lǐ shí jiǔ bīn lǐ yī
◎礼十九(宾礼一)
dà cháo huì yí cháng cháo yí
○大朝会仪 常朝仪
zhōu guān: sī yí zhǎng jiǔ yí bīn kè bìn xiāng, zhào wáng nán xiāng yǐ cháo zhū hóu." dà xíng rén zhǎng dà bīn zhī lǐ dà kè zhī yí, yǐ qīn zhū hóu". gài jūn chén zhī jì tǐ tǒng suī yán, rán ér jiē yǐ rén yì, shè yǐ wēi yí, shí yǒu bīn zhǔ zhī dào yān. shì yǐ xiǎo yǎ lù míng yàn qí chén xià, jiē yǐ jiā bīn chēng zhī. sòng zhī cháo yí, zhèng hé xiáng dìng wǔ lǐ, liè wéi bīn lǐ. jīn xiū sòng shǐ, cún qí jiù yún.
《周官》:司仪掌九仪宾客摈相,诏王南乡以朝诸侯。"大行人掌大宾之礼、大客之仪,以亲诸侯"。盖君臣之际体统虽严,然而接以仁义,摄以威仪,实有宾主之道焉。是以《小雅·鹿鸣》燕其臣下,皆以嘉宾称之。宋之朝仪,政和详定五礼,列为宾礼。今修《宋史》,存其旧云。
dà cháo huì. sòng chéng qián dài zhī zhì, yǐ yuán rì wǔ yuè shuò dōng zhì xíng dà cháo huì zhī lǐ. tài zǔ jiàn lóng èr nián zhēng yuè shuò, shǐ shòu cháo hè yú chóng yuán diàn, fú gǔn miǎn, shè gōng xiàn zhàng wèi rú yí. zhàng tuì, qún chén yì huáng tài hòu gōng mén fèng hè. dì cháng fú yù guǎng dé diàn, qún chén shàng shòu, yòng jiào fāng lè. wǔ yuè shuò, shòu cháo hè yú chóng yuán diàn, dì fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, gōng xiàn yí zhàng rú yuán huì yí. qián dé sān nián dōng zhì, shòu cháo hè yú wén míng diàn, sì nián yú cháo yuán diàn, hè bì, cháng fú yù dà míng diàn, qún chén shàng shòu, shǐ yòng yǎ yuè dēng gē èr wǔ, qún chén jiǔ wǔ xíng bà.
大朝会。宋承前代之制,以元日、五月朔、冬至行大朝会之礼。太祖建隆二年正月朔,始受朝贺于崇元殿,服衮冕,设宫县、仗卫如仪。仗退,群臣诣皇太后宫门奉贺。帝常服御广德殿,群臣上寿,用教坊乐。五月朔,受朝贺于崇元殿,帝服通天冠,绛纱袍,宫县、仪仗如元会仪。乾德三年冬至,受朝贺于文明殿,四年于朝元殿,贺毕,常服御大明殿,群臣上寿,始用雅乐登歌、二舞,群臣酒五行罢。
tài zōng chún huà sān nián zhēng yuè shuò, mìng yǒu sī yuē kāi yuán lǐ dìng shàng shòu yí, jiē yǐ fǎ fú xíng lǐ, shè gōng xiàn wàn wǔ, jiǔ sān xíng bà.
太宗淳化三年正月朔,命有司约《开元礼》定上寿仪,皆以法服行礼,设宫县、万舞,酒三行罢。
zhēn zōng xián píng sān nián wǔ yuè shuò, yǔ, mìng fàng zhàng, bǎi guān cháng fú, qǐ jū yú cháng chūn diàn, tuì yì zhèng yá, lì bān xuān zhì.
真宗咸平三年五月朔,雨,命放仗,百官常服,起居于长春殿,退诣正衙,立班宣制。
rén zōng tiān shèng sì nián shí èr yuè, zhào míng nián zhēng yuè shuò xiān lǜ bǎi guān fù huì qìng diàn, shàng huáng tài hòu shòu, jiǔ bì, nǎi shòu cháo tiān ān diàn, réng lìng tài cháng lǐ yuàn xiū dìng yí zhì.
仁宗天圣四年十二月,诏明年正月朔先率百官赴会庆殿,上皇太后寿,酒毕,乃受朝天安殿,仍令太常礼院修定仪制。
wǔ nián zhēng yuè shuò, xiǎo lòu wèi jǐn sān kè, zǎi chén bǎi guān yǔ liáo shǐ zhū jūn jiàng xiào, bìng cháng fú bān huì qìng diàn. nèi shì qǐng huáng tài hòu chū diàn hòu wò, míng biān, shēng zuò yòu yì diàn hòu huáng dì wò, yǐn huáng dì chū. dì fú xuē páo, yú lián nèi běi xiàng rù wèi zài bài, guì chēng:" chén mǒu yán: yuán zhèng qǐ zuò, wàn wù wéi xīn. fú wéi zūn hào huáng tài hòu bì xià, yīng shí nà yòu, yǔ tiān tóng xiū." nèi cháng shì chéng zhǐ dá yuē:" lǚ xīn zhī yòu, yǔ huáng dì tóng zhī." dì zài bài, yì huáng tài hòu yù zuò shāo dōng. nèi jǐ shì zhuó jiǔ shòu nèi yè zhě jiān jìn, dì guì jìn qì, yǐ pán xìng, nèi yè zhě jiān chéng jiē zhī, dì què jiù rù wèi, guì zòu yuē:" chén mǒu qǐ shǒu yán: yuán zhèng lìng jié, bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn suì shòu." zài bài, nèi cháng shì xuān dá yuē:" gōng jǔ huáng dì shòu jiǔ." dì zài bài, zhí pán shì lì, jiào fāng lè zhǐ, huáng dì shòu xū zhǎn hái wò. tōng shì shè rén yǐn bǎi guān héng xíng, diǎn yí zàn zài bài wǔ dǎo qǐ jū. tài wèi shēng zì xī jiē, chēng hè lián wài, jiàng, hái wèi, jiē zài bài wǔ dǎo. shì zhōng chéng zhǐ yuē:" yǒu zhì." jiē zài bài, xuān yuē:" lǚ xīn zhī jí, yǔ gōng děng tóng zhī." jiē zài bài wǔ dǎo. gé mén shǐ lián wài zòu:" zǎi chén mǒu yǐ xià jìn shòu jiǔ." jiē zài bài. tài wèi shēng zì dōng jiē, hàn lín shǐ zhuó yù jiǔ zhǎn shòu tài wèi, zhí zhǎn pán guì jìn lián wài, nèi yè zhě jiān guì jiē yǐ jìn, tài wèi guì zòu yuē:" yuán zhèng lìng jié, chén děng bù shèng qìng biàn, jǐn shàng qiān wàn suì shòu." jiàng, hái wèi, jiē zài bài. xuān huī shǐ chéng zhǐ yuē:" jǔ gōng děng shāng." jiē zài bài. tài wèi shēng, lì lián wài, lè zhǐ. nèi yè zhě jiān chū lián shòu xū zhǎn. tài wèi jiàng jiē, héng xíng, jiē zài bài wǔ dǎo. xuān huī shǐ chéng zhǐ xuān qún chén shēng diàn, zài bài, shēng, jí dōng xī xiāng zuò, jiǔ sān xíng, shì zhōng zòu lǐ bì, tuì. shū mì shǐ yǐ xià yíng shèng yú yú cháng chūn diàn, qǐ jū chēng hè. bǎi guān jiù cháo táng yì cháo fú, bān tiān ān diàn cháo hè, dì fú gǔn miǎn shòu cháo. lǐ guān tōng shì shè rén yǐn zhōng shū lìng mén xià shì láng gè yú àn qǔ suǒ zòu wén, yì rù wèi, tuō jiàn xì, yǐ cì shēng, fēn dōng xī lì. zhū fāng zhèn biǎo xiáng ruì àn xiān zhì mén wài, zuǒ yòu lìng shǐ jiàng yī duì jǔ, jǐ shì zhōng yā xiáng ruì zhōng shū shì láng yā biǎo àn rù, fēn yì dōng xī jiē xià duì lì. jì hè, gèng fú tōng tiān guān jiàng shā páo, chēng shāng shàng shòu, zhǐ jǔ sì jué. shèng yú hái nèi, gōng xiè tài hòu rú cháng lǐ.
五年正月朔,晓漏未尽三刻,宰臣、百官与辽使、诸军将校,并常服班会庆殿。内侍请皇太后出殿后幄,鸣鞭,升坐;又诣殿后皇帝幄,引皇帝出。帝服靴袍,于帘内北向褥位再拜,跪称:"臣某言:元正启祚,万物惟新。伏惟尊号皇太后陛下,膺时纳祐,与天同休。"内常侍承旨答曰:"履新之祐,与皇帝同之。"帝再拜,诣皇太后御坐稍东。内给事酌酒授内谒者监进,帝跪进讫,以盘兴,内谒者监承接之,帝却就褥位,跪奏曰:"臣某稽首言:元正令节,不胜大庆,谨上千万岁寿。"再拜,内常侍宣答曰:"恭举皇帝寿酒。"帝再拜,执盘侍立,教坊乐止,皇帝受虚盏还幄。通事舍人引百官横行,典仪赞再拜、舞蹈、起居。太尉升自西阶,称贺帘外,降,还位,皆再拜、舞蹈。侍中承旨曰:"有制。"皆再拜,宣曰:"履新之吉,与公等同之。"皆再拜、舞蹈。阁门使帘外奏:"宰臣某以下进寿酒。"皆再拜。太尉升自东阶,翰林使酌御酒盏授太尉,执盏盘跪进帘外,内谒者监跪接以进,太尉跪奏曰:"元正令节,臣等不胜庆抃,谨上千万岁寿。"降,还位,皆再拜。宣徽使承旨曰:"举公等觞。"皆再拜。太尉升,立帘外,乐止。内谒者监出帘授虚盏。太尉降阶,横行,皆再拜、舞蹈。宣徽使承旨宣群臣升殿,再拜,升,及东西厢坐,酒三行,侍中奏礼毕,退。枢密使以下迎乘舆于长春殿,起居称贺。百官就朝堂易朝服,班天安殿朝贺,帝服衮冕受朝。礼官、通事舍人引中书令、门下侍郎各于案取所奏文,诣褥位,脱剑舄,以次升,分东西立。诸方镇表、祥瑞案先置门外,左右令史绛衣对举,给事中押祥瑞、中书侍郎押表案入,分诣东、西阶下对立。既贺,更服通天冠、绛纱袍,称觞上寿,止举四爵。乘舆还内,恭谢太后如常礼。
shén zōng yuán fēng yuán nián, zhào lóng tú gé zhí xué shì shǐ guǎn xiū zhuàn sòng mǐn qiú děng xiáng dìng zhèng diàn yù diàn yí zhù, mǐn qiú suì shàng cháo huì yí èr piān lìng shì sì shí piān, zhào bān xíng zhī. qí zhì:
神宗元丰元年,诏龙图阁直学士、史馆修撰宋敏求等详定正殿御殿仪注,敏求遂上《朝会仪》二篇、《令式》四十篇,诏颁行之。其制:
yuán zhèng dōng zhì dà cháo huì, yǒu sī shè yù zuò dà qìng diàn, dōng xī fáng yú yù zuò zhī zuǒ yòu shǎo běi, dōng xī gé yú diàn hòu, bǎi guān zōng shì kè shǐ cì yú cháo táng zhī nèi wài. wǔ lù xiān chén yú tíng, bīng bù shè huáng huī zhàng yú diàn zhī nèi wài. dà lè lìng zhǎn gōng jià zhī lè yú héng jiē nán. gǔ chuī lìng fēn zhì shí èr àn yú gōng jià wài. xié lǜ láng èr rén, yī wèi diàn shàng xī jiē zhī qián yíng, yī wèi gōng jià xī běi, jù dōng xiàng. chén yú niǎn yù mǎ yú lóng chí, sǎn shàn yú shā chí, gòng wù yú gōng jià nán dōng zhì bù shè gòng wù, yú zé liè dà qìng mén wài. chén bù jiàng shì yú jiē. zuǒ yòu jīn wú liù jūn zhū wèi lēi suǒ bù, liè huáng huī dà zhàng yú mén jí diàn tíng. bǎi liáo kè shǐ děng jù rù cháo. wén wǔ cháng cān guān cháo fú, péi wèi guān gōng fú, jìn zhàng jiù chén yú gé wài. dà lè lìng yuè gōng xié lǜ láng rù jiù wèi. zhōng shū shì láng yǐ zhū fāng zhèn biǎo àn jǐ shì zhōng yǐ xiáng ruì qí yú dà qìng mén wài zhī zuǒ yòu dōng zhì bù shè jǐ shì zhōng wèi xiáng ruì àn. zhū shì wèi guān gè fú qí qì fú.
