níng zōng sì
○寧宗四

shí nián chūn zhēng yuè guǐ sì, yǔ tǔ. yǐ wèi, dà fēng. gēng zǐ, qiǎn qián fǔ hè jīn zhǔ shēng chén.
十年春正月癸巳，雨土。乙未，大風。庚子，遣錢撫賀金主生辰。

èr yuè gēng shēn, dì zhèn.
二月庚申，地震。

xià sì yuè dīng wèi shuò, jīn rén fàn guāng zhōu zhōng dù zhèn, zhí què chǎng guān shèng yǔn shēng shā zhī, suì fēn bīng fàn fán chéng. wù shēn, è zhōu jiāng líng fǔ fù dōu tǒng wáng shǒu zhōng yǐn bīng jù zhī, jīn rén suì fēn bīng wéi zǎo yáng guāng huà jūn. bǐng chén, zhào jiāng huái zhì zhì shǐ lǐ jué jīng hú zhì zhì shǐ zhào fāng cuò zhì diào qiǎn, réng tīng pián yí xíng shì. dīng sì, mìng sì chuān zhì zhì shǐ dǒng jū yì zhuó liàng huǎn jí, pián yí xíng shì. xīn yǒu, lú zhōu qián xiá wáng xīn bài jīn rén yú guāng shān xiàn zhī ān chāng zhài, shā qí tǒng jūn wán yán yǎn. rén xū, jīn bīng dùn qù, suí zhōu guāng huà jiē yǐ jié wén. dīng mǎo, zhào chū shù guān bīng jīn gěi qí jiā.
夏四月丁未朔，金人犯光州中渡鎮，執榷場官盛允升殺之，遂分兵犯樊城。戊 申，鄂州、江陵府副都統王守中引兵拒之，金人遂分兵圍棗陽、光化軍。丙辰，詔 江淮制置使李珏、京湖制置使趙方措置調遣，仍聽便宜行事。丁巳，命四川制置使 董居誼酌量緩急，便宜行事。辛酉，廬州鈐轄王辛敗金人於光山縣之安昌砦，殺其 統軍完顏掩。壬戌，金兵遁去，隨州、光化皆以捷聞。丁卯，詔出戍官兵金給其家。

wǔ yuè xīn sì, yǐ jiǔ yǔ, shì dà lǐ sān yá lín ān fǔ zhàng yǐ xià qiú, juān chá yán shǎng qián. jiǎ shēn, cì lǐ bù jìn shì wú qián yǐ xià wǔ bǎi èr shí yǒu sān rén jí dì chū shēn. guǐ mǎo, zhào fāng qǐng xià zhào fá jīn, suì chuán xí zhāo yù zhōng yuán guān lì jūn mín.
五月辛巳，以久雨，釋大理、三衙、臨安府杖以下囚，蠲茶鹽賞錢。甲申，賜 禮部進士吳潛以下五百二十有三人及第、出身。癸卯，趙方請下詔伐金，遂傳檄招 諭中原官吏軍民。

liù yuè gēng xū, tài bái zhòu jiàn. wù wǔ, zhào lì jiāng shì, mù jīng xī zhōng yì rén jìn tǎo. xīn wèi, dōng chuān dà shuǐ. guǐ yǒu, tài bái jīng tiān.
六月庚戌，太白晝見。戊午，詔厲將士，募京西忠義人進討。辛未，東川大水。 癸酉，太白經天。

qiū qī yuè bǐng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī. wù yín, yǐ hàn, shì zhū lù zhàng yǐ xià qiú. jiǎ shēn, yǎ zhōu mán kòu biān, fén diāo mén zhài, qiǎn bīng tǎo zhī. dīng hài, sì pú wáng bù chóu hōng. gēng zǐ, zhào zhū jūn jiāng zuǒ yǒu zuì zhě sòng tún zhù zhōu jū zhī, bà jūn shì yín xíng.
秋七月丙子朔，日有食之。戊寅，以旱，釋諸路杖以下囚。甲申，雅州蠻寇邊， 焚碉門砦，遣兵討之。丁亥，嗣濮王不儔薨。庚子，詔諸軍將佐有罪者送屯駐州鞫 之，罷軍士淫刑。

bā yuè yǐ chǒu, zhào jiān sī jùn shǒu gè jǔ wēi yǒng cái lüè kě jiāng shuài zhě èr rén.
八月乙丑，詔監司、郡守各舉威勇才略可將帥者二人。

dōng shí yuè yǐ sì shuò, yǐ jiǔ yǔ, shì dà lǐ sān yá lín ān fǔ jí liǎng zhè zhū zhōu zhàng yǐ xià qiú. guǐ yǒu, juān sān yá jiāng shàng zhū jūn gōng sī bū fù qián.
冬十月乙巳朔，以久雨，釋大理、三衙、臨安府及兩浙諸州杖以下囚。癸酉， 蠲三衙、江上諸軍公私逋負錢。

shí yī yuè dīng chǒu, dà fēng. gēng chén, tài bái zhòu jiàn. jiǎ shēn, zhào zhè dōng tí jǔ sī fā mǐ shí wàn shí zhèn gěi pín mín. wù xū, tài bái jīng tiān. shí èr yuè wù shēn, yǐ jūn xìng, mù mín nà sù bǔ guān. yǐ mǎo, zhào wǔ jǔ rén wú fù yīng wén jǔ. guǐ hài, jīn fèng xiáng fù tǒng jūn wán yán yūn yǐ bù qí wàn rén fàn sì chuān. wù chén, pò jiǎo chí bǎo. jǐ sì, pò tiān shuǐ jūn, shǒu chén huáng yán sūn dùn. jīn rén gōng bái huán bǎo, pò zhī. gēng wǔ, pò huáng niú bǎo, tǒng zhì liú xióng qì dà sàn guān dùn, jīn rén jù zhī.
十一月丁丑，大風。庚辰，太白晝見。甲申，詔浙東提舉司發米十萬石振給貧 民。戊戌，太白經天。十二月戊申，以軍興，募民納粟補官。乙卯，詔武舉人毋復 應文舉。癸亥，金鳳翔副統軍完顏贇以步騎萬人犯四川。戊辰，迫湫池堡。己巳， 破天水軍，守臣黃炎孫遁。金人攻白環堡，破之。庚午，迫黃牛堡，統制劉雄棄大 散關遁，金人據之。

shí yī nián chūn zhēng yuè rén wǔ, jīng dōng lù zhōng yì lǐ quán lǜ zhòng lái guī, zhào yǐ quán wèi jīng dōng lù zǒng guǎn. wù zǐ, jīn rén wéi zào jiāo bǎo. rén chén, lì zhōu jiāng má zhòng lǜ zhōng yì rén fén qín zhōu yǒng níng zhài. yǐ wèi, yǐ dù sēng dié qiān gěi sì chuān jūn fèi. dīng yǒu, zhào sì chuān zhōng yì rén lì gōng, shǎng shì guān jūn. jīn rén fàn gé yá guān, xìng yuán dōu tǒng lǐ guì dùn, guān jūn dà kuì.
十一年春正月壬午，京東路忠義李全率眾來歸，詔以全為京東路總管。戊子， 金人圍皂郊堡。壬辰，利州將麻仲率忠義人焚秦州永寧砦。乙未，以度僧牒千給四 川軍費。丁酉，詔四川忠義人立功，賞視官軍。金人犯隔芽關，興元都統李貴遁， 官軍大潰。

