōu hòu guān rén. xìng jiè pì, dǔ yú xiào yǒu. jū qīn sàng, sháo yǐn bù rù yú kǒu wǔ rì, zì zhuàng jí lǎo, fèng shì rú shēng. xué xíng duān chì, dòng zūn gǔ lǐ, píng jū zhōng rì bù yán, yù tóng pú rú duì bīn kè. lǐ zhōng rén jìng zhī, guān hūn sàng jì, qǐng ér hòu xíng. cóng xué zhě cháng shù bǎi. xián fù xiōng xùn zǐ dì, bì jǔ liè yán xíng yǐ shì zhī.
陳烈字季慈,福州候官人。性介僻,篤於孝友。居親喪,勺飲不入於口五日,自壯及老,奉事如生。學行端飭,動遵古禮,平居終日不言,御童僕如對賓客。里中人敬之,冠昏喪祭,請而後行。從學者常數百。賢父兄訓子弟,必舉烈言行以示之。
cháng yǐ xiāng jiàn shì jīng shī bù lì, jí bà jǔ. huò miǎn zhī qiú shì, zé yuē:" yī yǐn shǒu dào, chéng tāng sān pìn yǐ bì lǚ wàng jì lǎo, wén wáng zài zhī jù guī. jīn tiān zǐ rén shèng hǎo xián, yǒu tāng wén zhī xīn, qǐ wú xiān jué rú yī lǚ zhě hū?" rén zōng lǚ zhào zhī, bù qǐ. rén wèn qí gù, yīng yuē:" wú xué wèi chéng yě." gōng qīng dài fū jùn shǒu xiāng lǎo jiāo zhāng chēng qí xián. jiā yòu zhōng, yǐ wèi běn zhōu jiào shòu, ōu yáng xiū yòu yán zhī, zhào wèi guó zi zhí jiǎng, jiē bù bài.
嘗以鄉薦試京師不利,即罷舉。或勉之求仕,則曰:"伊尹守道,成湯三聘以幣;呂望既老,文王載之俱歸。今天子仁聖好賢,有湯、文之心,豈無先覺如伊、呂者乎?"仁宗屢詔之,不起。人問其故,應曰:"吾學未成也。"公卿大夫、郡守、鄉老交章稱其賢。嘉祐中,以為本州教授,歐陽修又言之,召為國子直講,皆不拜。
yǐ ér fú jiàn tí xíng wáng táo yán qí wèi qī lín shì suǒ sòng, yīn dǐ liè tān zhà, qǐ duó suǒ shòu ēn. sī mǎ guāng wèi jiàn guān, lǜ tóng liè zhēng yuē:" chén děng měi huàn shì wú míng jiǎn, gù jǔ liè yǐ lì fēng sú. liè píng shēng cāo shǒu, chū yú chéng shí, suī yǒu yū kuò bù hé zhōng dào, yóu wèi shǒu jié zhī shì, dāng bǎo ér quán zhī. ruò fú fù bù xiāng xié, zé tīng zhī lí jué, wú shǐ jié xíng zhī shì wèi héng rǔ suǒ cuò." táo shuō suì bù xíng.
已而福建提刑王陶言其為妻林氏所訟,因詆烈貪詐,乞奪所受恩。司馬光為諫官,率同列爭曰:"臣等每患士無名檢,故舉烈以厲風俗。烈平生操守,出於誠實,雖有迂闊不合中道,猶為守節之士,當保而全之。若夫婦不相諧,則聽之離絕,毋使節行之士為橫辱所挫。"陶說遂不行。
yuán yòu chū, bù shǐ zhě shēn jiàn zhī, zhào cóng qí shàng, yǐ xuān dé láng zhì shì. míng nián, fù jiào shòu běn zhōu. zài zhí bù shòu lǐn fèng, xiāng lǐ wèn yí sī háo wú suǒ shòu jiā zū yǒu yú, zé tuī yǐ jì pín fá. zú, nián qī shí liù.
元祐初,部使者申薦之,詔從其尚,以宣德郎致仕。明年,復教授本州。在職不受廩奉,鄉里問遺絲毫無所受;家租有餘,則推以濟貧乏。卒,年七十六。
sūn móu, zì shǎo shù, yǔ wáng ān shí céng gǒng yóu, míng qīng yī shí. zǎo gū, shì mǔ jǐn xiào. zhì yú lù yǎng, gù lǚ jǔ jìn shì. jí mǔ bìng gé, zì shì zhōng shēn bù qiú shì. kè jū jiāng huái jiān, shì dài fū jìng wèi zhī.
孫侔,字少述,與王安石、曾鞏游,名傾一時。早孤,事母盡孝。志於祿養,故屢舉進士。及母病革,自誓終身不求仕。客居江、淮間,士大夫敬畏之。
liú chǎng zhī yáng zhōu, yán qí xiào dì zhōng xìn, zú yǐ fú shì jiǎo sú, qiú zhī cháo tíng, lǚ gōng zhe wáng ān shí zhī liú yě. zhào yǐ wèi yáng zhōu jiào shòu, cí. chǎng shǒu yǒng xìng, pì rù mù fǔ, yì cí. yīng zōng shí, shěn gòu jí wáng táo hán wéi lián jiàn zhī, shòu zhōng wǔ jūn tuī guān cháng zhōu tuī guān, jiē bù fù.
劉敞知揚州,言其孝弟忠信,足以扶世矯俗,求之朝廷,呂公著、王安石之流也。詔以為揚州教授,辭。敞守永興,辟入幕府,亦辭。英宗時,沈遘及王陶、韓維連薦之,授忠武軍推官、常州推官,皆不赴。
shǎo yǔ ān shí yǒu shàn, ān shí wèi xiāng, guò zhēn zhōu yǔ xiāng jiàn, móu dài zhī rú bù yī jiāo. zú, nián liù shí liù.
少與安石友善,安石為相,過真州與相見,侔待之如布衣交。卒,年六十六。
chū, wáng huí wáng lìng cháng zhì yǔ móu jiē yǒu shèng míng, huí lìng bù shòu, zhì wèi yǐn bù jìng, wéi móu yǐ bù shì shǐ zhōng.
