lǐ èr shí èr bīn lǐ sì
◎禮二十二(賓禮四)
lù zhōu hòu lù xiān shèng hòu qún chén cháo shǐ yàn jiàn cháo chén shí jié kuì lǐn wài guó jūn zhǎng lái cháo qì dān xià guó shǐ fù jiàn cí yí gāo lì fù jīn guó shǐ fù jiàn cí yí zhū guó cháo gòng
○錄周后 錄先聖后 群臣朝使宴餞 朝臣時節饋廩 外國君長來朝 契丹夏國使副見辭儀高麗附 金國使副見辭儀 諸國朝貢
xī zhōu miè yīn, fēng wēi zǐ wèi yīn hòu, bǐ xiū qí lǐ wù, zuò bīn yú wáng jiā, yǔ guó xián xiū. sòng yǐ chái zhōu zhī hòu wèi èr kè, yòu lù kǒng zǐ zhī hòu, yì xiān wáng chóng dé xiàng xián zhī yì yě, gù jiē wèi bīn lǐ. qí yú zé yǒu zhāo shǐ zhī yàn jiàn suì shí zhī lǐn kuì jí wài guó zhī shǐ pìn yuǎn fāng zhī cháo gòng, zhe qí yà jiàn yàn lài zhī shì, dēng jiàng yī xùn zhī yí, bèi yī dài zhī zhì yān.
昔周滅殷,封微子為殷後,俾修其禮物,作賓於王家,與國咸休。宋以柴周之後為二恪,又錄孔子之後,亦先王崇德象賢之意也,故皆為賓禮。其餘則有朝使之宴餞、歲時之廩饋及外國之使聘、遠方之朝貢,著其迓餞宴賚之式,登降揖遜之儀,備一代之制焉。
tài zǔ jiàn lóng yuán nián zhēng yuè sì rì, zhào yuē:" fēng èr wáng zhī hòu, bèi sān kè zhī bīn, suǒ yǐ shì zi chuán sūn, xìng miè jì jué. xià shāng zhī jū qǐ sòng, zhōu suí zhī qǐ jiè xī, gǔ xiān zhé wáng, shí yòng zī dào. shěn yǔ shui jīng dé, lì shì qián cháo, suī zhōu dé xià shuāi, miǎn cóng yú chán ràng ér yú bīn zài wèi, qǐ wàng yú zhēng cháng? qí fēng zhōu dì wèi zhèng wáng, yǐ fèng tóng sì, zhēng shuò fú sè, yī rú jiù zhì." yòu zhào yuē:" shěn wéi miǎo gōng, dǎi shì zhōu shì. ōu gē yù sòng, suī guī xīn zào zhī bāng miào mào yuán líng, qǐ wàng jiù jūn zhī lǐ? qí zhōu cháo sōng qìng èr líng jí liù miào, yí lìng yǒu sī yǐ shí chà guān cháo bài jì xiǎng, yǒng wèi dìng shì. réng mìng zhōu zōng zhèng qīng guō qǐ xíng lǐ." qián dé liù nián bā yuè, zhào yú zhōu tài zǔ shì zōng líng qǐn cè gè shè miào yǔ sù xiàng, mìng yòu zàn shàn dài fū wáng shuò guǎn gōu xiū gài. kāi bǎo liù nián sān yuè, zhōu zhèng wáng cú, zhào chuò cháo shí rì. dì sù fú fā āi yú biàn diàn. shí yuè sì rì, zàng zhōu gōng dì yú shùn líng, zhào tè chuò sì rì wǔ rì cháo cān.
太祖建隆元年正月四日,詔曰:"封二王之後,備三恪之賓,所以示子傳孫,興滅繼絕。夏、商之居杞、宋,周、隋之啟介、酅,古先哲王,實用茲道。矧予氵京德,歷試前朝,雖周德下衰,勉從於禪讓;而虞賓在位,豈忘於烝嘗?其封周帝為鄭王,以奉同嗣,正朔服色,一如舊制。"又詔曰:"矧惟眇躬,逮事周室。謳歌獄訟,雖歸新造之邦;廟貌園陵,豈忘舊君之禮?其周朝嵩、慶二陵及六廟,宜令有司以時差官朝拜祭饗,永為定式。仍命周宗正卿郭玘行禮。"乾德六年八月,詔於周太祖、世宗陵寢側各設廟宇塑像,命右贊善大夫王碩管勾修蓋。開寶六年三月,周鄭王殂,詔輟朝十日。帝素服發哀於便殿。十月四日,葬周恭帝於順陵,詔特輟四日、五日朝參。
rén zōng tiān shèng liù nián, lù gù guó zhōu fáng yù shǐ chái guì zi sù wèi sān bān fèng zhí. qī nián, lù gù tài zǐ shǎo fù chái shǒu lǐ sūn yǒng wèi sān bān fèng zhí. qí hòu, yòu lù chái shì zhī hòu yuē xī yuē yù yuē ruò zhuō yuē shàng shàn bìng wèi sān bān fèng zhí, yuē yú qìng yuē chéng wèi zhōu zhǎng shǐ zhù jiào, yuē yí kuò děng shí yī rén fù qí shēn, réng gè cì qián yī wàn. yòu lù shì zōng céng sūn kuí róu jí guì céng sūn rì xuān shǒu lǐ céng sūn ruò nè jiē wèi sān bān fèng zhí.
仁宗天聖六年,錄故虢州防禦使柴貴子肅為三班奉職。七年,錄故太子少傅柴守禮孫詠為三班奉職。其後,又錄柴氏之後曰熙、曰愈、曰若拙、曰上善並為三班奉職,曰餘慶、曰誠為州長史、助教,曰貽廓等十一人復其身,仍各賜錢一萬。又錄世宗曾孫揆、柔及貴曾孫日宣、守禮曾孫若訥皆為三班奉職。
jiā yòu sì nián, zhù zuò láng hé gé yán:" xī shùn shòu yáo yǔ shòu shùn zhī tiān xià, ér fēng dān zhū shāng jūn yǐ wèi guó bīn. zhōu hàn yǐ jiàng, yǐ jí yú táng, mò bù chóng fèng xiān dài, yán jí miáo yì. běn cháo shòu zhōu tiān xià, ér jìn dài zhī shèng mò rú táng, zì liáng yǐ xià, jiē bù zú yǐ chóng xí. chén yuàn kǎo qiú táng zhōu zhī yì, yǐ bèi èr wáng zhī hòu, shòu yǐ jué mìng, fēng xiàn lì miào, shì shì chéng xí, yǒng wèi guó bīn." shì xià tài cháng yì, yuē:" gǔ zhě lì èr wáng hòu, bù wéi jì jué, jiān qǔ qí míng dé kě fǎ. wǔ dài cǎo chuàng, zài sì bù yǒng, wén zhāng zhì dù, yī wú kě kǎo. shàng qǔ táng shì, shì shù yǐ yuǎn, yú jīng bù hé. wéi zhōu zé wǒ shòu chán zhī suǒ zì, yì bù kě fèi. yí fǎng qiú zi sūn, rú kǒng zǐ hòu yǎn shèng gōng, shòu yī jīng guān, jué yǐ gōng hào, shǐ zhuān fèng miào xiǎng, suì shí cún wèn, cì zhī sù bó shēng qì jì fú. měi yù shí sì, bìng cóng guān gěi, qí miào yǔ yì jiā yán shì. rú cǐ, zé shàng bù shī jì jué zhī yì, dù zhī yú jīn, yì jiǎn ér yì xíng." cóng zhī. sì yuè, zhào yuē:" xiān wáng tuī shào tiān zhī xù, shàng zūn xián zhī yì, bāo qí hòu sì, bīn yǐ shū lǐ, qǐ fēi shèng rén jī gǔ bào gōng zhī dà diǎn zāi? guó jiā shòu mìng zhī yuán, jì zhōu ér wáng, suī mín líng xīn dài, lì shù yǔn jí, ér yú bīn jiāng xùn, dé měi pī xiǎn. qǐng zhě tuī mìng běn shǐ, bāo jí zhī shù, měi yù nán jiāo, xǔ zòu bái shēn yī míng chōng bān xíng, ēn zé hòu yǐ, ér yì wèi chēng. jiāng shàng cǎi yáo sì zhī jiù, lüè xún zhōu hàn zhī diǎn, xiáng qí shì dí, yōu yǐ gōng jué, yì qí shì jìn zhī lù, shēn yǐ tǔ tián zhī xī, bǐ miào qǐn yǒu fèng, xiǎng sì bù chuò, shù jǐ hū chūn qiū tōng sān tǒng hòu xiān dài zhī zhì yǐ. yí lìng yǒu sī qǔ chái shì pǔ xì, yú zhū fáng zhōng tuī zuì zhǎng yī rén, lìng suì shí qīn fèng zhōu shì sì shì. rú bái shēn, jí yǔ jīng zhǔ bù, rú wèi bān xíng zhě, jí bǐ lèi huàn wén zī, réng fēng chóng yì gōng, yǔ hé nán fǔ zhèng zhōu hé rù chāi qiǎn, gěi gōng tián shí qǐng, zhuān guǎn gōu líng miào. yīng yuán jì xiǎng lǐ liào suǒ xū, jiē cóng guān gěi. rú zhì zhī zhōu zī xù, jí bié yǔ chāi qiǎn, què qǔ yǐ cì jìn qīn, lìng xí jué shòu guān, yǒng wèi dìng shì." bā yuè, tài cháng lǐ yuàn dìng dào nèi diàn chóng bān xiāng zhōu bīng mǎ dōu jiān chái yǒng yú chái shì zhū zú zuì zhǎng, zhào huàn diàn zhōng chéng, fēng chóng yì gōng, qiān shū fèng níng jūn jié dù pàn guān shì, yǐ fèng zhōu sì. yòu yǐ liù miào zài xī jīng, ér suì shí jì xiǎng wú qì fú zhī shù, lìng yǒu sī yǐ sān pǐn fú yī sì pǐn fú èr jí suǒ dāng yòng jì qì gěi zhī.