èr yuè jiǎ chén, jīn rén fén dà sàn guān ér qù. yǐ sì, miǎn zhōu dōu tǒng wáng dà cái mǎ jué, sǐ yú hé chí. bǐng wǔ, jīn rén pò zào jiāo, sǐ zhě wǔ wàn rén. dīng wèi, jīn rén pò jiǎo chí bǎo. wù shēn, jīn rén wéi suí zhōu zǎo yáng jūn, yóu qí zhì hàn shàng, jūn zhōu shǒu chén yīng qiān zhī qì chéng zǒu. bǐng chén, bái hóng guàn rì. chǔ zhōu qián xiá liáng zhāo zǔ fén jīn rén liáng zhōu yú dà qīng hé, jīng dōng zhōng yì fù dōu tǒng shěn duó qiǎn bīng zhù zhī.
二月甲辰，金人焚大散關而去。乙巳，沔州都統王大才馬蹶，死於河池。丙午， 金人破皂郊，死者五萬人。丁未，金人破湫池堡。戊申，金人圍隨州、棗陽軍，游 騎至漢上，均州守臣應謙之棄城走。丙辰，白虹貫日。楚州鈐轄梁昭祖焚金人糧舟 於大清河，京東忠義副都統沈鐸遣兵助之。

sān yuè dīng chǒu, jīn rén fén jiǎo chí bǎo ér qù. wù zǐ, lì zhōu tǒng zhì wáng yì děng lǜ zhōng yì rén fù zào jiāo, jīn fù tǒng jūn wán yán yūn bāo zhǎng shòu dùn qù, miǎn zhōu jūn shì guō xióng zhuī zhǎn yūn shǒu, zhǎng shòu jǐn yǐ shēn miǎn. jǐ chǒu, miǎn zhōu dōu tǒng liú chāng zǔ zhì zào jiāo. xīn mǎo, zhōng yì rén shí wàn yú chū gōng qín zhōu, guān jūn jì jìn, zhì chì gǔ kǒu, wáng yì chuán chāng zǔ zhī mìng tuì shī, qiě fàng sàn zhōng yì rén, jūn dà kuì. guǐ sì, bāo zhǎng shòu hé zhǎng ān fèng xiáng zhī zhòng, fù gōng zào jiāo, suì qū xī hé zhōu. shì rì, zhèn jiāng zhōng yì tǒng zhì péng wéi chéng děng bài yú sì zhōu. bǐng shēn, liú chāng zǔ fén xī hé zhōu dùn, shǒu chén yáng kè jiā qì chéng qù. wù xū, jīn rén pò xī hé zhōu.
三月丁丑，金人焚湫池堡而去。戊子，利州統制王逸等率忠義人復皂郊，金副 統軍完顏贇、包長壽遁去，沔州軍士郭雄追斬贇首，長壽僅以身免。己丑，沔州都 統劉昌祖至皂郊。辛卯，忠義人十萬餘出攻秦州，官軍繼進，至赤谷口，王逸傳昌 祖之命退師，且放散忠義人，軍大潰。癸巳，包長壽合長安、鳳翔之眾，復攻皂郊， 遂趨西和州。是日，鎮江忠義統制彭惟誠等敗於泗州。丙申，劉昌祖焚西和州遁， 守臣楊克家棄城去。戊戌，金人破西和州。

xià sì yuè jiǎ chén, liú chāng zǔ fén chéng zhōu dùn, shǒu chén luó zhòng jiǎ qì chéng qù. shì rì, jīn rén qù xī hé zhōu. wù shēn, mìng sì chuān zēng yìn qián yǐn wǔ bǎi wàn yǐ gěi jūn fèi. jiē zhōu shǒu chén hóu yí qì chéng qù. shì rì, jīn rén qù chéng zhōu. wù wǔ, jīn rén fù fàn dà sàn guān, shǒu jiāng wáng lì dùn. jǐ wèi, jīn rén fàn huáng niú bǎo, xìng yuán dōu tǒng wú zhèng jù tuì zhī. guǐ hài, zhèng zhì dà sàn guān, zhí wáng lì zhǎn zhī.
夏四月甲辰，劉昌祖焚成州遁，守臣羅仲甲棄城去。是日，金人去西和州。戊 申，命四川增印錢引五百萬以給軍費。階州守臣侯頤棄城去。是日，金人去成州。 戊午，金人復犯大散關，守將王立遁。己未，金人犯黃牛堡，興元都統吳政拒退之。 癸亥，政至大散關，執王立斬之。

wǔ yuè yǐ hài, mìng sì chuān zhì zhì sī zhāo jìn zhōng yì rén. guǐ wèi, chī yóu qí jiàn, qí zhǎng jìng tiān. dīng hài, zhào shì cóng tái jiàn liǎng shěng guān jí yì píng róng yù róng hé róng sān cè. rén chén, shēn yán shì fǎ guān qī děng zhī zhì.
五月乙亥，命四川制置司招進忠義人。癸未，蚩尤旗見，其長竟天。丁亥，詔 侍從、台諫、兩省官集議平戎、御戎、和戎三策。壬辰，申嚴試法官七等之制。

liù yuè xīn yǒu, zhào hú zhōu zhèn xù bèi shuǐ pín mín.
六月辛酉，詔湖州振恤被水貧民。

qiū qī yuè guǐ yǒu, duó zhī tiān shuǐ jūn huáng yán sūn sān guān chén zhōu jū zhù. yǐ yǒu, xiū xiào zōng bǎo xùn. xīn mǎo, juān sì chuān guān wài zhū zhōu shuì yì. jiǎ wǔ, juān guāng zhōu mín bīng zhàn sǐ zhī jiā shuì yì.
秋七月癸酉，奪知天水軍黃炎孫三官、辰州居住。乙酉，修《孝宗寶訓》。辛 卯，蠲四川關外諸州稅役。甲午，蠲光州民兵戰死之家稅役。

jiǔ yuè jǐ mǎo, cháo xiàn yú jǐng líng gōng. gēng chén, cháo xiāng yú tài miào. xīn jǐ, hé jì tiān dì yú míng táng, dà shè. xīn mǎo, ān dìng jùn wáng bó hún hōng. bǐng shēn, xìng yuán dōu tǒng wú zhèng lì zhōu fù dōu tǒng zhāng wēi gè jìn sān guān. liú chāng zǔ duó wǔ guān sháo zhōu ān zhì. dōng shí yuè bǐng wǔ, luó zhòng jiǎ yáng kè jiā hóu yí bìng duó sān guān, zhòng jiǎ cháng dé fǔ kè jiā dào zhōu yí fǔ zhōu jū zhù. wù wǔ, dà fēng. rén xū, xiū xū yí jūn chéng.
九月己卯，朝獻於景靈宮。庚辰，朝鄉於太廟。辛己，合祭天地於明堂，大赦。 辛卯，安定郡王伯渾薨。丙申，興元都統吳政、利州副都統張威各進三官。劉昌祖 奪五官、韶州安置。冬十月丙午，羅仲甲、楊克家、侯頤並奪三官，仲甲常德府、 克家道州、頤撫州居住。戊午，大風。壬戌，修盱眙軍城。

