lǐ èr shí bā xiōng lǐ sì
◎禮二十八(凶禮四)
shì shù rén sàng lǐ fú jì
○士庶人喪禮 服紀
shì shù rén sàng lǐ. kāi bǎo sān nián shí yuè, zhào kāi fēng fǔ: jìn sàng zàng zhī jiā bù de yòng dào shì wēi yí jí zhuāng shù yì sè rén wù qián yǐn. tài píng xìng guó qī nián zhēng yuè, mìng hàn lín xué shì lǐ fǎng děng zhòng dìng shì shù sàng zàng zhì dù. fǎng děng zòu yì yuē:" táng dà lì qī nián, zhào sàng zàng zhī jiā sòng zàng jì pán, zhǐ de yú sàng jiā jí yíng suǒ zhì jì, bù dé yú jiē qú zhāng shè. yòu zhǎng qìng sān nián, lìng bǎi xìng sàng zàng jì diàn bù dé yǐ jīn yín jǐn xiù wèi shì jí chén shè yīn lè, zàng wù shāo shè tiě yuè, bìng lēi huǐ chú. chén děng cān xiáng zi sūn zhī zàng fù zǔ, bēi yòu zhī zàng zūn qīn, quán shàng pǔ sù jí yǒu shāng xiào dào. qí suǒ yòng jǐn xiù, fú qǐng bù jiā jìn duàn. qí yòng yīn lè jí lán jiē shè jì, shēn wú guān ér zàng yòng fāng xiāng zhě, wàng yán jìn zhī. qí zhào zàng shè jì zhě bù zài cǐ xiàn. yòu zhǔn hòu táng zhǎng xìng èr nián zhào: wǔ pǐn liù pǐn cháng cān guān, sàng yú yú zhě èr shí rén, wǎn gē bā rén, míng qì sān shí shì, gòng zhì bā chuáng qī pǐn cháng cān guān yú zhě shí liù rén, wǎn gē liù rén, míng qì èr shí shì, zhì liù chuáng liù pǐn yǐ xià jīng guān jí jiǎn xiào shì guān děng, yú zhě shí èr rén, wǎn gē sì rén, míng qì shí wǔ shì, zhì wǔ chuáng, bìng xǔ shè shā lóng èr. shù rén, yú zhě bā rén, míng qì shí èr shì, zhì liǎng chuáng. xī yòng xiāng yú hún chē. qí pǐn guān zàng zǔ fù mǔ fù mǔ, pǐn bēi zhě tīng yǐ zi pǐn, zàng qī zǐ zhě dì jiàng yī děng, qí sì pǐn yǐ shàng yī lìng shì shī xíng. wàng lìng yù shǐ tái jiē sī bān xíng, xiàn bǎi rì lǜ cóng xīn zhì xiàn mǎn wéi zhě, yǐ wéi jìn zhī wù gěi xún sī wèi shǎng. sàng jiā zhé jǔ lè zhě, qiǎn líng rén. tā bù rú zhì zhě, dàn zuì xià lǐ gōng zuò." cóng zhī.
士庶人喪禮。開寶三年十月,詔開封府:禁喪葬之家不得用道、釋威儀及裝束異色人物前引。太平興國七年正月,命翰林學士李昉等重定士庶喪葬制度。昉等奏議曰:"唐大曆七年,詔喪葬之家送葬祭盤,只得於喪家及塋所置祭,不得於街衢張設。又長慶三年,令百姓喪葬祭奠不得以金銀、錦繡為飾及陳設音樂,葬物稍涉僣越,並勒毀除。臣等參詳子孫之葬父祖,卑幼之葬尊親,全尚樸素即有傷孝道。其所用錦繡,伏請不加禁斷。其用音樂及欄街設祭,身無官而葬用方相者,望嚴禁之。其詔葬設祭者不在此限。又准後唐長興二年詔:五品、六品常參官,喪輿舁者二十人,輓歌八人,明器三十事,共置八床;七品常參官舁者十六人,輓歌六人,明器二十事,置六床;六品以下京官及檢校、試官等,舁者十二人,輓歌四人,明器十五事,置五床,並許設紗籠二。庶人,舁者八人,明器十二事,置兩床。悉用香輿、魂車。其品官葬祖父母、父母,品卑者聽以子品,葬妻子者遞降一等,其四品以上依令式施行。望令御史台、街司頒行,限百日率從新制;限滿違者,以違禁之物給巡司為賞。喪家輒舉樂者,譴伶人。他不如制者,但罪下里工作。"從之。
jiǔ nián, zhào yuē:" fǎng wén sàng zàng zhī jiā, yǒu jǔ lè jí lìng zhāng zhě. gài wén lín lǐ zhī nèi, sàng bù xiāng chōng, jū má zhī páng, shí wèi cháng bǎo, cǐ shèng wáng jiào huà zhī dào, zhì shì bù kān zhī yán. hé nǎi fěi rén, qīn lí xìn kù, huò zé jǔ diàn zhī jì gē chuī wèi yú, líng jiù zhī qián lìng zhāng wèi xì, shén shāng fēng jiào, shí wěn rén lún. jīn hòu yǒu fàn cǐ zhě, bìng yǐ bù xiào lùn, yù zuò rén děng dì kē duàn. suǒ zài guān lì, cháng jiā jué chá, rú bù yòng xīn, bìng dāng lián zuò."
九年,詔曰:"訪聞喪葬之家,有舉樂及令章者。蓋聞鄰里之內,喪不相舂,苴麻之旁,食未嘗飽,此聖王教化之道,治世不刊之言。何乃匪人,親罹釁酷,或則舉奠之際歌吹為娛,靈柩之前令章為戲,甚傷風教,實紊人倫。今後有犯此者,並以不孝論,預坐人等第科斷。所在官吏,常加覺察,如不用心,並當連坐。"
jǐng dé èr nián, kāi fēng fǔ yán:" wén wǔ guān wáng mò, zhū sì jī zhōng wèi yǒu dìng zhì. yù wàng zì jīn dà qīng jiān dà jiāng jūn guān chá shǐ mìng fù jùn fū rén yǐ shàng, jí jù zhuàng wén zòu, xǔ yú tiān qīng kāi bǎo èr sì jī zhōng, qí shēng shù xuán qí jìn zhǐ, zì yú xī jìn." cóng zhī.
景德二年,開封府言:"文武官亡歿,諸寺擊鐘未有定製。欲望自今大卿監、大將軍、觀察使、命婦郡夫人已上,即據狀聞奏,許於天清、開寶二寺擊鐘,其聲數旋俟進止,自余悉禁。"從之。
shào xìng èr shí qī nián, jiān dēng wén gǔ yuàn fàn tóng yán:" jīn mín sú yǒu suǒ wèi huǒ huà zhě, shēng zé fèng yǎng zhī jù wéi kǒng bù zhì, sǐ zé fán ruò ér qì juān zhī, hé dú hòu yú shēng ér báo yú sǐ hū? shèn zhě fén ér zhì zhī shuǐ zhōng, shí zhě jiàn zhī dòng xīn. guó cháo zhe lìng, pín wú zàng dì zhě, xǔ yǐ xì guān zhī dì ān zàng. hé dōng dì xiá rén zhòng, suī zhì qīn zhī sàng, xī jiē fén qì. hán qí zhèn bīng zhōu, yǐ guān qián shì tián shù qǐng, gěi mín ān zàng, zhì jīn wèi měi tán. rán zé chéng liú xuān huà, shǐ mín bù pàn yú lǐ fǎ, zhèng shǒu chén zhī zhí yě. fāng jīn huǒ zàng zhī cǎn, rì yì chì shén, shì guān fēng huà, lǐ yí jìn zhǐ. réng chì shǒu chén cuò zhì huāng xián zhī dì, shǐ pín mín dé yǐ shōu zàng, shǎo bì fēng huà zhī měi." cóng zhī. èr shí bā nián, hù bù shì láng róng nǐ yán:" bǐ yīn chén liáo chén qǐng jìn huǒ zàng, lìng zhōu jùn zhì huāng xián zhī dì, shǐ pín mín dé yǐ shōu zàng, chéng wèi shàn zhèng. chén wén wú yuè zhī sú, zàng sòng fèi guǎng, bì jī lèi ér hòu bàn. zhì yú pín xià zhī jiā, sòng zhōng zhī jù, wéi wù cóng jiǎn, shì yǐ cóng lái lǜ yǐ huǒ huà wèi biàn, xiāng xí chéng fēng, shì nán jù gé. kuàng zhōu xiàn xiū xī zhī jiǔ, shēng jù rì fán, suǒ yòng zhī dì, bì xū kuān guǎng. nǎi fù guō jìn biàn chù, guān sī yǐ jiān dé zhī gù, yǒu wèi xíng biāo bō zhě. jì zàng mái wèi yǒu chù suǒ, ér xíng huǒ huà zhī jìn, kǒng fēi rén qíng suǒ ān. yù qǐ chú háo fù shì zú shēn yán jìn zhǐ wài, pín xià zhī mín bìng kè lǚ yuǎn fāng zhī rén, ruò yǒu sǐ wáng, gū cóng qí biàn, hòu jiāng lái zhōu xiàn biāo bō dào huāng xián zhī dì, bié xíng qǔ zhǐ." zhào yī, réng lìng zhū zhōu yī yǐ jiàng zhǐ huī, cuò zhì biāo bō.
紹興二十七年,監登聞鼓院范同言:"今民俗有所謂火化者,生則奉養之具唯恐不至,死則燔爇而棄捐之,何獨厚於生而薄於死乎?甚者焚而置之水中,識者見之動心。國朝著令,貧無葬地者,許以系官之地安葬。河東地狹人眾,雖至親之喪,悉皆焚棄。韓琦鎮并州,以官錢市田數頃,給民安葬,至今為美談。然則承流宣化,使民不畔於禮法,正守臣之職也。方今火葬之慘,日益熾甚,事關風化,理宜禁止。仍飭守臣措置荒閒之地,使貧民得以收葬,少裨風化之美。"從之。二十八年,戶部侍郎榮薿言:"比因臣僚陳請禁火葬,令州郡置荒閒之地,使貧民得以收葬,誠為善政。臣聞吳越之俗,葬送費廣,必積累而後辦。至於貧下之家,送終之具,唯務從簡,是以從來率以火化為便,相習成風,勢難遽革。況州縣休息之久,生聚日繁,所用之地,必須寬廣。乃附郭近便處,官司以艱得之故,有未行摽撥者。既葬埋未有處所,而行火化之禁,恐非人情所安。欲乞除豪富士族申嚴禁止外,貧下之民並客旅遠方之人,若有死亡,姑從其便,候將來州縣摽撥到荒閒之地,別行取旨。"詔依,仍令諸州依已降指揮,措置摽撥。
fú jì. sòng tiān zǐ jí zhū chén fú zhì, qián shǐ jiē sàn jì zhū lǐ zhōng, wèi cháng tè lù zhī yě, hòu shǐ zé biǎo ér chū zhī. gāo zōng yú wài tíng yǐ rì yì yuè, yú nèi tíng zé xíng sān nián zhī lǐ, yù cháo zé qiǎn sù qiǎn huáng. xiào zōng yòu lì chí sān nián zhī zhì. huáng dì wèi chéng fú, zé sù shā ruǎn jiǎo fú tóu bái luó páo hēi yín dài sī xié. chéng fú rì, bù liáng guān zhū xī yún: dāng yòng shí èr liáng shǒu dié zhí lǐng bù dà xiù shān zhū xī yún: bù dāng yòng yī lán, gài xià yǐ yǒu qún bù qún kù yāo dié zhú zhàng bái líng chèn shān, huò xié jīn mào zi. shì shì rì, qù zhàng shǒu dié. xiǎo xiáng rì, gǎi fú bù fú tóu yī lán shān yāo dié bù kù. dà xiáng bì, fú sù shā ruǎn jiǎo fú tóu bái luó páo sù lǚ hēi yín dài. dàn jì bì, sù shā ruǎn jiǎo fú tóu qiǎn sè huáng luó páo hēi yín dài. fù miào rì, fú lǚ huáng páo hóng dài. yù zhèng diàn shì shì, zé zào fú tóu dàn huáng páo hēi tīng xī dài sù sī xié. cǐ zhōng xìng hòu zhì yě.