嘉祐四年,著作郎何鬲言:"昔舜受堯、禹受舜之天下,而封丹朱、商均以為國賓。周、漢以降,以及於唐,莫不崇奉先代,延及苗裔。本朝受周天下,而近代之盛莫如唐,自梁以下,皆不足以崇襲。臣願考求唐、周之裔,以備二王之後,授以爵命,封縣立廟,世世承襲,永為國賓。"事下太常議,曰:"古者立二王后,不惟繼絕,兼取其明德可法。五代草創,載祀不永,文章制度,一無可考。上取唐室,世數已遠,於經不合。惟周則我受禪之所自,義不可廢。宜訪求子孫,如孔子後衍聖公,授一京官,爵以公號,使專奉廟饗,歲時存問,賜之粟帛、牲器、祭服。每遇時祀,並從官給,其廟宇亦加嚴飾。如此,則上不失繼絕之義,度之於今,亦簡而易行。"從之。四月,詔曰:"先王推紹天之序,尚尊賢之義,褒其後嗣,賓以殊禮,豈非聖人稽古報功之大典哉?國家受命之元,繼周而王,雖民靈欣戴,歷數允集,而虞賓將遜,德美丕顯。頃者推命本始,褒及支庶,每遇南郊,許奏白身一名充班行,恩則厚矣,而義未稱。將上采姚、姒之舊,略循周、漢之典,詳其世嫡,優以公爵,異其仕進之路,申以土田之錫,俾廟寢有奉,饗祀不輟,庶幾乎《春秋》通三統、厚先代之制矣。宜令有司取柴氏譜系,於諸房中推最長一人,令歲時親奉周室祀事。如白身,即與京主簿,如為班行者,即比類換文資,仍封崇義公,與河南府、鄭州合入差遣,給公田十頃,專管勾陵廟。應緣祭饗禮料所須,皆從官給。如至知州資序,即別與差遣,卻取以次近親,令襲爵授官,永為定式。"八月,太常禮院定到內殿崇班、相州兵馬都監柴詠於柴氏諸族最長,詔換殿中丞,封崇義公,簽書奉寧軍節度判官事,以奉周祀。又以六廟在西京,而歲時祭饗無器服之數,令有司以三品服一、四品服二及所當用祭器給之。
xī níng sì nián, xī jīng liú sī yù shǐ tái sī mǎ guāng yán:" chóng yì gōng chái yǒng jì sì bù yǐ yí shì. zhōu běn guō xìng, shì zōng hòu zhí, wèi guō shì hòu. jīn cún zhōu hòu, zé yí fēng guō shì zi sūn yǐ fèng zhōu sì." dì yuè zòu, wèn wáng ān shí, ān shí yuē:" sòng shòu tiān xià yú shì zōng, chái shì yě." dì yuē:" wèi rén hòu zhě wèi zhī zǐ." ān shí yuē:" wèi rén hòu yú yì xìng, fēi lǐ yě. suī shòu tiān xià yú guō shì, qǐ kě yǐ tiān xià zhī gù ér yì qí xìng shì suǒ chū?" dì rán zhī. wǔ nián zhēng yuè, chái yǒng zhì shì. yǒng zhǎng zi zǎo wáng, dí sūn yí jiǎn dāng xí. tài cháng lǐ yuàn yán yí jiǎn yǒu guò, hé yǐ cì zǐ xī tóu gòng fèng guān ruò nè chéng xí. zhào yǐ ruò nè wèi wèi wèi sì chéng, xí fēng chóng yì gōng, qiān shū hé nán fǔ pàn guān tīng gōng shì.
熙寧四年,西京留司御史台司馬光言:"崇義公柴詠祭祀不以儀式。周本郭姓,世宗後侄,為郭氏後。今存周后,則宜封郭氏子孫以奉周祀。"帝閱奏,問王安石,安石曰:"宋受天下於世宗,柴氏也。"帝曰:"為人後者為之子。"安石曰:"為人後於異姓,非禮也。雖受天下於郭氏,豈可以天下之故而易其姓氏所出?"帝然之。五年正月,柴詠致仕。詠長子早亡,嫡孫夷簡當襲。太常禮院言夷簡有過,合以次子西頭供奉官若訥承襲。詔以若訥為衛尉寺丞,襲封崇義公,簽書河南府判官廳公事。
zhèng hé bā nián, huī zōng zhào yuē:" xī wǒ yì zǔ shòu chán yú zhōu, jiā yòu zhōng zé chái shì páng zhī yī míng fēng chóng yì gōng. yì zhě wèi bù dāng fēng zhōu. rán chán guó zhě zhōu, ér sān kè zhī fēng bù jí, lǐ gài wèi jǐn. chú chóng yì gōng yī jiù wài, zé chái shì zuì zhǎng jiàn zài zhě yǐ qí zǔ fù wèi zhōu gōng dì hòu, yǐ qí sūn shì shì wèi xuān yì láng, jiān zhōu líng miào, yǔ zhī xiàn qǐng gěi, yǐ shì jì jué zhī rén, wèi guó èr kè, yǒng wèi dìng zhì."
政和八年,徽宗詔曰:"昔我藝祖受禪於周,嘉祐中擇柴氏旁支一名封崇義公。議者謂不當封周。然禪國者周,而三恪之封不及,禮蓋未盡。除崇義公依舊外,擇柴氏最長見在者以其祖父為周恭帝後,以其孫世世為宣義郎,監周陵廟,與知縣請給,以示繼絕之仁,為國二恪,永為定製。"
shào xìng wǔ nián, zhào zhōu shì zōng xuán sūn chái shū xià wèi yòu chéng fèng láng, xí fēng chóng yì gōng, fèng zhōu hòu. èr shí liù nián, shū xià shēng zhī zhōu zī xù, bié yǔ chāi qiǎn. yǐ zi guó qì xí fēng, lìng jū qú zhōu. cháo tíng yǒu dà lǐ, zé rù shì cí rú gù shì. qí chái dà yǒu chái ān zhái yì gè bǔ guān.
紹興五年,詔周世宗玄孫柴叔夏為右承奉郎,襲封崇義公,奉周后。二十六年,叔夏升知州資序,別與差遣。以子國器襲封,令居衢州。朝廷有大禮,則入侍祠如故事。其柴大有、柴安宅亦各補官。
chún yòu jiǔ nián, yòu yǐ shì zōng bā shì sūn chái yàn yǐng tè bǔ chéng wù láng, xí fēng chóng yì gōng.
淳祐九年,又以世宗八世孫柴彥穎特補承務郎,襲封崇義公。
shí yòu qiú suí táng jí zhū shì lǐ shì shí shì liú shì guō shì zhī hòu, jí wú yuè jīng nán hú nán shǔ hàn zhū guó zhī zǐ sūn, jiē mìng yǐ guān, shǐ shǒu qí sì. jù jiàn běn jì shì jiā.
時又求隋、唐及朱氏、李氏、石氏、劉氏、郭氏之後,及吳越、荊南、湖南、蜀漢諸國之子孫,皆命以官,使守其祀。具見《本紀》、《世家》。
lù xiān shèng hòu, rén zōng jǐng yòu èr nián, zhào yǐ kǒng zǐ sì shí liù shì sūn běi hǎi wèi zōng yuàn wèi guó zi jiān zhǔ bù, xí fēng wén xuān gōng. huáng yòu sān nián qī yuè, zhào yuē:" guó cháo yǐ lái, shì yǐ kǒng shì zi sūn zhī xiān yuán xiàn, shǐ fèng chéng miào sì. jìn suì fèi ér bù xíng, fēi suǒ yǐ zūn xiān shèng yě. yí yǐ kǒng shì zi sūn zhī xiān yuán xiàn shì."
錄先聖后,仁宗景祐二年,詔以孔子四十六世孫北海尉宗願為國子監主簿,襲封文宣公。皇祐三年七月,詔曰:"國朝以來,世以孔氏子孫知仙源縣,使奉承廟祀。近歲廢而不行,非所以尊先聖也。宜以孔氏子孫知仙源縣事。"
zhì hé chū, tài cháng bó shì zǔ wú zé yán:" àn qián shǐ, kǒng zǐ hòu xí fēng zhě, zài hàn wèi yuē bāo chéng bāo zūn zōng shèng, zài jìn sòng yuē fèng shèng, hòu wèi yuē chóng shèng, běi qí yuē gōng shèng, hòu zhōu suí bìng fēng zōu guó, táng chū yuē bāo shèng, kāi yuán zhōng, shǐ zhuī shì kǒng zǐ wèi wén xuān wáng. yòu yǐ qí hòu wèi wén xuān gōng, bù kě yǐ zǔ shì ér jiā hòu sì." suì zhào yǒu sī dìng fēng zōng yuàn yǎn shèng gōng, lìng shì xí yān.
至和初,太常博士祖無擇言:"按前史,孔子後襲封者,在漢、魏曰褒成、褒尊、宗聖,在晉、宋曰奉聖,後魏曰崇聖,北齊曰恭聖,後周、隋並封鄒國,唐初曰褒聖,開元中,始追諡孔子為文宣王。又以其後為文宣公,不可以祖諡而加後嗣。"遂詔有司定封宗願衍聖公,令世襲焉。
zhì píng chū, yòng jīng dōng tí diǎn wáng gāng yán, zì jīn wù yǐ kǒng shì zǐ dì zhī xiān yuán xiàn, qí xí fēng rén rú wú qīn shǔ zài xiāng lǐ, lìng cháng rèn jìn biàn guān, bù dé qù jiā miào.
治平初,用京東提點王綱言,自今勿以孔氏子弟知仙源縣,其襲封人如無親屬在鄉里,令常任近便官,不得去家廟。
xī níng zhōng, yǐ sì shí bā dài sūn ruò méng wèi yí zhōu xīn tài xiàn zhǔ bù, xí fēng.
熙寧中,以四十八代孫若蒙為沂州新泰縣主簿,襲封。
yuán yòu chū, cháo yì dài fū kǒng zōng hàn cí sī nóng shǎo qīng, qǐng yī jiā shì lì zhī yǎn zhōu yǐ fèng sì. yòu yán:" kǒng zǐ hòu xí fēng shū jué, běn wèi shì cí, jīn nǎi jiān lǐng tā guān, bù zài gù jùn. qǐng zì jīn xí fēng zhě wú jiān tā zhí, zhōng shēn shǐ zài xiāng lǐ." cháo yì yī suǒ qǐng, mìng guān yǐ sī qí yòng dù, lì xué yǐ xùn qí zi sūn, xí fēng zhě zhuān zhǔ cí shì, zēng cì tián bǎi qǐng, gōng jì sì zhī yú xǔ jūn shàn zú rén. qí chà mù hù bìng rú jiù fǎ. cì shū, zhì jiào shòu yī yuán, jiào yù qí jiā zǐ dì, xiāng lín huò yuàn xué zhě tīng. gǎi yǎn shèng gōng wèi fèng shèng gōng, jí shān dìng jiā jì miǎn fú děng zhì dù bān cì zhī. qí hòu, tōng zhí láng kǒng zōng shòu děng jǔ ruò méng dì ruò xū xí fēng, réng qǐng zì jīn zhòng yì zé chéng xí zhī rén, bù bì zi jì, shù jǐ liú yì zǔ miào, dūn mù zú rén.
元祐初,朝議大夫孔宗翰辭司農少卿,請依家世例知兗州以奉祀。又言:"孔子後襲封疏爵,本為侍祠,今乃兼領他官,不在故郡。請自今襲封者無兼他職,終身使在鄉里。"朝議依所請,命官以司其用度,立學以訓其子孫,襲封者專主祠事,增賜田百頃,供祭祀之餘許均贍族人。其差墓戶並如舊法。賜書,置教授一員,教諭其家子弟,鄉鄰或願學者聽。改衍聖公為奉聖公,及刪定家祭冕服等制度頒賜之。其後,通直郎孔宗壽等舉若蒙弟若虛襲封,仍請自今眾議擇承襲之人,不必子繼,庶幾留意祖廟,惇睦族人。
xuān hé sān nián, zhào xuān yì láng kǒng duān yǒu xí fēng yǎn shèng gōng, wèi tōng zhí láng zhí mì gé, réng xǔ jiù rèn guān shēng, yǐ shì chóng jiǎng. duān yǒu yán: zhào chì wén xuān wáng hòu yǔ qīn shǔ yī rén pàn sī bù wèi, jīn kǒng ruò cǎi dāng chéng jì tuī ēn. zhào bǔ dí gōng láng.
