zhēn zōng èr
○真宗二

liù nián chūn èr yuè wù yín, xìng fēi shān xióng wǔ yíng, guān fā jī shí lián nǔ, suì yàn shè qián lóng yuán. jǐ mǎo, yǐ jīng dōng xī huái nán shuǐ zāi, qiǎn shǐ zhèn xù pín mín, píng jué yù sòng. xìng běi zhái shì dé rùn jí. gēng chén, yǐ xī liáng fǔ liù gǔ shǒu lǐng pān luó zhī wèi shuò fāng jūn jié dù líng zhōu xī miàn dōu xún jiǎn shǐ. jiǎ shēn, fēng xián yì zhǎng gōng zhǔ wèi zhèng guó zhǎng gōng zhǔ. fān bù yè shì zú luō mái děng nèi fù. jǐ chǒu, dé rùn zú. gēng yín, tún tián yuán wài láng shèng liáng zuò shòu qiú wǎng fǎ, liú yá zhōu.
六年春二月戊寅，幸飛山雄武營，觀發機石、連弩，遂宴射潛龍園。己卯，以 京東西、淮南水災，遣使振恤貧民，平決獄訟。幸北宅視德潤疾。庚辰，以西涼府 六穀首領潘羅支為朔方軍節度、靈州西面都巡檢使。甲申，封賢懿長公主為鄭國長 公主。蕃部葉市族囉埋等內附。己丑，德潤卒。庚寅，屯田員外郎盛梁坐受賕枉法， 流崖州。

sān yuè xīn mǎo shuò, qīn zhōu yán jiāo zhōu bā zhōu shǐ huáng qìng jí děng lái guī. shí xí dōu xún jiǎn shǐ yán suī zhōu dōng shān fān bù jūn shǐ zhuāi jiù děng nèi shǔ. jǐ yǒu, qián zhǒng fàng hái shān. yǐ mǎo, xìng wéi jí dì shì jí. wù wǔ, xìng yuán fèn gōng shì jí.
三月辛卯朔，欽州言交州八州使黃慶集等來歸。石、隰都巡檢使言綏州東山蕃 部軍使拽臼等內屬。己酉，錢种放還山。乙卯，幸惟吉第視疾。戊午，幸元份宮視 疾。

sì yuè, lǐ jì qiān kòu hóng dé zhài, fān guān qìng xiāng qìng děng jī zǒu zhī. yǐ qìng xiāng děng lǐng cì shǐ. qì dān lái qīn, zhàn wàng dū xiàn, fù dōu bù shǔ wáng jì zhōng xiàn yú dí, fā hé dōng guǎng ruì bīng fù yuán. xīn sì, xìn guó gōng xuán yòu hōng.
四月，李繼遷寇洪德砦，蕃官慶香、慶等擊走之。以慶香等領刺史。契丹來侵， 戰望都縣，副都部署王繼忠陷於敵，發河東廣銳兵赴援。辛巳，信國公玄祐薨。

wǔ yuè jiǎ wǔ, tài bái zhòu jiàn. xīn hài, lù wàng dū zhàn méi jiāng shì zǐ sūn. guǐ chǒu, zhèn zhōu fù dōu bù shǔ lǐ fú zuò wàng dū zhī zhàn lín zhèn tuì nǜ, xuē jí liú fēng zhōu. jīng chéng yì, fēn qiǎn nèi chén cì yào.
五月甲午，太白晝見。辛亥，錄望都戰沒將士子孫。癸丑，鎮州副都部署李福 坐望都之戰臨陣退衄，削籍流封州。京城疫，分遣內臣賜藥。

liù yuè dīng mǎo, zhào mìng guān liú cuàn méi lǐng nán zhě, gěi mín qián guī zàng. fēng zhōu wǎ yáo méi jì rú luó mèi kè děng zú yǐ bīng jì hé jī lǐ jì qiān, bài zhī. dīng chǒu, lǒng shān xī shǒu lǐng tū bū děng gòng mǎ, yuàn fù dà bīng jī zéi. dīng hài, kòu zhǔn wèi sān sī shǐ. fù yán tiě dù zhī hù bù fù shǐ.
六月丁卯，詔命官流竄沒嶺南者，給緡錢歸葬。豐州瓦窯沒劑、如羅、昧克等 族以兵濟河擊李繼遷，敗之。丁丑，隴山西首領禿逋等貢馬，願附大兵擊賊。丁亥， 寇準為三司使。復鹽鐵、度支、戶部副使。

qiū qī yuè guǐ chǒu, yǎn wáng yuán jié hōng.
秋七月癸丑，兗王元傑薨。

bā yuè gēng wǔ, tài bái zhòu jiàn. xīn wèi, yuán wèi děng zhōu yán xī fān bā bù èr shí wǔ zú nà zhì lái guī. bǐng zǐ, zhào huán qìng qiū tián jīng kòu jiàn shāng zhě, qǐng cì sù shí wǔ hú, mín bèi lüè zhě, kǒu cì mǐ yī hú. juān dì zhōu mín zū shí zhī sān.
八月庚午，太白晝見。辛未，原、渭等州言西蕃八部二十五族納質來歸。丙子， 詔環、慶秋田經寇踐傷者，頃賜粟十五斛，民被掠者，口賜米一斛。蠲棣州民租十 之三。

jiǔ yuè jǐ chǒu, pú duān guó xiàn hóng yīng wǔ. bǐng shēn, chū nèi fǔ zēng bó, shì gǔ shí biān. jiǎ chén, yǐ lǚ méng zhèng wèi tài zǐ tài shī lái guó gōng.
九月己丑，蒲端國獻紅鸚鵡。丙申，出內府繒帛，市谷實邊。甲辰，以呂蒙正 為太子太師、萊國公。

shí yuè dīng chǒu, hú chū huáng chéng jiǎo lóu, huò zhī. wù yín, gěi jūn zhōng chuán xìn pái.
十月丁丑，狐出皇城角樓，獲之。戊寅，給軍中傳信牌。

shí yī yuè guǐ sì, lǜ qiú, zá fàn sǐ zuì yǐ xià dì jiǎn yī děng, zhàng shì zhī. kǔ hán, lìng zhū lù xiū yì bīng. jǐ hài, yuè pěng rì jūn shì jiào sān zhèn yú chóng zhèng diàn. rén yín, xìng dà xiāng guó sì. gēng xū, yǔ mù bīng. jiǎ yín, yǒu xīng bèi yú jǐng guǐ. shí èr yuè gēng shēn, qiǎn shǐ xī běi, láo cì jiāng shì. jiǎ zǐ, zhào qiú zhí yán. xī miàn bù shǔ yán lǐ jì qiān gōng xī liáng, zhī fǔ dīng wéi qīng méi yān. gēng wǔ, yǐ lǐ jì lóng wèi shān nán dōng dào jié dù shǐ. jiǎ xū, wàn ān tài hòu bù yù, zhào qiú liáng yī. wù yín, shè tiān xià, sǐ zuì jiǎn yī děng, liú yǐ xià shì zhī. shì suì, xī liáng fǔ jì lóng yě mǎ zú sān fú qí dà shí guó lái gòng. hé běi xìng yuán fǔ suì yǐng zhōu dà shú.
十一月癸巳，慮囚，雜犯死罪以下遞減一等，杖釋之。苦寒，令諸路休役兵。 己亥，閱捧日軍士教三陣於崇政殿。壬寅，幸大相國寺。庚戌，雨木冰。甲寅，有 星孛於井、鬼。十二月庚申，遣使西北，勞賜將士。甲子，詔求直言。西面部署言 李繼遷攻西涼，知府丁維清沒焉。庚午，以李繼隆為山南東道節度使。甲戌，萬安 太后不豫，詔求良醫。戊寅，赦天下，死罪減一等，流以下釋之。是歲，西涼府暨 龍野馬族、三佛齊、大食國來貢。河北、興元府、遂、郢州大熟。

jǐng dé yuán nián chūn zhēng yuè bǐng xū shuò, dà shè, gǎi yuán. dīng hài, lín fǔ lù yán qì dān yán ní zú bá huáng sān bǎi yú zhàng nèi shǔ. guǐ sì, xìng tiān sì jiān, cì cóng guān mǎ. bǐng shēn, jīng shī dì zhèn. xīn chǒu, zhào mín jiān tiān xiàng qì wù chèn hòu jìn shū, bìng nà suǒ sī fén zhī, nì bù yán zhě sǐ. shí xí zhōu yán hé xī fān bù sì shí wǔ zú shǒu lǐng lǜ shǔ nèi fù. jīng shī dì zài zhèn. yǐ sì, fèi gāo zhōu. dīng wèi, jīng shī dì fù zhèn. rén zǐ, kāi dìng zhōu hé tōng cáo.
景德元年春正月丙戌朔，大赦，改元。丁亥，麟府路言契丹言泥族拔黃三百餘 帳內屬。癸巳，幸天駟監，賜從官馬。丙申，京師地震。辛丑，詔民間天象器物、 讖候禁書，並納所司焚之，匿不言者死。石、隰州言河西蕃部四十五族首領率屬內 附。京師地再震。乙巳，廢高州。丁未，京師地復震。壬子，開定州河通漕。

èr yuè, huán qìng bù shǔ yán xī liáng fǔ pān luó zhī jí liù gǔ fān bù hé jī lǐ jì qiān, bài zhī, jì qiān zhōng liú shǐ sǐ. luó zhī shǐ lái xiàn jié. wù yín, tài cháng qīng zhāng qí xián wèi bīng bù shàng shū. jì yì lí yǎ zhōu dì zhèn.
二月，環、慶部署言西涼府潘羅支集六穀蕃部合擊李繼遷，敗之，繼遷中流矢 死。羅支使來獻捷。戊寅，太常卿張齊賢為兵部尚書。冀、益、黎、雅州地震。

sān yuè, wēi lǔ jūn shǒu jiāng pò qì dān yú zhǎng chéng kǒu, zhuī běi guò yáng shān, zhǎn huò shén zhòng. liǔ gǔ chuān fān bù rù kòu lín, fǔ jī bài zhī, qín qiān yú rén. jǐ hài, huáng tài hòu bēng. xīn chǒu, qún chén sān shàng biǎo qǐng tīng zhèng, bù yǔn. yǐ sì, lǐ hàng děng yì gōng mén, jiàn dì huǐ jí guò shén, tuì shàng wǔ biǎo qiú jiàn, yán xī běi jūn shì fāng yīn, lì qǐng tīng zhèng, cóng zhī. lín fǔ lù yán bài xī rén yú shén duī, pò qí zhài shān. jǐ yǒu, dì shǐ yú chóng zhèng diàn xī wǔ shuāi fú tòng kū jiàn qún chén.
三月，威虜軍守將破契丹於長城口，追北過陽山，斬獲甚眾。柳谷川蕃部入寇、 麟，府擊敗之，擒千餘人。己亥，皇太后崩。辛丑，群臣三上表請聽政，不允。乙 巳，李沆等詣宮門，見帝毀瘠過甚，退上五表求見，言西北軍事方殷，力請聽政， 從之。麟府路言敗西人於神堆，破其砦柵。己酉，帝始於崇政殿西廡衰服慟哭見群 臣。

xià sì yuè jiǎ yín, shàng dà xíng huáng tài hòu shì yuē míng dé. qún chén sān qǐng yù zhèng diàn, cóng zhī. bǐng chén, xíng zhōu dì zhèn bù zhǐ. yǐ xī mán níng xī, mín duō fù yè, juān lǐ zhōu shí mén xiàn zū èr nián. dīng mǎo, yǐ lóng shǔ, xiū běi biān yì bīng. yíng zhōu dì zhèn.
夏四月甲寅，上大行皇太后諡曰明德。群臣三請御正殿，從之。丙辰，邢州地 震不止。以溪蠻寧息，民多復業，蠲澧州石門縣租二年。丁卯，以隆暑，休北邊役 兵。瀛州地震。

wǔ yuè jiǎ shēn, xíng zhōu dì lián zhèn bù zhǐ, cì mín zū zhī bàn. pú duān guó qiǎn shǐ lái gòng. dīng sì, zhào zhū lù zhuǎn yùn shǐ dài hái rì, zài rèn xìng chú lì hài shēng chù néng fǒu, fán suǒ jīng huà shì, xī tiáo shàng yǐ wén.
五月甲申，邢州地連震不止，賜民租之半。蒲端國遣使來貢。丁巳，詔諸路轉 運使代還日，在任興除利害、升黜能否，凡所經畫事，悉條上以聞。

liù yuè jǐ wèi, xìng běi zhái shì dé qīn jí. hóng dé zhài yán jì qiān bù jiāng dōu wěi děng lǜ shǔ guī fù. jiǎ zǐ, zhào bà chuān xiá mǐn guǎng zhōu jūn gòng chéng tiān jié, zì jīn sān qiān lǐ wài zhě bà zhī. zhèn róng jūn yán bài róng rén yú shí mén chuān. gēng wǔ, dé qīn zú. hóng dé zhài yán fān bù luó ní tiān wáng běn zú zhū shǒu lǐng gè lǜ shǔ guī fù. zhào bǎo zhōng zú. rén wǔ, shǔ shén, bà jīng chéng gōng yì, qiǎn shǐ cì yē zhě yào.
六月己未，幸北宅視德欽疾。洪德砦言繼遷部將都尾等率屬歸附。甲子，詔罷 川峽、閩、廣州軍貢承天節，自今三千里外者罷之。鎮戎軍言敗戎人於石門川。庚 午，德欽卒。洪德砦言蕃部羅泥天王本族諸首領各率屬歸附。趙保忠卒。壬午，暑 甚，罷京城工役，遣使賜暍者藥。

qiū qī yuè guǐ wèi, bān yòng bīng zhū shǎng gé. bǐng xū, lǐ hàng hōng. gēng yín, yǐ hàn lín shì dú xué shì bì shì ān wèi lì bù shì láng cān zhī zhèng shì. gēng zǐ, yì dōu mín lǐ rén měi guó níng mǔ jiē bǎi yú suì, zhào cì sù bó.
秋七月癸未，班用兵誅賞格。丙戌，李沆薨。庚寅，以翰林侍讀學士畢士安為 吏部侍郎、參知政事。庚子，益都民李仁美、國凝母皆百餘歲，詔賜粟帛。

