lǐ shí jiǔ bīn lǐ yī
◎禮十九(賓禮一)
dà cháo huì yí cháng cháo yí
○大朝會儀 常朝儀
zhōu guān: sī yí zhǎng jiǔ yí bīn kè bìn xiāng, zhào wáng nán xiāng yǐ cháo zhū hóu." dà xíng rén zhǎng dà bīn zhī lǐ dà kè zhī yí, yǐ qīn zhū hóu". gài jūn chén zhī jì tǐ tǒng suī yán, rán ér jiē yǐ rén yì, shè yǐ wēi yí, shí yǒu bīn zhǔ zhī dào yān. shì yǐ xiǎo yǎ lù míng yàn qí chén xià, jiē yǐ jiā bīn chēng zhī. sòng zhī cháo yí, zhèng hé xiáng dìng wǔ lǐ, liè wèi bīn lǐ. jīn xiū sòng shǐ, cún qí jiù yún.
《周官》:司儀掌九儀賓客擯相,詔王南鄉以朝諸侯。"大行人掌大賓之禮、大客之儀,以親諸侯"。蓋君臣之際體統雖嚴,然而接以仁義,攝以威儀,實有賓主之道焉。是以《小雅·鹿鳴》燕其臣下,皆以嘉賓稱之。宋之朝儀,政和詳定五禮,列為賓禮。今修《宋史》,存其舊雲。
dà cháo huì. sòng chéng qián dài zhī zhì, yǐ yuán rì wǔ yuè shuò dōng zhì xíng dà cháo huì zhī lǐ. tài zǔ jiàn lóng èr nián zhēng yuè shuò, shǐ shòu cháo hè yú chóng yuán diàn, fú gǔn miǎn, shè gōng xiàn zhàng wèi rú yí. zhàng tuì, qún chén yì huáng tài hòu gōng mén fèng hè. dì cháng fú yù guǎng dé diàn, qún chén shàng shòu, yòng jiào fāng lè. wǔ yuè shuò, shòu cháo hè yú chóng yuán diàn, dì fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, gōng xiàn yí zhàng rú yuán huì yí. qián dé sān nián dōng zhì, shòu cháo hè yú wén míng diàn, sì nián yú cháo yuán diàn, hè bì, cháng fú yù dà míng diàn, qún chén shàng shòu, shǐ yòng yǎ lè dēng gē èr wǔ, qún chén jiǔ wǔ xíng bà.
大朝會。宋承前代之制,以元日、五月朔、冬至行大朝會之禮。太祖建隆二年正月朔,始受朝賀於崇元殿,服袞冕,設宮縣、仗衛如儀。仗退,群臣詣皇太后宮門奉賀。帝常服御廣德殿,群臣上壽,用教坊樂。五月朔,受朝賀於崇元殿,帝服通天冠,絳紗袍,宮縣、儀仗如元會儀。乾德三年冬至,受朝賀於文明殿,四年於朝元殿,賀畢,常服御大明殿,群臣上壽,始用雅樂登歌、二舞,群臣酒五行罷。
tài zōng chún huà sān nián zhēng yuè shuò, mìng yǒu sī yuē kāi yuán lǐ dìng shàng shòu yí, jiē yǐ fǎ fú xíng lǐ, shè gōng xiàn wàn wǔ, jiǔ sān xíng bà.
太宗淳化三年正月朔,命有司約《開元禮》定上壽儀,皆以法服行禮,設宮縣、萬舞,酒三行罷。
zhēn zōng xián píng sān nián wǔ yuè shuò, yǔ, mìng fàng zhàng, bǎi guān cháng fú, qǐ jū yú zhǎng chūn diàn, tuì yì zhèng yá, lì bān xuān zhì.
真宗咸平三年五月朔,雨,命放仗,百官常服,起居於長春殿,退詣正衙,立班宣制。
rén zōng tiān shèng sì nián shí èr yuè, zhào míng nián zhēng yuè shuò xiān lǜ bǎi guān fù huì qìng diàn, shàng huáng tài hòu shòu, jiǔ bì, nǎi shòu cháo tiān ān diàn, réng lìng tài cháng lǐ yuàn xiū dìng yí zhì.
仁宗天聖四年十二月,詔明年正月朔先率百官赴會慶殿,上皇太后壽,酒畢,乃受朝天安殿,仍令太常禮院修定儀制。
wǔ nián zhēng yuè shuò, xiǎo lòu wèi jǐn sān kè, zǎi chén bǎi guān yǔ liáo shǐ zhū jūn jiāng xiào, bìng cháng fú bān huì qìng diàn. nèi shì qǐng huáng tài hòu chū diàn hòu wò, míng biān, shēng zuò yòu yì diàn hòu huáng dì wò, yǐn huáng dì chū. dì fú xuē páo, yú lián nèi běi xiàng rù wèi zài bài, guì chēng:" chén mǒu yán: yuán zhèng qǐ zuò, wàn wù wéi xīn. fú wéi zūn hào huáng tài hòu bì xià, yīng shí nà yòu, yǔ tiān tóng xiū." nèi cháng shì chéng zhǐ dá yuē:" lǚ xīn zhī yòu, yǔ huáng dì tóng zhī." dì zài bài, yì huáng tài hòu yù zuò shāo dōng. nèi gěi shì zhuó jiǔ shòu nèi yè zhě jiān jìn, dì guì jìn qì, yǐ pán xìng, nèi yè zhě jiān chéng jiē zhī, dì què jiù rù wèi, guì zòu yuē:" chén mǒu qǐ shǒu yán: yuán zhèng lìng jié, bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn suì shòu." zài bài, nèi cháng shì xuān dá yuē:" gōng jǔ huáng dì shòu jiǔ." dì zài bài, zhí pán shì lì, jiào fāng lè zhǐ, huáng dì shòu xū zhǎn hái wò. tōng shì shè rén yǐn bǎi guān héng xíng, diǎn yí zàn zài bài wǔ dǎo qǐ jū. tài wèi shēng zì xī jiē, chēng hè lián wài, jiàng, hái wèi, jiē zài bài wǔ dǎo. shì zhōng chéng zhǐ yuē:" yǒu zhì." jiē zài bài, xuān yuē:" lǚ xīn zhī jí, yǔ gōng děng tóng zhī." jiē zài bài wǔ dǎo. gé mén shǐ lián wài zòu:" zǎi chén mǒu yǐ xià jìn shòu jiǔ." jiē zài bài. tài wèi shēng zì dōng jiē, hàn lín shǐ zhuó yù jiǔ zhǎn shòu tài wèi, zhí zhǎn pán guì jìn lián wài, nèi yè zhě jiān guì jiē yǐ jìn, tài wèi guì zòu yuē:" yuán zhèng lìng jié, chén děng bù shèng qìng biàn, jǐn shàng qiān wàn suì shòu." jiàng, hái wèi, jiē zài bài. xuān huī shǐ chéng zhǐ yuē:" jǔ gōng děng shāng." jiē zài bài. tài wèi shēng, lì lián wài, lè zhǐ. nèi yè zhě jiān chū lián shòu xū zhǎn. tài wèi jiàng jiē, héng xíng, jiē zài bài wǔ dǎo. xuān huī shǐ chéng zhǐ xuān qún chén shēng diàn, zài bài, shēng, jí dōng xī xiāng zuò, jiǔ sān xíng, shì zhōng zòu lǐ bì, tuì. shū mì shǐ yǐ xià yíng chéng yú yú zhǎng chūn diàn, qǐ jū chēng hè. bǎi guān jiù cháo táng yì cháo fú, bān tiān ān diàn cháo hè, dì fú gǔn miǎn shòu cháo. lǐ guān tōng shì shè rén yǐn zhōng shū lìng mén xià shì láng gè yú àn qǔ suǒ zòu wén, yì rù wèi, tuō jiàn xì, yǐ cì shēng, fēn dōng xī lì. zhū fāng zhèn biǎo xiáng ruì àn xiān zhì mén wài, zuǒ yòu lìng shǐ jiàng yī duì jǔ, gěi shì zhōng yā xiáng ruì zhōng shū shì láng yā biǎo àn rù, fēn yì dōng xī jiē xià duì lì. jì hè, gèng fú tōng tiān guān jiàng shā páo, chēng shāng shàng shòu, zhǐ jǔ sì jué. chéng yú hái nèi, gōng xiè tài hòu rú cháng lǐ.
五年正月朔,曉漏未盡三刻,宰臣、百官與遼使、諸軍將校,並常服班會慶殿。內侍請皇太后出殿後幄,鳴鞭,升坐;又詣殿後皇帝幄,引皇帝出。帝服靴袍,於簾內北向褥位再拜,跪稱:"臣某言:元正啟祚,萬物惟新。伏惟尊號皇太后陛下,膺時納祐,與天同休。"內常侍承旨答曰:"履新之祐,與皇帝同之。"帝再拜,詣皇太后御坐稍東。內給事酌酒授內謁者監進,帝跪進訖,以盤興,內謁者監承接之,帝卻就褥位,跪奏曰:"臣某稽首言:元正令節,不勝大慶,謹上千萬歲壽。"再拜,內常侍宣答曰:"恭舉皇帝壽酒。"帝再拜,執盤侍立,教坊樂止,皇帝受虛盞還幄。通事舍人引百官橫行,典儀贊再拜、舞蹈、起居。太尉升自西階,稱賀簾外,降,還位,皆再拜、舞蹈。侍中承旨曰:"有制。"皆再拜,宣曰:"履新之吉,與公等同之。"皆再拜、舞蹈。閣門使簾外奏:"宰臣某以下進壽酒。"皆再拜。太尉升自東階,翰林使酌御酒盞授太尉,執盞盤跪進簾外,內謁者監跪接以進,太尉跪奏曰:"元正令節,臣等不勝慶抃,謹上千萬歲壽。"降,還位,皆再拜。宣徽使承旨曰:"舉公等觴。"皆再拜。太尉升,立簾外,樂止。內謁者監出簾授虛盞。太尉降階,橫行,皆再拜、舞蹈。宣徽使承旨宣群臣升殿,再拜,升,及東西廂坐,酒三行,侍中奏禮畢,退。樞密使以下迎乘輿於長春殿,起居稱賀。百官就朝堂易朝服,班天安殿朝賀,帝服袞冕受朝。禮官、通事舍人引中書令、門下侍郎各於案取所奏文,詣褥位,脫劍舄,以次升,分東西立。諸方鎮表、祥瑞案先置門外,左右令史絳衣對舉,給事中押祥瑞、中書侍郎押表案入,分詣東、西階下對立。既賀,更服通天冠、絳紗袍,稱觴上壽,止舉四爵。乘輿還內,恭謝太后如常禮。
shén zōng yuán fēng yuán nián, zhào lóng tú gé zhí xué shì shǐ guǎn xiū zhuàn sòng mǐn qiú děng xiáng dìng zhèng diàn yù diàn yí zhù, mǐn qiú suì shàng cháo huì yí èr piān lìng shì sì shí piān, zhào bān xíng zhī. qí zhì:
神宗元豐元年,詔龍圖閣直學士、史館修撰宋敏求等詳定正殿御殿儀注,敏求遂上《朝會儀》二篇、《令式》四十篇,詔頒行之。其制:
yuán zhèng dōng zhì dà cháo huì, yǒu sī shè yù zuò dà qìng diàn, dōng xī fáng yú yù zuò zhī zuǒ yòu shǎo běi, dōng xī gé yú diàn hòu, bǎi guān zōng shì kè shǐ cì yú cháo táng zhī nèi wài. wǔ hé xiān chén yú tíng, bīng bù shè huáng huī zhàng yú diàn zhī nèi wài. dà lè lìng zhǎn gōng jià zhī lè yú héng jiē nán. gǔ chuī lìng fēn zhì shí èr àn yú gōng jià wài. xié lǜ láng èr rén, yī wèi diàn shàng xī jiē zhī qián yíng, yī wèi gōng jià xī běi, jù dōng xiàng. chén yú niǎn yù mǎ yú lóng chí, sǎn shàn yú shā chí, gòng wù yú gōng jià nán dōng zhì bù shè gòng wù, yú zé liè dà qìng mén wài. chén bù jiāng shì yú jiē. zuǒ yòu jīn wú liù jūn zhū wèi lēi suǒ bù, liè huáng huī dà zhàng yú mén jí diàn tíng. bǎi liáo kè shǐ děng jù rù cháo. wén wǔ cháng cān guān cháo fú, péi wèi guān gōng fú, jìn zhàng jiù chén yú gé wài. dà lè lìng lè gōng xié lǜ láng rù jiù wèi. zhōng shū shì láng yǐ zhū fāng zhèn biǎo àn gěi shì zhōng yǐ xiáng ruì qí yú dà qìng mén wài zhī zuǒ yòu dōng zhì bù shè gěi shì zhōng wèi xiáng ruì àn. zhū shì wèi guān gè fú qí qì fú.