元正、冬至大朝会,有司设御坐大庆殿,东西房于御坐之左右少北,东西阁于殿后,百官、宗室、客使次于朝堂之内外。五辂先陈于庭,兵部设黄麾仗于殿之内外。大乐令展宫架之乐于横街南。鼓吹令分置十二案于宫架外。协律郎二人,一位殿上西阶之前楹,一位宫架西北,俱东向。陈舆辇、御马于龙墀,伞扇于沙墀,贡物于宫架南(冬至不设贡物),余则列大庆门外。陈布将士于街。左、右金吾六军诸卫勒所部,列黄麾大仗于门及殿庭。百僚、客使等俱入朝。文武常参官朝服,陪位官公服,近仗就陈于阁外。大乐令、乐工、协律郎入就位。中书侍郎以诸方镇表案、给事中以祥瑞俟于大庆门外之左右(冬至不设给事中位、祥瑞案)。诸侍卫官各服其器服。
niǎn chū, zhì xī gé jiàng niǎn, fú bǎo láng fèng bǎo yì gé mén fèng yíng, bǎi guān kè shǐ péi wèi guān jù rù jiù wèi. shì zhōng bǎn zòu zhōng yán, yòu zòu wài bàn. diàn shàng míng biān, gōng xiàn zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng. nèi shì chéng zhǐ suǒ shàn, shàn hé, dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo. yù yú chū, xié lǜ láng jǔ huī zòu qián ān lè, gǔ chuī zhèn zuò. dì chū zì xī fáng, jiàng yú jí zuò, shàn kāi, diàn xià míng biān. xié lǜ láng yǎn huī lè zhǐ, lú yān shēng. fú bǎo láng fèng bǎo zhì yù zuò qián, zhōng shū shì láng jǐ shì zhōng yā biǎo àn xiáng ruì àn rù, yì dōng xī jiē xià duì lì, bǎi guān zōng shì jí liáo shǐ bān fēn dōng xī, yǐ cì rù, zhēng an lè zuò, jiù wèi. lè zhǐ, yā lè guān guī běn bān, qǐ jū bì, fù àn wèi. sān shī qīn wáng yǐ xià jí yù shǐ tái wài zhèng rèn liáo shǐ jù jiù běi xiàng wèi. diǎn yí zàn bài, zài wèi zhě jiē zài bài, qǐ jū qì, tài wèi jiāng shēng, zhōng shū lìng mén xià shì láng jù jiàng zhì xī jiē xià lì fán tài wèi xíng zé lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. tài wèi yì xī jiē xià, jiě jiàn tuō xì shēng diàn. zhōng shū lìng mén xià shì láng gè yú àn qǔ suǒ zòu zhī wén yì rù wèi, jiě jiàn tuō xì yǐ cì shēng, fēn dōng xī lì yǐ qí. tài wèi yì yù zuò qián, běi xiàng guì zòu:" wén wǔ bǎi liáo tài wèi jù guān chén mǒu děng yán: yuán zhèng qǐ zuò, wàn wù xián xīn dōng zhì yì wèi" guǐ yùn tuī yí, rì nán cháng zhì". fú wéi huáng dì bì xià yīng gān nà yòu, yǔ tiān tóng xiū." fǔ fú, xìng, jiàng jiē, pèi jiàn nà xì yú guān zhǔn cǐ. hái wèi, zài wèi guān jù zài bài wǔ dǎo, sān chēng wàn suì, zài bài. shì zhōng jìn dāng yù zuò qián chéng zhǐ, tuì lín jiē, xī xiàng, chēng zhì xuān dá yuē:" lǚ xīn zhī qìng dōng zhì yì yuē" lǚ zhǎng zhī qìng", yǔ gōng děng tóng zhī." zàn zhě yuē" bài", wǔ dǎo, sān chēng wàn suì. héng xíng guān fēn bān lì. zhōng shū lìng mén xià shì láng shēng yì yù zuò qián, gè zòu zhū fāng zhèn biǎo jí xiáng ruì qì, hù bù shàng shū jiù chéng zhì wèi fǔ fú guì zòu zhū zhōu gòng wù, qǐng fù suǒ sī. lǐ bù shàng shū zòu zhū fān gòng wù rú zhī. sī tiān jiàn zòu yún wù xiáng ruì, qǐng fù shǐ guǎn, jiē rú shàng yí. shì zhōng jìn dāng yù zuò qián zòu lǐ bì, diàn shàng chéng zhǐ suǒ shàn, diàn xià míng biān, guān xiàn zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gōng xiàn zòu qián ān lè, gǔ chuī zhèn zuò, dì jiàng zuò, yù yú rù zì dōng fáng, shàn kāi, yǎn huī lè zhǐ. shì zhōng zòu jiě yán, bǎi guān tuì huán cì. kè shǐ péi wèi guān bìng tuì.
辇出,至西阁降辇,符宝郎奉宝诣阁门奉迎,百官、客使、陪位官俱入就位。侍中版奏中严,又奏外办。殿上鸣鞭,宫县撞黄钟之钟,右五钟皆应。内侍承旨索扇,扇合,帝服通天冠、绛纱袍。御舆出,协律郎举麾奏《乾安》乐,鼓吹振作。帝出自西房,降舆即坐,扇开,殿下鸣鞭。协律郎偃麾乐止,炉烟升。符宝郎奉宝置御坐前,中书侍郎、给事中押表案、祥瑞案入,诣东西阶下对立,百官、宗室及辽使班分东西,以次入,《正安》乐作,就位。乐止,押乐官归本班,起居毕,复案位。三师、亲王以下及御史台、外正任、辽使俱就北向位。典仪赞拜,在位者皆再拜,起居讫,太尉将升,中书令、门下侍郎俱降至西阶下立(凡太尉行则乐作,至位乐止)。太尉诣西阶下,解剑脱舄升殿。中书令、门下侍郎各于案取所奏之文诣褥位,解剑脱舄以次升,分东西立以俟。太尉诣御坐前,北向跪奏:"文武百寮、太尉具官臣某等言:元正启祚,万物咸新(冬至易为"晷运推移,日南长至")。伏惟皇帝陛下应乾纳祐,与天同休。"俯伏,兴,降阶,佩剑纳舄(余官准此)。还位,在位官俱再拜、舞蹈,三称万岁,再拜。侍中进当御坐前承旨,退临阶,西向,称制宣答曰:"履新之庆(冬至易曰"履长之庆"),与公等同之。"赞者曰"拜",舞蹈,三称万岁。横行官分班立。中书令、门下侍郎升诣御坐前,各奏诸方镇表及祥瑞讫,户部尚书就承制位俯伏跪奏诸州贡物,请付所司。礼部尚书奏诸蕃贡物如之。司天监奏云物祥瑞,请付史馆,皆如上仪。侍中进当御坐前奏礼毕,殿上承旨索扇,殿下鸣鞭,官县撞蕤宾之钟,左五钟皆应,协律郎举麾,宫县奏《乾安》乐,鼓吹振作,帝降坐,御舆入自东房,扇开,偃麾乐止。侍中奏解严,百官退还次。客使、陪位官并退。
yǒu sī shè shí àn, dà lè lìng shè dēng gē diàn shàng, èr wǔ rù, lì yú jià nán. yù zuò dāng shēng diàn zhě wèi yù zuò zhī qián, wén wǔ xiāng xiàng, yì wèi chóng xíng, yǐ běi wèi shàng, fēi shēng diàn zhě wèi yú dōng xī láng xià. shàng shí fèng yù shè shòu zūn yú diàn dōng yíng shǎo nán, shè diàn yú zūn nán, jiā jué yī. yǒu sī shè shàng xià qún chén jiǔ zūn yú diàn xià dōng xī xiāng. shì wèi guān jí zhí shì zhě gè lì qí wèi, zhàng wèi réng lì qí, shàng shòu bǎi guān lì bān rú cháo hè yí.