宣和三年,詔宣議郎孔端友襲封衍聖公,為通直郎、直秘閣,仍許就任關升,以示崇獎。端友言:詔敕文宣王后與親屬一人判司簿尉,今孔若采當承繼推恩。詔補迪功郎。
gāo zōng shào xìng èr nián, yǐ sì shí jiǔ dài sūn kǒng jiè xí fēng yǎn shèng gōng. qí hòu, yǐ jìn yǐ wén yuǎn yǐ wàn chūn yǐ zhū, zhōng sòng shì, jiē xí fēng zhǔ sì shì.
高宗紹興二年,以四十九代孫孔玠襲封衍聖公。其後,以搢、以文遠、以萬春、以洙,終宋世,皆襲封主祀事。
qún chén cháo jìn chū shǐ yàn jiàn zhī yí. tài zǔ tài zōng cháo, fān zhèn mù bó, yán wǔ dài jiù zhì, rù jìn jí bèi zhào shǐ huí, kè shěng jī qiān cì jiǔ shí. jié dù shǐ shí rì, liú hòu qī rì, guān chá shǐ wǔ rì. dài hái, jié dù shǐ wǔ rì, liú hòu sān rì, guān chá yī rì, fáng yù shǐ tuán liàn shǐ cì shǐ bìng cì shēng liào. jié dù shǐ yǐ sī gù dào què xià, jí bù jūn dōu yú hòu yǐ shàng chū shǐ huí zhě, yì cì jiǔ shí shú yáng. qún chén chū shǐ huí cháo, jiàn rì, miàn cì jiǔ shí, zhōng shū shū mì xuān huī shǐ shǐ xiāng bìng shū mì shǐ bàn sān sī shǐ xué shì dōng gōng sān shī pú shè yù shǐ dài fū jié dù shǐ bìng xuān huī shǐ bàn. liǎng shěng wǔ pǐn yǐ shàng shì yù shǐ zhōng chéng sān sī fù shǐ dōng gōng sān shǎo shàng shū chéng láng qīng jiān shàng jiāng jūn liú hòu guān chá fáng yù tuán liàn shǐ cì shǐ xuān qìng xuān zhèng zhāo xuān shǐ bìng kè shěng shǐ bàn shǎo qīng jiān dà jiāng jūn zhū sī shǐ yǐ xià rèn fā yùn zhuǎn yùn tí diǎn xíng yù zhī jūn zhōu tōng pàn dōu jiān xún jiǎn huí zhě jí cì, bìng tōng shì shè rén bàn kè shěng yǐn jìn sì fāng guǎn gé mén shǐ bìng běn tīng jiù shí. qún chén hè, cì yī fèng wèi, bìng tè cì chá jiǔ, huò cì shí wài rèn qiǎn rén jìn fèng, yì cì jiǔ shí, huò shēng liào. zì shí yuè yī rì hòu jǐn zhēng yuè, měi wǔ rì qǐ jū, bǎi guān jiē cì chá jiǔ, zhū jūn fēn xiào sān rì yī cì. dōng zhì èr shè zhòng yáng hán shí, shū mì jìn chén jìn jūn dà xiào huò cì yàn qí dì jí fǔ shǔ zhōng, lǜ yǐ wèi cháng.
群臣朝覲出使宴餞之儀。太祖、太宗朝,藩鎮牧伯,沿五代舊制,入覲及被召、使回,客省齎簽賜酒食。節度使十日,留後七日,觀察使五日。代還,節度使五日,留後三日,觀察一日,防禦使、團練使、刺史並賜生料。節度使以私故到闕下,及步軍都虞候以上出使回者,亦賜酒食、熟羊。群臣出使回朝,見日,面賜酒食,中書、樞密、宣徽使、使相併樞密使伴;三司使、學士、東宮三師、僕射、御史大夫、節度使並宣徽使伴。兩省五品以上、侍御史、中丞、三司副使、東宮三少、尚書丞郎、卿監、上將軍、留後、觀察防禦團練使、刺史、宣慶宣政昭宣使並客省使伴;少卿監、大將軍、諸司使以下任發運轉運提點刑獄、知軍州、通判、都監、巡檢回者即賜,並通事舍人伴;客省、引進、四方館、閣門使並本廳就食。群臣賀,賜衣;奉慰,並特賜茶酒,或賜食外任遣人進奉,亦賜酒食,或生料。自十月一日後盡正月,每五日起居,百官皆賜茶酒,諸軍分校三日一賜。冬至、二社、重陽、寒食,樞密近臣、禁軍大校或賜宴其第及府署中,率以為常。
dà zhōng xiáng fú wǔ nián, zhào zì jīn liǎng shěng wǔ pǐn shàng shū shěng sì pǐn zhū sī sān pǐn yǐ shàng guān, tóng liè chū shǐ, bìng xǔ jù qián jiàn yǐn, réng xiū jià yī rì. yú guān yǒu qīn shǔ liáo yǒu chū xíng, rèn yǐ xiū wù rì jiàn sòng. gù shì, shū mì jié dù shǐ shǐ xiāng hái cháo, xián cì yàn yú wài yuàn. jiàn cí rì, zhǎng chūn diàn cì jiǔ wǔ xíng, réng shè shí, dāng zhí hàn lín lóng tú gé xué shì yǐ shàng huáng qīn guān chá shǐ yù zuò. bā nián sì yuè, shì wèi bù jūn fù dōu zhǐ huī shǐ wáng néng zì zhèn dìng lái cháo, yàn yú zhǎng chūn diàn. gé mén yán:" jiù zhì, jié dù shǐ zhǎng bīng, wú cǐ lǐ lì. jì fù zuò, zé diàn qián mǎ jūn dōu xiào dāng shì lì, yú pǐn zhì fēi biàn." suì lìng jiē yù wèi.
大中祥符五年,詔自今兩省五品、尚書省四品、諸司三品以上官,同列出使,並許醵錢餞飲,仍休假一日。余官有親屬僚友出行,任以休務日餞送。故事,樞密、節度使、使相還朝,咸賜宴於外苑。見辭日,長春殿賜酒五行,仍設食,當直翰林龍圖閣學士以上、皇親、觀察使預坐。八年四月,侍衛步軍副都指揮使王能自鎮定來朝,宴於長春殿。閣門言:"舊制,節度使掌兵,無此禮例。既赴坐,則殿前馬軍都校當侍立,於品秩非便。"遂令皆預位。
zhōng xìng, réng jiù zhì. fán zǎi xiàng shū mì zhí zhèng shǐ xiāng jié dù wài guó shǐ jiàn cí jí lái cháo, jiē cì yàn nèi diàn huò dōu tíng yì, huò cì chá jiǔ, bìng rú yí.
中興,仍舊制。凡宰相、樞密、執政、使相、節度、外國使見辭及來朝,皆賜宴內殿或都亭驛,或賜茶酒,並如儀。
shí jié kuì lǐn. dà zhōng xiáng fú wǔ nián shí yī yuè, yǐ zǎi xiàng wáng dàn shēng rì, zhào cì yáng sān shí kǒu jiǔ wǔ shí hú mǐ miàn gè èr shí hú, lìng zhū sī gōng zhàng, jīng fǔ jù yá qián lè, xǔ yàn qí qīn yǒu. dàn suì huì jìn liè jí chéng láng gěi jiàn xiū shǐ shǔ guān. é yòu cì shū mì shǐ fù cān zhī zhèng shì yáng sān shí kǒu, jiǔ sān shí hú mǐ miàn gè sān shí hú. qí hòu, yǐ fèi wù fēi biàn, zòu bà huì, ér cì rú gù. yòu zhì: pú shè yù shǐ dài fū zhōng chéng jié dù liú hòu guān chá nèi kè shěng shǐ quán zhī kāi fēng fǔ, zhèng zhì hán shí, bìng kè shěng jī qiān cì yáng jiǔ mǐ miàn lì chūn cì chūn pán hán shí shén tán táng zhōu duān wǔ zòng zi fú rì mì shā bīng zhòng yáng gāo, bìng yǒu jiǔ sān fú rì, yòu wǔ rì yī cì bīng. sì xiāng jí xiāng dōu zhǐ huī shǐ, zhōng shū shè rén, tǒng jūn, fáng yù tuán liàn shǐ, cì shǐ, kè shěng shǐ, shū mì dōu chéng zhǐ, zhī yín tái sī shěn xíng yuàn, sān sī gōu yuàn, zhū sī shǐ, jìn jūn xiào zhōng zuǒ, hǎi wài zhū fān jìn fèng lǐng cì shǐ yǐ shàng, zhì hán shí, bìng cì jié liào lì chūn, fèng nèi cháo zhě jiē cì fān shèng.
時節饋廩。大中祥符五年十一月,以宰相王旦生日,詔賜羊三十口、酒五十壺、米麵各二十斛,令諸司供帳,京府具衙前樂,許宴其親友。旦遂會近列及丞郎、給諫、修史屬官。俄又賜樞密使副、參知政事羊三十口,酒三十壺、米麵各三十斛。其後,以廢務非便,奏罷會,而賜如故。又制:僕射、御史大夫、中丞、節度、留後、觀察、內客省使、權知開封府,正、至、寒食,並客省齎簽賜羊、酒、米、面;立春賜春盤;寒食神餤、餳粥;端午粽子;伏日蜜沙冰;重陽糕,並有酒;三伏日,又五日一賜冰。四廂及廂都指揮使,中書舍人,統軍,防禦、團練使,刺史,客省使,樞密都承旨,知銀台司、審刑院,三司勾院,諸司使,禁軍校、忠佐,海外諸蕃進奉領刺史以上,至寒食,並賜節料;立春,奉內朝者皆賜幡勝。
yuán yòu èr nián shí yī yuè dōng zhì, zhào cì yù yán yú lǚ gōng zhe sī dì, qiǎn zhōng shǐ cì shàng zūn jiǔ xiāng yào guǒ shí lǚ jīn huā děng, yǐ yù yǐn qì quàn jiǔ, qiǎn jiào fāng lè gōng, gěi nèi tǎng qián cì zhī. jí mù cì zhú, chuán xuān lìng jì zhú, jiē yì ēn yě.
元祐二年十一月冬至,詔賜御筵於呂公著私第,遣中使賜上尊酒、香藥、果實、縷金花等,以御飲器勸酒,遣教坊樂工,給內帑錢賜之。及暮賜燭,傳宣令繼燭,皆異恩也。
shào xìng shí sān nián shí èr yuè èr shí sān rì, gāo zōng cì zǎi chén qín guì zhào yuē:" shěng suǒ zòu cí miǎn shēng rì cì yàn. zhèn wén xián shèng zhī xìng bì wǔ bǎi suì, jūn chén zhī yù gài yì qiān zài. fū yǐ bù shì zhī yīng, zhí nán féng zhī huì, zé qí shǐ shēng zhī rì, kě bù wèi tiān xià qìng hū! shì yàn lè kàn, suǒ yǐ shì qìng yě. fēi qiáo yuè zhī shén wú yǐ shēng shēn fǔ, fēi xuān wáng zhī néng rèn xián wú yǐ zhì zhōng xìng. jīn rì zhī shì, bù yì chén zhǔ jù róng zāi? yí fú yì ēn, wú shǒu chōng jié. suǒ qǐng yí bù yǔn."