bā yuè, jīng yuán bù shǔ yán jī wàn zi jūn zhǔ zú zhàng, zhǎn shǒu èr bǎi yú jí. jǐ wèi, yǐ bì shì ān kòu zhǔn bìng píng zhāng shì, xuān huī nán yuàn shǐ wáng jì yīng wèi shū mì shǐ, tóng zhī shū mì yuàn shì féng zhěng chén yáo sǒu bìng qiān shǔ shū mì yuàn shì. rén shēn, zhào cháng cān guān èr rén gòng jǔ zhōu xiàn guān kě rèn mù zhí zhě yī rén. bǐng zǐ, yǐ bǎo píng jūn jié dù shí bǎo jí wèi wǔ níng jūn jié dù tóng píng zhāng shì. gēng chén, qiǎn shǐ guǎng nán dōng xī lù shū jué xì qiú, kào láo jūn xiào fù lǎo, fǎng mín jiān pián yí.
八月，涇原部署言擊萬子軍主族帳，斬首二百餘級。己未，以畢士安、寇準並 平章事，宣徽南院使王繼英為樞密使，同知樞密院事馮拯、陳堯叟並簽署樞密院事。 壬申，詔常參官二人共舉州縣官可任幕職者一人。丙子，以保平軍節度石保吉為武 寧軍節度、同平章事。庚辰，遣使廣南東、西路疏決繫囚，犒勞軍校父老，訪民間 便宜。

jiǔ yuè guǐ wèi, bà běi miàn jī yù jiàn nèi chén, yǐ jiàn shǔ zhǔ jiāng. bǐng xū, lìng zhū lù zhuǎn yùn shǐ kǎo chá guān lì néng fǒu, jǐ chǒu, zhào hàn lín xué shì chéng zhǐ sòng bái děng jǔ wén wǔ guān kě rèn fān jùn zhě gè yī rén. dīng yǒu, zhào zǎi xiàng yì qīn zhēng. qì dān yē lǜ wú yù lái jiàng. sòng zhōu biàn shuǐ jué. yǐ sì, zhì qí zhōu. hé jué chán zhōu, qiǎn shǐ jù zhōu jì mín, gěi yǐ liáng xiǎng.
九月癸未，罷北面齎御劍內臣，以劍屬主將。丙戌，令諸路轉運使考察官吏能 否，己丑，詔翰林學士承旨宋白等舉文武官可任藩郡者各一人。丁酉，召宰相議親 征。契丹耶律吳欲來降。宋州汴水決。乙巳，置祁州。河決澶州，遣使具舟濟民， 給以糧餉。

rùn yuè yǐ mǎo, zhào hé běi lì mín shā qì dān zhě, suǒ zhì yuán zhī, réng bān shǎng gé. rén shēn, jiāng nán hàn, qiǎn shǐ jué yù, fǎng mín jí kǔ, cí jìng nèi shān chuān. guǐ yǒu, míng dé huáng tài hòu bìn shā tái. běi píng zhài wēi lǔ jūn hé bīng dà pò qì dān. yǐ hài, cān zhī zhèng shì wáng qīn ruò pàn tiān xióng jūn fǔ jiān dōu bù shǔ. qì dān tǒng jūn tà lǎn lǜ zhòng gōng wēi lǔ shùn ān jūn, sān lù dōu bù shǔ jī bài zhī, zhǎn piān jiāng, huò qí zī zhòng. yòu gōng běi píng zhài jí bǎo zhōu, fù wèi zhōu zhài bīng suǒ bài. tà lǎn yǔ qì dān zhǔ jí qí mǔ bìng zhòng gōng dìng zhōu, sòng bīng jù yú táng hé, jī qí yóu qí. qì dān zhù yáng chéng diàn, yīn wáng jì zhōng zhì shū yú mò zhōu shí pǔ yǐ jiǎng hé. bǐng zǐ, yǐ tiān xióng jūn dōu bù shǔ zhōu yíng wèi jià qián bèi jì lù dōu bù shǔ, shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ gé bà wèi jià qián xíng míng lù dōu bù shǔ. jǐ mǎo, gāo jì xūn lǜ bīng jī bài qì dān shù wàn qí yú kě lán jūn.
閏月乙卯，詔河北吏民殺契丹者，所至援之，仍頒賞格。壬申，江南旱，遣使 決獄，訪民疾苦，祠境內山川。癸酉，明德皇太后殯沙台。北平砦、威虜軍合兵大 破契丹。乙亥，參知政事王欽若判天雄軍府兼都部署。契丹統軍撻覽率眾攻威虜、 順安軍，三路都部署擊敗之，斬偏將，獲其輜重。又攻北平砦及保州，復為州、砦 兵所敗。撻覽與契丹主及其母並眾攻定州，宋兵拒於唐河，擊其游騎。契丹駐陽城 淀，因王繼忠致書於莫州石普以講和。丙子，以天雄軍都部署周瑩為駕前貝、冀路 都部署，侍衛馬軍都指揮使葛霸為駕前邢、洺路都部署。己卯，高繼勛率兵擊敗契 丹數萬騎於岢嵐軍。

dōng shí yuè rén wǔ, zhào xiū qì lì dài shèng xián líng mù. guǐ wèi, lín fǔ lù lǜ bù bīng rù shuò zhōu, pò dà láng shuǐ zhài. yǐ yǒu, lìng cáo yùn suǒ jīng zhōu jūn zhǎng lì jiān niǎn yùn shì. wù zǐ, fù míng dé huáng hòu yú tài miào. gēng yín, mìng zhāng qí xián jiān qīng zī wéi ān fǔ shǐ, dīng wèi jiān yùn qí pú ān fǔ shǐ. guǐ sì, xìng gù zhèng guó zhǎng gōng zhǔ dì. yǐ wèi, zhào wáng chāo děng lǜ bīng fù xíng zài. dīng yǒu, zhào wèi néng zhāng níng tián mǐn tún dìng zhōu. guǐ mǎo, yǐ sī duó dū wèi shuò fāng jūn jié dù líng zhōu xī miàn xún jiǎn xī liáng fǔ liù gǔ dà shǒu lǐng. bǎo mò zhōu wēi lǔ kě lán jūn jí běi píng zhài jiē jī bài qì dān. jì ér wáng jì zhōng shàng yán qì dān qǐng hé, mìng gé mén zhī hòu cáo lì yòng wǎng dá zhī. dīng wèi, yǐ yōng wáng yuán fèn wèi dōng jīng liú shǒu. jǐ yǒu, zhì lóng tú gé dài zhì.
冬十月壬午，詔修葺歷代聖賢陵墓。癸未，麟府路率部兵入朔州，破大狼水砦。 乙酉，令漕運所經州軍長吏兼輦運事。戊子，祔明德皇后於太廟。庚寅，命張齊賢 兼青、淄、濰安撫使，丁謂兼鄆、齊、濮安撫使。癸巳，幸故鄭國長公主第。乙未， 詔王超等率兵赴行在。丁酉，詔魏能、張凝、田敏屯定州。癸卯，以廝鐸督為朔方 軍節度、靈州西面巡檢、西涼府六穀大首領。保、莫州、威虜、岢嵐軍及北平砦皆 擊敗契丹。既而王繼忠上言契丹請和，命閣門祗候曹利用往答之。丁未，以雍王元 份為東京留守。己酉，置龍圖閣待制。

shí yī yuè xīn hài, tài bái zhòu jiàn. yǐ mǎo, qiǎn shǐ fǔ hé běi. qì dān gōng yíng zhōu, zhī zhōu lǐ yán wò lǜ bīng bài zhī, shā shāng shí yú wàn zhòng, dùn qù. guān lì jìn zhì cì wù yǒu chà. jǐ wèi, qiǎn shǐ ān fǔ hé dōng zhū zhōu. qì dān bī jì zhōu, zhī zhōu wáng yǔ jī zǒu zhī. jiǎ zǐ, xiào liè jìn jiāo. bǐng yín, qiǎn shǐ ān jí hé běi liú mín. wù chén, yǐ shān nán dōng dào jié dù tóng píng zhāng shì lǐ jì lóng wèi jià qián dōng miàn pái zhèn shǐ, wǔ níng jūn jié dù tóng píng zhāng shì shí bǎo jí wèi jià qián xī miàn pái zhèn shǐ. shí zhōu dì zhèn. gēng wǔ, chē jià běi xún. sī tiān yán: rì bào ěr, huáng qì chōng sè, yí bù zhàn ér què. guǐ yǒu, zhù bì wéi chéng xiàn. jiǎ xū, hán shén, zuǒ yòu jìn diāo mào cuì qiú, què zhī yuē: chén xià jiē kǔ hán, zhèn ān yòng cǐ? wáng jì zhōng shù chí zòu qǐng hé, dì wèi zǎi xiàng yuē: jì zhōng yán qì dān qǐng hé, suī xǔ zhī, rán hé bīng yǐ hé, qiě qí qíng duō zhà, bù kě bù wèi zhī bèi. qì dān bīng zhì chán zhōu běi, zhí fàn qián jūn xī zhèn, qí dà shuài tà lǎn yào bīng chū zhèn, é zhōng fú nǔ sǐ. bǐng zǐ, dì cì chán zhōu. dù hé, xìng běi zhài, yù chéng běi lóu, zhào zhū jiāng fǔ wèi. yùn zhōu dé qì dān dié zhě, zhǎn zhī. wù yín, cáo lì yòng shǐ qì dān hái. shí èr yuè gēng chén shuò, rì yǒu shí zhī. qì dān shǐ hán sì lái jiǎng hé. xīn sì, qiǎn shǐ ān fǔ hé běi jīng dōng. rén wǔ, xìng chéng nán lín hé tíng, cì záo líng jūn mián rú. guǐ wèi, xìng běi zhài, yòu xìng lǐ jì lóng yíng, mìng cóng guān jiāng xiào yǐn, kào cì zhū jūn yǒu chà. zhào yù liǎng jīng yǐ jiāng bān shī. jiǎ shēn, qì dān shǐ yáo dōng zhī lái xiàn yù yī shí wù. yǐ yǒu, yù xíng yíng nán lóu guān hé, suì yàn cóng guān jí qì dān shǐ. bǐng xū, qiǎn shǐ fǔ yù huái mèng zé lù zhèng huá děng zhōu, fàng qiáng zhuàng guī nóng. qiǎn jiān xī jīng zuǒ cáng kù lǐ jì chāng shǐ qì dān dìng hé, jiè zhū jiāng wù chū bīng yāo qí guī lù. dīng hài, qiǎn shǐ ān jí hé běi liú mín, yì bào hái. yǐ gé mén zhī hòu cáo lì yòng wèi dōng shàng gé mén shǐ zhōng zhōu cì shǐ. wù zǐ, xìng běi zhài láo jūn, zhào lǐ jì lóng shí bǎo jí yàn shè xíng gōng xī tíng. rén chén, shè hé běi zhū zhōu sǐ zuì yǐ xià, mín jīng róu jiàn zhě gěi fù èr nián, sǐ shì guān lì zhuī lù zi sūn. guǐ sì, yōng wáng yuán fèn jí, mìng cān zhī zhèng shì wáng dàn quán dōng jīng liú shǒu. jiǎ wǔ, chē jià fā chán zhōu, dà hán, cì dào bàng pín mín rú kù. yǐ wèi, qì dān shǐ dīng zhèn yǐ shì shū lái. dīng yǒu, qì dān bīng chū sài. wù xū, zhì zì chán zhōu. jǐ hài, xìng yōng wáng yuán fèn gōng shì jí. xīn chǒu, lù qì dān shì shū bān hé běi hé dōng zhū zhōu. guǐ mǎo, qiǎn shǐ fǔ wèn hé běi dōng xī lù guān lì jiāng zú, fǎng chá gōng zhuàng. jiǎ chén, gǎi wēi lǔ zhū jūn míng. wù shēn, zhào xù hé běi shāng cán. shì suì, jiāo zhōu xī liáng fǔ xī gāo fēng gān shā zhōu zhàn chéng dà shí pú duān guī zī guó lái gòng. jiāng nán dōng xī lù jī, shǎn bīn dì zhōu huáng hài jià, mìng shǐ zhèn zhī.
十一月辛亥，太白晝見。乙卯，遣使撫河北。契丹攻瀛州，知州李延渥率兵敗 之，殺傷十餘萬眾，遁去。官吏進秩、賜物有差。己未，遣使安撫河東諸州。契丹 逼冀州，知州王嶼擊走之。甲子，校獵近郊。丙寅，遣使安集河北流民。戊辰，以 山南東道節度、同平章事李繼隆為駕前東面排陣使，武寧軍節度、同平章事石保吉 為駕前西面排陣使。石州地震。庚午，車駕北巡。司天言：日抱珥，黃氣充塞，宜 不戰而卻。癸酉，駐蹕韋城縣。甲戌，寒甚，左右進貂帽毳裘，卻之曰：「臣下皆 苦寒，朕安用此？」王繼忠數馳奏請和，帝謂宰相曰：「繼忠言契丹請和，雖許之， 然河冰已合，且其情多詐，不可不為之備。」契丹兵至澶州北，直犯前軍西陣，其 大帥撻覽耀兵出陣，俄中伏弩死。丙子，帝次澶州。渡河，幸北砦，御城北樓，召 諸將撫慰。鄆州得契丹諜者，斬之。戊寅，曹利用使契丹還。十二月庚辰朔，日有 食之。契丹使韓巳來講和。辛巳，遣使安撫河北、京東。壬午，幸城南臨河亭， 賜鑿凌軍綿襦。癸未，幸北砦，又幸李繼隆營，命從官將校飲，犒賜諸軍有差。詔 諭兩京以將班師。甲申，契丹使姚東之來獻御衣、食物。乙酉，御行營南樓觀河， 遂宴從官及契丹使。丙戌，遣使撫諭懷、孟、澤、潞、鄭、滑等州，放強壯歸農。 遣監西京左藏庫李繼昌使契丹定和，戒諸將勿出兵邀其歸路。丁亥，遣使安集河北 流民，瘞暴骸。以閣門祗候曹利用為東上閣門使、忠州刺史。戊子，幸北砦勞軍， 召李繼隆、石保吉宴射行宮西亭。壬辰，赦河北諸州死罪以下，民經蹂踐者給復二 年，死事官吏追錄子孫。癸巳，雍王元份疾，命參知政事王旦權東京留守。甲午， 車駕發澶州，大寒，賜道傍貧民襦褲。乙未，契丹使丁振以誓書來。丁酉，契丹兵 出塞。戊戌，至自澶州。己亥，幸雍王元份宮視疾。辛丑，錄契丹誓書頒河北、河 東諸州。癸卯，遣使撫問河北東、西路官吏將卒，訪察功狀。甲辰，改威虜諸軍名。 戊申，詔恤河北傷殘。是歲，交州、西涼府、西、高、豐、甘、沙州、占城、大食、 蒲端、龜茲國來貢。江南東、西路飢，陝、濱、棣州蝗害稼，命使振之。