有司设食案,大乐令设登歌殿上,二舞入,立于架南。预坐当升殿者位御坐之前,文武相向,异位重行,以北为上,非升殿者位于东西廊下。尚食奉御设寿尊于殿东楹少南,设坫于尊南,加爵一。有司设上下群臣酒尊于殿下东西厢。侍卫官及执事者各立其位,仗卫仍立俟,上寿百官立班如朝贺仪。
shì zhōng bǎn zòu zhōng yán wài bàn, wén míng biān, suǒ shàn, dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, yù yú chū dōng fáng, lè zuò. dì jí zuò, shàn kāi, lè zhǐ. zàn bài bì, guāng lù qīng yì héng jiē nán, guì zòu:" jù guān chén mǒu yán, qǐng yǔn qún chén shàng shòu." xìng, shì zhōng chéng zhǐ chēng" zhì kě", shǎo tuì. shè rén yuē" bài", guāng lù qīng zài bài qì, fù wèi. sān shī yǐ xià jiù wèi, zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē bài wǔ, sān chēng wàn suì. tài wèi shēng diàn, yì shòu zūn suǒ, běi xiàng, shàng shí fèng yù zhuó yù jiǔ yī jué shòu tài wèi, jìn hù zhí jué yì qián guì jìn, dì zhí jué, tài wèi chū hù, fǔ fú, xìng, shǎo tuì, guì zòu:" wén wǔ bǎi liáo tài wèi jù guān chén mǒu děng qǐ shǒu yán: yuán zhèng shǒu zuò, chén děng bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn shòu." fǔ fú, xìng, jiàng, fù wèi. zàn zhě yuē" bài" zài wèi zhě jiē zài bài, sān chēng wàn suì, shì zhōng chéng zhǐ tuì, xī xiàng xuān yuē:" jǔ gōng děng shāng." zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē zài bài, sān chēng wàn suì, běi xiàng, bān fēn dōng xī xù lì. tài wèi zì dōng jiē shì lì. dì jǔ dì yī jué, hé ān lè zuò, yǐn bì, lè zhǐ. tài wèi shòu xū jué fù yú diàn, jiàng jiē. sān shī yǐ xià zài bài wǔ dǎo, chēng wàn suì rú shàng yí.
侍中版奏中严、外办,闻鸣鞭,索扇,帝服通天冠、绛纱袍,御舆出东房,乐作。帝即坐,扇开,乐止。赞拜毕,光禄卿诣横街南,跪奏:"具官臣某言,请允群臣上寿。"兴,侍中承旨称"制可",少退。舍人曰"拜",光禄卿再拜讫,复位。三师以下就位,赞者曰"拜",在位者皆拜舞,三称万岁。太尉升殿,诣寿尊所,北向,尚食奉御酌御酒一爵授太尉,搢笏执爵诣前跪进,帝执爵,太尉出笏,俯伏,兴,少退,跪奏:"文武百寮、太尉具官臣某等稽首言:元正首祚,臣等不胜大庆,谨上千万寿。"俯伏,兴,降,复位。赞者曰"拜"在位者皆再拜,三称万岁,侍中承旨退,西向宣曰:"举公等觞。"赞者曰"拜",在位者皆再拜,三称万岁,北向,班分东西序立。太尉自东阶侍立。帝举第一爵,《和安》乐作,饮毕,乐止。太尉受虚爵复于坫,降阶。三师以下再拜、舞蹈,称万岁如上仪。
shì zhōng jìn zòu:" shì zhōng jù guān chén mǒu yán, qǐng yán gōng wáng děng shēng diàn." fǔ fú, xìng, jiàng, fù wèi, shì zhōng chéng zhǐ tuì, chēng" yǒu zhì", zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē zài bài. xuān yuē:" yán gōng wáng děng shēng diàn." zàn zhě yuē" bài", zài wèi zhě jiē zài bài. gōng wáng děng yì dōng xī jiē, shēng lì yú xí hòu. shàng shí fèng yù jìn jiǔ, diàn zhōng jiān shěng jiǔ yǐ jìn. dì jǔ dì èr jué, dēng gē zuò gān lù zhī qū. yǐn qì, diàn zhōng jiān shòu jué, lè zhǐ. qún chén shēng diàn, jiù héng xíng wèi. shè rén yuē:" gè cì jiǔ." zàn zhě yuē" bài", qún guān jiē zài bài, sān chēng wàn suì. shè rén yuē:" jiù zuò." tài guān lìng xíng jiǔ, qún guān jìn hù shòu jiǔ, gōng xiàn zuò zhēng an zhī lè, wén wǔ rù, lì gōng jià běi. shāng xíng yī zhōu. fán xíng jiǔ qì, bìng tài guān lìng zòu xún zhōu, lè zhǐ. shàng shí jìn shí shēng jiē, yǐ cì zhì yù zuò qián. yòu shè qún guān shí, qì, tài guān lìng zòu shí biàn. tài lè chéng yǐn shèng dé shēng wén zhī wǔ rù, zuò sān biàn, zhǐ, chū. diàn zhōng jiān jìn dì sān jué, qún guān lì xí hòu, dēng gē zuò ruì mù chéng wén zhī qū. yǐn qì, lè zhǐ. diàn zhōng chéng shòu xū jué, shè rén yuē:" jiù zuò." qún guān jiē zuò. yòu xíng jiǔ zuò yuè jìn shí, rú shàng yí. tài lè chéng yǐn tiān xià dà dìng zhī wǔ, zuò sān biàn, zhǐ, chū. diàn zhōng jiān jìn dì sì jué, dēng gē zòu jiā hé zhī qū, rú dì sān jué. tài guān lìng xíng jiǔ yòu yī zhōu, lè zhǐ, shè rén yuē:" kě qǐ." bǎi liáo jiē lì xí hòu, shì zhōng jìn yù zuò qián guì zòu, lǐ bì, fǔ fú, xìng, yǔ qún guān jù jiàng jiē fù wèi, zàn zhě yuē:" bài." jiē zài bài wǔ dǎo, sān chēng wàn suì, qǐ, fēn bān lì. diàn shàng suǒ shàn, shàn hé, diàn xià míng biān, tài lè lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ yòu zhōng jiē yīng. xié lǜ láng fǔ fú, jǔ huī. tài lè lìng lìng zòu qián ān zhī lè, gǔ chuī zhèn zuò. dì jiàng zuò yù yú rù zì dōng fáng, shàn kāi, lè zhǐ. shì zhōng zòu jiě yán, suǒ sī chéng zhǐ fàng zhàng. bǎi liáo zài bài, xiāng cì tuì.
侍中进奏:"侍中具官臣某言,请延公王等升殿。"俯伏,兴,降,复位,侍中承旨退,称"有制",赞者曰"拜",在位者皆再拜。宣曰:"延公王等升殿。"赞者曰"拜",在位者皆再拜。公王等诣东西阶,升立于席后。尚食奉御进酒,殿中监省酒以进。帝举第二爵,登歌作《甘露》之曲。饮讫,殿中监受爵,乐止。群臣升殿,就横行位。舍人曰:"各赐酒。"赞者曰"拜",群官皆再拜,三称万岁。舍人曰:"就坐。"太官令行酒,群官搢笏受酒,宫县作《正安》之乐,文舞入,立宫架北。觞行一周。凡行酒讫,并太官令奏巡周,乐止。尚食进食升阶,以次置御坐前。又设群官食,讫,太官令奏食遍。太乐丞引《盛德升闻》之舞入,作三变,止,出。殿中监进第三爵,群官立席后,登歌作《瑞木成文》之曲。饮讫,乐止。殿中丞受虚爵,舍人曰:"就坐。"群官皆坐。又行酒、作乐、进食,如上仪。太乐丞引《天下大定》之舞,作三变,止,出。殿中监进第四爵,登歌奏《嘉禾》之曲,如第三爵。太官令行酒又一周,乐止,舍人曰:"可起。"百寮皆立席后,侍中进御坐前跪奏,礼毕,俯伏,兴,与群官俱降阶复位,赞者曰:"拜。"皆再拜、舞蹈,三称万岁,起,分班立。殿上索扇,扇合,殿下鸣鞭,太乐令撞蕤宾之钟,左右钟皆应。协律郎俯伏,举麾。太乐令令奏《乾安》之乐,鼓吹振作。帝降坐御舆入自东房,扇开,乐止。侍中奏解严,所司承旨放仗。百寮再拜,相次退。
jiù zhì, cháo hè shàng shòu, dì zhí zhèn guī, zhì shì shǐ bà bù yòng.
旧制,朝贺、上寿,帝执镇圭,至是始罢不用。
yuán yòu bā nián, tài cháng bó shì chén xiáng dào yán:" guì rén jiàn mǎ, gǔ jīn suǒ tóng. gù jìn lǐ mǎ zài tíng, ér hòu shì shēng táng zhì mìng. pìn lǐ mǎ zài tíng, ér bīn shēng táng sī dí. jīn yuán huì yí, yù mǎ lì yú lóng chí zhī shàng, ér tè jìn yǐ xià lì yú tíng, shì bù chēng zūn xián cái tǐ qún chén zhī yì. qǐng gǎi yí zhù yǐ yù mǎ zài tíng, yú yì wèi yǔn."
元祐八年,太常博士陈祥道言:"贵人贱马,古今所同。故觐礼马在庭,而侯氏升堂致命。聘礼马在庭,而宾升堂私觌。今元会仪,御马立于龙墀之上,而特进以下立于庭,是不称尊贤才、体群臣之意。请改仪注以御马在庭,于义为允。"
jiù zhì, wǔ yuè shuò shòu cháo, xī níng èr nián zhào bà zhī. yuán fú yuán nián sì yuè, dé chuán guó shòu mìng bǎo, lǐ guān yán:" wǔ yuè shuò yú gù shì dāng dà cháo huì, qǐ jiù shì rì xíng shòu bǎo zhī lǐ, yī shàng zūn hào bǎo cè yí." qián yī rì, dì zhāi yú diàn nèi, yì rì, fú tōng tiān guān jiàng shā páo, yù dà qìng diàn, jiàng zuò shòu bǎo, qún chén shàng shòu chēng hè. qí hòu, huī zōng yǐ yuán rì shòu bā bǎo jí dìng mìng bǎo dōng zhì rì shòu yuán guī, jiē yú dà qìng diàn xíng cháo hè lǐ.
旧制,五月朔受朝,熙宁二年诏罢之。元符元年四月,得传国受命宝,礼官言:"五月朔于故事当大朝会,乞就是日行受宝之礼,依上尊号宝册仪。"前一日,帝斋于殿内,翼日,服通天冠、绛纱袍,御大庆殿,降坐受宝,群臣上寿称贺。其后,徽宗以元日受八宝及定命宝、冬至日受元圭,皆于大庆殿行朝贺礼。
xīn yí chéng, gǎi yuán fēng yí tài wèi wèi shàng gōng, shì zhōng wèi zuǒ fǔ, zhōng shū lìng wèi yòu bì, tài lè lìng wèi dà chéng fǔ, shèng dé shēng wén wèi tiān xià huà chéng zhī wǔ, tiān xià dà dìng wèi sì yí lái wáng zhī wǔ, jí zēng xíng bù shàng shū zòu" tiān xià duàn jué, qǐng fù shǐ guǎn", yú bìng rú jiù yí. fán yù guó xù zé fèi, ruò wú shì bù shì cháo, zé xià chì yún:" bù yù diàn." qún chén jìn biǎo chēng hè yú gé mén.