shí yī yuè rén shēn, jīn rén gōng ān fēng jūn zhī huáng kǒu tān. shì yuè, shǎn xī rén zhāng yǔ lái guī.
十一月壬申，金人攻安豐軍之黃口灘。是月，陝西人張羽來歸。

shí èr nián chūn zhēng yuè wù chén shuò, zhào dǒng jū yì yì xíng zài. yǐ xīn lì zhōu lù ān fǔ shǐ niè zi shù wèi sì chuān zhì zhì shǐ. gēng chén, jīn rén fàn jiǎo chí bǎo, shǒu jiāng shí xuān jù tuì zhī. jiǎ shēn, jīn rén gōng bái huán bǎo, shǒu jiāng dǒng zhào jù tuì zhī. wù zǐ, jīn rén fàn chéng zhōu, miǎn zhōu dōu tǒng zhāng wēi zì xī hé zhōu tuì shǒu xiān rén yuán. gēng yín, jīn rén fàn suí zhōu zǎo yáng jūn, yòu pò xìn yáng jūn zhī èr zhài, jīng xī zhū jiāng yǐn bīng jù zhī. xīn mǎo, jīn rén fàn xī hé zhōu, shǒu chén zhào yàn nà shè fú yǐ dài zhī, jiān qí zhòng nǎi hái. jīn rén fàn ān fēng jūn, jiàn kāng dōu tǒng xǔ jùn qiǎn jiāng què zhī. jīn rén fén chéng zhōu, fàn hé chí, shǒu jiāng zhāng bīn dùn qù. guǐ sì, jīn rén wéi ān fēng jūn jí guāng zhōu, gōng guāng huà jūn, pò yún shān xiàn, jìn fù jūn zhōu. jiǎ wǔ, pò fèng zhōu, shǒu chén léi yún qì chéng qù, jīn rén yí qí chéng. yǐ wèi, xìng yuán dōu tǒng wú zhèng jí jīn rén zhàn yú huáng niú bǎo, sǐ zhī. jīn rén chéng shèng gōng wǔ xiū guān.
十二年春正月戊辰朔，召董居誼詣行在。以新利州路安撫使聶子述為四川制置 使。庚辰，金人犯湫池堡，守將石宣拒退之。甲申，金人攻白環堡，守將董炤拒退 之。戊子，金人犯成州，沔州都統張威自西和州退守仙人原。庚寅，金人犯隨州、 棗陽軍，又破信陽軍之二砦，京西諸將引兵拒之。辛卯，金人犯西和州，守臣趙彥 吶設伏以待之，殲其眾乃還。金人犯安豐軍，建康都統許俊遣將卻之。金人焚成州， 犯河池，守將張斌遁去。癸巳，金人圍安豐軍及光州，攻光化軍，破鄖山縣，進副 均州。甲午，破鳳州，守臣雷雲棄城去，金人夷其城。乙未，興元都統吳政及金人 戰於黃牛堡，死之。金人乘勝攻武休關。

èr yuè wù xū shuò, jīn rén pò guāng shān xiàn. tài bái zhòu jiàn. rén yín, jīn rén wéi zǎo yáng jūn, jīng hú zhì zhì shǐ zhào fāng qiǎn tǒng zhì hù zài xìng jiù zhī, bù kè jìn ér hái. guǐ mǎo, jīn rén pò wǔ xiū guān, xìng yuán dōu tǒng lǐ guì dùn hái, lì zhōu lù tí xíng quán xìng yuán fǔ shì zhào xī xī qì chéng qù. dīng wèi, jīn rén pò xìng yuán fǔ. wù shēn, jīn rén gōng zǎo yáng jūn. jǐ yǒu, qiǎn diàn qián sī jūn bā qiān rén fáng hàn jiāng miàn. gēng xū, yǐ céng cóng lóng tóng zhī shū mì yuàn shì jiān jiāng huái xuān fǔ shǐ, quán lì bù shàng shū rèn xī yí qiān shū shū mì yuàn shì. xīn hài, jīn rén pò dà ān jūn, shǒu chén lǐ wén zi qì chéng qù. jīn rén fàn yáng zhōu, shǒu chén cài jìn qīng qiǎn bīng jù zhī, bù kè, yáng zhōu pò. rén zǐ, sì chuān zhì zhì shǐ dǒng jū yì zì lì zhōu dùn. miǎn zhōu dōu tǒng zhāng wēi qiǎn tǒng zhì shí xuān děng yāo jī jīn rén yú dà ān jūn, dà pò zhī, huò qí jiāng bā tǔ lǔ ān, jīn rén suì qù xìng yuán fǔ. bǐng chén, jīn rén qù yáng zhōu. dīng sì, jīng hú zhì zhì shǐ zhào fāng qiǎn tǒng zhì hù zài xìng děng yǐn bīng sān wàn yú rén chū gōng táng dèng èr zhōu, suí zhōu zhōng yì tǒng lǐng liú shì xìng děng yǐn bīng gōng táng zhōu. jiǎ zǐ, jīn rén qù zǎo yáng jūn. yǐ chǒu, xià rén fù yǐ shū lái sì chuān, yì jiā gōng jīn rén, lì zhōu lù ān fǔ dīng yù xǔ zhī.
二月戊戌朔，金人破光山縣。太白晝見。壬寅，金人圍棗陽軍，京湖制置使趙 方遣統制扈再興救之，不克進而還。癸卯，金人破武休關，興元都統李貴遁還，利 州路提刑、權興元府事趙希昔棄城去。丁未，金人破興元府。戊申，金人攻棗陽軍。 己酉，遣殿前司軍八千人防捍江面。庚戌，以曾從龍同知樞密院事兼江、淮宣撫使， 權吏部尚書任希夷簽書樞密院事。辛亥，金人破大安軍，守臣李文子棄城去。金人 犯洋州，守臣蔡晉卿遣兵拒之，不克，洋州破。壬子，四川制置使董居誼自利州遁。 沔州都統張威遣統制石宣等邀擊金人於大安軍，大破之，獲其將巴土魯安，金人遂 去興元府。丙辰，金人去洋州。丁巳，京湖制置使趙方遣統制扈再興等引兵三萬餘 人出攻唐、鄧二州，隨州忠義統領劉世興等引兵攻唐州。甲子，金人去棗陽軍。乙 丑，夏人復以書來四川，議夾攻金人，利州路安撫丁焴許之。

sān yuè jǐ sì, yǐ zhèng zhāo xiān zhī shū mì yuàn shì, céng cóng lóng cān zhī zhèng shì. guǐ yǒu, jīn rén fù rù yáng zhōu, fén qí chéng ér qù. yǐ hài, xìng yuán jūn shì quán xìng děng zuò luàn, fàn bā zhōu, shǒu chén qín jì qì chéng qù. è zhōu tǒng zhì liú shì róng huì bīng gōng táng zhōu. dīng hài, tài bái zhòu jiàn. quán xìng děng jiàng. guǐ sì, yǔ tǔ. jiǎ wǔ, jīn rén zì xū yí tuì shī.
三月己巳，以鄭昭先知樞密院事，曾從龍參知政事。癸酉，金人復入洋州，焚 其城而去。乙亥，興元軍士權興等作亂，犯巴州，守臣秦季棄城去。鄂州統制 劉世榮會兵攻唐州。丁亥，太白晝見。權興等降。癸巳，雨土。甲午，金人自盱眙 退師。