元正、冬至大朝會,有司設御坐大慶殿,東西房於御坐之左右少北,東西閣於殿後,百官、宗室、客使次於朝堂之內外。五輅先陳於庭,兵部設黃麾仗於殿之內外。大樂令展宮架之樂於橫街南。鼓吹令分置十二案於宮架外。協律郎二人,一位殿上西階之前楹,一位宮架西北,俱東向。陳輿輦、御馬於龍墀,傘扇於沙墀,貢物於宮架南(冬至不設貢物),余則列大慶門外。陳布將士於街。左、右金吾六軍諸衛勒所部,列黃麾大仗於門及殿庭。百僚、客使等俱入朝。文武常參官朝服,陪位官公服,近仗就陳於閣外。大樂令、樂工、協律郎入就位。中書侍郎以諸方鎮表案、給事中以祥瑞俟於大慶門外之左右(冬至不設給事中位、祥瑞案)。諸侍衛官各服其器服。
niǎn chū, zhì xī gé jiàng niǎn, fú bǎo láng fèng bǎo yì gé mén fèng yíng, bǎi guān kè shǐ péi wèi guān jù rù jiù wèi. shì zhōng bǎn zòu zhōng yán, yòu zòu wài bàn. diàn shàng míng biān, gōng xiàn zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng. nèi shì chéng zhǐ suǒ shàn, shàn hé, dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo. yù yú chū, xié lǜ láng jǔ huī zòu qián ān lè, gǔ chuī zhèn zuò. dì chū zì xī fáng, jiàng yú jí zuò, shàn kāi, diàn xià míng biān. xié lǜ láng yǎn huī lè zhǐ, lú yān shēng. fú bǎo láng fèng bǎo zhì yù zuò qián, zhōng shū shì láng gěi shì zhōng yā biǎo àn xiáng ruì àn rù, yì dōng xī jiē xià duì lì, bǎi guān zōng shì jí liáo shǐ bān fēn dōng xī, yǐ cì rù, zhēng an lè zuò, jiù wèi. lè zhǐ, yā lè guān guī běn bān, qǐ jū bì, fù àn wèi. sān shī qīn wáng yǐ xià jí yù shǐ tái wài zhèng rèn liáo shǐ jù jiù běi xiàng wèi. diǎn yí zàn bài, zài wèi zhě jiē zài bài, qǐ jū qì, tài wèi jiāng shēng, zhōng shū lìng mén xià shì láng jù jiàng zhì xī jiē xià lì fán tài wèi xíng zé lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. tài wèi yì xī jiē xià, jiě jiàn tuō xì shēng diàn. zhōng shū lìng mén xià shì láng gè yú àn qǔ suǒ zòu zhī wén yì rù wèi, jiě jiàn tuō xì yǐ cì shēng, fēn dōng xī lì yǐ qí. tài wèi yì yù zuò qián, běi xiàng guì zòu:" wén wǔ bǎi liáo tài wèi jù guān chén mǒu děng yán: yuán zhèng qǐ zuò, wàn wù xián xīn dōng zhì yì wèi" guǐ yùn tuī yí, rì nán zhǎng zhì". fú wéi huáng dì bì xià yīng gān nà yòu, yǔ tiān tóng xiū." fǔ fú, xìng, jiàng jiē, pèi jiàn nà xì yú guān zhǔn cǐ. hái wèi, zài wèi guān jù zài bài wǔ dǎo, sān chēng wàn suì, zài bài. shì zhōng jìn dāng yù zuò qián chéng zhǐ, tuì lín jiē, xī xiàng, chēng zhì xuān dá yuē:" lǚ xīn zhī qìng dōng zhì yì yuē" lǚ zhǎng zhī qìng", yǔ gōng děng tóng zhī." zàn zhě yuē" bài", wǔ dǎo, sān chēng wàn suì. héng xíng guān fēn bān lì. zhōng shū lìng mén xià shì láng shēng yì yù zuò qián, gè zòu zhū fāng zhèn biǎo jí xiáng ruì qì, hù bù shàng shū jiù chéng zhì wèi fǔ fú guì zòu zhū zhōu gòng wù, qǐng fù suǒ sī. lǐ bù shàng shū zòu zhū fān gòng wù rú zhī. sī tiān jiān zòu yún wù xiáng ruì, qǐng fù shǐ guǎn, jiē rú shàng yí. shì zhōng jìn dāng yù zuò qián zòu lǐ bì, diàn shàng chéng zhǐ suǒ shàn, diàn xià míng biān, guān xiàn zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gōng xiàn zòu qián ān lè, gǔ chuī zhèn zuò, dì jiàng zuò, yù yú rù zì dōng fáng, shàn kāi, yǎn huī lè zhǐ. shì zhōng zòu jiě yán, bǎi guān tuì hái cì. kè shǐ péi wèi guān bìng tuì.
輦出,至西閣降輦,符寶郎奉寶詣閣門奉迎,百官、客使、陪位官俱入就位。侍中版奏中嚴,又奏外辦。殿上鳴鞭,宮縣撞黃鐘之鐘,右五鍾皆應。內侍承旨索扇,扇合,帝服通天冠、絳紗袍。御輿出,協律郎舉麾奏《乾安》樂,鼓吹振作。帝出自西房,降輿即坐,扇開,殿下鳴鞭。協律郎偃麾樂止,爐煙升。符寶郎奉寶置御坐前,中書侍郎、給事中押表案、祥瑞案入,詣東西階下對立,百官、宗室及遼使班分東西,以次入,《正安》樂作,就位。樂止,押樂官歸本班,起居畢,復案位。三師、親王以下及御史台、外正任、遼使俱就北向位。典儀贊拜,在位者皆再拜,起居訖,太尉將升,中書令、門下侍郎俱降至西階下立(凡太尉行則樂作,至位樂止)。太尉詣西階下,解劍脫舄升殿。中書令、門下侍郎各於案取所奏之文詣褥位,解劍脫舄以次升,分東西立以俟。太尉詣御坐前,北向跪奏:"文武百寮、太尉具官臣某等言:元正啟祚,萬物咸新(冬至易為"晷運推移,日南長至")。伏惟皇帝陛下應乾納祐,與天同休。"俯伏,興,降階,佩劍納舄(余官准此)。還位,在位官俱再拜、舞蹈,三稱萬歲,再拜。侍中進當御坐前承旨,退臨階,西向,稱制宣答曰:"履新之慶(冬至易曰"履長之慶"),與公等同之。"贊者曰"拜",舞蹈,三稱萬歲。橫行官分班立。中書令、門下侍郎升詣御坐前,各奏諸方鎮表及祥瑞訖,戶部尚書就承制位俯伏跪奏諸州貢物,請付所司。禮部尚書奏諸蕃貢物如之。司天監奏雲物祥瑞,請付史館,皆如上儀。侍中進當御坐前奏禮畢,殿上承旨索扇,殿下鳴鞭,官縣撞蕤賓之鐘,左五鍾皆應,協律郎舉麾,宮縣奏《乾安》樂,鼓吹振作,帝降坐,御輿入自東房,扇開,偃麾樂止。侍中奏解嚴,百官退還次。客使、陪位官並退。
yǒu sī shè shí àn, dà lè lìng shè dēng gē diàn shàng, èr wǔ rù, lì yú jià nán. yù zuò dāng shēng diàn zhě wèi yù zuò zhī qián, wén wǔ xiāng xiàng, yì wèi chóng xíng, yǐ běi wèi shàng, fēi shēng diàn zhě wèi yú dōng xī láng xià. shàng shí fèng yù shè shòu zūn yú diàn dōng yíng shǎo nán, shè diàn yú zūn nán, jiā jué yī. yǒu sī shè shàng xià qún chén jiǔ zūn yú diàn xià dōng xī xiāng. shì wèi guān jí zhí shì zhě gè lì qí wèi, zhàng wèi réng lì qí, shàng shòu bǎi guān lì bān rú cháo hè yí.