èr nián chūn zhēng yuè gēng xū shuò, yǐ qì dān jiǎng hé, dà shè tiān xià, fēi gù dòu shā fàng huǒ qiáng dào wěi zào fú yìn fàn zāng guān diǎn shí è zhì sǐ zhě xī chú zhī. rén zǐ, fàng hé běi zhū zhōu qiáng zhuàng guī nóng, lìng yǒu sī shì gēng niú gěi zhī. guǐ chǒu, bà zhū lù xíng yíng, hé zhèn dìng liǎng lù dōu bù shǔ wèi yī. yǐ mǎo, bà běi miàn bù shǔ qián xiá dōu jiān shǐ chén èr bǎi jiǔ shí yú yuán. zhèn hé běi jī. qiǎn jiān chá yù shǐ zhū tuán fù dé qīng jūn shōu yì zhàn méi yí hái, zhì jì. bà jiāng huái jīng zhè zēng què gū qián. bǐng chén, xìng yōng wáng yuán fèn gōng shì jí. jiǎ zǐ, zhào huái nán yǐ shàng gòng jūn chǔ zhèn jī mín. wù chén, yǐ tiān píng jūn jié dù shǐ wáng chāo wèi chóng xìn jūn jié dù. shěng hé běi shù bīng shí zhī wǔ, yuán biān sān zhī yī. suǒ zài liàng jūn chǔ kuì gěi, wù diào mín fēi wǎn. guǐ yǒu, xìng lǐ jì lóng dì shì jí. jīng xī mín zhuǎn sòng jūn chǔ zhě cì zū shí èr. dīng chǒu, zhào hé běi zhuǎn yùn shǐ chá guān shǔ bù rèn zhí zhě yǐ míng wén. wù yín, qǔ huái chǔ jiān tà lí shì bān zhī hé shuò.
二年春正月庚戌朔，以契丹講和，大赦天下，非故斗殺、放火、強盜、偽造符 印、犯贓官典、十惡至死者悉除之。壬子，放河北諸州強壯歸農，令有司市耕牛給 之。癸丑，罷諸路行營，合鎮、定兩路都部署為一。乙卯，罷北面部署、鈐轄、都 監、使臣二百九十餘員。振河北飢。遣監察御史朱摶赴德清軍收瘞戰沒遺骸，致祭。 罷江、淮、荊、浙增榷酤錢。丙辰，幸雍王元份宮視疾。甲子，詔淮南以上供軍儲 振饑民。戊辰，以天平軍節度使王超為崇信軍節度。省河北戍兵十之五，緣邊三之 一。所在量軍儲饋給，勿調民飛輓。癸酉，幸李繼隆第視疾。京西民轉送軍儲者賜 租十二。丁丑，詔河北轉運使察官屬不任職者以名聞。戊寅，取淮、楚間踏犁式頒 之河朔。

èr yuè, jiā qióng zhōu zhù dà tiě qián. zhì bà zhōu ān sù jūn què chǎng. guǐ wèi, lǐ jì lóng zú. jiǎ shēn, dìng rù sù shí biān shòu guān děng jí. yǐ yǒu, qiǎn shǐ ān fǔ jiāo zhōu. jiǎ wǔ, zhào yuán biān dé qì dān mǎ niú, xī zòng hái zhī, méi fān hàn kǒu guī yè zhě, gěi zī liáng. chí biān mín tiě jìn. huán zhōu yán róng rén rù kòu, jī zǒu zhī, fú qí jūn zhǔ. guǐ mǎo, qiǎn tài zǐ zhōng yǔn sūn jǐn děng shǐ qì dān. dīng wèi, lǚ méng zhèng duì biàn diàn.
二月，嘉、邛州鑄大鐵錢。置霸州、安肅軍榷場。癸未，李繼隆卒。甲申，定 入粟實邊授官等級。乙酉，遣使安撫交州。甲午，詔緣邊得契丹馬牛，悉縱還之， 沒蕃漢口歸業者，給資糧。弛邊民鐵禁。環州言戎人入寇，擊走之，俘其軍主。癸 卯，遣太子中允孫僅等使契丹。丁未，呂蒙正對便殿。

sān yuè jiǎ yín, yù shì lǐ bù gòng jǔ rén. wù wǔ, zhèng zhōu fáng yù shǐ wèi néng zuò guī shī bù zhěng, zé shòu yòu yǔ lín jiāng jūn. gēng shēn, jìn biān mín rù wài jìng lüè duó.
三月甲寅，御試禮部貢舉人。戊午，鄭州防禦使魏能坐歸師不整，責授右羽林 將軍。庚申，禁邊民入外境掠奪。

xià sì yuè, cì jìn shì lǐ dí děng qióng lín yàn. dīng yǒu, shū mì zhí xué shì liú shī dào zé shòu zhōng wǔ jūn xíng jūn sī mǎ, yòu zhèng yán zhī zhì gào chén yáo zī dān zhōu tuán liàn shǐ, jù zuò kǎo shì bù gōng. jǐ hài, qì hé běi chéng chí. guǐ mǎo, zhì zī zhèng diàn xué shì, yǐ wáng qīn ruò wèi zhī. féng zhěng wèi cān zhī zhèng shì. jiǎ chén, yǐ níng guó jūn liú hòu fù mǎ dū wèi wú yuán yǐ wèi wǔ shèng jūn jié dù. róng rén kòu huán zhōu, jī bài zhī, zhí qí qiú qìng, qǐng lù zhī, zhào shì qí zuì, pèi huái nán.
夏四月，賜進士李迪等瓊林宴。丁酉，樞密直學士劉師道責授忠武軍行軍司馬， 右正言、知制誥陳堯咨單州團練使，俱坐考試不公。己亥，葺河北城池。癸卯，置 資政殿學士，以王欽若為之。馮拯為參知政事。甲辰，以寧國軍留後、駙馬都尉吳 元扆為武勝軍節度。戎人寇環州，擊敗之，執其酋慶，請戮之，詔釋其罪，配淮南。

wǔ yuè wù shēn, xìng guó zi jiān. dīng sì, sī tiān shǎo jiān shǐ xù shàng qián yuán bǎo diǎn. jǐ wèi, xìng yuán fèn gōng shì jí. gēng shēn, yù shì hé běi jǔ rén. dīng mǎo, yàn jìn chén yú zī zhèng diàn. jiàn zhǒng fàng yóu sōng shān. guǐ yǒu, zhào tiān xià què lì wù zēng xiàn wèi é.
五月戊申，幸國子監。丁巳，司天少監史序上《乾元寶典》。己未，幸元份宮 視疾。庚申，御試河北舉人。丁卯，宴近臣於資政殿。餞种放游嵩山。癸酉，詔天 下榷利勿增羨為額。

liù yuè dīng chǒu, zhào quàn xué. xìng zhū wáng gōng. jǐ mǎo, mìng fǎ zhí guān yòng shì rén. jǐ chǒu, cáo zhōu mín zhào jiàn zhào è yǐ kǒng hē zāng jù wàn fú zhū. xīn mǎo, yǐ zhào dé míng guī kuǎn, yù hé xī zhū fān gè shǒu jiāng jiè. gāo qióng qiú bǎn běn jīng shǐ, zhào gěi zhī.
六月丁丑，詔勸學。幸諸王宮。己卯，命法直官用士人。己丑，曹州民趙諫、 趙諤以恐喝贓鉅萬伏誅。辛卯，以趙德明歸款，諭河西諸蕃各守疆界。高瓊求板本 經史，詔給之。

qiū qī yuè gēng xū, liú zhì jìn bīng yào lùn, zhào shì zhōng shū. jiǎ zǐ, zhào fù xián liáng fāng zhèng néng zhí yán jí jiàn děng liù kē.
秋七月庚戌，劉質進《兵要論》，召試中書。甲子，詔復賢良方正能直言極諫 等六科。

bā yuè wù yín, yōng wáng yuán fèn hōng. bǐng wù, yǒu sī shàng xīn dìng quán héng fǎ. qiǎn nèi chén fèng ān tài zǔ shèng róng yú yáng zhōu jiàn lóng sì. dīng hài, hàn lín xué shì cháo jiǒng xiān wèi yùn wáng yuán fèn liú shǒu guān shǔ, zuò fǔ dǎo wú zhuàng, zé shòu yòu sī láng zhōng. xīn chǒu, xìng nán gōng jí gōng xiào tài zǐ gōng. yǒu xīng bèi yú zǐ wēi.
八月戊寅，雍王元份薨。丙戊，有司上新定權衡法。遣內臣奉安太祖聖容於揚 州建隆寺。丁亥，翰林學士晁迥先為鄆王元份留守官屬，坐輔導無狀，責授右司郎 中。辛丑，幸南宮及恭孝太子宮。有星孛於紫微。

jiǔ yuè dīng wèi, yǐ xiàng mǐn zhōng wèi fū yán lù dōu bù shǔ. gēng xū, huái nán hàn, zhào zhuǎn yùn shǐ shū lǐ xì qiú. guǐ hài, sān sī shàng xīn biān chì. qún chén sān biǎo shàng zūn hào, bù yǔn. gēng wǔ, xìng xìng guó sì chuán fǎ yuàn guān xīn yì jīng. xīn wèi, mìng jìn chén lǜ kāi fēng fǔ xì qiú. rén shēn, zhào jīng hú xī dòng mín wèi mán rén suǒ lüè ér guī zhě, wù xiàn nián yuè, gěi hái jiù chǎn.
九月丁未，以向敏中為鄜延路都部署。庚戌，淮南旱，詔轉運使疏理繫囚。癸 亥，三司上《新編敕》。群臣三表上尊號，不允。庚午，幸興國寺傳法院觀新譯經。 辛未，命近臣慮開封府繫囚。壬申，詔荊湖溪峒民為蠻人所掠而歸者，勿限年月， 給還舊產。

dōng shí yuè gēng chén, dīng wèi shàng jǐng dé nóng tián biān chì. yǐ yǒu, bì shì ān hōng. bǐng xū, qiǎn zhí fāng láng zhōng hán guó huá děng shǐ qì dān.
冬十月庚辰，丁謂上《景德農田編敕》。乙酉，畢士安薨。丙戌，遣職方郎中 韓國華等使契丹。

shí yī yuè wù shēn, zhào hàn lín shì jiǎng xué shì xíng bǐng děng jǔ kān wèi xué guān zhě shí rén. bǐng chén, xiǎng tài miào. dīng sì, sì tiān dì yú yuán qiū, dà shè. gēng shēn, dà yàn hán guāng diàn. guǐ hài, kòu zhǔn jiā zhōng shū shì láng jiān gōng bù shàng shū, chǔ wáng yuán zuǒ wèi yòu wèi shàng jiāng jūn, péng chéng jùn wáng yuán wò jìn fēng níng wáng, ān dìng jùn wáng yuán chēng jìn fēng shū wáng, cáo guó gōng yuán yǎn jìn fēng guǎng líng jùn wáng, ān dìng jùn gōng wéi jí jiā tóng píng zhāng shì. guǐ yǒu, qì dān shǐ lái hè chéng tiān jié. shí èr yuè xīn sì, zhì zī zhèng diàn dà xué shì, yǐ wáng qīn ruò wèi zhī. guǐ wèi, yǐ gāo qióng wèi zhōng wǔ jūn jié dù, gé bà wèi zhāo dé jūn jié dù. duì jīng jī fù lǎo yú zhǎng chūn diàn, cì bó yǒu chà. qì dān qiǎn shǐ hè míng nián zhēng dàn. shì suì, xià zhōu xī liáng fǔ qióng bù chuān mán lái gòng. huái nán liǎng zhè jīng hú běi lù jī, jīng dōng nǎn shēng, mǐn jù fēng bù hài jià, qiǎn shǐ fēn zhèn.
十一月戊申，詔翰林侍講學士邢昺等舉堪為學官者十人。丙辰，享太廟。丁巳， 祀天地於圜丘，大赦。庚申，大宴含光殿。癸亥，寇準加中書侍郎兼工部尚書，楚 王元佐為右衛上將軍，彭城郡王元偓進封寧王，安定郡王元稱進封舒王，曹國公元 儼進封廣陵郡王，安定郡公惟吉加同平章事。癸酉，契丹使來賀承天節。十二月辛 巳，置資政殿大學士，以王欽若為之。癸未，以高瓊為忠武軍節度，葛霸為昭德軍 節度。對京畿父老於長春殿，賜帛有差。契丹遣使賀明年正旦。是歲，夏州、西涼 府、邛部川蠻來貢。淮南、兩浙、荊湖北路飢，京東蝻生，閩颶風不害稼，遣使分 振。

sān nián chūn zhēng yuè dīng sì, qīn shì bū fù xì qiú. zhèn jī xiàn pín mín, shōu yì yí hái. dīng mǎo, zhào yuán biān guī yè mín gěi fù sān nián. xīn wèi, zhì cháng píng cāng.
三年春正月丁巳，親釋逋負繫囚。振畿縣貧民，收瘞遺骸。丁卯，詔緣邊歸業 民給復三年。辛未，置常平倉。