rùn yuè jǐ wèi, zhuī léi yún sān guān méi zhōu ān zhì. xīn yǒu, zèng wú zhèng wèi yòu wǔ dài fū zhōng zhōu cì shǐ. rén xū, zhào fǔ yù sì chuān guān jūn zhōng yì rén. guǐ hài, xìng yuán jūn shì zhāng fú mò jiǎn děng zuò luàn, yǐ hóng jīn wèi hào. shì chūn, jīn rén wéi ān fēng jūn chú háo guāng sān zhōu. jiāng huái zhì zhì shǐ lǐ jué mìng chí zhōu dōu tǒng wǔ shī dào zhōng yì jūn tǒng zhì chén xiào zhōng jiù zhī, jiē bù kè jìn. jīn rén suì fēn bīng zì guāng zhōu fàn huáng zhōu zhī má chéng, zì háo zhōu fàn hé zhōu zhī shí qì, zì xū yí jūn fàn chú zhōu zhī quán jiāo lái ān jí yáng zhōu zhī tiān zhǎng zhēn zhōu zhī liù hé. huái nán liú mín dù jiāng bì luàn, zhū chéng xī bì. jīn rén yóu qí shù bǎi zhì dōng cǎi shí yáng lín dù, jiàn kāng dà zhèn. jīng dōng zǒng guǎn lǐ quán zì chǔ zhōu zhōng yì zǒng xiá jì xiān zì lián shuǐ jūn gè yǐn bīng lái yuán, jīn rén nǎi jiě qù. quán zhuī jī, bài zhī yú cáo jiā zhuāng, huò qí guì jiāng.
閏月己未，追雷雲三官、梅州安置。辛酉，贈吳政為右武大夫、忠州刺史。壬 戌，詔撫諭四川官軍、忠義人。癸亥，興元軍士張福、莫簡等作亂，以紅巾為號。 是春，金人圍安豐軍、滁、濠、光三州。江、淮制置使李珏命池州都統武師道、忠 義軍統制陳孝忠救之，皆不克進。金人遂分兵自光州犯黃州之麻城，自濠州犯和州 之石磧，自盱眙軍犯滁州之全椒、來安及揚州之天長、真州之六合。淮南流民渡江 避亂，諸城悉閉。金人游騎數百至東採石、楊林渡，建康大震。京東總管李全自楚 州、忠義總轄季先自漣水軍各引兵來援，金人乃解去。全追擊，敗之於曹家莊，獲 其貴將。

xià sì yuè gēng wǔ, zhāng fú rù lì zhōu, sì chuān zhì zhì shǐ niè zi shù dùn, shā zǒng lǐng cái fù yáng jiǔ dǐng. dīng chǒu, zhāng fú lüè làng zhōu, dīng hài, lüè guǒ zhōu. guǐ sì, céng cóng lóng bà. yǐ zhèng zhāo xiān jiān cān zhī zhèng shì, chóng xìn jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī wàn shòu guān shǐ ān bǐng wèi sì chuān xuān fǔ shǐ. dǒng jū yì luò zhí, duó sān guān.
夏四月庚午，張福入利州，四川制置使聶子述遁，殺總領財賦楊九鼎。丁丑， 張福掠閬州，丁亥，掠果州。癸巳，曾從龍罷。以鄭昭先兼參知政事，崇信軍節度 使、開府儀同三司、萬壽觀使安丙為四川宣撫使。董居誼落職，奪三官。

wǔ yuè yǐ wèi shuò, zhào niè zi shù yì xíng zài. zhāng fú báo suì níng fǔ, tóng chuān fǔ lù zhuǎn yùn pàn guān quán fǔ shì chéng yù sūn qì chéng dùn. dīng yǒu, jiǎn liǎng huái jīng xiāng hú běi lì zhōu lù yán biān zhū zhōu zá fàn sǐ zuì qiú, shì liú yǐ xià, réng juān jīn nián zū shuì. jǐ hài, tài xué shēng hé chù tián děng fú què shàng shū, yǐ gōng bù shàng shū hú jǔ yù hé jīn rén, qǐng zhū zhī yǐ xiè tiān xià. zhāng fú rù suì níng fǔ, fén qí chéng. jiǎ yín, sì chuān xuān fǔ sī mìng miǎn zhōu dōu tǒng zhāng wēi yǐn bīng bǔ fú. wù wǔ, fú rù pǔ zhōu, shǒu chén zhāng yǐ zhī qì chéng dùn. guǐ hài, zhào shì cóng liǎng shěng tái jiàn gè jǔ wén wǔ kě yòng zhī cái èr sān rén.
五月乙未朔，召聶子述詣行在。張福薄遂寧府，潼川府路轉運判官、權府事程 遇孫棄城遁。丁酉，減兩淮、荊襄、湖北、利州路沿邊諸州雜犯死罪囚，釋流以下， 仍蠲今年租稅。己亥，太學生何處恬等伏闕上書，以工部尚書胡榘欲和金人，請誅 之以謝天下。張福入遂寧府，焚其城。甲寅，四川宣撫司命沔州都統張威引兵捕福。 戊午，福入普州，守臣張已之棄城遁。癸亥，詔侍從、兩省、台諫各舉文武可用之 才二三人。

liù yuè wù chén, zhāng fú tún pǔ zhōu zhī míng shān. gēng wǔ, zhāng wēi yǐn bīng zhì. bǐng zǐ, tài bái zhòu jiàn. xīn sì, xī chuān dì zhèn. tài bái zhòu jiàn. guǐ wèi, zhāng fú qǐng jiàng, yǐ yǒu, zhāng wēi zhí zhī, guī yú xuān fǔ sī. dīng hài, sì pú wáng bù piáo hōng. jīn guó zhāo yù lǐ quán děng, bù tīng. xīn mǎo, tài bái jīng tiān. guǐ sì, dīng yù fù yǐ shū yuē xià guó gōng jīn rén.
六月戊辰，張福屯普州之茗山。庚午，張威引兵至。丙子，太白晝見。辛巳， 西川地震。太白晝見。癸未，張福請降，乙酉，張威執之，歸於宣撫司。丁亥，嗣 濮王不嫖薨。金國招諭李全等，不聽。辛卯，太白經天。癸巳，丁焴復以書約夏國 攻金人。

qiū qī yuè bǐng shēn, zhāng fú fú zhū. fù duó dǒng jū yì èr guān yǒng zhōu jū zhù. gēng zǐ, zhāng wēi bǔ zéi zhòng yī qiān sān bǎi yú rén zhū zhī, mò jiǎn zì shā, hóng jīn zéi xī píng. guǐ hài, lǐ quán yǐn bīng zhì qí zhōu, zhī zhōu wáng yūn yǐ chéng jiàng.
秋七月丙申，張福伏誅。復奪董居誼二官、永州居住。庚子，張威捕賊眾一千 三百餘人誅之，莫簡自殺，紅巾賊悉平。癸亥，李全引兵至齊州，知州王贇以城降。