初,王回、王令、常秩與侔皆有盛名,回、令不壽,秩為隱不竟,唯侔以不仕始終。
liú yì, xīn zhōu rén. xìng jiè liè, bó xué hào gǔ, xǐ tán bīng. hán qí zhī dìng zhōu, shàng qí suǒ zhe chūn qiū lùn, shòu tài xué zhù jiào bīng zhōu zhōu xué shuō shū. bù néng qū zhì shì jìn, yù jū yú guó zhī lú shì, xí pì gǔ shù. zhào biàn fù jiàn qí xíng yì, cì hào tuì ān chù shì. yì zuò shī, qí měi wèi shū zhī shí, huò bù kě qí yì zhé dí qù, qí yì zài shū zhī. yǐn zhū shuài wèi, yán zhì zūn lǐ, dí qīng dài zhū, yù zhī yì hòu. zhì píng mò, zú, qí zuò wén jì zhī yún:" gāng jiè zhī xìng, tiān xià néng hé zhě yǒu jǐ? yuān yuán zhī xué, gǔ rén bú dào zhě shén duō." qí jìng zhī rú cǐ. xī níng chá fǎng dìng hù yì, zhào yì jiā yòng chù shì rú qī pǐn ēn, dé jiǎn bàn, shì yōu lǐ yún.
劉易,忻州人。性介烈,博學好古,喜談兵。韓琦知定州,上其所著《春秋論》,授太學助教、并州州學說書。不能屈志仕進,寓居於虢之盧氏,習辟穀術。趙抃復薦其行誼,賜號退安處士。易作詩,琦每為書之石,或不可其意輒滌去,琦亦再書之。尹洙帥渭,延致尊禮,狄青代洙,遇之亦厚。治平末,卒,琦作文祭之云:"剛介之性,天下能合者有幾?淵源之學,古人不到者甚多。"其敬之如此。熙寧察訪定戶役,詔易家用處士如七品恩,得減半,示優禮雲。
jiāng qián, zì zhì zhī, yǎn zhōu fèng fú rén. cóng sūn fù xué chūn qiū. yòng tián kuàng jǔ zhào shì xué shì yuàn, wèi míng zhōu lù shì cān jūn. yǐ mǔ sī xiāng qiú zhì shì, chì guò mén xià, zhī fēng bó sī wú kuí fēng hái zhī, ér yǔ hán jiàng gòng shàng zhāng yǐ jiàn, xǐ yǎn zhōu lù shì cān jūn. cóng kuí pì yùn zhōu jiào shòu, kuí shēng táng bài qí mǔ, yòu jiàn wèi guó zi zhí jiǎng hán wáng gōng bàn dú. yè zōng zhèng yǔn bì, lì yǐn qū tíng, qián bù dá, hū mǎ yù qù, suì yǐ kè lǐ jiàn.
姜潛,字至之,兗州奉符人。從孫復學《春秋》。用田況舉召試學士院,為明州錄事參軍。以母思鄉求致仕,敕過門下,知封駁司吳奎封還之,而與韓絳共上章以薦,徙兗州錄事參軍。從奎辟鄆州教授,奎升堂拜其母,又薦為國子直講、韓王宮伴讀。謁宗正允弼,吏引趨庭,潛不答,呼馬欲去,遂以客禮見。
xī níng chū, zhào jǔ xuǎn rén yān zhì zhě yǔ jīng guān fán sān shí qī rén, qián zài xuǎn zhōng. shén zōng wén qí xián, zhào duì yán hé diàn, fǎng yǐ zhì dào hé yǐ zhì zhī, duì yuē:" yǒu yáo shùn èr diǎn zài, gù bì xià zhì zhī zhī dào hé rú." zhī chén liú xiàn, zhì shù yuè, qīng miáo lìng xià, qián chū qián, bǎng qí lìng yú xiàn mén, yǐ, xǐ zhī xiāng luò, gè sān rì wú yīng zhě. suì chè bǎng fù lì yuē:" mín bù yuàn yǐ!" qián yǐ shì dú dé bù sàn. sī nóng kāi fēng yí qián jǔ gé, gè shǐ qí shǔ lái yàn, jiē rú lìng. ér tiáo lì sī hé xiáng fú zhù sàn qīng miáo qián, qián zhī qiě bù miǎn, yí jí qù, xiàn rén yì fǔ qǐng liú zhī, bù dé. jiā jū zú, nián liù shí liù.
熙寧初,詔舉選人淹滯者與京官凡三十七人,潛在選中。神宗聞其賢,召對延和殿,訪以治道何以致之,對曰:"有《堯》、《舜》二《典》在,顧陛下致之之道何如。"知陳留縣,至數月,青苗令下,潛出錢,榜其令於縣門,已,徙之鄉落,各三日無應者。遂撤榜付吏曰:"民不願矣!"錢以是獨得不散。司農、開封疑潛沮格,各使其屬來驗,皆如令。而條例司劾祥符住散青苗錢,潛知且不免,移疾去,縣人詣府請留之,不得。家居卒,年六十六。
lián shù zì jū xī, ān zhōu yīng shān rén. jǔ jìn shì, diào shāng shuǐ wèi shòu chūn lìng. xìng xué, zūn lǐ xiù mín, yǐ quàn qí sú kāi bīn huái tián qiān qǐng, xiàn dà zhì. huái nán wáng jiù lěi zài shān jiān, huì dà shuǐ, zhōu shǒu yì qǔ qí pì wèi chéng, shù yuē:" gōng shǐ wǔ yī chuán bǎi shì, cáng yú wáng fǔ, fēi wèi bì kě yòng, gài yǐ gǔ zhī wù chuán yú jīn, shàng yǒu diǎn xíng yě." lěi yīn shì de cún. yǐ mǔ lǎo qǐ jiān chén zhōu shuì. cháng sòng kè chū běi mén, jiàn rì xī fēng chén, ér guān gài chōng chōng bù yǐ, kǎi rán yǒu gǎn, jí rì qiú fēn sī guī. jiǔ zhī, hàn lín xué shì ōu yáng xiū lóng tú gé zhí xué shì zǔ wú zé yán shù wén xué xíng yì, yí zài tái gé. yǐ zhī kūn shān xiàn, cí bù xíng. lèi qiān zhí fāng yuán wài láng, zú.
