lǐ èr shí èr bīn lǐ sì
◎礼二十二(宾礼四)
lù zhōu hòu lù xiān shèng hòu qún chén cháo shǐ yàn jiàn cháo chén shí jié kuì lǐn wài guó jūn zhǎng lái zhāo qì dān xià guó shǐ fù jiàn cí yí gāo lí fù jīn guó shǐ fù jiàn cí yí zhū guó cháo gòng
○录周后 录先圣后 群臣朝使宴饯 朝臣时节馈廪 外国君长来朝 契丹夏国使副见辞仪高丽附 金国使副见辞仪 诸国朝贡
xī zhōu miè yīn, fēng wēi zǐ wèi yīn hòu, bǐ xiū qí lǐ wù, zuò bīn yú wáng jiā, yǔ guó xián xiū. sòng yǐ chái zhōu zhī hòu wèi èr kè, yòu lù kǒng zǐ zhī hòu, yì xiān wáng chóng dé xiàng xián zhī yì yě, gù jiē wèi bīn lǐ. qí yú zé yǒu zhāo shǐ zhī yàn jiàn suì shí zhī lǐn kuì jí wài guó zhī shǐ pìn yuǎn fāng zhī cháo gòng, zhe qí yà jiàn yàn lài zhī shì, dēng jiàng yī xùn zhī yí, bèi yī dài zhī zhì yān.
昔周灭殷,封微子为殷后,俾修其礼物,作宾于王家,与国咸休。宋以柴周之后为二恪,又录孔子之后,亦先王崇德象贤之意也,故皆为宾礼。其余则有朝使之宴饯、岁时之廪馈及外国之使聘、远方之朝贡,著其迓饯宴赉之式,登降揖逊之仪,备一代之制焉。
tài zǔ jiàn lóng yuán nián zhēng yuè sì rì, zhào yuē:" fēng èr wáng zhī hòu, bèi sān kè zhī bīn, suǒ yǐ shì zi chuán sūn, xīng miè jì jué. xià shāng zhī jū qǐ sòng, zhōu suí zhī qǐ jiè xī, gǔ xiān zhé wáng, shí yòng zī dào. shěn yǔ shui jīng dé, lì shì qián cháo, suī zhōu dé xià shuāi, miǎn cóng yú shàn ràng ér yú bīn zài wèi, qǐ wàng yú zhēng cháng? qí fēng zhōu dì wèi zhèng wáng, yǐ fèng tóng sì, zhēng shuò fú sè, yī rú jiù zhì." yòu zhào yuē:" shěn wéi miǎo gōng, dǎi shì zhōu shì. ōu gē yù sòng, suī guī xīn zào zhī bāng miào mào yuán líng, qǐ wàng jiù jūn zhī lǐ? qí zhōu cháo sōng qìng èr líng jí liù miào, yí lìng yǒu sī yǐ shí chà guān cháo bài jì xiǎng, yǒng wèi dìng shì. réng mìng zhōu zōng zhèng qīng guō qǐ xíng lǐ." qián dé liù nián bā yuè, zhào yú zhōu tài zǔ shì zōng líng qǐn cè gè shè miào yǔ sù xiàng, mìng yòu zàn shàn dài fū wáng shuò guǎn gōu xiū gài. kāi bǎo liù nián sān yuè, zhōu zhèng wáng cú, zhào chuò cháo shí rì. dì sù fú fā āi yú biàn diàn. shí yuè sì rì, zàng zhōu gōng dì yú shùn líng, zhào tè chuò sì rì wǔ rì cháo cān.
太祖建隆元年正月四日,诏曰:"封二王之后,备三恪之宾,所以示子传孙,兴灭继绝。夏、商之居杞、宋,周、隋之启介、酅,古先哲王,实用兹道。矧予氵京德,历试前朝,虽周德下衰,勉从于禅让;而虞宾在位,岂忘于烝尝?其封周帝为郑王,以奉同嗣,正朔服色,一如旧制。"又诏曰:"矧惟眇躬,逮事周室。讴歌狱讼,虽归新造之邦;庙貌园陵,岂忘旧君之礼?其周朝嵩、庆二陵及六庙,宜令有司以时差官朝拜祭飨,永为定式。仍命周宗正卿郭玘行礼。"乾德六年八月,诏于周太祖、世宗陵寝侧各设庙宇塑像,命右赞善大夫王硕管勾修盖。开宝六年三月,周郑王殂,诏辍朝十日。帝素服发哀于便殿。十月四日,葬周恭帝于顺陵,诏特辍四日、五日朝参。
rén zōng tiān shèng liù nián, lù gù guó zhōu fáng yù shǐ chái guì zǐ sù wèi sān bān fèng zhí. qī nián, lù gù tài zǐ shǎo fù chái shǒu lǐ sūn yǒng wèi sān bān fèng zhí. qí hòu, yòu lù chái shì zhī hòu yuē xī yuē yù yuē ruò zhuō yuē shàng shàn bìng wèi sān bān fèng zhí, yuē yú qìng yuē chéng wèi zhōu zhǎng shǐ zhù jiào, yuē yí kuò děng shí yī rén fù qí shēn, réng gè cì qián yī wàn. yòu lù shì zōng zēng sūn kuí róu jí guì zēng sūn rì xuān shǒu lǐ zēng sūn ruò nè jiē wèi sān bān fèng zhí.
仁宗天圣六年,录故虢州防御使柴贵子肃为三班奉职。七年,录故太子少傅柴守礼孙咏为三班奉职。其后,又录柴氏之后曰熙、曰愈、曰若拙、曰上善并为三班奉职,曰余庆、曰诚为州长史、助教,曰贻廓等十一人复其身,仍各赐钱一万。又录世宗曾孙揆、柔及贵曾孙日宣、守礼曾孙若讷皆为三班奉职。
jiā yòu sì nián, zhù zuò láng hé gé yán:" xī shùn shòu yáo yǔ shòu shùn zhī tiān xià, ér fēng dān zhū shāng jūn yǐ wéi guó bīn. zhōu hàn yǐ jiàng, yǐ jí yú táng, mò bù chóng fèng xiān dài, yán jí miáo yì. běn cháo shòu zhōu tiān xià, ér jìn dài zhī shèng mò rú táng, zì liáng yǐ xià, jiē bù zú yǐ chóng xí. chén yuàn kǎo qiú táng zhōu zhī yì, yǐ bèi èr wáng zhī hòu, shòu yǐ jué mìng, fēng xiàn lì miào, shì shì chéng xí, yǒng wèi guó bīn." shì xià tài cháng yì, yuē:" gǔ zhě lì èr wáng hòu, bù wéi jì jué, jiān qǔ qí míng dé kě fǎ. wǔ dài cǎo chuàng, zài sì bù yǒng, wén zhāng zhì dù, yī wú kě kǎo. shàng qǔ táng shì, shì shù yǐ yuǎn, yú jīng bù hé. wéi zhōu zé wǒ shòu shàn zhī suǒ zì, yì bù kě fèi. yí fǎng qiú zǐ sūn, rú kǒng zǐ hòu yǎn shèng gōng, shòu yī jīng guān, jué yǐ gōng hào, shǐ zhuān fèng miào xiǎng, suì shí cún wèn, cì zhī sù bó shēng qì jì fú. měi yù shí sì, bìng cóng guān gěi, qí miào yǔ yì jiā yán shì. rú cǐ, zé shàng bù shī jì jué zhī yì, dù zhī yú jīn, yì jiǎn ér yì xíng." cóng zhī. sì yuè, zhào yuē:" xiān wáng tuī shào tiān zhī xù, shàng zūn xián zhī yì, bāo qí hòu sì, bīn yǐ shū lǐ, qǐ fēi shèng rén jī gǔ bào gōng zhī dà diǎn zāi? guó jiā shòu mìng zhī yuán, jì zhōu ér wáng, suī mín líng xīn dài, lì shǔ yǔn jí, ér yú bīn jiāng xùn, dé měi pī xiǎn. qǐng zhě tuī mìng běn shǐ, bāo jí zhī shù, měi yù nán jiāo, xǔ zòu bái shēn yī míng chōng bān xíng, ēn zé hòu yǐ, ér yì wèi chēng. jiāng shàng cǎi yáo sì zhī jiù, lüè xún zhōu hàn zhī diǎn, xiáng qí shì dí, yōu yǐ gōng jué, yì qí shì jìn zhī lù, shēn yǐ tǔ tián zhī xī, bǐ miào qǐn yǒu fèng, xiǎng sì bù chuò, shù jī hū chūn qiū tōng sān tǒng hòu xiān dài zhī zhì yǐ. yí lìng yǒu sī qǔ chái shì pǔ xì, yú zhū fáng zhōng tuī zuì zhǎng yī rén, lìng suì shí qīn fèng zhōu shì sì shì. rú bái shēn, jí yǔ jīng zhǔ bù, rú wèi bān xíng zhě, jí bǐ lèi huàn wén zī, réng fēng chóng yì gōng, yǔ hé nán fǔ zhèng zhōu hé rù chāi qiǎn, gěi gōng tián shí qǐng, zhuān guǎn gōu líng miào. yīng yuán jì xiǎng lǐ liào suǒ xū, jiē cóng guān gěi. rú zhì zhī zhōu zī xù, jí bié yǔ chāi qiǎn, què qǔ yǐ cì jìn qīn, lìng xí jué shòu guān, yǒng wèi dìng shì." bā yuè, tài cháng lǐ yuàn dìng dào nèi diàn chóng bān xiāng zhōu bīng mǎ dōu jiān chái yǒng yú chái shì zhū zú zuì zhǎng, zhào huàn diàn zhōng chéng, fēng chóng yì gōng, qiān shū fèng níng jūn jié dù pàn guān shì, yǐ fèng zhōu sì. yòu yǐ liù miào zài xī jīng, ér suì shí jì xiǎng wú qì fú zhī shù, lìng yǒu sī yǐ sān pǐn fú yī sì pǐn fú èr jí suǒ dāng yòng jì qì gěi zhī.