bā yuè wù chén, fù hé lì zhōu dōng xī lù wèi yī.
八月戊辰，複合利州東、西路為一。

jiǔ yuè bǐng wǔ, bà jiāng huái zhì zhì sī, zhì yán jiāng huái dōng xī zhì zhì sī. yǐ bǎo wén gé dài zhì lǐ dà dōng wèi yán jiāng zhì zhì shǐ, huái nán zhuǎn yùn pàn guān zhào shàn xiāng wèi zhǔ guǎn huái xī zhì zhì sī gōng shì, huái dōng tí xíng jiǎ shè wèi zhǔ guǎn huái dōng zhì zhì sī gōng shì jiān jié zhì jīng dōng hé běi lù jūn mǎ.
九月丙午，罷江、淮制置司，置沿江、淮東西制置司。以寶文閣待制李大東為 沿江制置使，淮南轉運判官趙善湘為主管淮西制置司公事，淮東提刑賈涉為主管淮 東制置司公事兼節制京東、河北路軍馬。

shí yī yuè xīn hài, jìn fēng yáng cì shān wèi huì jī jùn wáng. shí èr yuè rén shēn, jīng dōng jié zhì sī yán fù jīng dōng hé běi èr fǔ jiǔ zhōu sì shí xiàn. yǐ hài, zhú xìng yuán fǔ chéng. dīng chǒu, yǎ zhōu mán rù lú shān xiàn. jǐ mǎo, sì chuān xuān fǔ sī qiǎn bīng qǔ táo zhōu, zhào zhū jiāng yì chū shī, zhāo yù zhōng yuán háo jié. xīn sì, mán fén diāo mén zhài, biān dīng dà bài. yǐ yǒu, jīn rén fàn fèng zhōu zhī zhǎng qiáo. dīng hài, sì chuān xuān fǔ sī mìng bà táo zhōu zhī shī. jǐ chǒu, jīng hú zhì sī qiǎn tǒng zhì hù zài xìng děng yǐn bīng liù wàn rén, fēn èr dào chū jìng. gēng yín, shǎng míng shān bǔ zéi gōng.
十一月辛亥，進封楊次山為會稽郡王。十二月壬申，京東節制司言復京東、河 北二府九州四十縣。乙亥，築興元府城。丁丑，雅州蠻入盧山縣。己卯，四川宣撫 司遣兵取洮州，召諸將議出師，招諭中原豪傑。辛巳，蠻焚碉門砦，邊丁大敗。乙 酉，金人犯鳳州之長橋。丁亥，四川宣撫司命罷洮州之師。己丑，京湖置司遣統制 扈再興等引兵六萬人，分二道出境。庚寅，賞茗山捕賊功。

shí sān nián chūn zhēng yuè dīng yǒu, hù zài xìng yǐn bīng gōng dèng zhōu, è zhōu dōu tǒng xǔ guó gōng táng zhōu, bù kè ér hái. jīn rén zhuī zhī, suì gōng fán chéng, zhào fāng dū zhū jiāng jù tuì zhī. jǐ hài, yǎ zhōu mán fù lüè lú shān xiàn, qiǎn bīng tǎo zhī. jǐ yǒu, mìng bù líng wèi sì pú wáng. wù wǔ, xià rén fù yǐ shū lái sì chuān, yì jiā gōng jīn rén.
十三年春正月丁酉，扈再興引兵攻鄧州，鄂州都統許國攻唐州，不克而還。金 人追之，遂攻樊城，趙方督諸將拒退之。己亥，雅州蠻復掠盧山縣，遣兵討之。己 酉，命不凌為嗣濮王。戊午，夏人復以書來四川，議夾攻金人。

sān yuè xīn mǎo shuò, yǔ tǔ. dīng sì, lí zhōu tǔ dīng pàn, qiǎn bīng tǎo zhī.
三月辛卯朔，雨土。丁巳，黎州土丁叛，遣兵討之。

xià sì yuè gēng shēn shuò, huái dōng zhì zhì jiǎ shè zhāo yù shān dōng liǎng hé háo jié.
夏四月庚申朔，淮東制置賈涉招諭山東、兩河豪傑。

wǔ yuè gēng yín shuò, yǎ zhōu mán jiàng. wù xū, shǐ mí yuǎn děng shàng yù dié jí sān zǔ xià dì qī shì zōng fān qìng xì lù.
五月庚寅朔，雅州蠻降。戊戌，史彌遠等上《玉牒》及《三祖下第七世宗藩慶 系錄》。

liù yuè guǐ yǒu, cì lǐ bù jìn shì liú wèi yǐ xià sì bǎi qī shí yǒu wǔ rén jí dì chū shēn. jiā ān bǐng shǎo bǎo. bǐng zi, yǐ lǐ quán wèi zuǒ wǔ wèi dà jiāng jūn. rén wǔ, yǐ jì xiān wèi guǒ zhōu tuán liàn shǐ lián shuǐ jūn zhōng yì fù dōu tǒng, mìng fù shū mì yuàn yì shì, wèi zhì, shā zhī.
六月癸酉，賜禮部進士劉渭以下四百七十有五人及第、出身。加安丙少保。丙 子，以李全為左武衛大將軍。壬午，以季先為果州團練使、漣水軍忠義副都統，命 赴樞密院議事，未至，殺之。

qiū qī yuè wù xū, yǐ jīng dōng hé běi zhū zhōu shǒu chén kōng míng guān gào fù jīng dōng hé běi jié zhì sī, yǐ dài háo jié zhī lái guī zhě. bǐng wǔ, yǐ rèn xī yí jiān cān zhī zhèng shì. bǐng chén, sì chuān xuān fǔ sī zhāo lí rén tǔ dīng, jiàng zhī.
秋七月戊戌，以京東、河北諸州守臣空名官告付京東、河北節制司，以待豪傑 之來歸者。丙午，以任希夷兼參知政事。丙辰，四川宣撫司招黎人土丁，降之。

bā yuè guǐ hài, huáng tài zǐ xún hōng, shì yuē jǐng xiàn. rén shēn, ān bǐng yí xià rén shū, dìng yì jiā gōng jīn rén. guǐ wèi, sì chuān xuān fǔ sī mìng lì zhōu tǒng zhì wáng shì xìn yǐn bīng fù xī gǒng zhōu huì xià rén, suì chuán xí zhāo yù shǎn xī wǔ lù guān lì jūn mín. jiǎ shēn, fù hǎi zhōu, yǐ jiāng zuò jiān chéng xú xī jì zhī zhōu shì. xū yí jiāng shí guī pàn rù lián shuǐ jūn, zhào yǐ guī wèi lián shuǐ zhōng yì jūn tǒng xiá.
八月癸亥，皇太子詢薨，諡曰景獻。壬申，安丙遺夏人書，定議夾攻金人。癸 未，四川宣撫司命利州統制王仕信引兵赴熙、鞏州會夏人，遂傳檄招諭陝西五路官 吏軍民。甲申，復海州，以將作監丞徐晞稷知州事。盱眙將石珪叛入漣水軍，詔以 珪為漣水忠義軍統轄。