紹興十三年十二月二十三日,高宗賜宰臣秦檜詔曰:"省所奏辭免生日賜宴。朕聞賢聖之興必五百歲,君臣之遇蓋亦千載。夫以不世之英,值難逢之會,則其始生之日,可不為天下慶乎!式燕樂衎,所以示慶也。非喬嶽之神無以生申、甫,非宣王之能任賢無以致中興。今日之事,不亦臣主俱榮哉?宜服異恩,毋守沖節。所請宜不允。"
sòng cháo zhī zhì, fán wài guó shǐ zhì, jí qí jūn zhǎng lái cháo, jiē yàn yú nèi diàn, jìn chén jí cì shǐ zhèng láng dōu yú hòu yǐ shàng jiē yù.
宋朝之制,凡外國使至,及其君長來朝,皆宴於內殿,近臣及刺史、正郎、都虞候以上皆預。
tài zǔ jiàn lóng yuán nián bā yuè sān rì, yàn jìn chén yú guǎng zhèng diàn, jiāng nán wú yuè cháo gòng shǐ jiē yù. qián dé sān nián wǔ yuè shí liù rì, yàn jìn chén jí mèng chǎng yú dà míng diàn. kāi bǎo sì nián wǔ yuè qī rì, yàn jìn chén jí liú chǎng yú chóng dé diàn. shí yī yuè wǔ rì, jiāng nán lǐ yù wú yuè qián chù gè qiǎn zǐ dì lái cháo, yàn yú chóng dé diàn. bā nián sān yuè huì, yàn qì dān shǐ yú zhǎng chūn diàn.
太祖建隆元年八月三日,宴近臣於廣政殿,江南、吳越朝貢使皆預。乾德三年五月十六日,宴近臣及孟昶於大明殿。開寶四年五月七日,宴近臣及劉鋹於崇德殿。十一月五日,江南李煜、吳越錢俶各遣子弟來朝,宴於崇德殿。八年三月晦,宴契丹使於長春殿。
tài píng xìng guó èr nián èr yuè shí yī rì, yàn liǎng zhè jìn fèng shǐ qì dān guó xìn shǐ jí lǐ yù liú chǎng jìn jūn dōu zhǐ huī shǐ yǐ shàng yú chóng dé diàn, bù jǔ lè, jiǔ qī xíng ér bà. qì dān qiǎn shǐ hè dēng jí yě. wǔ yuè shí yī rì, zài yàn qì dān shǐ yú chóng dé diàn, jiǔ jiǔ xíng ér bà, yǐ qí gòng zhù shān líng yě. sān nián zhēng yuè shí liù rì, yàn liú chǎng lǐ yù qì dān shǐ zhū guó fān kè yú chóng dé diàn, yǐ qì dān shǐ lái hè zhèng gù yě. sān yuè èr shí wǔ rì, wú yuè qián chù lái cháo, yàn yú zhǎng chūn diàn, qīn wáng zǎi xiàng jié dù shǐ liú chǎng lǐ yù jiē yù. shí yuè shí liù rì, yàn zǎi xiàng qīn wáng yǐ xià jí qì dān shǐ gāo lì shǐ zhū zhōu jìn fèng shǐ yú chóng dé diàn, yǐ qián míng jié bà dà yàn gù yě. shì hòu, yàn wài guó shǐ wèi cháng.
太平興國二年二月十一日,宴兩浙進奉使、契丹國信使及李煜、劉鋹、禁軍都指揮使以上於崇德殿,不舉樂,酒七行而罷。契丹遣使賀登極也。五月十一日,再宴契丹使於崇德殿,酒九行而罷,以其貢助山陵也。三年正月十六日,宴劉鋹、李煜、契丹使、諸國蕃客於崇德殿,以契丹使來賀正故也。三月二十五日,吳越錢俶來朝,宴於長春殿,親王、宰相、節度使、劉鋹、李煜皆預。十月十六日,宴宰相、親王以下及契丹使、高麗使、諸州進奉使於崇德殿,以乾明節罷大宴故也。是後,宴外國使為常。
qí jūn zhǎng lái cháo, xiān qiǎn shǐ yíng láo yú hòu guǎn, shǐ zhě cháo fú chēng zhì yuē" fèng zhì láo mǒu zhǔ", guó zhǔ yíng yú mén wài, yǔ shǐ zhě jù rù shēng jiē, shǐ zhě zhí shù bó, chēng yǒu zhì, guó zhǔ běi miàn zài bài qǐ shǒu shòu bì, yòu zài bài qǐ shǒu, yǐ tǔ wù bīn, shǐ zhě zài bài shòu. guó zhǔ sòng shǐ zhě chū, hóng lú yǐn yì cháo táng, suǒ sī zòu wén, tōng shì shè rén chéng chì xuān láo, zài bài jiù guǎn. yì rì, qiǎn shǐ jiè jiàn rì rú yí. yòu cì rì, fèng jiàn yú qián yuán diàn, shè huáng huī zhàng jí gōng xiàn dà lè. diǎn yí shè guó zhǔ wèi yú xiàn nán dào xī běi xiàng, yòu shè qí guó zhū guān zhī wèi yú qí hòu. suǒ sī yíng yǐn, guó zhǔ fú qí guó fú, zhì míng dé mén wài, tōng shì shè rén yǐn jiù wèi. shì zhōng zòu zhōng yán, huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, chū zì xī fáng, jí yù wèi. diǎn yí zàn bài, guó zhǔ zài bài qǐ shǒu. shì zhōng chéng zhì jiàng láo, jiē zài bài qǐ shǒu, chì shēng zuò, yòu zài bài qǐ shǒu, zhì zuò, fǔ fú bì xí. shì zhōng chéng zhì yuē" wú xià bài", guó zhǔ fù wèi. cì yǐn qí guó zhū guān yǐ cì rù, jiù wèi, zài bài bìng rú shàng yí. shì zhōng yòu chéng zhì láo hái guǎn, tōng shì shè rén yǐn guó zhǔ jiàng, fù wèi, zài bài qǐ shǒu, chū. qí guó zhū guān jiē zài bài, yǐ cì chū. shì zhōng zòu lǐ bì, huáng dì jiàng zuò. qí xī yàn yǔ shòu zhū guó shǐ biǎo jí bì jiē yǒu yí, jù zài kāi bǎo tōng lǐ.
其君長來朝,先遣使迎勞於候館,使者朝服稱制曰"奉制勞某主",國主迎於門外,與使者俱入升階,使者執束帛,稱有制,國主北面再拜稽首受幣,又再拜稽首,以土物儐,使者再拜受。國主送使者出,鴻臚引詣朝堂,所司奏聞,通事舍人承敕宣勞,再拜就館。翌日,遣使戒見日如儀。又次日,奉見於乾元殿,設黃麾仗及宮縣大樂。典儀設國主位於縣南道西北向,又設其國諸官之位於其後。所司迎引,國主服其國服,至明德門外,通事舍人引就位。侍中奏中嚴,皇帝服通天冠、絳紗袍,出自西房,即御位。典儀贊拜,國主再拜稽首。侍中承制降勞,皆再拜稽首,敕升坐,又再拜稽首,至坐,俯伏避席。侍中承制曰"無下拜",國主復位。次引其國諸官以次入,就位,再拜並如上儀。侍中又承制勞還館,通事舍人引國主降,復位,再拜稽首,出。其國諸官皆再拜,以次出。侍中奏禮畢,皇帝降坐。其錫宴與受諸國使表及幣皆有儀,具載《開寶通禮》。
qì dān guó shǐ rù pìn jiàn cí yí. zì jǐng dé chán yuān huì méng zhī hòu, shǐ yǒu qì dān guó xìn shǐ fù yuán zhèng shèng jié cháo jiàn. dà zhōng xiáng fú jiǔ nián, yǒu sī suì dìng yí zhù.
契丹國使入聘見辭儀。自景德澶淵會盟之後,始有契丹國信使副元正、聖節朝見。大中祥符九年,有司遂定儀注。
qián yī rì, xí yí yú yì. jiàn rì, huáng dì yù chóng dé diàn. zǎi chén shū mì shǐ yǐ xià dà bān qǐ jū qì, zhì yuán liáo qǐ jū hòu, guǎn bàn shǐ fù yī bān rù jiù wèi, dōng miàn lì. cì jiē shū xiá gé mén shǐ shēng diàn lì. cì tōng shì rù, bù tōng, hē bài, liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, yòu hē liǎng bài, suí hū wàn suì, hē zhī hòu, fù dōng xī jiē yǐn shǐ fù wèi. shè rén yǐn qì dān shǐ fù zì wài pěng shū xiá rù, dāng diàn qián lì. tiān wǔ guān tái lǐ wù fēn dōng xī xiàng rù, liè yú diàn xià, yǐ dōng wèi shàng. shè rén hē tiān wǔ guān qǐ jū, liǎng bài, suí hū wàn suì, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè zhī hòu. gé mén cóng dōng jiē jiàng, zhì qì dān shǐ wèi běi. shè rén yī shǐ guì jìn shū xiá, gé mén cè shēn jìn hù guì jiē, shè rén shòu zhī. qì dān shǐ lì, gé mén zhí hù pěng shū xiá shēng diàn, dāng yù qián jìn chéng qì, shòu nèi shì dōu zhī, dōu zhī chāi shū yǐ shòu zǎi chén, zǎi chén shū mì jìn chéng qì, suì tái lǐ wù chū. shè rén yǔ guǎn bàn shǐ fù yǐn qì dān shǐ fù zhì dōng jiē xià, gé mén shǐ xià diàn yī yǐn tóng shēng, lì yù qián. zhì guó xìn dà shǐ chuán guó zhǔ wèn shèng tǐ, tōng shì chuán yì, shè rén dāng yù qián jū gōng chuán zòu qì, yī qǐ běi shǐ. huáng dì xuān gé mén huí wèn guó zhǔ, běi shǐ guì zòu, shè rén dāng yù qián jū gōng zòu qì, suì yī běi shǐ qǐ, què yǐn jiàng jiē zhì cí jiàn wèi, miàn xī yī gōng. shè rén dāng diàn tōng běi cháo guó xìn shǐ mǒu guān mǒu zhī hòu jiàn, yīng nuò jué, yǐn dāng diàn, hē bài, dà qǐ jū qí bài wǔ bìng yī běn guó lǐ, chū bān xiè miàn tiān yán, guī wèi, hē bài wǔ dǎo qì, yòu chū bān xiè yán lù yì guǎn yù yán chá yào jí chuán xuān fǔ wèn, fù guī wèi, hē bài wǔ dǎo qì, shè rén xuān yǒu chì cì zhǎi yī yī duì jīn dié xiè zi yī jīn tú yín guān yī xuē yī liǎng yī zhe sān bǎi pǐ yín èr bǎi liǎng ān pèi mǎ yī měi jù yīng nuò, guì shòu, qǐ, bài wǔ dǎo qì, hē zhī hòu, yīng nuò xī chū fán chuán yǔ bìng zòu shèng gōng wàn fú zhì cí, bìng tōng shì chuán yì, shè rén dāng diàn jū gōng zòu wén, hòu tóng. cì tōng běi cháo guó xìn fù shǐ mǒu guān mǒu zhī hòu jiàn, qí bài wǔ xiè cì zhì cí bìng rú shàng yí, xī chū qí chì cì yī yī duì, jīn yāo dài yī, fú tóu xuē hù yī zhuó èr bǎi pǐ, yín qì yī bǎi liǎng, ān pèi mǎ yī. cì tōng shì jí shè rén yǐn shè lì yǐ xià fēn bān rù, bù tōng, biàn yǐn hé bān, zàn hē dà qǐ jū, bài wǔ rú yí. shè rén hē yǒu chì cì yī fú shù dài yī zhe yín qì fēn wù, yīng nuò guì shòu, tái dān chuáng jué, qǐ, wǔ dǎo bài qì, hē gè zhī hòu fēn bān yǐn chū. cì yǐn chà lái tōng shì yǐ xià cóng rén fēn bān rù, bù tōng, biàn yǐn hé bān, hē liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, yòu bài, suí hū wàn suì, hē yǒu chì gè cì yī fú yāo dài yī zhe yín qì fēn wù, yīng nuò guì shòu, qǐ, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu chàng rě fēn bān yǐn chū. cì xíng mén diàn zhí rù, qǐ jū qì, diàn shàng shì lì. wén míng diàn shū mì zhí xué shì sān sī shǐ nèi kè shěng shǐ xià diàn. shè rén hé bān zòu bào gé mén wú shì, chàng rě qì, juǎn bān xī chū. kè shěng gé mén shǐ yǐ xià dōng chū, qí pái lì, gòng fèng guān yǐ xià héng xíng hé bān. xuān huī shǐ diàn shàng hē gòng fèng guān yǐ xià gè zhī hòu fēn bān chū, bìng rú cháng yí. huáng dì jiàng zuò hái nèi.