嘉祐四年,著作郎何鬲言:"昔舜受尧、禹受舜之天下,而封丹朱、商均以为国宾。周、汉以降,以及于唐,莫不崇奉先代,延及苗裔。本朝受周天下,而近代之盛莫如唐,自梁以下,皆不足以崇袭。臣愿考求唐、周之裔,以备二王之后,授以爵命,封县立庙,世世承袭,永为国宾。"事下太常议,曰:"古者立二王后,不惟继绝,兼取其明德可法。五代草创,载祀不永,文章制度,一无可考。上取唐室,世数已远,于经不合。惟周则我受禅之所自,义不可废。宜访求子孙,如孔子后衍圣公,授一京官,爵以公号,使专奉庙飨,岁时存问,赐之粟帛、牲器、祭服。每遇时祀,并从官给,其庙宇亦加严饰。如此,则上不失继绝之义,度之于今,亦简而易行。"从之。四月,诏曰:"先王推绍天之序,尚尊贤之义,褒其后嗣,宾以殊礼,岂非圣人稽古报功之大典哉?国家受命之元,继周而王,虽民灵欣戴,历数允集,而虞宾将逊,德美丕显。顷者推命本始,褒及支庶,每遇南郊,许奏白身一名充班行,恩则厚矣,而义未称。将上采姚、姒之旧,略循周、汉之典,详其世嫡,优以公爵,异其仕进之路,申以土田之锡,俾庙寝有奉,飨祀不辍,庶几乎《春秋》通三统、厚先代之制矣。宜令有司取柴氏谱系,于诸房中推最长一人,令岁时亲奉周室祀事。如白身,即与京主簿,如为班行者,即比类换文资,仍封崇义公,与河南府、郑州合入差遣,给公田十顷,专管勾陵庙。应缘祭飨礼料所须,皆从官给。如至知州资序,即别与差遣,却取以次近亲,令袭爵授官,永为定式。"八月,太常礼院定到内殿崇班、相州兵马都监柴咏于柴氏诸族最长,诏换殿中丞,封崇义公,签书奉宁军节度判官事,以奉周祀。又以六庙在西京,而岁时祭飨无器服之数,令有司以三品服一、四品服二及所当用祭器给之。
xī níng sì nián, xī jīng liú sī yù shǐ tái sī mǎ guāng yán:" chóng yì gōng chái yǒng jì sì bù yǐ yí shì. zhōu běn guō xìng, shì zōng hòu zhí, wèi guō shì hòu. jīn cún zhōu hòu, zé yí fēng guō shì zǐ sūn yǐ fèng zhōu sì." dì yuè zòu, wèn wáng ān shí, ān shí yuē:" sòng shòu tiān xià yú shì zōng, chái shì yě." dì yuē:" wéi rén hòu zhě wèi zhī zǐ." ān shí yuē:" wéi rén hòu yú yì xìng, fēi lǐ yě. suī shòu tiān xià yú guō shì, qǐ kě yǐ tiān xià zhī gù ér yì qí xìng shì suǒ chū?" dì rán zhī. wǔ nián zhēng yuè, chái yǒng zhì shì. yǒng zhǎng zǐ zǎo wáng, dí sūn yí jiǎn dāng xí. tài cháng lǐ yuàn yán yí jiǎn yǒu guò, hé yǐ cì zǐ xī tóu gòng fèng guān ruò nè chéng xí. zhào yǐ ruò nè wèi wèi wèi sì chéng, xí fēng chóng yì gōng, qiān shū hé nán fǔ pàn guān tīng gōng shì.
熙宁四年,西京留司御史台司马光言:"崇义公柴咏祭祀不以仪式。周本郭姓,世宗后侄,为郭氏后。今存周后,则宜封郭氏子孙以奉周祀。"帝阅奏,问王安石,安石曰:"宋受天下于世宗,柴氏也。"帝曰:"为人后者为之子。"安石曰:"为人后于异姓,非礼也。虽受天下于郭氏,岂可以天下之故而易其姓氏所出?"帝然之。五年正月,柴咏致仕。咏长子早亡,嫡孙夷简当袭。太常礼院言夷简有过,合以次子西头供奉官若讷承袭。诏以若讷为卫尉寺丞,袭封崇义公,签书河南府判官厅公事。
zhèng hé bā nián, huī zōng zhào yuē:" xī wǒ yì zǔ shòu shàn yú zhōu, jiā yòu zhōng zé chái shì páng zhī yī míng fēng chóng yì gōng. yì zhě wèi bù dàng fēng zhōu. rán chán guó zhě zhōu, ér sān kè zhī fēng bù jí, lǐ gài wèi jǐn. chú chóng yì gōng yī jiù wài, zé chái shì zuì zhǎng jiàn zài zhě yǐ qí zǔ fù wèi zhōu gōng dì hòu, yǐ qí sūn shì shì wèi xuān yì láng, jiān zhōu líng miào, yǔ zhī xiàn qǐng gěi, yǐ shì jì jué zhī rén, wèi guó èr kè, yǒng wèi dìng zhì."
政和八年,徽宗诏曰:"昔我艺祖受禅于周,嘉祐中择柴氏旁支一名封崇义公。议者谓不当封周。然禅国者周,而三恪之封不及,礼盖未尽。除崇义公依旧外,择柴氏最长见在者以其祖父为周恭帝后,以其孙世世为宣义郎,监周陵庙,与知县请给,以示继绝之仁,为国二恪,永为定制。"
shào xīng wǔ nián, zhào zhōu shì zōng xuán sūn chái shū xià wèi yòu chéng fèng láng, xí fēng chóng yì gōng, fèng zhōu hòu. èr shí liù nián, shū xià shēng zhī zhōu zī xù, bié yǔ chāi qiǎn. yǐ zi guó qì xí fēng, lìng jū qú zhōu. cháo tíng yǒu dà lǐ, zé rù shì cí rú gù shì. qí chái dà yǒu chái ān zhái yì gè bǔ guān.
绍兴五年,诏周世宗玄孙柴叔夏为右承奉郎,袭封崇义公,奉周后。二十六年,叔夏升知州资序,别与差遣。以子国器袭封,令居衢州。朝廷有大礼,则入侍祠如故事。其柴大有、柴安宅亦各补官。
chún yòu jiǔ nián, yòu yǐ shì zōng bā shì sūn chái yàn yǐng tè bǔ chéng wù láng, xí fēng chóng yì gōng.
淳祐九年,又以世宗八世孙柴彦颖特补承务郎,袭封崇义公。
shí yòu qiú suí táng jí zhū shì lǐ shì shí shì liú shì guō shì zhī hòu, jí wú yuè jīng nán hú nán shǔ hàn zhū guó zhī zǐ sūn, jiē mìng yǐ guān, shǐ shǒu qí sì. jù jiàn běn jì shì jiā.
时又求隋、唐及朱氏、李氏、石氏、刘氏、郭氏之后,及吴越、荆南、湖南、蜀汉诸国之子孙,皆命以官,使守其祀。具见《本纪》、《世家》。
lù xiān shèng hòu, rén zōng jǐng yòu èr nián, zhào yǐ kǒng zǐ sì shí liù shì sūn běi hǎi wèi zōng yuàn wèi guó zǐ jiàn zhǔ bù, xí fēng wén xuān gōng. huáng yòu sān nián qī yuè, zhào yuē:" guó cháo yǐ lái, shì yǐ kǒng shì zǐ sūn zhī xiān yuán xiàn, shǐ fèng chéng miào sì. jìn suì fèi ér bù xíng, fēi suǒ yǐ zūn xiān shèng yě. yí yǐ kǒng shì zǐ sūn zhī xiān yuán xiàn shì."
录先圣后,仁宗景祐二年,诏以孔子四十六世孙北海尉宗愿为国子监主簿,袭封文宣公。皇祐三年七月,诏曰:"国朝以来,世以孔氏子孙知仙源县,使奉承庙祀。近岁废而不行,非所以尊先圣也。宜以孔氏子孙知仙源县事。"
zhì hé chū, tài cháng bó shì zǔ wú zé yán:" àn qián shǐ, kǒng zǐ hòu xí fēng zhě, zài hàn wèi yuē bāo chéng bāo zūn zōng shèng, zài jìn sòng yuē fèng shèng, hòu wèi yuē chóng shèng, běi qí yuē gōng shèng, hòu zhōu suí bìng fēng zōu guó, táng chū yuē bāo shèng, kāi yuán zhōng, shǐ zhuī shì kǒng zǐ wéi wén xuān wáng. yòu yǐ qí hòu wéi wén xuān gōng, bù kě yǐ zǔ shì ér jiā hòu sì." suì zhào yǒu sī dìng fēng zōng yuàn yǎn shèng gōng, lìng shì xí yān.
至和初,太常博士祖无择言:"按前史,孔子后袭封者,在汉、魏曰褒成、褒尊、宗圣,在晋、宋曰奉圣,后魏曰崇圣,北齐曰恭圣,后周、隋并封邹国,唐初曰褒圣,开元中,始追谥孔子为文宣王。又以其后为文宣公,不可以祖谥而加后嗣。"遂诏有司定封宗愿衍圣公,令世袭焉。
zhì píng chū, yòng jīng dōng tí diǎn wáng gāng yán, zì jīn wù yǐ kǒng shì zǐ dì zhī xiān yuán xiàn, qí xí fēng rén rú wú qīn shǔ zài xiāng lǐ, lìng cháng rèn jìn biàn guān, bù dé qù jiā miào.
治平初,用京东提点王纲言,自今勿以孔氏子弟知仙源县,其袭封人如无亲属在乡里,令常任近便官,不得去家庙。
xī níng zhōng, yǐ sì shí bā dài sūn ruò méng wèi yí zhōu xīn tài xiàn zhǔ bù, xí fēng.
熙宁中,以四十八代孙若蒙为沂州新泰县主簿,袭封。
yuán yòu chū, cháo yì dài fū kǒng zōng hàn cí sī nóng shǎo qīng, qǐng yī jiā shì lì zhī yǎn zhōu yǐ fèng sì. yòu yán:" kǒng zǐ hòu xí fēng shū jué, běn wèi shì cí, jīn nǎi jiān lǐng tā guān, bù zài gù jùn. qǐng zì jīn xí fēng zhě wú jiān tā zhí, zhōng shēn shǐ zài xiāng lǐ." cháo yì yī suǒ qǐng, mìng guān yǐ sī qí yòng dù, lì xué yǐ xùn qí zǐ sūn, xí fēng zhě zhuān zhǔ cí shì, zēng cì tián bǎi qǐng, gōng jì sì zhī yú xǔ jūn shàn zú rén. qí chà mù hù bìng rú jiù fǎ. cì shū, zhì jiào shòu yī yuán, jiào yù qí jiā zǐ dì, xiāng lín huò yuàn xué zhě tīng. gǎi yǎn shèng gōng wèi fèng shèng gōng, jí shān dìng jiā jì miǎn fú děng zhì dù bān cì zhī. qí hòu, tōng zhí láng kǒng zōng shòu děng jǔ ruò méng dì ruò xū xí fēng, réng qǐng zì jīn zhòng yì zé chéng xí zhī rén, bù bì zi jì, shù jī liú yì zǔ miào, dūn mù zú rén.
元祐初,朝议大夫孔宗翰辞司农少卿,请依家世例知兖州以奉祀。又言:"孔子后袭封疏爵,本为侍祠,今乃兼领他官,不在故郡。请自今袭封者无兼他职,终身使在乡里。"朝议依所请,命官以司其用度,立学以训其子孙,袭封者专主祠事,增赐田百顷,供祭祀之余许均赡族人。其差墓户并如旧法。赐书,置教授一员,教谕其家子弟,乡邻或愿学者听。改衍圣公为奉圣公,及删定家祭冕服等制度颁赐之。其后,通直郎孔宗寿等举若蒙弟若虚袭封,仍请自今众议择承袭之人,不必子继,庶几留意祖庙,惇睦族人。
xuān hé sān nián, zhào xuān yì láng kǒng duān yǒu xí fēng yǎn shèng gōng, wèi tōng zhí láng zhí mì gé, réng xǔ jiù rèn guān shēng, yǐ shì chóng jiǎng. duān yǒu yán: zhào chì wén xuān wáng hòu yǔ qīn shǔ yī rén pàn sī bù wèi, jīn kǒng ruò cǎi dāng chéng jì tuī ēn. zhào bǔ dí gōng láng.