連庶字居錫,安州應山人。舉進士,調商水尉、壽春令。興學,尊禮秀民,以勸其俗;開瀕淮田千頃,縣大治。淮南王舊壘在山間,會大水,州守議取其甓為城,庶曰:"弓矢舞衣傳百世,藏於王府,非為必可用,蓋以古之物傳於今,尚有典刑也。"壘因是得存。以母老乞監陳州稅。嘗送客出北門,見日西風塵,而冠蓋憧憧不已,慨然有感,即日求分司歸。久之,翰林學士歐陽修、龍圖閣直學士祖無擇言庶文學行義,宜在台閣。以知崑山縣,辭不行。累遷職方員外郎,卒。
shù shǐ yǔ dì xiáng zài xiāng lǐ, shí sòng jiāo xiōng dì ōu yáng xiū jiē yī zhī. jí èr sòng guì dá, bù kě qí zhì, tuì jū èr shí nián. shǒu dào hǎo xiū, fēi qí rén bù jiāo, fēi qí yì qiū háo bù kě wū yě. shù jì sǐ, sòng jiāo zhī sūn yì nián wèi yīng shān lìng, yuán yì rén zhī yì, zuò táng yú fǎ xìng sēng shè, huì èr sòng jí shù xiáng zhī xiàng cí shì zhī. xiáng yì dēng kē, mǐn yú zhèng shì, hào liáng lì, zhōng dōu guān láng zhōng.
庶始與弟庠在鄉里,時宋郊兄弟、歐陽修皆依之。及二宋貴達,不可其志,退居二十年。守道好修,非其人不交,非其義秋毫不可污也。庶既死,宋郊之孫義年為應山令,緣邑人之意,作堂於法興僧舍,繪二宋及庶、庠之像祠事之。庠亦登科,敏於政事,號良吏,終都官郎中。
zhāng chá zì, yǐn zhī, chéng dū shuāng liú rén. shǎo gū, jū yú xiōng sǎo, yǐ suǒ shì fù mǔ shì zhī. bó tōng jīng xué, yóu zhǎng yì tài xuán, zhe fā yǐn sān piān, míng yòng shī suǒ dào zhī fǎ, zhī yǐ shù yù dào zhī yòng sān mó jiǔ jù shǐ zhōng zhī biàn. shǔ shǒu jiǎng táng yáng chá zhāng fāng píng hé tán zhào biàn xián yǐ yì mín jiàn, yī cì sù bó, zài mìng zhōu zhù jiào, bù jiù. jiā yòu zhōng, cì hào chōng tuì chù shì. wáng sù shí wèi zhōu, yīn gèng qí suǒ jū zhī xiāng yuē chù shì, lǐ yuē tōng rú, fāng yuē chōng tuì. chá yóu shì yì yǐ dào zì yù, zūn shēng yǎng qì, yōu xǐ shì fēi yì bù yǐ náo qí xīn xíng.
章詧字,隱之,成都雙流人。少孤,鞠於兄嫂,以所事父母事之。博通經學,尤長《易》、《太玄》,著《發隱》三篇,明用蓍索道之法,知以數寓道之用、三摹九據始終之變。蜀守蔣堂、楊察、張方平、何郯、趙抃咸以逸民薦,一賜粟帛,再命州助教,不就。嘉祐中,賜號沖退處士。王素時為州,因更其所居之鄉曰處士,里曰通儒,坊曰沖退。詧由是益以道自裕,尊生養氣,憂喜、是非亦不以撓其心形。
cháng fǎng lǐ rén fàn bǎi lù, wèi yuē:" zi pì gǔ èr shí yú nián, jīn qiáng lì shàng zú, zi yì cháng zhī yǐ qì zhì jí zhī shuō hū?" bǎi lù yīn cóng kòu tài xuán, chá wèi jiě shù dà zhǐ, zài fù chī cí yuē:"' rén zhī suǒ hǎo ér bù zú zhě, shàn yě suǒ chǒu ér yǒu yú zhě, è yě. jūn zǐ néng qiáng qí suǒ bù zú, ér fú qí suǒ yǒu yú, tài xuán zhī dào jǐ yǐ.' cǐ zi yún rén yì zhī xīn, yǔ zhī yú tài xuán yě, shù sī ér yǐ. ruò kǔ qí sī, jiān qí yán, yū nì qí suǒ yǐ wèi shù ér wàng qí rén yì zhī dà, shì è zú yǐ yǔ fū dào zāi?" xī níng yuán nián, zú, nián qī shí liù. zi sì, yì hào gǔ xué, cháng yīng xíng yì dūn qiǎn zhào. réng shì yǒu yǐn dé, qí suǒ jū yóu cún.
嘗訪里人范百祿,謂曰:"子辟穀二十餘年,今強力尚足,子亦嘗知以氣治疾之說乎?"百祿因從扣《太玄》,詧為解述大旨,再復《摛》詞曰:"'人之所好而不足者,善也;所丑而有餘者,惡也。君子能強其所不足,而拂其所有餘,《太玄》之道幾矣。'此子云仁義之心,予之於《太玄》也,述斯而已。若苦其思,艱其言,迂溺其所以為數而忘其仁義之大,是惡足以語夫道哉?"熙寧元年,卒,年七十六。子祀,亦好古學,嘗應行義敦遣詔。仍世有隱德,其所居猶存。
yú rǔ shàng, zì tuì wēng, hú zhōu wū chéng rén. shǎo shí dú shū yú zhāng nán zhī kūn shān. wèi rén wēn wēn yǒu lǐ, yì lùn bù gǒu. bù kě yú yì, yǒu suǒ bù yán, yán zhī wèi cháng wàng yě. bù kěn liào lǐ shēng shì, bù yǐ pín fá náo qí huái, dàn yú shì lì. wén rén shàn yán shàn xíng, jì zhī bù wàng, shí shí wèi rén dào zhī. zhuó jìn shì dì, shè lì zhōu xiàn, wú shǎo yíng jìn qǔ zhī xīn. cháng zhī dǎo jiāng xiàn, xīn fán lìng zú, shǐ zhě shǐ chéng qí fá, jiāng zī yǐ gōng tián, cí, bù xǔ, zhì zé xī yǐ zhōu jiù lìng zhī jiā. xī níng chū, qiān shū jiàn nán xī chuān pàn guān. zhào biàn shǒu shǔ, yǐ jiǎn jìng wèi zhì, měi dàn tuì zuò biàn zhāi, zhū lì mò gǎn zhì, wéi rǔ shàng lái zhé pái tà jìng rù, xiāng duì qīng tán jìng mù.