前一日,習儀於驛。見日,皇帝御崇德殿。宰臣、樞密使以下大班起居訖,至員僚起居後,館伴使副一班入就位,東面立。次接書匣閣門使升殿立。次通事入,不通,喝拜,兩拜,奏聖躬萬福,又喝兩拜,隨呼萬歲,喝祗候,赴東西接引使副位。舍人引契丹使副自外捧書匣入,當殿前立。天武官抬禮物分東西向入,列於殿下,以東為上。舍人喝天武官起居,兩拜,隨呼萬歲,奏聖躬萬福,喝各祗候。閣門從東階降,至契丹使位北。舍人揖使跪進書匣,閣門側身搢笏、跪接,舍人受之。契丹使立,閣門執笏捧書匣升殿,當御前進呈訖,授內侍都知,都知拆書以授宰臣,宰臣、樞密進呈訖,遂抬禮物出。舍人與館伴使副引契丹使副至東階下,閣門使下殿揖引同升,立御前。至國信大使傳國主問聖體,通事傳譯,舍人當御前鞠躬傳奏訖,揖起北使。皇帝宣閣門回問國主,北使跪奏,舍人當御前鞠躬奏訖,遂揖北使起,卻引降階至辭見位,面西揖躬。舍人當殿通北朝國信使某官某祗候見,應喏絕,引當殿,喝拜,大起居(其拜舞並依本國禮),出班謝面天顏,歸位,喝拜舞蹈訖,又出班謝沿路驛館御筵茶藥及傳宣撫問,復歸位,喝拜舞蹈訖,舍人宣有敕賜窄衣一對、金蹀躞子一、金塗銀冠一、靴一兩、衣著三百匹、銀二百兩、鞍轡馬一(每句應喏),跪受,起,拜舞蹈訖,喝祗候,應喏西出(凡傳語並奏聖躬萬福、致辭,並通事傳譯,舍人當殿鞠躬奏聞,後同)。次通北朝國信副使某官某祗候見,其拜舞、謝賜、致詞並如上儀,西出(其敕賜衣一對,金腰帶一,幞頭、靴、笏、衣着二百匹,銀器一百兩,鞍轡馬一)。次通事及舍人引舍利已下分班入,不通,便引合班,贊喝大起居,拜舞如儀。舍人喝有敕賜衣服、束帶、衣著、銀器分物,應喏跪受,抬擔床絕,起,舞蹈拜訖,喝各祗候分班引出。次引差來通事以下從人分班入,不通,便引合班,喝兩拜,奏聖躬萬福,又拜,隨呼萬歲,喝有敕各賜衣服、腰帶、衣著、銀器分物,應喏跪受,起,喝兩拜,隨拜萬歲,喝各祗候唱喏分班引出。次行門、殿直入,起居訖,殿上侍立。文明殿樞密直學士、三司使、內客省使下殿。舍人合班奏報閣門無事,唱喏訖,卷班西出。客省、閣門使以下東出,其排立,供奉官已下橫行合班。宣徽使殿上喝供奉官已下各祗候分班出,並如常儀。皇帝降坐還內。
yàn rì, qì dān shǐ fù yǐ xià fú suǒ cì, chéng shòu yǐn fù zhǎng chūn diàn mén wài, bìng shì yàn chén liáo zǎi zhí qīn wáng shū mì shǐ yǐ xià zhī hòu. qí zhǎng chūn diàn zhū sī pái dāng yǒu bèi, gé mén shǐ fù rù nèi dōu zhī zòu bān qí, huáng dì zuò, míng biān, zǎi chén qīn wáng yǐ xià bìng zǎi zhí fēn bān, shè rén yǐn rù. qí qì dān shǐ fù zhuì qīn wáng bān rù. shè rén tōng mǒu jiǎ yǐ xià, chàng rě, bān shǒu zòu shèng gōng wàn fú, hē gè jiù zuò liǎng bài, suí hū wàn suì, hē jiù zuò, fēn bān yǐn shàng diàn. huò huáng dì fǔ wèn qì dān shǐ fù, shè rén biàn yǐn xià diàn, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè jiù zuò. cì shè rén tōng shì fēn yǐn shè lì yǐ xià dōng xī fēn bān, hē liǎng bài, hē jiù zuò, fēn yǐn fù liǎng láng xià. cì shè rén yǐn chà lái tōng shì cóng rén dōng xī fēn bān rù, hé bān, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē jiù zuò, fēn yǐn fù liǎng láng. cì hē jiào fāng yǐ xià liǎng bài, bān shǒu zòu shèng gōng wàn fú, yòu hē bài, liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu. cì yǐn kàn zhǎn èr rén shāo jìn qián, hē bài, liǎng bài, suí bài wàn suì, hē shàng diàn zhī hòu, fēn dōng xī shàng diàn lì. yǒu sī jìn chá chuáng, nèi shì lèi jiǔ, qì, gé mén shǐ diàn shàng yù qián jū gōng zòu mǒu jiǎ yǐ xià jìn jiǔ, yú rú cháng yí. yàn qǐ, zǎi chén yǐ xià jiàng jiē, shè rén hē liǎng bài, jìn hù, wǔ dǎo, hē gè zhī hòu, fēn bān chū. cì shè lì hé bān, hē liǎng bài, wǔ dǎo, sān bài, bài xiè qì, hē gè zhī hòu fēn yǐn chū. cì tōng shì cóng rén hé bān, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu, fēn bān yǐn chū. cì hē jiào fāng shǐ yǐ xià liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu. rú chuán xuān cì chá jiǔ, yòu hē xiè chá jiǔ bài, liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu, chū. gé mén shǐ diàn shàng jìn qián cè zòu wú shì, huáng dì jiàng zuò, míng biān hái nèi.
宴日,契丹使副以下服所賜,承受引赴長春殿門外,並侍宴臣僚宰執、親王、樞密使以下祗候。俟長春殿諸司排當有備,閣門使附入內都知奏班齊,皇帝坐,鳴鞭,宰臣、親王以下並宰執分班,舍人引入。其契丹使副綴親王班入。舍人通某甲以下,唱喏,班首奏聖躬萬福,喝各就坐、兩拜,隨呼萬歲,喝就坐,分班引上殿。或皇帝撫問契丹使副,舍人便引下殿,喝兩拜,隨拜萬歲,喝各就坐。次舍人、通事分引舍利以下東西分班,喝兩拜,喝就坐,分引赴兩廊下。次舍人引差來通事、從人東西分班入,合班,喝兩拜,隨拜萬歲,喝就坐,分引赴兩廊。次喝教坊已下兩拜,班首奏聖躬萬福,又喝拜,兩拜,隨拜萬歲,喝各祗候。次引看盞二人稍近前,喝拜,兩拜,隨拜萬歲,喝上殿祗候,分東西上殿立。有司進茶床,內侍酹酒,訖,閣門使殿上御前鞠躬奏某甲已下進酒,余如常儀。宴起,宰臣已下降階,舍人喝兩拜,搢笏,舞蹈,喝各祗候,分班出。次舍利合班,喝兩拜,舞蹈,三拜,拜謝訖,喝各祗候分引出。次通事、從人合班,喝兩拜,隨拜萬歲,喝各祗候,分班引出。次喝教坊使已下兩拜,隨拜萬歲,喝各祗候。如傳宣賜茶酒,又喝謝茶酒拜,兩拜,隨拜萬歲,喝各祗候,出。閣門使殿上近前側奏無事,皇帝降坐,鳴鞭還內。
cí rì, huáng dì zuò, nèi diàn qǐ jū bān yù jué, zhū sī pái dāng yǒu bèi, cuī hé shì yàn chén liáo dōng xī xiāng xiàng, bān lì chóng dé diàn tíng. qí zòu bān qí, shè rén hē bài, dōng xī bān diàn shì liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè zhī hòu. cì shè rén tōng guǎn bàn shǐ fù mǒu jiǎ yǐ xià cháng qǐ jū, cì tōng qì dān shǐ mǒu jiǎ cháng qǐ jū, cì tōng fù shǐ mǒu jiǎ cháng qǐ jū, jù yǐn fù xī miàn lì. cì tōng zǎi chén yǐ xià héng xíng, tōng mǒu jiǎ yǐ xià, yīng nuò, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè jiù zuò, yīng nuò, liǎng bài hū wàn suì, fēn shēng diàn dōng xī xiàng lì. cì tōng shì shè rén yǐn qì dān shè lì yǐ xià, cì chà lái tōng shì cóng rén jù fēn bān rù, dāng diàn liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè jiù zuò, liǎng bài, hū wàn suì, fēn yǐn fù liǎng láng lì. cì tōng jiào fāng shǐ kàn zhǎn. jí jìn chá chuáng lèi jiǔ bìng gé mén zòu jìn jiǔ, bìng rú zhǎng chūn yàn rì zhī yí. jiǔ wǔ xún, qǐ. zǎi chén yǐ xià jiàng jiē bān lì, liǎng bài jìn hù wǔ dǎo, sān bài, hē gè zhī hòu. zǎi chén yǐ xià bìng sān sī shǐ wén míng diàn xué shì shū mì zhí xué shì shēng diàn shì lì, qí yú chén liáo bìng qì dān shǐ bìng chū. cì yǐn shè lì jí chà lái cóng rén, jù liǎng bài wàn suì qì, fēn bān yǐn chū. rú chuán xuān cì chá jiǔ, gèng hē xiè bài rú qián yí. yǐ shàng bān jué, shè rén zài yǐn qì dān shǐ rù, xī miàn yī gōng. shè rén dāng diàn tōng běi cháo guó xìn shǐ mǒu zhī hòu cí, tōng qì, yǐn dāng diàn liǎng bài, chū bān zhì cí, guī wèi, yòu liǎng bài qì, xuān yǒu chì cì, guì shòu bài wǔ qì, hē hǎo qù, suì yǐn chū. cì yǐn fù shǐ zhì cí shòu cì bài wǔ rú qián yí, yì chū. cì yǐn shè lì yǐ xià, cì yǐn chà lái tōng shì cóng rén, jù fēn bān rù, shè rén hē yǒu chì cì yī fú yī zhe yín qì fēn wù, gè yīng nuò guì shòu, hòu tái dān chuáng jué, jiù bài, qǐ, yòu liǎng bài wàn suì, hē hǎo qù, fēn bān yǐn chū. qí shǐ fù gè fú suǒ cì, zài yǐn rù, dāng diàn liǎng bài wàn suì qì, hē zhī hòu, yǐn shēng diàn, dāng yù qián lì. huáng dì xuān gé mén shǐ shòu zhǐ chuán yǔ guó zhǔ, shè rén yī guó xìn shǐ guì, gé mén shǐ chuán zhǐ tōng yì qì, yī guó xìn shǐ qǐ lì, gé mén shǐ yù qián jìn hù, yú nèi shì dōu zhī chù fèng shòu shū xiá, shè rén yī guó xìn shǐ guì, gé mén shǐ guì fēn fù qì, yī qǐ xià diàn, xī chū.