服紀。宋天子及諸臣服制,前史皆散記諸禮中,未嘗特錄之也,後史則表而出之。高宗於外廷以日易月,於內廷則行三年之禮,御朝則淺素、淺黃。孝宗又力持三年之制。皇帝未成服,則素紗軟腳幞頭、白羅袍、黑銀帶、絲鞋。成服日,布梁冠(朱熹云:當用十二梁)、首絰、直領布大袖衫(朱熹云:不當用衤蘭,蓋下已有裙)、布裙、褲、腰絰、竹杖、白綾襯衫,或斜巾、帽子。視事日,去杖、首絰。小祥日,改服布幞頭、衤蘭衫、腰絰、布褲。大祥畢,服素紗軟腳幞頭、白羅袍、素履、黑銀帶。禫祭畢,素紗軟腳幞頭、淺色黃羅袍、黑銀帶。祔廟日,服履、黃袍、紅帶。御正殿視事,則皂幞頭、淡黃袍、黑鞓犀帶、素絲鞋。此中興後制也。
xiào zōng jū yōu, zài dìng sān nián zhī zhì. qí fú: bù guān zhí lǐng dà xiù shān bù qún shǒu dié yāo dié zhú zhàng. xiǎo xiáng bù yì fú. dà xiáng lǐ bì, shǐ qù zhàng qù dié. dàn jì bì, shǐ fú sù shā ruǎn jiǎo fú tóu bái páo hēi yín dài. fù miào bì, fú zào fú tóu hēi tīng xī dài. měi yù guò gōng miào yè, zé shuāi dié xíng lǐ, èr shí wǔ yuè ér chú. sān nián zhī nèi, jìn zhōng cháng fú bù jīn bù shān bù bēi zi. shì shì zé yù nèi diàn, fú bái bù fú tóu bái bù páo hēi yín dài, diàn shè sù wò. měi wǔ rì yī cì guò gōng, zé shuāi dié ér zhàng. yú jì zé bù zhé shàng jīn hēi dài bù páo. shòu jīn shǐ diào zé shuāi dié, yù dé shòu diàn dōng láng zhī sù wò. shòu hè jié shǐ, zé yù chuí gǒng diàn dōng yíng zhī sù wò. shì shí, zǎi zhí jìn chén jiē bù kěn xíng, wéi duàn zì shàng xīn, jiān bù kě duó, dà chén nǎi bù gǎn yán. zàn qí jué zhě, wéi chì jú xià liáo shěn qīng chén yī rén ér yǐ.
孝宗居憂,再定三年之制。其服:布冠、直領大袖衫、布裙、首絰、腰絰、竹杖。小祥不易服。大祥禮畢,始去杖、去絰。禫祭畢,始服素紗軟腳幞頭、白袍、黑銀帶。祔廟畢,服皂幞頭、黑鞓犀帶。每遇過宮廟謁,則衰絰行禮,二十五月而除。三年之內,禁中常服布巾、布衫、布背子。視事則御內殿,服白布幞頭、白布袍、黑銀帶,殿設素幄。每五日一次過宮,則衰絰而杖。虞祭則布折上巾、黑帶、布袍。受金使吊則衰絰,御德壽殿東廊之素幄。受賀節使,則御垂拱殿東楹之素幄。是時,宰執、近臣皆不肯行,惟斷自上心,堅不可奪,大臣乃不敢言。贊其決者,惟敕局下僚沈清臣一人而已。
chén wèi jūn fú, sòng zhì yǒu sān děng: zhōng shū mén xià shū mì shǐ fù shàng shū hàn lín xué shì jié dù shǐ jīn wú shàng jiāng jūn wén wǔ èr pǐn yǐ shàng, bù liáng guān zhí lǐng dà xiù shān bù qún kù yāo dié zhú zhàng, huò bù fú tóu lán shān bù xié jīn juàn chèn fú. wén wǔ wǔ pǐn yǐ shàng bìng zhí shì guān jiān chá yù shǐ yǐ shàng nèi kè shěng xuān zhèng zhāo xuān zhī gé mén shì qián diàn dōu zhī yā bān, bù liáng guān zhí lǐng dà xiù shān qún kù yāo dié, huò fú tóu yī lán shān. zì yú wén wǔ bǎi guān, bù fú tóu yī lán shān yāo dié ér yǐ. rù jú zhì shì, bìng bù yì fú. zǎi zhí zòu shì qù zhàng, xiǎo xiáng qù guān, yú guān zòu shì rú zhī. dà xiáng, sù shā ruǎn jiǎo zhé shàng jīn cǎn gōng fú bái tīng xī dài. dàn chú bì, qù cǎn fú, cháng fú réng hēi dài zào ān jiān. fù miào bì, shǐ chún jí fú. zōng shì chū zé cháng fú, jū zé shuāi má yǐ zhōng zhì.
臣為君服,宋制有三等:中書門下、樞密使副、尚書、翰林學士、節度使、金吾上將軍、文武二品以上,布梁冠、直領大袖衫、布裙、褲、腰絰、竹杖,或布幞頭、襴衫、布斜巾、絹襯服。文武五品以上並職事官監察御史以上、內客省、宣政、昭宣、知閣門事、前殿都知、押班,布梁冠、直領大袖衫、裙、褲、腰絰,或幞頭、衤蘭衫。自余文武百官,布幞頭、衤蘭衫、腰絰而已。入局治事,並不易服。宰執奏事去杖,小祥去冠,余官奏事如之。大祥,素紗軟腳折上巾、黲公服、白鞓錫帶。禫除畢,去黲服,常服仍黑帶、皂鞍韉。祔廟畢,始純吉服。宗室出則常服,居則衰麻以終制。
guāng zōng jū xiào zōng zhī yōu, zhào rǔ yú dāng guó, shǐ lìng qún chén fú bái liáng shān zào dài zhì shì, dǎi zhōng zhì nǎi zhǐ. níng zōng jū guāng zōng zhī yōu, fù lìng bǎi guān yǐ rì yì yuè, dàn chú bì, fú zǐ shān zào dài yǐ zhì shì, cóng lǐ bù shì láng chén zōng zhào qǐng yě. zhū lù jiān sī zhōu jūn xiàn zhèn zhǎng lì yǐ xià, fú bù sì jiǎo zhí lǐng bù yī lán shān má yāo dié, cháo bū lín, sān rì chú zhī. nèi wài mìng fù dāng rù lín zhě, bù qún chū pèi shǒu dié juàn chèn shān pà shǒu. shì shù yú běn jiā sù fú, sān rì ér chú. hūn jià, fú chú wài bù jīn. wén wǔ chén liáo zhī jiā, zhì shān líng fù bì, nǎi xǔ jià qǔ, réng bù yòng huā cǎi jí lè.
光宗居孝宗之憂,趙汝愚當國,始令群臣服白涼衫、皂帶治事,逮終制乃止。寧宗居光宗之憂,復令百官以日易月,禫除畢,服紫衫、皂帶以治事,從禮部侍郎陳宗召請也。諸路監司、州軍縣鎮長吏以下,服布四腳、直領布衤蘭衫、麻腰絰,朝晡臨,三日除之。內外命婦當入臨者,布裙、初、帔、首絰、絹襯衫帕首。士庶於本家素服,三日而除。婚嫁,服除外不禁。文武臣僚之家,至山陵祔畢,乃許嫁娶,仍不用花彩及樂。
chún xī shí sì nián shí yuè, yǐ jiāng zuò jiān wéi pú chōng jīn guó gào āi shǐ, gé mén shè rén jiāng tè lì fù zhī. lǐ bù tài táng sì yán:" gào āi shǐ fù bìng sān jié rén, cóng lǐ lì, rú zài dà xiáng nèi, hé fú bù fú tóu shì lán shān bù kù yāo dié, bù liáng sǎn, ān jiān zài dàn fú nèi, hé fú sù shā ruǎn jiǎo fú tóu cǎn sè gōng fú hēi tīng xī dài, qīng sǎn, zào ān jiān qí dàn chú, jí cóng jí fú, réng xì hēi dài, qù yú, liáng sǎn jiān bìng cóng dàn zhì, bìng qù quǎn róng zuò. sān jié rén yī zǐ shān hēi dài, bìng bù tīng lè, bù shè gōng nǔ, hòu guò jiè, tīng shǐ fù shěn dù, suí yí gǎi yì fú yòng." cóng zhī. huò qiǎn liú yí xìn wù shǐ, tóng shàng fú.
淳熙十四年十月,以將作監韋璞充金國告哀使,閣門舍人姜特立副之。禮部、太堂寺言:"告哀使、副並三節人,從禮例,如在大祥內,合服布幞頭、礻闌衫、布褲、腰絰,布涼傘,鞍韉;在禫服內,合服素紗軟腳幞頭、黲色公服、黑鞓犀帶,青傘,皂鞍韉;俟禫除,即從吉服,仍系黑帶,去魚,涼傘、韉並從禫制,並去犭戎座。三節人衣紫衫、黑帶,並不聽樂,不射弓弩,候過界,聽使、副審度,隨宜改易服用。"從之。或遣留遺信物使,同上服。
sàng fú zá yì. qìng lì qī nián, shì yù shǐ wú dǐng chén yán:" wǔ bān jí zhū zhí sī rén lì, céng yīn qīn sàng chū rù jìn mén, shén yǒu guǒ sù shā fú tóu zhě, shū shī sù xià zūn shàng zhī lǐ. yù qǐ wǔ liǎng bān, chú yǐ guān pǐn qǐ fù xǔ guǒ sù shā wài, qí yú chén liáo bìng zhū zhí sī rén lì, suī yǒu qīn sàng fú wèi chú, bìng xū guāng shā jiā shǒu, bù dé gèng guǒ sù shā." zhào sòng tài cháng lǐ yuàn. lǐ guān yán:" zhǔn lìng wén, xiōng fú bù rù gōng mén. qí zāo sàng bèi qǐ, zài cháo cān chù, cháng fú gè yī pǐn fú, wéi sè yǐ qiǎn, wú jīn yù shì zài jiā, yī qí fú zhì. qí bèi qǐ zhě, jí qī sàng yǐ xià jū shì jiǎ zhě, yì guān cháo jí, jiē tīng bù yù. jīn dǐng chén suǒ zòu, yǒu ài lìng wén." zhào yī suǒ dìng, rú yù yán yàn, qí fú qiǎn sè sù shā rén, gèng bù lìng zhī yīng.