有司設食案,大樂令設登歌殿上,二舞入,立於架南。預坐當升殿者位御坐之前,文武相向,異位重行,以北為上,非升殿者位於東西廊下。尚食奉御設壽尊於殿東楹少南,設坫於尊南,加爵一。有司設上下群臣酒尊於殿下東西廂。侍衛官及執事者各立其位,仗衛仍立俟,上壽百官立班如朝賀儀。
shì zhōng bǎn zòu zhōng yán wài bàn, wén míng biān, suǒ shàn, dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, yù yú chū dōng fáng, lè zuò. dì jí zuò, shàn kāi, lè zhǐ. zàn bài bì, guāng lù qīng yì héng jiē nán, guì zòu:" jù guān chén mǒu yán, qǐng yǔn qún chén shàng shòu." xìng, shì zhōng chéng zhǐ chēng" zhì kě", shǎo tuì. shè rén yuē" bài", guāng lù qīng zài bài qì, fù wèi. sān shī yǐ xià jiù wèi, zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē bài wǔ, sān chēng wàn suì. tài wèi shēng diàn, yì shòu zūn suǒ, běi xiàng, shàng shí fèng yù zhuó yù jiǔ yī jué shòu tài wèi, jìn hù zhí jué yì qián guì jìn, dì zhí jué, tài wèi chū hù, fǔ fú, xìng, shǎo tuì, guì zòu:" wén wǔ bǎi liáo tài wèi jù guān chén mǒu děng qǐ shǒu yán: yuán zhèng shǒu zuò, chén děng bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn shòu." fǔ fú, xìng, jiàng, fù wèi. zàn zhě yuē" bài" zài wèi zhě jiē zài bài, sān chēng wàn suì, shì zhōng chéng zhǐ tuì, xī xiàng xuān yuē:" jǔ gōng děng shāng." zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē zài bài, sān chēng wàn suì, běi xiàng, bān fēn dōng xī xù lì. tài wèi zì dōng jiē shì lì. dì jǔ dì yī jué, hé ān lè zuò, yǐn bì, lè zhǐ. tài wèi shòu xū jué fù yú diàn, jiàng jiē. sān shī yǐ xià zài bài wǔ dǎo, chēng wàn suì rú shàng yí.
侍中版奏中嚴、外辦,聞鳴鞭,索扇,帝服通天冠、絳紗袍,御輿出東房,樂作。帝即坐,扇開,樂止。贊拜畢,光祿卿詣橫街南,跪奏:"具官臣某言,請允群臣上壽。"興,侍中承旨稱"制可",少退。舍人曰"拜",光祿卿再拜訖,復位。三師以下就位,贊者曰"拜",在位者皆拜舞,三稱萬歲。太尉升殿,詣壽尊所,北向,尚食奉御酌御酒一爵授太尉,搢笏執爵詣前跪進,帝執爵,太尉出笏,俯伏,興,少退,跪奏:"文武百寮、太尉具官臣某等稽首言:元正首祚,臣等不勝大慶,謹上千萬壽。"俯伏,興,降,復位。贊者曰"拜"在位者皆再拜,三稱萬歲,侍中承旨退,西向宣曰:"舉公等觴。"贊者曰"拜",在位者皆再拜,三稱萬歲,北向,班分東西序立。太尉自東階侍立。帝舉第一爵,《和安》樂作,飲畢,樂止。太尉受虛爵復於坫,降階。三師以下再拜、舞蹈,稱萬歲如上儀。
shì zhōng jìn zòu:" shì zhōng jù guān chén mǒu yán, qǐng yán gōng wáng děng shēng diàn." fǔ fú, xìng, jiàng, fù wèi, shì zhōng chéng zhǐ tuì, chēng" yǒu zhì", zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē zài bài. xuān yuē:" yán gōng wáng děng shēng diàn." zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē zài bài. gōng wáng děng yì dōng xī jiē, shēng lì yú xí hòu. shàng shí fèng yù jìn jiǔ, diàn zhōng jiān shěng jiǔ yǐ jìn. dì jǔ dì èr jué, dēng gē zuò gān lù zhī qū. yǐn qì, diàn zhōng jiān shòu jué, lè zhǐ. qún chén shēng diàn, jiù héng xíng wèi. shè rén yuē:" gè cì jiǔ." zàn zhě yuē" bài", qún guān jiē zài bài, sān chēng wàn suì. shè rén yuē:" jiù zuò." tài guān lìng xíng jiǔ, qún guān jìn hù shòu jiǔ, gōng xiàn zuò zhēng an zhī lè, wén wǔ rù, lì gōng jià běi. shāng xíng yī zhōu. fán xíng jiǔ qì, bìng tài guān lìng zòu xún zhōu, lè zhǐ. shàng shí jìn shí shēng jiē, yǐ cì zhì yù zuò qián. yòu shè qún guān shí, qì, tài guān lìng zòu shí biàn. tài lè chéng yǐn shèng dé shēng wén zhī wǔ rù, zuò sān biàn, zhǐ, chū. diàn zhōng jiān jìn dì sān jué, qún guān lì xí hòu, dēng gē zuò ruì mù chéng wén zhī qū. yǐn qì, lè zhǐ. diàn zhōng chéng shòu xū jué, shè rén yuē:" jiù zuò." qún guān jiē zuò. yòu xíng jiǔ zuò lè jìn shí, rú shàng yí. tài lè chéng yǐn tiān xià dà dìng zhī wǔ, zuò sān biàn, zhǐ, chū. diàn zhōng jiān jìn dì sì jué, dēng gē zòu jiā hé zhī qū, rú dì sān jué. tài guān lìng xíng jiǔ yòu yī zhōu, lè zhǐ, shè rén yuē:" kě qǐ." bǎi liáo jiē lì xí hòu, shì zhōng jìn yù zuò qián guì zòu, lǐ bì, fǔ fú, xìng, yǔ qún guān jù jiàng jiē fù wèi, zàn zhě yuē:" bài." jiē zài bài wǔ dǎo, sān chēng wàn suì, qǐ, fēn bān lì. diàn shàng suǒ shàn, shàn hé, diàn xià míng biān, tài lè lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ yòu zhōng jiē yīng. xié lǜ láng fǔ fú, jǔ huī. tài lè lìng lìng zòu qián ān zhī lè, gǔ chuī zhèn zuò. dì jiàng zuò yù yú rù zì dōng fáng, shàn kāi, lè zhǐ. shì zhōng zòu jiě yán, suǒ sī chéng zhǐ fàng zhàng. bǎi liáo zài bài, xiāng cì tuì.
侍中進奏:"侍中具官臣某言,請延公王等升殿。"俯伏,興,降,復位,侍中承旨退,稱"有制",贊者曰"拜",在位者皆再拜。宣曰:"延公王等升殿。"贊者曰"拜",在位者皆再拜。公王等詣東西階,升立於席後。尚食奉御進酒,殿中監省酒以進。帝舉第二爵,登歌作《甘露》之曲。飲訖,殿中監受爵,樂止。群臣升殿,就橫行位。舍人曰:"各賜酒。"贊者曰"拜",群官皆再拜,三稱萬歲。舍人曰:"就坐。"太官令行酒,群官搢笏受酒,宮縣作《正安》之樂,文舞入,立宮架北。觴行一周。凡行酒訖,並太官令奏巡周,樂止。尚食進食升階,以次置御坐前。又設群官食,訖,太官令奏食遍。太樂丞引《盛德升聞》之舞入,作三變,止,出。殿中監進第三爵,群官立席後,登歌作《瑞木成文》之曲。飲訖,樂止。殿中丞受虛爵,舍人曰:"就坐。"群官皆坐。又行酒、作樂、進食,如上儀。太樂丞引《天下大定》之舞,作三變,止,出。殿中監進第四爵,登歌奏《嘉禾》之曲,如第三爵。太官令行酒又一周,樂止,舍人曰:"可起。"百寮皆立席後,侍中進御坐前跪奏,禮畢,俯伏,興,與群官俱降階復位,贊者曰:"拜。"皆再拜、舞蹈,三稱萬歲,起,分班立。殿上索扇,扇合,殿下鳴鞭,太樂令撞蕤賓之鐘,左右鍾皆應。協律郎俯伏,舉麾。太樂令令奏《乾安》之樂,鼓吹振作。帝降坐御輿入自東房,扇開,樂止。侍中奏解嚴,所司承旨放仗。百寮再拜,相次退。
jiù zhì, cháo hè shàng shòu, dì zhí zhèn guī, zhì shì shǐ bà bù yòng.
舊制,朝賀、上壽,帝執鎮圭,至是始罷不用。
yuán yòu bā nián, tài cháng bó shì chén xiáng dào yán:" guì rén jiàn mǎ, gǔ jīn suǒ tóng. gù jìn lǐ mǎ zài tíng, ér hòu shì shēng táng zhì mìng. pìn lǐ mǎ zài tíng, ér bīn shēng táng sī dí. jīn yuán huì yí, yù mǎ lì yú lóng chí zhī shàng, ér tè jìn yǐ xià lì yú tíng, shì bù chēng zūn xián cái tǐ qún chén zhī yì. qǐng gǎi yí zhù yǐ yù mǎ zài tíng, yú yì wèi yǔn."
元祐八年,太常博士陳祥道言:"貴人賤馬,古今所同。故覲禮馬在庭,而侯氏升堂致命。聘禮馬在庭,而賓升堂私覿。今元會儀,御馬立於龍墀之上,而特進以下立於庭,是不稱尊賢才、體群臣之意。請改儀注以御馬在庭,於義為允。"
jiù zhì, wǔ yuè shuò shòu cháo, xī níng èr nián zhào bà zhī. yuán fú yuán nián sì yuè, dé chuán guó shòu mìng bǎo, lǐ guān yán:" wǔ yuè shuò yú gù shì dāng dà cháo huì, qǐ jiù shì rì xíng shòu bǎo zhī lǐ, yī shàng zūn hào bǎo cè yí." qián yī rì, dì zhāi yú diàn nèi, yì rì, fú tōng tiān guān jiàng shā páo, yù dà qìng diàn, jiàng zuò shòu bǎo, qún chén shàng shòu chēng hè. qí hòu, huī zōng yǐ yuán rì shòu bā bǎo jí dìng mìng bǎo dōng zhì rì shòu yuán guī, jiē yú dà qìng diàn xíng cháo hè lǐ.
舊制,五月朔受朝,熙寧二年詔罷之。元符元年四月,得傳國受命寶,禮官言:"五月朔於故事當大朝會,乞就是日行受寶之禮,依上尊號寶冊儀。"前一日,帝齋於殿內,翼日,服通天冠、絳紗袍,御大慶殿,降坐受寶,群臣上壽稱賀。其後,徽宗以元日受八寶及定命寶、冬至日受元圭,皆於大慶殿行朝賀禮。
xīn yí chéng, gǎi yuán fēng yí tài wèi wèi shàng gōng, shì zhōng wèi zuǒ fǔ, zhōng shū lìng wèi yòu bì, tài lè lìng wèi dà chéng fǔ, shèng dé shēng wén wèi tiān xià huà chéng zhī wǔ, tiān xià dà dìng wèi sì yí lái wáng zhī wǔ, jí zēng xíng bù shàng shū zòu" tiān xià duàn jué, qǐng fù shǐ guǎn", yú bìng rú jiù yí. fán yù guó xù zé fèi, ruò wú shì bù shì cháo, zé xià chì yún:" bù yù diàn." qún chén jìn biǎo chēng hè yú gé mén.