宣和三年,诏宣议郎孔端友袭封衍圣公,为通直郎、直秘阁,仍许就任关升,以示崇奖。端友言:诏敕文宣王后与亲属一人判司簿尉,今孔若采当承继推恩。诏补迪功郎。
gāo zōng shào xīng èr nián, yǐ sì shí jiǔ dài sūn kǒng jiè xí fēng yǎn shèng gōng. qí hòu, yǐ jìn yǐ wén yuǎn yǐ wàn chūn yǐ zhū, zhōng sòng shì, jiē xí fēng zhǔ sì shì.
高宗绍兴二年,以四十九代孙孔玠袭封衍圣公。其后,以搢、以文远、以万春、以洙,终宋世,皆袭封主祀事。
qún chén cháo jìn chū shǐ yàn jiàn zhī yí. tài zǔ tài zōng cháo, fān zhèn mù bó, yán wǔ dài jiù zhì, rù jìn jí bèi zhào shǐ huí, kè shěng jī qiān cì jiǔ shí. jié dù shǐ shí rì, liú hòu qī rì, guān chá shǐ wǔ rì. dài hái, jié dù shǐ wǔ rì, liú hòu sān rì, guān chá yī rì, fáng yù shǐ tuán liàn shǐ cì shǐ bìng cì shēng liào. jié dù shǐ yǐ sī gù dào què xià, jí bù jūn dōu yú hòu yǐ shàng chū shǐ huí zhě, yì cì jiǔ shí shú yáng. qún chén chū shǐ huí cháo, jiàn rì, miàn cì jiǔ shí, zhōng shū shū mì xuān huī shǐ shǐ xiāng bìng shū mì shǐ bàn sān sī shǐ xué shì dōng gōng sān shī pú yè yù shǐ dài fū jié dù shǐ bìng xuān huī shǐ bàn. liǎng shěng wǔ pǐn yǐ shàng shì yù shǐ zhōng chéng sān sī fù shǐ dōng gōng sān shǎo shàng shū chéng láng qīng jiān shàng jiàng jūn liú hòu guān chá fáng yù tuán liàn shǐ cì shǐ xuān qìng xuān zhèng zhāo xuān shǐ bìng kè shěng shǐ bàn shǎo qīng jiān dà jiàng jūn zhū sī shǐ yǐ xià rèn fā yùn zhuàn yùn tí diǎn xíng yù zhī jūn zhōu tōng pàn dōu jiān xún jiǎn huí zhě jí cì, bìng tōng shì shè rén bàn kè shěng yǐn jìn sì fāng guǎn gé mén shǐ bìng běn tīng jiù shí. qún chén hè, cì yī fèng wèi, bìng tè cì chá jiǔ, huò cì shí wài rèn qiǎn rén jìn fèng, yì cì jiǔ shí, huò shēng liào. zì shí yuè yī rì hòu jǐn zhēng yuè, měi wǔ rì qǐ jū, bǎi guān jiē cì chá jiǔ, zhū jūn fēn xiào sān rì yī cì. dōng zhì èr shè chóng yáng hán shí, shū mì jìn chén jìn jūn dà xiào huò cì yàn qí dì jí fǔ shǔ zhōng, shuài yǐ wéi cháng.
群臣朝觐出使宴饯之仪。太祖、太宗朝,藩镇牧伯,沿五代旧制,入觐及被召、使回,客省赍签赐酒食。节度使十日,留后七日,观察使五日。代还,节度使五日,留后三日,观察一日,防御使、团练使、刺史并赐生料。节度使以私故到阙下,及步军都虞候以上出使回者,亦赐酒食、熟羊。群臣出使回朝,见日,面赐酒食,中书、枢密、宣徽使、使相并枢密使伴;三司使、学士、东宫三师、仆射、御史大夫、节度使并宣徽使伴。两省五品以上、侍御史、中丞、三司副使、东宫三少、尚书丞郎、卿监、上将军、留后、观察防御团练使、刺史、宣庆宣政昭宣使并客省使伴;少卿监、大将军、诸司使以下任发运转运提点刑狱、知军州、通判、都监、巡检回者即赐,并通事舍人伴;客省、引进、四方馆、阁门使并本厅就食。群臣贺,赐衣;奉慰,并特赐茶酒,或赐食外任遣人进奉,亦赐酒食,或生料。自十月一日后尽正月,每五日起居,百官皆赐茶酒,诸军分校三日一赐。冬至、二社、重阳、寒食,枢密近臣、禁军大校或赐宴其第及府署中,率以为常。
dà zhōng xiáng fú wǔ nián, zhào zì jīn liǎng shěng wǔ pǐn shàng shū shěng sì pǐn zhū sī sān pǐn yǐ shàng guān, tóng liè chū shǐ, bìng xǔ jù qián jiàn yǐn, réng xiū jià yī rì. yú guān yǒu qīn shǔ liáo yǒu chū xíng, rèn yǐ xiū wù rì jiàn sòng. gù shì, shū mì jié dù shǐ shǐ xiāng hái cháo, xián cì yàn yú wài yuàn. jiàn cí rì, cháng chūn diàn cì jiǔ wǔ xíng, réng shè shí, dāng zhí hàn lín lóng tú gé xué shì yǐ shàng huáng qīn guān chá shǐ yù zuò. bā nián sì yuè, shì wèi bù jūn fù dōu zhǐ huī shǐ wáng néng zì zhèn dìng lái zhāo, yàn yú cháng chūn diàn. gé mén yán:" jiù zhì, jié dù shǐ zhǎng bīng, wú cǐ lǐ lì. jì fù zuò, zé diàn qián mǎ jūn dōu xiào dāng shì lì, yú pǐn zhì fēi biàn." suì lìng jiē yù wèi.
大中祥符五年,诏自今两省五品、尚书省四品、诸司三品以上官,同列出使,并许醵钱饯饮,仍休假一日。余官有亲属僚友出行,任以休务日饯送。故事,枢密、节度使、使相还朝,咸赐宴于外苑。见辞日,长春殿赐酒五行,仍设食,当直翰林龙图阁学士以上、皇亲、观察使预坐。八年四月,侍卫步军副都指挥使王能自镇定来朝,宴于长春殿。阁门言:"旧制,节度使掌兵,无此礼例。既赴坐,则殿前马军都校当侍立,于品秩非便。"遂令皆预位。
zhōng xīng, réng jiù zhì. fán zǎi xiàng shū mì zhí zhèng shǐ xiāng jié dù wài guó shǐ jiàn cí jí lái zhāo, jiē cì yàn nèi diàn huò dōu tíng yì, huò cì chá jiǔ, bìng rú yí.
中兴,仍旧制。凡宰相、枢密、执政、使相、节度、外国使见辞及来朝,皆赐宴内殿或都亭驿,或赐茶酒,并如仪。
shí jié kuì lǐn. dà zhōng xiáng fú wǔ nián shí yī yuè, yǐ zǎi xiàng wáng dàn shēng rì, zhào cì yáng sān shí kǒu jiǔ wǔ shí hú mǐ miàn gè èr shí hú, lìng zhū sī gōng zhàng, jīng fǔ jù yá qián lè, xǔ yàn qí qīn yǒu. dàn suì huì jìn liè jí chéng láng gěi jiàn xiū shǐ shǔ guān. é yòu cì shū mì shǐ fù cān zhī zhèng shì yáng sān shí kǒu, jiǔ sān shí hú mǐ miàn gè sān shí hú. qí hòu, yǐ fèi wù fēi biàn, zòu bà huì, ér cì rú gù. yòu zhì: pú yè yù shǐ dài fū zhōng chéng jié dù liú hòu guān chá nèi kè shěng shǐ quán zhī kāi fēng fǔ, zhèng zhì hán shí, bìng kè shěng jī qiān cì yáng jiǔ mǐ miàn lì chūn cì chūn pán hán shí shén tán táng zhōu duān wǔ zòng zi fú rì mì shā bīng chóng yáng gāo, bìng yǒu jiǔ sān fú rì, yòu wǔ rì yī cì bīng. sì xiāng jí xiāng dōu zhǐ huī shǐ, zhōng shū shè rén, tǒng jūn, fáng yù tuán liàn shǐ, cì shǐ, kè shěng shǐ, shū mì dōu chéng zhǐ, zhī yín tái sī shěn xíng yuàn, sān sī gōu yuàn, zhū sī shǐ, jìn jūn xiào zhōng zuǒ, hǎi wài zhū fān jìn fèng lǐng cì shǐ yǐ shàng, zhì hán shí, bìng cì jié liào lì chūn, fèng nèi cháo zhě jiē cì fān shèng.
时节馈廪。大中祥符五年十一月,以宰相王旦生日,诏赐羊三十口、酒五十壶、米面各二十斛,令诸司供帐,京府具衙前乐,许宴其亲友。旦遂会近列及丞郎、给谏、修史属官。俄又赐枢密使副、参知政事羊三十口,酒三十壶、米面各三十斛。其后,以废务非便,奏罢会,而赐如故。又制:仆射、御史大夫、中丞、节度、留后、观察、内客省使、权知开封府,正、至、寒食,并客省赍签赐羊、酒、米、面;立春赐春盘;寒食神餤、饧粥;端午粽子;伏日蜜沙冰;重阳糕,并有酒;三伏日,又五日一赐冰。四厢及厢都指挥使,中书舍人,统军,防御、团练使,刺史,客省使,枢密都承旨,知银台司、审刑院,三司勾院,诸司使,禁军校、忠佐,海外诸蕃进奉领刺史以上,至寒食,并赐节料;立春,奉内朝者皆赐幡胜。
yuán yòu èr nián shí yī yuè dōng zhì, zhào cì yù yán yú lǚ gōng zhe sī dì, qiǎn zhōng shǐ cì shàng zūn jiǔ xiāng yào guǒ shí lǚ jīn huā děng, yǐ yù yǐn qì quàn jiǔ, qiǎn jiào fāng yuè gōng, gěi nèi tǎng qián cì zhī. jí mù cì zhú, chuán xuān lìng jì zhú, jiē yì ēn yě.
元祐二年十一月冬至,诏赐御筵于吕公著私第,遣中使赐上尊酒、香药、果实、缕金花等,以御饮器劝酒,遣教坊乐工,给内帑钱赐之。及暮赐烛,传宣令继烛,皆异恩也。
shào xīng shí sān nián shí èr yuè èr shí sān rì, gāo zōng cì zǎi chén qín huì zhào yuē:" shěng suǒ zòu cí miǎn shēng rì cì yàn. zhèn wén xián shèng zhī xìng bì wǔ bǎi suì, jūn chén zhī yù gài yì qiān zǎi. fū yǐ bù shì zhī yīng, zhí nán féng zhī huì, zé qí shǐ shēng zhī rì, kě bù wéi tiān xià qìng hū! shì yàn lè kàn, suǒ yǐ shì qìng yě. fēi qiáo yuè zhī shén wú yǐ shēng shēn fǔ, fēi xuān wáng zhī néng rèn xián wú yǐ zhì zhōng xīng. jīn rì zhī shì, bù yì chén zhǔ jù róng zāi? yí fú yì ēn, wú shǒu chōng jié. suǒ qǐng yí bù yǔn."