èr yuè jiǎ xū, xìng běi zhái shěng dé gōng jí. yǐ hài, zhào jīng dōng xī huái nán hé běi zhèn fá shí kè hù. jǐ mǎo, yè míng dé huáng hòu zǎn gōng, cì shǒu fèng rén mín bó. jiǎ shēn, jìn mín kāi jìn líng yù dì. yǐ sòng zhōu wèi yīng tiān fǔ. dīng hài, wáng jì yīng zú. wù xū, yǐ zhōng shū shì láng jiān gōng bù shàng shū píng zhāng shì kòu zhǔn wèi xíng bù shàng shū, zuǒ chéng cān zhī zhèng shì wáng dàn wèi gōng bù shàng shū píng zhāng shì. jǐ hài, wáng qīn ruò chén yáo sǒu bìng zhī shū mì yuàn shì. hàn lín xué shì zhào ān rén cān zhī zhèng shì. shū mì dōu chéng zhǐ hán chóng xùn mǎ zhī jié bìng qiān shǔ shū mì yuàn shì.
二月甲戌，幸北宅省德恭疾。乙亥，詔京東西、淮南、河北振乏食客戶。己卯， 謁明德皇后攢宮，賜守奉人緡帛。甲申，禁民開近陵域地。以宋州為應天府。丁亥， 王繼英卒。戊戌，以中書侍郎兼工部尚書、平章事寇準為刑部尚書，左丞、參知政 事王旦為工部尚書、平章事。己亥，王欽若、陳堯叟並知樞密院事。翰林學士趙安 仁參知政事。樞密都承旨韓崇訓、馬知節並簽署樞密院事。

sān yuè yǐ sì, kè xīng chū dōng nán. xīn hài, miǎn suí zhōu guāng huà mín dài liáng. jǐ wèi, zhào jǐng jiàn chén xī xīn xiàn tì.
三月乙巳，客星出東南。辛亥，免隨州光化民貸糧。己未，詔儆諫臣悉心獻替。

xià sì yuè guǐ yǒu, xìng qín guó zhǎng gōng zhǔ dì. bǐng zǐ, xìng kāi bǎo sì, suì xìng yù lóng zhí bān yuàn, guān jiào yuè gōng dāo. yòu xìng zuǒ qí jì yuàn, cì cóng guān mǎ qún mù shǐ děng qì bì. hái, xìng chóng wén yuàn guān tú jí, cì biān xiū guān jīn bó yǒu chà. jǐ mǎo, zhì qīng píng xuān huà èr jūn. yǐ yǒu, zhì hé běi yuán biān ān fǔ shǐ fù dōu jiān yú xióng zhōu. rén chén, mìng shǐ xún fǔ yì lì zǐ kuí fú jiàn zhū lù, jué yù jí kào shè jiāng lì fù lǎo. yǐ wèi, zhǒng fàng cì gào guī zhōng nán shān. jǐ hài, qiǎn shǐ xún fǔ jiāng zhè lù.
夏四月癸酉，幸秦國長公主第。丙子，幸開寶寺，遂幸御龍直班院，觀教閱弓 刀。又幸左騏驥院，賜從官馬、群牧使等器幣。還，幸崇文院觀圖籍，賜編修官金 帛有差。己卯，置清平、宣化二軍。乙酉，置河北緣邊安撫使、副、都監於雄州。 壬辰，命使巡撫益、利、梓、夔、福建諸路，決獄及犒設將吏、父老。乙未，种放 賜告歸終南山。己亥，遣使巡撫江、浙路。

wǔ yuè rén yín, rì dāng shí bù kuī. zhōu bó xīng jiàn. xīn hài, zhì jīng dōng wǔ lù xún jiǎn. dīng sì, xìng běi zhái shì dé gōng jí. jǐ wèi, dé gōng zú. xī liáng fǔ sī duó dū bù luò duō jí, cì yǐ yào wù. wèi chuān miào é zú sān qiān yú zhàng nèi fù. fù zhì gāo zhōu.
五月壬寅，日當食不虧。周伯星見。辛亥，置京東五路巡檢。丁巳，幸北宅視 德恭疾。己未，德恭卒。西涼府廝鐸督部落多疾，賜以藥物。渭川妙娥族三千餘帳 內附。復置高州。

liù yuè bǐng zǐ, qún chén gù qǐng tīng lè, cóng zhī. zhào sān bān kǎo jiào shǐ chén yǐ qī nián wèi xiàn. zhī guǎng zhōu líng cè qǐng fā bīng dìng jiāo zhǐ luàn, dì yǐ lí huán sù xiū zhí gòng, bù yù fá sàng, mìng zūn qián zhào ān fǔ. wù yín, bà liǎng chuān shuì kè jīn èr fēn. yǐ wèi, biàn shuǐ bào zhǎng, cì yì bīng qián. bǐng shēn, qiǎn shǐ zhèn yīng tiān fǔ shuǐ zāi jí yì nì sǐ zhě.
六月丙子，群臣固請聽樂，從之。詔三班考較使臣以七年為限。知廣州凌策請 發兵定交止亂，帝以黎桓素修職貢，不欲伐喪，命遵前詔安撫。戊寅，罷兩川稅 課金二分。乙未，汴水暴漲，賜役兵錢。丙申，遣使振應天府水災及瘞溺死者。

qiū qī yuè rén yín, jiǎn fū yán shù bīng. yǐ sì, tài bái zhòu jiàn. gēng xū, zhào wèi zhōu zhèn róng jūn shōu huò fān bù niú sòng gěi nèi dì gēng mín. rén zǐ, cì guǎng nán shèng huì fāng, suì gěi qián wǔ wàn, shì yào liáo bìng zhě. shào yè shàng yōng zhōu zhì jiāo zhǐ shuǐ lù lù jí kòng zhì yí zhōu shān chuān děng tú, dì yuē: zǔ zōng pì tǔ guǎng dà, wéi dāng shèn shǒu, bù bì tān wú yòng dì, kǔ láo bīng lì. jiǎ zǐ, dà yàn hán guāng diàn, shǐ yòng lè. bǐng yín, dà fēng, qiǎn zhōng shǐ shì jià.
秋七月壬寅，減鄜延戍兵。乙巳，太白晝見。庚戌，詔渭州、鎮戎軍收穫蕃部 牛送給內地耕民。壬子，賜廣南《聖惠方》，歲給錢五萬，市藥療病者。邵曄上邕 州至交阯水陸路及控制宜州山川等圖，帝曰：「祖宗闢土廣大，唯當慎守，不必貪 無用地，苦勞兵力。」甲子，大宴含光殿，始用樂。丙寅，大風，遣中使視稼。

bā yuè jiǎ xū, yuè tài cháng xīn jí yǎ lè. dīng chǒu, xìng bǎo xiāng yuàn. wù yín, zhào chuān xiá shù bīng èr nián zhě dài zhī. gēng chén, gōng bù shì láng dǒng yǎn zuò zào jìng qīng jiǎo, zé shòu shān nán dōng dào héng jūn sī mǎ.
八月甲戌，閱太常新集雅樂。丁丑，幸寶相院。戊寅，詔川峽戍兵二年者代之。 庚辰，工部侍郎董儼坐躁競傾狡，責授山南東道行軍司馬。

jiǔ yuè jiǎ yín, yàn shè hán fāng yuán. bǐng chén, yù shì xián liáng fāng zhèng zhí yán jí jiàn kē. rén xū, xìng yuán wò gōng shì jí. jiǎ zǐ, zhì zhū líng zhāi gōng. yǐ chǒu, fàng xī zhōu nà zhì rén. xià zhōu zhào dé míng fèng biǎo guī kuǎn.
九月甲寅，宴射含芳園。丙辰，御試賢良方正直言極諫科。壬戌，幸元偓宮視 疾。甲子，置諸陵齋宮。乙丑，放西州納質人。夏州趙德明奉表歸款。

dōng shí yuè gēng wǔ, yǐ zhào dé míng wèi dìng nán jūn jié dù jiān shì zhōng, fēng xī píng wáng. jiǎ wǔ, liǎng zhè zhuǎn yùn shǐ yáo xuàn zuò bù fǎ chú míng, wèi lián zhōu wén xué. dīng yǒu, zàng míng dé huáng hòu.
冬十月庚午，以趙德明為定難軍節度兼侍中，封西平王。甲午，兩浙轉運使姚 鉉坐不法除名，為連州文學。丁酉，葬明德皇后。

shí yī yuè rén yín, zhōu bó xīng zài jiàn. shí èr yuè guǐ yǒu, tài bái zhòu jiàn. wù yín, gāo qióng zú. yǐ yǒu, shòu jìn jiāo, yǐ qīn huò tù fù yǒu sī jiàn miào. wù zǐ, zhào niú yáng sī chù yǒu zī rǔ zhě fàng mù wù shā. xīn mǎo, cháo líng, yuán lù jìn lè. rén chén, xìng qín guó zhǎng gōng zhǔ dì, yòu xìng běi zhái shì dé jūn jí. shì suì, xī liáng fǔ kān gǔ shí zú gāo xī zhōu fēng pá xī dòng zhū mán qiú lái gòng. jīng dōng xī hé běi shǎn xī jī, zhèn zhī. bó zhōu yuán, bù wèi zāi.
十一月壬寅，周伯星再見。十二月癸酉，太白晝見。戊寅，高瓊卒。乙酉，狩 近郊，以親獲兔付有司薦廟。戊子，詔牛羊司畜有孳乳者放牧勿殺。辛卯，朝陵， 緣路禁樂。壬辰，幸秦國長公主第，又幸北宅視德鈞疾。是歲，西涼府龕谷十族、 高溪州、風琶溪洞諸蠻酋來貢。京東西、河北、陝西飢，振之。博州蝝，不為災。

sì nián chūn zhēng yuè jǐ hài shuò, yù cháo yuán diàn shòu cháo. zhào jīng jī xì qiú liú yǐ xià jiǎn yī děng. jiǎ chén, yǐ chén yáo sǒu wèi dōng jīng liú shǒu. dé jūn zú. yǐ sì, qì dān shǐ cí guī guó. yǐ dīng wèi wèi suí jià sān sī shǐ. jǐ wèi, chē jià fā jīng shī. gēng shēn, cì zhōng mù xiàn, chú bū fù, shì xì qiú, cì fù lǎo yī bì, suǒ guò rú zhī. wáng xiǎn zú. bǐng yín, cì yǒng ān zhèn. dīng mǎo, dì sù fú yì zhū líng. jiǎn xī jīng jí zhū lù xì qiú zuì, rú jǐ hài zhào. zhì yǒng ān xiàn jí sān líng fù shǐ dōu jiān.
四年春正月己亥朔，御朝元殿受朝。詔京畿繫囚流以下減一等。甲辰，以陳堯 叟為東京留守。德鈞卒。乙巳，契丹使辭歸國。以丁謂為隨駕三司使。己未，車駕 發京師。庚申，次中牟縣，除逋負，釋繫囚，賜父老衣幣，所過如之。王顯卒。丙 寅，次永安鎮。丁卯，帝素服詣諸陵。減西京及諸路繫囚罪，如己亥詔。置永安縣 及三陵副使、都監。

èr yuè jǐ sì, xìng xī jīng, jīng hàn jiāng jūn jì xìn zhǒng sī tú lǔ gōng miào, zèng xìn tài wèi gōng tài shī. mìng lì bù shàng shū zhāng qí xián jì zhōu liù miào. zhào cóng guān xiān yíng zài luò zhě cì gào jì bài. guǐ yǒu, zhào xī jīng jiàn tài zǔ shén yù diàn. zhì guó zi jiān wǔ chéng wáng miào. jiǎ xū, xìng shàng qīng gōng. zhào cì pú sān rì. xīn sì, lù táng bái jū yì sūn lì yòng wèi hé nán fǔ zhù jiào. rén wǔ, xìng lǚ méng zhèng dì. jiǎ shēn, yù wǔ fèng lóu guān pú, zhào fù lǎo wǔ bǎi rén, cì yǐn lóu xià. dīng hài, xìng yuán wò gōng. wù zǐ, qì zhōu liù miào. jiā hào liè zǐ. zēng fēng táng xiào zǐ pān liáng yuàn jí qí zi jì tōng mù, réng jìn qiáo cǎi. gēng yín, zhào hé nán fǔ zhì wǔ dài hàn gāo zǔ miào. xīn mǎo, chē jià fā xī jīng. jiǎ wǔ, cì zhèng zhōu, qiǎn shǐ sì zhōng yuè jí zhōu sōng yì èr líng. dīng yǒu, cì yǐn shì yáng pú zēng bó.
二月己巳，幸西京，經漢將軍紀信冢、司徒魯恭廟，贈信太尉、恭太師。命吏 部尚書張齊賢祭周六廟。詔從官先塋在洛者賜告祭拜。癸酉，詔西京建太祖神御殿。 置國子監、武成王廟。甲戌，幸上清宮。詔賜酺三日。辛巳，錄唐白居易孫利用為 河南府助教。壬午，幸呂蒙正第。甲申，御五鳳樓觀酺，召父老五百人，賜飲樓下。 丁亥，幸元偓宮。戊子，葺周六廟。加號列子。增封唐孝子潘良瑗及其子季通墓， 仍禁樵採。庚寅，詔河南府置五代漢高祖廟。辛卯，車駕發西京。甲午，次鄭州， 遣使祀中嶽及周嵩、懿二陵。丁酉，賜隱士楊璞繒帛。

sān yuè jǐ hài, zhì zì xī jīng. jiǎ chén, yè qǐ shèng yuàn tài zōng shén yù diàn. guǐ chǒu, zhào dé míng qiǎn shǐ lái xiè lǐn gěi, yīn gòng tuó mǎ, yōu cì dá zhī. dīng sì, zhào tiān xià shōu yì yí hái, zhì jì. gēng shēn, juān hé nán fǔ cāng kù lì bū fù chú liáng mín bó sì shí wǔ wàn.
三月己亥，至自西京。甲辰，謁啟聖院太宗神御殿。癸丑，趙德明遣使來謝廩 給，因貢駝馬，優賜答之。丁巳，詔天下收瘞遺骸，致祭。庚申，蠲河南府倉庫吏 逋負芻糧緡帛四十五萬。

xià sì yuè guǐ yǒu, zhào lǐng nán guān chú fù yǐ shí, yǐ bì yán zhàng. xīn sì, huáng hòu guō shì bēng. jiǎ wǔ, zhào què gū bù dé zēng kè.
夏四月癸酉，詔嶺南官除赴以時，以避炎瘴。辛巳，皇后郭氏崩。甲午，詔榷 酤不得增課。