《新仪》成,改《元丰仪》太尉为上公,侍中为左辅,中书令为右弼,太乐令为大晟府,《盛德升闻》为《天下化成》之舞,《天下大定》为《四夷来王》之舞,及增刑部尚书奏"天下断绝,请付史馆",余并如旧仪。凡遇国恤则废,若无事不视朝,则下敕云:"不御殿。"群臣进表称贺于阁门。
shào xīng shí èr nián shí yuè, chén liáo yán:" qiè yǐ yuán zhèng yī suì zhī shǒu, dōng zhì yī yáng zhī fù, shèng rén zhòng zhī, zhì wèi cháo hè zhī lǐ yān. zì shàng shì yǐ lái, wèi zhī yǒu gǎi yě. hàn gāo zǔ yǐ wǔ nián jí wèi, ér qī nián shòu cháo yú cháng lè gōng. wǒ tài zǔ huáng dì yǐ jiàn lóng yuán nián jí wèi, shòu cháo yú chóng yuán diàn. zhǔ shàng lín yù shí yǒu liù nián, zhèng zhì cháo hè, chū wèi cháng jiǎng, jiān nán zhī jì yí bù huáng xiá. zī zhě tài mǔ hái gōng, guó jiā dà qìng, sì fāng lái hè, dǎn wéi qí shí. yù wàng zì jīn yuán zhèng dōng zhì jǔ xíng cháo hè zhī lǐ, yǐ míng tiān zǐ zhī zūn, shù jī jiù diǎn bù zhì fèi zhuì." lǐ bù tài cháng sì kǎo dìng cháo huì zhī lǐ, yī guó gù shì, shè huáng huī dà zhàng chē lù fǎ wù yuè wǔ děng, bǎi liáo fú cháo fú, zài bài shàng shòu, xuān wáng gōng shēng diàn, jiān yǐn sān zhōu. zhào:" zì lái nián jǔ xíng." shí yī yuè, quán lǐ bù shì láng wáng shǎng děng yán:" cháo huì zhī zhì, zhēng dàn dōng zhì jí dà qìng shòu cháo shòu hè, xì yù dà qìng diàn. qí wén dé zǐ chén chuí gǒng diàn lǐ zhì gè yǒu bù tóng, yuè shuò shì cháo zé yù wén dé diàn, wèi zhī qián diàn zhèng yá, réng shè huáng huī bàn zhàng zǐ chén chuí gǒng jiē xì cè diàn, bù shè yí zhàng. yuán zhèng zài jìn, dà qìng diàn zhī lǐ shì wù zhì duō, qǐ hòu lái nián dōng zhì bié xíng qǔ zhǐ." zhào cóng zhī.
绍兴十二年十月,臣僚言:"窃以元正一岁之首,冬至一阳之复,圣人重之,制为朝贺之礼焉。自上世以来,未之有改也。汉高祖以五年即位,而七年受朝于长乐宫。我太祖皇帝以建隆元年即位,受朝于崇元殿。主上临御十有六年,正、至朝贺,初未尝讲,艰难之际宜不遑暇。兹者太母还宫,国家大庆,四方来贺,亶惟其时。欲望自今元正、冬至举行朝贺之礼,以明天子之尊,庶几旧典不至废坠。"礼部太常寺考定朝会之礼,依国故事,设黄麾、大仗、车辂、法物、乐舞等,百寮服朝服,再拜上寿,宣王公升殿,间饮三周。诏:"自来年举行。"十一月,权礼部侍郎王赏等言:"朝会之制,正旦、冬至及大庆受朝受贺,系御大庆殿。其文德、紫宸、垂拱殿礼制各有不同,月朔视朝则御文德殿,谓之前殿正衙,仍设黄麾半仗;紫宸、垂拱皆系侧殿,不设仪仗。元正在近,大庆殿之礼事务至多,乞候来年冬至别行取旨。"诏从之。
míng nián, gé mén yán:" yī biàn jīng gù shì, yù xíng dà lǐ, zé dōng zhì jí cì nián zhēng dàn cháo huì jiē bà."
明年,阁门言:"依汴京故事,遇行大礼,则冬至及次年正旦朝会皆罢。"
shí sì nián jiǔ yuè, yǒu sī yán:" míng nián zhēng dàn cháo huì, qǐng quán yǐ wén dé diàn wèi dà qìng diàn, hé shè huáng huī dà zhàng wǔ qiān èr shí qī rén, yù quán jiǎn sān fēn zhī yī hé shè bā bǎo yú yù zuò zhī dōng xī, jí dēng gē gōng jià yuè wǔ zhū zhōu zhū fān gòng wù. xíng zài zhì shì guān zhū lù gòng shì jǔ shǒu, bìng lìng lì bān." zhào cóng zhī. shí wǔ nián zhēng dàn, yù dà qìng diàn shòu cháo, wén wǔ bǎi guān cháo hè rú yí.
十四年九月,有司言:"明年正旦朝会,请权以文德殿为大庆殿,合设黄麾大仗五千二十七人,欲权减三分之一;合设八宝于御坐之东西,及登歌、宫架、乐舞、诸州诸蕃贡物。行在致仕官、诸路贡士举首,并令立班。"诏从之。十五年正旦,御大庆殿受朝,文武百官朝贺如仪。
cháng cháo zhī yí. táng yǐ xuān zhèng wèi qián diàn, wèi zhī zhèng yá, jí gǔ zhī nèi cháo yě. yǐ zǐ chén wèi biàn diàn, wèi zhī rù gé, jí gǔ zhī yàn cháo yě. ér wài yòu yǒu hán yuán diàn, hán yuán fēi zhèng zhì dà cháo huì bù yù. zhèng yá zé rì jiàn, qún chén bǎi guān jiē zài, wèi zhī cháng cān, qí hòu cǐ lǐ jiàn fèi. hòu táng míng zōng shǐ zhào qún chén měi wǔ rì yī suí zǎi xiàng rù jiàn, wèi zhī qǐ jū, sòng yīn qí zhì. huáng dì rì yù chuí gǒng diàn. wén wǔ guān rì fù wén dé diàn zhèng yá yuē cháng cān, zǎi xiàng yī rén yā bān. qí cháo shuò wàng yì yú cǐ diàn. wǔ rì qǐ jū zé yú chóng dé diàn huò cháng chūn diàn, zhōng shū mén xià wèi bān shǒu. cháng chūn jí chuí gǒng yě. zhì yuán fēng zhōng guān zhì xíng, shǐ zhào shì cóng guān ér shàng rì cháo chuí gǒng, wèi zhī cháng cān guān. bǎi sī cháo guān yǐ shàng, měi wǔ rì yī zhāo zǐ chén, wèi liù cān guān. zài jīng cháo guān yǐ shàng, shuò wàng yī zhāo zǐ chén, wèi shuò cān guān wàng cān guān, suì wèi dìng zhì.
常朝之仪。唐以宣政为前殿,谓之正衙,即古之内朝也。以紫宸为便殿,谓之入阁,即古之燕朝也。而外又有含元殿,含元非正、至大朝会不御。正衙则日见,群臣百官皆在,谓之常参,其后此礼渐废。后唐明宗始诏群臣每五日一随宰相入见,谓之起居,宋因其制。皇帝日御垂拱殿。文武官日赴文德殿正衙曰常参,宰相一人押班。其朝朔望亦于此殿。五日起居则于崇德殿或长春殿,中书、门下为班首。长春即垂拱也。至元丰中官制行,始诏侍从官而上日朝垂拱,谓之常参官。百司朝官以上,每五日一朝紫宸,为六参官。在京朝官以上,朔望一朝紫宸,为朔参官、望参官,遂为定制。
zhèng yá cháng cān. guó cháo zhī zhì: liǎng shěng tái guān wén wǔ bǎi guān měi rì fù wén dé diàn lì bān, zǎi chén yī yuán yā bān. cháng cháo guān yǒu zhào zhǐ miǎn cháng cháo, jí gòu dàng gēng fān sù zhě bù fù. yù jiǎ bìng sān rì yǐ shàng, jí héng xíng cān jiǎ. zǎi xiàng cān zhī zhèng shì jí miǎn cháng cháo zhě xī jí shì wù jí sù, fù héng xíng bù jí zhě, dié bào tái. rú yù qīn wáng shǐ xiāng guò zhèng yá, zé qǔ bié zhǐ. qún guān jiàn xiè cí zhě, jiē fù zhèng yá. qí rì, wén wǔ bān shàng shū shàng jiàng jūn yǐ xià, bìng xiān xù lì yú diàn mén zhī wài, dōng xī xiāng xiàng wén bān yī pǐn èr pǐn bù xù lì. zhèng yá jiàn xiè cí guān lì yú dà bān zhī nán, yòu xún shǐ lì zhèng yá wèi nán, běi xiàng. tái guān dài fū zhōng chéng sān yuàn yù shǐ gè jiù yī, bān wèi zài yī sān yuàn bù quán jí bù yī. yī qì, tái guān yǔ zuǒ xún shǐ xiān rù, gè jiù wèi zuǒ yòu xún shǐ lì zhōng gǔ lóu xià, zuǒ xún shǐ zòu wǔ bān, yòu xún shǐ zòu wén bān. rú zhǐ xún shǐ yī yuán, jí jiù rù bān nán lì, dān zòu. rú jù quē, jí yú tái guān huò yuán wài láng yǐ xià chà shè. cì liǎng bān jí yòu xún shǐ rù, cì jiàn xiè cí guān rù, cì liǎng shěng guān rù liǎng shěng guān zì diàn xī piān mén rù, yú yòu qín zhèng mén běi piān mén lì, hòu wén wǔ bān jiāng zhì, xún wǔ jiē jiù wèi, cì wén bān yī pǐn èr pǐn rù. cì zǎi chén chū dōng shàng gé mén, jiù wèi, tōng shì shè rén yī yuán lì yú gé mén wài, běi xiàng, sì sè guān lì qí hòu. shè rén tōng chéng zhǐ fèng chì bù zuò, sì sè guān yīng nuò jí qū zhì fàng bān wèi xuān chì, zài wèi guān jiē zài bài ér tuì. qí yīng héng xíng zhě bān dìng, tōng shì shè rén yī qún guān zhuǎn bān běi xiàng, shè rén yī zài bài fù wèi, rú cháng cháo zhī yí liǎng shěng guān mù cì jiù zài zhōng shū mén wài, jìn zhì jiù shǐ quán jiù cháo táng mén nán shàng jiàng jūn mù cì. fán jiàn xiè cí guān xīn shòu jiā ēn chū shǐ dào quē zhě, zǎi chén qīn wáng shǐ xiāng qí bān dìng, yǐn zàn yǐn chū dōng shàng gé mén, zhì yā bān wèi, xī xiàng lì dìng, xiān fù wǔ jiē nán zhōng shū mén xià zhèng yá wèi zài bài, què hái yā bān wèi shū mì shǐ fù shǐ zhī yuàn tóng zhī yuàn qiān shū yuàn shì cān zhī zhèng shì xuān huī shǐ zōng shì jié dù shǐ yǐ xià zhì cì shǐ jiāng jūn qí bān dìng, sì fāng guǎn lì yǐn chū dōng shàng gé mén, zhì diàn tíng, yóu dōng huáng dào fù zhèng yá wèi, běi xiàng, yǐ xī wéi shǒu, jiāng jūn yǐ dōng wéi shǒu. zhèng yá bì, zǎi chén shū mì chū xī biàn mén, qīn wáng zōng shì rù dōng shàng gé mén, guān wén diàn dà xué shì zī zhèng diàn dà xué shì guān wén diàn xué shì sān sī shǐ hàn lín zī zhèng shì jiǎng shì dú xué shì zhí xué shì zhī zhì gào dài zhì zhí xué shì yǐ shàng jí chéng láng mù cì, dài zhì jí shàng jiàng jūn mù cì. qí bān dìng, sì fāng guǎn lì yǐn rù diàn xī biàn mén fù bān, yú dài fū zhōng chéng qián chū, mén xià, zhōng shū shì láng zhì zhèng yán sì fāng guǎn lì yǐn xiān jí qín zhèng mén běi, qí bān dìng, yú yī pǐn èr pǐn guān wèi jiù wèi qián xiān jiù wèi, fàng bān qì, yóu xī piān mén chū, yù shǐ dài fū zhì yù shǐ xù bān rú cháng cháo, sān shī sān gōng pú shè, dōng gōng sān shī sān shǎo bān rù diàn mén, cháo táng lì yǐn rù diàn dōng biàn mén fù bān, yú liǎng shěng tái guān qián chū, shàng shū chéng láng zuǒ yòu jīn wú shàng jiàng jūn zhì jiāng jūn xù bān rú táng cháo, jié dù shǐ zhì cì shǐ jūn zhí sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ yǐ shàng, sān sī fù shǐ wén bān jīng cháo guān wǔ guān láng jiāng yǐ shàng, fēn sī guān shū mì dōu chéng zhǐ zhū shǐ fù yī guān dài zhèng yuán guān zhě bìng wén dōng wǔ xī xiāng xiàng, chóng xíng xù lì, yú rú cháng cháo, qí quán sān sī shǐ kāi fēng fǔ, lì bù quán mì shū jiān xiū zhuàn zhí guǎn gé xiào lǐ jiǎn tǎo sān sī pàn guān zhǔ pàn guān kāi fēng fǔ pàn guān tuī guān gōng liáo nèi zhí jūn xiào lǐng jùn zhě, nèi kè shěng shǐ zhì tōng shì shè rén, jié dù xíng jūn sī mǎ zhì tuán liàn fù shǐ, mù zhí shàng zuǒ zhōu xiàn guān, zhū sī lēi liú guān xīn shòu zhě, jīng cháo guān gǎi cì zhāng fú zhě, zhì shì zé shòu jiàng shòu bìng xiè xíng jūn fù shǐ réng cí. jīng cháo guān gòng jǔ fā jiě bì zhě yì jiàn zhǔn yí zhì, zhī gòng jǔ guān hé xiè cí. jìn suì jiē jí shí suǒ sù, gù xiè cí jiē tíng.