绍兴十三年十二月二十三日,高宗赐宰臣秦桧诏曰:"省所奏辞免生日赐宴。朕闻贤圣之兴必五百岁,君臣之遇盖亦千载。夫以不世之英,值难逢之会,则其始生之日,可不为天下庆乎!式燕乐衎,所以示庆也。非乔岳之神无以生申、甫,非宣王之能任贤无以致中兴。今日之事,不亦臣主俱荣哉?宜服异恩,毋守冲节。所请宜不允。"
sòng cháo zhī zhì, fán wài guó shǐ zhì, jí qí jūn zhǎng lái zhāo, jiē yàn yú nèi diàn, jìn chén jí cì shǐ zhèng láng dōu yú hòu yǐ shàng jiē yù.
宋朝之制,凡外国使至,及其君长来朝,皆宴于内殿,近臣及刺史、正郎、都虞候以上皆预。
tài zǔ jiàn lóng yuán nián bā yuè sān rì, yàn jìn chén yú guǎng zhèng diàn, jiāng nán wú yuè cháo gòng shǐ jiē yù. qián dé sān nián wǔ yuè shí liù rì, yàn jìn chén jí mèng chǎng yú dà míng diàn. kāi bǎo sì nián wǔ yuè qī rì, yàn jìn chén jí liú chǎng yú chóng dé diàn. shí yī yuè wǔ rì, jiāng nán lǐ yù wú yuè qián chù gè qiǎn zǐ dì lái zhāo, yàn yú chóng dé diàn. bā nián sān yuè huì, yàn qì dān shǐ yú cháng chūn diàn.
太祖建隆元年八月三日,宴近臣于广政殿,江南、吴越朝贡使皆预。乾德三年五月十六日,宴近臣及孟昶于大明殿。开宝四年五月七日,宴近臣及刘鋹于崇德殿。十一月五日,江南李煜、吴越钱俶各遣子弟来朝,宴于崇德殿。八年三月晦,宴契丹使于长春殿。
tài píng xīng guó èr nián èr yuè shí yī rì, yàn liǎng zhè jìn fèng shǐ qì dān guó xìn shǐ jí lǐ yù liú chǎng jìn jūn dōu zhǐ huī shǐ yǐ shàng yú chóng dé diàn, bù jǔ lè, jiǔ qī xíng ér bà. qì dān qiǎn shǐ hè dēng jí yě. wǔ yuè shí yī rì, zài yàn qì dān shǐ yú chóng dé diàn, jiǔ jiǔ xíng ér bà, yǐ qí gòng zhù shān líng yě. sān nián zhēng yuè shí liù rì, yàn liú chǎng lǐ yù qì dān shǐ zhū guó fān kè yú chóng dé diàn, yǐ qì dān shǐ lái hè zhèng gù yě. sān yuè èr shí wǔ rì, wú yuè qián chù lái zhāo, yàn yú cháng chūn diàn, qīn wáng zǎi xiàng jié dù shǐ liú chǎng lǐ yù jiē yù. shí yuè shí liù rì, yàn zǎi xiàng qīn wáng yǐ xià jí qì dān shǐ gāo lí shǐ zhū zhōu jìn fèng shǐ yú chóng dé diàn, yǐ qián míng jié bà dà yàn gù yě. shì hòu, yàn wài guó shǐ wèi cháng.
太平兴国二年二月十一日,宴两浙进奉使、契丹国信使及李煜、刘鋹、禁军都指挥使以上于崇德殿,不举乐,酒七行而罢。契丹遣使贺登极也。五月十一日,再宴契丹使于崇德殿,酒九行而罢,以其贡助山陵也。三年正月十六日,宴刘鋹、李煜、契丹使、诸国蕃客于崇德殿,以契丹使来贺正故也。三月二十五日,吴越钱俶来朝,宴于长春殿,亲王、宰相、节度使、刘鋹、李煜皆预。十月十六日,宴宰相、亲王以下及契丹使、高丽使、诸州进奉使于崇德殿,以乾明节罢大宴故也。是后,宴外国使为常。
qí jūn zhǎng lái zhāo, xiān qiǎn shǐ yíng láo yú hòu guǎn, shǐ zhě cháo fú chēng zhì yuē" fèng zhì láo mǒu zhǔ", guó zhǔ yíng yú mén wài, yǔ shǐ zhě jù rù shēng jiē, shǐ zhě zhí shù bó, chēng yǒu zhì, guó zhǔ běi miàn zài bài qǐ shǒu shòu bì, yòu zài bài qǐ shǒu, yǐ tǔ wù bīn, shǐ zhě zài bài shòu. guó zhǔ sòng shǐ zhě chū, hóng lú yǐn yì cháo táng, suǒ sī zòu wén, tōng shì shè rén chéng chì xuān láo, zài bài jiù guǎn. yì rì, qiǎn shǐ jiè jiàn rì rú yí. yòu cì rì, fèng jiàn yú qián yuán diàn, shè huáng huī zhàng jí gōng xiàn dà lè. diǎn yí shè guó zhǔ wèi yú xiàn nán dào xī běi xiàng, yòu shè qí guó zhū guān zhī wèi yú qí hòu. suǒ sī yíng yǐn, guó zhǔ fú qí guó fú, zhì míng dé mén wài, tōng shì shè rén yǐn jiù wèi. shì zhōng zòu zhōng yán, huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, chū zì xī fáng, jí yù wèi. diǎn yí zàn bài, guó zhǔ zài bài qǐ shǒu. shì zhōng chéng zhì jiàng láo, jiē zài bài qǐ shǒu, chì shēng zuò, yòu zài bài qǐ shǒu, zhì zuò, fǔ fú bì xí. shì zhōng chéng zhì yuē" wú xià bài", guó zhǔ fù wèi. cì yǐn qí guó zhū guān yǐ cì rù, jiù wèi, zài bài bìng rú shàng yí. shì zhōng yòu chéng zhì láo hái guǎn, tōng shì shè rén yǐn guó zhǔ jiàng, fù wèi, zài bài qǐ shǒu, chū. qí guó zhū guān jiē zài bài, yǐ cì chū. shì zhōng zòu lǐ bì, huáng dì jiàng zuò. qí xī yàn yǔ shòu zhū guó shǐ biǎo jí bì jiē yǒu yí, jù zài kāi bǎo tōng lǐ.
其君长来朝,先遣使迎劳于候馆,使者朝服称制曰"奉制劳某主",国主迎于门外,与使者俱入升阶,使者执束帛,称有制,国主北面再拜稽首受币,又再拜稽首,以土物傧,使者再拜受。国主送使者出,鸿胪引诣朝堂,所司奏闻,通事舍人承敕宣劳,再拜就馆。翌日,遣使戒见日如仪。又次日,奉见于乾元殿,设黄麾仗及宫县大乐。典仪设国主位于县南道西北向,又设其国诸官之位于其后。所司迎引,国主服其国服,至明德门外,通事舍人引就位。侍中奏中严,皇帝服通天冠、绛纱袍,出自西房,即御位。典仪赞拜,国主再拜稽首。侍中承制降劳,皆再拜稽首,敕升坐,又再拜稽首,至坐,俯伏避席。侍中承制曰"无下拜",国主复位。次引其国诸官以次入,就位,再拜并如上仪。侍中又承制劳还馆,通事舍人引国主降,复位,再拜稽首,出。其国诸官皆再拜,以次出。侍中奏礼毕,皇帝降坐。其锡宴与受诸国使表及币皆有仪,具载《开宝通礼》。
qì dān guó shǐ rù pìn jiàn cí yí. zì jǐng dé chán yuān huì méng zhī hòu, shǐ yǒu qì dān guó xìn shǐ fù yuán zhèng shèng jié cháo jiàn. dà zhōng xiáng fú jiǔ nián, yǒu sī suì dìng yí zhù.
契丹国使入聘见辞仪。自景德澶渊会盟之后,始有契丹国信使副元正、圣节朝见。大中祥符九年,有司遂定仪注。
qián yī rì, xí yí yú yì. jiàn rì, huáng dì yù chóng dé diàn. zǎi chén shū mì shǐ yǐ xià dà bān qǐ jū qì, zhì yuán liáo qǐ jū hòu, guǎn bàn shǐ fù yī bān rù jiù wèi, dōng miàn lì. cì jiē shū xiá gé mén shǐ shēng diàn lì. cì tōng shì rù, bù tōng, hē bài, liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, yòu hē liǎng bài, suí hū wàn suì, hē zhī hòu, fù dōng xī jiē yǐn shǐ fù wèi. shè rén yǐn qì dān shǐ fù zì wài pěng shū xiá rù, dāng diàn qián lì. tiān wǔ guān tái lǐ wù fēn dōng xī xiàng rù, liè yú diàn xià, yǐ dōng wèi shàng. shè rén hē tiān wǔ guān qǐ jū, liǎng bài, suí hū wàn suì, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè zhī hòu. gé mén cóng dōng jiē jiàng, zhì qì dān shǐ wèi běi. shè rén yī shǐ guì jìn shū xiá, gé mén cè shēn jìn hù guì jiē, shè rén shòu zhī. qì dān shǐ lì, gé mén zhí hù pěng shū xiá shēng diàn, dāng yù qián jìn chéng qì, shòu nèi shì dōu zhī, dōu zhī chāi shū yǐ shòu zǎi chén, zǎi chén shū mì jìn chéng qì, suì tái lǐ wù chū. shè rén yǔ guǎn bàn shǐ fù yǐn qì dān shǐ fù zhì dōng jiē xià, gé mén shǐ xià diàn yī yǐn tóng shēng, lì yù qián. zhì guó xìn dà shǐ chuán guó zhǔ wèn shèng tǐ, tōng shì chuán yì, shè rén dāng yù qián jū gōng chuán zòu qì, yī qǐ běi shǐ. huáng dì xuān gé mén huí wèn guó zhǔ, běi shǐ guì zòu, shè rén dāng yù qián jū gōng zòu qì, suì yī běi shǐ qǐ, què yǐn jiàng jiē zhì cí jiàn wèi, miàn xī yī gōng. shè rén dāng diàn tōng běi cháo guó xìn shǐ mǒu guān mǒu zhī hòu jiàn, yīng nuò jué, yǐn dāng diàn, hē bài, dà qǐ jū qí bài wǔ bìng yī běn guó lǐ, chū bān xiè miàn tiān yán, guī wèi, hē bài wǔ dǎo qì, yòu chū bān xiè yán lù yì guǎn yù yán chá yào jí chuán xuān fǔ wèn, fù guī wèi, hē bài wǔ dǎo qì, shè rén xuān yǒu chì cì zhǎi yī yī duì jīn dié xiè zi yī jīn tú yín guān yī xuē yī liǎng yī zhe sān bǎi pǐ yín èr bǎi liǎng ān pèi mǎ yī měi jù yīng nuò, guì shòu, qǐ, bài wǔ dǎo qì, hē zhī hòu, yīng nuò xī chū fán chuán yǔ bìng zòu shèng gōng wàn fú zhì cí, bìng tōng shì chuán yì, shè rén dāng diàn jū gōng zòu wén, hòu tóng. cì tōng běi cháo guó xìn fù shǐ mǒu guān mǒu zhī hòu jiàn, qí bài wǔ xiè cì zhì cí bìng rú shàng yí, xī chū qí chì cì yī yī duì, jīn yāo dài yī, fú tóu xuē hù yī zhuó èr bǎi pǐ, yín qì yī bǎi liǎng, ān pèi mǎ yī. cì tōng shì jí shè rén yǐn shè lì yǐ xià fēn bān rù, bù tōng, biàn yǐn hé bān, zàn hē dà qǐ jū, bài wǔ rú yí. shè rén hē yǒu chì cì yī fú shù dài yī zhe yín qì fēn wù, yīng nuò guì shòu, tái dān chuáng jué, qǐ, wǔ dǎo bài qì, hē gè zhī hòu fēn bān yǐn chū. cì yǐn chà lái tōng shì yǐ xià cóng rén fēn bān rù, bù tōng, biàn yǐn hé bān, hē liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, yòu bài, suí hū wàn suì, hē yǒu chì gè cì yī fú yāo dài yī zhe yín qì fēn wù, yīng nuò guì shòu, qǐ, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu chàng rě fēn bān yǐn chū. cì xíng mén diàn zhí rù, qǐ jū qì, diàn shàng shì lì. wén míng diàn shū mì zhí xué shì sān sī shǐ nèi kè shěng shǐ xià diàn. shè rén hé bān zòu bào gé mén wú shì, chàng rě qì, juǎn bān xī chū. kè shěng gé mén shǐ yǐ xià dōng chū, qí pái lì, gòng fèng guān yǐ xià héng xíng hé bān. xuān huī shǐ diàn shàng hē gòng fèng guān yǐ xià gè zhī hòu fēn bān chū, bìng rú cháng yí. huáng dì jiàng zuò hái nèi.