wǔ yuè bǐng shēn shuò, rì yǒu shí zhī. xīn hài, yǒu sī shàng dà xíng huáng hòu shì yuē zhuāng mù. jiǎn bìng dài shù bīng tún hé dōng, yǐ shěng kuì yùn. wù wǔ, xìng yuán chēng gōng shì jí. yǎn zhōu zēng èr qiān hù shǒu kǒng zǐ fén.
五月丙申朔，日有食之。辛亥，有司上大行皇后諡曰莊穆。減並、代戍兵屯河 東，以省饋運。戊午，幸元偁宮視疾。兗州增二千戶守孔子墳。

rùn yuè wù chén, jiǎn jiàn lǒng děng sān shí jiǔ zhōu jūn suì gòng wù, kuí hè děng èr shí qī zhōu jūn xī bà zhī. jǐ sì, xìng qín guó zhǎng gōng zhǔ dì shěng jí. rén shēn, yù shì zhì kē jǔ rén. bǐng xū, zhào zhāng qí xián děng gè jǔ gòng fèng guān shì jìn diàn zhí yǒu móu lüè wǔ gàn zhī biān shì zhě èr rén. guǐ sì, zhào kāi fēng fǔ duàn yù, suī bèi zhǐ, réng fù zòu.
閏月戊辰，減劍、隴等三十九州軍歲貢物，夔、賀等二十七州軍悉罷之。己巳， 幸秦國長公主第省疾。壬申，御試製科舉人。丙戌，詔張齊賢等各舉供奉官、侍禁、 殿直有謀略武干知邊事者二人。癸巳，詔開封府斷獄，雖被旨，仍覆奏。

liù yuè, shèng shǔ, jiǎn jīng chéng yì gōng rì kè zhī bàn. dīng wèi, lìng hàn lín jiǎng dú shū mì zhí xué shì gè jǔ cháng cān guān yī rén chōng yù shǐ. sī tiān jiān yán wǔ xīng jù ér fú yú chún huǒ. yǐ mǎo, zàng zhuāng mù huáng hòu.
六月，盛暑，減京城役工日課之半。丁未，令翰林講讀、樞密直學士各舉常參 官一人充御史。司天監言五星聚而伏於鶉火。乙卯，葬莊穆皇后。

qiū qī yuè dīng mǎo, zhuāng mù huáng hòu fù bié miào. gēng wǔ, zhì líng tái lìng. rén shēn, zēng zhì kāi fēng fǔ pàn guān tuī guān gè yī yuán. jiǎ xū, yí zhōu bīng luàn, jūn xiào chén jìn shā zhī zhōu liú yǒng guī děng, jié pàn guān lú chéng jūn wèi shǒu. zhào gé mén shǐ cáo lì yòng děng tǎo zhī. yǐ hài, jiāo zhōu lái gòng, cì lí lóng tíng jiǔ jīng jí fú shì shū. xīn sì, yǐ lóng tíng wèi jìng hǎi jūn jié dù jiāo zhǐ jùn wáng, cì míng zhì zhōng. guǐ sì, fù zhì zhū lù tí diǎn xíng yù.
秋七月丁卯，莊穆皇后祔別廟。庚午，置靈台令。壬申，增置開封府判官、推 官各一員。甲戌，宜州兵亂，軍校陳進殺知州劉永規等，劫判官盧成均為首。詔閣 門使曹利用等討之。乙亥，交州來貢，賜黎龍廷《九經》及佛氏書。辛巳，以龍廷 為靜海軍節度、交阯郡王，賜名至忠。癸巳，復置諸路提點刑獄。

bā yuè rén yín, xìng dà xiāng guó sì, suì xìng chóng wén yuàn guān shū, cì xiū shū guān qì bì. yòu xìng nèi cáng kù. dīng wèi, zhōng shū mén xià yán zhuāng mù huáng hòu xiáng chú yǐ jiǔ, qiū yàn qǐng jǔ lè, bù yǔn. jǐ yǒu, bān yí zhōu lì gōng jiāng shì shǎng gé. yì zhōu dì zhèn. xīn hài, cì wén xuān wáng sì shí liù shì sūn shèng yòu tóng xué jiū chū shēn. rén zǐ, xíng bǐng jiā gōng bù shàng shū. zhōng shū mén xià zài biǎo qǐng qiū yàn tīng lè, yòu bù yǔn. bǐng chén, jīng yuán lù yán wǎ tíng zhài dì zhèn. dīng sì, zhào wáng dàn yáng yì děng xiū tài zǔ tài zōng shǐ. zhì lóng tú gé zhí xué shì, yǐ yòu jiàn yì dài fū dù hào wèi zhī. dīng wèi shàng jǐng dé huì jì lù.
八月壬寅，幸大相國寺，遂幸崇文院觀書，賜修書官器幣。又幸內藏庫。丁未， 中書門下言莊穆皇后祥除已久，秋宴請舉樂，不允。己酉，頒宜州立功將士賞格。 益州地震。辛亥，賜文宣王四十六世孫聖佑同學究出身。壬子，邢昺加工部尚書。 中書門下再表請秋宴聽樂，又不允。丙辰，涇原路言瓦亭砦地震。丁巳，詔王旦、 楊億等修太祖、太宗史。置龍圖閣直學士，以右諫議大夫杜鎬為之。丁謂上《景德 會計錄》。

jiǔ yuè jǐ sì, cì jiāo zhǐ jùn wáng yìn jí ān nán jīng jié. rén shēn, cì jī xiàn shèng huì fāng. dīng hài, xìng shū wáng gōng shì jí. xīn mǎo, cì jiān xiū guó shǐ wáng dàn yàn. rén chén, rì shàng yǒu wǔ sè yún.
九月己巳，賜交阯郡王印及安南旌節。壬申，賜畿縣《聖惠方》。丁亥，幸舒 王宮視疾。辛卯，賜監修國史王旦宴。壬辰，日上有五色雲。

dōng shí yuè jiǎ wǔ shuò, rì dāng shí, yún yīn bù jiàn. cáo lì yòng pò zéi yú xiàng zhōu, qín lú chéng jūn, zhǎn chén jìn. yōu cì jiāng shì, lì yòng děng jìn zhì cì wù yǒu chà. yǐ sì, bān kǎo shì jìn shì xīn gé. cí jì zhì jiān jì shǐ èr yuán, yǐ yù shǐ chōng. zhào hàn lín xué shì cháo jiǒng děng jǔ cháng cān guān kě zhī dà fān zhě èr rén. dīng wèi, shēng xiàng zhōu wèi fáng yù. jiǎ yín, zhào: yí liǔ xiàng zhōu huái yuǎn jūn sǐ zuì yǐ xià, fēi shí è móu gù dòu shā guān lì fàn wǎng fǎ zāng zhě, bìng yuán zhī. guǎng nán dōng xī lù zá fàn sǐ zuì yǐ xià dì jiǎn yī děng, xié cóng shòu shǔ zhě wù lǐ. juān yí liǔ xiàng zhōu huái yuǎn jūn dīng qián jí xià qiū zū, guì zhāo zhōu qiū zū. yǐ mǎo, huǐ zhū dào guān sī fēi fǎ xùn qiú zhī jù.
冬十月甲午朔，日當食，雲陰不見。曹利用破賊於象州，擒盧成均，斬陳進。 優賜將士，利用等進秩、賜物有差。乙巳，頒考試進士新格。祠祭置監祭使二員， 以御史充。詔翰林學士晁迥等舉常參官可知大藩者二人。丁未，升象州為防禦。甲 寅，詔：宜、柳、象州、懷遠軍死罪以下，非十惡、謀故斗殺、官吏犯枉法贓者， 並原之。廣南東、西路雜犯死罪以下遞減一等，脅從受署者勿理。蠲宜、柳、象州、 懷遠軍丁錢及夏秋租，桂、昭州秋租。乙卯，毀諸道官司非法訊囚之具。

shí yī yuè wù chén, rì nán zhì, yù cháo yuán diàn shòu cháo. cáo lì yòng děng yán zhāo ān zéi dǎng, qí kuì zéi shí wù zhě, qǐng zhuī bǔ jiǎn sǐ lùn, zhào shì bù wèn. shí èr yuè jǐ hài, cì jìn chén qì dān jǐn qǐ líng hú děng wù. guǐ mǎo, fèi yǎn zhōu tiě yě. jǐ wèi, gān zhōu sēng dí dà qín děng xiàn mǎ, gěi qí zhí. shì suì, hé xī liù gǔ xià zhōu shā zhōu dà shí zhàn chéng pú duān guó xī nán fān xī dòng mán lái gòng. xióng zhōu ān sù guǎng xìn jī. wǎn qiū dōng ā xū chéng xiàn huáng, bù wèi zāi. zhū lù fēng rěn, huái cài jiān mài dòu shí qián, jīng mǐ hú èr bǎi.
十一月戊辰，日南至，御朝元殿受朝。曹利用等言招安賊黨，其饋賊食物者， 請追捕減死論，詔釋不問。十二月己亥，賜近臣、契丹錦綺綾縠等物。癸卯，廢兗 州鐵冶。己未，甘州僧翟大秦等獻馬，給其直。是歲，河西六穀、夏州、沙州、大 食、占城、蒲端國、西南蕃溪峒蠻來貢。雄州、安肅、廣信飢。宛丘、東阿、須城 縣蝗，不為災。諸路豐稔，淮、蔡間麥斗十錢，粳米斛二百。

dà zhōng xiáng fú yuán nián chūn zhēng yuè yǐ chǒu, yǒu huáng bó yè zuǒ chéng tiān mén nán chī wěi shàng, shǒu mén zú tú róng gào, yǒu sī yǐ wén. shàng zhào qún chén bài yíng yú cháo yuán diàn qǐ fēng, hào chēng tiān shū. dīng mǎo, zǐ yún jiàn, rú lóng fèng fù gōng diàn. wù chén, dà shè, gǎi yuán, qún chén jiā ēn, cì jīng shī pú. yōu zhōu hàn, qiú shì mài zhǒng xià zhōu jī, qǐng yì sù, bìng xǔ zhī. jǐ sì, zhào lí yǎ wéi mào sì zhōu guān yǐ zhàng dì èr nián yī dài. jiǎ xū, dà xuě, tíng biàn kǒu cài hé fū yì. wù yín, juān jī nèi dài liáng. jǐ mǎo, zhào yǐ tiān shū zhī yīng, shēn jǐng zài wèi. yǐ yǒu, zhì jiā jiāo zhǐ jùn wáng lí zhì zhōng gōng chén shí yì.
大中祥符元年春正月乙丑，有黃帛曳左承天門南鴟尾上，守門卒塗榮告，有司 以聞。上召群臣拜迎於朝元殿啟封，號稱天書。丁卯，紫雲見，如龍鳳覆宮殿。戊 辰，大赦，改元，群臣加恩，賜京師酺。幽州旱，求市麥種；夏州飢，請易粟，並 許之。己巳，詔黎、雅、維、茂四州官以瘴地二年一代。甲戌，大雪，停汴口、蔡 河夫役。戊寅，蠲畿內貸糧。己卯，詔以天書之應，申儆在位。乙酉，制加交阯郡 王黎至忠功臣食邑。

èr yuè rén chén, yù qián yuán mén guān pú, cì fù lǎo qiān wǔ bǎi rén yī fú chá cǎi. dīng yǒu, fēn qiǎn zhōng shǐ liù rén xī biān chén yàn. bǐng wǔ, shēn míng fēi mìng fú wù fú xiāo jīn jí bù xǔ yǐ jīn yín wèi bó zhī zhì.
二月壬辰，御乾元門觀酺，賜父老千五百人衣服、茶彩。丁酉，分遣中使六人 錫邊臣宴。丙午，申明非命服勿服銷金及不許以金銀為箔之制。

sān yuè jiǎ xū, yǎn zhōu fù lǎo qiān èr bǎi rén yì què qǐng fēng chán dīng mǎo, yǎn zhōu bìng zhū lù jìn shì děng bā bǎi sì shí rén yì què qǐng fēng chán rén wǔ, wén wǔ guān jiāng xiào mán yí qí shòu sēng dào èr wàn sì qiān sān bǎi qī shí yú rén yì què qǐng fēng chán, bù yǔn. zì shì biǎo fán wǔ shàng.
三月甲戌，兗州父老千二百人詣闕請封禪；丁卯，兗州並諸路進士等八百四十 人詣闕請封禪；壬午，文武官、將校、蠻夷、耆壽、僧道二萬四千三百七十餘人詣 闕請封禪，不允。自是表凡五上。

xià sì yuè jiǎ wǔ, zhào yǐ shí yuè yǒu shì yú tài shān, qiǎn guān gào tiān dì zōng miào yuè dú zhū cí. yǐ wèi, yǐ zhī shū mì yuàn shì wáng qīn ruò cān zhī zhèng shì zhào ān rén wèi tài shān fēng chán jīng dù zhì zhì shǐ. bǐng shēn, yǐ wáng dàn wèi fēng chán dà lǐ shǐ, féng zhěng chén yáo sǒu fēn zhǎng lǐ yí shǐ. gēng zǐ, xìng yuán chēng gōng shì jí. rén yín, yù shì lǐ bù gòng jǔ rén. bǐng wǔ, zuò zhāo yīng gōng. wù shēn, xìng qín guó zhǎng gōng zhǔ dì shěng jí. yòu xìng jìn guó lǔ guó zhǎng gōng zhǔ dì, bìng cì bái jīn qiān liǎng cǎi èr qiān pǐ. cáo jì zhōu guǎng jì jūn qí lǎo èr qiān èr bǎi rén yì què qǐng lín xìng.
夏四月甲午，詔以十月有事於泰山，遣官告天地、宗廟、岳瀆諸祠。乙未，以 知樞密院事王欽若、參知政事趙安仁為泰山封禪經度制置使。丙申，以王旦為封禪 大禮使，馮拯、陳堯叟分掌禮儀使。庚子，幸元偁宮視疾。壬寅，御試禮部貢舉人。 丙午，作昭應宮。戊申，幸秦國長公主第省疾。又幸晉國、魯國長公主第，並賜白 金千兩、彩二千匹。曹、濟州、廣濟軍耆老二千二百人詣闕請臨幸。