《新儀》成,改《元丰儀》太尉為上公,侍中為左輔,中書令為右弼,太樂令為大晟府,《盛德升聞》為《天下化成》之舞,《天下大定》為《四夷來王》之舞,及增刑部尚書奏"天下斷絕,請付史館",余並如舊儀。凡遇國恤則廢,若無事不視朝,則下敕云:"不御殿。"群臣進表稱賀於閣門。
shào xìng shí èr nián shí yuè, chén liáo yán:" qiè yǐ yuán zhèng yī suì zhī shǒu, dōng zhì yī yáng zhī fù, shèng rén zhòng zhī, zhì wèi cháo hè zhī lǐ yān. zì shàng shì yǐ lái, wèi zhī yǒu gǎi yě. hàn gāo zǔ yǐ wǔ nián jí wèi, ér qī nián shòu cháo yú zhǎng lè gōng. wǒ tài zǔ huáng dì yǐ jiàn lóng yuán nián jí wèi, shòu cháo yú chóng yuán diàn. zhǔ shàng lín yù shí yǒu liù nián, zhèng zhì cháo hè, chū wèi cháng jiǎng, jiān nán zhī jì yí bù huáng xiá. zī zhě tài mǔ hái gōng, guó jiā dà qìng, sì fāng lái hè, dǎn wéi qí shí. yù wàng zì jīn yuán zhèng dōng zhì jǔ xíng cháo hè zhī lǐ, yǐ míng tiān zǐ zhī zūn, shù jǐ jiù diǎn bù zhì fèi zhuì." lǐ bù tài cháng sì kǎo dìng cháo huì zhī lǐ, yī guó gù shì, shè huáng huī dà zhàng chē hé fǎ wù lè wǔ děng, bǎi liáo fú cháo fú, zài bài shàng shòu, xuān wáng gōng shēng diàn, jiān yǐn sān zhōu. zhào:" zì lái nián jǔ xíng." shí yī yuè, quán lǐ bù shì láng wáng shǎng děng yán:" cháo huì zhī zhì, zhēng dàn dōng zhì jí dà qìng shòu cháo shòu hè, xì yù dà qìng diàn. qí wén dé zǐ chén chuí gǒng diàn lǐ zhì gè yǒu bù tóng, yuè shuò shì cháo zé yù wén dé diàn, wèi zhī qián diàn zhèng yá, réng shè huáng huī bàn zhàng zǐ chén chuí gǒng jiē xì cè diàn, bù shè yí zhàng. yuán zhèng zài jìn, dà qìng diàn zhī lǐ shì wù zhì duō, qǐ hòu lái nián dōng zhì bié xíng qǔ zhǐ." zhào cóng zhī.
紹興十二年十月,臣僚言:"竊以元正一歲之首,冬至一陽之復,聖人重之,制為朝賀之禮焉。自上世以來,未之有改也。漢高祖以五年即位,而七年受朝於長樂宮。我太祖皇帝以建隆元年即位,受朝於崇元殿。主上臨御十有六年,正、至朝賀,初未嘗講,艱難之際宜不遑暇。茲者太母還宮,國家大慶,四方來賀,亶惟其時。欲望自今元正、冬至舉行朝賀之禮,以明天子之尊,庶幾舊典不至廢墜。"禮部太常寺考定朝會之禮,依國故事,設黃麾、大仗、車輅、法物、樂舞等,百寮服朝服,再拜上壽,宣王公升殿,間飲三周。詔:"自來年舉行。"十一月,權禮部侍郎王賞等言:"朝會之制,正旦、冬至及大慶受朝受賀,系御大慶殿。其文德、紫宸、垂拱殿禮制各有不同,月朔視朝則御文德殿,謂之前殿正衙,仍設黃麾半仗;紫宸、垂拱皆系側殿,不設儀仗。元正在近,大慶殿之禮事務至多,乞候來年冬至別行取旨。"詔從之。
míng nián, gé mén yán:" yī biàn jīng gù shì, yù xíng dà lǐ, zé dōng zhì jí cì nián zhēng dàn cháo huì jiē bà."
明年,閣門言:"依汴京故事,遇行大禮,則冬至及次年正旦朝會皆罷。"
shí sì nián jiǔ yuè, yǒu sī yán:" míng nián zhēng dàn cháo huì, qǐng quán yǐ wén dé diàn wèi dà qìng diàn, hé shè huáng huī dà zhàng wǔ qiān èr shí qī rén, yù quán jiǎn sān fēn zhī yī hé shè bā bǎo yú yù zuò zhī dōng xī, jí dēng gē gōng jià lè wǔ zhū zhōu zhū fān gòng wù. xíng zài zhì shì guān zhū lù gòng shì jǔ shǒu, bìng lìng lì bān." zhào cóng zhī. shí wǔ nián zhēng dàn, yù dà qìng diàn shòu cháo, wén wǔ bǎi guān cháo hè rú yí.
十四年九月,有司言:"明年正旦朝會,請權以文德殿為大慶殿,合設黃麾大仗五千二十七人,欲權減三分之一;合設八寶於御坐之東西,及登歌、宮架、樂舞、諸州諸蕃貢物。行在致仕官、諸路貢士舉首,並令立班。"詔從之。十五年正旦,御大慶殿受朝,文武百官朝賀如儀。
cháng cháo zhī yí. táng yǐ xuān zhèng wèi qián diàn, wèi zhī zhèng yá, jí gǔ zhī nèi cháo yě. yǐ zǐ chén wèi biàn diàn, wèi zhī rù gé, jí gǔ zhī yàn cháo yě. ér wài yòu yǒu hán yuán diàn, hán yuán fēi zhèng zhì dà cháo huì bù yù. zhèng yá zé rì jiàn, qún chén bǎi guān jiē zài, wèi zhī cháng cān, qí hòu cǐ lǐ jiàn fèi. hòu táng míng zōng shǐ zhào qún chén měi wǔ rì yī suí zǎi xiàng rù jiàn, wèi zhī qǐ jū, sòng yīn qí zhì. huáng dì rì yù chuí gǒng diàn. wén wǔ guān rì fù wén dé diàn zhèng yá yuē cháng cān, zǎi xiàng yī rén yā bān. qí cháo shuò wàng yì yú cǐ diàn. wǔ rì qǐ jū zé yú chóng dé diàn huò zhǎng chūn diàn, zhōng shū mén xià wèi bān shǒu. zhǎng chūn jí chuí gǒng yě. zhì yuán fēng zhōng guān zhì xíng, shǐ zhào shì cóng guān ér shàng rì cháo chuí gǒng, wèi zhī cháng cān guān. bǎi sī cháo guān yǐ shàng, měi wǔ rì yī zhāo zǐ chén, wèi liù cān guān. zài jīng cháo guān yǐ shàng, shuò wàng yī zhāo zǐ chén, wèi shuò cān guān wàng cān guān, suì wèi dìng zhì.
常朝之儀。唐以宣政為前殿,謂之正衙,即古之內朝也。以紫宸為便殿,謂之入閣,即古之燕朝也。而外又有含元殿,含元非正、至大朝會不御。正衙則日見,群臣百官皆在,謂之常參,其後此禮漸廢。後唐明宗始詔群臣每五日一隨宰相入見,謂之起居,宋因其制。皇帝日御垂拱殿。文武官日赴文德殿正衙曰常參,宰相一人押班。其朝朔望亦於此殿。五日起居則於崇德殿或長春殿,中書、門下為班首。長春即垂拱也。至元豐中官制行,始詔侍從官而上日朝垂拱,謂之常參官。百司朝官以上,每五日一朝紫宸,為六參官。在京朝官以上,朔望一朝紫宸,為朔參官、望參官,遂為定製。
zhèng yá cháng cān. guó cháo zhī zhì: liǎng shěng tái guān wén wǔ bǎi guān měi rì fù wén dé diàn lì bān, zǎi chén yī yuán yā bān. cháng cháo guān yǒu zhào zhǐ miǎn cháng cháo, jí gōu dāng gēng fān sù zhě bù fù. yù jiǎ bìng sān rì yǐ shàng, jí héng xíng cān jiǎ. zǎi xiàng cān zhī zhèng shì jí miǎn cháng cháo zhě xī jí shì wù jí sù, fù héng xíng bù jí zhě, dié bào tái. rú yù qīn wáng shǐ xiāng guò zhèng yá, zé qǔ bié zhǐ. qún guān jiàn xiè cí zhě, jiē fù zhèng yá. qí rì, wén wǔ bān shàng shū shàng jiāng jūn yǐ xià, bìng xiān xù lì yú diàn mén zhī wài, dōng xī xiāng xiàng wén bān yī pǐn èr pǐn bù xù lì. zhèng yá jiàn xiè cí guān lì yú dà bān zhī nán, yòu xún shǐ lì zhèng yá wèi nán, běi xiàng. tái guān dài fū zhōng chéng sān yuàn yù shǐ gè jiù yī, bān wèi zài yī sān yuàn bù quán jí bù yī. yī qì, tái guān yǔ zuǒ xún shǐ xiān rù, gè jiù wèi zuǒ yòu xún shǐ lì zhōng gǔ lóu xià, zuǒ xún shǐ zòu wǔ bān, yòu xún shǐ zòu wén bān. rú zhǐ xún shǐ yī yuán, jí jiù rù bān nán lì, dān zòu. rú jù què, jí yú tái guān huò yuán wài láng yǐ xià chà shè. cì liǎng bān jí yòu xún shǐ rù, cì jiàn xiè cí guān rù, cì liǎng shěng guān rù liǎng shěng guān zì diàn xī piān mén rù, yú yòu qín zhèng mén běi piān mén lì, hòu wén wǔ bān jiāng zhì, xún wǔ jiē jiù wèi, cì wén bān yī pǐn èr pǐn rù. cì zǎi chén chū dōng shàng gé mén, jiù wèi, tōng shì shè rén yī yuán lì yú gé mén wài, běi xiàng, sì sè guān lì qí hòu. shè rén tōng chéng zhǐ fèng chì bù zuò, sì sè guān yīng nuò jí qū zhì fàng bān wèi xuān chì, zài wèi guān jiē zài bài ér tuì. qí yīng héng xíng zhě bān dìng, tōng shì shè rén yī qún guān zhuǎn bān běi xiàng, shè rén yī zài bài fù wèi, rú cháng cháo zhī yí liǎng shěng guān mù cì jiù zài zhōng shū mén wài, jìn zhì jiù shǐ quán jiù cháo táng mén nán shàng jiāng jūn mù cì. fán jiàn xiè cí guān xīn shòu jiā ēn chū shǐ dào què zhě, zǎi chén qīn wáng shǐ xiāng qí bān dìng, yǐn zàn yǐn chū dōng shàng gé mén, zhì yā bān wèi, xī xiàng lì dìng, xiān fù wǔ jiē nán zhōng shū mén xià zhèng yá wèi zài bài, què hái yā bān wèi shū mì shǐ fù shǐ zhī yuàn tóng zhī yuàn qiān shū yuàn shì cān zhī zhèng shì xuān huī shǐ zōng shì jié dù shǐ yǐ xià zhì cì shǐ jiāng jūn qí bān dìng, sì fāng guǎn lì yǐn chū dōng shàng gé mén, zhì diàn tíng, yóu dōng huáng dào fù zhèng yá wèi, běi xiàng, yǐ xī wèi shǒu, jiāng jūn yǐ dōng wèi shǒu. zhèng yá bì, zǎi chén shū mì chū xī biàn mén, qīn wáng zōng shì rù dōng shàng gé mén, guān wén diàn dà xué shì zī zhèng diàn dà xué shì guān wén diàn xué shì sān sī shǐ hàn lín zī zhèng shì jiǎng shì dú xué shì zhí xué shì zhī zhì gào dài zhì zhí xué shì yǐ shàng jí chéng láng mù cì, dài zhì jí shàng jiāng jūn mù cì. qí bān dìng, sì fāng guǎn lì yǐn rù diàn xī biàn mén fù bān, yú dài fū zhōng chéng qián chū, mén xià, zhōng shū shì láng zhì zhèng yán sì fāng guǎn lì yǐn xiān jí qín zhèng mén běi, qí bān dìng, yú yī pǐn èr pǐn guān wèi jiù wèi qián xiān jiù wèi, fàng bān qì, yóu xī piān mén chū, yù shǐ dài fū zhì yù shǐ xù bān rú cháng cháo, sān shī sān gōng pú shè, dōng gōng sān shī sān shǎo bān rù diàn mén, cháo táng lì yǐn rù diàn dōng biàn mén fù bān, yú liǎng shěng tái guān qián chū, shàng shū chéng láng zuǒ yòu jīn wú shàng jiāng jūn zhì jiāng jūn xù bān rú táng cháo, jié dù shǐ zhì cì shǐ jūn zhí sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ yǐ shàng, sān sī fù shǐ wén bān jīng cháo guān wǔ guān láng jiāng yǐ shàng, fēn sī guān shū mì dōu chéng zhǐ zhū shǐ fù yī guān dài zhèng yuán guān zhě bìng wén dōng wǔ xī xiāng xiàng, chóng xíng xù lì, yú rú cháng cháo, qí quán sān sī shǐ kāi fēng fǔ, lì bù quán mì shū jiān xiū zhuàn zhí guǎn gé xiào lǐ jiǎn tǎo sān sī pàn guān zhǔ pàn guān kāi fēng fǔ pàn guān tuī guān gōng liáo nèi zhí jūn xiào lǐng jùn zhě, nèi kè shěng shǐ zhì tōng shì shè rén, jié dù xíng jūn sī mǎ zhì tuán liàn fù shǐ, mù zhí shàng zuǒ zhōu xiàn guān, zhū sī lēi liú guān xīn shòu zhě, jīng cháo guān gǎi cì zhāng fú zhě, zhì shì zé shòu jiàng shòu bìng xiè xíng jūn fù shǐ réng cí. jīng cháo guān gòng jǔ fā jiě bì zhě yì jiàn zhǔn yí zhì, zhī gòng jǔ guān hé xiè cí. jìn suì jiē jí shí suǒ sù, gù xiè cí jiē tíng.