喪服雜議。慶曆七年,侍御史吳鼎臣言:"武班及諸職司人吏,曾因親喪出入禁門,甚有裹素紗幞頭者,殊失肅下尊上之禮。欲乞武兩班,除以官品起復許裹素紗外,其餘臣僚並諸職司人吏,雖有親喪服未除,並須光紗加首,不得更裹素紗。"詔送太常禮院。禮官言:"准令文,凶服不入公門。其遭喪被起,在朝參處,常服各依品服,惟色以淺,無金玉飾;在家,依其服制。其被起者,及期喪以下居式假者,衣冠朝集,皆聽不預。今鼎臣所奏,有礙令文。"詔依所定,如遇筵宴,其服淺色素紗人,更不令祗應。
dīng fù mǔ yōu. chún huà wǔ nián bā yuè, zhào yuē:" xiào wèi bǎi xíng zhī běn, sàng yǒu sān nián zhī zhì, zhe yú diǎn lǐ, yǐ hòu rén lún. zhōng wài wén wǔ guān zǐ dì, huò fù xiōng zhī lún wáng, méng cháo tíng zhī chǐ xù, wèi jí zú kū, yǐ wén lì guān, jù wàng āi qī, pō diàn fēng jiào. zì jīn wén wǔ guān zǐ dì, yǒu yīn fù wáng xiōng mò tè bèi xù yòng, wèi jīng bǎi rì, bù dé qù fù gōng cān. yù shǐ tái zhuān jiā jiū chá bìng yǒu mào āi qiú shì shì fú cóng jí zhě, bìng yǐ míng wén."
丁父母憂。淳化五年八月,詔曰:"孝為百行之本,喪有三年之制,著於典禮,以厚人倫。中外文武官子弟,或父兄之淪亡,蒙朝廷之齒敘,未及卒哭,已聞蒞官,遽忘哀戚,頗玷風教。自今文武官子弟,有因父亡兄歿特被敘用,未經百日,不得趣赴公參。御史台專加糾察;並有冒哀求仕、釋服從吉者,並以名聞。"
xián píng yuán nián, zhào rèn sān sī guǎn gé zhí shì zhě dīng yōu, bìng lìng chí fú. yòu zhào:" chuān xiá guǎng nán fú jiàn lù guān, dīng yōu bù dé lí rèn, jì shòu dài ér sàng zhì wèi bì zhě, xǔ qí zhōng zhì." xún lìng chuān xiá guān, chú zhōu jūn zhǎng lì zòu cái, yú bìng xǔ jiě guān.
咸平元年,詔任三司、館閣職事者丁憂,並令持服。又詔:"川峽、廣南、福建路官,丁憂不得離任,既受代而喪制未畢者,許其終制。"尋令川峽官,除州軍長吏奏裁,余並許解官。
dà zhōng xiáng fú jiǔ nián, diàn zhōng shì yù shǐ zhāng kuò yán:" jīng cháo guān dīng fù mǔ yōu zhě, duō yīn chén qǐ, yǔ miǎn chí fú. qiě zhōng jiào ēn yì, shì suǒ zhí shǒu, yī bèi yú lǐ, qí hé néng lì? jīn zhí shì yíng tíng, gè wù jiǎn yì, kuàng wú jīn gé zhī shì, zhōng wài zhī guān bù què, bù kě xí yǐ wèi lì. wàng zì hòu bìng yī diǎn lǐ, sān nián fú mǎn, dé fù cháo qǐng."
大中祥符九年,殿中侍御史張廓言:"京朝官丁父母憂者,多因陳乞,與免持服。且忠教恩義,士所執守,一悖於禮,其何能立?今執事盈庭,各務簡易,況無金革之事,中外之官不闕,不可習以為例。望自後並依典禮,三年服滿,得赴朝請。"
tiān xǐ sì nián, yù shǐ tái yán:" wén wǔ guān bìng dīng yōu zhě, xiāng chéng fú wǔ shí sì yuè, bié wú tiáo lì." xià tài cháng, lǐ guān yì yuē:" àn lǐ sàng fú xiǎo jì yún:' fù mǔ zhī sàng xié, xiān zàng zhě bù yú fù, dài hòu shì, qí zàng fú zhǎn shuāi.' zhù:' wèi tóng yuè ruò tóng rì sǐ yě. xiān zàng zhě mǔ yě, qí zàng fú zhǎn shuāi zhě, sàng zhī lóng āi yí cóng zhòng yě. jiǎ lìng fù sǐ zài qián yuè ér tóng yuè zàng, yóu fú zhǎn shuāi, bù zàng bù biàn fú yě. yán qí zàng fú zhǎn shuāi, zé yú fù gè yǐ qí fú yǐ. jí liàn xiáng jiē rán. zú shì, fǎn fú zhòng.' zá jì yún:' yǒu fù zhī sàng, rú wèi méi sàng ér mǔ sǐ, qí chú fù zhī sàng yě, fú qí chú fú, zú shì, fǎn sàng fú.' zhù yún:' méi, yóu zhōng yě. chú fú wèi xiáng jì zhī fú, zú shì jì jì, fǎn sàng fú, fú hòu sǐ zhě zhī fú.' yòu dù yù yún:' ruò fù mǔ tóng rì zú, qí zàng xiān mǔ hòu fù, jiē fú zhǎn shuāi, qí yú fù xiān fù hòu mǔ, gè fú qí fú, zú shì, fǎn fú fù fú. ruò fù yǐ zàng ér mǔ zú, zé fú mǔ zhī fú, yú qì, fǎn fú fù zhī fú. jì chú liàn, zé fú mǔ zhī fú. sàng kě chú, zé fú fù zhī fú yǐ chú zhī, qì zé fú mǔ zhī fú.' hè xún yún:' fù zhī sàng wèi zhōng, yòu zāo mǔ sàng, dāng fù fú yīng zhōng zhī yuè, jiē fú xiáng jì zhī fú, rú chú sàng zhī lǐ. zú shì, fǎn mǔ zhī fú.' chén děng cān kǎo diǎn gù, zé shì suí qí xiān hòu ér chú zhī, wú tōng fú wǔ shí sì yuè zhī wén. qǐng yī jiù lǐ gǎi zhèng."
天禧四年,御史台言:"文武官並丁憂者,相承服五十四月,別無條例。"下太常,禮官議曰:"按《禮·喪服小記》云:'父母之喪偕,先葬者不虞、祔,待後事,其葬服斬衰。'《注》:'謂同月若同日死也。先葬者母也,其葬服斬衰者,喪之隆哀宜從重也。假令父死在前月而同月葬,猶服斬衰,不葬不變服也。言其葬服斬衰,則虞、祔各以其服矣。及練、祥皆然。卒事,反服重。'《雜記》云:'有父之喪,如未沒喪而母死,其除父之喪也,服其除服,卒事,反喪服。'《注》云:'沒,猶終也。除服謂祥祭之服,卒事既祭,反喪服,服後死者之服。'又杜預云:'若父母同日卒,其葬先母后父,皆服斬衰,其虞、祔先父後母,各服其服,卒事,反服父服。若父已葬而母卒,則服母之服,虞訖,反服父之服。既除練,則服母之服。喪可除,則服父之服以除之,訖則服母之服。'賀循云:'父之喪未終,又遭母喪,當父服應終之月,皆服祥祭之服,如除喪之禮。卒事,反母之服。'臣等參考典故,則是隨其先後而除之,無通服五十四月之文。請依舊禮改正。"
qìng lì sān nián, tài cháng lǐ yuàn yì: lǐ jì:' fù mǔ zhī sàng, wú guì jiàn, yī yě.' yòu yuē:' sān nián zhī sàng, rén dào zhī zhì dà yě.' qǐng bù yǐ wén wǔ pǐn zhì gāo xià, bìng tīng zhōng sàng." shí yǐ wǔ chén rù liú zhě zá, nán jǐn jiě guān. zhào:" zì jīn sān sī fù shǐ yǐ shàng, fēi lǐng biān jì, bìng tīng zhōng zhì, réng xù yuè fèng. wǔ chén fēi zài biān ér yuàn jiě guān zhě tīng."
慶曆三年,太常禮院議:《禮記》:'父母之喪,無貴賤,一也。'又曰:'三年之喪,人道之至大也。'請不以文武品秩高下,並聽終喪。"時以武臣入流者雜,難盡解官。詔:"自今三司副使已上,非領邊寄,並聽終制,仍續月奉。武臣非在邊而願解官者聽。"
fán duó qíng zhī zhì, wén chén jiàn shě yǐ shàng, mù bó cì shǐ yǐ shàng, jiē zú kū hòu ēn zhì qǐ fù qí zài qiè yào zhě, bù hòu zú kū. nèi zhí zāo sàng, dàn gěi jiǎ ér yǐ, yuàn zhōng sàng zhě yì tīng. wéi jīng cháo mù zhí zhōu xiàn guān jiē jiě guān xíng fú, yì yǒu tè zhuī chū zhě.
凡奪情之制,文臣諫舍以上,牧伯刺史以上,皆卒哭後恩制起復;其在切要者,不候卒哭。內職遭喪,但給假而已,願終喪者亦聽。惟京朝、幕職、州縣官皆解官行服,亦有特追出者。
fán gōng chú yǔ jì. jǐng yòu èr nián, lǐ yí shǐ yán: tiān shèng wǔ nián, tài cháng lǐ yuàn yán: zì lái zōng miào cí jì, jiē zǎi chén cān zhī zhèng shì xíng shì, měi yǒu fú zhì, xuán fù gǎi chà, duō zhì fáng què. jiǎn huì táng huì yào, zhēn yuán liù nián zhào, bǎi guān yǒu sī sàng gōng chú zhě, tīng fù zōng miào zhī jì. jiān jì yù shǐ yǐ lǐ yǒu" sī má yǐ shàng sàng bù dé xiǎng miào", yí dié lì bù jié zhī. lì bù zòu: zhǔn lǐ," zhū hóu jué zhōu dài fū jué sī" zhě, suǒ yǐ shā páng qīn, bù gǎn fèi dà zōng zhī jì shì, zé sī bù jì zhě, wèi tóng gōng wèi zàng, yù rén jí xiōng bù xiāng dú yě. wèi jìn yǐ jiàng, biàn ér cóng quán, sī yǐ shàng sàng fú, jiǎ mǎn jí jí, wèi zhī gōng chú. fán jì zàng gōng chú, zé wú shì bù kě, gù yú jì wú fáng. qǐ jīn fán yǒu cǎn fú jì zàng gōng chú, jí wén āi jiǎ mǎn, xǔ jí fú fù jì. tóng gōng wèi zàng, suī gōng chú yī qián jìn zhī. zhào cóng. yòu wáng jīng jiāo sì lù:" sī má yǐ shàng sàng, bù xíng zōng miào zhī jì zhě, yǐ míng jí xiōng bù xiāng gān yě. zhēn yuán, lì bù zòu qǐng, dé xǔ quán gǎi jí fú, yǐ cóng zōng miào zhī jì, cǐ yī shí zhī shì, fēi jiù diǎn yě." jīn běn yuàn kàn xiáng, lǜ chēng:" rú yǒu sī má yǐ shàng sàng qiǎn chōng zhǎng shì zhě, chī wǔ shí." cǐ táng chū suǒ dìng. lì bù qǐ qǐng, jiē yuán yǐn diǎn gù. fèng zhào, bǎi guān yǒu sī sàng gōng chú zhě, tīng fù zōng miào zhī jì. hòu suī wáng jīng zhe jiāo sì lù chēng shì yī shí zhī shì, fēi jiù diǎn yě. yòu bié wú zhào chì gǎi gèng, shì yǐ lì dài zhǐ yī zhēn yuán zhào mìng shī xíng. zhì dà zhōng xiáng fú zhōng, xiáng dìng guān qǐng yī jiāo sì lù, sī má yǐ shàng sàng, bù yù zōng miào zhī jì. jīn xiáng zhēn yuán qǐ qǐng, zhèng jù fēn míng, wáng jīng suǒ shuō, bié wú diǎn gù. wàng zì jīn hòu yǒu sī sàng gōng chú zhě, tīng fù zōng miào zhī jì, miǎn zhì fèi què.