wǔ yuè rén xū, wáng qīn ruò yán tài shān lǐ quán chū, xī shān cāng lóng jiàn. bǐng zǐ, zhào yì biàn cài guǎng jì hé liú shī bào hái, réng zhì jì. dīng chǒu, xìng nán gōng shì wéi néng jí. rén wǔ, zhào yuán lù xíng gōng jiù wū zhǐ jiā tú jì, wú bié chuàng. guǐ wèi, zhì tiān shū yí wèi shǐ fù fú shì shǐ dōu jiān jiā shì, fán yǒu dà lǐ jí mìng zhī. zhào lí jīng zhì fēng chán yǐ qián bù jǔ lè, suǒ jīng zhōu xiàn wù yǐ shēng jì lái yà. jiǎ shēn, fàng hòu gōng yī bǎi èr shí rén. wù zǐ, zhào: chú chéng yú gōng zhàng, cún yú lǐ wén zhě rú jiù, zì jīn gōng jìn zhōng wài jìn fèng wù, wù yǐ xiāo jīn wén xiù wèi shì.
五月壬戌，王欽若言泰山醴泉出，錫山蒼龍見。丙子，詔瘞汴、蔡、廣濟河流 屍暴骸，仍致祭。丁丑，幸南宮視惟能疾。壬午，詔緣路行宮舊屋止加塗塈，毋別 創。癸未，置天書儀衛使副、扶侍使都監、夾侍，凡有大禮即命之。詔離京至封禪 以前不舉樂，所經州縣勿以聲伎來迓。甲申，放後宮一百二十人。戊子，詔：除乘 輿供帳，存於禮文者如舊，自今宮禁中外進奉物，勿以銷金文繡為飾。

liù yuè yǐ wèi, tiān shū zài jiàng yú tài shān lǐ quán běi. dīng yǒu, zhào gōng yuàn huáng qīn chén shù dì zhái shì yǐ wǔ cǎi, jí yòng luó zhì fān shèng zēng bó wèi jiǎ huā zhě, bìng jìn zhī. rén yín, yíng tài shān tiān shū yú hán fāng yuán, yún wǔ sè jiàn, é huáng qì rú fèng zhù diàn shàng. gēng xū, qū shè yǎn zhōu xì qiú liú zuì yǐ xià. xīn hài, qún chén biǎo shàng zūn hào yuē chóng wén guǎng wǔ yí tiān zūn dào bǎo yīng zhāng gǎn shèng míng rén xiào huáng dì.
六月乙未，天書再降於泰山醴泉北。丁酉，詔宮苑皇親臣庶第宅飾以五彩，及 用羅制幡勝、繒帛為假花者，並禁之。壬寅，迎泰山天書於含芳園，雲五色見，俄 黃氣如鳳駐殿上。庚戌，曲赦兗州繫囚流罪以下。辛亥，群臣表上尊號曰崇文廣武 儀天尊道寶應章感聖明仁孝皇帝。

qiū qī yuè gēng shēn, tài bái zhòu jiàn. bǐng yín, zhào zhū zhōu shì shàng gòng wù, fēi tǔ dì suǒ yí zhě bà zhī.
秋七月庚申，太白晝見。丙寅，詔諸州市上供物，非土地所宜者罷之。

bā yuè jǐ chǒu, shàng tài zǔ zūn shì yuē qǐ yùn lì jí yīng wǔ shèng wén shén dé xuán gōng dà xiào huáng dì, tài zōng yuē zhì rén yīng dào shén gōng shèng dé wén wǔ dà míng guǎng xiào huáng dì. gēng yín, zhào dōng fēng dào lù jūn mǎ wú fàn mín jià, kāi fēng fǔ wú zhì dào yì mín. gēng zǐ, zhì hé dōng yuán biān ān fǔ sī. yǐ sì, qián zhōu yán mó cuó luò pǔ mán shǒu lǐng gōng xíng mǎn děng lǜ zú èr qiān sān bǎi rén nèi fù. jǐ yǒu, wáng qīn ruò xiàn zhī cǎo bā qiān yú běn.
八月己丑，上太祖尊諡曰啟運立極英武聖文神德玄功大孝皇帝，太宗曰至仁應 道神功聖德文武大明廣孝皇帝。庚寅，詔東封道路軍馬毋犯民稼，開封府毋治道役 民。庚子，置河東緣邊安撫司。乙巳，黔州言磨嵯、洛浦蠻首領龔行滿等率族二千 三百人內附。己酉，王欽若獻芝草八千餘本。

jiǔ yuè wù wǔ, lìng yǒu sī wù zòu dà pì àn. yuè zhōu jìn sān jí máo. gēng shēn, yǐ xiàng mǐn zhōng quán dōng jīng liú shǒu. jiǎ zǐ, fèng tiān shū gào tài miào, xī chén zhū zhōu suǒ shàng zhī cǎo jiā hé ruì mù yú zhàng nèi. wù chén, xìng yuán wò gōng shì jí. rén shēn, zhī jìn zhōu qí huà jī zuò tān bào xuē jí, liú yá zhōu. yǐ hài, xìng qián lóng yuán yàn shè. dīng chǒu, xìng wéi jí gōng shì jí. wù yín, xī jīng zhū zhōu mín yǐ chē jià dōng xún gòng xiàn zhào duì, láo cì zhī. jǐ mǎo, yǐ mǎ zhī jié wèi xíng gōng dōu bù shǔ. gēng chén, zhào ān rén xiàn wǔ sè jīn yù dān zǐ zhī bā qiān qī bǎi yú běn. yǐ yǒu, qīn xí fēng chán yí yú chóng dé diàn.
九月戊午，令有司勿奏大辟案。岳州進三脊茅。庚申，以向敏中權東京留守。 甲子，奉天書告太廟，悉陳諸州所上芝草、嘉禾、瑞木於仗內。戊辰，幸元偓宮視 疾。壬申，知晉州齊化基坐貪暴削籍，流崖州。乙亥，幸潛龍園宴射。丁丑，幸惟 吉宮視疾。戊寅，西京諸州民以車駕東巡貢獻召對，勞賜之。己卯，以馬知節為行 宮都部署。庚辰，趙安仁獻五色金玉丹、紫芝八千七百餘本。乙酉，親習封禪儀於 崇德殿。

dōng shí yuè wù zǐ, shàng yù shū shí. gēng yín, yǐ xún xìng, zhì kǎo zhì dù shǐ fù, fán xún xìng zé mìng zhī. shì xī, wǔ xīng shùn xíng tóng sè. xīn mǎo, chē jià fā jīng shī, fú shì shǐ fèng tiān shū xiān dào. bǐng shēn, cì chán zhōu, yàn zhōu yíng yú xíng gōng. wù xū, xǔ yùn qí děng zhōu zhǎng lì fù tài shān péi wèi. xīn chǒu, zhù bì yùn zhōu, shén guāng qǐ hào tiān yù cè shàng. jiǎ chén, zhào hù cóng rén wú huài mín shě shí qì shù mù. dīng wèi, fǎ jià rù gān fēng xiàn fèng gāo gōng. wù shēn, wáng qīn ruò děng xiàn tài shān zhī cǎo sān wàn bā qiān yú běn. jǐ yǒu, wǔ sè yún qǐ yuè dǐng. gēng xū, fǎ jià lín shān mén, huáng yún fù niǎn, dào jīng xiǎn jùn, jiàng niǎn bù jìn. xiān xī dà fēng, zhì shì dùn xī. xīn hài, xiǎng hào tiān shàng dì yú huán tái, chén tiān shū yú zuǒ, yǐ tài zǔ tài zōng pèi. dì gǔn miǎn diàn xiàn, qìng yún rào tán, yuè yǒu huáng guāng. mìng qún chén xiǎng wǔ fāng dì zhū shén yú shān xià fēng sì tán, shàng xià chuán hū wàn suì, zhèn dòng shān gǔ. jiàng gǔ kǒu, rì yǒu guān dài, huáng qì fēn yù. rén zǐ, chán shè shǒu, rú fēng sì yí. zǐ qì xià fù, huáng guāng rú xīng rào tiān shū xiá. zòng sì fāng suǒ xiàn zhēn qín qí shòu. hái fèng gāo gōng, rì zhòng lún, wǔ sè yún jiàn. zuò huì zhēn gōng. guǐ chǒu, yù cháo jìn tán zhī shòu chāng diàn, shòu qún chén cháo hè. dà shè tiān xià, cháng shè suǒ bù yuán zhě xián shè chú zhī. wén wǔ bìng jìn zhì. cì zhì shì guān běn pǐn quán fèng yī jì, jīng cháo guān yī fēi lǜ shí wǔ nián zhě gǎi cì fú sè. lìng kāi fēng fǔ jí suǒ guò zhōu jūn kǎo sòng fú qín cí xué jīng míng xíng xiū jǔ rén, qí huái cái bào qì lún yú xià wèi, jí gāo nián bù shì dé xíng kě chēng zhě, suǒ zài yǐ wén. sān bān shǐ chén jīng wǔ nián zhě yǔ kǎo kè. liǎng zhè qián shì quán zhōu chén shì jìn qīn, shǔ mèng shì hú nán mǎ shì jīng nán gāo shì guǎng nán hé dōng liú shì zi sūn wèi shí lù zhě, tīng xù yòng. cì tiān xià pú sān rì. gǎi gān fēng xiàn wèi fèng fú xiàn. tài shān qī lǐ nèi jìn qiáo cǎi. dà yàn mù qīng diàn. yòu yàn jìn chén tài shān fù lǎo yú diàn mén, cì fù lǎo shí fú chá bó. jiǎ yín, fù cháng shàn. cì tài píng yì, cì cóng guān pì hán wán huā rōng páo. bǐng chén, cì yǎn zhōu, yǐ zhōu wèi dà dū dū fǔ.
冬十月戊子，上御蔬食。庚寅，以巡幸，置考制度使、副，凡巡幸則命之。是 夕，五星順行同色。辛卯，車駕發京師，扶侍使奉天書先道。丙申，次澶州，宴周 瑩於行宮。戊戌，許、鄆、齊等州長吏赴泰山陪位。辛丑，駐蹕鄆州，神光起昊天 玉冊上。甲辰，詔扈從人毋壞民舍、什器、樹木。丁未，法駕入乾封縣奉高宮。戊 申，王欽若等獻泰山芝草三萬八千餘本。己酉，五色雲起岳頂。庚戌，法駕臨山門， 黃雲覆輦，道經險峻，降輦步進。先夕大風，至是頓息。辛亥，享昊天上帝於圜台， 陳天書於左，以太祖、太宗配。帝袞冕奠獻，慶雲繞壇，月有黃光。命群臣享五方 帝諸神於山下封祀壇，上下傳呼萬歲，振動山谷。降谷口，日有冠戴，黃氣紛郁。 壬子，禪社首，如封祀儀。紫氣下覆，黃光如星繞天書匣。縱四方所獻珍禽奇獸。 還奉高宮，日重輪，五色雲見。作會真宮。癸丑，御朝覲壇之壽昌殿，受群臣朝賀。 大赦天下，常赦所不原者咸赦除之。文武並進秩。賜致仕官本品全奉一季，京朝官 衣緋綠十五年者改賜服色。令開封府及所過州軍考送服勤詞學、經明行修舉人，其 懷材抱器淪於下位，及高年不仕德行可稱者，所在以聞。三班使臣經五年者與考課。 兩浙錢氏、泉州陳氏近親，蜀孟氏、湖南馬氏、荊南高氏、廣南河東劉氏子孫未食 祿者，聽敘用。賜天下酺三日。改乾封縣為奉符縣。泰山七里內禁樵採。大宴穆清 殿。又宴近臣、泰山父老於殿門，賜父老時服、茶帛。甲寅，復常膳。次太平驛， 賜從官辟寒丸、花茸袍。丙辰，次兗州，以州為大都督府。