正衙常參。國朝之制:兩省、台官、文武百官每日赴文德殿立班,宰臣一員押班。常朝官有詔旨免常朝,及勾當更番宿者不赴。遇假並三日以上,即橫行參假。宰相、參知政事及免常朝者悉集(事務急速,赴橫行不及者,牒報台。如遇親王、使相過正衙,則取別旨)。群官見、謝、辭者,皆赴正衙。其日,文武班尚書、上將軍以下,並先敘立於殿門之外,東西相向(文班一品、二品不敘立)。正衙見、謝、辭官立於大班之南,右巡使立正衙位南,北向。台官大夫、中丞、三院御史各就揖,班位再揖(三院不全即不揖)。揖訖,台官與左巡使先入,各就位(左右巡使立鐘鼓樓下,左巡使奏武班,右巡使奏文班。如只巡使一員,即就入班南立,單奏。如俱闕,即於台官或員外郎以下差攝)。次兩班及右巡使入,次見、謝、辭官入,次兩省官入(兩省官自殿西偏門入,於右勤政門北偏門立,候文武班將至,循午階就位),次文班一品、二品入。次宰臣出東上閣門,就位,通事舍人一員立於閣門外,北向,四色官立其後。舍人通承旨奉敕不坐,四色官應喏急趨至放班位宣敕,在位官皆再拜而退。其應橫行者班定,通事舍人揖群官轉班北向,舍人揖再拜復位,如常朝之儀(兩省官幕次舊在中書門外,近制就使權就朝堂門南上將軍幕次)。凡見、謝、辭官(新受、加恩、出使到闕者),宰臣、親王、使相(俟班定,引贊引出東上閣門,至押班位,西向立定,先赴午階南中書門下正衙位再拜,卻還押班位)、樞密使、副使、知院、同知院、簽書院事、參知政事、宣徽使、宗室節度使以下至刺史將軍(俟班定,四方館吏引出東上閣門,至殿庭,由東黃道赴正衙位,北向,以西為首,將軍以東為首。正衙畢,宰臣、樞密出西便門,親王宗室入東上閣門),觀文殿大學士、資政殿大學士、觀文殿學士、三司使、翰林資政侍講、侍讀學士、直學士、知制誥、待制(直學士以上集丞郎幕次,待制集上將軍幕次。俟班定,四方館吏引入殿西便門赴班,於大夫、中丞前出),門下,中書侍郎至正言(四方館吏引先集勤政門北,俟班定,於一品、二品官未就位前先就位,放班訖,由西偏門出),御史大夫至御史(序班如常朝),三師、三公、僕射,東宮三師、三少(班入殿門,朝堂吏引入殿東便門赴班,於兩省、台官前出),尚書丞郎、左右金吾上將軍至將軍(序班如堂朝),節度使至刺史、軍職四廂都指揮使以上,三司副使、文班京朝官、武官郎將以上,分司官、樞密都承旨、諸使副、醫官帶正員官者(並文東武西相向,重行序立,余如常朝),其權三司使、開封府,吏部銓、秘書監、修撰、直館閣校理檢討、三司判官、主判官、開封府判官、推官、宮僚、內職、軍校領郡者,內客省使至通事舍人,節度行軍司馬至團練副使,幕職上佐州縣官,諸司勒留官新受者,京朝官改賜章服者,致仕、責授、降授、並謝(行軍副使仍辭)。京朝官、貢舉發解畢者亦見(准儀制,知貢舉官合謝辭。近歲皆即時鎖宿,故謝辭皆停)。
chuí gǒng diàn qǐ jū, zé nèi shì shěng dōu zhī yā bān, lǜ nèi gòng fèng guān yǐ xià bìng jì bān děng xiān qǐ jū cì kè shěng gé mén shǐ yǐ xià chéng jìn mù zhě, cì sān bān shǐ chén jié dù guān chá fáng yù tuán liàn cì shǐ děng zǐ dì chōng gòng fèng guān shì jìn diàn zhí, yǒu zhǐ lìng nèi cháo qǐ jū zhě, cì nèi diàn dāng zhí zhū bān diàn qián zhǐ huī shǐ zuǒ yòu bān dōu yú hòu yǐ xià nèi diàn zhí sàn yuán sàn zhǐ huī sàn dōu tóu jīn qiāng bān děng, cì zhǎng rù zhī hòu dōng xī bān diàn shì, cì yù qián zhōng zuǒ, cì diàn qián dōu zhǐ huī shǐ lǜ jūn xiào zhì fù zhǐ huī shǐ, cì fù mǎ dū wèi rèn cì shǐ yǐ shàng zhě zhuì běn bān, cì zhū wáng fǔ liáo, cì diàn qián zhū jūn shǐ dōu tóu, cì huáng qīn jiāng jūn yǐ xià zhì diàn zhí, cì xíng mén zhǐ huī shǐ lǜ xíng mén qǐ jū yǐ shàng bìng nèi shì zàn hē. rú chuán xuān qián diàn bù zuò, jí zǎi xiàng shū mì shǐ wén míng diàn xué shì sān sī shǐ hàn lín shū mì zhí xué shì zhōng shū shè rén sān sī fù shǐ zhī qǐ jū zhù huáng chéng nèi jiān kù cáng cháo guān zhū sī shǐ fù nèi diàn chóng bān gòng fèng guān shì jìn diàn zhí hàn lín yī guān dài zhào děng tóng bān rù cì qīn wáng shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ lǜ jūn xiào zhì fù dōu zhǐ huī shǐ, cì shǐ xiāng, cì jié dù shǐ, cì tǒng jūn, cì liǎng shǐ liú hòu guān chá shǐ, cì tuán liàn fáng yù shǐ cì shǐ, cì shì wèi mǎ bù jūn shǐ dōu tóu, qǐ jū bì, jiàn xiè bān rù. rú yù chóng dé diàn jí zǐ chén diàn yě. jí shū mì shǐ yǐ xià xiān jiù bān, hòu shēng zuò zhū sī shǐ fù yǐ xià zhì diàn zhí, fēn dōng xī duì lì, yú jiē běi miàn. zhǎng chūn diàn jiē běi miàn, zǎi xiàng cān zhī zhèng shì zuì hòu rù yǐ shàng bìng gé mén zàn hē. rì zhǐ zài bài, shuò wàng jí sān rì jiǎ, shū mì shǐ yǐ xià jiē wǔ dǎo. zǎo cháo, zé zǎi xiàng shū mì xuān huī shǐ qǐ jū bì, shēng diàn wèn shèng tǐ. zǎi xiàng zòu shì, shū mì xuān huī shǐ tuì hòu. zǎi xiàng duì bì, shū mì shǐ fù rù zòu shì. cì sān sī kāi fēng fǔ shěn xíng yuàn jí qún chén yǐ cì dēng diàn dà liǎng shěng yǐ shàng lǐng wù jīng shī yǒu gōng shì, xǔ jí shí qǐng duì. zì yú shòu shǐ chū rù yào qiē zhě, yù huí zòu shì, zé tīng xiān jìn qǔ zhǐ. qí jiàn xiè cí guān, yǐ cì rù yú tíng. fán jiàn zhě xiān zhī, xiè cì zhī, cí yòu cì zhī chū shǐ xián màn huò wèi shēng cháo guān, huò zhǐ bài yú mén wài, zì mì shū jiān shàng jiāng jūn guān chá shǐ nèi kè shěng shǐ yǐ shàng dé bài diàn mén jiē shàng, jí shēng diàn zhǐ bài yù zuò qián, yú jiē tíng zhōng bān cì. wéi zǎi xiàng qīn wáng shǐ xiāng fù chóng dé diàn, jí xuān huī shǐ tōng huàn, yú jiē cè lì hòu tōng, zài bài wǔ dǎo zhì cí, jí bù wǔ dǎo jiàn, jí jiāng xiāng shēng diàn wèn shèng tǐ. qí cì fēn wù jiǔ shí jí shōu jìn fèng wù, jiē wǔ dǎo chēng xiè fán shōu jìn fèng wù jiē rù xiè. mù zhí zhōu xiàn guān xiè cí, jí pàn quán guān yǐn duì, jiān yú diàn mén wài xuān cí jiè lì. fán guó yǒu dà qìng ruì jí chū shī shèng jié, shū mì shǐ lǜ nèi zhí jūn xiào rù hè zhì cí, gé mén shǐ xuān dá zǎi xiàng zhì cí, xuān huī shǐ xuān dá. rú cì jiǔ, jí yù zuò guān hòu rù, zuò lè sòng jiǔ, rú qū yàn zhī yí. wǎn cháo zé zǎi xiàng shū mì hàn lín xué shì dāng zhí zhě, jì jìn shì zhí shì zhī chén jiē fù.