俞汝尚,字退翁,湖州烏程人。少時讀書於鄣南之崑山。為人溫溫有禮,議論不苟。不可於意,有所不言,言之未嘗妄也。不肯料理生事,不以貧乏撓其懷,淡於勢利。聞人善言善行,記之不忘,時時為人道之。擢進士第,涉歷州縣,無少營進取之心。嘗知導江縣,新繁令卒,使者使承其乏,將資以公田,辭,不許,至則悉以周舊令之家。熙寧初,簽書劍南西川判官。趙抃守蜀,以簡靜為治,每旦退坐便齋,諸吏莫敢至,唯汝尚來輒排闥徑入,相對清談竟暮。
wáng ān shí dāng guó, huàn yī shí gù lǎo bù tóng jǐ, huò yán rǔ shàng qīng wàng, kě zhì zhī yù shǐ, shǐ yǐ cì dàn jī. yì zhào yì jīng shī, jì zhī suǒ yǐ jiàn yòng yì, lì cí, zhāng zài shàng dé miǎn. qīn gù yǒu zé yǐ bù néng yǔ zi sūn wèi dì zhě, rǔ shàng xiào yuē:" shì nǎi suǒ yǐ wèi qí dì yě." hái jiā kǔ pín, wèi néng wàng lù yǎng. yòu cóng zhào biàn yú qīng zhōu, suì yǐ tún tián láng zhōng zhì shì. sū shì sū zhé sūn jué lǐ cháng jiē fù shī wén tàn měi zhī.
王安石當國,患一時故老不同己,或言汝尚清望,可置之御史,使以次彈擊。驛召詣京師,既知所以薦用意,力辭,章再上得免。親故有責以不能與子孫為地者,汝尚笑曰:"是乃所以為其地也。"還家苦貧,未能忘祿養。又從趙抃於青州,遂以屯田郎中致仕。蘇軾、蘇轍、孫覺、李常皆賦詩文嘆美之。
yōu yóu shù nián, dāng liù yuè cú shǔ, qǐn shì bù kě jū, chū shě yú mén, qī huáng jiù shì zhī, rǔ shàng yuē:" rén shēng qī shí zhě xī, wú yǔ fū rén jiē guò zhī, kě yǐ xíng yǐ." qī yīng yuē:" rán zé wǒ xiān qù." hòu sān rì zú. rǔ shàng pǐ qí sàng, wèi zuò míng, zhào zhū zi gào yuē:" wú yì cóng cǐ shì yǐ." yǐn jǐ ér zhōng, xiāng qù cái shí rì. sūn móu, shào xìng zhōng fū wén gé zhí xué shì.
優遊數年,當六月徂暑,寢室不可居,出舍於門,妻黃就視之,汝尚曰:"人生七十者希,吾與夫人皆過之,可以行矣。"妻應曰:"然則我先去。"後三日卒。汝尚庀其喪,為作銘,召諸子告曰:"吾亦從此逝矣。"隱几而終,相去才十日。孫侔,紹興中敷文閣直學士。
yáng xiào běn, zì xíng xiān, qián zhōu gàn rén. xué bó xíng gāo, yǐn yú chéng xī tōng tiān yán. sū sòng pú zōng mèng jiē yǐ shān lín tè qǐ jiàn zhī. sū shì zì hǎi wài guī, guò ér ài yān, hào zhī yuē yù yán jū shì. cháng zhí zào qí shì, zhī qí bù qǔ, xì yǐ wèi yuán dé xiù zhī liú. xiào běn zì yán wèi yáng chéng zhī yì, gù shì shī yǒu yún:" zhòng wèi yuán dé xiù, zì chēng yáng dào zhōu." jiā zhī yě. yǐn dùn èr shí nián, yī shí míng shì duō cóng zhī yóu. chóng níng zhōng, jǔ bā háng, jiě hè wèi guó zi lù, zài zhuǎn bó shì. yǐ zhí mì gé guī, zú, nián bā shí sì.
陽孝本,字行先,虔州贛人。學博行高,隱於城西通天岩。蘇頌、蒲宗孟皆以山林特起薦之。蘇軾自海外歸,過而愛焉,號之曰玉岩居士。嘗直造其室,知其不娶,戲以為元德秀之流。孝本自言為陽城之裔,故軾詩有云:"眾謂元德秀,自稱陽道州。"嘉之也。隱遁二十年,一時名士多從之游。崇寧中,舉八行,解褐為國子錄,再轉博士。以直秘閣歸,卒,年八十四。
dèng kǎo fǔ, zì chéng zhī, lín chuān rén. dì jìn shì, lì chén liú wèi wàn zài yǒng míng lìng zhī shàng ráo xiàn, jī guān fèng yì láng, tí diǎn kāi fēng fǔ jiè hé qú, zuò shì qù guān, suì bì hù zhe shū, bù fù yán shì.
鄧考甫,字成之,臨川人。第進士,歷陳留尉、萬載永明令、知上饒縣,積官奉議郎,提點開封府界河渠,坐事去官,遂閉戶著書,不復言仕。
yuán fú mò, zhào qiú zhí yán. kǎo fǔ nián bā shí yī, shàng shū yún:" luàn tiān xià zhě, xīn fǎ yě, mò liú zhī huò, jiāng bù kě shèng yán. jīn yí yǐ shí gèng huà, chún fǎ zǔ zōng." yīn lùn xī níng ér xià, quán chén dié qǐ, qī shì wù guó, lì zhǐ qí shì ér méi shù qí rén. cài jīng jí zhī, wèi wèi dǐ shàn zōng miào, xuē jí jī yún zhōu. chóng níng qù dǎng bēi, shì zhú chén, tóng lèi zhě wǔ shí sān rén, qí wǔ shí rén dé guī, wéi kǎo fǔ yǔ fàn róu zhōng fēng jué mín dú fǒu, suì zú yú yún. qiě sǐ, mìng yòu sūn míng shì zhí bǐ, kǒu zhàn bǎi yú yán, qí lüè yuē:" yǔ zì wèi shān zhōng zǎi xiàng, xū yǒu qí cái yě zì wèi wén chāng xiān shēng, xū yǒu qí cí yě. bù dé dà yòng yú shèng shì, yì wú hàn yān, gài yǒu tiān mìng ěr." suǒ lùn shù yǒu bo shì dà bǎo guī yī zhōu sù yùn yì mìng zá zhe tài píng cè yào děng, fán èr bǎi wǔ shí yú piān.