凡公除與祭。景祐二年,禮儀使言:天聖五年,太常禮院言:自來宗廟祠祭,皆宰臣、參知政事行事,每有服制,旋復改差,多致妨闕。檢會《唐會要》,貞元六年詔,百官有私喪公除者,聽赴宗廟之祭。監祭御史以《禮》有"緦麻已上喪不得饗廟",移牒吏部詰之。吏部奏:准《禮》,"諸侯絕周、大夫絕緦"者,所以殺旁親,不敢廢大宗之祭事,則緦不祭者,謂同宮未葬,欲人吉凶不相黷也。魏、晉已降,變而從權,緦已上喪服,假滿即吉,謂之公除。凡既葬公除,則無事不可,故於祭無妨。乞今凡有慘服既葬公除,及聞哀假滿,許吉服赴祭。同宮未葬,雖公除依前禁之。詔從。又王涇《郊祀錄》:"緦麻已上喪,不行宗廟之祭者,以明吉凶不相干也。貞元,吏部奏請,得許權改吉服,以從宗廟之祭,此一時之事,非舊典也。"今本院看詳,律稱:"如有緦麻已上喪遣充掌事者,笞五十。"此唐初所定。吏部起請,皆援引典故。奉詔,百官有私喪公除者,聽赴宗廟之祭。後雖王涇著《郊祀錄》稱是一時之事,非舊典也。又別無詔敕改更,是以歷代止依貞元詔命施行。至大中祥符中,詳定官請依《郊祀錄》,緦麻以上喪,不預宗廟之祭。今詳貞元起請,證據分明,王涇所說,別無典故。望自今後有私喪公除者,聽赴宗廟之祭,免致廢闕。
qìng lì qī nián, lǐ guān shào bì yán:" gǔ zhī chén zǐ, wèi yǒu jū fù mǔ sàng ér zhé yǔ guó jiā dà jì zhě. jīn dàn bù xǔ rù zōng miào, zhì yú nán jiāo tán jǐng líng gōng, jiē xǔ xíng shì. àn táng lì bù suǒ qǐng cǎn fú jì zàng gōng chú zhě, wèi zhōu yǐ xià yě, qián hòu xiāng chéng, wù yǐ wèi sān nián zhī sàng, dé jí fú cóng jì, shī zhī shén yě. yòu jù lǜ wén:' zhū miào xiǎng, yǒu sī má yǐ shàng sàng, bù xǔ zhí shì, jì tiān dì shè jì bù jīn.' cǐ táng zhī dìng lǜ zhě bù xiáng jīng diǎn yì yě. wáng zhì yuē:' sàng sān nián bù jì, wéi tiān dì shè jì wèi yuè fú ér xíng shì.' zhù yún:' bù gǎn yǐ bēi fèi zūn" yě. shì zhǐ wáng zhě bù gǎn yǐ sī qīn zhī sàng, fèi tiān dì shè jì zhī jì, fēi wèi chén xià yǒu fù mǔ sàng, ér dé cóng tiān zǐ jì tiān dì shè jì yě. jiān lǜ wén suǒ yǐ bù jīn zhě, yì zhǐ wèi sī má yǐ shàng zhōu yǐ xià gù yě. nán jiāo tài miào, jù wèi jí sì, fèng chéng zhī yì, wú róng yì lǐ. jīn jū fù mǔ sàng bù dé rù tài miào, zhì nán jiāo zé wèi yù zhòng. cháo tíng měi yīn dà lǐ, shì cí zhī guān pǔ yǒu zhān lài, shǐ jū sàng zhī rén dé yù cí shì, shì bù yù qìng zé zhī xíng, yǒu suǒ bù bèi, nài hé yǐ xiǎo huì ér shāng dà lǐ? jìn suì liǎng zhì yǐ shàng, bìng xǔ zhōng sàng, wéi yú wǔ chén shàng réng jiù zhì, shì yì qǔ gǔ zhī mò cuī cóng shì, jīn gé wú bì zhī yì yě. rán yú jiāo sì jí lǐ zé wèi bù kě." xià lǐ yuàn, yì yuē:" jiāo sì dà lǐ, guó zhī zhòng shì, bǎi sī lián zhí, jǐn qǔ qí jí. ruò jū sàng bèi qǐ zhī guān xī bù yǔ shì, zé huò yǒu fáng què. dàn bù yǐ cǎn cū zhī róng jiē yú jì cì, zé yì kě xíng. qǐng yī tài cháng xīn lǐ, zōng shì jí wén wǔ guān yǒu zāo sàng bèi qǐ jí zú kū fù cháo cān zhě, yù dà cháo huì, tīng bù rù ruò yuán jiāo miào dà lǐ, wéi bù rù zōng miào, qí jiāo tán jǐng líng gōng dé quán cóng jí fú péi wèi, huò chà shè xíng shì." zhào kě.
慶曆七年,禮官邵必言:"古之臣子,未有居父母喪而輒與國家大祭者。今但不許入宗廟,至於南郊壇、景靈宮,皆許行事。按唐吏部所請慘服既葬公除者,謂周以下也,前後相承,誤以為三年之喪,得吉服從祭,失之甚也。又據律文:'諸廟享,有緦麻以上喪,不許執事,祭天地、社稷不禁。'此唐之定律者不詳經典意也。《王制》曰:'喪三年不祭,惟天地、社稷為越紼而行事。'《注》云:'不敢以卑廢尊"也。是指王者不敢以私親之喪,廢天地、社稷之祭,非謂臣下有父母喪,而得從天子祭天地、社稷也。兼律文所以不禁者,亦止謂緦麻以上、周以下故也。南郊、太廟,俱為吉祀,奉承之意,無容異禮。今居父母喪不得入太廟,至南郊則為愈重。朝廷每因大禮,侍祠之官普有沾賚,使居喪之人得預祠事,是不欲慶澤之行,有所不被,奈何以小惠而傷大禮?近歲兩制以上,並許終喪,惟於武臣尚仍舊制,是亦取古之墨縗從事,金革無避之義也。然於郊祀吉禮則為不可。"下禮院,議曰:"郊祀大禮,國之重事,百司聯職,僅取齊集。若居喪被起之官悉不與事,則或有妨闕。但不以慘粗之容接於祭次,則亦可行。請依《太常新禮》,宗室及文武官有遭喪被起及卒哭赴朝參者,遇大朝會,聽不入;若緣郊廟大禮,惟不入宗廟,其郊壇、景靈宮得權從吉服陪位,或差攝行事。"詔可。
tiān shèng wǔ nián, shì jiǎng xué shì sūn shì yán:" fú jiàn lǐ yuàn jí xíng fǎ sī wài zhōu zhí shǒu fú zhì, cí zhǐ lǐ qiǎn, rú wài zǔ bēi yú jiù yí, dà gōng jiā yú sǎo shū, diān dào miù wàng, nán kě jù yán. chén yú kāi bǎo zhèng lǐ lù chū wǔ fú nián yuè, bìng jiàn xíng sàng fú zhì dù, biān fù jiǎ níng lìng, qǐng xià liǎng zhì lǐ yuàn xiáng dìng." hàn lín xué shì chéng zhǐ liú yún děng yán:" shì suǒ shàng wǔ fú zhì dù, jiē yīng lǐ jīng. rán qí yì jiǎn ào, shì sú bù néng jǐn tōng, jīn jiě zhī yǐ jiù píng yì. ruò' liǎng xiāng wèi fú, wú suǒ jiàng shā', jiù jiē yán' fú' zhě, jù zài suǒ wèi fú zhī rén qí yán' zhōu' zhě, běn bì táng huì, hé fù wèi' qī'. yòu jié qǔ jiǎ níng lìng fù wǔ fú chì hòu, yǐ biàn yǒu sī réng bǎn yìn bān xíng, ér sàng fú qīn shū lóng shā zhī jì, shǐ yǒu dìng zhì yǐ."
天聖五年,侍講學士孫奭言:"伏見禮院及刑法司外州執守服制,詞旨俚淺,如外祖卑於舅姨,大功加於嫂叔,顛倒謬妄,難可遽言。臣於《開寶正禮》錄出五服年月,並見行喪服制度,編祔《假寧令》,請下兩制、禮院詳定。"翰林學士承旨劉筠等言:"奭所上五服制度,皆應禮經。然其義簡奧,世俗不能盡通,今解之以就平易。若'兩相為服,無所降殺',舊皆言'服'者,具載所為服之人;其言'周'者,本避唐諱,合復為'期'。又節取《假寧令》附《五服敕》後,以便有司;仍板印頒行,而喪服親疏隆殺之紀,始有定製矣。"
zi wèi jià mǔ. jǐng yòu èr nián, lǐ guān sòng qí yán:" qián cí bù yuán wài láng jí xián xiào lǐ guō zhěn yòu gū, mǔ biān gèng jià, yǒu zi. zhěn wú bó shū xiōng dì, dú chéng guō shì zhī jì. jīn biān bù xìng, ér zhěn jiě gōng xíng fú. àn wǔ fú zhì dù chì qí shuāi zhàng qī xiáng fú zhī tiáo yuē:' fù zú mǔ jià jí chū qī zhī zǐ wèi mǔ.' qí zuǒ fāng zhù:' wèi bù wèi fù hòu zhě. ruò wèi fù hòu zhě, zé wèi jià mǔ wú fú.' zhào yì zhī. shì yù shǐ liú kuí yuē:
子為嫁母。景祐二年,禮官宋祁言:"前祠部員外郎、集賢校理郭稹幼孤,母邊更嫁,有子。稹無伯叔兄弟,獨承郭氏之祭。今邊不幸,而稹解宮行服。按《五服制度敕》齊衰杖期降服之條曰:'父卒母嫁及出妻之子為母。'其左方註:'謂不為父後者。若為父後者,則為嫁母無服。'詔議之。侍御史劉夔曰:
àn tiān shèng liù nián chì, kāi yuán wǔ fú zhì dù kāi bǎo zhèng lǐ bìng zài qí shuāi xiáng fú tiáo lì, suī yǔ qí yán bù yì, rán jiǎ níng lìng:" zhū sàng, zhǎn qí sān nián, bìng jiě guān qí shuāi zhàng qī jí wèi rén hòu zhě wèi qí fù mǔ, ruò shù zǐ wèi hòu wèi qí mǔ, yì jiě guān, shēn xīn sàng mǔ chū jí jià, wèi fù hòu zhě suī bù fú, yì shēn xīn sàng." zhù yún:" jiē wèi shēng jǐ zhě." lǜ shū yún:" xīn sàng zhě, wèi qiè zi jí chū qī zhī zǐ hé jiàng qí fú, èr shí wǔ yuè nèi wèi xīn sàng." zài xiáng gé lìng:" zi wèi jià mǔ, suī wèi fù hòu zhě bù fú, yì dāng shēn xīn sàng." yòu chēng:" jū xīn sàng zhě, shì fú cóng jí jí wàng āi zuò lè mào āi qiú shì zhě, bìng tóng fù mǔ zhèng fú." jīn lóng tú gé xué shì wáng bó wén yù shǐ zhōng chéng dù yǎn cháng wèi chū jià mǔ jiě guān xíng sàng. ruò shǐ shēng wèi mǔ zǐ, méi wèi lù rén, zé bì kuī sǔn míng jiào, shàng diàn xiào zhì.