前一日,习仪于驿。见日,皇帝御崇德殿。宰臣、枢密使以下大班起居讫,至员僚起居后,馆伴使副一班入就位,东面立。次接书匣阁门使升殿立。次通事入,不通,喝拜,两拜,奏圣躬万福,又喝两拜,随呼万岁,喝祗候,赴东西接引使副位。舍人引契丹使副自外捧书匣入,当殿前立。天武官抬礼物分东西向入,列于殿下,以东为上。舍人喝天武官起居,两拜,随呼万岁,奏圣躬万福,喝各祗候。阁门从东阶降,至契丹使位北。舍人揖使跪进书匣,阁门侧身搢笏、跪接,舍人受之。契丹使立,阁门执笏捧书匣升殿,当御前进呈讫,授内侍都知,都知拆书以授宰臣,宰臣、枢密进呈讫,遂抬礼物出。舍人与馆伴使副引契丹使副至东阶下,阁门使下殿揖引同升,立御前。至国信大使传国主问圣体,通事传译,舍人当御前鞠躬传奏讫,揖起北使。皇帝宣阁门回问国主,北使跪奏,舍人当御前鞠躬奏讫,遂揖北使起,却引降阶至辞见位,面西揖躬。舍人当殿通北朝国信使某官某祗候见,应喏绝,引当殿,喝拜,大起居(其拜舞并依本国礼),出班谢面天颜,归位,喝拜舞蹈讫,又出班谢沿路驿馆御筵茶药及传宣抚问,复归位,喝拜舞蹈讫,舍人宣有敕赐窄衣一对、金蹀躞子一、金涂银冠一、靴一两、衣著三百匹、银二百两、鞍辔马一(每句应喏),跪受,起,拜舞蹈讫,喝祗候,应喏西出(凡传语并奏圣躬万福、致辞,并通事传译,舍人当殿鞠躬奏闻,后同)。次通北朝国信副使某官某祗候见,其拜舞、谢赐、致词并如上仪,西出(其敕赐衣一对,金腰带一,幞头、靴、笏、衣着二百匹,银器一百两,鞍辔马一)。次通事及舍人引舍利已下分班入,不通,便引合班,赞喝大起居,拜舞如仪。舍人喝有敕赐衣服、束带、衣著、银器分物,应喏跪受,抬担床绝,起,舞蹈拜讫,喝各祗候分班引出。次引差来通事以下从人分班入,不通,便引合班,喝两拜,奏圣躬万福,又拜,随呼万岁,喝有敕各赐衣服、腰带、衣著、银器分物,应喏跪受,起,喝两拜,随拜万岁,喝各祗候唱喏分班引出。次行门、殿直入,起居讫,殿上侍立。文明殿枢密直学士、三司使、内客省使下殿。舍人合班奏报阁门无事,唱喏讫,卷班西出。客省、阁门使以下东出,其排立,供奉官已下横行合班。宣徽使殿上喝供奉官已下各祗候分班出,并如常仪。皇帝降坐还内。
yàn rì, qì dān shǐ fù yǐ xià fú suǒ cì, chéng shòu yǐn fù cháng chūn diàn mén wài, bìng shì yàn chén liáo zǎi zhí qīn wáng shū mì shǐ yǐ xià zhī hòu. qí cháng chūn diàn zhū sī pái dāng yǒu bèi, gé mén shǐ fù rù nèi dōu zhī zòu bān qí, huáng dì zuò, míng biān, zǎi chén qīn wáng yǐ xià bìng zǎi zhí fēn bān, shè rén yǐn rù. qí qì dān shǐ fù zhuì qīn wáng bān rù. shè rén tōng mǒu jiǎ yǐ xià, chàng rě, bān shǒu zòu shèng gōng wàn fú, hē gè jiù zuò liǎng bài, suí hū wàn suì, hē jiù zuò, fēn bān yǐn shàng diàn. huò huáng dì fǔ wèn qì dān shǐ fù, shè rén biàn yǐn xià diàn, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè jiù zuò. cì shè rén tōng shì fēn yǐn shè lì yǐ xià dōng xī fēn bān, hē liǎng bài, hē jiù zuò, fēn yǐn fù liǎng láng xià. cì shè rén yǐn chà lái tōng shì cóng rén dōng xī fēn bān rù, hé bān, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē jiù zuò, fēn yǐn fù liǎng láng. cì hē jiào fāng yǐ xià liǎng bài, bān shǒu zòu shèng gōng wàn fú, yòu hē bài, liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu. cì yǐn kàn zhǎn èr rén shāo jìn qián, hē bài, liǎng bài, suí bài wàn suì, hē shàng diàn zhī hòu, fēn dōng xī shàng diàn lì. yǒu sī jìn chá chuáng, nèi shì lèi jiǔ, qì, gé mén shǐ diàn shàng yù qián jū gōng zòu mǒu jiǎ yǐ xià jìn jiǔ, yú rú cháng yí. yàn qǐ, zǎi chén yǐ xià jiàng jiē, shè rén hē liǎng bài, jìn hù, wǔ dǎo, hē gè zhī hòu, fēn bān chū. cì shè lì hé bān, hē liǎng bài, wǔ dǎo, sān bài, bài xiè qì, hē gè zhī hòu fēn yǐn chū. cì tōng shì cóng rén hé bān, hē liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu, fēn bān yǐn chū. cì hē jiào fāng shǐ yǐ xià liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu. rú chuán xuān cì chá jiǔ, yòu hē xiè chá jiǔ bài, liǎng bài, suí bài wàn suì, hē gè zhī hòu, chū. gé mén shǐ diàn shàng jìn qián cè zòu wú shì, huáng dì jiàng zuò, míng biān hái nèi.
宴日,契丹使副以下服所赐,承受引赴长春殿门外,并侍宴臣僚宰执、亲王、枢密使以下祗候。俟长春殿诸司排当有备,阁门使附入内都知奏班齐,皇帝坐,鸣鞭,宰臣、亲王以下并宰执分班,舍人引入。其契丹使副缀亲王班入。舍人通某甲以下,唱喏,班首奏圣躬万福,喝各就坐、两拜,随呼万岁,喝就坐,分班引上殿。或皇帝抚问契丹使副,舍人便引下殿,喝两拜,随拜万岁,喝各就坐。次舍人、通事分引舍利以下东西分班,喝两拜,喝就坐,分引赴两廊下。次舍人引差来通事、从人东西分班入,合班,喝两拜,随拜万岁,喝就坐,分引赴两廊。次喝教坊已下两拜,班首奏圣躬万福,又喝拜,两拜,随拜万岁,喝各祗候。次引看盏二人稍近前,喝拜,两拜,随拜万岁,喝上殿祗候,分东西上殿立。有司进茶床,内侍酹酒,讫,阁门使殿上御前鞠躬奏某甲已下进酒,余如常仪。宴起,宰臣已下降阶,舍人喝两拜,搢笏,舞蹈,喝各祗候,分班出。次舍利合班,喝两拜,舞蹈,三拜,拜谢讫,喝各祗候分引出。次通事、从人合班,喝两拜,随拜万岁,喝各祗候,分班引出。次喝教坊使已下两拜,随拜万岁,喝各祗候。如传宣赐茶酒,又喝谢茶酒拜,两拜,随拜万岁,喝各祗候,出。阁门使殿上近前侧奏无事,皇帝降坐,鸣鞭还内。
cí rì, huáng dì zuò, nèi diàn qǐ jū bān yù jué, zhū sī pái dāng yǒu bèi, cuī hé shì yàn chén liáo dōng xī xiāng xiàng, bān lì chóng dé diàn tíng. qí zòu bān qí, shè rén hē bài, dōng xī bān diàn shì liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè zhī hòu. cì shè rén tōng guǎn bàn shǐ fù mǒu jiǎ yǐ xià cháng qǐ jū, cì tōng qì dān shǐ mǒu jiǎ cháng qǐ jū, cì tōng fù shǐ mǒu jiǎ cháng qǐ jū, jù yǐn fù xī miàn lì. cì tōng zǎi chén yǐ xià héng xíng, tōng mǒu jiǎ yǐ xià, yīng nuò, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè jiù zuò, yīng nuò, liǎng bài hū wàn suì, fēn shēng diàn dōng xī xiàng lì. cì tōng shì shè rén yǐn qì dān shè lì yǐ xià, cì chà lái tōng shì cóng rén jù fēn bān rù, dāng diàn liǎng bài, zòu shèng gōng wàn fú, hē gè jiù zuò, liǎng bài, hū wàn suì, fēn yǐn fù liǎng láng lì. cì tōng jiào fāng shǐ kàn zhǎn. jí jìn chá chuáng lèi jiǔ bìng gé mén zòu jìn jiǔ, bìng rú cháng chūn yàn rì zhī yí. jiǔ wǔ xún, qǐ. zǎi chén yǐ xià jiàng jiē bān lì, liǎng bài jìn hù wǔ dǎo, sān bài, hē gè zhī hòu. zǎi chén yǐ xià bìng sān sī shǐ wén míng diàn xué shì shū mì zhí xué shì shēng diàn shì lì, qí yú chén liáo bìng qì dān shǐ bìng chū. cì yǐn shè lì jí chà lái cóng rén, jù liǎng bài wàn suì qì, fēn bān yǐn chū. rú chuán xuān cì chá jiǔ, gèng hē xiè bài rú qián yí. yǐ shàng bān jué, shè rén zài yǐn qì dān shǐ rù, xī miàn yī gōng. shè rén dāng diàn tōng běi cháo guó xìn shǐ mǒu zhī hòu cí, tōng qì, yǐn dāng diàn liǎng bài, chū bān zhì cí, guī wèi, yòu liǎng bài qì, xuān yǒu chì cì, guì shòu bài wǔ qì, hē hǎo qù, suì yǐn chū. cì yǐn fù shǐ zhì cí shòu cì bài wǔ rú qián yí, yì chū. cì yǐn shè lì yǐ xià, cì yǐn chà lái tōng shì cóng rén, jù fēn bān rù, shè rén hē yǒu chì cì yī fú yī zhe yín qì fēn wù, gè yīng nuò guì shòu, hòu tái dān chuáng jué, jiù bài, qǐ, yòu liǎng bài wàn suì, hē hǎo qù, fēn bān yǐn chū. qí shǐ fù gè fú suǒ cì, zài yǐn rù, dāng diàn liǎng bài wàn suì qì, hē zhī hòu, yǐn shēng diàn, dāng yù qián lì. huáng dì xuān gé mén shǐ shòu zhǐ chuán yǔ guó zhǔ, shè rén yī guó xìn shǐ guì, gé mén shǐ chuán zhǐ tōng yì qì, yī guó xìn shǐ qǐ lì, gé mén shǐ yù qián jìn hù, yú nèi shì dōu zhī chù fèng shòu shū xiá, shè rén yī guó xìn shǐ guì, gé mén shǐ guì fēn fù qì, yī qǐ xià diàn, xī chū.