正衙常参。国朝之制:两省、台官、文武百官每日赴文德殿立班,宰臣一员押班。常朝官有诏旨免常朝,及勾当更番宿者不赴。遇假并三日以上,即横行参假。宰相、参知政事及免常朝者悉集(事务急速,赴横行不及者,牒报台。如遇亲王、使相过正衙,则取别旨)。群官见、谢、辞者,皆赴正衙。其日,文武班尚书、上将军以下,并先叙立于殿门之外,东西相向(文班一品、二品不叙立)。正衙见、谢、辞官立于大班之南,右巡使立正衙位南,北向。台官大夫、中丞、三院御史各就揖,班位再揖(三院不全即不揖)。揖讫,台官与左巡使先入,各就位(左右巡使立钟鼓楼下,左巡使奏武班,右巡使奏文班。如只巡使一员,即就入班南立,单奏。如俱阙,即于台官或员外郎以下差摄)。次两班及右巡使入,次见、谢、辞官入,次两省官入(两省官自殿西偏门入,于右勤政门北偏门立,候文武班将至,循午阶就位),次文班一品、二品入。次宰臣出东上阁门,就位,通事舍人一员立于阁门外,北向,四色官立其后。舍人通承旨奉敕不坐,四色官应喏急趋至放班位宣敕,在位官皆再拜而退。其应横行者班定,通事舍人揖群官转班北向,舍人揖再拜复位,如常朝之仪(两省官幕次旧在中书门外,近制就使权就朝堂门南上将军幕次)。凡见、谢、辞官(新受、加恩、出使到阙者),宰臣、亲王、使相(俟班定,引赞引出东上阁门,至押班位,西向立定,先赴午阶南中书门下正衙位再拜,却还押班位)、枢密使、副使、知院、同知院、签书院事、参知政事、宣徽使、宗室节度使以下至刺史将军(俟班定,四方馆吏引出东上阁门,至殿庭,由东黄道赴正衙位,北向,以西为首,将军以东为首。正衙毕,宰臣、枢密出西便门,亲王宗室入东上阁门),观文殿大学士、资政殿大学士、观文殿学士、三司使、翰林资政侍讲、侍读学士、直学士、知制诰、待制(直学士以上集丞郎幕次,待制集上将军幕次。俟班定,四方馆吏引入殿西便门赴班,于大夫、中丞前出),门下,中书侍郎至正言(四方馆吏引先集勤政门北,俟班定,于一品、二品官未就位前先就位,放班讫,由西偏门出),御史大夫至御史(序班如常朝),三师、三公、仆射,东宫三师、三少(班入殿门,朝堂吏引入殿东便门赴班,于两省、台官前出),尚书丞郎、左右金吾上将军至将军(序班如堂朝),节度使至刺史、军职四厢都指挥使以上,三司副使、文班京朝官、武官郎将以上,分司官、枢密都承旨、诸使副、医官带正员官者(并文东武西相向,重行序立,余如常朝),其权三司使、开封府,吏部铨、秘书监、修撰、直馆阁校理检讨、三司判官、主判官、开封府判官、推官、宫僚、内职、军校领郡者,内客省使至通事舍人,节度行军司马至团练副使,幕职上佐州县官,诸司勒留官新受者,京朝官改赐章服者,致仕、责授、降授、并谢(行军副使仍辞)。京朝官、贡举发解毕者亦见(准仪制,知贡举官合谢辞。近岁皆即时锁宿,故谢辞皆停)。
chuí gǒng diàn qǐ jū, zé nèi shì shěng dōu zhī yā bān, lǜ nèi gòng fèng guān yǐ xià bìng jì bān děng xiān qǐ jū cì kè shěng gé mén shǐ yǐ xià chéng jìn mù zhě, cì sān bān shǐ chén jié dù guān chá fáng yù tuán liàn cì shǐ děng zǐ dì chōng gòng fèng guān shì jìn diàn zhí, yǒu zhǐ lìng nèi cháo qǐ jū zhě, cì nèi diàn dāng zhí zhū bān diàn qián zhǐ huī shǐ zuǒ yòu bān dōu yú hòu yǐ xià nèi diàn zhí sàn yuán sàn zhǐ huī sàn dū tóu jīn qiāng bān děng, cì zhǎng rù zhī hòu dōng xī bān diàn shì, cì yù qián zhōng zuǒ, cì diàn qián dōu zhǐ huī shǐ lǜ jūn xiào zhì fù zhǐ huī shǐ, cì fù mǎ dū wèi rèn cì shǐ yǐ shàng zhě zhuì běn bān, cì zhū wáng fǔ liáo, cì diàn qián zhū jūn shǐ dū tóu, cì huáng qīn jiāng jūn yǐ xià zhì diàn zhí, cì xíng mén zhǐ huī shǐ lǜ xíng mén qǐ jū yǐ shàng bìng nèi shì zàn hē. rú chuán xuān qián diàn bù zuò, jí zǎi xiàng shū mì shǐ wén míng diàn xué shì sān sī shǐ hàn lín shū mì zhí xué shì zhōng shū shè rén sān sī fù shǐ zhī qǐ jū zhù huáng chéng nèi jiān kù cáng cháo guān zhū sī shǐ fù nèi diàn chóng bān gòng fèng guān shì jìn diàn zhí hàn lín yī guān dài zhào děng tóng bān rù cì qīn wáng shì wèi qīn jūn mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ lǜ jūn xiào zhì fù dōu zhǐ huī shǐ, cì shǐ xiāng, cì jié dù shǐ, cì tǒng jūn, cì liǎng shǐ liú hòu guān chá shǐ, cì tuán liàn fáng yù shǐ cì shǐ, cì shì wèi mǎ bù jūn shǐ dū tóu, qǐ jū bì, jiàn xiè bān rù. rú yù chóng dé diàn jí zǐ chén diàn yě. jí shū mì shǐ yǐ xià xiān jiù bān, hòu shēng zuò zhū sī shǐ fù yǐ xià zhì diàn zhí, fēn dōng xī duì lì, yú jiē běi miàn. cháng chūn diàn jiē běi miàn, zǎi xiàng cān zhī zhèng shì zuì hòu rù yǐ shàng bìng gé mén zàn hē. rì zhǐ zài bài, shuò wàng jí sān rì jiǎ, shū mì shǐ yǐ xià jiē wǔ dǎo. zǎo cháo, zé zǎi xiàng shū mì xuān huī shǐ qǐ jū bì, shēng diàn wèn shèng tǐ. zǎi xiàng zòu shì, shū mì xuān huī shǐ tuì hòu. zǎi xiàng duì bì, shū mì shǐ fù rù zòu shì. cì sān sī kāi fēng fǔ shěn xíng yuàn jí qún chén yǐ cì dēng diàn dà liǎng shěng yǐ shàng lǐng wù jīng shī yǒu gōng shì, xǔ jí shí qǐng duì. zì yú shòu shǐ chū rù yào qiē zhě, yù huí zòu shì, zé tīng xiān jìn qǔ zhǐ. qí jiàn xiè cí guān, yǐ cì rù yú tíng. fán jiàn zhě xiān zhī, xiè cì zhī, cí yòu cì zhī chū shǐ xián màn huò wèi shēng cháo guān, huò zhǐ bài yú mén wài, zì mì shū jiān shàng jiàng jūn guān chá shǐ nèi kè shěng shǐ yǐ shàng dé bài diàn mén jiē shàng, jí shēng diàn zhǐ bài yù zuò qián, yú jiē tíng zhōng bān cì. wéi zǎi xiàng qīn wáng shǐ xiāng fù chóng dé diàn, jí xuān huī shǐ tōng huàn, yú jiē cè lì hòu tōng, zài bài wǔ dǎo zhì cí, jí bù wǔ dǎo jiàn, jí jiàng xiàng shēng diàn wèn shèng tǐ. qí cì fēn wù jiǔ shí jí shōu jìn fèng wù, jiē wǔ dǎo chēng xiè fán shōu jìn fèng wù jiē rù xiè. mù zhí zhōu xiàn guān xiè cí, jí pàn quán guān yǐn duì, jiān yú diàn mén wài xuān cí jiè lì. fán guó yǒu dà qìng ruì jí chū shī shèng jié, shū mì shǐ lǜ nèi zhí jūn xiào rù hè zhì cí, gé mén shǐ xuān dá zǎi xiàng zhì cí, xuān huī shǐ xuān dá. rú cì jiǔ, jí yù zuò guān hòu rù, zuò yuè sòng jiǔ, rú qū yàn zhī yí. wǎn cháo zé zǎi xiàng shū mì hàn lín xué shì dāng zhí zhě, jì jìn shì zhí shì zhī chén jiē fù.