按天聖六年敕,《開元五服制度》、《開寶正禮》並載齊衰降服條例,雖與祁言不異,然《假寧令》:"諸喪,斬、齊三年,並解官;齊衰杖期及為人後者為其父母,若庶子為後為其母,亦解官,申心喪;母出及嫁,為父後者雖不服,亦申心喪。"《注》云:"皆為生己者。"《律疏》云:"心喪者,為妾子及出妻之子合降其服,二十五月內為心喪。"再詳格令:"子為嫁母,雖為父後者不服,亦當申心喪。"又稱:"居心喪者,釋服從吉及忘哀作樂、冒哀求仕者,並同父母正服。"今龍圖閣學士王博文、御史中丞杜衍嘗為出嫁母解官行喪。若使生為母子,沒為路人,則必虧損名教,上玷孝治。
qiě zhàng qī xiáng fú zhī zhì, běn chū kāi yuán lǐ wén, dǎi hū tiān bǎo jiàng chì, bǐ zhōng sān nián, rán zé dāng shí yǐ wù shī lǐ. jìn yuán zhǔn wèi:" wèi rén hòu, yóu fú jià mǔ. jù wài zǔ yì zú, yóu fèi jì xíng fú, zhī fù hòu yīng fú jià mǔ." liú zhì shì yún:" suī wèi fù hòu, yóu wèi jià mǔ qí shuāi." qiào zhōu yún:" fēi fù suǒ jué, wèi zhī fú zhōu kě yě." xī kǒng lǐ zhī qī wèi zi sī zhī mǔ, lǐ zú ér jià yú wèi, gù tán gōng yuē:" zi sī zhī mǔ sǐ, liǔ ruò wèi zi sī yuē:' zi shèng rén zhī hòu yě, sì fāng yú zi hū guān lǐ, zi hé shèn zhū!' zi sī yuē:' wú hé shèn zāi!'" sàng zhī lǐ, rú zi. yún" zi shèng rén zhī hòu", jí fù hòu yě. shí bāo wèn chún yú ruì:" wèi fù hòu zhě, bù wèi chū mǔ fú. jià mǔ yóu chū mǔ yě, huò zhě yǐ wèi jià yǔ chū bù yì, bù dá lǐ yì, suī zhí cóng zhòng zhī yì, ér yǐ fèi jì jiàn jī. jūn wèi xiáng zhèng." ruì yǐn zǐ sī zhī yì wèi dá, qiě yán:" shèng rén zhī hòu fú jià mǔ, míng yǐ." zhěn zhī xíng fú, shì bù wèi guò.
且杖期降服之制,本出《開元禮》文,逮乎天寶降敕,俾終三年,然則當時已悟失禮。晉袁准謂:"為人後,猶服嫁母。據外祖異族,猶廢祭行服,知父後應服嫁母。"劉智釋云:"雖為父後,猶為嫁母齊衰。"譙周云:"非父所絕,為之服周可也。"昔孔鯉之妻為子思之母,鯉卒而嫁於衛,故《檀弓》曰:"子思之母死,柳若謂子思曰:'子聖人之後也,四方於子乎觀禮,子盍慎諸!'子思曰:'吾何慎哉!'"喪之禮,如子。雲"子聖人之後",即父後也。石苞問淳于睿:"為父後者,不為出母服。嫁母猶出母也,或者以為嫁與出不異,不達禮意,雖執從重之義,而以廢祭見譏。君為詳正。"睿引子思之義為答,且言:"聖人之後服嫁母,明矣。"稹之行服,是不為過。
zhào liǎng zhì yù shǐ tái lǐ yuàn zài yì, yuē:" àn yí lǐ:' fù zú jì mǔ jià, wèi zhī fú qī.' wèi fēi shēng jǐ zhě, gù fù zú gǎi jià, jiàng bù wèi jǐ mǔ. táng shàng yuán yuán nián chì, fù zài wèi mǔ shàng xǔ fú sān nián. jīn mǔ jià jì shì fù zhōng, dé shēn běn fú. táng shào yì yuē:' wèi fù hòu zhě wèi jià mǔ zhàng zhōu, bù wèi fù hòu zhě qǐng bù xiáng fú.' zhì tiān bǎo liù zài chì, wǔ fú zhī jì, suǒ yí qǐ jí, sān nián zhī shù, yǐ bào miǎn huái. qí jià mǔ wáng, yí zhōng sān nián. yòu táng bā zuò yì jí xiōng jiā jiǎn lǐ yún' fán fù zú, qīn mǔ jià, qí shuāi zhàng qī, wèi fù hòu zhě yì bù fú, bù yǐ sī qīn fèi jì sì, wéi sù fú jū è shì, xīn sàng sān nián, miǎn yì jiě guān. mǔ yì xīn fú zhī, mǔ zǐ wú jué dào yě.' àn tōng lǐ wǔ fú zhì dù: fù zú mǔ jià, jí chū qī zhī zǐ wèi mǔ, jí wèi zǔ hòu, zǔ zài wèi zǔ mǔ, suī zhōu chú, réng xīn sàng sān nián."
詔兩制、御史台、禮院再議,曰:"按《儀禮》:'父卒繼母嫁,為之服期。'謂非生己者,故父卒改嫁,降不為己母。唐上元元年敕,父在為母尚許服三年。今母嫁既是父終,得申本服。唐紹議曰:'為父後者為嫁母杖周,不為父後者請不降服。'至天寶六載敕,五服之紀,所宜企及,三年之數,以報免懷。其嫁母亡,宜終三年。又唐八坐議吉凶加減禮雲'凡父卒,親母嫁,齊衰杖期,為父後者亦不服,不以私親廢祭祀,惟素服居堊室,心喪三年,免役解官。母亦心服之,母子無絕道也。'按《通禮五服制度》:父卒母嫁,及出妻之子為母,及為祖後,祖在為祖母,雖周除,仍心喪三年。"
shì jiǎng xué shì féng yuán yán:" yí lǐ lǐ jì zhèng yì, gǔ zhī zhèng lǐ kāi bǎo tōng lǐ wǔ fú nián yuè chì, guó cháo jiàn xíng diǎn zhì, wèi fù hòu zhě, wèi chū mǔ wú fú. wéi tōng lǐ yì zuǎn yǐn táng tiān bǎo liù nián zhì:' chū mǔ jià mǔ bìng zhōng fú sān nián.' yòu yǐn liú zhì shì yì:' suī wèi fù hòu, yóu wèi chū mǔ jià mǔ qí shuāi, zú kū nǎi chú.' gài tiān bǎo zhī zhì, yán zhū zi wèi chū mǔ, jià mǔ, gù yún' bìng zhōng fú sān nián' liú zhì yán wèi fù hòu zhě wèi chū mǔ jià mǔ, gù yún' yóu wèi qí shuāi, zú kū nǎi chú', gè yǒu suǒ wèi, gù wú yí yě. kuàng tiān shèng wǔ fú nián yuè chì:' fù zú mǔ jià jí chū qī zhī zǐ wèi mǔ jiàng zhàng qī.' zé tiān bǎo zhī zhì yǐ bù kě xíng. yòu dàn yán mǔ chū jí jià, wèi fù hòu zhě suī bù fú, yì shēn xīn sàng, jí bù yán jiě guān. ruò zhuān yòng lǐ jīng, zé shì quán wú fú shì ruò fǔ tóng zhū zi zhàng qī, yòu yú tiáo zhì xiāng lì. qǐng fán zǐ wèi fù hòu, wú rén kě fèng jì sì zhě, yī tōng lǐ yì zuǎn liú zhì shì yì, fú qí shuāi, zú kū nǎi chú, yú yuè nǎi jì, réng shēn xīn sàng, zé yǔ yí lǐ lǐ jì zhèng yì tōng diǎn tōng lǐ wǔ fú nián yuè chì' wèi fù hòu, wèi chū mǔ jià mǔ wú fú.' zhī yán bù yuǎn. rú zhū zi fēi wèi fù hòu zhě, wèi chū mǔ jià mǔ, yī wǔ fú nián yuè chì, xiáng fú qí shuāi zhàng qī, yì jiě guān shēn xīn sàng, zé yǔ tōng lǐ wǔ fú zhì dù yán' suī zhōu chú, réng xīn sàng sān nián', jí xíng tǒng yán' chū qī zhī zǐ hé jiàng qí fú, jiē èr shí wǔ yuè nèi wèi xīn sàng', qí yì yī yě. guō zhěn yīng dé zi wèi fù hòu zhī tiáo, yuán qí jiě guān xíng fú yǐ guò qī nián, nán yú zhuī gǎi, hòu dāng yī cǐ shī xíng."
侍講學士馮元言:"《儀禮》、《禮記正義》,古之正禮;《開寶通禮五服年月敕》,國朝見行典制,為父後者,為出母無服。惟《通禮義纂》引唐天寶六年制:'出母、嫁母並終服三年。'又引劉智《釋議》:'雖為父後,猶為出母、嫁母齊衰,卒哭乃除。'蓋天寶之制,言諸子為出母,嫁母,故云'並終服三年';劉智言為父後者為出母、嫁母,故云'猶為齊衰,卒哭乃除',各有所謂,固無疑也。況《天聖五服年月敕》:'父卒母嫁及出妻之子為母降杖期。'則天寶之制已不可行。又但言母出及嫁,為父後者雖不服,亦申心喪,即不言解官。若專用禮經,則是全無服式;若俯同諸子杖期,又於條制相戾。請凡子為父後,無人可奉祭祀者,依《通禮義纂》、劉智《釋議》,服齊衰,卒哭乃除,逾月乃祭,仍申心喪,則與《儀禮》、《禮記正義》、《通典》、《通禮》、《五服年月敕》'為父後,為出母、嫁母無服。'之言不遠。如諸子非為父後者,為出母、嫁母,依《五服年月敕》,降服齊衰杖期,亦解官申心喪,則與《通禮五服制度》言'雖周除,仍心喪三年',及《刑統》言'出妻之子合降其服,皆二十五月內為心喪',其義一也。郭稹應得子為父後之條,緣其解官行服已過期年,難於追改,後當依此施行。"
zhào zì jīn bìng tīng jiě guān, yǐ shēn xīn sàng.