辭日,皇帝坐,內殿起居班欲絕,諸司排當有備,催合侍宴臣僚東西相向,班立崇德殿庭。俟奏班齊,舍人喝拜,東西班殿侍兩拜,奏聖躬萬福,喝各祗候。次舍人通館伴使副某甲以下常起居,次通契丹使某甲常起居,次通副使某甲常起居,俱引赴西面立。次通宰臣以下橫行,通某甲以下,應喏,奏聖躬萬福,喝各就坐,應喏,兩拜呼萬歲,分升殿東西向立。次通事、舍人引契丹舍利以下,次差來通事、從人俱分班入,當殿兩拜,奏聖躬萬福,喝各就坐,兩拜,呼萬歲,分引赴兩廊立。次通教坊使、看盞。及進茶床、酹酒並閣門奏進酒,並如長春宴日之儀。酒五巡,起。宰臣以下降階班立,兩拜、搢笏、舞蹈,三拜,喝各祗候。宰臣以下並三司使、文明殿學士、樞密直學士升殿侍立,其餘臣僚並契丹使並出。次引舍利及差來從人,俱兩拜萬歲訖,分班引出。如傳宣賜茶酒,更喝謝拜如前儀。已上班絕,舍人再引契丹使入,西面揖躬。舍人當殿通北朝國信使某祗候辭,通訖,引當殿兩拜,出班致辭,歸位,又兩拜訖,宣有敕賜,跪受拜舞訖,喝好去,遂引出。次引副使致詞、受賜、拜舞如前儀,亦出。次引舍利已下,次引差來通事、從人,俱分班入,舍人喝有敕賜衣服、衣著、銀器分物,各應喏跪受,候抬擔床絕,就拜,起,又兩拜萬歲,喝好去,分班引出。其使副各服所賜,再引入,當殿兩拜萬歲訖,喝祗候,引升殿,當御前立。皇帝宣閣門使授旨傳語國主,舍人揖國信使跪,閣門使傳旨通譯訖,揖國信使起立,閣門使御前搢笏,於內侍都知處奉授書匣,舍人揖國信使跪,閣門使跪分付訖,揖起下殿,西出。
zhèng hé xiáng dìng wǔ lǐ, yǒu zǐ chén diàn dà liáo shǐ cháo jiàn yí zǐ chén diàn zhēng dàn yàn dà liáo shǐ yí zǐ chén diàn dà liáo shǐ cháo cí yí chóng zhèng diàn jià rì dà liáo shǐ cháo jiàn yí chóng zhèng diàn jià rì dà liáo shǐ cháo cí yí. qí zǐ chén diàn fù yàn, liáo shǐ fù wèi yù zuò xī, zhū wèi shàng jiāng jūn zhī nán. xià shǐ fù zài dōng duǒ diàn, bìng xī xiàng běi shàng. gāo lì jiāo zhǐ shǐ fù zài xī duǒ diàn, bìng dōng xiàng běi shàng, liáo shǐ shè lì cóng rén gè zài qí nán. xià shǐ cóng rén zài dōng láng shè lì zhī nán, zhū fān shǐ fù shǒu lǐng gāo lì jiāo zhǐ cóng rén xī dòng yá nèi zhǐ huī shǐ zài xī láng shè lì zhī nán. yòu zhì gè jiù wèi, yǒu fèn yǐn liǎng láng bān shǒu yì yù zuò jìn jiǔ, lè zuò, zàn gè cì jiǔ, qún guān jù zài bài jiù zuò. jiǔ wǔ xíng, jiē zuò lè cì huá, huáng dì zài zuò, fù yàn guān xíng xiè huá zhī lǐ.
政和詳定五禮,有《紫宸殿大遼使朝見儀》、《紫宸殿正旦宴大遼使儀》、《紫宸殿大遼使朝辭儀》、《崇政殿假日大遼使朝見儀》、《崇政殿假日大遼使朝辭儀》。其紫宸殿赴宴,遼使副位御坐西,諸衛上將軍之南。夏使副在東朵殿,並西向北上。高麗、交阯使副在西朵殿,並東向北上,遼使舍利、從人各在其南。夏使從人在東廊舍利之南,諸蕃使副首領、高麗交阯從人、溪峒衙內指揮使在西廊舍利之南。又至各就位,有分引兩廊班首詣御坐進酒,樂作,贊各賜酒,群官俱再拜就坐。酒五行,皆作樂賜華,皇帝再坐,赴宴官行謝華之禮。
xià guó jìn fèng shǐ jiàn cí yí. xià guó suì yǐ zhēng dàn shèng jié rù gòng. yuán fēng bā nián, shǐ lái. zhào xià guó jiàn cí yí zhì yī jiā yòu bā nián, jiàn yú huáng yí diàn mén wài, cháo cí yì chuí gǒng diàn.
夏國進奉使見辭儀。夏國歲以正旦、聖節入貢。元豐八年,使來。詔夏國見辭儀制依嘉祐八年,見於皇儀殿門外,朝辭詣垂拱殿。
zhèng hé xīn yí: xià shǐ jiàn rì, qí jiàn bān jué xiè bān qián, shǐ fèng fèng biǎo, yǐn rù diàn tíng, fù shǐ suí rù, xī xiàng lì, shè rén yī gōng. shè rén dāng diàn gōng zòu xià guó jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu jiàn, yǐn dāng diàn qián guì jìn biǎo hán, shè rén shòu zhī, fù rù nèi shì shěng guān jìn chéng. shǐ zhě qǐ, guī wèi, sì bài qǐ jū. shè rén xuān yǒu chì cì mǒu wù, jiān cì jiǔ zhuàn. guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū. cì cóng rén rù, bù zòu, jí yǐn dāng diàn sì bài qǐ jū. shè rén xuān cì fēn wù, jiān cì jiǔ shí. guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū. cí rì, yǐn shǐ fù rù diàn tíng, xī xiàng lì, shè rén yī gōng. shè rén dāng diàn gōng zòu xià guó jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu cí, yǐn dāng diàn sì bài. xuān cì mǒu wù jiǔ zhuàn, zài bài rú jiàn yí. fán fān shǐ jiàn cí, tóng rì zhě, xiān xià guó, cì gāo lì, cì jiāo zhǐ, cì hǎi wài fān kè, cì zhū mán.
政和新儀:夏使見日,俟見班絕、謝班前,使奉奉表,引入殿庭,副使隨入,西向立,舍人揖躬。舍人當殿躬奏夏國進奉使姓名以下祗候見,引當殿前跪進表函,舍人受之,副入內侍省官進呈。使者起,歸位,四拜起居。舍人宣有敕賜某物,兼賜酒饌。跪受,箱過,俯伏興,再拜。舍人曰各祗候,揖西出。次從人入,不奏,即引當殿四拜起居。舍人宣賜分物,兼賜酒食。跪受,箱過,俯伏興,再拜。舍人曰各祗候,揖西出。辭日,引使副入殿庭,西向立,舍人揖躬。舍人當殿躬奏夏國進奉使姓名以下祗候辭,引當殿四拜。宣賜某物酒饌,再拜如見儀。凡蕃使見辭,同日者,先夏國,次高麗,次交阯,次海外蕃客,次諸蠻。
gāo lì jìn fèng shǐ jiàn cí yí. jiàn rì, shǐ pěng biǎo hán, yǐn rù diàn tíng, fù shǐ suí rù, xī xiàng lì, shè rén jū gōng, dāng diàn qián tōng gāo lì guó jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu jiàn, yǐn dāng diàn, shǐ shāo qián guì jìn biǎo hán, fǔ fú xìng qì, guī wèi dà qǐ jū. bān shǒu chū bān gōng xiè qǐ jū, guī wèi, zài bài, yòu chū bān xiè miàn tiān yán yán lù guǎn quàn dū chéng mén wài chá jiǔ, guī wèi, zài bài, jìn hù, wǔ dǎo, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén xuān yǒu chì cì mǒu wù jiān cì jiǔ shí, jìn hù, guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū. cì yā wù yǐ xià rù, bù tōng, jí yǐn dāng diàn sì bài qǐ jū. xuān yǒu chì cì mǒu wù jiān cì jiǔ shí, guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài qǐ jū. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū.
高麗進奉使見辭儀。見日,使捧表函,引入殿庭,副使隨入,西向立,舍人鞠躬,當殿前通高麗國進奉使姓名以下祗候見,引當殿,使稍前跪進表函,俯伏興訖,歸位大起居。班首出班躬謝起居,歸位,再拜,又出班謝面天顏、沿路館券、都城門外茶酒,歸位,再拜,搢笏,舞蹈,俯伏興,再拜。舍人宣有敕賜某物兼賜酒食,搢笏,跪受,箱過,俯伏興,再拜。舍人曰各祗候,揖西出。次押物以下入,不通,即引當殿四拜起居。宣有敕賜某物兼賜酒食,跪受,箱過,俯伏興,再拜起居。舍人曰各祗候,揖西出。
cí rì, yǐn shǐ fù rù diàn tíng, xī xiàng lì, shè rén yī gōng. shè rén dāng diàn gōng tōng gāo lì jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu cí, yǐn dāng diàn sì bài qǐ jū. bān shǒu chū bān zhì cí, guī wèi, zài bài. shè rén xuān yǒu chì cì mǒu wù jiān cì jiǔ shí, jìn hù, guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē hǎo qù, yī xī chū. cì cóng rén rù cí, rú jiàn.
辭日,引使副入殿庭,西向立,舍人揖躬。舍人當殿躬通高麗進奉使姓名以下祗候辭,引當殿四拜起居。班首出、班致詞,歸位,再拜。舍人宣有敕賜某物兼賜酒食,搢笏,跪受,箱過,俯伏興,再拜。舍人曰好去,揖西出。次從人入辭,如見。
zhèng hé yuán nián, zhào gāo lì zài xī běi èr guó zhī jiān, zì jīn kě yī xī níng shí nián zhǐ huī lì shū mì yuàn. míng nián rù gòng, zhào fù yòng xī níng lì, yǐ wén chén chōng jiē bàn shǐ fù, réng wǎng hái xǔ shàng diàn. qī nián, cì yǐ biān dòu gè shí èr, fǔ guǐ gè sì, dēng yī, xíng èr, dǐng èr, léi xǐ yī, zūn èr. míng yuē:" wéi ěr lìng dé xiào gōng, shì chēng dōng fān, yǒu lái xiǎn xiāng, yǔ yī rén jiā zhī. yòng xī ěr bǎo zūn, yǐ níng ěr zǔ kǎo. zi zi sūn sūn, qí yǒng bǎo zhī!" shào xìng èr nián, gāo lì qiǎn shǐ fù lái gòng, bìng cì jiǔ shí yú tóng wén guǎn.