元符末,詔求直言。考甫年八十一,上書云:"亂天下者,新法也,末流之禍,將不可勝言。今宜以時更化,純法祖宗。"因論熙寧而下,權臣迭起,欺世誤國,歷指其事而枚數其人。蔡京嫉之,謂為詆訕宗廟,削籍羈筠州。崇寧去黨碑,釋逐臣,同類者五十三人,其五十人得歸,惟考甫與范柔中、封覺民獨否,遂卒於筠。且死,命幼孫名世執筆,口占百餘言,其略曰:"予自謂山中宰相,虛有其才也;自謂文昌先生,虛有其詞也。不得大用於盛世,亦無憾焉,蓋有天命爾。"所論述有《卜世大寶龜》、《伊周素蘊》、《義命雜著》、《太平策要》等,凡二百五十餘篇。
yǔ wén zhī shào, zì gōng nán, hàn zhōu mián zhú rén. jǔ jìn shì, wèi wén zhōu qǔ shuǐ lìng. zhuǎn yùn yǐ qīng jiān gāo qí jià, shǐ xiàn yù yú mín. zhī shào yán:" xiàn xià jiāng shàng shān, dì xiá rén pín, gēng zhě wáng jǐ, fāng suì jiǎn jī, qiāng yí shù rù kòu, bù kě fù kùn zhī yǐ qiú lì." yùn shǐ nù.
宇文之邵,字公南,漢州綿竹人。舉進士,為文州曲水令。轉運以輕縑高其價,使縣鬻於民。之邵言:"縣下江上山,地狹人貧,耕者亡幾,方歲儉飢,羌夷數入寇,不可復困之以求利。"運使怒。
huì shén zōng jí wèi qiú yán, nǎi shàng shū yuē:" tiān xià yī jiā yě. zǔ zōng chuàng yè shǒu chéng zhī fǎ jù zài. bì xià fāng jū liàng yīn, chǎn yú jiān nìng zhī rén píng fú wèi dòng, zhèng kě niàn wǔ shèng zhī gōng dé, cháng ruò zuǒ yòu qián hòu. jīng shī zhě, zhū xià zhī shì xiào, sú yí dūn hòu, ér wù xiān báo fú chǐ shì shàng. gōng qīng dài fū, mín zhī biǎo yě, yí yǐ míng jié zì lì, ér shì lì hé zá shì xiān. yuàn yǐ jié yì lián chǐ fēng dǎo zhī, shǐ rén zhī zì zhòng. qiān lǐ zhī jùn, yǒu lì wèi bì xìng, yǒu hài wèi bì chú zhě, zhuǎn yùn shǐ tí diǎn xíng yù zhì zhī yě. bǎi lǐ zhī yì, yǒu lì wèi bì xìng, yǒu hài wèi bì chú zhě, jùn zhì zhī yě. qián rì shè lìng, yīng zài gōng bū fù yī qiè juān chú, ér yǒu sī cāo zhī yì jí, dū zhī yù shén, shǐ shàng zé bù xià liú, ér xì mín yì kùn. rú zé xián cái yǐ wèi sān sī zhī guān, shāo jiǎ jùn xiàn yǐ quán, zé mín mò chú yǐ. rán hòu jiān fān zōu jué yǔ zhī shèng yǐ bǎo ān wài qī, kǎo táng dì jiǎo gōng zhī yì yǐ qīn mù jiǔ zú, xìng zhuì diǎn, bá zhì yān, yuǎn kuā pí, lái zhōng dǎng. fán suǒ jiàn zhì, bì yǔ dà chén gòng yì yǐ guǎng qí shàn, hào lìng wēi fú zé zhuān zhì zhī. rú cǐ, zé tiān xià zhī rén sī jiàn tài píng kě gǒng ér qí yě."
會神宗即位求言,乃上疏曰:"天下一家也。祖宗創業、守成之法具在。陛下方居諒陰,諂諛奸佞之人屏伏未動,正可念五聖之功德,常若左右前後。京師者,諸夏之視效,俗宜敦厚,而勿憸薄浮侈是尚。公卿大夫,民之表也,宜以名節自勵,而勢利合雜是先。願以節義廉恥風導之,使人知自重。千里之郡,有利未必興,有害未必除者,轉運使、提點刑獄制之也。百里之邑,有利未必興,有害未必除者,郡制之也。前日赦令,應在公逋負一切蠲除,而有司操之益急,督之愈甚,使上澤不下流,而細民益困。如擇賢才以為三司之官,稍假郡縣以權,則民瘼除矣。然後監番、棸、蹶、楀之盛以保安外戚,考《棠棣》、《角弓》之義以親睦九族,興墜典,拔滯淹,遠誇毗,來忠讜。凡所建置,必與大臣共議以廣其善,號令威福則專制之。如此,則天下之人思見太平可拱而俟也。"
shū zòu bù bào. kuì rán yuē:" wú bù kě shì yǐ." suì zhì shì, yǐ tài zǐ zhōng yǔn guī, shí nián wèi sì shí. zì qiáng yú xué, bù yì qí zhì, rì yǔ jiāo yǒu wèi jīng shǐ qín jiǔ zhī lè, tuì jū shí wǔ nián ér zhōng. sī mǎ guāng yuē:" wú wén zhì bù xíng, gù lù wèi rú zī zhū dào bù tóng, shì fù guì rú tǔ jiè. jīn yú zhī shào jiàn zhī yǐ." fàn zhèn yì yuē:" zhī shào wèi xià ér yán gāo, xué fù ér xíng dǔ, shǎo wǒ èr shí yī suì ér xiān wǒ guà guān, shǐ wú qiàn rán." qí wèi liǎng xián suǒ tuī shàng rú cǐ.
疏奏不報。喟然曰:"吾不可仕矣。"遂致仕,以太子中允歸,時年未四十。自強於學,不易其志,日與交友為經史琴酒之樂,退居十五年而終。司馬光曰:"吾聞志不行,顧祿位如錙銖;道不同,視富貴如土芥。今於之邵見之矣。"范鎮亦曰:"之邵位下而言高,學富而行篤,少我二十一歲而先我掛冠,使吾慊然。"其為兩賢所推尚如此。
wú yīng, zì dé rén, qí zhōu qí chūn rén. yǐ fù lóng tú gé xué shì zūn lù rèn bǔ tài miào zhāi láng, jiān xī jīng zhú mù wù, qiān shū huái nán pàn guān, tōng pàn chí zhōu huáng zhōu, zhī chēn zhōu, zhì yú bù yuán wài láng. zhì píng sān nián, guān mǎn rú jīng shī, nián sì shí liù, jí shàng shū qǐng zhì shì. gōng qīng dài fū zhī zhī zhě xiāng yǔ chū lì wǎn liú zhī, bù tīng, jiē tàn fú yǐ wèi bù kě jí, xiāng shuài fù shī yǐn jiàn yú dōu mén, suì guī.