jiǔ yuè xīn mǎo, xià rén yǐn bīng wéi gǒng zhōu, qiě lái qù shī. jiǎ wǔ, tài bái zhòu jiàn. wáng shì xìn yǐn bīng fā dàng chāng. yǐ wèi, sì chuān xuān fǔ sī tǒng zhì zhì jùn lǐ shí yǐn bīng fā xià chéng. wù xū, sì chuān xuān fǔ sī mìng zhū jiāng fēn dào jìn bīng, miǎn zhōu dōu tǒng zhāng wēi chū tiān shuǐ, lì zhōu fù dōu tǒng chéng xìn chū zhǎng dào, xìng yuán fù dōu tǒng chén lì chū dà sàn guān, xìng yuán tǒng zhì tián wèi wèi xuān fǔ sī zhàng qián dōu tǒng chū zǐ wǔ gǔ, jīn zhōu fù dōu tǒng chén yù chū shàng jīn. jǐ hài, zhāng wēi xià lìng suǒ bù zhū jiāng wú dé shàn jìn bīng. gēng zǐ, zhì jùn děng kè lái yuǎn zhèn. xīn chǒu, wáng shì xìn kè yán chuān zhèn. rén yín, zhì jùn děng zì lái yuǎn zhèn jìn gōng dìng biān chéng, jīn rén lái jiù, jùn děng jī pò zhī. yǐ sì, chéng xìn wáng shì xìn yǐn bīng yǔ xià rén huì yú gǒng zhōu chéng xià. dīng wèi, gōng chéng bù kè. gēng xū, jīn rén fàn zào jiāo bǎo, miǎn zhōu tǒng zhì dǒng zhào děng yǔ zhàn, dà bài. rén zǐ, chéng xìn jí xià rén gōng gǒng zhōu bù kè, xìn yǐn bīng qū qín zhōu. bǐng chén, xià rén zì ān yuǎn zhài tuì shī.
九月辛卯，夏人引兵圍鞏州，且來趣師。甲午，太白晝見。王仕信引兵發宕昌。 乙未，四川宣撫司統制質俊、李寔引兵發下城。戊戌，四川宣撫司命諸將分道進兵， 沔州都統張威出天水，利州副都統程信出長道，興元副都統陳立出大散關，興元統 制田胃為宣撫司帳前都統出子午谷，金州副都統陳昱出上津。己亥，張威下令所部 諸將毋得擅進兵。庚子，質俊等克來遠鎮。辛丑，王仕信克鹽川鎮。壬寅，質俊等 自來遠鎮進攻定邊城，金人來救，俊等擊破之。乙巳，程信、王仕信引兵與夏人會 於鞏州城下。丁未，攻城不克。庚戌，金人犯皂郊堡，沔州統制董炤等與戰，大敗。 壬子，程信及夏人攻鞏州不克，信引兵趨秦州。丙辰，夏人自安遠砦退師。

dōng shí yuè dīng sì shuò, chéng xìn yāo xià rén gòng gōng qín zhōu, xià rén bù cóng, xìn suì zì fú qiāng chéng yǐn jūn hái, zhū jiāng jiē bà bīng. wù yín, chéng xìn yǐ sì chuān xuān fǔ sī zhī mìng, zhǎn wáng shì xìn yú xī hé zhōu. sì chuān xuān fǔ sī yǐ zhāng wēi bù jìn bīng, bà qí jūn zhí.
冬十月丁巳朔，程信邀夏人共攻秦州，夏人不從，信遂自伏羌城引軍還，諸將 皆罷兵。戊寅，程信以四川宣撫司之命，斬王仕信於西和州。四川宣撫司以張威不 進兵，罷其軍職。

shí yī yuè gēng xū, dà fēng. rén zǐ, lín ān fǔ huǒ. shí èr yuè wù wǔ, dà fēng. rén shēn, lián shuǐ zhōng yì jūn tǒng xiá shí guī pàn. guǐ wèi, zhèn jiāng fù dōu tǒng dí cháo zōng yǐ huáng dì gōng yīng tiān mìng zhī bǎo lái xiàn.
十一月庚戌，大風。壬子，臨安府火。十二月戊午，大風。壬申，漣水忠義軍 統轄石珪叛。癸未，鎮江副都統翟朝宗以「皇帝恭膺天命之寶」來獻。

shí sì nián chūn zhēng yuè bǐng xū shuò, yǐ xuě hán, shì dà lǐ sān yá lín ān liǎng zhè zhū zhōu zhàng yǐ xià qiú. yǐ wèi, dì zhèn. yǐ lǐ quán hái zì shān dōng, cì mín qián liù wàn. gēng zǐ, lì sì chuān yùn mǐ shǎng gé.
十四年春正月丙戌朔，以雪寒，釋大理、三衙、臨安、兩浙諸州杖以下囚。乙 未，地震。以李全還自山東，賜緡錢六萬。庚子，立四川運米賞格。

èr yuè wù chén, jīn rén wéi guāng zhōu. jǐ sì, jīn rén fàn wǔ guān. rén shēn, jīn rén zhì zhōu yú tuán fēng, fú kè jì, suì wéi huáng zhōu, fēn bīng pò zhū xiàn, yòu qiǎn bié jiāng fàn hàn yáng jūn. dīng chǒu, lǐ quán qì sì zhōu dùn, hái. jiǎ shēn, zhào huái dōng jīng hú zhū lù yīng yuán huái xī, yán jiāng zhì zhì sī fáng shǒu jiāng miàn, quán diàn qián sī zhí shì féng shí jiāng bīng zhù è zhōu, jīng dōng zhōng yì dōu tǒng lǐ quán jiāng bīng jiù qí huáng, shí bù guǒ xíng.
二月戊辰，金人圍光州。己巳，金人犯五關。壬申，金人治舟於團風，弗克濟， 遂圍黃州，分兵破諸縣，又遣別將犯漢陽軍。丁丑，李全棄泗州遁，還。甲申，詔 淮東、京湖諸路應援淮西，沿江制置司防守江面，權殿前司職事馮榯將兵駐鄂州， 京東忠義都統李全將兵救蘄、黃，榯不果行。

sān yuè bǐng xū shuò, è zhōu fù dōu tǒng hù zài xìng yǐn bīng gōng táng zhōu. dīng hài, jīn rén pò huáng zhōu, huái xī tí xíng zhī zhōu shì hé dà jié qì chéng dùn sǐ. gēng yín, zhǎng xīng jiàn. lǐ quán zì chǔ zhōu yǐn bīng yuán huái xī. guǐ sì, hù zài xìng yǐn suǒ bù qū qí zhōu. jiǎ wǔ, tài bái zhòu jiàn. yǐ wèi, zhào jīng hú zhì zhì sī qù yuán qí huáng. jǐ hài, jīn rén xiàn qí zhōu, zhī zhōu shì lǐ chéng zhī jí qí jiā rén guān shǔ jiē sǐ zhī. guǐ chǒu, jīn rén tuì shī, hù zài xìng yāo jī, bài zhī yú tiān zhǎng zhèn, jiǎ yín huì, yòu bài zhī.
三月丙戌朔，鄂州副都統扈再興引兵攻唐州。丁亥，金人破黃州，淮西提刑、 知州事何大節棄城遁死。庚寅，長星見。李全自楚州引兵援淮西。癸巳，扈再興引 所部趨蘄州。甲午，太白晝見。乙未，詔京湖制置司趣援蘄、黃。己亥，金人陷蘄 州，知州事李誠之及其家人、官屬皆死之。癸丑，金人退師，扈再興邀擊，敗之於 天長鎮，甲寅晦，又敗之。

xià sì yuè yǐ mǎo, fù zhì zhū wáng gōng dà xiǎo xué jiào shòu. yǐ chǒu, mìng rèn zǐ lián shì yú yù shǐ tái. wù chén, jīn rén dù huái ér běi, lǐ quán qiǎn bīng zhuī jī, bài zhī.
夏四月乙卯，復置諸王宮大、小學教授。乙丑，命任子簾試於御史台。戊辰， 金人渡淮而北，李全遣兵追擊，敗之。