辞日,皇帝坐,内殿起居班欲绝,诸司排当有备,催合侍宴臣僚东西相向,班立崇德殿庭。俟奏班齐,舍人喝拜,东西班殿侍两拜,奏圣躬万福,喝各祗候。次舍人通馆伴使副某甲以下常起居,次通契丹使某甲常起居,次通副使某甲常起居,俱引赴西面立。次通宰臣以下横行,通某甲以下,应喏,奏圣躬万福,喝各就坐,应喏,两拜呼万岁,分升殿东西向立。次通事、舍人引契丹舍利以下,次差来通事、从人俱分班入,当殿两拜,奏圣躬万福,喝各就坐,两拜,呼万岁,分引赴两廊立。次通教坊使、看盏。及进茶床、酹酒并阁门奏进酒,并如长春宴日之仪。酒五巡,起。宰臣以下降阶班立,两拜、搢笏、舞蹈,三拜,喝各祗候。宰臣以下并三司使、文明殿学士、枢密直学士升殿侍立,其余臣僚并契丹使并出。次引舍利及差来从人,俱两拜万岁讫,分班引出。如传宣赐茶酒,更喝谢拜如前仪。已上班绝,舍人再引契丹使入,西面揖躬。舍人当殿通北朝国信使某祗候辞,通讫,引当殿两拜,出班致辞,归位,又两拜讫,宣有敕赐,跪受拜舞讫,喝好去,遂引出。次引副使致词、受赐、拜舞如前仪,亦出。次引舍利已下,次引差来通事、从人,俱分班入,舍人喝有敕赐衣服、衣著、银器分物,各应喏跪受,候抬担床绝,就拜,起,又两拜万岁,喝好去,分班引出。其使副各服所赐,再引入,当殿两拜万岁讫,喝祗候,引升殿,当御前立。皇帝宣阁门使授旨传语国主,舍人揖国信使跪,阁门使传旨通译讫,揖国信使起立,阁门使御前搢笏,于内侍都知处奉授书匣,舍人揖国信使跪,阁门使跪分付讫,揖起下殿,西出。
zhèng hé xiáng dìng wǔ lǐ, yǒu zǐ chén diàn dà liáo shǐ cháo jiàn yí zǐ chén diàn zhēng dàn yàn dà liáo shǐ yí zǐ chén diàn dà liáo shǐ cháo cí yí chóng zhèng diàn jià rì dà liáo shǐ cháo jiàn yí chóng zhèng diàn jià rì dà liáo shǐ cháo cí yí. qí zǐ chén diàn fù yàn, liáo shǐ fù wèi yù zuò xī, zhū wèi shàng jiàng jūn zhī nán. xià shǐ fù zài dōng duǒ diàn, bìng xī xiàng běi shàng. gāo lí jiāo zhǐ shǐ fù zài xī duǒ diàn, bìng dōng xiàng běi shàng, liáo shǐ shè lì cóng rén gè zài qí nán. xià shǐ cóng rén zài dōng láng shè lì zhī nán, zhū fān shǐ fù shǒu lǐng gāo lí jiāo zhǐ cóng rén xī dòng yá nèi zhǐ huī shǐ zài xī láng shè lì zhī nán. yòu zhì gè jiù wèi, yǒu fèn yǐn liǎng láng bān shǒu yì yù zuò jìn jiǔ, lè zuò, zàn gè cì jiǔ, qún guān jù zài bài jiù zuò. jiǔ wǔ xíng, jiē zuò yuè cì huá, huáng dì zài zuò, fù yàn guān xíng xiè huá zhī lǐ.
政和详定五礼,有《紫宸殿大辽使朝见仪》、《紫宸殿正旦宴大辽使仪》、《紫宸殿大辽使朝辞仪》、《崇政殿假日大辽使朝见仪》、《崇政殿假日大辽使朝辞仪》。其紫宸殿赴宴,辽使副位御坐西,诸卫上将军之南。夏使副在东朵殿,并西向北上。高丽、交阯使副在西朵殿,并东向北上,辽使舍利、从人各在其南。夏使从人在东廊舍利之南,诸蕃使副首领、高丽交阯从人、溪峒衙内指挥使在西廊舍利之南。又至各就位,有分引两廊班首诣御坐进酒,乐作,赞各赐酒,群官俱再拜就坐。酒五行,皆作乐赐华,皇帝再坐,赴宴官行谢华之礼。
xià guó jìn fèng shǐ jiàn cí yí. xià guó suì yǐ zhēng dàn shèng jié rù gòng. yuán fēng bā nián, shǐ lái. zhào xià guó jiàn cí yí zhì yī jiā yòu bā nián, jiàn yú huáng yí diàn mén wài, cháo cí yì chuí gǒng diàn.
夏国进奉使见辞仪。夏国岁以正旦、圣节入贡。元丰八年,使来。诏夏国见辞仪制依嘉祐八年,见于皇仪殿门外,朝辞诣垂拱殿。
zhèng hé xīn yí: xià shǐ jiàn rì, qí jiàn bān jué xiè bān qián, shǐ fèng fèng biǎo, yǐn rù diàn tíng, fù shǐ suí rù, xī xiàng lì, shè rén yī gōng. shè rén dāng diàn gōng zòu xià guó jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu jiàn, yǐn dāng diàn qián guì jìn biǎo hán, shè rén shòu zhī, fù rù nèi shì shěng guān jìn chéng. shǐ zhě qǐ, guī wèi, sì bài qǐ jū. shè rén xuān yǒu chì cì mǒu wù, jiān cì jiǔ zhuàn. guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū. cì cóng rén rù, bù zòu, jí yǐn dāng diàn sì bài qǐ jū. shè rén xuān cì fēn wù, jiān cì jiǔ shí. guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū. cí rì, yǐn shǐ fù rù diàn tíng, xī xiàng lì, shè rén yī gōng. shè rén dāng diàn gōng zòu xià guó jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu cí, yǐn dāng diàn sì bài. xuān cì mǒu wù jiǔ zhuàn, zài bài rú jiàn yí. fán fān shǐ jiàn cí, tóng rì zhě, xiān xià guó, cì gāo lí, cì jiāo zhǐ, cì hǎi wài fān kè, cì zhū mán.
政和新仪:夏使见日,俟见班绝、谢班前,使奉奉表,引入殿庭,副使随入,西向立,舍人揖躬。舍人当殿躬奏夏国进奉使姓名以下祗候见,引当殿前跪进表函,舍人受之,副入内侍省官进呈。使者起,归位,四拜起居。舍人宣有敕赐某物,兼赐酒馔。跪受,箱过,俯伏兴,再拜。舍人曰各祗候,揖西出。次从人入,不奏,即引当殿四拜起居。舍人宣赐分物,兼赐酒食。跪受,箱过,俯伏兴,再拜。舍人曰各祗候,揖西出。辞日,引使副入殿庭,西向立,舍人揖躬。舍人当殿躬奏夏国进奉使姓名以下祗候辞,引当殿四拜。宣赐某物酒馔,再拜如见仪。凡蕃使见辞,同日者,先夏国,次高丽,次交阯,次海外蕃客,次诸蛮。
gāo lí jìn fèng shǐ jiàn cí yí. jiàn rì, shǐ pěng biǎo hán, yǐn rù diàn tíng, fù shǐ suí rù, xī xiàng lì, shè rén jū gōng, dāng diàn qián tōng gāo lí guó jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu jiàn, yǐn dāng diàn, shǐ shāo qián guì jìn biǎo hán, fǔ fú xìng qì, guī wèi dà qǐ jū. bān shǒu chū bān gōng xiè qǐ jū, guī wèi, zài bài, yòu chū bān xiè miàn tiān yán yán lù guǎn quàn dū chéng mén wài chá jiǔ, guī wèi, zài bài, jìn hù, wǔ dǎo, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén xuān yǒu chì cì mǒu wù jiān cì jiǔ shí, jìn hù, guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū. cì yā wù yǐ xià rù, bù tōng, jí yǐn dāng diàn sì bài qǐ jū. xuān yǒu chì cì mǒu wù jiān cì jiǔ shí, guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài qǐ jū. shè rén yuē gè zhī hòu, yī xī chū.
高丽进奉使见辞仪。见日,使捧表函,引入殿庭,副使随入,西向立,舍人鞠躬,当殿前通高丽国进奉使姓名以下祗候见,引当殿,使稍前跪进表函,俯伏兴讫,归位大起居。班首出班躬谢起居,归位,再拜,又出班谢面天颜、沿路馆券、都城门外茶酒,归位,再拜,搢笏,舞蹈,俯伏兴,再拜。舍人宣有敕赐某物兼赐酒食,搢笏,跪受,箱过,俯伏兴,再拜。舍人曰各祗候,揖西出。次押物以下入,不通,即引当殿四拜起居。宣有敕赐某物兼赐酒食,跪受,箱过,俯伏兴,再拜起居。舍人曰各祗候,揖西出。
cí rì, yǐn shǐ fù rù diàn tíng, xī xiàng lì, shè rén yī gōng. shè rén dāng diàn gōng tōng gāo lí jìn fèng shǐ xìng míng yǐ xià zhī hòu cí, yǐn dāng diàn sì bài qǐ jū. bān shǒu chū bān zhì cí, guī wèi, zài bài. shè rén xuān yǒu chì cì mǒu wù jiān cì jiǔ shí, jìn hù, guì shòu, xiāng guò, fǔ fú xìng, zài bài. shè rén yuē hǎo qù, yī xī chū. cì cóng rén rù cí, rú jiàn.
辞日,引使副入殿庭,西向立,舍人揖躬。舍人当殿躬通高丽进奉使姓名以下祗候辞,引当殿四拜起居。班首出、班致词,归位,再拜。舍人宣有敕赐某物兼赐酒食,搢笏,跪受,箱过,俯伏兴,再拜。舍人曰好去,揖西出。次从人入辞,如见。
zhèng hé yuán nián, zhào gāo lí zài xī běi èr guó zhī jiān, zì jīn kě yī xī níng shí nián zhǐ huī lì shū mì yuàn. míng nián rù gòng, zhào fù yòng xī níng lì, yǐ wén chén chōng jiē bàn shǐ fù, réng wǎng huán xǔ shàng diàn. qī nián, cì yǐ biān dòu gè shí èr, fǔ guǐ gè sì, dēng yī, xíng èr, dǐng èr, léi xǐ yī, zūn èr. míng yuē:" wéi ěr lìng dé xiào gōng, shì chēng dōng fān, yǒu lái xiǎn xiāng, yǔ yī rén jiā zhī. yòng xī ěr bǎo zūn, yǐ níng ěr zǔ kǎo. zǐ zǐ sūn sūn, qí yǒng bǎo zhī!" shào xīng èr nián, gāo lí qiǎn shǐ fù lái gòng, bìng cì jiǔ shí yú tóng wén guǎn.