詔自今並聽解官,以申心喪。
zi wèi shēng mǔ. dà zhōng xiáng fú bā nián, shū mì shǐ wáng qīn ruò yán:" biān xiū cè fǔ yuán guī guān tài cháng bó shì mì hé xiào lǐ niè zhèn dīng suǒ shēng mǔ yōu, dí mǔ shàng zài, wàng tè miǎn chí fú." lǐ guān yán:" àn zhōu zhì, shù zǐ zài fù zhī shì, zé wèi qí mǔ bù dàn. jìn jiě suì wèn cài mó yuē:' shù zǐ sàng suǒ shēng, dí mǔ shàng cún, bù zhī zhì fú qīng zhòng.' dá yún:' shì zhī qiè zi fú qí mǔ, yǔ fán rén sàng mǔ tóng.' zhōng líng hú dàn suǒ shēng mǔ sàng, zì yǒu dí xiōng chéng tǒng, ér dí mǔ cún, yí bù dé sān nián, wèn fàn xuān, dá yuē:' wèi cí mǔ qiě yóu sān nián, kuàng qīn suǒ shēng hū? dí mǔ suī zūn, rán yàn jiàng zhī zhì, fù suǒ bù jí. fù rén wú zhuān zhì zhī shì, qǐ dé yǐn fù wèi bǐ ér qū jiàng zhī zǐ yě?' nán qí chǔ yuān zāo shù mǔ guō shì sàng, zàng bì, qǐ wèi zhōng jūn jiāng jūn. hòu dí mǔ wú jùn gōng zhǔ hōng, zàng bì, lìng shè zhí. zé zhèn dāng jiě guān xíng fú, xīn sàng sān nián ruò tè yǒu duó qíng zhī mìng, wàng bù yǐ zhuī chū wèi míng. zì jīn xiǎn guān yǒu lèi cǐ zhě, yì qǐng bù chēng qǐ fù, dì qiǎn lí zhí."
子為生母。大中祥符八年,樞密使王欽若言:"編修《冊府元龜》官太常博士、秘合校理聶震丁所生母憂,嫡母尚在,望特免持服。"禮官言:"按周制,庶子在父之室,則為其母不禫。晉解遂問蔡謨曰:'庶子喪所生,嫡母尚存,不知制服輕重。'答云:'士之妾子服其母,與凡人喪母同。'鍾陵胡澹所生母喪,自有嫡兄承統,而嫡母存,疑不得三年,問范宣,答曰:'為慈母且猶三年,況親所生乎?嫡母雖尊,然厭降之制,父所不及。婦人無專制之事,豈得引父為比而屈降支子也?'南齊褚淵遭庶母郭氏喪,葬畢,起為中軍將軍。後嫡母吳郡公主薨,葬畢,令攝職。則震當解官行服,心喪三年;若特有奪情之命,望不以追出為名。自今顯官有類此者,亦請不稱起復,第遣厘職。"
xī níng sān nián, zhào yù shǐ tái shěn jué xiù zhōu jūn shì pàn guān lǐ dìng zhuī fú suǒ shēng mǔ sàng. yù shǐ tái yán:" zài fǎ, shù zǐ wèi fù hòu, rú dí mǔ cún, wèi suǒ shēng mǔ fú sī sān yuè, réng jiě guān shēn xīn sàng ruò bù wèi fù hòu, wèi suǒ shēng mǔ chí qí shuāi sān nián, zhèng fú ér dàn. jīn dìng suǒ shēng chóu shì wáng rì, dìng wèi cháng qǐng jiě guān chí xīn sàng, zhǐ yǐ fù lǎo qǐ hái shì yǎng. yí yī lǐ zhì zhuī fú sī má, ér jiě guān xīn sàng sān nián." shí wáng ān shí bì dìng, zhuó wèi tài zǐ zhōng yǔn, ér yán zhě jù bà miǎn.
熙寧三年,詔御史台審決秀州軍事判官李定追服所生母喪。御史台言:"在法,庶子為父後,如嫡母存,為所生母服緦三月,仍解官申心喪;若不為父後,為所生母持齊衰三年,正服而禫。今定所生仇氏亡日,定未嘗請解官持心喪,止以父老乞還侍養。宜依禮制追服緦麻,而解官心喪三年。"時王安石庇定,擢為太子中允,而言者俱罷免。
fù wèi jiù gū. qián dé sān nián, pàn dà lǐ sì yǐn zhuō yán:" àn lǜ jí yí lǐ sàng fú chuán kāi yuán lǐ yí zuǎn wǔ lǐ jīng yì sān lǐ tú děng shū, suǒ zài fù wèi jiù gū fú zhōu jìn dài shí sú duō wèi zhòng fú, liú yuè shū yí yǒu zòu qǐng zhī wén. lǐ tú xíng tǒng nǎi bāng jiā zhī diǎn, qǐ kě shǒu shū yí xiǎo shuō ér wèi guó zhāng xié?" pàn shǎo qīng shì xuē yǔn zhōng děng yán:" hù hūn lǜ:' jū fù mǔ jí fū sàng ér jià qǔ zhě, tú sān nián, gè lí zhī. ruò jū zhōu sàng ér jià qǔ zhě, zhàng yī bǎi.' yòu shū yí:' jiù gū zhī fú zhǎn shuāi sān nián.' yì zhǔn chì xíng. yòng lǜ chì yǒu chà, wàng jiā cái dìng."
婦為舅姑。乾德三年,判大理寺尹拙言:"按律及《儀禮喪服傳》、《開元禮儀纂》、《五禮精義》、《三禮圖》等書,所載婦為舅姑服周;近代時俗多為重服,劉岳《書儀》有奏請之文。《禮圖》、《刑統》乃邦家之典,豈可守《書儀》小說而為國章邪?"判少卿事薛允中等言:"《戶婚律》:'居父母及夫喪而嫁娶者,徒三年,各離之。若居周喪而嫁娶者,杖一百。'又《書儀》:'舅姑之服斬衰三年。'亦准敕行。用律敕有差,望加裁定。"
yòu pú shè wèi rén pǔ děng èr shí yī rén zòu yì yuē:" jǐn àn lǐ nèi zé yún:' fù shì jiù gū, rú shì fù mǔ.' zé jiù gū yǔ fù mǔ yī yě. ér gǔ lǐ yǒu qī nián zhī shuō, zhì yú hòu táng shǐ dìng sān nián zhī sàng, zài lǐ wèi dāng. kuàng wǔ fú zhì dù, qián dài zēng yì shén duō. àn táng huì yào, sǎo shū wú fú, tài zōng lìng fú xiǎo gōng. zēng zǔ fù mǔ jiù fú sān yuè, zēng wèi wǔ yuè. dí zǐ fù dà gōng, zēng wèi qī. zhòng zi fù xiǎo gōng, zēng wèi dà gōng. fù zài wèi mǔ fú qī, gāo zōng zēng wèi sān nián. fù wèi fū zhī yí jiù wú fú, xuán zōng lìng cóng fū fú, yòu zēng yí jiù tóng fú sī má jí táng yí jiù tǎn miǎn. zhì jīn zūn xíng. kuàng sān nián zhī nèi, jǐ yán shàng cún, qǐ kě fū chù shān kuài zhī zhōng, fù bèi qǐ wán zhī shì? fū fù qí tǐ, āi lè bù tóng, qiú zhī rén qíng, shí shāng lǐ běn. kuàng fù wèi fū yǒu sān nián zhī fú, yú jiù gū zhǐ fú qī nián, nǎi shì zūn fū ér bēi jiù gū yě. kuàng xiào míng huáng hòu wèi zhāo xiàn tài hòu fú sàng sān nián, zú yǐ wèi wàn shì fǎ. yù wàng zì jīn fù wèi jiù gū fú, bìng rú hòu táng zhī zhì, qí sān nián qí zhǎn, yī cóng qí fū."
右僕射魏仁浦等二十一人奏議曰:"謹按《禮·內則》云:'婦事舅姑,如事父母。'則舅姑與父母一也。而古禮有期年之說,至於後唐始定三年之喪,在理為當。況五服制度,前代增益甚多。按《唐會要》,嫂叔無服,太宗令服小功。曾祖父母舊服三月,增為五月。嫡子婦大功,增為期。眾子婦小功,增為大功。父在為母服期,高宗增為三年。婦為夫之姨舅無服,玄宗令從夫服,又增姨舅同服緦麻及堂姨舅袒免。至今遵行。況三年之內,几筵尚存,豈可夫處苫塊之中,婦被綺紈之飾?夫婦齊體,哀樂不同,求之人情,實傷理本。況婦為夫有三年之服,於舅姑止服期年,乃是尊夫而卑舅姑也。況孝明皇后為昭憲太后服喪三年,足以為萬世法。欲望自今婦為舅姑服,並如後唐之制,其三年齊、斬,一從其夫。"
dí sūn chéng zhòng. tiān shèng sì nián, dà lǐ píng shì dù qǐ yán:" zǔ mǔ yǐng chuān jùn jūn zhōng mò, bìng wú fú zhòng zǐ fù, yú gū sūn qī rén, chén zuì jū zhǎng, jīn jǐ fú zhǎn shuāi, jí wèi shěn jiě guān yǐ fǒu?" lǐ yuàn yán:" àn lǐ sàng fú xiǎo jì yuē:' zǔ fù zú, ér hòu, wèi zǔ mǔ hòu zhě sān nián.' zhèng yì yuē:' cǐ lùn shì sūn chéng zhòng zhī fú. zǔ fù zú zhě, shì wèi sūn wú fù ér wèi zǔ hòu. zǔ fù yǐ zú, jīn zāo zǔ mǔ sàng, gù yún wèi zǔ mǔ hòu yě. ruò fù zú wèi mǔ, gù sān nián. ruò zǔ fù zú shí, fù yǐ xiān wáng, yì wèi zǔ fù sān nián. ruò zǔ zú shí fù zài, jǐ suī wèi zǔ qī, jīn fù mò, zǔ mǔ wáng shí, jǐ yì wèi zǔ mǔ sān nián yě.' yòu àn lìng wén:' wèi zǔ hòu zhě, zǔ zú wèi zǔ mǔ, zǔ fù mò, dí sūn wèi zǔ mǔ chéng zhòng zhě, qí shuāi sān nián, bìng jiě guān.' hé yī lǐ lìng."