wǔ yuè jiǎ shēn shuò, rì yǒu shí zhī. rén chén, shǐ mí yuǎn děng shàng xiào zōng bǎo xùn huáng dì huì yào. bǐng shēn, xī chuān dì zhèn. yǐ sì, bān qìng yuán kuān xù zhào lìng.
五月甲申朔，日有食之。壬辰，史彌遠等上《孝宗寶訓》、《皇帝會要》。丙 申，西川地震。乙巳，頒《慶元寬恤詔令》。

liù yuè jiǎ yín shuò, chū zhì yán jiāng zhì zhì fù shǐ sī yú è zhōu. bǐng yín, zhào yǐ zhí fú zhōu guān chá shǐ guì hé wèi huáng zi, gēng míng hóng, jìn fēng qí guó gōng. dīng mǎo, yǐ lì huáng zǐ gào yú tiān dì zōng miào shè jì. yǐ hài, yǐ tài zǔ shí shì sūn yǔ jǔ bǔ bǐng yì láng. bǐng zǐ, jiǎn jīng jī qiú zuì yī děng, shì zhàng yǐ xià. xīn sì, dà fēng.
六月甲寅朔，初置沿江制置副使司於鄂州。丙寅，詔以侄福州觀察使貴和為皇 子，更名竑，進封祁國公。丁卯，以立皇子告於天地、宗廟、社稷。乙亥，以太祖 十世孫與莒補秉義郎。丙子，減京畿囚罪一等，釋杖以下。辛巳，大風。

qiū qī yuè xīn chǒu, yǐ zhào fāng wèi jīng hú zhì zhì dà shǐ, jiǎ shè wèi huái dōng zhì zhì shǐ jiān jīng dōng hé běi lù jié zhì shǐ. dīng wèi, xiū guāng zōng bǎo xùn.
秋七月辛丑，以趙方為京湖制置大使，賈涉為淮東制置使兼京東、河北路節制 使。丁未，修《光宗寶訓》。

bā yuè yǐ mǎo, cì shǐ mí yuǎn jiā miào. rèn xī yí bà. rén xū, yǐ bīng bù shàng shū xuān zēng tóng zhī shū mì yuàn shì, gěi shì zhōng yú yīng fú qiān shū shū mì yuàn shì. jiǎ zǐ, yǐ bǐng yì láng yǔ jǔ wèi yòu jiān mén wèi dà jiāng jūn, cì míng guì chéng. yǐ chǒu, zhuī fēng shǐ hào wèi yuè wáng, gǎi shì zhōng dìng, pèi xiǎng xiào zōng miào tíng. wù yín, yǐ zhí yòu jiān mén wèi dà jiāng jūn guì chéng wèi guǒ zhōu tuán liàn shǐ.
八月乙卯，賜史彌遠家廟。任希夷罷。壬戌，以兵部尚書宣繒同知樞密院事， 給事中俞應符簽書樞密院事。甲子，以秉義郎與莒為右監門衛大將軍，賜名貴誠。 乙丑，追封史浩為越王，改諡忠定，配享孝宗廟庭。戊寅，以侄右監門衛大將軍貴 誠為果州團練使。

jiǔ yuè guǐ wèi, lì guì chéng wèi yí jìng huì wáng hòu. jǐ chǒu, cháo xiàn yú jǐng líng gōng. gēng yín, cháo xiǎng yú tài miào. xīn mǎo, hé jì tiān dì yú míng táng, dà shè.
九月癸未，立貴誠為沂靖惠王后。己丑，朝獻於景靈宮。庚寅，朝饗於太廟。 辛卯，合祭天地於明堂，大赦。

dōng shí yuè guǐ chǒu, jīng dōng hé běi jié zhì sī yán fù cāng zhōu, zhào yǐ zhào zé wèi hé běi dōng lù qián xiá zhī zhōu shì. jiǎ yín, fù yǐ qí zhōu wèi jì nán fǔ, yǎn zhōu wèi xí qìng fǔ. bǐng yín, xià rén fù yǐ shū lái sì chuān qù huì bīng. gēng wǔ, léi.
冬十月癸丑，京東、河北節制司言復滄州，詔以趙澤為河北東路鈐轄、知州事。 甲寅，復以齊州為濟南府，兗州為襲慶府。丙寅，夏人復以書來四川趣會兵。庚午， 雷。

shí yī yuè jǐ hài, ān bǐng hōng. shì yuè, jīng dōng ān fǔ zhāng lín pàn. shí èr yuè gēng shēn, zhèng zhāo xiān bà.
十一月己亥，安丙薨。是月，京東安撫張林叛。十二月庚申，鄭昭先罷。

rùn yuè xīn sì shuò, yǐ xuān zēng jiān cān zhī zhèng shì, yú yīng fú jiān quán cān zhī zhèng shì. wù shēn, yǐ diàn qián sī tóng zhèng jiāng huá yuè děng móu wèi biàn, shā zhī. shì suì, zhè dōng jiāng xī fú jiàn zhū lù hàn, miǎn chéng jiē lì sì zhōu shuǐ, zhèn zhī.
閏月辛巳朔，以宣繒兼參知政事，俞應符兼權參知政事。戊申，以殿前司同正 將華岳等謀為變，殺之。是歲，浙東、江西、福建諸路旱，沔、成、階、利四州水， 振之。

shí wǔ nián chūn zhēng yuè gēng xū shuò, yù dà qìng diàn, shòu gōng yīng tiān mìng zhī bǎo. guǐ chǒu, lì lǐ chéng zhī miào yú qí zhōu. jiǎ yín, bāo zèng qí zhōu sǐ shì guān lì, lù qí zi sūn yǒu chà. dīng sì, zhào fǔ yù shān dōng hé běi jūn mín jiāng shuài guān lì. jǐ wèi, yǐ shòu bǎo, dà shè, wén wǔ guān gè jìn zhì yī jí, dà kào zhū jūn.
十五年春正月庚戌朔，御大慶殿，受恭膺天命之寶。癸丑，立李誠之廟於蘄州。 甲寅，褒贈蘄州死事官吏，錄其子孫有差。丁巳，詔撫諭山東河北軍民、將帥、官 吏。己未，以受寶，大赦，文武官各進秩一級，大犒諸軍。