shí yī yuè wù wǔ, xìng qū fù xiàn, yè wén xuān wáng miào, xuē páo zài bài. xìng shū liáng hé táng. jìn chén fēn diàn qī shí èr dì zǐ. suì xìng kǒng lín, jiā shì kǒng zǐ yuē xuán shèng wén xuān wáng, qiǎn guān jì yǐ tài láo, gěi jìn biàn shí hù fèng yíng miào, cì qí jiā qián sān shí wàn, bó sān bǎi pǐ. yǐ sì shí liù shì sūn shèng yòu wèi fèng lǐ láng, jìn shǔ shòu guān cì chū shēn zhě liù rén. zhuī shì qí tài gōng yuē zhāo liè wǔ chéng wáng, lìng qīng zhōu lì miào zhōu wén gōng yuē wén xiàn wáng, qū fù xiàn lì miào. xīn yǒu, cì zhū fān shǐ páo hù. rén xū, cì zhōng dōu xiàn, xìng guǎng xiāng sì. guǐ hài, cì yùn zhōu, xìng kāi yuán sì. dīng mǎo, cì qū fù kǒng zǐ miào jīng shǐ. xīn wèi, xìng hé dú miào, jiā fēng. guǐ yǒu, qū yàn yǒng qīng jūn jié dù shǐ zhōu yíng, cì bīng shì mín qián. dīng chǒu, dì zhì zì tài shān, fèng tiān shū hái gōng. rén wǔ, zhào yǐ zhēng yuè sān rì wèi tiān qìng jié. jiǎ shēn, mìng wáng dàn fèng shàng tài zǔ tài zōng shì cè, qīn xiǎng tài miào. yǐ yǒu, dà yàn hán guāng diàn. shí èr yuè xīn mǎo, yù qián yuán diàn shòu zūn hào. gēng zǐ, gé bà zú. xīn chǒu, wáng dàn jiā zhōng shū shì láng jiān xíng bù shàng shū, chǔ wáng yuán zuǒ jiā tài fù, níng wáng yuán wò wèi hù guó jūn jié dù, shū wáng yuán chēng wèi píng jiāng zhèn jiāng jūn jié dù, bìng jiān shì zhōng guǎng líng jùn wáng yuán yǎn jìn fēng róng wáng, ān dìng jùn gōng wéi jí wèi wēi dé jūn jié dù, yú jìn zhì yǒu chà. guǐ mǎo, xìng shàng qīng gōng jǐng dé kāi bǎo sì. wáng qīn ruò jiā lǐ bù shàng shū. jiǎ chén, zhāng qí xián wèi yòu pú shè, wēn zhòng shū kòu zhǔn bìng wèi hù bù shàng shū, wáng huà jī xíng bǐng guō zhì bìng wèi lǐ bù shàng shū. zhào tiān xià gōng guān líng miào, míng zài dì zhì, gōng jí shēng mín zhě, bìng jiā chóng shì. wù shēn, yǐ dé yōng dé wén dé cún wéi zhèng wéi zhōng wéi xù wéi hé wéi xiàn bìng lǐng zhū zhōu cì shǐ, yǔn shēng yǔn yán yǔn chéng yǔn níng yǔn zhōng bìng wèi gè wèi jiāng jūn. gēng xū, xìng yuán chēng gōng shì jí. yòu xìng yuán wò gōng. xīn hài, jiāo zhǐ jùn wáng lí zhì zhōng jiā tóng píng zhāng shì. rén zǐ, xìng yuán chēng gōng. qì dān shǐ shàng jiāng jūn xiāo zhì kě děng lái hè. shì suì, xī liáng fǔ gān zhōu sān fú qí dà shí guó xī nán fān děng lái hè fēng chán. zhū lù yán suì rěn, mǐ dòu qī bā qián.
十一月戊午，幸曲阜縣，謁文宣王廟，靴袍再拜。幸叔梁紇堂。近臣分奠七十 二弟子。遂幸孔林，加諡孔子曰玄聖文宣王，遣官祭以太牢，給近便十戶奉塋廟， 賜其家錢三十萬，帛三百匹。以四十六世孫聖佑為奉禮郎，近屬授官、賜出身者六 人。追諡齊太公曰昭烈武成王，令青州立廟；周文公曰文憲王，曲阜縣立廟。辛酉， 賜諸蕃使袍笏。壬戌，次中都縣，幸廣相寺。癸亥，次鄆州，幸開元寺。丁卯，賜 曲阜孔子廟經史。辛未，幸河瀆廟，加封。癸酉，曲宴永清軍節度使周瑩，賜兵士 緡錢。丁丑，帝至自泰山，奉天書還宮。壬午，詔以正月三日為天慶節。甲申，命 王旦奉上太祖、太宗諡冊，親享太廟。乙酉，大宴含光殿。十二月辛卯，御乾元殿 受尊號。庚子，葛霸卒。辛丑，王旦加中書侍郎兼刑部尚書，楚王元佐加太傅，寧 王元偓為護國軍節度，舒王元偁為平江、鎮江軍節度，併兼侍中；廣陵郡王元儼進 封榮王，安定郡公惟吉為威德軍節度，余進秩有差。癸卯，幸上清宮、景德開寶寺。 王欽若加禮部尚書。甲辰，張齊賢為右僕射，溫仲舒、寇準並為戶部尚書，王化基、 邢昺、郭贄並為禮部尚書。詔天下宮觀陵廟，名在地誌，功及生民者，並加崇飾。 戊申，以德雍、德文、德存、惟正、惟忠、惟敘、惟和、惟憲並領諸州刺史，允升、 允言、允成、允寧、允中並為各衛將軍。庚戌，幸元偁宮視疾。又幸元偓宮。辛亥， 交阯郡王黎至忠加同平章事。壬子，幸元偁宮。契丹使上將軍蕭智可等來賀。是歲， 西涼府、甘州、三佛齊、大食國、西南蕃等來賀封禪。諸路言歲稔，米斗七八錢。

èr nián chūn zhēng yuè guǐ hài, yǐ fēng chán qìng chéng, cì zōng shì fǔ chén xí yī jīn dài qì bì. yǐ chǒu, zhì nèi diàn chéng zhì. wù chén, zhào: yòu rén zǐ dì xī jiā chǎn, huò qián jǔ xī qián, zhé huài fén yù zhě, lìng suǒ zài qín bǔ liú pèi. gēng wǔ, zhào: dú fēi shèng zhī shū jí shǔ cí fú mí zhě, jiē yán qiǎn zhī. yǐ lòu bǎn wén jí, lìng zhuǎn yùn sī zé guān kàn xiáng, kě zhě lù zòu. yǐ yǒu, yǐ shǎn xī mín jī, qiǎn shǐ xún fǔ.
二年春正月癸亥，以封禪慶成，賜宗室、輔臣襲衣、金帶、器幣。乙丑，置內 殿承制。戊辰，詔：「誘人子弟析家產，或潛舉息錢，輒壞墳域者，令所在擒捕流 配。」庚午，詔：「讀非聖之書及屬辭浮靡者，皆嚴譴之。已鏤板文集，令轉運司 擇官看詳，可者錄奏。」乙酉，以陝西民飢，遣使巡撫。

èr yuè jǐ chǒu, gǎi dìng rù nèi nèi shì shěng nèi shì míng zhí. rén chén, zhào lì qū fù xiàn kǒng zǐ miào xué shě. yǐ wèi, cì fǔ zhōu gāo nián huáng tài sù bó. jiǎ chén, juān tóng huá mín zū. yǐ sì, xìng dà xiāng guó děng sì shàng qīng gōng qí yǔ. wù shēn, qiǎn shǐ cí tài yǐ, sì xuán míng. jǐ yǒu, yǔ. guǐ chǒu, jìn huǐ jīn bǎo sù fú tú xiàng. jiǎ yín, yǐ dīng wèi wèi sān sī shǐ.
二月己丑，改定入內內侍省內侍名職。壬辰，詔立曲阜縣孔子廟學舍。乙未， 賜撫州高年黃泰粟帛。甲辰，蠲同、華民租。乙巳，幸大相國等寺、上清宮祈雨。 戊申，遣使祠太乙，祀玄冥。己酉，雨。癸丑，禁毀金寶塑浮屠像。甲寅，以丁謂 為三司使。

sān yuè bǐng chén, rì dāng shí, yīn huì bù jiàn. xīn wèi, cì jīng chéng pú. jǐ mǎo, zuǒ tún wèi jiāng jūn yǔn yán zuò chēng jí bù cháo, jiàng tài zǐ zuǒ wèi lǜ.
三月丙辰，日當食，陰晦不見。辛未，賜京城酺。己卯，左屯衛將軍允言坐稱 疾不朝，降太子左衛率。

xià sì yuè wù zǐ, shēng zhōu huǒ, qiǎn yù shǐ fǎng mín jí kǔ, juān bèi huǒ wū shuì. jǐ chǒu, jiàn zhǒng fàng hái shān. yǐ wèi, hé běi hàn, qiǎn shǐ cí běi yuè. jǐ hài, yǐ dīng wèi wèi xiū zhāo yīng gōng shǐ. rén yín, zhào jìn zhōng wài qún chén fēi xiū xiá wú dé qún yǐn fèi zhí. zhào yī guān yuàn chù fāng bìng yào cì hé běi bì yì biān mín. bǐng wǔ, shì fú qín cí xué jīng míng xíng xiū guó jiān shēng. dīng wèi, zhèn shǎn xī mín jī. wǔ yuè yǐ mǎo, zhuī fēng kǒng zǐ dì zǐ qī shí èr rén. bà sháo zhōu xiàn pín pó guǒ. dīng mǎo, qiǎn shǐ shǎn xī jué yù, liú zuì yǐ xià jiǎn yī děng, sǐ zuì qíng kě mǐn zhě shàng qǐng. gēng chén, shǎn xī hàn, qiǎn shǐ dǎo tài píng gōng hòu tǔ xī yuè hé dú zhū cí. dài zhōu dì zhèn.
夏四月戊子，昇州火，遣御史訪民疾苦，蠲被火屋稅。己丑，餞种放還山。乙 未，河北旱，遣使祠北嶽。己亥，以丁謂為修昭應宮使。壬寅，詔禁中外群臣非休 暇無得群飲廢職。詔醫官院處方並藥賜河北避疫邊民。丙午，試服勤詞學、經明行 修國監生。丁未，振陝西民飢。五月乙卯，追封孔子弟子七十二人。罷韶州獻頻婆 果。丁卯，遣使陝西決獄，流罪以下減一等，死罪情可憫者上請。庚辰，陝西旱， 遣使禱太平宮、后土、西嶽、河瀆諸祠。代州地震。

liù yuè yǐ yǒu, bān mù zhí zhōu xiàn guān zhāo jí hù kǒu shǎng tiáo. jiǎ wǔ, xìng zhāo yīng gōng, cì xiū gōng shǐ qì bì. xīn mǎo, bǎo zhōu zēng tún tián wù bīng sān bǎi rén. wù xū, lín fǔ yán shè qìng zú yī táng lóng zhèn wèi yuán, shù rǎo bié bù, qǐng chū bīng xí zhī. dì yuē: jūn wú mín yě. bù xǔ. rén yín, zhào liàng liú wǔ fāng yīng gú, bèi zhū wáng cóng shí zhǎn lǐ, yú xī zòng zhī. bà yōng yí zhōu suì gòng yào jiàn. gēng xū, yù shì dōng fēng lù fú qín cí xué jīng míng xíng xiū gòng jǔ liáng gù děng jiǔ shí èr rén.
六月乙酉，頒幕職、州縣官招集戶口賞條。甲午，幸昭應宮，賜修宮使器幣。 辛卯，保州增屯田務兵三百人。戊戌，麟府言社慶族依唐龍鎮為援，數擾別部，請 出兵襲之。帝曰：「均吾民也。」不許。壬寅，詔量留五坊鷹鶻，備諸王從時展禮， 余悉縱之。罷邕、宜州歲貢藥箭。庚戌，御試東封路服勤詞學、經明行修貢舉梁固 等九十二人。

qiū qī yuè jiǎ yín, zhào zhāng qí xián děng gè jǔ cái kān yù shǐ zhě yī rén. dīng sì, zhì jiū chá zài jīng xíng yù sī. xīn yǒu, fù yǐ wàn ān gōng wèi zī fú diàn. jǐ sì, xìng wéi jí gōng shì jí. xīn wèi, yǐ zhāo yīng gōng wèi yù qīng zhāo yīng gōng. yǐ hài, juān jīng dōng xú jì qī zhōu shuǐ zāi tián zū. wù yín, zhào kǒng zǐ miào pèi xiǎng lǔ shǐ zuǒ qiū míng děng shí jiǔ rén jiā fēng jué. gēng chén, juān tiān xià fēng chán shè qián bū fù qiān èr bǎi liù shí liù wàn mín.
秋七月甲寅，詔張齊賢等各舉才堪御史者一人。丁巳，置糾察在京刑獄司。辛 酉，復以萬安宮為滋福殿。己巳，幸惟吉宮視疾。辛未，以昭應宮為玉清昭應宮。 乙亥，蠲京東徐、濟七州水災田租。戊寅，詔孔子廟配享魯史左丘明等十九人加封 爵。庚辰，蠲天下封禪赦前逋負千二百六十六萬緡。

bā yuè bǐng xū, jīng dōng huì mín hé yì, jū mín bì shuǐ suǒ guò jīn dù, jiè yǒu sī wù suàn. jiǎ chén, xī nán fān lóng hàn yáo lái gòng, hè dōng fēng, jiā hàn yáo níng dé dà jiāng jūn.
八月丙戌，京東惠民河溢，居民避水所過津渡，戒有司勿算。甲辰，西南蕃龍 漢堯來貢，賀東封，加漢堯寧德大將軍。

jiǔ yuè wù wǔ, cì qín zhōu bèi shuǐ mín sù, rén yī hú. rén xū, hé zhèn dìng bù shǔ wèi yī. jiǎ zǐ, jùn biàn kǒu. mìng gōng bù shì láng féng qǐ wèi qì dān guó xìn shǐ. yǐ chǒu, xìng qián lóng yuán yàn shè. jiǎ xū, qiǎn shǐ cì róng lú jūn mín pì zhàng yào. yǐ hài, wú wèi jūn yán dà fēng bá mù, huài chéng mén yíng lěi mín shě, yā nì zhě qiān yú rén. zhào nèi chén xù shì, juān lái nián zū, shōu yì sǐ zhě, jiā cì mǐ yī hú. dīng chǒu, fā guān lǐn zhèn fèng zhōu shuǐ zāi.
九月戊午，賜秦州被水民粟，人一斛。壬戌，合鎮、定部署為一。甲子，浚汴 口。命工部侍郎馮起為契丹國信使。乙丑，幸潛龍園宴射。甲戌，遣使賜戎、瀘軍 民辟瘴藥。乙亥，無為軍言大風拔木，壞城門、營壘、民舍，壓溺者千餘人。詔內 臣恤視，蠲來年租，收瘞死者，家賜米一斛。丁丑，發官廩振鳳州水災。

dōng shí yuè guǐ wèi, yōu shǎng níng shuò jūn shì. wù zǐ, zhào jiāng zhè yùn liáng bīng zú jīng dōng tíng yì liǎng yuè. jiǎ wǔ, zhào tiān xià zhì tiān qìng guān. jiǎ chén, yǎn zhōu lín yǔ hài jià, zhèn xù qí mín.
冬十月癸未，優賞寧朔軍士。戊子，詔江、浙運糧兵卒經冬停役兩月。甲午， 詔天下置天慶觀。甲辰，兗州霖雨害稼，振恤其民。

shí yī yuè bǐng chén, zuò wén wǔ qī tiáo jiè guān lì. jiǎ zǐ, zhào zhū lù guān lì dù zhèng hài mín, zhuǎn yùn shǐ tí diǎn xíng yù guān bù jǔ chá zhě zuò zhī. guǐ yǒu, fān bù ā lí děng lái cháo gòng, shòu ā lí huái huà sī gē. shí èr yuè xīn sì, zhào: jìn guó dà zhǎng gōng zhǔ sàng, bà chéng tiān jié shàng shòu jí míng nián yuán dàn cháo huì. jiāo zhōu lí zhì zhōng gòng xún xī. yǐ wèi, xìng wéi jí gōng shì jí. xīn chǒu, dīng wèi shàng fēng chán cháo jìn xiáng ruì tú, liú chéng guī shàng tiān shū yí zhàng tú. jiǎ chén, xìng wéi jí gōng shì jí. qì dān guó mǔ xiāo shì zú, chuò shì cháo. shì suì, yú tián xī liáng fǔ xī nán fān luó yán zhōu mán lái gòng. xióng zhōu chóng shí miáo jí sǐ, qiǎn shǐ zhèn xù.
十一月丙辰，作《文武七條》戒官吏。甲子，詔諸路官吏蠹政害民，轉運使、 提點刑獄官不舉察者坐之。癸酉，蕃部阿黎等來朝貢，授阿黎懷化司戈。十二月辛 巳，詔：晉國大長公主喪，罷承天節上壽及明年元旦朝會。交州黎至忠貢馴犀。乙 未，幸惟吉宮視疾。辛丑，丁謂上《封禪朝覲祥瑞圖》，劉承珪上《天書儀仗圖》。 甲辰，幸惟吉宮視疾。契丹國母蕭氏卒，輟視朝。是歲，于闐、西涼府、西南蕃羅 岩州蠻來貢。雄州蟲食苗即死，遣使振恤。

sān nián chūn zhēng yuè dīng sì, cì jiàn ān jūn fù lǎo jiāng yǔ xī sù bó.
三年春正月丁巳，賜建安軍父老江禹錫粟帛。