吳瑛,字德仁,蘄州蘄春人。以父龍圖閣學士遵路任補太廟齋郎,監西京竹木務,簽書淮南判官,通判池州、黃州,知郴州,至虞部員外郎。治平三年,官滿如京師,年四十六,即上書請致仕。公卿大夫知之者相與出力挽留之,不聽,皆嘆服以為不可及,相率賦詩飲餞於都門,遂歸。
qí yǒu tián, jǐn zú zì gěi. lín xī zhú shì, zhǒng huā niàng jiǔ, jiā shì yī fù zǐ dì. bīn kè zhì bì yǐn, yǐn bì zuì, huò kùn wò huā jiān, kè qù yì bù wèn. yǒu zāng pǐ rén wù zhě, bù chóu yī yǔ, dàn cù nú yì xíng jiǔ, rén mò bù ài qí lè yì ér jìng qí gāo. cháng yǒu guì kè guò zhī, yīng jiǔ hān ér gē, yǐ lè qì kòu qí tóu wèi jié, kè yì bù yǐ wèi wǔ. shì cái wù rú fèn tǔ, mèi xù zhé qǔ jiā cái shù shí wàn dài rén, bù néng cháng, yīng āi zhī yuē:" shì rén yǒu mǔ, dé wú zhòng yōu!" zhào ér fén qí quàn. mén shēng wèi zhì tián shì lì suì, hū xiè qù, yuē:" wén yǒu yán mǒu bù shū wèi qī zhě, yì bù kě liú." yīng mìng qǔ qián hòu wén shū shì zhī, gài wèi cháng fā fēng yě. dào rù shì, jué ér bù yán, qiě qǔ qí bèi, nǎi yuē:" tā wù wéi suǒ yù, yè zhèng hán, xìng shě wú bèi." qí zhēn shuài kuàng dá lèi cǐ.
蘄有田,僅足自給。臨溪築室,種花釀酒,家事一付子弟。賓客至必飲,飲必醉,或困臥花間,客去亦不問。有臧否人物者,不酬一語,但促奴益行酒,人莫不愛其樂易而敬其高。嘗有貴客過之,瑛酒酣而歌,以樂器扣其頭為節,客亦不以為忤。視財物如糞土,妹婿輒取家財數十萬貸人,不能償,瑛哀之曰:"是人有母,得無重憂!"召而焚其券。門生為治田事歷歲,忽謝去,曰:"聞有言某簿書為欺者,誼不可留。"瑛命取前後文書示之,蓋未嘗發封也。盜入室,覺而不言,且取其被,乃曰:"他物唯所欲,夜正寒,幸舍吾被。"其真率曠達類此。
zhé zōng cháo yǒu jiàn zhī zhě, zhào wèi lì bù láng zhōng, jiù zhī qí zhōu, jiē bù qǐ. chóng níng sān nián gǎn jí, jí bì gé xiè yī yào, zhì chuí jué bù luàn. zú, nián bā shí sì.
哲宗朝有薦之者,召為吏部郎中,就知蘄州,皆不起。崇寧三年感疾,即閉閤謝醫藥,至垂絕不亂。卒,年八十四。
sōng jiāng yú wēng zhě, bù zhī qí xìng míng. měi zhào xiǎo zhōu yóu zhǎng qiáo, wǎng lái bō shàng, kòu xián yǐn jiǔ, hān gē zì dé. shào shèng zhōng, mǐn rén pān yù zì jīng shī diào guān huí, guò wú jiāng, yù ér yì yān, qǐ yī zhī yuē:" yǔ shì xiān shēng qì mào, gù fēi yú diào zhī liú, yuàn gài xù yán, yǐ fā méng lòu." wēng dèng shì yuē:" jūn bù fán, ruò chéng yǒu yì, néng guò xiǎo zhōu yǔ hū?" yù xīn rán guò zhī. wēng yuē:" wú yàn xuān fán, chù xián kuàng, dùn jī yú cǐ sān shí nián yǐ. yòu xǐ sòng jīng shǐ bǎi jiā zhī yán, hòu guān shì shì shū, jīn jiē qì qù. wéi bǎo shí yǐ xī, shàng hé suǒ shì?" yù yuē:" xiān shēng zǎo shēn yù dé rú cǐ. jīn shèng míng zài shàng, hé chū ér shì hū?" xiào yuē:" jūn zǐ zhī dào, huò chū huò chù, wú suī bù néng qī yǐn yán xué, zhuī yuán qǐ zhī zōng, qiè mù lǎo shì qū quán zhī yì. qiě yǎng zhì zhě wàng xíng, yǎng xíng zhě wàng lì, zhì dào zhě wàng xīn, xīn xíng jù wàng, qí shì xuān miǎn rú fèn tǔ ěr, yǔ zi chū chù yì qù, zi miǎn zhī." yù yuē:" yù yě bù cái, xìng wén xiān shēng zhī gāo yì, gǎn wèn shě suǒ zài." yuē:" wú xìng míng qiě bù yù rén zhī, kuàng jū shì yé!" yǐn bì, zhǎng yī shǐ yù fǎn qí suǒ, gǔ yì ér qù.
松江漁翁者,不知其姓名。每棹小舟游長橋,往來波上,扣舷飲酒,酣歌自得。紹聖中,閩人潘裕自京師調官回,過吳江,遇而異焉,起揖之曰:"予視先生氣貌,固非漁釣之流,願丐緒言,以發蒙陋。"翁瞪視曰:"君不凡,若誠有意,能過小舟語乎?"裕欣然過之。翁曰:"吾厭喧煩,處閒曠,遁跡於此三十年矣。幼喜誦經史百家之言,後觀釋氏書,今皆棄去。唯飽食以嬉,尚何所事?"裕曰:"先生澡身浴德如此。今聖明在上,盍出而仕乎?"笑曰:"君子之道,或出或處,吾雖不能棲隱岩穴,追園、綺之蹤,竊慕老氏曲全之義。且養志者忘形,養形者忘利,致道者忘心,心形俱忘,其視軒冕如糞土耳,與子出處異趣,子勉之。"裕曰:"裕也不才,幸聞先生之高義,敢問舍所在。"曰:"吾姓名且不欲人知,況居室耶!"飲畢,長揖使裕反其所,鼓枻而去。
dù shēng zhě, yǐng chāng rén. bù zhī qí míng, xiàn rén hū wèi dù wǔ láng. suǒ jū qù xiàn sān shí lǐ, yǒu wū liǎng jiān, yǔ qí zi bìng jū, qián yǒu kòng dì zhàng yú, jí wèi lí mén, shēng bù chū mén zhě sān shí nián.