垂拱殿起居,則內侍省都知、押班,率內供奉官以下並寄班等先起居;次客省、閣門使以下(呈進目者),次三班使臣(節度、觀察、防禦、團練、刺史等子弟充供奉官、侍禁、殿直,有旨令內朝起居者),次內殿當直諸班(殿前指揮使、左右班都虞候以下、內殿直、散員、散指揮、散都頭、金槍班等),次長入祗候、東西班殿侍,次御前忠佐,次殿前都指揮使率軍校至副指揮使,次駙馬都尉(任刺史以上者綴本班),次諸王府僚,次殿前諸軍使、都頭,次皇親將軍以下至殿直,次行門指揮使率行門起居(以上並內侍贊喝)。如傳宣前殿不坐,即宰相、樞密使、文明殿學士、三司使、翰林樞密直學士、中書舍人、三司副使、知起居注、皇城內監庫藏朝官、諸司使副、內殿崇班、供奉官、侍禁、殿直、翰林醫官、待詔等同班入;次親王、侍衛親軍馬步軍都指揮使率軍校至副都指揮使,次使相,次節度使,次統軍,次兩使留後、觀察使,次團練、防禦使、刺史,次侍衛馬步軍使、都頭,起居畢,見、謝班入。如御崇德殿(即紫宸殿也)。即樞密使以下先就班,候升坐(諸司使副以下至殿直,分東西對立,余皆北面。長春殿皆北面),宰相、參知政事最後入(以上並閣門贊喝)。日止再拜,朔望及三日假,樞密使以下皆舞蹈。早朝,則宰相、樞密、宣徽使起居畢,升殿問聖體。宰相奏事,樞密、宣徽使退候。宰相對畢,樞密使復入奏事。次三司、開封府、審刑院及群臣以次登殿(大兩省以上領務京師有公事,許即時請對。自余受使出入要切者,欲回奏事,則聽先進取旨)。其見、謝、辭官,以次入於庭。凡見者先之,謝次之,辭又次之(出使閒慢或未升朝官,或止拜於門外,自秘書監、上將軍、觀察使、內客省使以上得拜殿門階上,及升殿止拜御坐前,余皆庭中班次)。惟宰相、親王、使相赴崇德殿,即宣徽使通喚,余皆側立候通,再拜舞蹈;致辭,即不舞蹈;見,即將相升殿問聖體。其賜分物酒食及收進奉物,皆舞蹈稱謝(凡收進奉物皆入謝)。幕職、州縣官謝、辭,即判銓官引對,兼於殿門外宣辭戒勵。凡國有大慶瑞及出師勝捷,樞密使率內職軍校入賀致辭,閣門使宣答;宰相致辭,宣徽使宣答。如賜酒,即預坐官後入,作樂送酒,如曲宴之儀。晚朝則宰相、樞密、翰林學士當直者,洎近侍執事之臣皆赴。
qián dé liù nián jiǔ yuè, shǐ yǐ xún jià rì yù jiǎng wǔ diàn yòu míng chóng zhèng, jìn chén dàn fù zǎo cān zǎi xiàng yǐ xià xuē hù, zhū sī shǐ yǐ xià xì dài. qí jié jiǎ jí dà sì, bìng lìng rú shì.
乾德六年九月,始以旬假日御講武殿(又名崇政),近臣但赴早參(宰相以下靴笏,諸司使以下系帶)。其節假及大祀,並令如式。
kāi bǎo jiǔ nián sì yuè, zhào xún xiū rì bù shì shì. jí tài zōng jí wèi, fù rú jiù shì cháo. tuì jìn shí qì, zé yì fú, yù chóng zhèng diàn. xiān qún chén gào xiè, cì jūn tóu yǐn jiàn sī zòu shì yú diàn xià, cì sān bān shěn guān yuàn liú nèi quán xíng bù jí zhū sī yǐn jiàn guān lì. rú jià rì qǐ jū cí jiàn bì, jí yí yù zuò, lín xuān shì shì. jì tuì, fù yǒu zòu shì, huò yuè qì wù zhī shì zhě, wèi zhī hòu diàn zài zuò.
開寶九年四月,詔旬休日不視事。及太宗即位,復如舊視朝。退進食訖,則易服,御崇政殿。先群臣告謝,次軍頭引見司奏事於殿下,次三班、審官院、流內銓、刑部及諸司引見官吏。如假日起居辭見畢,即移御坐,臨軒視事。既退,復有奏事,或閱器物之式者,謂之後殿再坐。
chún huà sān nián, lìng yǒu sī shēn jǔ shí wǔ tiáo: cháng cān wén wǔ guān huò yǒu zhāo táng xíng sī lǐ, guì bài, dài lòu xíng lì shī xù, tán xiào xuān huá, rù zhèng yá mén zhí hù bù duān, xíng lì chí huǎn, zhì bān liè xíng lì bù zhèng, qū bài shī yí, yán yǔ wēi xuān, chuān bān zhàng, chū gé mén bù jí jiù bān, wú gù lí wèi, láng xià shí xíng zuò shī yí, rù cháo jí tuì cháo bù cóng zhèng yá mén chū rù, fēi gōng shì rù zhōng shū. fàn zhě duó fèng yī yuè yǒu sī zhèn jǔ, jù bù fú zhě, lù zòu biǎn jiàng.
淳化三年,令有司申舉十五條:常參文武官或有朝堂行私禮,跪拜,待漏行立失序,談笑喧譁,入正衙門執笏不端,行立遲緩,至班列行立不正,趨拜失儀,言語微喧,穿班仗,出閣門不即就班,無故離位,廊下食、行坐失儀,入朝及退朝不從正衙門出入,非公事入中書。犯者奪奉一月;有司振舉,拒不伏者,錄奏貶降。
jǐng dé èr nián, guāng lù sì chéng qián yì yán:" qiè dǔ wén dé diàn cháng cháo bān bù jí sān sì shí rén, gài yǐ fán zhǎng zhí wù zhǐ fù wǔ rì qǐ jū, pō wéi jiù zhāng. wàng lìng bìng fù cháo cān." nǎi zhào yīng sān guǎn mì shū gé shàng shū shěng èr shí sì sī zhū sī sì jiān cháo chén nèi diàn qǐ jū wài, bìng fù wén dé diàn cháng cān. qí shěn xíng yuàn dà lǐ sì tái zhí guān kāi fēng fǔ pàn guān tuī guān sī lù liǎng xiàn lìng sī tiān jiān hàn lín tiān wén jiān cāng chǎng kù wù děng réng miǎn.
景德二年,光祿寺丞錢易言:"竊睹文德殿常朝班不及三四十人,蓋以凡掌職務止赴五日起居,頗違舊章。望令並赴朝參。"乃詔應三館、秘書閣、尚書省二十四司、諸司寺監朝臣內殿起居外,並赴文德殿常參。其審刑院、大理寺、台直官、開封府判官推官司錄兩縣令、司天監、翰林天文、監倉場庫務等仍免。
dà zhōng xiáng fú èr nián, yù shǐ zhī zá zhào xiāng yán:" fú jiàn cháng cān guān měi rì qū cháo, duō bù zhěng sù. jiù zhì, bìng zǎo fù dài lòu yuàn, hòu kāi nèi mén qí rù. fú yuán měi rì dài chén yǐ cháo, yǐ gù hòu shí fāng rù. yòu fēng yǔ hán shǔ, jí duō chēng jí, yí lìng zhī bān qū shǐ guān shì qí rù wǎn zhě shēn zòu. jí zhě qiǎn yī qīn shì."
大中祥符二年,御史知雜趙湘言:"伏見常參官每日趨朝,多不整肅。舊制,並早赴待漏院,候開內門齊入。伏緣每日迨辰以朝,以故後時方入。又風雨寒暑,即多稱疾,宜令知班驅使官視其入晚者申奏。疾者遣醫親視。"
tiān xǐ sì nián shí yuè, zhōng shū mén xià yán:" táng cháo gù shì: wǔ rì yī kāi yán yīng, zhǐ rì shì shì, shuāng rì bù zuò. fāng jīn zhōng wài yàn níng, zhèng xíng qīng jiǎn, wàng zhǔn jiù shì, sān rì wǔ rì yī lín xuān tīng zhèng, zhǐ rì shì shì, shuāng rì bù zuò. zhì yú xíng zhāng qián gǔ shì wù, qiǎn chà chén liáo, chú jí qiè dà shì xū miàn duì wài, yú bìng lìng zhōng shū shū mì yuàn fù zòu." zhào lǐ yí yuàn xiáng dìng, shuāng rì qián hòu diàn bù zuò, zhǐ rì shì shì huò yú zhǎng chūn diàn, huò yú chéng míng diàn, yīng nèi diàn qǐ jū qún chén bìng yī cháng rì qǐ jū yú rú zhōng shū mén xià zhī yì. é yòu qǐng zhǐ rì chéng míng diàn cháng cháo, yī jià rì biàn fú shì shì, bù míng biān. zhào kě.
天禧四年十月,中書、門下言:"唐朝故事:五日一開延英,只日視事,雙日不坐。方今中外晏寧,政刑清簡,望准舊事,三日、五日一臨軒聽政,只日視事,雙日不坐。至於刑章、錢穀事務,遣差臣僚,除急切大事須面對外,余並令中書、樞密院附奏。"詔禮儀院詳定,雙日前後殿不坐,只日視事;或於長春殿,或於承明殿,應內殿起居群臣並依常日起居;余如中書、門下之議。俄又請只日承明殿常朝,依假日便服視事,不鳴鞭。詔可。
kāng dìng chū, zhào zhōng shū shū mì sān sī, dà jié dà jì gěi jiǎ yī rì, xiǎo jié xún xiū bìng hòu diàn zòu shì, qián hòu wú dé guò wǔ bān, yú tīng hòu diàn duì, yù chú gěi shí. jià rì, chóng zhèng diàn chén lòu, shàng rù nèi jìn shí, qí zài zuò fù duì.