政和元年,詔高麗在西北二國之間,自今可依熙寧十年指揮隸樞密院。明年入貢,詔復用熙寧例,以文臣充接伴使副,仍往還許上殿。七年,賜以籩豆各十二,簠簋各四,登一,鉶二,鼎二,罍洗一,尊二。銘曰:"惟爾令德孝恭,世稱東蕃,有來顯相,予一人嘉之。用錫爾寶尊,以寧爾祖考。子子孫孫,其永保之!"紹興二年,高麗遣使副來貢,並賜酒食於同文館。
jīn guó pìn shǐ jiàn cí yí. xuān hé yuán nián, jīn shǐ lǐ shàn qìng děng lái, qiǎn zhí mì gé zhào yǒu kāi xié shàn qìng děng bào pìn. yǐ ér jīn shǐ fù zhì, yòng xīn luó shǐ rén lǐ, yǐn jiàn xuān zhèng diàn, huī zōng lín xuān shòu shǐ zhě shū. zì hòu lǚ qiǎn shǐ lái, dì dài zhī shén hòu, shí yǐn shàng diàn zòu shì, cì yǔ bù zī, lǐ yù bìng yòng qì dān gù shì.
金國聘使見辭儀。宣和元年,金使李善慶等來,遣直秘閣趙有開偕善慶等報聘。已而金使復至,用新羅使人禮,引見宣政殿,徽宗臨軒受使者書。自後屢遣使來,帝待之甚厚,時引上殿奏事,賜予不貲,禮遇並用契丹故事。
shào xìng sān nián shí èr yuè, zǎi chén jìn chéng jīn shǐ lǐ yǒng shòu děng zhēng dàn rù jiàn. gù shì, bǎi guān jù rù. shàng yuē:" quán shèng zhī shí, shén jīng huì tóng, cháo tíng zhī zūn, bǎi guān zhī fù, suǒ yǐ kuā shì. jīn zàn zhù yú cǐ. shì cóng jiǎn biàn. jiù rì lǐ shù, qǐ kě jǐn xíng? wú yōng jù rù." shǐ rén jiàn cí, bìng cì shí yú diàn mén wài. bā nián, jīn guó qiǎn shǐ fù lái, jiù yì yì hé. zhào wáng lún jiù yì cì yàn. shí yī nián shí yī yuè, jīn guó qiǎn shěn yì shǐ lái. rù jiàn, shí diàn bì zhī yí yì yóu wèi jué. yì zhě wèi" bīng wèi dān ruò, zé fēi suǒ yǐ lóng guó tǐ yù shè zhàng wèi, kǒng hài lǔ qíng." nǎi shè huáng huī zhàng qiān wǔ bǎi rén yú diàn láng, bì yǐ yì mù, bān dìng chè wéi. shí èr nián, hù cóng huī zōng zǐ gōng huáng tài hòu shǐ fù lái. shí sān nián shí yī yuè, yǒu sī yán:" hè zhēng dàn shǐ chū zhì, yú xū yí jūn cì yàn. wèi shěn huí chéng hé yǔ bù hé yán dài?" zhào nèi shì shěng chāi shǐ chén èr yuán yán lù cì yù yán, yī yuán yú píng jiāng fǔ, yī yuán yú zhèn jiāng fǔ, yī yuán yú xū yí jūn. xún zhào: jīn guó hè zhēng dàn rén shǐ dào què fù yàn děng zuò cì, lìng yǔ zǎi chén xiāng duì shāo nán. shǐ fù shàng xià mǎ yú zhí zhèng guān shàng xià mǎ chù. sān jié rén cóng bìng yú gōng mén wài shàng xià mǎ. lì bān zé yú xī bān, yǔ zǎi chén xiāng duì lì. réng quán yí xī bān shǐ xiāng zài dōng bì zǎi chén zhī dōng. shí sì nián zhēng yuè yī rì, yàn jīn guó rén shǐ yú zǐ chén diàn. wén chén quán shì láng yǐ shàng wǔ chén cì shǐ yǐ shàng fù zuò. zì hòu zhēng dàn cì yàn fǎng cǐ. wǔ yuè, jīn guó shǐ qiǎn hè tiān shēn jié shǐ lái. yǒu sī yán hé zhào jiù lì: běi shǐ hè shēng chén shèng jié shǐ fù suí zǎi chén zǐ chén diàn shàng shòu, jìn shòu jiǔ bì, huáng dì zǎi chén yǐ xià tóng shǐ fù jiǔ sān xíng, jiào fāng zuò lè, sān jié rén cóng bù fù. jì ér sān jié rén cóng yǒu qǐng, qǐ suí bān shàng shòu, zhào xǔ zhī, réng cì jiǔ shí. yù hè zhèng, rén shǐ cháo cí zài shàng xīn cí guān zhì zhāi zhī nèi, réng yòng lè. èr shí jiǔ nián, yǐ huáng tài hòu bēng, qí hè zhèng shǐ fù zhǐ jiù yì cì yàn. jiàn cí rì, cì chá jiǔ, bìng bù jǔ lè.
紹興三年十二月,宰臣進呈金使李永壽等正旦入見。故事,百官俱入。上曰:"全盛之時,神京會同,朝廷之尊,百官之富,所以誇示。今暫駐於此。事從簡便。舊日禮數,豈可盡行?無庸俱入。"使人見辭,並賜食於殿門外。八年,金國遣使副來,就驛議和。詔王倫就驛賜宴。十一年十一月,金國遣審議使來。入見,時殿陛之儀議猶未決。議者謂"兵衛單弱,則非所以隆國體;欲設仗衛,恐駭虜情。"乃設黃麾仗千五百人於殿廊,蔽以帟幕,班定徹帷。十二年,扈從徽宗梓宮、皇太后使副來。十三年十一月,有司言:"賀正旦使初至,於盱眙軍賜宴。未審回程合與不合筵待?"詔內侍省差使臣二員沿路賜御筵,一員於平江府,一員於鎮江府,一員於盱眙軍。尋詔:金國賀正旦人使到闕赴宴等坐次,令與宰臣相對稍南。使副上下馬於執政官上下馬處。三節人從並於宮門外上下馬。立班則於西班,與宰臣相對立。仍權移西班使相在東壁宰臣之東。十四年正月一日,宴金國人使於紫宸殿。文臣權侍郎已上、武臣刺史已上赴坐。自後正旦賜宴仿此。五月,金國始遣賀天申節使來。有司言合照舊例:北使賀生辰聖節使副隨宰臣紫宸殿上壽,進壽酒畢,皇帝、宰臣以下同使副酒三行,教坊作樂,三節人從不赴。既而三節人從有請,乞隨班上壽,詔許之,仍賜酒食。遇賀正,人使朝辭在上辛祠官致齋之內,仍用樂。二十九年,以皇太后崩,其賀正使副止就驛賜宴。見辭日,賜茶酒,並不舉樂。
dà shuài běi shǐ zhì què, xiān qiǎn bàn shǐ cì yù yán yú bān jīng guǎn zài chì àn, qù fǔ wǔ shí lǐ, jiǔ qī xíng. yì rì dēng zhōu, zhì běi guō shuì tíng, chá jiǔ bì, shàng mǎ rù yú háng mén, zhì dōu tíng yì, cì rù bèi jīn shā luó děng. míng rì, lín ān fǔ shū sòng jiǔ shí, gé mén guān rù wèi, jù cháo jiàn yí, tóu cháo jiàn bǎng zi. yòu míng rì, rù jiàn. bàn shǐ zhì nán gōng mén wài xià mǎ, běi shǐ zhì gé mén nèi xià mǎ. huáng dì yù zǐ chén diàn, liù cān guān qǐ jū. běi shǐ jiàn bì, tuì fù kè shěng chá jiǔ, suì yàn chuí gǒng diàn, jiǔ wǔ xíng, wéi cóng guān yǐ shàng yù zuò. shì rì, cì chá qì míng guǒ. yòu míng rì, cì shēng xì. jiàn zhī èr rì, yǔ bàn shǐ xié wǎng tiān zhú shāo xiāng, shàng cì chén xiāng rǔ táng zhāi yán jiǔ guǒ. cì zhì lěng quán tíng hū yuán dòng ér guī. yì rì, cì nèi zhōng jiǔ guǒ fēng yào huā táng, fù shǒu suì yè yán, jiǔ wǔ xíng, yòng kuǐ lěi. zhēng yuè shuò dàn, cháo hè lǐ bì, shàng qiǎn dà chén jiù yì cì yù yán. zhōng shǐ chuán zhǐ xuān quàn, jiǔ jiǔ xíng. sān rì, kè shěng qiān cì jiǔ shí, nèi zhōng cì jiǔ guǒ. suì fù zhè jiāng tíng guān cháo, jiǔ qī xíng. sì rì, fù yù jīn yuán yàn shè, mìng zhū xiào shàn shè zhě jiǎ guǎn jūn guān chá shǐ bàn zhī, shàng cì gōng shǐ. jiǔ xíng lè zuò, bàn shè guān yǔ dà shǐ bìng shè gōng, guǎn bàn fù shǐ bìng shè nǔ. jiǔ jiǔ xíng, tuì. wǔ rì, dà yàn jí yīng diàn, shàng shū láng jiān chá yù shǐ yǐ shàng jiē yù, xué shì zhuàn zhì yǔ. liù rì, cháo cí tuì, cì xí yī jīn dài dà yín qì. lín ān fǔ shū sòng jìn yí. fù qiǎn zhí zhèng guān jiù yì cì yàn. wǎn fù jiě huàn yè yán, bàn shǐ yǔ běi shǐ jiē qīn quàn chóu, qiě yǐ yī wù wèi yòu. cì rì, jiā cì lóng fèng chá jīn dù hé. chéng mǎ chū běi què mén dēng zhōu, sù chì àn. yòu cì rì, fù qiǎn jìn chén yā cì yù yán.