杜生者,潁昌人。不知其名,縣人呼為杜五郎。所居去縣三十里,有屋兩間,與其子並居,前有空地丈余,即為籬門,生不出門者三十年。
lí yáng wèi sūn zhěn wǎng fǎng zhī. qí rén pō sǎ luò, zì chén cūn rén wú suǒ néng, guān rén hé wèi jiàn gù. zhěn wèn suǒ yǐ bù chū mén zhī yīn, xiào yuē:" yǐ gào zhě guò yě." zhǐ mén wài yī sāng yuē:" yì shí wǔ nián qián, yì céng nà liáng qí xià, hé wèi bù chū? dàn wú yòng yú shí, wú qiú yú rén, ǒu zì bù chū ěr, hé zú shàng zāi." wèn suǒ yǐ wèi shēng, yuē:" xī shí jū yì zhī nán, yǒu tián wǔ shí mǔ, yǔ mǒu xiōng tóng gēng. dài xiōng zi qǔ fù, dù suǒ gēng bù zú shàn, nǎi jǐn yǐ yǔ xiōng, ér xié qī zǐ zhì cǐ, méng xiāng rén jiè wū, suì jū zhī. wéi yǔ rén zé rì, yòu mài yī yào yǐ gěi zhān zhōu, yì yǒu shí bù jì. hòu zi néng gēng, hé zhǎng zhě jiàn lián, yǔ tián sān shí mǔ shǐ zhī gēng, shàng yǒu yú lì, yòu wèi rén yōng gēng, zì cǐ shí zú. xiāng rén pín, yǐ yī shù zì yè zhě duō. niàn jǐ shí jì zú, bù dāng gèng jiān tā lì, yóu shì zé rì mài yào, yī qiè bù wèi." wèn cháng rì hé suǒ wèi, yuē:" duān zuò ěr."" pō guān shū fǒu?" yuē:" èr shí nián qián, céng yǒu rén yí yī shū cè, wú tí hào, qí jiān duō shuō fú míng jīng, dāng shí jí ài qí yì lùn, jīn wàng zhī, bìng shū yì bù zhī suǒ zài yǐ." shí shèng hán, bù páo cǎo juē, shì zhōng xiāo rán, ér qì yùn xián kuàng, yán cí jīng jiǎn,. gài yǒu dào zhī shì yě. wèn qí zi zhī wèi rén, yuē:" cūn tóng yě, rán xìng zhì shén chún hòu, bù wàng yán, bù gǎn xī. wéi jiān yī zhì xiàn mǎi yán lào, kě shù xíng jī yǐ dài qí guī, jìng wǎng jìng hái, wèi cháng páng yóu yī bù yě." zhěn jiē tàn, liú lián jiǔ zhī, nǎi qù. hòu zhì yán ān mù fǔ, wèi shěn kuò yán zhī. kuò shí lǐ jūn shū, dài yè bàn, pí jí wèi wò, wén zhěn tán jí cǐ, jí dùn wàng qí láo.
黎陽尉孫軫往訪之。其人頗灑落,自陳村人無所能,官人何為見顧。軫問所以不出門之因,笑曰:"以告者過也。"指門外一桑曰:"憶十五年前,亦曾納涼其下,何謂不出?但無用於時,無求於人,偶自不出耳,何足尚哉。"問所以為生,曰:"昔時居邑之南,有田五十畝,與某兄同耕。迨兄子娶婦,度所耕不足贍,乃盡以與兄,而攜妻子至此,蒙鄉人借屋,遂居之。唯與人擇日,又賣醫藥以給飦粥,亦有時不繼。後子能耕,荷長者見憐,與田三十畝使之耕,尚有餘力,又為人傭耕,自此食足。鄉人貧,以醫術自業者多。念己食既足,不當更兼他利,由是擇日賣藥,一切不為。"問常日何所為,曰:"端坐耳。""頗觀書否?"曰:"二十年前,曾有人遺一書策,無題號,其間多說浮名經,當時極愛其議論,今忘之,並書亦不知所在矣。"時盛寒,布袍草屩,室中枵然,而氣韻閒曠,言詞精簡,。蓋有道之士也。問其子之為人,曰:"村童也,然性質甚淳厚,不妄言,不敢嬉。唯間一至縣買鹽酪,可數行跡以待其歸,徑往徑還,未嘗旁游一步也。"軫嗟嘆,留連久之,乃去。後至延安幕府,為沈括言之。括時理軍書,迨夜半,疲極未臥,聞軫談及此,及頓忘其勞。
shùn chāng shān rén. jìng kāng mò, yǒu bì luàn yú shùn chāng shān zhōng zhě, shēn rù dé máo shè, zhǔ rén fēng cái shén zhěng, jí zhī yǔ, shì jūn zǐ yě. guài ér wèn yuē:" zhū jūn hé shì qiè qī nú néng zhì shì yé?" yīn yǔ zhī gù. zhǔ rén yuē:" luàn hé zì ér qǐ yé?" zhòng zhēng wèi yán, zhǔ rén jiē cè jiǔ zhī, yuē:" wǒ fù wèi rén zōng cháo rén yě, zì jiā yòu mò bǔ jū yú cǐ, yīn bù fù chū. yǐ wǒ suǒ wén, dàn zhī yǒu xī níng jì nián, yì bù zhī yú jīn jǐ hé nián yǐ."
順昌山人。靖康末,有避亂於順昌山中者,深入得茅舍,主人風裁甚整,即之語,士君子也。怪而問曰:"諸君何事挈妻孥能至是耶?"因語之故。主人曰:"亂何自而起耶?"眾爭為言,主人嗟惻久之,曰:"我父為仁宗朝人也,自嘉祐末卜居於此,因不復出。以我所聞,但知有熙寧紀年,亦不知於今幾何年矣。"
nán ān wēng zhě. zhāng zhōu chén yuán zhōng kè jū nán hǎi rì, cháng fù shěng shì guò nán ān, huì rì mù, tóu sù yě rén jiā, máo cí shù chuán, zhú shù mào mì kě ài. zhǔ wēng suī má yī cǎo jù, ér jǔ zhǐ tán duì wǎn ruò shì rén. jī àn jiān yǒu wén jí sàn luàn, shì zhī jiē jīng zi yě. chén kòu zhī yuē:" wēng xùn zi dú shū hū?" yuē:" zhǒng yuán wèi shēng ěr."" yì rù chéng shì hū?" yuē:" shí wǔ nián bù chū yǐ." wèn:" cáng shū hé yòng?" yuē:" ǒu yǒu zhī ěr." yīn zá yǐ tā yǔ. shǎo yān, fēng yǔ bào zuò, qí èr zi guī, shě chú yī kè, rén wù bù lèi nóng jiā zǐ. wēng jìn dòu gēng xiǎng kè, bù fù gòng tán, chí míng bié qù.