èr yuè yǐ yǒu, dīng wèi qǐng chéng tiān jié jìn tú zǎi xíng fá, cóng zhī. guǐ sì, jiāo zhōu lí zhì zhōng zú, dà xiào lǐ gōng yùn zì chēng liú hòu. yǐ hài, jìn fāng chūn shè liè, měi suì chūn xià, suǒ zài zhǎng lì shēn míng zhī. xīn chǒu, yǐ zhāng qí xián pàn hé yáng.
二月乙酉，丁謂請承天節禁屠宰刑罰，從之。癸巳，交州黎至忠卒，大校李公 蘊自稱留後。已亥，禁方春射獵，每歲春夏，所在長吏申明之。辛丑，以張齊賢判 河陽。

rùn yuè xīn hài, dì yù wén dé diàn, qún chén rù gé. jiǎ yín, dōng guān zhèng hán xiǎn fú shàng xīn zào tóng hòu yí. yǐ mǎo, zhào zhuǎn yùn sī dài xù lí zhōu yí rén. dīng mǎo, xìng kāi fēng fǔ shè táng yàn shè, cì kāi fēng fǔ jiāng lì qì bì. wù chén, zhào dōng jīng jī nèi sǐ zuì yǐ xià dì jiǎn yī děng. jiāng lì dǎi shì tài zōng fān fǔ zhě bìng cì yǔ. chì xiàn fù lǎo běn fǔ yàn kào, nián jiǔ shí zhě shòu shè guān, cì sù bó zhōng shēn bā shí zhě jué yī jí. jiǎ xū, yǐ shè táng wèi jì zhào táng. dīng chǒu, zhào zǎi chén yú yí shèng diàn, yè tài zōng shèng róng yù huáng xiàng. wù yín, xìng hán guó zhǎng gōng zhǔ dì shì jí.
閏月辛亥，帝御文德殿，群臣入閣。甲寅，冬官正韓顯符上新造銅候儀。乙卯， 詔轉運司貸恤黎州夷人。丁卯，幸開封府射堂宴射，賜開封府將吏器幣。戊辰，詔 東京、畿內死罪以下遞減一等。將吏逮事太宗藩府者並賜予。赤縣父老本府宴犒， 年九十者授攝官，賜粟帛終身；八十者爵一級。甲戌，以射堂為繼照堂。丁丑，召 宰臣於宜聖殿，謁太宗聖容、玉皇像。戊寅，幸韓國長公主第視疾。

sān yuè rén chén, yǐ quán jìng hǎi jūn liú hòu lǐ gōng yùn wèi jìng hǎi jūn jié dù, fēng jiāo zhǐ jùn wáng, cì yī dài qì bì. bǐng shēn, xìng shí bǎo jí dì shì jí. xīn chǒu, zhào róng lú zhōu gěi fù yī nián, jiān shí zhě zhèn zhī.
三月壬辰，以權靜海軍留後李公蘊為靜海軍節度，封交阯郡王，賜衣帶、器幣。 丙申，幸石保吉第視疾。辛丑，詔戎、瀘州給復一年，艱食者振之。

xià sì yuè xīn hài, zuǒ tún wèi jiāng jūn yǔn yán zuò kuáng lǜ, zé shòu tài zǐ zuǒ wèi fù lǜ. rén zǐ, shí bǎo jí zú. yǐ mǎo, shǎn xī mín yì, qiǎn shǐ jī yào cì zhī. dīng sì, zhào zhōng shū yǐ wǔ yuè yī rì jìn zhōng wài wén wǔ shēng cháo guān jí fèng shǐ suì jǔ guān míng jí. xīn yǒu, cì tài shān yǐn shì qín biàn hào zhēn sù xiān shēng, fàng hái shān. jiǎ zǐ, qì dān guó mǔ zàng, fèi cháo, jìn biān chéng lè. jiǎ xū, jiā wáng dàn bīng bù shàng shū, zhī shū mì yuàn shì wáng qīn ruò hù bù shàng shū, chén yáo sǒu gōng bù shàng shū.
夏四月辛亥，左屯衛將軍允言坐狂率，責授太子左衛副率。壬子，石保吉卒。 乙卯，陝西民疫，遣使齎藥賜之。丁巳，詔中書以五月一日進中外文武升朝官及奉 使歲舉官名籍。辛酉，賜泰山隱士秦辨號貞素先生，放還山。甲子，契丹國母葬， 廢朝，禁邊城樂。甲戌，加王旦兵部尚書，知樞密院事王欽若戶部尚書，陳堯叟工 部尚書。

wǔ yuè jǐ mǎo, xìng wéi jí gōng shì jí. rén wǔ, yǐ xī liáng fǔ mì nuò zú zhàng yì, cì yào. bǐng xū, wéi jí zú. xīn chǒu, jīng shī dà yǔ, píng dì shù chǐ, huài lú shě, mín yǒu yā sǐ zhě, cì bù bó.
五月己卯，幸惟吉宮視疾。壬午，以西涼府覓諾族瘴疫，賜藥。丙戌，惟吉卒。 辛丑，京師大雨，平地數尺，壞廬舍，民有壓死者，賜布帛。

liù yuè gēng xū, biān chén yán qì dān jī, lái shì dí, zhào xióng zhōu dí sù èr wàn shí zhèn zhī. hé zhōng fǔ fù lǎo qiān yú rén qǐng sì hòu tǔ, bù xǔ. bǐng chén, bān tiān xià shì diàn xiān shèng miào yí bìng jì qì tú. zhào qián suì shǎn xī mín jī, yǒu yù zi zhě, guān wèi gòu shú hái qí jiā. rén xū, xìng xíng bǐng dì shì jí, cì jīn bó. yǐ chǒu, xìng yuán chēng gōng shì jí.
六月庚戌，邊臣言契丹飢，來市糴，詔雄州糴粟二萬石振之。河中府父老千餘 人請祀后土，不許。丙辰，頒天下《釋奠先聖廟儀》並《祭器圖》。詔前歲陝西民 飢，有鬻子者，官為購贖還其家。壬戌，幸邢昺第視疾，賜金帛。乙丑，幸元偁宮 視疾。

qiū qī yuè bǐng shēn, wēn zhòng shū zú. jǐ hài, yǐ yòu chéng xiàng mǐn zhōng wèi gōng bù shàng shū zī zhèng diàn dà xué shì. zhì lóng tú gé xué shì, yǐ zhí xué shì dù hào wèi zhī. zhào nán gōng běi zhái dà jiāng jūn yǐ xià, gè qín jiǎng yì, zhū zi shí suì yǐ shàng bìng shòu jīng xué shū, wù lìng fèi duò. xīn chǒu, wén wǔ guān jiāng xiào děng sān shàng biǎo qǐng cí fén yīn hòu tǔ.
秋七月丙申，溫仲舒卒。己亥，以右丞向敏中為工部尚書、資政殿大學士。置 龍圖閣學士，以直學士杜鎬為之。詔南宮北宅大將軍以下，各勤講肄，諸子十歲以 上並受經學書，勿令廢惰。辛丑，文武官、將校等三上表請祠汾陰后土。

bā yuè dīng wèi shuò, zhào míng nián chūn yǒu shì yú fén yīn, zhōu fǔ zhǎng lì wù yǐ xiū gòng zhù jì fán mín. wù shēn, chén yáo sǒu wèi sì fén yīn jīng dù zhì zhì shǐ. jǐ yǒu, wáng dàn wèi sì fén yīn dà lǐ shǐ, wáng qīn ruò wèi lǐ yí shǐ. gēng xū, zhào fén yīn lù jìn yì liè, bù dé qīn zhàn mín tián, rú dōng fēng zhī zhì. xīn hài, yǐ jiāng nán hàn, zhào zhuǎn yùn shǐ jué yù. rén zi, xìng yuán chēng gōng shì jí. shēng hóng rùn zhōu lǚ huǒ, qiǎn shǐ cún fǔ, cí jìng nèi shān chuān. wù wǔ, cì zhàn chéng guó zhǔ mǎ jí qì jiǎ. gēng shēn, xìng tiān sì jiān, cì cóng guān mǎ. jiě zhōu chí yán bù zhǒng zì shēng. xīn yǒu, gěi yùn zhōu mù mǎ cǎo dì hái mín. jiǎ zǐ, bà jiāng huái hé dí, suǒ zài xì qiú dì jiǎn yī děng, dào gǔ shí zhě liàng xíng lùn jué. dīng mǎo, qún chén wǔ biǎo shàng zūn hào, bù xǔ. wù chén, zhào shēng hóng yáng lú zhōu zhǎng lì jiān ān fǔ shǐ. jiǎ xū, yǐ chéng zhōu tuán liàn shǐ zhū néng wèi zuǒ lóng wǔ jūn dà jiāng jūn. yǐ hài, hé zhōng fǔ fù lǎo qiān qī bǎi rén lái yíng, shàng láo wèn zhī, cì yǐ mín bó.
八月丁未朔，詔明年春有事於汾陰，州府長吏勿以修貢助祭煩民。戊申，陳堯 叟為祀汾陰經度制置使。己酉，王旦為祀汾陰大禮使，王欽若為禮儀使。庚戌，詔 汾陰路禁弋獵，不得侵占民田，如東封之制。辛亥，以江南旱，詔轉運使決獄。壬 子，幸元偁宮視疾。升、洪、潤州屢火，遣使存撫，祠境內山川。戊午，賜占城國 主馬及器甲。庚申，幸天駟監，賜從官馬。解州池鹽不種自生。辛酉，給鄆州牧馬 草地還民。甲子，罷江、淮和糴，所在繫囚遞減一等，盜穀食者量行論決。丁卯， 群臣五表上尊號，不許。戊辰，詔升、洪、揚、廬州長吏兼安撫使。甲戌，以澄州 團練使朱能為左龍武軍大將軍。乙亥，河中府父老千七百人來迎，上勞問之，賜以 緡帛。

jiǔ yuè guǐ wèi, cì qián sān shí wàn gěi gù lú duō xùn zi zàng qí fù mǔ. dīng hài, zuò zōng shì zuò yòu míng cì zhū wáng. huá zhōu yán fù lǎo èr qiān yú rén qǐng xìng xī yuè. guǐ sì, zhàng shā rù nèi gāo pǐn jiāng shǒu ēn yú zhèng zhōu, zhī zhōu yú xiàn qīng zuò lùn jiù xuē yī rèn. yǐ wèi, xìng chóng zhēn zī shèng yuàn shì wú guó zhǎng gōng zhǔ jí. jiǎ chén, nèi chū suī fǔ shí liù tiáo, bān jiāng huái nán ān fǔ shǐ.
九月癸未，賜錢三十萬給故盧多遜子葬其父母。丁亥，作《宗室座右銘》賜諸 王。華州言父老二千餘人請幸西嶽。癸巳，杖殺入內高品江守恩於鄭州，知州俞獻 卿坐論救削一任。乙未，幸崇真資聖院視吳國長公主疾。甲辰，內出《綏撫十六條》， 頒江、淮南安撫使。

dōng shí yuè xīn hài, qì dān shǐ yē lǜ níng gào zhēng gāo lì. hé zhōng mín huò líng bǎo zhēn wén. gēng shēn, dīng wèi děng shàng dà zhōng xiáng fú fēng chán jì.
冬十月辛亥，契丹使耶律寧告征高麗。河中民獲《靈寶真文》。庚申，丁謂等 上《大中祥符封禪記》。

shí yī yuè gēng yín, qiǎn nèi chén fèng ān xuān zǔ tài zǔ shèng róng yú èr líng. yǐ wèi, gān zhōu huí gú lái gòng. jǐ hài, xìng tài yī gōng. shǎn zhōu huáng hé qīng. shí èr yuè, shǎn zhōu huáng hé zài qīng. gēng xū, jí xián xiào lǐ yàn shū xiàn hé qīng sòng. guǐ chǒu, zhào tiān xià pín mín jí yú cǎi zhě guò jīn dù wù suàn. yǐ mǎo, gào tài miào. zhào zì jīn yè miào rù dōng piān mén. yǐ zī zhèng diàn dà xué shì xiàng mǐn zhōng quán dōng jīng liú shǒu. dīng sì, hàn lín xué shì lǐ zōng è děng shàng zhū dào tú jīng. xīn yǒu, yè yù qīng zhāo yīng gōng. bǐng yín, zhào shā mén dǎo liú rén tè gěi kǒu liáng. jǐ sì, zuò fèng tiān bì mín shù shì zǎi xiàng. jìn hù cóng rén fán dào lù cǎo mù. xīn wèi, yǐ tài zōng yù shū cì jiāo zhōu lǐ gōng yùn. shì suì, guī zī zhàn chéng jiāo zhōu lái gòng. shǎn xī jī. jiāng huái nán hàn.
十一月庚寅，遣內臣奉安宣祖、太祖聖容於二陵。乙未，甘州回鶻來貢。己亥， 幸太一宮。陝州黃河清。十二月，陝州黃河再清。庚戌，集賢校理晏殊獻《河清頌》。 癸丑，詔天下貧民及漁采者過津渡勿算。乙卯，告太廟。詔自今謁廟入東偏門。以 資政殿大學士向敏中權東京留守。丁巳，翰林學士李宗諤等上《諸道圖經》。辛酉， 謁玉清昭應宮。丙寅，詔沙門島流人特給口糧。己巳，作《奉天庇民述》示宰相。 禁扈從人燔道路草木。辛未，以太宗御書賜交州李公蘊。是歲，龜茲、占城、交州 來貢。陝西飢。江、淮南旱。