大率北使至闕,先遣伴使賜御筵於班荊館(在赤岸,去府五十里),酒七行。翌日登舟,至北郭稅亭,茶酒畢,上馬入餘杭門,至都亭驛,賜褥被、釒沙鑼等。明日,臨安府書送酒食,閣門官入位,具朝見儀,投朝見榜子。又明日,入見。伴使至南宮門外下馬,北使至隔門內下馬。皇帝御紫宸殿,六參官起居。北使見畢,退赴客省茶酒,遂宴垂拱殿,酒五行,惟從官已上預坐。是日,賜茶器名果。又明日,賜生餼。見之二日,與伴使偕往天竺燒香,上賜沉香、乳糖、齋筵、酒果。次至冷泉亭、呼猿洞而歸。翌日,賜內中酒果、風藥、花餳,赴守歲夜筵,酒五行,用傀儡。正月朔旦,朝賀禮畢,上遣大臣就驛賜御筵。中使傳旨宣勸,酒九行。三日,客省簽賜酒食,內中賜酒果。遂赴浙江亭觀潮,酒七行。四日,赴玉津園燕射,命諸校善射者假管軍觀察使伴之,上賜弓矢。酒行樂作,伴射官與大使並射弓,館伴、副使並射弩。酒九行,退。五日,大宴集英殿,尚書郎、監察御史已上皆預,學士撰致語。六日,朝辭退,賜襲衣、金帶、大銀器。臨安府書送贐儀。復遣執政官就驛賜宴。晚赴解換夜筵,伴使與北使皆親勸酬,且以衣物為侑。次日,加賜龍鳳茶、金鍍合。乘馬出北闕門登舟,宿赤岸。又次日,復遣近臣押賜御筵。
zì dào què cháo jiàn yàn shè cháo cí, gòng cì dà shǐ jīn qiān sì bǎi liǎng, fù shǐ jīn bā bǎi bā shí liǎng, yī gè sān xí, jīn dài gè sān tiáo. dōu guǎn shàng jié gè cì yín sì shí liǎng, zhōng xià jié gè sān shí liǎng, yī yī xí tú jīn dài yī tiáo. shǐ rén dào què yán yàn, fán yòng lè rén sān bǎi rén, bǎi xì jūn qī shí rén, zhú qiú jūn sān shí èr rén, qǐ lì qiú mén xíng rén sān shí èr rén, qí gǔ sì shí rén, bìng xià lín ān fǔ chà xiāng pū yī shí wǔ rén, yú yù qián děng zǐ nèi chà, bìng qián qī jiào xí zhī.
自到闕朝見、燕射、朝辭,共賜大使金千四百兩,副使金八百八十兩,衣各三襲,金帶各三條。都管上節各賜銀四十兩,中下節各三十兩,衣一襲、塗金帶一條。使人到闕筵宴,凡用樂人三百人,百戲軍七十人,築球軍三十二人,起立球門行人三十二人,旗鼓四十人,並下臨安府差;相撲一十五人,於御前等子內差,並前期教習之。
zhū guó cháo gòng, qí jiāo zhōu yí zhōu lí zhōu zhū guó jiàn cí, bìng rú shàng yí. wéi yà láo yàn lài zhī shù, zé yǒu shā yān. qí shòu shū jiē lìng yǒu sī fù zhī. yòu yǒu xī fān gǔ shì xī nán zhū fān zhàn chéng huí gú dà shí yú tián sān fú qí qióng bù chuān mán jí xī dòng zhī shǔ, huò bǐ jiān shù suì rù gòng. céng tán rì běn dà lǐ zhù niǎn pú gān guī zī fú ní fú lǐn zhēn là luó diàn bó ní miǎo lí dū pó gān méi liú zhū guó rù gòng, huò yī zài, huò sān sì, bù cháng zhì. zhù niǎn sān fú qí shǐ zhě zhì, yǐ zhēn zhū lóng nǎo jīn lián huā děng dēng bì guì sàn zhī, wèi zhī" sā diàn".
諸國朝貢,其交州、宜州、黎州諸國見辭,並如上儀。惟迓勞宴賚之數,則有殺焉。其授書皆令有司付之。又有西蕃唃氏、西南諸蕃占城、回鶻、大食、于闐、三佛齊、邛部川蠻及溪峒之屬,或比間數歲入貢。層檀、日本、大理、注輦、蒲甘、龜茲、佛泥、拂菻、真臘、羅殿、渤泥、邈黎、闍婆、甘眉流諸國入貢,或一再,或三四,不常至。注輦、三佛齊使者至,以真珠、龍腦、金蓮花等登陛跪散之,謂之"撒殿"。
yuán yòu èr nián, zhī yǐng chāng fǔ hán chēn yán:" jiāo zhǐ xiǎo guó, qí shǐ rén jiāng jí jìng, chén cháng jìn bì, nán yǐ kàng lǐ. àn yuán fēng zhōng yà yǐ bīng guān, jiàn yǐ tōng pàn, shǐ fù yì fǔ, qí kào shè lìng bīng guān zhǔ zhī. qǐng rú gù shì." réng zhào suǒ guò jùn, fán qián zǎi xiàng zhí zhèng guān zhī pàn zhě yì rú zhī. yòu zhào lì huí cì yú tián guó xìn fēn wù fǎ. suì qiǎn gòng shǐ suī duō, zhǐ yī jiā cì. yòu mìng yú tián guó shǐ yǐ biǎo zhāng zhì, zé jiān suì tīng yī rù gòng, yú lìng yú xī qín zhōu mào yì.
元祐二年,知潁昌府韓縝言:"交阯小國,其使人將及境,臣嘗近弼,難以抗禮。按元豐中迓以兵官,餞以通判,使副詣府,其犒設令兵官主之。請如故事。"仍詔所過郡,凡前宰相、執政官知判者亦如之。又詔立回賜于闐國信分物法。歲遣貢使雖多,止一加賜。又命于闐國使以表章至,則間歲聽一入貢,余令於熙、秦州貿易。
lǐ bù yán:" yuán fēng zhe lìng, xī nán wǔ xìng fān, měi wǔ nián xǔ yī gòng. jīn xī nán fān tài píng jūn rù gòng, qī xiàn wèi jí." zhào tè xǔ zhī. xué shì yuàn yán:" zhū fān chū rù gòng zhě, qǐng lìng ān fǔ qián xiá zhuǎn yùn děng sī tǐ wèn qí guó suǒ zài yuǎn jìn dà xiǎo, yǔ jiàn jīn rù gòng hé guó wèi bǐ, bǎo míng wén zòu, shù dài yù zhī lǐ bù zhì shī dāng." xuān hé zhào fān guó rù gòng, lìng běn lù yàn shí bǎo míng. rú shè zhà wěi, yǐ shàng shū zhà bù shí lùn.
禮部言:"元豐著令,西南五姓蕃,每五年許一貢。今西南蕃泰平軍入貢,期限未及。"詔特許之。學士院言:"諸蕃初入貢者,請令安撫、鈐轄、轉運等司體問其國所在遠近大小,與見今入貢何國為比,保明聞奏,庶待遇之禮不致失當。"宣和詔蕃國入貢,令本路驗實保明。如涉詐偽,以上書詐不實論。
jiàn yán sān nián, zhàn chéng guó wáng qiǎn shǐ jìn gòng, shì yù dà lǐ, suì jiā ēn, tè shòu jiǎn xiào shǎo fù, jiā shí yì. zì hòu míng táng jiāo sì, bìng fǎng cǐ. shào xìng èr nián, zhàn chéng guó wáng qiǎn shǐ gòng chén xiāng xī xiàng dài mào děng, dá yǐ líng jǐn yín juàn.
建炎三年,占城國王遣使進貢,適遇大禮,遂加恩,特授檢校少傅,加食邑。自後明堂郊祀,並仿此。紹興二年,占城國王遣使貢沉香、犀、象、玳瑁等,答以綾錦銀絹。
jiàn yán sì nián, nán píng wáng hōng, chà guǎng nán xī lù zhuǎn yùn fù shǐ yǐn dōng gǒu chōng diào jì shǐ, cì juàn bù gè wǔ bǎi pǐ, yáng jiǔ yù qián yù cǎi yù jīn yín děng, jiù qīn zhōu shòu qí guó yíng jiē rén, zhì zèng shì zhōng, jìn fēng nán yuè wáng. fēng qí zi wèi jiāo zhǐ jùn wáng, yù dà lǐ, bìng jiā ēn rú zhàn chéng guó wáng. chún xī yuán nián, cì" ān nán guó wáng" yìn, tóng zhù, tú yǐ jīn.
建炎四年,南平王薨,差廣南西路轉運副使尹東玽充弔祭使,賜絹布各五百匹,羊、酒、寓錢、寓彩、寓金銀等,就欽州授其國迎接人,制贈侍中,進封南越王。封其子為交阯郡王,遇大禮,並加恩如占城國王。淳熙元年,賜"安南國王"印,銅鑄,塗以金。
shào xìng qī nián, sān fú qí guó qǐ jìn zhāng zòu fù què cháo jiàn, zhào xǔ zhī. lìng guǎng dōng jīng lüè sī zhēn liàng, zhǐ xǔ sì shí rén dào què, jìn gòng nán zhū xiàng chǐ lóng xián shān hú liú lí xiāng yào. zhào bǔ bǎo shùn mù huà dà jiāng jūn sān fú qí guó wáng, gěi cì ān mǎ yī dài yín qì. cì shǐ rén yàn yú huái yuǎn yì. chún xī wǔ nián, zài rù gòng. jì qí zhí èr wàn wǔ qiān mín, huí cì líng jǐn luó juàn děng wù yín èr qiān wǔ bǎi liǎng.
紹興七年,三佛齊國乞進章奏赴闕朝見,詔許之。令廣東經略司斟量,只許四十人到闕,進貢南珠、象齒、龍涎、珊瑚、琉璃、香藥。詔補保順慕化大將軍、三佛齊國王,給賜鞍馬、衣帶、銀器。賜使人宴於懷遠驛。淳熙五年,再入貢。計其直二萬五千緡,回賜綾錦羅絹等物、銀二千五百兩。
shào xìng sān shí yī nián zhēng yuè, ān nán xiàn xún xiàng. dì yuē:" mán yí gòng fāng wù nǎi qí zhí, dàn zhèn bù yù yǐ yì shòu láo yuǎn rén. qí lìng shuài chén gào yù, zì jīn bù bì yǐ xún xiàng rù gòng." sān shí èr nián, xiào zōng dēng jí, zhào yuē:" bǐ nián yǐ lái, lèi yǒu wài guó rù gòng, tài shàng huáng dì chōng qiān fú shòu, kuàng zhèn shui jīng fēi, yòu hé yǐ kān! zì jīn zhū guó yǒu yù cháo gòng zhě, lìng suǒ zài zhōu jūn yǐ lǐ yù qiǎn, wú dé yǐ wén." chún yòu sān nián, ān nán guó zhǔ chén rì jiǒng lái gòng, jiā cì gōng chén hào. shí yī nián, zài lái gòng. jǐng dìng sān nián liù yuè, rì jiǒng shàng biǎo gòng xiàn, qǐ shòu qí wèi yú qí zi chén wēi huǎng. xián chún yuán nián èr yuè, jiā ān nán dà guó wáng chén rì jiǒng gōng chén, zēng" ān shàn" èr zì ān nán guó wáng chén wēi huǎng gōng chén, zēng" shǒu yì" èr zì, gè cì jīn dài ān mǎ yī fú. èr nián, fù shàng biǎo jìn gòng lǐ wù, cì jīn wǔ bǎi liǎng, cì bó yī bǎi pǐ, jiàng zhào jiā jiǎng.
紹興三十一年正月,安南獻馴象。帝曰:"蠻夷貢方物乃其職,但朕不欲以異獸勞遠人。其令帥臣告諭,自今不必以馴象入貢。"三十二年,孝宗登極,詔曰:"比年以來,累有外國入貢,太上皇帝沖謙弗受,況朕氵京菲,又何以堪!自今諸國有欲朝貢者,令所在州軍以理諭遣,毋得以聞。"淳祐三年,安南國主陳日煚來貢,加賜功臣號。十一年,再來貢。景定三年六月,日煚上表貢獻,乞授其位於其子陳威晃。咸淳元年二月,加安南大國王陳日煚功臣,增"安善"二字;安南國王陳威晃功臣,增"守義"二字,各賜金帶、鞍馬、衣服。二年,復上表進貢禮物,賜金五百兩,賜帛一百匹,降詔嘉獎。