政和元年,诏高丽在西北二国之间,自今可依熙宁十年指挥隶枢密院。明年入贡,诏复用熙宁例,以文臣充接伴使副,仍往还许上殿。七年,赐以笾豆各十二,簠簋各四,登一,鉶二,鼎二,罍洗一,尊二。铭曰:"惟尔令德孝恭,世称东蕃,有来显相,予一人嘉之。用锡尔宝尊,以宁尔祖考。子子孙孙,其永保之!"绍兴二年,高丽遣使副来贡,并赐酒食于同文馆。
jīn guó pìn shǐ jiàn cí yí. xuān hé yuán nián, jīn shǐ lǐ shàn qìng děng lái, qiǎn zhí mì gé zhào yǒu kāi xié shàn qìng děng bào pìn. yǐ ér jīn shǐ fù zhì, yòng xīn luó shǐ rén lǐ, yǐn jiàn xuān zhèng diàn, huī zōng lín xuān shòu shǐ zhě shū. zì hòu lǚ qiǎn shǐ lái, dì dài zhī shén hòu, shí yǐn shàng diàn zòu shì, cì yǔ bù zī, lǐ yù bìng yòng qì dān gù shì.
金国聘使见辞仪。宣和元年,金使李善庆等来,遣直秘阁赵有开偕善庆等报聘。已而金使复至,用新罗使人礼,引见宣政殿,徽宗临轩受使者书。自后屡遣使来,帝待之甚厚,时引上殿奏事,赐予不赀,礼遇并用契丹故事。
shào xīng sān nián shí èr yuè, zǎi chén jìn chéng jīn shǐ lǐ yǒng shòu děng zhēng dàn rù jiàn. gù shì, bǎi guān jù rù. shàng yuē:" quán shèng zhī shí, shén jīng huì tóng, cháo tíng zhī zūn, bǎi guān zhī fù, suǒ yǐ kuā shì. jīn zàn zhù yú cǐ. shì cóng jiǎn biàn. jiù rì lǐ shù, qǐ kě jǐn xíng? wú yōng jù rù." shǐ rén jiàn cí, bìng cì shí yú diàn mén wài. bā nián, jīn guó qiǎn shǐ fù lái, jiù yì yì hé. zhào wáng lún jiù yì cì yàn. shí yī nián shí yī yuè, jīn guó qiǎn shěn yì shǐ lái. rù jiàn, shí diàn bì zhī yí yì yóu wèi jué. yì zhě wèi" bīng wèi dān ruò, zé fēi suǒ yǐ lóng guó tǐ yù shè zhàng wèi, kǒng hài lǔ qíng." nǎi shè huáng huī zhàng qiān wǔ bǎi rén yú diàn láng, bì yǐ yì mù, bān dìng chè wéi. shí èr nián, hù cóng huī zōng zǐ gōng huáng tài hòu shǐ fù lái. shí sān nián shí yī yuè, yǒu sī yán:" hè zhēng dàn shǐ chū zhì, yú xū yí jūn cì yàn. wèi shěn huí chéng hé yǔ bù hé yán dài?" zhào nèi shì shěng chāi shǐ chén èr yuán yán lù cì yù yán, yī yuán yú píng jiāng fǔ, yī yuán yú zhèn jiāng fǔ, yī yuán yú xū yí jūn. xún zhào: jīn guó hè zhēng dàn rén shǐ dào quē fù yàn děng zuò cì, lìng yǔ zǎi chén xiāng duì shāo nán. shǐ fù shàng xià mǎ yú zhí zhèng guān shàng xià mǎ chù. sān jié rén cóng bìng yú gōng mén wài shàng xià mǎ. lì bān zé yú xī bān, yǔ zǎi chén xiāng duì lì. réng quán yí xī bān shǐ xiāng zài dōng bì zǎi chén zhī dōng. shí sì nián zhēng yuè yī rì, yàn jīn guó rén shǐ yú zǐ chén diàn. wén chén quán shì láng yǐ shàng wǔ chén cì shǐ yǐ shàng fù zuò. zì hòu zhēng dàn cì yàn fǎng cǐ. wǔ yuè, jīn guó shǐ qiǎn hè tiān shēn jié shǐ lái. yǒu sī yán hé zhào jiù lì: běi shǐ hè shēng chén shèng jié shǐ fù suí zǎi chén zǐ chén diàn shàng shòu, jìn shòu jiǔ bì, huáng dì zǎi chén yǐ xià tóng shǐ fù jiǔ sān xíng, jiào fāng zuò yuè, sān jié rén cóng bù fù. jì ér sān jié rén cóng yǒu qǐng, qǐ suí bān shàng shòu, zhào xǔ zhī, réng cì jiǔ shí. yù hè zhèng, rén shǐ cháo cí zài shàng xīn cí guān zhì zhāi zhī nèi, réng yòng lè. èr shí jiǔ nián, yǐ huáng tài hòu bēng, qí hè zhèng shǐ fù zhǐ jiù yì cì yàn. jiàn cí rì, cì chá jiǔ, bìng bù jǔ lè.
绍兴三年十二月,宰臣进呈金使李永寿等正旦入见。故事,百官俱入。上曰:"全盛之时,神京会同,朝廷之尊,百官之富,所以夸示。今暂驻于此。事从简便。旧日礼数,岂可尽行?无庸俱入。"使人见辞,并赐食于殿门外。八年,金国遣使副来,就驿议和。诏王伦就驿赐宴。十一年十一月,金国遣审议使来。入见,时殿陛之仪议犹未决。议者谓"兵卫单弱,则非所以隆国体;欲设仗卫,恐骇虏情。"乃设黄麾仗千五百人于殿廊,蔽以帟幕,班定彻帷。十二年,扈从徽宗梓宫、皇太后使副来。十三年十一月,有司言:"贺正旦使初至,于盱眙军赐宴。未审回程合与不合筵待?"诏内侍省差使臣二员沿路赐御筵,一员于平江府,一员于镇江府,一员于盱眙军。寻诏:金国贺正旦人使到阙赴宴等坐次,令与宰臣相对稍南。使副上下马于执政官上下马处。三节人从并于宫门外上下马。立班则于西班,与宰臣相对立。仍权移西班使相在东壁宰臣之东。十四年正月一日,宴金国人使于紫宸殿。文臣权侍郎已上、武臣刺史已上赴坐。自后正旦赐宴仿此。五月,金国始遣贺天申节使来。有司言合照旧例:北使贺生辰圣节使副随宰臣紫宸殿上寿,进寿酒毕,皇帝、宰臣以下同使副酒三行,教坊作乐,三节人从不赴。既而三节人从有请,乞随班上寿,诏许之,仍赐酒食。遇贺正,人使朝辞在上辛祠官致斋之内,仍用乐。二十九年,以皇太后崩,其贺正使副止就驿赐宴。见辞日,赐茶酒,并不举乐。
dà shuài běi shǐ zhì quē, xiān qiǎn bàn shǐ cì yù yán yú bān jīng guǎn zài chì àn, qù fǔ wǔ shí lǐ, jiǔ qī xíng. yì rì dēng zhōu, zhì běi guō shuì tíng, chá jiǔ bì, shàng mǎ rù yú háng mén, zhì dōu tíng yì, cì rù bèi jīn shā luó děng. míng rì, lín ān fǔ shū sòng jiǔ shí, gé mén guān rù wèi, jù cháo jiàn yí, tóu cháo jiàn bǎng zi. yòu míng rì, rù jiàn. bàn shǐ zhì nán gōng mén wài xià mǎ, běi shǐ zhì gé mén nèi xià mǎ. huáng dì yù zǐ chén diàn, liù cān guān qǐ jū. běi shǐ jiàn bì, tuì fù kè shěng chá jiǔ, suì yàn chuí gǒng diàn, jiǔ wǔ xíng, wéi cóng guān yǐ shàng yù zuò. shì rì, cì chá qì míng guǒ. yòu míng rì, cì shēng xì. jiàn zhī èr rì, yǔ bàn shǐ xié wǎng tiān zhú shāo xiāng, shàng cì chén xiāng rǔ táng zhāi yán jiǔ guǒ. cì zhì lěng quán tíng hū yuán dòng ér guī. yì rì, cì nèi zhōng jiǔ guǒ fēng yào huā táng, fù shǒu suì yè yán, jiǔ wǔ xíng, yòng kuǐ lěi. zhēng yuè shuò dàn, cháo hè lǐ bì, shàng qiǎn dà chén jiù yì cì yù yán. zhōng shǐ chuán zhǐ xuān quàn, jiǔ jiǔ xíng. sān rì, kè shěng qiān cì jiǔ shí, nèi zhōng cì jiǔ guǒ. suì fù zhè jiāng tíng guān cháo, jiǔ qī xíng. sì rì, fù yù jīn yuán yàn shè, mìng zhū xiào shàn shè zhě jiǎ guǎn jūn guān chá shǐ bàn zhī, shàng cì gōng shǐ. jiǔ xíng lè zuò, bàn shè guān yǔ dà shǐ bìng shè gōng, guǎn bàn fù shǐ bìng shè nǔ. jiǔ jiǔ xíng, tuì. wǔ rì, dà yàn jí yīng diàn, shàng shū láng jiān chá yù shǐ yǐ shàng jiē yù, xué shì zhuàn zhì yǔ. liù rì, cháo cí tuì, cì xí yī jīn dài dà yín qì. lín ān fǔ shū sòng jìn yí. fù qiǎn zhí zhèng guān jiù yì cì yàn. wǎn fù jiě huàn yè yán, bàn shǐ yǔ běi shǐ jiē qīn quàn chóu, qiě yǐ yī wù wèi yòu. cì rì, jiā cì lóng fèng chá jīn dù hé. chéng mǎ chū běi quē mén dēng zhōu, sù chì àn. yòu cì rì, fù qiǎn jìn chén yā cì yù yán.