垂拱殿起居,则内侍省都知、押班,率内供奉官以下并寄班等先起居;次客省、阁门使以下(呈进目者),次三班使臣(节度、观察、防御、团练、刺史等子弟充供奉官、侍禁、殿直,有旨令内朝起居者),次内殿当直诸班(殿前指挥使、左右班都虞候以下、内殿直、散员、散指挥、散都头、金枪班等),次长入祗候、东西班殿侍,次御前忠佐,次殿前都指挥使率军校至副指挥使,次驸马都尉(任刺史以上者缀本班),次诸王府僚,次殿前诸军使、都头,次皇亲将军以下至殿直,次行门指挥使率行门起居(以上并内侍赞喝)。如传宣前殿不坐,即宰相、枢密使、文明殿学士、三司使、翰林枢密直学士、中书舍人、三司副使、知起居注、皇城内监库藏朝官、诸司使副、内殿崇班、供奉官、侍禁、殿直、翰林医官、待诏等同班入;次亲王、侍卫亲军马步军都指挥使率军校至副都指挥使,次使相,次节度使,次统军,次两使留后、观察使,次团练、防御使、刺史,次侍卫马步军使、都头,起居毕,见、谢班入。如御崇德殿(即紫宸殿也)。即枢密使以下先就班,候升坐(诸司使副以下至殿直,分东西对立,余皆北面。长春殿皆北面),宰相、参知政事最后入(以上并阁门赞喝)。日止再拜,朔望及三日假,枢密使以下皆舞蹈。早朝,则宰相、枢密、宣徽使起居毕,升殿问圣体。宰相奏事,枢密、宣徽使退候。宰相对毕,枢密使复入奏事。次三司、开封府、审刑院及群臣以次登殿(大两省以上领务京师有公事,许即时请对。自余受使出入要切者,欲回奏事,则听先进取旨)。其见、谢、辞官,以次入于庭。凡见者先之,谢次之,辞又次之(出使闲慢或未升朝官,或止拜于门外,自秘书监、上将军、观察使、内客省使以上得拜殿门阶上,及升殿止拜御坐前,余皆庭中班次)。惟宰相、亲王、使相赴崇德殿,即宣徽使通唤,余皆侧立候通,再拜舞蹈;致辞,即不舞蹈;见,即将相升殿问圣体。其赐分物酒食及收进奉物,皆舞蹈称谢(凡收进奉物皆入谢)。幕职、州县官谢、辞,即判铨官引对,兼于殿门外宣辞戒励。凡国有大庆瑞及出师胜捷,枢密使率内职军校入贺致辞,阁门使宣答;宰相致辞,宣徽使宣答。如赐酒,即预坐官后入,作乐送酒,如曲宴之仪。晚朝则宰相、枢密、翰林学士当直者,洎近侍执事之臣皆赴。
qián dé liù nián jiǔ yuè, shǐ yǐ xún jià rì yù jiǎng wǔ diàn yòu míng chóng zhèng, jìn chén dàn fù zǎo cān zǎi xiàng yǐ xià xuē hù, zhū sī shǐ yǐ xià jì dài. qí jié jiǎ jí dà sì, bìng lìng rú shì.
乾德六年九月,始以旬假日御讲武殿(又名崇政),近臣但赴早参(宰相以下靴笏,诸司使以下系带)。其节假及大祀,并令如式。
kāi bǎo jiǔ nián sì yuè, zhào xún xiū rì bù shì shì. jí tài zōng jí wèi, fù rú jiù shì cháo. tuì jìn shí qì, zé yì fú, yù chóng zhèng diàn. xiān qún chén gào xiè, cì jūn tóu yǐn jiàn sī zòu shì yú diàn xià, cì sān bān shěn guān yuàn liú nèi quán xíng bù jí zhū sī yǐn jiàn guān lì. rú jià rì qǐ jū cí jiàn bì, jí yí yù zuò, lín xuān shì shì. jì tuì, fù yǒu zòu shì, huò yuè qì wù zhī shì zhě, wèi zhī hòu diàn zài zuò.
开宝九年四月,诏旬休日不视事。及太宗即位,复如旧视朝。退进食讫,则易服,御崇政殿。先群臣告谢,次军头引见司奏事于殿下,次三班、审官院、流内铨、刑部及诸司引见官吏。如假日起居辞见毕,即移御坐,临轩视事。既退,复有奏事,或阅器物之式者,谓之后殿再坐。
chún huà sān nián, lìng yǒu sī shēn jǔ shí wǔ tiáo: cháng cān wén wǔ guān huò yǒu zhāo táng xíng sī lǐ, guì bài, dài lòu xíng lì shī xù, tán xiào xuān huá, rù zhèng yá mén zhí hù bù duān, xíng lì chí huǎn, zhì bān liè xíng lì bù zhèng, qū bài shī yí, yán yǔ wēi xuān, chuān bān zhàng, chū gé mén bù jí jiù bān, wú gù lí wèi, láng xià shí xíng zuò shī yí, rù cháo jí tuì cháo bù cóng zhèng yá mén chū rù, fēi gōng shì rù zhōng shū. fàn zhě duó fèng yī yuè yǒu sī zhèn jǔ, jù bù fú zhě, lù zòu biǎn jiàng.
淳化三年,令有司申举十五条:常参文武官或有朝堂行私礼,跪拜,待漏行立失序,谈笑喧哗,入正衙门执笏不端,行立迟缓,至班列行立不正,趋拜失仪,言语微喧,穿班仗,出阁门不即就班,无故离位,廊下食、行坐失仪,入朝及退朝不从正衙门出入,非公事入中书。犯者夺奉一月;有司振举,拒不伏者,录奏贬降。
jǐng dé èr nián, guāng lù sì chéng qián yì yán:" qiè dǔ wén dé diàn cháng cháo bān bù jí sān sì shí rén, gài yǐ fán zhǎng zhí wù zhǐ fù wǔ rì qǐ jū, pō wéi jiù zhāng. wàng lìng bìng fù cháo cān." nǎi zhào yīng sān guǎn mì shū gé shàng shū shěng èr shí sì sī zhū sī sì jiān cháo chén nèi diàn qǐ jū wài, bìng fù wén dé diàn cháng cān. qí shěn xíng yuàn dà lǐ sì tái zhí guān kāi fēng fǔ pàn guān tuī guān sī lù liǎng xiàn lìng sī tiān jiàn hàn lín tiān wén jiān cāng chǎng kù wù děng réng miǎn.
景德二年,光禄寺丞钱易言:"窃睹文德殿常朝班不及三四十人,盖以凡掌职务止赴五日起居,颇违旧章。望令并赴朝参。"乃诏应三馆、秘书阁、尚书省二十四司、诸司寺监朝臣内殿起居外,并赴文德殿常参。其审刑院、大理寺、台直官、开封府判官推官司录两县令、司天监、翰林天文、监仓场库务等仍免。
dà zhōng xiáng fú èr nián, yù shǐ zhī zá zhào xiāng yán:" fú jiàn cháng cān guān měi rì qū cháo, duō bù zhěng sù. jiù zhì, bìng zǎo fù dài lòu yuàn, hòu kāi nèi mén qí rù. fú yuán měi rì dài chén yǐ cháo, yǐ gù hòu shí fāng rù. yòu fēng yǔ hán shǔ, jí duō chēng jí, yí lìng zhī bān qū shǐ guān shì qí rù wǎn zhě shēn zòu. jí zhě qiǎn yī qīn shì."
大中祥符二年,御史知杂赵湘言:"伏见常参官每日趋朝,多不整肃。旧制,并早赴待漏院,候开内门齐入。伏缘每日迨辰以朝,以故后时方入。又风雨寒暑,即多称疾,宜令知班驱使官视其入晚者申奏。疾者遣医亲视。"
tiān xǐ sì nián shí yuè, zhōng shū mén xià yán:" táng cháo gù shì: wǔ rì yī kāi yán yīng, zhǐ rì shì shì, shuāng rì bù zuò. fāng jīn zhōng wài yàn níng, zhèng xíng qīng jiǎn, wàng zhǔn jiù shì, sān rì wǔ rì yī lín xuān tīng zhèng, zhǐ rì shì shì, shuāng rì bù zuò. zhì yú xíng zhāng qián gǔ shì wù, qiǎn chà chén liáo, chú jí qiè dà shì xū miàn duì wài, yú bìng lìng zhōng shū shū mì yuàn fù zòu." zhào lǐ yí yuàn xiáng dìng, shuāng rì qián hòu diàn bù zuò, zhǐ rì shì shì huò yú cháng chūn diàn, huò yú chéng míng diàn, yīng nèi diàn qǐ jū qún chén bìng yī cháng rì qǐ jū yú rú zhōng shū mén xià zhī yì. é yòu qǐng zhǐ rì chéng míng diàn cháng cháo, yī jià rì biàn fú shì shì, bù míng biān. zhào kě.
天禧四年十月,中书、门下言:"唐朝故事:五日一开延英,只日视事,双日不坐。方今中外晏宁,政刑清简,望准旧事,三日、五日一临轩听政,只日视事,双日不坐。至于刑章、钱谷事务,遣差臣僚,除急切大事须面对外,余并令中书、枢密院附奏。"诏礼仪院详定,双日前后殿不坐,只日视事;或于长春殿,或于承明殿,应内殿起居群臣并依常日起居;余如中书、门下之议。俄又请只日承明殿常朝,依假日便服视事,不鸣鞭。诏可。
kāng dìng chū, zhào zhōng shū shū mì sān sī, dà jié dà jì gěi jiǎ yī rì, xiǎo jié xún xiū bìng hòu diàn zòu shì, qián hòu wú dé guò wǔ bān, yú tīng hòu diàn duì, yù chú gěi shí. jià rì, chóng zhèng diàn chén lòu, shàng rù nèi jìn shí, qí zài zuò fù duì.