南安翁者。漳州陳元忠客居南海日,嘗赴省試過南安,會日暮,投宿野人家,茅茨數椽,竹樹茂密可愛。主翁雖麻衣草屨,而舉止談對宛若士人。几案間有文籍散亂,視之皆經、子也。陳叩之曰:"翁訓子讀書乎?"曰:"種園為生耳。""亦入城市乎?"曰:"十五年不出矣。"問:"藏書何用?"曰:"偶有之耳。"因雜以他語。少焉,風雨暴作,其二子歸,舍鉏揖客,人物不類農家子。翁進豆羹享客,不復共談,遲明別去。
chén yǐ shì liú chéng zhōng, yì rì, jiàn wēng cāng huáng ér xíng, chén zhuī jié zhī yuē:" wēng yún shí wǔ nián bù chū chéng, hé wèi dào cǐ?" yuē:" wú yǐ jí shì bù róng bù chū." wèn zhī, nǎi dà ér yú guān wài yù guǒ shī shuì, wèi guān lì suǒ jū. chén wèi yè jiān zhēng, zhì zé yǐ bǔ sòng jùn. wēng yǔ xiǎo ér xié yì tíng xià, zhǎng zi dāng zhàng, wēng kěn bái jùn shǒu yuē:" mǒu lǎo dùn wú néng, quán jí cǐ zi shàn gěi. ruò qú bù shèng zhàng, zé yì rì fá shí yǐ. yuàn yǐ shēn dài zhī." xiǎo ér yuē:" dà rén qǐ kě shòu zhàng, mǒu yuàn dài xiōng." dà ér yòu yǐ zuì zài jǐ, gān xīn yān, sān rén zhēng bù jué. xiǎo ér lái fù ěr páng yǔ, ruò jiāng yǒu suǒ qǐng, wēng chì zhī, ér bì yù qián. jùn shǒu yí zhī, hū wèn suǒ yǐ, duì yuē:" dà rén yuán xì dài zhí zhèng láng, xuān hé jiān lèi diǎn zhōu jùn." wēng jí zhuāi qí yī shǐ tuì, yuē:" ér kuáng, wàng yán." shǒu xún gào chì zài fǒu, ér yuē:" jiàn zuò yī shù zhì wèng zhōng, mái yú shān xià." shǒu lì qiǎn lì suí ér fā qǔ, guǒ dé zhī, jí yán wēng shàng zuò, xiè ér shì qí zi. cì rì, wǎng jià fǎng zhī, shì yǐ xū yǐ.
陳以事留城中,翌日,見翁倉遑而行,陳追詰之曰:"翁雲十五年不出城,何為到此?"曰:"吾以急事不容不出。"問之,乃大兒於關外鬻果失稅,為關吏所拘。陳為謁監征,至則已捕送郡。翁與小兒偕詣庭下,長子當杖,翁懇白郡守曰:"某老鈍無能,全藉此子贍給。若渠不勝杖,則翌日乏食矣。願以身代之。"小兒曰:"大人豈可受杖,某願代兄。"大兒又以罪在己,甘心焉,三人爭不決。小兒來父耳旁語,若將有所請,翁叱之,兒必欲前。郡守疑之,呼問所以,對曰:"大人元系帶職正郎,宣和間累典州郡。"翁急拽其衣使退,曰:"兒狂,妄言。"守詢誥敕在否,兒曰:"見作一束置瓮中,埋於山下。"守立遣吏隨兒發取,果得之,即延翁上坐,謝而釋其子。次日,枉駕訪之,室已虛矣。
zhāng quē zì zi hòu, cháng zhōu rén. dēng jìn shì jiǎ kē. yǐ wú tā xiōng dì, dú yǎng qí qīn, bù rěn sī xū qù zuǒ yòu. qīn yǒu qiáng zhī shì, nǎi diào qīng xī zhǔ bù, yì bù zhī guān. bì hù dú shū sì shí nián, shǒu xiào shù wàn juǎn, wú yī zì chuǎn. qióng jīng zhe shū, zhì yè fēn bù mèi. yuán fēng zhōng, jìn chén jiàn qí gāo xíng. zhì yú yuán yòu, dà chén fù jiàn zhī, qǐ jiào shòu yǐng zhōu, cí bù jiù. yú shì sūn jué hú zōng yù fàn zǔ yǔ jiāo zhāng yán yuē:" quē qiě sǐ cǎo lái, hòu shì bì yǐ wèi cháo tíng shī shì." sū shì yán zhī yóu qiè. zhào bài mì shū shěng xiào shū láng, chì jùn xiàn zhì lǐ dūn qiǎn, jìng bù chū.
張(缺)字子厚,常州人。登進士甲科。以無他兄弟,獨養其親,不忍斯須去左右。親友強之仕,乃調青溪主簿,亦不之官。閉戶讀書四十年,手校數萬卷,無一字舛。窮經著書,至夜分不寐。元豐中,近臣薦其高行。至於元祐,大臣復薦之,起教授潁州,辭不就。於是孫覺、胡宗愈、范祖禹交章言曰:"(缺)且死草萊,後世必以為朝廷失士。"蘇軾言之尤切。詔拜秘書省校書郎,敕郡縣致禮敦遣,竟不出。
quē xiào dì xiū yú jiā, zhōng xìn xíng yú yǒu, shēng míng wén yú rén, dǎo zhōng shǒu cháng, cóng róng bù pò, wèi dāng shí míng liú suǒ mù, yǐ bù zào mén wèi chǐ. chóng níng sì nián, zú. míng nián, zhào yǐ quē yǐn dé qiū yuán, shēng wén xiǎn zhe, cì shì yuē zhèng sù xiān shēng.
(缺)孝弟修於家,忠信行於友,聲名聞於人,蹈中守常,從容不迫,為當時名流所慕,以不造門為恥。崇寧四年,卒。明年,詔以(缺)隱德丘園,聲聞顯著,賜諡曰正素先生。