大率北使至阙,先遣伴使赐御筵于班荆馆(在赤岸,去府五十里),酒七行。翌日登舟,至北郭税亭,茶酒毕,上马入余杭门,至都亭驿,赐褥被、钅沙锣等。明日,临安府书送酒食,阁门官入位,具朝见仪,投朝见榜子。又明日,入见。伴使至南宫门外下马,北使至隔门内下马。皇帝御紫宸殿,六参官起居。北使见毕,退赴客省茶酒,遂宴垂拱殿,酒五行,惟从官已上预坐。是日,赐茶器名果。又明日,赐生饩。见之二日,与伴使偕往天竺烧香,上赐沉香、乳糖、斋筵、酒果。次至冷泉亭、呼猿洞而归。翌日,赐内中酒果、风药、花饧,赴守岁夜筵,酒五行,用傀儡。正月朔旦,朝贺礼毕,上遣大臣就驿赐御筵。中使传旨宣劝,酒九行。三日,客省签赐酒食,内中赐酒果。遂赴浙江亭观潮,酒七行。四日,赴玉津园燕射,命诸校善射者假管军观察使伴之,上赐弓矢。酒行乐作,伴射官与大使并射弓,馆伴、副使并射弩。酒九行,退。五日,大宴集英殿,尚书郎、监察御史已上皆预,学士撰致语。六日,朝辞退,赐袭衣、金带、大银器。临安府书送赆仪。复遣执政官就驿赐宴。晚赴解换夜筵,伴使与北使皆亲劝酬,且以衣物为侑。次日,加赐龙凤茶、金镀合。乘马出北阙门登舟,宿赤岸。又次日,复遣近臣押赐御筵。
zì dào quē cháo jiàn yàn shè cháo cí, gòng cì dà shǐ jīn qiān sì bǎi liǎng, fù shǐ jīn bā bǎi bā shí liǎng, yī gè sān xí, jīn dài gè sān tiáo. dōu guǎn shàng jié gè cì yín sì shí liǎng, zhōng xià jié gè sān shí liǎng, yī yī xí tú jīn dài yī tiáo. shǐ rén dào quē yán yàn, fán yòng lè rén sān bǎi rén, bǎi xì jūn qī shí rén, zhù qiú jūn sān shí èr rén, qǐ lì qiú mén xíng rén sān shí èr rén, qí gǔ sì shí rén, bìng xià lín ān fǔ chà xiàng pū yī shí wǔ rén, yú yù qián děng zǐ nèi chà, bìng qián qī jiào xí zhī.
自到阙朝见、燕射、朝辞,共赐大使金千四百两,副使金八百八十两,衣各三袭,金带各三条。都管上节各赐银四十两,中下节各三十两,衣一袭、涂金带一条。使人到阙筵宴,凡用乐人三百人,百戏军七十人,筑球军三十二人,起立球门行人三十二人,旗鼓四十人,并下临安府差;相扑一十五人,于御前等子内差,并前期教习之。
zhū guó cháo gòng, qí jiāo zhōu yí zhōu lí zhōu zhū guó jiàn cí, bìng rú shàng yí. wéi yà láo yàn lài zhī shù, zé yǒu shā yān. qí shòu shū jiē lìng yǒu sī fù zhī. yòu yǒu xī fān gǔ shì xī nán zhū fān zhàn chéng huí hú dà shí yú tián sān fú qí qióng bù chuān mán jí xī dòng zhī shǔ, huò bǐ jiān shù suì rù gòng. céng tán rì běn dà lǐ zhù niǎn pú gān qiū cí fú ní fú lǐn zhēn là luó diàn bó ní miǎo lí dū pó gān méi liú zhū guó rù gòng, huò yī zài, huò sān sì, bù cháng zhì. zhù niǎn sān fú qí shǐ zhě zhì, yǐ zhēn zhū lóng nǎo jīn lián huā děng dēng bì guì sàn zhī, wèi zhī" sā diàn".
诸国朝贡,其交州、宜州、黎州诸国见辞,并如上仪。惟迓劳宴赉之数,则有杀焉。其授书皆令有司付之。又有西蕃唃氏、西南诸蕃占城、回鹘、大食、于阗、三佛齐、邛部川蛮及溪峒之属,或比间数岁入贡。层檀、日本、大理、注辇、蒲甘、龟兹、佛泥、拂菻、真腊、罗殿、渤泥、邈黎、阇婆、甘眉流诸国入贡,或一再,或三四,不常至。注辇、三佛齐使者至,以真珠、龙脑、金莲花等登陛跪散之,谓之"撒殿"。
yuán yòu èr nián, zhī yǐng chāng fǔ hán zhěn yán:" jiāo zhǐ xiǎo guó, qí shǐ rén jiāng jí jìng, chén cháng jìn bì, nán yǐ kàng lǐ. àn yuán fēng zhōng yà yǐ bīng guān, jiàn yǐ tōng pàn, shǐ fù yì fǔ, qí kào shè lìng bīng guān zhǔ zhī. qǐng rú gù shì." réng zhào suǒ guò jùn, fán qián zǎi xiàng zhí zhèng guān zhī pàn zhě yì rú zhī. yòu zhào lì huí cì yú tián guó xìn fēn wù fǎ. suì qiǎn gòng shǐ suī duō, zhǐ yī jiā cì. yòu mìng yú tián guó shǐ yǐ biǎo zhāng zhì, zé jiān suì tīng yī rù gòng, yú lìng yú xī qín zhōu mào yì.
元祐二年,知颍昌府韩缜言:"交阯小国,其使人将及境,臣尝近弼,难以抗礼。按元丰中迓以兵官,饯以通判,使副诣府,其犒设令兵官主之。请如故事。"仍诏所过郡,凡前宰相、执政官知判者亦如之。又诏立回赐于阗国信分物法。岁遣贡使虽多,止一加赐。又命于阗国使以表章至,则间岁听一入贡,余令于熙、秦州贸易。
lǐ bù yán:" yuán fēng zhe lìng, xī nán wǔ xìng fān, měi wǔ nián xǔ yī gòng. jīn xī nán fān tài píng jūn rù gòng, qī xiàn wèi jí." zhào tè xǔ zhī. xué shì yuàn yán:" zhū fān chū rù gòng zhě, qǐng lìng ān fǔ qián xiá zhuǎn yùn děng sī tǐ wèn qí guó suǒ zài yuǎn jìn dà xiǎo, yǔ jiàn jīn rù gòng hé guó wèi bǐ, bǎo míng wén zòu, shù dài yù zhī lǐ bù zhì shī dàng." xuān hé zhào fān guó rù gòng, lìng běn lù yàn shí bǎo míng. rú shè zhà wěi, yǐ shàng shū zhà bù shí lùn.
礼部言:"元丰著令,西南五姓蕃,每五年许一贡。今西南蕃泰平军入贡,期限未及。"诏特许之。学士院言:"诸蕃初入贡者,请令安抚、钤辖、转运等司体问其国所在远近大小,与见今入贡何国为比,保明闻奏,庶待遇之礼不致失当。"宣和诏蕃国入贡,令本路验实保明。如涉诈伪,以上书诈不实论。
jiàn yán sān nián, zhàn chéng guó wáng qiǎn shǐ jìn gòng, shì yù dà lǐ, suì jiā ēn, tè shòu jiǎn jiào shǎo fù, jiā shí yì. zì hòu míng táng jiāo sì, bìng fǎng cǐ. shào xīng èr nián, zhàn chéng guó wáng qiǎn shǐ gòng chén xiāng xī xiàng dài mào děng, dá yǐ líng jǐn yín juàn.
建炎三年,占城国王遣使进贡,适遇大礼,遂加恩,特授检校少傅,加食邑。自后明堂郊祀,并仿此。绍兴二年,占城国王遣使贡沉香、犀、象、玳瑁等,答以绫锦银绢。
jiàn yán sì nián, nán píng wáng hōng, chà guǎng nán xī lù zhuǎn yùn fù shǐ yǐn dōng gǒu chōng diào jì shǐ, cì juàn bù gè wǔ bǎi pǐ, yáng jiǔ yù qián yù cǎi yù jīn yín děng, jiù qīn zhōu shòu qí guó yíng jiē rén, zhì zèng shì zhōng, jìn fēng nán yuè wáng. fēng qí zi wèi jiāo zhǐ jùn wáng, yù dà lǐ, bìng jiā ēn rú zhàn chéng guó wáng. chún xī yuán nián, cì" ān nán guó wáng" yìn, tóng zhù, tú yǐ jīn.
建炎四年,南平王薨,差广南西路转运副使尹东玽充吊祭使,赐绢布各五百匹,羊、酒、寓钱、寓彩、寓金银等,就钦州授其国迎接人,制赠侍中,进封南越王。封其子为交阯郡王,遇大礼,并加恩如占城国王。淳熙元年,赐"安南国王"印,铜铸,涂以金。
shào xīng qī nián, sān fú qí guó qǐ jìn zhāng zòu fù quē cháo jiàn, zhào xǔ zhī. lìng guǎng dōng jīng lüè sī zhēn liàng, zhǐ xǔ sì shí rén dào quē, jìn gòng nán zhū xiàng chǐ lóng xián shān hú liú lí xiāng yào. zhào bǔ bǎo shùn mù huà dà jiàng jūn sān fú qí guó wáng, gěi cì ān mǎ yī dài yín qì. cì shǐ rén yàn yú huái yuǎn yì. chún xī wǔ nián, zài rù gòng. jì qí zhí èr wàn wǔ qiān mín, huí cì líng jǐn luó juàn děng wù yín èr qiān wǔ bǎi liǎng.
绍兴七年,三佛齐国乞进章奏赴阙朝见,诏许之。令广东经略司斟量,只许四十人到阙,进贡南珠、象齿、龙涎、珊瑚、琉璃、香药。诏补保顺慕化大将军、三佛齐国王,给赐鞍马、衣带、银器。赐使人宴于怀远驿。淳熙五年,再入贡。计其直二万五千缗,回赐绫锦罗绢等物、银二千五百两。
shào xīng sān shí yī nián zhēng yuè, ān nán xiàn xún xiàng. dì yuē:" mán yí gòng fāng wù nǎi qí zhí, dàn zhèn bù yù yǐ yì shòu láo yuǎn rén. qí lìng shuài chén gào yù, zì jīn bù bì yǐ xún xiàng rù gòng." sān shí èr nián, xiào zōng dēng jí, zhào yuē:" bǐ nián yǐ lái, lèi yǒu wài guó rù gòng, tài shàng huáng dì chōng qiān fú shòu, kuàng zhèn shui jīng fēi, yòu hé yǐ kān! zì jīn zhū guó yǒu yù cháo gòng zhě, lìng suǒ zài zhōu jūn yǐ lǐ yù qiǎn, wú dé yǐ wén." chún yòu sān nián, ān nán guó zhǔ chén rì jiǒng lái gòng, jiā cì gōng chén hào. shí yī nián, zài lái gòng. jǐng dìng sān nián liù yuè, rì jiǒng shàng biǎo gòng xiàn, qǐ shòu qí wèi yú qí zi chén wēi huǎng. xián chún yuán nián èr yuè, jiā ān nán dà guó wáng chén rì jiǒng gōng chén, zēng" ān shàn" èr zì ān nán guó wáng chén wēi huǎng gōng chén, zēng" shǒu yì" èr zì, gè cì jīn dài ān mǎ yī fú. èr nián, fù shàng biǎo jìn gòng lǐ wù, cì jīn wǔ bǎi liǎng, cì bó yī bǎi pǐ, jiàng zhào jiā jiǎng.
绍兴三十一年正月,安南献驯象。帝曰:"蛮夷贡方物乃其职,但朕不欲以异兽劳远人。其令帅臣告谕,自今不必以驯象入贡。"三十二年,孝宗登极,诏曰:"比年以来,累有外国入贡,太上皇帝冲谦弗受,况朕氵京菲,又何以堪!自今诸国有欲朝贡者,令所在州军以理谕遣,毋得以闻。"淳祐三年,安南国主陈日煚来贡,加赐功臣号。十一年,再来贡。景定三年六月,日煚上表贡献,乞授其位于其子陈威晃。咸淳元年二月,加安南大国王陈日煚功臣,增"安善"二字;安南国王陈威晃功臣,增"守义"二字,各赐金带、鞍马、衣服。二年,复上表进贡礼物,赐金五百两,赐帛一百匹,降诏嘉奖。