康定初,诏中书、枢密、三司,大节、大忌给假一日,小节、旬休并后殿奏事,前后毋得过五班,余听后殿对,御厨给食。假日,崇政殿辰漏,上入内进食,俟再坐复对。
shén zōng jí wèi, yù shǐ zhōng chéng wáng táo yǐ huáng yòu biān chì zǎi chén yā bān yí zhì yí zhōng shū, wèi" tiān zǐ xīn jí wèi, dà chén bù yīng huī fèi cháo yí", bù bào. jiù zhì: zǔ zōng yǐ lái, rì yù chuí gǒng diàn, dài zhì zhū sī shǐ yǐ shàng jù fù, ér bǎi guān bān wén dé diàn, yuē cháng cháo wǔ rì jiē rù, yuē qǐ jū. píng shí, zǎi xiàng chuí gǒng diàn zòu shì bì, fù wén dé diàn yā bān, huò rì zè wèi tuì, zé gé mén chuán xuān fàng bān, duō bù fù fù. wáng táo yǐ hán qí céng gōng liàng wéi gù shì bù yā bān wèi bù gōng, hé zhī. qí gōng liàng shàng biǎo dài zuì, qiě yán:" táng jí wǔ dài huì yào, yuè jiǔ kāi yán yīng, zé yú rì zǎi xiàng dāng yā zhèng yá bān. jí yán yīng duì rì, wèi yù nèi diàn qián, chuán xuān fàng bān, zé zǎi xiàng bù yā zhèng yá bān míng yǐ. zì zǔ zōng jì rì lín cháo, zǎi xiàng zòu shì. zhì xiáng fú chū, shǐ zhào xún gù shì, yā wén dé bān. yǐ fáng zhí jìn fèi, nǎi zhì jīn rì. qǐng xià tài cháng lǐ yuàn xiáng dìng." táo zuò chù. sī mǎ guāng dài wéi zhōng chéng, qǐng lìng zǎi xiàng zūn guó cháo jiù zhì yā bān, bù xū xiáng dìng. xún zhào:" zǎi xiàng chūn fēn chén chū qiū fēn chén zhèng, chuí gǒng diàn wèi tuì, tīng wù fù wén dé diàn, lìng yù shǐ tái fàng bān." guāng yòu yán:" chuí gǒng zòu shì bì, chūn fēn yǐ hòu xiān yǒu bù guò chén chū, qiū fēn yǐ hòu xiān yǒu bù guò chén zhèng, rán zé zì jīn zǎi chén cháng bù zhì wén dé diàn yā bān. qǐng chūn fēn chén zhèng qiū fēn sì chū, zòu shì wèi bì, jí rú jīn zhào, shù jī cǐ lǐ bù zhì suì fèi." nǎi zhào chūn qiū fēn lǜ yǐ chén zhèng.
神宗即位,御史中丞王陶以《皇祐编敕》宰臣押班仪制移中书,谓"天子新即位,大臣不应隳废朝仪",不报。旧制:祖宗以来,日御垂拱殿,待制、诸司使以上俱赴,而百官班文德殿,曰常朝;五日皆入,曰起居。平时,宰相垂拱殿奏事毕,赴文德殿押班,或日昃未退,则阁门传宣放班,多不复赴。王陶以韩琦、曾公亮违故事不押班为不恭,劾之。琦、公亮上表待罪,且言:"唐及五代《会要》,月九开延英,则余日宰相当押正衙班。及延英对日,未御内殿前,传宣放班,则宰相不押正衙班明矣。自祖宗继日临朝,宰相奏事。至祥符初,始诏循故事,押文德班。以妨职浸废,乃至今日。请下太常礼院详定。"陶坐绌。司马光代为中丞,请令宰相遵国朝旧制押班,不须详定。寻诏:"宰相春分辰初、秋分辰正,垂拱殿未退,听勿赴文德殿,令御史台放班。"光又言:"垂拱奏事毕,春分以后鲜有不过辰初,秋分以后鲜有不过辰正,然则自今宰臣常不至文德殿押班。请春分辰正、秋分巳初,奏事未毕,即如今诏,庶几此礼不至遂废。"乃诏春秋分率以辰正。
xī níng liù nián zhēng yuè, xī shàng gé mén fù shǐ zhāng chéng yī yán:" chuí gǒng diàn cháng cháo, xiān nèi shì chàng nèi shì dōu zhī yǐ xià zhì sù wèi xíng mén jì yī shí bā bān qǐ jū, hòu tōng shì shè rén yǐn zǎi zhí shū mì shǐ yǐ xià dà bān rù, cì qīn wáng, cì shì wèi mǎ bù jūn dōu zhǐ huī yǐ xià, cì huáng qīn shǐ xiāng yǐ xià shí bān rù, fāng yǐn jiàn xiè cí. huò yù bǎi guān qǐ jū rì, zì xíng mén hòu, tōng shì shè rén yǐn shū mì yǐ xià, cì qīn wáng shǐ xiāng yǐ xià zhì cì shǐ shí bān rù, fāng zòu liǎng xún shǐ qǐ jū. lì dìng, fāng yǐn liǎng shěng guān rù, cì gé mén yǐn zǎi chén yǐ xià dà bān rù. qǐ jū bì, hòu bǎi guān chū jué, liǎng shěng bān chū, cì liǎng xún shǐ chū, zhōng shū shū mì fāng zòu shì, yǐ shì rì gāo. kuàng dà bān běn bù fēn bié chéng láng gěi jiàn tái shěng jí cháng cān guān, jīn dú shǐ xiāng yǐ xià qū wèi fēn bié, xū zhàn shí kè. qǐng yù chuí gǒng diàn bǎi guān qǐ jū rì, jiāng qīn wáng yǐ xià shí bān hé wéi sì bān, qīn wáng wèi yī bān, shì wèi mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ wèi yī bān, huáng qīn shǐ xiāng yǐ xià zhì cì shǐ chóng xíng yì wèi wèi liǎng bān, kě jiǎn liù bān, rú chuí gǒng diàn cháng cháo bù xì bǎi guān qǐ jū, huò zǐ chén diàn bǎi guān qǐ jū, qí qīn wáng shǐ xiāng yǐ xià bān, bìng yī jiù yí xù rù qǐ jū." cóng zhī. jiǔ yuè, yǐn jìn shǐ lǐ duān què yán:" jìn shuò wàng yù wén dé diàn shì cháo, qí hán shèng shǔ shù fán qīng bì, ér zǐ chén zhī cháo suì zhōng hǎn yù. qǐng shuò rì yù wén dé, jì wàng zuò zǐ chén, shù jī zhèng yá nèi diàn cháo yí bìng jǔ." cóng zhī.
熙宁六年正月,西上阁门副使张诚一言:"垂拱殿常朝,先内侍唱内侍都知以下至宿卫行门计一十八班起居,后通事舍人引宰执、枢密使以下大班入,次亲王,次侍卫马步军都指挥以下,次皇亲使相以下十班入,方引见、谢、辞。或遇百官起居日,自行门后,通事舍人引枢密以下,次亲王、使相以下至刺史十班入,方奏两巡使起居。立定,方引两省官入,次阁门引宰臣以下大班入。起居毕,候百官出绝,两省班出,次两巡使出,中书、枢密方奏事,已是日高。况大班本不分别丞郎、给谏、台省及常参官,今独使相以下曲为分别,虚占时刻。请遇垂拱殿百官起居日,将亲王以下十班合为四班,亲王为一班,侍卫马步军都指挥使为一班,皇亲使相以下至刺史重行异位为两班,可减六班,如垂拱殿常朝不系百官起居,或紫宸殿百官起居,其亲王、使相以下班,并依旧仪序入起居。"从之。九月,引进使李端悫言:"近朔望御文德殿视朝,祁寒盛暑数烦清跸,而紫宸之朝岁中罕御。请朔日御文德,既望坐紫宸,庶几正衙、内殿朝仪并举。"从之。
yuán fēng bā nián èr yuè, zhào zhū sān xǐng yù shǐ tái sì jiān zhǎng èr kāi fēng fǔ tuī pàn guān liù cān, zhí shì guān chì xiàn chéng yǐ shàng jì lù shēng cháo guān zài jīng lí wù zhě wàng cān, bù lí wù zhě shuò cān.
元丰八年二月,诏诸三省、御史台、寺监长贰、开封府推判官六参,职事官、赤县丞以上、寄禄升朝官在京厘务者望参,不厘务者朔参。
zhé zōng yuán yòu sì nián shí yuè, yǐ hù bù shàng shū lǚ gōng rú yán, zhào shuò cān guān jiān fù wàng cān, wàng cān guān jiān fù liù cān. wǔ nián, zhào quán shì láng bìng rì cān.
哲宗元祐四年十月,以户部尚书吕公孺言,诏朔参官兼赴望参,望参官兼赴六参。五年,诏权侍郎并日参。
shào shèng sì nián shí yuè, yù shǐ tái yán:" wài rèn guān dào quē cháo jiàn qì, bìng lìng fù shuò wàng cān." xún yòu yán:" yuán fēng guān zhì, cháo cān bān xù yǒu rì cān liù cān wàng cān shuò cān, yǐ zhe wèi lìng. yuán yòu zhōng, gǎi shuò cān jiān fù wàng cān, wàng cān jiān fù liù cān, yǒu shī xiān cháo fēn bié děng chà zhī yì. zhǐ yī yuán fēng yí lìng." cóng zhī.
绍圣四年十月,御史台言:"外任官到阙朝见讫,并令赴朔、望参。"寻又言:"元丰官制,朝参班序有日参、六参、望参、朔参,已著为令。元祐中,改朔参兼赴望参,望参兼赴六参,有失先朝分别等差之意。止依元丰仪令。"从之。
zhèng hé xiáng dìng wǔ lǐ xīn yí, yǒu wén dé diàn yuè shuò shì cháo yí zǐ chén diàn wàng cān yí chuí gǒng diàn sì cān yí zǐ chén diàn rì cān yí chuí gǒng diàn rì cān yí chóng zhèng diàn zài zuò yí chóng zhèng diàn jià rì qǐ jū yí, qí wén bù zài. zhōng xīng réng jiù zhì.