嫡孫承重。天聖四年,大理評事杜杞言:"祖母潁川郡君鍾歿,並無服重子婦,余孤孫七人,臣最居長,今己服斬衰,即未審解官以否?"禮院言:"按《禮·喪服小記》曰:'祖父卒,而後,為祖母后者三年。'《正義》曰:'此論適孫承重之服。祖父卒者,適謂孫無父而為祖後。祖父已卒,今遭祖母喪,故云為祖母后也。若父卒為母,故三年。若祖父卒時,父已先亡,亦為祖父三年。若祖卒時父在,己雖為祖期,今父歿,祖母亡時,己亦為祖母三年也。'又按令文:'為祖後者,祖卒為祖母,祖父歿,嫡孫為祖母承重者,齊衰三年,並解官。'合依《禮》、令。"
bǎo yuán èr nián, dù zhī pàn guān jí xián xiào lǐ xuē shēn yán:" zǔ mǔ wàn shòu xiàn tài jūn wáng shì zú, shì xiān chén suǒ shēng mǔ, fú jì zhī zhì, wǎng zhī suǒ shì, qǐ xiáng tiáo zhì, shù zhī zūn shǒu." zhào sòng tài cháng lǐ yuàn xiáng dìng. lǐ guān yán:" wǔ fú nián yuè chì:' qí shuāi sān nián, wèi zǔ hòu zhě, zǔ zú zé wèi zǔ mǔ.' yòu yuē:' qí shuāi bù zhàng qī, wèi zǔ fù mǔ.' zhù yún:' fù zhī suǒ shēng shù mǔ yì tóng, wéi wèi zǔ hòu zhě bù fú.' yòu àn tōng lǐ yì zuǎn:' wèi zǔ hòu zhě, fù suǒ shēng shù mǔ wáng, hé sān nián fǒu?' jì yún:' wèi zǔ mǔ yě, wèi hòu sān nián. bù yán dí shù. rán fèng zōng miào, dāng yǐ guì jiàn wèi chà, shù zǔ mǔ bù fù yú huáng gū, yǐ shòu zhòng yú zǔ, dāng wèi jì zhǔ, bù dé shēn yú sī ēn ruò shòu zhòng yú fù dài ér yǎng, wèi hòu kě yě.' yòu yuē:' shù zǔ mǔ hé cóng hé fú? lǐ wú fú shù zǔ mǔ zhī wén, yǒu wèi zǔ shù mǔ hòu zhě zhī fú. jìn wáng gǎo yì yuē: shòu mìng wèi hòu, zé fú zhī wú xián. fù rén wú zi, tuō hòu zú rén, yóu wèi zhī fú, kuàng qí zi sūn hū? rén mò gǎn bēi qí zǔ yě. qiě qiè zi, fù mò wèi mǔ dé shēn sān nián. sūn wú yóu dú qū, dāng fú zhī yě.' kàn xiáng wǔ fú nián yuè chì, bù zài chí zhòng zhī wén, yú yì zuǎn jí yǒu suǒ jù. jīn xuē shēn bù wèi zǔ hòu, shòu zhòng yú fù, hé shēn sān nián zhī zhì."
寶元二年,度支判官、集賢校理薛紳言:"祖母萬壽縣太君王氏卒,是先臣所生母,服紀之制,罔知所適,乞降條制,庶知遵守。"詔送太常禮院詳定。禮官言:"《五服年月敕》:'齊衰三年,為祖後者,祖卒則為祖母。'又曰:'齊衰不杖期,為祖父母。'《注》云:'父之所生庶母亦同,惟為祖後者不服。'又按《通禮義纂》:'為祖後者,父所生庶母亡,合三年否?'《記》云:'為祖母也,為後三年。不言嫡庶。然奉宗廟,當以貴賤為差,庶祖母不祔於皇姑,已受重於祖,當為祭主,不得申於私恩;若受重於父代而養,為後可也。'又曰:'庶祖母合從何服?禮無服庶祖母之文,有為祖庶母后者之服。晉王暠議曰:受命為後,則服之無嫌。婦人無子,托後族人,猶為之服,況其子孫乎?人莫敢卑其祖也。且妾子,父歿為母得申三年。孫無由獨屈,當服之也。'看詳《五服年月敕》,不載持重之文,於《義纂》即有所據。今薛紳不為祖後,受重於父,合申三年之制。"
shǐ guǎn jiǎn tǎo tóng zhī tài cháng lǐ yuàn wáng zhū yán:" wǔ fú nián yuè chì yǔ xīn dìng lìng wén jí tōng lǐ zhèng wén nèi wǔ fú zhì dù, jiē shèng cháo diǎn fǎ, cǐ sān chù bìng wú wèi fù suǒ shēng shù mǔ fú sān nián zhī wén. wéi yì zuǎn zhě shì táng shì xiāo sōng wáng zhòng qiū děng zhuàn jí, fēi chuàng xiū zhī shū, wèi kě jù yǐ jué shì. qiě suǒ yǐn liǎng tiáo, jiē jìn shì zhū rú zhī shuō, bù chū yú liù jīng, chén yǐ bié zhuàng zòu bó. jīn xuē shēn wèi yìng zhī sūn, yào qīng wèi bié zi shǐ zǔ, shēn jì bié zhī hòu wèi dà zōng, suǒ shǒu zhì zhòng, fēi rú cì shù le děng chéng chuán qí zhòng zhě yě. bù kě zhé fú fù suǒ shēng shù mǔ sān nián zhī sàng, yǐ fèi shǐ zǔ zhī jì yě. chén jǐn àn lǐ jīng suǒ wèi zhòng zhě, jiē chéng hòu zhī wén. jù yì zuǎn chēng zhòng yú fù, yì yǒu èr shuō: yī zhě, dí zhǎng zi zì wèi zhèng tǐ, shòu zhòng kě zhī èr zhě, huò dí zhǎng wáng, qǔ dí huò shù cì chéng chuán fù zhòng, yì míng wèi shòu zhòng yě. ruò jì bié zi zhī hòu, zì wèi dà zōng, suǒ chéng zhì zhòng, bù dé gèng yuǎn xì shù zǔ mǔ wèi zhī fú sān nián, wéi qí fù yǐ shēng jǐ zhī gù, wèi zhī sān nián kě yě. xiáng yì zuǎn suǒ wèi' shòu zhòng yú fù zhě', zhǐ dí zhǎng zi wáng cì zǐ chéng chuán fù zhòng zhě yě, dàn qí wén bù tóng ěr."
史館檢討、同知太常禮院王洙言:"《五服年月敕》與新定令文及《通禮》正文內五服制度,皆聖朝典法,此三處並無為父所生庶母服三年之文。唯《義纂》者是唐世蕭嵩、王仲丘等撰集,非創修之書,未可據以決事。且所引兩條,皆近世諸儒之說,不出於《六經》,臣已別狀奏駁。今薛紳為映之孫,耀卿為別子始祖,紳繼別之後為大宗,所守至重,非如次庶了等承傳其重者也。不可輒服父所生庶母三年之喪,以廢始祖之祭也。臣謹按《禮經》所謂重者,皆承後之文。據《義纂》稱重於父,亦有二說:一者,嫡長子自為正體,受重可知;二者,或嫡長亡,取嫡或庶次承傳父重,亦名為受重也。若繼別子之後,自為大宗,所承至重,不得更遠系庶祖母為之服三年,惟其父以生己之故,為之三年可也。詳《義纂》所謂'受重於父者',指嫡長子亡、次子承傳父重者也,但其文不同耳。"
zhào tài cháng lǐ yuàn yǔ yù shǐ tái xiáng dìng wén zòu. zhòng guān cān xiáng:" yào qīng, wáng shì zi shēn, wáng shì sūn, yóu qīn yú cí mǔ shù mǔ, zǔ mǔ shù zǔ mǔ yě, yào qīng jì wáng, shēn shòu zhòng dài yǎng, dāng fú zhī yě. yòu xuē shēn qǐng yīn jí tián tán ēn, qǐ jiāng xù fēng mǔ shì ēn zé, huí shòu yǔ gù fù suǒ shēng mǔ wáng shì, qí xuē shēn guān jué wèi hé xù fēng zǔ mǔ, gài cháo tíng yǐ yào qīng yǐ wáng, shēn shì zhǎng sūn, dūn yǐ jiào dào, tè xǔ fēng yì, qǐ kě wáng shì shēng zé zhé yāo guó ēn, mò zé bù shòu zhòng fú? kuàng shēn bèi wáng shì jū yù zhī ēn, tǐ zūn yì zhòng, hé lìng jiě guān chí qí shuāi sān nián zhī fú." zhào cóng zhī.
詔太常禮院與御史台詳定聞奏。眾官參詳:"耀卿,王氏子;紳,王氏孫,尤親於慈母、庶母,祖母、庶祖母也,耀卿既亡,紳受重代養,當服之也。又薛紳頃因籍田覃恩,乞將敘封母氏恩澤,回授與故父所生母王氏,其薛紳官爵未合敘封祖母,蓋朝廷以耀卿已亡,紳是長孫,敦以教道,特許封邑,豈可王氏生則輒邀國恩,歿則不受重服?況紳被王氏鞠育之恩,體尊義重,合令解官持齊衰三年之服。"詔從之。
huáng yòu yuán nián, dà lǐ píng shì shí zǔ rén zòu:" shū cóng jiǎn wèi zǔ fù zhōng lì fú hòu sì shí rì wáng, qǐ xià lǐ yuàn dìng chéng zǔ fù zhòng fú." lǐ guān sòng mǐn qiú yì yuē:" zì kāi yuán lǐ yǐ qián, dí sūn zú zé cì sūn chéng zhòng, kuàng cóng jiǎn wèi zhōng zǐ yǐ zú, ér zǔ rén wèi dí sūn hū? gǔ zhě zhòng dí, zhèng guì suǒ chuán, qí wèi hòu zhě jiē fú sān nián, yǐ zhǔ yú liàn xiáng dàn zhī jì. qiě sān nián zhī sàng, bì yǐ rì yuè zhī jiǔ ér fú zhī zhě yǒu biàn yě. jīn zhōng lì wèi jí zú kū, cóng jiǎn yǐ zú, shì rì yuè wèi jiǔ ér fú wèi jīng biàn yě. huò wèi yǐ fú qī, bù dāng gǎi fú zhǎn, ér gèng wèi zhòng zhì. àn yí lǐ:' zi jià, fǎn zài fù zhī shì, wèi fù sān nián.' zhèng shì zhù:' wèi zāo sàng ér chū zhě, shǐ fú qí shuāi qī, chū ér yú zé yǐ sān nián zhī sàng.' shì fú kě zài zhì míng yǐ. jīn zǔ rén yí jiě guān, yīn qí zàng ér zhì zhǎn shuāi sān nián. hòu yǒu rú qí lèi ér yǐ zàng zhě, yòng zài sàng zhì fú." suì zhe wèi dìng shì.
皇祐元年,大理評事石祖仁奏:"叔從簡為祖父中立服後四十日亡,乞下禮院定承祖父重服。"禮官宋敏求議曰:"自《開元禮》以前,嫡孫卒則次孫承重,況從簡為中子已卒,而祖仁為嫡孫乎?古者重嫡,正貴所傳,其為後者皆服三年,以主虞、練、祥、禫之祭。且三年之喪,必以日月之久而服之者有變也。今中立未及卒哭,從簡已卒,是日月未久而服未經變也。或謂已服期,不當改服斬,而更為重製。按《儀禮》:'子嫁,反在父之室,為父三年。'鄭氏註:'謂遭喪而出者,始服齊衰期,出而虞則以三年之喪。'是服可再制明矣。今祖仁宜解官,因其葬而制斬衰三年。後有如其類而已葬者,用再喪制服。"遂著為定式。
xī níng bā nián, lǐ yuàn qǐng wèi zǔ chéng zhòng zhě yī fēng jué lìng lì dí sūn, yǐ cì lì dí zǐ tóng mǔ dì, wú mǔ dì lì shù zǐ, wú shù zǐ lì dí sūn tóng mǔ dì rú yòu wú zhī, jí lì shù zhǎng sūn, xíng zhǎn shuāi fú. yú shì lǐ fáng xiáng dìng:" gǔ zhě fēng jiàn guó yì ér lì zōng zi, gù zhōu lǐ shì zi sǐ, suī yǒu zhū zi, yóu lìng dí sūn chuán zhòng, suǒ yǐ yī běn tǒng míng zūn zūn zhī yì yě. zhì yú shāng lǐ, zé dí zǐ sǐ lì zhòng zi, rán hòu lì sūn. jīn jì bù lì zōng zi, yòu wèi cháng fēng jiàn guó yì, zé dí sūn sàng zǔ, bù yí chún yòng zhōu lǐ. ruò dí zǐ sǐ wú zhòng zi, rán hòu dí sūn chéng zhòng, jí dí sūn chuán xí fēng jué zhě, suī yǒu zhòng zi yóu chéng zhòng." shí zhī lú zhōu sūn jué yǐ dí sūn jiě guān chí zǔ mǔ fú, jué shū fù zài, yǒu sī yǐ xīn lìng, nǎi gǎi zhī rùn zhōu.