康定初,詔中書、樞密、三司,大節、大忌給假一日,小節、旬休並後殿奏事,前後毋得過五班,余聽後殿對,御廚給食。假日,崇政殿辰漏,上入內進食,俟再坐復對。
shén zōng jí wèi, yù shǐ zhōng chéng wáng táo yǐ huáng yòu biān chì zǎi chén yā bān yí zhì yí zhōng shū, wèi" tiān zǐ xīn jí wèi, dà chén bù yīng huī fèi cháo yí", bù bào. jiù zhì: zǔ zōng yǐ lái, rì yù chuí gǒng diàn, dài zhì zhū sī shǐ yǐ shàng jù fù, ér bǎi guān bān wén dé diàn, yuē cháng cháo wǔ rì jiē rù, yuē qǐ jū. píng shí, zǎi xiàng chuí gǒng diàn zòu shì bì, fù wén dé diàn yā bān, huò rì zè wèi tuì, zé gé mén chuán xuān fàng bān, duō bù fù fù. wáng táo yǐ hán qí céng gōng liàng wéi gù shì bù yā bān wèi bù gōng, hé zhī. qí gōng liàng shàng biǎo dài zuì, qiě yán:" táng jí wǔ dài huì yào, yuè jiǔ kāi yán yīng, zé yú rì zǎi xiàng dāng yā zhèng yá bān. jí yán yīng duì rì, wèi yù nèi diàn qián, chuán xuān fàng bān, zé zǎi xiàng bù yā zhèng yá bān míng yǐ. zì zǔ zōng jì rì lín cháo, zǎi xiàng zòu shì. zhì xiáng fú chū, shǐ zhào xún gù shì, yā wén dé bān. yǐ fáng zhí jìn fèi, nǎi zhì jīn rì. qǐng xià tài cháng lǐ yuàn xiáng dìng." táo zuò chù. sī mǎ guāng dài wèi zhōng chéng, qǐng lìng zǎi xiàng zūn guó cháo jiù zhì yā bān, bù xū xiáng dìng. xún zhào:" zǎi xiàng chūn fēn chén chū qiū fēn chén zhèng, chuí gǒng diàn wèi tuì, tīng wù fù wén dé diàn, lìng yù shǐ tái fàng bān." guāng yòu yán:" chuí gǒng zòu shì bì, chūn fēn yǐ hòu xiān yǒu bù guò chén chū, qiū fēn yǐ hòu xiān yǒu bù guò chén zhèng, rán zé zì jīn zǎi chén cháng bù zhì wén dé diàn yā bān. qǐng chūn fēn chén zhèng qiū fēn sì chū, zòu shì wèi bì, jí rú jīn zhào, shù jǐ cǐ lǐ bù zhì suì fèi." nǎi zhào chūn qiū fēn lǜ yǐ chén zhèng.
神宗即位,御史中丞王陶以《皇祐編敕》宰臣押班儀制移中書,謂"天子新即位,大臣不應隳廢朝儀",不報。舊制:祖宗以來,日御垂拱殿,待制、諸司使以上俱赴,而百官班文德殿,曰常朝;五日皆入,曰起居。平時,宰相垂拱殿奏事畢,赴文德殿押班,或日昃未退,則閣門傳宣放班,多不復赴。王陶以韓琦、曾公亮違故事不押班為不恭,劾之。琦、公亮上表待罪,且言:"唐及五代《會要》,月九開延英,則余日宰相當押正衙班。及延英對日,未御內殿前,傳宣放班,則宰相不押正衙班明矣。自祖宗繼日臨朝,宰相奏事。至祥符初,始詔循故事,押文德班。以妨職浸廢,乃至今日。請下太常禮院詳定。"陶坐絀。司馬光代為中丞,請令宰相遵國朝舊制押班,不須詳定。尋詔:"宰相春分辰初、秋分辰正,垂拱殿未退,聽勿赴文德殿,令御史台放班。"光又言:"垂拱奏事畢,春分以後鮮有不過辰初,秋分以後鮮有不過辰正,然則自今宰臣常不至文德殿押班。請春分辰正、秋分巳初,奏事未畢,即如今詔,庶幾此禮不至遂廢。"乃詔春秋分率以辰正。
xī níng liù nián zhēng yuè, xī shàng gé mén fù shǐ zhāng chéng yī yán:" chuí gǒng diàn cháng cháo, xiān nèi shì chàng nèi shì dōu zhī yǐ xià zhì sù wèi xíng mén jì yī shí bā bān qǐ jū, hòu tōng shì shè rén yǐn zǎi zhí shū mì shǐ yǐ xià dà bān rù, cì qīn wáng, cì shì wèi mǎ bù jūn dōu zhǐ huī yǐ xià, cì huáng qīn shǐ xiāng yǐ xià shí bān rù, fāng yǐn jiàn xiè cí. huò yù bǎi guān qǐ jū rì, zì xíng mén hòu, tōng shì shè rén yǐn shū mì yǐ xià, cì qīn wáng shǐ xiāng yǐ xià zhì cì shǐ shí bān rù, fāng zòu liǎng xún shǐ qǐ jū. lì dìng, fāng yǐn liǎng shěng guān rù, cì gé mén yǐn zǎi chén yǐ xià dà bān rù. qǐ jū bì, hòu bǎi guān chū jué, liǎng shěng bān chū, cì liǎng xún shǐ chū, zhōng shū shū mì fāng zòu shì, yǐ shì rì gāo. kuàng dà bān běn bù fēn bié chéng láng gěi jiàn tái shěng jí cháng cān guān, jīn dú shǐ xiāng yǐ xià qū wèi fēn bié, xū zhàn shí kè. qǐng yù chuí gǒng diàn bǎi guān qǐ jū rì, jiāng qīn wáng yǐ xià shí bān hé wèi sì bān, qīn wáng wèi yī bān, shì wèi mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ wèi yī bān, huáng qīn shǐ xiāng yǐ xià zhì cì shǐ chóng xíng yì wèi wèi liǎng bān, kě jiǎn liù bān, rú chuí gǒng diàn cháng cháo bù xì bǎi guān qǐ jū, huò zǐ chén diàn bǎi guān qǐ jū, qí qīn wáng shǐ xiāng yǐ xià bān, bìng yī jiù yí xù rù qǐ jū." cóng zhī. jiǔ yuè, yǐn jìn shǐ lǐ duān què yán:" jìn shuò wàng yù wén dé diàn shì cháo, qí hán shèng shǔ shù fán qīng bì, ér zǐ chén zhī cháo suì zhōng hǎn yù. qǐng shuò rì yù wén dé, jì wàng zuò zǐ chén, shù jǐ zhèng yá nèi diàn cháo yí bìng jǔ." cóng zhī.
熙寧六年正月,西上閣門副使張誠一言:"垂拱殿常朝,先內侍唱內侍都知以下至宿衛行門計一十八班起居,後通事舍人引宰執、樞密使以下大班入,次親王,次侍衛馬步軍都指揮以下,次皇親使相以下十班入,方引見、謝、辭。或遇百官起居日,自行門後,通事舍人引樞密以下,次親王、使相以下至刺史十班入,方奏兩巡使起居。立定,方引兩省官入,次閣門引宰臣以下大班入。起居畢,候百官出絕,兩省班出,次兩巡使出,中書、樞密方奏事,已是日高。況大班本不分別丞郎、給諫、台省及常參官,今獨使相以下曲為分別,虛占時刻。請遇垂拱殿百官起居日,將親王以下十班合為四班,親王為一班,侍衛馬步軍都指揮使為一班,皇親使相以下至刺史重行異位為兩班,可減六班,如垂拱殿常朝不系百官起居,或紫宸殿百官起居,其親王、使相以下班,並依舊儀序入起居。"從之。九月,引進使李端愨言:"近朔望御文德殿視朝,祁寒盛暑數煩清蹕,而紫宸之朝歲中罕御。請朔日御文德,既望坐紫宸,庶幾正衙、內殿朝儀並舉。"從之。
yuán fēng bā nián èr yuè, zhào zhū sān xǐng yù shǐ tái sì jiān zhǎng èr kāi fēng fǔ tuī pàn guān liù cān, zhí shì guān chì xiàn chéng yǐ shàng jì lù shēng cháo guān zài jīng lí wù zhě wàng cān, bù lí wù zhě shuò cān.
元豐八年二月,詔諸三省、御史台、寺監長貳、開封府推判官六參,職事官、赤縣丞以上、寄祿升朝官在京厘務者望參,不厘務者朔參。
zhé zōng yuán yòu sì nián shí yuè, yǐ hù bù shàng shū lǚ gōng rú yán, zhào shuò cān guān jiān fù wàng cān, wàng cān guān jiān fù liù cān. wǔ nián, zhào quán shì láng bìng rì cān.
哲宗元祐四年十月,以戶部尚書呂公孺言,詔朔參官兼赴望參,望參官兼赴六參。五年,詔權侍郎並日參。
shào shèng sì nián shí yuè, yù shǐ tái yán:" wài rèn guān dào què cháo jiàn qì, bìng lìng fù shuò wàng cān." xún yòu yán:" yuán fēng guān zhì, cháo cān bān xù yǒu rì cān liù cān wàng cān shuò cān, yǐ zhe wèi lìng. yuán yòu zhōng, gǎi shuò cān jiān fù wàng cān, wàng cān jiān fù liù cān, yǒu shī xiān cháo fēn bié děng chà zhī yì. zhǐ yī yuán fēng yí lìng." cóng zhī.
紹聖四年十月,御史台言:"外任官到闕朝見訖,並令赴朔、望參。"尋又言:"元豐官制,朝參班序有日參、六參、望參、朔參,已著為令。元祐中,改朔參兼赴望參,望參兼赴六參,有失先朝分別等差之意。止依元丰儀令。"從之。
zhèng hé xiáng dìng wǔ lǐ xīn yí, yǒu wén dé diàn yuè shuò shì cháo yí zǐ chén diàn wàng cān yí chuí gǒng diàn sì cān yí zǐ chén diàn rì cān yí chuí gǒng diàn rì cān yí chóng zhèng diàn zài zuò yí chóng zhèng diàn jià rì qǐ jū yí, qí wén bù zài. zhōng xìng réng jiù zhì.