政和详定《五礼新仪》,有《文德殿月朔视朝仪》、《紫宸殿望参仪》、《垂拱殿四参仪》、《紫宸殿日参仪》、《垂拱殿日参仪》、《崇政殿再坐仪》、《崇政殿假日起居仪》,其文不载。中兴仍旧制。
qián dào èr nián jiǔ yuè, gé mén zòu: chuí gǒng diàn sì cān sì cān guān wèi zǎi zhí shì cóng wǔ chén zhèng rèn wén chén qīng jiān yuán láng jiān chá yù shǐ yǐ shàng, huáng dì zuò, xiān dú zòu mù. zhī gé yǐ xià, cì yù dài huán wèi guān yǐ xià, cì zhōng zuǒ diàn qián dōu zhǐ huī shǐ yǐ xià, cì diàn qián sī yuán liáo, cì huáng tài zǐ, cì xíng mén yǐ shàng, zhú bān bìng cháng qǐ jū. cì shū mì xué shì dài zhì shū mì dōu chéng zhǐ yǐ xià, zhī gé bìng zhī yīng wǔ gōng dài fū yǐ xià, tōng bān cháng qǐ jū. cì qīn wáng, cì mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ, cì shǐ xiāng, cì mǎ bù jūn yuán liáo yǐ shàng, zhú bān bìng cháng qǐ jū. cì diàn zhōng shì yù shǐ rù cè xuān dà qǐ jū qì, guī shì lì wèi. cì zǎi zhí yǐ xià, bìng liǎng shěng guān wén wǔ bǎi guān rù, xiāng xiàng lì dìng, tōng bān miàn běi lì, dà qǐ jū qì fán cháng qǐ jū liǎng bài, dà qǐ jū qī bài, sān xǐng shēng diàn shì lì. cì liǎng shěng guān chū, cì diàn zhōng shì yù shǐ duì yī chū, sān xǐng shū mì yuàn zòu shì, cì yǐn jiàn xiè cí, cì yǐn chén liáo zòu shì qì, huáng dì qǐ. zhào:" jīn hòu yù sì cān rì, fēn qǐ jū bān cì, kě yí diàn zhōng shì shǐ jí zǎi zhí yǐ xià bǎi guān bān, lìng cì shū mì yǐ xià bān qǐ jū. què lìng qīn wáng bìng diàn qián dōu zhǐ huī shǐ yǐ xià diàn qián sī yuán liáo, zhú bān yú zǎi zhí yǐ xià bān hòu qǐ jū, yú bìng cóng zhī."
乾道二年九月,阁门奏:垂拱殿四参(四参官谓宰执、侍从、武臣正任、文臣卿监员郎监察御史已上),皇帝坐,先读奏目。知阁以下,次御带、环卫官以下,次忠佐、殿前都指挥使以下,次殿前司员僚,次皇太子,次行门已上,逐班并常起居。次枢密、学士、待制、枢密都承旨以下,知阁并祗应武功大夫以下,通班常起居。次亲王,次马步军都指挥使,次使相,次马步军员僚已上,逐班并常起居。次殿中侍御史入侧宣大起居讫,归侍立位。次宰执以下,并两省官、文武百官入,相向立定,通班面北立,大起居讫(凡常起居两拜,大起居七拜),三省升殿侍立。次两省官出,次殿中侍御史对揖出,三省、枢密院奏事,次引见、谢、辞,次引臣僚奏事讫,皇帝起。诏:"今后遇四参日,分起居班次,可移殿中侍史及宰执以下百官班,令次枢密以下班起居。却令亲王并殿前都指挥使以下殿前司员僚,逐班于宰执以下班后起居,余并从之。"
chún xī qī nián jiǔ yuè, zhào:" zì jīn chuí gǒng diàn rì cān, zǎi chén tè miǎn xuān míng."
淳熙七年九月,诏:"自今垂拱殿日参,宰臣特免宣名。"
jiā dìng shí èr nián zhēng yuè, chén liáo zòu:" qiè jiàn huáng dì yù zhèng diàn, huò yù hòu diàn, gù kě jiān jǔ, sì cān guān yì yǒu dìng rì. jìn zhě měi rì gǎi cháng cháo wèi hòu diàn, sì cān zhī lǐ yì duō bù jiǎng, zhèng diàn hòu diàn sì cān jiān miǎn. bì xià lín cháo zhī rì gù wèi cháng chuò, ér wài tíng bù zhī shèng yì, huò wèi gū cóng jiǎn biàn, fēi suǒ yǐ sù bǎi zhí shì yě. cháng cháo zhī lǐ zhǐ yú cóng chén, hòu diàn zhī yí cóng chén bù yǔ, sì cān zhǐ jí qīng láng, ér nǎi lěi yuè jǐn huò yī jǔ. zhǐ chǐ tiān wēi, shū jiǎn zhì cǐ, fēi suǒ yǐ zūn jūn shàng ér lì bǎi pì yě. fú yuàn bì xià yán cháng cháo hòu diàn sì cān zhī lǐ, qǐ qún xià sù jǐn zhī xīn, zhāng míng shí lì jīng zhī zhì, qǐ bù wěi zāi." cóng zhī.
嘉定十二年正月,臣僚奏:"窃见皇帝御正殿,或御后殿,固可间举,四参官亦有定日。近者每日改常朝为后殿,四参之礼亦多不讲,正殿、后殿、四参间免。陛下临朝之日固未尝辍,而外廷不知圣意,或谓姑从简便,非所以肃百执事也。常朝之礼止于从臣,后殿之仪从臣不与,四参止及卿郎,而乃累月仅或一举。咫尺天威,疏简至此,非所以尊君上而励百辟也。伏愿陛下严常朝、后殿、四参之礼,起群下肃谨之心,彰明时厉精之治,岂不伟哉。"从之。
chū, qún chén jiàn cí xiè jiē fù zhèng yá. chún huà èr nián, zhī zá yù shǐ zhāng yù yán:" zhèng yá zhī shè wèi zhī wài cháo, fán qún chén cí jiàn jí xiè, xiān yì zhèng yá, jiàn qì, yù shǐ tái jù guān wèi xìng míng yǐ bào, gé mén fāng xǔ rù duì, cǐ guó jiā jiù zhì yě. zì qián dé hòu, shǐ zhào xiān fù zhōng xiè, hòu yì zhèng yá. ér wén wǔ guān zhōng xiè hòu, cì rì bìng fù zhèng yá, nèi zhū sī yáo lǐng cì shǐ gé mén tōng shì shè rén yǐ shàng xīn shòu zhě yì fù zhèng yá cí xiè, chū shǐ jí sù miǎn yá cí zhě yì jù zhuàng bào tái, wéi zhě fá fèng yī yuè. qí nèi zhū sī zhí guān bìng jiàng xiào zhì cì shǐ yǐ shàng xīn shòu zhě, yù wàng tóng bǎi guān lì, fù zhèng yá xiè." cóng zhī. yuán fēng jì dìng cháo cān zhī zhì, shì yù shǐ zhī zá shì mǎn zhōng xíng shàng yán:" wén dé zhèng yá zhī zhì, shàng cún cháng cháo zhī xū míng, xí héng xíng zhī miù lì, yǒu sī shī yú shēn qǐng, wèi néng lí zhèng. liǎng shěng tái guān wén wǔ bǎi guān fù wén dé diàn, dōng xī xiāng xiàng duì lì, zǎi chén yī yuán yā bān, wén chuán bù zuò, zé zài bài ér tuì, wèi zhī cháng cháo. yù xiū jià bìng sān rì yǐ shàng, yīng nèi diàn qǐ jū guān bì jí, wèi zhī héng xíng. zì zǎi chén qīn wáng yǐ xià yīng jiàn xiè cí zhě, jiē xiān fù wén dé diàn, wèi zhī guò zhèng yá. rán zài jīng lí wù zhī guān lì yǐ bié chì miǎn cān, zǎi chén yā bān jìn nián yǐ bà, ér wǔ bān zhū yá běn cháo yòu bù cháng zhì. gù jīn zhī fù cháng cháo zhě, dú yù shǐ tái guān yǔ shěn guān dài cì jiē guān ér yǐ. jīn chuí gǒng nèi diàn zǎi chén yǐ xià jì yǐ rì cān, ér wén dé cháng cháo réng fù bù fèi, chuǎn miù dào zhì, mò cǐ wéi shèn. zhì yú héng xíng cān jiǎ, yǔ fū jiàn xiè cí guān xiān guò zhèng yá, suī yán táng zhī gù shì, rán bì qí tiān zǐ yù diàn zhī rì xíng zhī kě yě." zhào xià xiáng dìng guān zhì suǒ. yán:" jīn tiān zǐ rì tīng zhèng yú chuí gǒng, yǐ jiē zhí zhèng guān jí nèi cháo zhī chén, ér gèng yú bié diàn xuān chì bù zuò, shí wèi yīn xí zhī wù. jiān yǒu zhí shì shēng cháo guān wǔ rì yī fù qǐ jū, ér wèi yǒu zhí shì zhě fǎn wèi zhī cān, shū shù zhī jié yóu wéi wèi dāng. yòu cí jiàn xiè, zì yǐ rù jiàn tiān zǐ, zé qián diàn zhèng yá duì bài wèi xū wén. qí lián yù cháo jiǎ, zé bǎi guān sī fù dà qǐ jū, bù dàng fù yǒu héng xíng cān jiǎ. yí rú zhōng xíng yán." yú shì cháng cháo zhèng yá héng xíng zhī yí jù bà.
初,群臣见、辞、谢皆赴正衙。淳化二年,知杂御史张郁言:"正衙之设谓之外朝,凡群臣辞、见及谢,先诣正衙,见讫,御史台具官位姓名以报,阁门方许入对,此国家旧制也。自乾德后,始诏先赴中谢,后诣正衙。而文武官中谢后,次日并赴正衙,内诸司遥领刺史、阁门通事舍人以上新授者亦赴正衙辞谢,出使急速免衙辞者亦具状报台,违者罚奉一月。其内诸司职官并将校至刺史以上新授者,欲望同百官例,赴正衙谢。"从之。元丰既定朝参之制,侍御史知杂事满中行上言:"文德正衙之制,尚存常朝之虚名,袭横行之谬例,有司失于申请,未能厘正。两省、台官、文武百官赴文德殿,东西相向对立,宰臣一员押班,闻传不坐,则再拜而退,谓之常朝。遇休假并三日以上,应内殿起居官毕集,谓之横行。自宰臣、亲王以下应见、谢、辞者,皆先赴文德殿,谓之过正衙。然在京厘务之官例以别敕免参,宰臣押班近年已罢,而武班诸衙本朝又不常置。故今之赴常朝者,独御史台官与审官、待次阶官而已。今垂拱内殿宰臣以下既已日参,而文德常朝仍复不废,舛谬倒置,莫此为甚。至于横行参假,与夫见、谢、辞官先过正衙,虽沿唐之故事,然必俟天子御殿之日行之可也。"诏下详定官制所。言:"今天子日听政于垂拱,以接执政官及内朝之臣,而更于别殿宣敕不坐,实为因习之误。兼有执事升朝官五日一赴起居,而未有执事者反谓之参,疏数之节尤为未当。又辞、见、谢,自已入见天子,则前殿正衙对拜为虚文。其连遇朝假,则百官司赴大起居,不当复有横行参假。宜如中行言。"于是常朝、正衙、横行之仪俱罢。