熙寧八年,禮院請為祖承重者依《封爵令》立嫡孫,以次立嫡子同母弟,無母弟立庶子,無庶子立嫡孫同母弟;如又無之,即立庶長孫,行斬衰服。於是禮房詳定:"古者封建國邑而立宗子,故周禮適子死,雖有諸子,猶令嫡孫傳重,所以一本統、明尊尊之義也。至於商禮,則嫡子死立眾子,然後立孫。今既不立宗子,又未嘗封建國邑,則嫡孫喪祖,不宜純用周禮。若嫡子死無眾子,然後嫡孫承重,即嫡孫傳襲封爵者,雖有眾子猶承重。"時知廬州孫覺以嫡孫解官持祖母服,覺叔父在,有司以新令,乃改知潤州。
yuán fēng sān nián, tài cháng chéng liú cì zhuāng zǔ mǔ wáng, yǒu dí céng sūn, cì zhuāng wèi dí sūn tóng mǔ dì, zài fǎ wèi yǒu shù sūn chéng zhòng zhī wén. zhào xià lǐ guān lì fǎ:" zì jīn chéng zhòng zhě, dí zǐ sǐ wú zhū zi, jí dí sūn chéng zhòng wú dí sūn, dí sūn tóng mǔ dì chéng zhòng wú mǔ dì, shù sūn zhǎng zhě chéng zhòng céng sūn yǐ xià zhǔn cǐ. qí chuán xí fēng jué, zì yī lǐ lìng."
元豐三年,太常丞劉次莊祖母亡,有嫡曾孫,次莊為嫡孫同母弟,在法未有庶孫承重之文。詔下禮官立法:"自今承重者,嫡子死無諸子,即嫡孫承重;無嫡孫,嫡孫同母弟承重;無母弟,庶孫長者承重;曾孫以下准此。其傳襲封爵,自依禮、令。"
zá yì. dà zhōng xiáng fú bā nián, guǎng píng gōng dé yí pìn wáng xiǎn sūn nǚ, jiāng dà guī ér dé yí zú, yí qí lǐ zhì. lǐ guān yán:" àn lǐ:' zēng zǐ wèn yuē: qǔ nǚ yǒu jí rì ér nǚ sǐ, rú zhī hé? kǒng zǐ yuē: xù qí shuāi ér diào, jì zàng ér chú zhī. fū sǐ yì rú zhī.' zhù yún:' wèi wú qī sān nián zhī ēn yě, nǚ fú zhǎn shuāi.' yòu xíng tǒng yún:' yī lǐ, yǒu sān yuè miào jiàn yǒu wèi miào jiàn jiù hūn děng sān zhǒng zhī wén, qī bìng tóng fū fǎ, qí yǒu kè jí rì jí dìng hūn fū děng, wéi bù dé wéi yuē gǎi jià, zì yú xiāng fàn, bìng tóng fán rén.' jīn xiáng nǚ hé fú zhǎn shuāi yú shì, jì zàng ér chú huò wèi zàng, dàn chū cuán jí chú zhī."
雜議。大中祥符八年,廣平公德彝聘王顯孫女,將大歸而德彝卒,疑其禮制。禮官言:"按《禮》:'曾子問曰:娶女有吉日而女死,如之何?孔子曰:婿齊衰而吊,既葬而除之。夫死亦如之。'《注》云:'謂無期三年之恩也,女服斬衰。'又《刑統》云:'依禮,有三月廟見、有未廟見就婚等三種之文,妻並同夫法,其有克吉日及定婚夫等,惟不得違約改嫁,自余相犯,並同凡人。'今詳女合服斬衰於室,既葬而除;或未葬,但出欑即除之。"
tiān shèng qī nián, xìng huà jūn jìn shì chén kě yán:" chén zuó yǔ běn jūn jìn shì huáng jià tóng bǎo, chén yù jiè sòng zhī hòu, běn jūn yán huáng jià zuó fù jǔ shí, yǒu shū wèi sēng, sàng fú wèi mǎn, chén lì dāng bó fàng. qiè sī chū jiā zhì fú, lǐ lǜ jù wú míng wén, kuàng sēng fàn dà zuì, bìng wú yuán zuò fàn shì hái sú, zhǔn chì bù dé jūn fēn fù mǔ tián yuán. yòu shì mén yí shì, jiàn fù mǔ bù bài, jū fù mǔ sàng bù dié, sǐ zé fǎ mén dì zǐ wèi zhī zhì fú, qí yú běn zú bìng wú fú shì. wàng xià lǐ guān xiáng yì, xǔ qí fù shì." tài cháng lǐ yuàn yán:" jiǎn huì chì wén, qī zhōu zūn zhǎng fú, bù dé qǔ yīng. yòu lǐ wèi shū fù qí shuāi qī, wài jì zhě xiáng fú dà gōng jiǔ yuè. qí huáng jià wèi shū sēng, hé bǐ wài jì, xiáng fú dà gōng."
天聖七年,興化軍進士陳可言:"臣昨與本軍進士黃價同保,臣預解送之後,本軍言黃價昨赴舉時,有叔為僧,喪服未滿,臣例當駁放。竊思出家制服,禮律俱無明文,況僧犯大罪,並無緣坐;犯事還俗,准敕不得均分父母田園。又釋門儀式,見父母不拜,居父母喪不絰,死則法門弟子為之制服,其於本族並無服式。望下禮官詳議,許其赴試。"太常禮院言:"檢會敕文,期周尊長服,不得取應。又禮為叔父齊衰期,外繼者降服大功九月。其黃價為叔僧,合比外繼,降服大功。"
huáng yòu sì nián, jí zhōu sī lǐ cān jūn zhù shēn yòu gū, jū yú xiōng sǎo. yǐ cháng wèi sǎo chí fú, xiōng sàng, yòu qǐng jiě guān chí sàng. yǒu sī yǐ wèi yán. rén zōng yuē:" jìn shì gài yǒu nì qīn sàng ér gàn jìn zhě. shēn suī suǒ fú fēi lǐ, rán bù wàng jū yǎng ēn, yì kě quàn yě. hòu fú què rì yǔ mù zhí zhī xiàn."
皇祐四年,吉州司理參軍祝紳幼孤,鞠於兄嫂。已嘗為嫂持服,兄喪,又請解官持喪。有司以為言。仁宗曰:"近世蓋有匿親喪而干進者。紳雖所服非禮,然不忘鞠養恩,亦可勸也。候服闋日與幕職、知縣。"
jì jué. xī níng èr nián, tóng xiū qǐ jū zhù zhí shǐ guǎn cài yán qìng fù bāo, gù tài wèi qí zhī dì yě. qí chū wú zi, zi yán qìng. hòu qí yǒu zi, ér bāo jué, qǐng fù běn zōng. lǐ guān yǐ qǐng, xǔ zhī. shào shèng yuán nián, shàng shū shěng yán:" yuán yòu nán jiāo shè wén, hù jué zhī jiā, jìn qīn bù wèi lì jì zhě, guān wèi shī xíng. jīn hù jué jiā xǔ jìn qīn zūn zhǎng mìng jì, yǐ yǒu zhe lìng, jí bù dāng guān wèi shī xíng." sì nián, yòu wǔ wèi dà jiāng jūn kè wù, qǐ gù dēng zhōu fáng yù shǐ dōng móu hóu kè duān zǐ shū bó wèi sì, qǐng fù qī cháo cān qǐ jū, ér bù wèi kè duān fú. dà zōng zhèng sī yǐ wén. xià lǐ guān yì, yí zhōng sàng sān nián. suì zhào zōng shì jū fù mǔ sàng zhě, wú dé qǐ wèi jì sì.
繼絕。熙寧二年,同修起居注、直史館蔡延慶父褒,故太尉齊之弟也。齊初無子,子延慶。後齊有子,而褒絕,請複本宗。禮官以請,許之。紹聖元年,尚書省言:"元祐南郊赦文,戶絕之家,近親不為立繼者,官為施行。今戶絕家許近親尊長命繼,已有著令,即不當官為施行。"四年,右武衛大將軍克務,乞故登州防禦使東牟侯克端子叔博為嗣,請赴期朝參起居,而不為克端服。大宗正司以聞。下禮官議,宜終喪三年。遂詔宗室居父母喪者,毋得乞為繼嗣。
dà guān sì nián, zhào yuē:" kǒng zǐ wèi xìng miè jì jué, tiān xià zhī mín guī xīn. wáng ān shí zǐ pāng wú sì, yǒu zú zi dì, yǐ cháng yòng ān shí sūn ēn lì guān, kě yǐ dì wèi pāng hòu, yǐ chēng zhèn shàn shàn zhī yì." xiān shì, yuán fēng guó zi bó shì mèng kāi, qǐng yǐ zhí sūn zōng yán wèi sūn, jù jìn shì zhōng xún yǐ wú zi, yǐ xiōng zhī sūn wèi sūn qí hòu wáng yàn lín qǐng yǐ dì yàn tōng wèi shū mǔ sòng jì jué sūn, zhào jiē rú suǒ qǐng. chún xī sì nián shí yuè èr shí qī rì, hù bù yán:" zhī shǔ zhōu wú kuò shēn míng: qǐ zì jīn yǎng tóng zōng zhāo mù xiāng dāng zhī zǐ, fū sǐ zhī hòu, bù xǔ qí qī fēi lǐ qiǎn hái. ruò suǒ yǎng zi pò dàng jiā chǎn, bù néng shì yǎng, shí yǒu xiǎn guò, jí tīng suǒ yǎng mǔ sù guān, jìn qīn zūn zhǎng zhèng yàn dé shí, yī tiáo qiǎn hái, réng gōng gòng jì sì."
大觀四年,詔曰:"孔子謂興滅繼絕,天下之民歸心。王安石子雱無嗣,有族子棣,已嘗用安石孫恩例官,可以棣為雱後,以稱朕善善之意。"先是,元豐國子博士孟開,請以侄孫宗顏為孫,據晉侍中荀顗無子,以兄之孫為孫;其後王彥林請以弟彥通為叔母宋繼絕孫,詔皆如所請。淳熙四年十月二十七日,戶部言:"知蜀州吳擴申明:乞自今養同宗昭穆相當之子,夫死之後,不許其妻非理遣還。若所養子破盪家產,不能侍養,實有顯過,即聽所養母訴官,近親尊長證驗得實,依條遣還,仍公共繼嗣。"