政和詳定《五禮新儀》,有《文德殿月朔視朝儀》、《紫宸殿望參儀》、《垂拱殿四參儀》、《紫宸殿日參儀》、《垂拱殿日參儀》、《崇政殿再坐儀》、《崇政殿假日起居儀》,其文不載。中興仍舊制。
qián dào èr nián jiǔ yuè, gé mén zòu: chuí gǒng diàn sì cān sì cān guān wèi zǎi zhí shì cóng wǔ chén zhèng rèn wén chén qīng jiān yuán láng jiān chá yù shǐ yǐ shàng, huáng dì zuò, xiān dú zòu mù. zhī gé yǐ xià, cì yù dài huán wèi guān yǐ xià, cì zhōng zuǒ diàn qián dōu zhǐ huī shǐ yǐ xià, cì diàn qián sī yuán liáo, cì huáng tài zǐ, cì xíng mén yǐ shàng, zhú bān bìng cháng qǐ jū. cì shū mì xué shì dài zhì shū mì dōu chéng zhǐ yǐ xià, zhī gé bìng zhī yīng wǔ gōng dài fū yǐ xià, tōng bān cháng qǐ jū. cì qīn wáng, cì mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ, cì shǐ xiāng, cì mǎ bù jūn yuán liáo yǐ shàng, zhú bān bìng cháng qǐ jū. cì diàn zhōng shì yù shǐ rù cè xuān dà qǐ jū qì, guī shì lì wèi. cì zǎi zhí yǐ xià, bìng liǎng shěng guān wén wǔ bǎi guān rù, xiāng xiàng lì dìng, tōng bān miàn běi lì, dà qǐ jū qì fán cháng qǐ jū liǎng bài, dà qǐ jū qī bài, sān xǐng shēng diàn shì lì. cì liǎng shěng guān chū, cì diàn zhōng shì yù shǐ duì yī chū, sān xǐng shū mì yuàn zòu shì, cì yǐn jiàn xiè cí, cì yǐn chén liáo zòu shì qì, huáng dì qǐ. zhào:" jīn hòu yù sì cān rì, fēn qǐ jū bān cì, kě yí diàn zhōng shì shǐ jí zǎi zhí yǐ xià bǎi guān bān, lìng cì shū mì yǐ xià bān qǐ jū. què lìng qīn wáng bìng diàn qián dōu zhǐ huī shǐ yǐ xià diàn qián sī yuán liáo, zhú bān yú zǎi zhí yǐ xià bān hòu qǐ jū, yú bìng cóng zhī."
乾道二年九月,閣門奏:垂拱殿四參(四參官謂宰執、侍從、武臣正任、文臣卿監員郎監察御史已上),皇帝坐,先讀奏目。知閣以下,次御帶、環衛官以下,次忠佐、殿前都指揮使以下,次殿前司員僚,次皇太子,次行門已上,逐班並常起居。次樞密、學士、待制、樞密都承旨以下,知閣並祗應武功大夫以下,通班常起居。次親王,次馬步軍都指揮使,次使相,次馬步軍員僚已上,逐班並常起居。次殿中侍御史入側宣大起居訖,歸侍立位。次宰執以下,並兩省官、文武百官入,相向立定,通班面北立,大起居訖(凡常起居兩拜,大起居七拜),三省升殿侍立。次兩省官出,次殿中侍御史對揖出,三省、樞密院奏事,次引見、謝、辭,次引臣僚奏事訖,皇帝起。詔:"今後遇四參日,分起居班次,可移殿中侍史及宰執以下百官班,令次樞密以下班起居。卻令親王並殿前都指揮使以下殿前司員僚,逐班於宰執以下班後起居,余並從之。"
chún xī qī nián jiǔ yuè, zhào:" zì jīn chuí gǒng diàn rì cān, zǎi chén tè miǎn xuān míng."
淳熙七年九月,詔:"自今垂拱殿日參,宰臣特免宣名。"
jiā dìng shí èr nián zhēng yuè, chén liáo zòu:" qiè jiàn huáng dì yù zhèng diàn, huò yù hòu diàn, gù kě jiān jǔ, sì cān guān yì yǒu dìng rì. jìn zhě měi rì gǎi cháng cháo wèi hòu diàn, sì cān zhī lǐ yì duō bù jiǎng, zhèng diàn hòu diàn sì cān jiān miǎn. bì xià lín cháo zhī rì gù wèi cháng chuò, ér wài tíng bù zhī shèng yì, huò wèi gū cóng jiǎn biàn, fēi suǒ yǐ sù bǎi zhí shì yě. cháng cháo zhī lǐ zhǐ yú cóng chén, hòu diàn zhī yí cóng chén bù yǔ, sì cān zhǐ jí qīng láng, ér nǎi lěi yuè jǐn huò yī jǔ. zhǐ chǐ tiān wēi, shū jiǎn zhì cǐ, fēi suǒ yǐ zūn jūn shàng ér lì bǎi pì yě. fú yuàn bì xià yán cháng cháo hòu diàn sì cān zhī lǐ, qǐ qún xià sù jǐn zhī xīn, zhāng míng shí lì jīng zhī zhì, qǐ bù wěi zāi." cóng zhī.
嘉定十二年正月,臣僚奏:"竊見皇帝御正殿,或御後殿,固可間舉,四參官亦有定日。近者每日改常朝為後殿,四參之禮亦多不講,正殿、後殿、四參間免。陛下臨朝之日固未嘗輟,而外廷不知聖意,或謂姑從簡便,非所以肅百執事也。常朝之禮止於從臣,後殿之儀從臣不與,四參止及卿郎,而乃累月僅或一舉。咫尺天威,疏簡至此,非所以尊君上而勵百辟也。伏願陛下嚴常朝、後殿、四參之禮,起群下肅謹之心,彰明時厲精之治,豈不偉哉。"從之。
chū, qún chén jiàn cí xiè jiē fù zhèng yá. chún huà èr nián, zhī zá yù shǐ zhāng yù yán:" zhèng yá zhī shè wèi zhī wài cháo, fán qún chén cí jiàn jí xiè, xiān yì zhèng yá, jiàn qì, yù shǐ tái jù guān wèi xìng míng yǐ bào, gé mén fāng xǔ rù duì, cǐ guó jiā jiù zhì yě. zì qián dé hòu, shǐ zhào xiān fù zhōng xiè, hòu yì zhèng yá. ér wén wǔ guān zhōng xiè hòu, cì rì bìng fù zhèng yá, nèi zhū sī yáo lǐng cì shǐ gé mén tōng shì shè rén yǐ shàng xīn shòu zhě yì fù zhèng yá cí xiè, chū shǐ jí sù miǎn yá cí zhě yì jù zhuàng bào tái, wéi zhě fá fèng yī yuè. qí nèi zhū sī zhí guān bìng jiāng xiào zhì cì shǐ yǐ shàng xīn shòu zhě, yù wàng tóng bǎi guān lì, fù zhèng yá xiè." cóng zhī. yuán fēng jì dìng cháo cān zhī zhì, shì yù shǐ zhī zá shì mǎn zhōng xíng shàng yán:" wén dé zhèng yá zhī zhì, shàng cún cháng cháo zhī xū míng, xí héng xíng zhī miù lì, yǒu sī shī yú shēn qǐng, wèi néng lí zhèng. liǎng shěng tái guān wén wǔ bǎi guān fù wén dé diàn, dōng xī xiāng xiàng duì lì, zǎi chén yī yuán yā bān, wén chuán bù zuò, zé zài bài ér tuì, wèi zhī cháng cháo. yù xiū jià bìng sān rì yǐ shàng, yīng nèi diàn qǐ jū guān bì jí, wèi zhī héng xíng. zì zǎi chén qīn wáng yǐ xià yīng jiàn xiè cí zhě, jiē xiān fù wén dé diàn, wèi zhī guò zhèng yá. rán zài jīng lí wù zhī guān lì yǐ bié chì miǎn cān, zǎi chén yā bān jìn nián yǐ bà, ér wǔ bān zhū yá běn cháo yòu bù cháng zhì. gù jīn zhī fù cháng cháo zhě, dú yù shǐ tái guān yǔ shěn guān dài cì jiē guān ér yǐ. jīn chuí gǒng nèi diàn zǎi chén yǐ xià jì yǐ rì cān, ér wén dé cháng cháo réng fù bù fèi, chuǎn miù dào zhì, mò cǐ wèi shén. zhì yú héng xíng cān jiǎ, yǔ fū jiàn xiè cí guān xiān guò zhèng yá, suī yán táng zhī gù shì, rán bì qí tiān zǐ yù diàn zhī rì xíng zhī kě yě." zhào xià xiáng dìng guān zhì suǒ. yán:" jīn tiān zǐ rì tīng zhèng yú chuí gǒng, yǐ jiē zhí zhèng guān jí nèi cháo zhī chén, ér gèng yú bié diàn xuān chì bù zuò, shí wèi yīn xí zhī wù. jiān yǒu zhí shì shēng cháo guān wǔ rì yī fù qǐ jū, ér wèi yǒu zhí shì zhě fǎn wèi zhī cān, shū shù zhī jié yóu wèi wèi dāng. yòu cí jiàn xiè, zì yǐ rù jiàn tiān zǐ, zé qián diàn zhèng yá duì bài wèi xū wén. qí lián yù cháo jiǎ, zé bǎi guān sī fù dà qǐ jū, bù dāng fù yǒu héng xíng cān jiǎ. yí rú zhōng xíng yán." yú shì cháng cháo zhèng yá héng xíng zhī yí jù bà.
初,群臣見、辭、謝皆赴正衙。淳化二年,知雜御史張郁言:"正衙之設謂之外朝,凡群臣辭、見及謝,先詣正衙,見訖,御史台具官位姓名以報,閣門方許入對,此國家舊制也。自乾德後,始詔先赴中謝,後詣正衙。而文武官中謝後,次日並赴正衙,內諸司遙領刺史、閣門通事舍人以上新授者亦赴正衙辭謝,出使急速免衙辭者亦具狀報台,違者罰奉一月。其內諸司職官並將校至刺史以上新授者,欲望同百官例,赴正衙謝。"從之。元豐既定朝參之制,侍御史知雜事滿中行上言:"文德正衙之制,尚存常朝之虛名,襲橫行之謬例,有司失於申請,未能釐正。兩省、台官、文武百官赴文德殿,東西相向對立,宰臣一員押班,聞傳不坐,則再拜而退,謂之常朝。遇休假並三日以上,應內殿起居官畢集,謂之橫行。自宰臣、親王以下應見、謝、辭者,皆先赴文德殿,謂之過正衙。然在京厘務之官例以別敕免參,宰臣押班近年已罷,而武班諸衙本朝又不常置。故今之赴常朝者,獨御史台官與審官、待次階官而已。今垂拱內殿宰臣以下既已日參,而文德常朝仍復不廢,舛謬倒置,莫此為甚。至於橫行參假,與夫見、謝、辭官先過正衙,雖沿唐之故事,然必俟天子御殿之日行之可也。"詔下詳定官制所。言:"今天子日聽政於垂拱,以接執政官及內朝之臣,而更於別殿宣敕不坐,實為因習之誤。兼有執事升朝官五日一赴起居,而未有執事者反謂之參,疏數之節尤為未當。又辭、見、謝,自已入見天子,則前殿正衙對拜為虛文。其連遇朝假,則百官司赴大起居,不當復有橫行參假。宜如中行言。"於是常朝、正衙、橫行之儀俱罷。