èr yuè gēng zǐ, bà yù shǐ tái lián shì rèn zǐ fǎ.
二月庚子，罷御史台簾試任子法。

sān yuè dīng sì, zhào jiāng xī tí jǔ sī zhèn xù hàn shāng zhōu xiàn.
三月丁巳，詔江西提舉司振恤旱傷州縣。

xià sì yuè rén wǔ, zhào juān qí zhōu jīn nián zū fù.
夏四月壬午，詔蠲蘄州今年租賦。

wǔ yuè gēng xū, tài bái zhòu jiàn. jiǎ yín, zhào jiān sī lǜ qiú, chá zhōu xiàn nì qiú zhě hé zhī. dīng sì, jìn fēng zǐ qí guó gōng hóng wèi jì guó gōng. jǐ wèi, yǐ zhí guǒ zhōu tuán liàn shǐ guì chéng wèi shào zhōu fáng yù shǐ. rén xū, zhī jì nán fǔ zhǒng bīn děng gōng zhāng lín yú qīng zhōu, lín dùn qù. jǐ sì, xiū xiào zōng jīng wǔ yào lüè.
五月庚戌，太白晝見。甲寅，詔監司慮囚，察州縣匿囚者劾之。丁巳，進封子 祁國公竑為濟國公。己未，以侄果州團練使貴誠為邵州防禦使。壬戌，知濟南府種 斌等攻張林於青州，林遁去。己巳，修《孝宗經武要略》。

liù yuè xīn mǎo, yú yīng fú hōng.
六月辛卯，俞應符薨。

qiū qī yuè jiǎ zǐ, zhào jiāng huái jīng xiāng sì chuān zhì zhì jiān sī tiáo huà yíng tián lái shàng.
秋七月甲子，詔江淮、荊襄、四川制置監司條畫營田來上。

bā yuè jǐ mǎo, mìng hù bù xiáng yì yì yì. xīn mǎo, zhào wén wǔ guān wú dé guī zōng, zhe wèi lìng. jiǎ wǔ, yǒu huì xīng chū yú dī.
八月己卯，命戶部詳議義役。辛卯，詔文武官毋得歸宗，著為令。甲午，有彗 星出於氐。

jiǔ yuè xīn hài, yǐ xuān zēng cān zhī zhèng shì, gěi shì zhōng chéng zhuō tóng zhī shū mì yuàn shì, lì bù shàng shū xuē jí cì chū shēn, qiān shū shū mì yuàn shì. guǐ chǒu, léi, dà yǔ báo. dīng sì, fù yǐ suí zhōu sān guān lì dé ān fǔ, zhì guān shǐ. rén xū, huì xīng méi. xīn wèi, tài bái zhòu jiàn.
九月辛亥，以宣繒參知政事，給事中程卓同知樞密院事，吏部尚書薛極賜出身， 簽書樞密院事。癸丑，雷，大雨雹。丁巳，復以隨州三關隸德安府，置關使。壬戌， 彗星沒。辛未，太白晝見。

dōng shí yuè bǐng zǐ, yǐ shōu fù jīng dōng zhōu jūn, kào shǎng zhōng yì yǒu chà.
冬十月丙子，以收復京東州軍，犒賞忠義有差。

shí yī yuè wù wǔ, shè jīng dōng hé běi lù. shí èr yuè yǐ hài shuò, fā mǐ zhèn gěi lín ān fǔ pín mín. bǐng zǐ, yǐ xuě hán, shì jīng jī jí liǎng zhè zhū zhōu zhàng yǐ xià qiú. dīng hài, yǐ lǐ quán wèi bǎo níng jūn jié dù shǐ yòu jīn wú wèi shàng jiāng jūn jīng dōng lù zhèn fǔ fù shǐ.
十一月戊午，赦京東、河北路。十二月乙亥朔，發米振給臨安府貧民。丙子， 以雪寒，釋京畿及兩浙諸州杖以下囚。丁亥，以李全為保寧軍節度使、右金吾衛上 將軍、京東路鎮撫副使。

shí liù nián chūn zhēng yuè wù shēn, zhào mìng guān fàn zāng wú miǎn yuē fǎ. jǐ yǒu, zi chí shēng, xīn yǒu, mìng huái dōng zhì zhì sī zhèn gěi shān dōng liú mín.
十六年春正月戊申，詔命官犯贓毋免約法。己酉，子坻生，辛酉，命淮東制置 司振給山東流民。

èr yuè wù zǐ, yǔ tǔ. jǐ chǒu, sì xiù wáng shī yǔ hōng, zhuī fēng hé wáng. wù xū, zi chí hōng, zhuī fēng pī wáng, shì chōng měi.
二月戊子，雨土。己丑，嗣秀王師禹薨，追封和王。戊戌，子坻薨，追封邳王， 諡沖美。

sān yuè wù shēn, zhāng lín suǒ bù xíng dé lái guī, zhào jìn èr guān, fù yǐ wèi jīng dōng dōng lù fù zǒng guǎn. dīng mǎo, yǐ dào zhōu mín jī, zhào fā mǐ zhèn zhī. xià wǔ yuè jiǎ chén, zhào yòu xuǎn shì zhù guān rú zuǒ xuǎn zhī zhì. wù shēn, cì lǐ bù jìn shì jiǎng zhòng zhēn yǐ xià wǔ bǎi sì shí yǒu jiǔ rén jí dì chū shēn. wù chén, zhào fù tán zhōu shuì jiǔ fǎ.
三月戊申，張林所部邢德來歸，詔進二官，復以為京東東路副總管。丁卯，以 道州民飢，詔發米振之。夏五月甲辰，詔右選試注官如左選之制。戊申，賜禮部進 士蔣重珍以下五百四十有九人及第、出身。戊辰，詔復潭州稅酒法。

liù yuè dīng yǒu, chéng zhuō hōng. qiū bā yuè xīn sì, zhào zhōu xiàn jīng jiè wú zēng shào xìng shuì é. guǐ wèi, shēn yán bó chuán tóng qián zhī jìn.
六月丁酉，程卓薨。秋八月辛巳，詔州縣經界毋增紹興稅額。癸未，申嚴舶船 銅錢之禁。

jiǔ yuè gēng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ sì, zhào jiāng huái zhū sī zhèn xù bèi shuǐ pín mín. yǐ mǎo, léi. dōng shí yī yuè xīn hài, yǐ tài píng zhōu dà shuǐ, zhào zhèn xù zhī.
九月庚子朔，日有食之。乙巳，詔江、淮諸司振恤被水貧民。乙卯，雷。冬十 一月辛亥，以太平州大水，詔振恤之。

shí èr yuè xīn sì, mìng huái dōng xī zǒng lǐng jí yán jiāng bèi shuǐ zhōu mù jiāng xī hú nán mín rù mǐ bǔ guān. guǐ wèi, sì pú wáng bù líng hōng. rén chén, léi.
十二月辛巳，命淮東、西總領及沿江被水州募江西、湖南民入米補官。癸未， 嗣濮王不凌薨。壬辰，雷。

shí qī nián chūn zhēng yuè wù xū shuò, zhào bǔ xiān shèng yì kǒng yuán yòng wèi tōng zhí láng, lù chéng yí hòu. guǐ hài, mìng huái dōng xī hú běi lù zhuǎn yùn sī tí dū yíng tún tián.
十七年春正月戊戌朔，詔補先聖裔孔元用為通直郎，錄程頤後。癸亥，命淮東 西、湖北路轉運司提督營屯田。

èr yuè guǐ sì, juān tái zhōu bū fù shí wàn yú mín. jiǎ wǔ, mìng lín ān fǔ zhèn tiào pín mín.
二月癸巳，蠲台州逋賦十萬餘緡。甲午，命臨安府振糶貧民。

sān yuè guǐ chǒu, xuě. shì yuè, jīn rén pò xī hé zhōu, xún yǐn bīng hái.
三月癸丑，雪。是月，金人迫西和州，尋引兵還。

xià sì yuè xīn mǎo, zhào lú zhōu zhèn tiào jī mín. yǐ wèi, cì lǐ quán péng yì bīn qián sān shí wàn mín wèi kào shǎng zhàn shì fèi.
夏四月辛卯，詔廬州振糶饑民。乙未，賜李全、彭義斌錢三十萬緡為犒賞戰士 費。

wǔ yuè wù xū, zhào hé shí liǎng huái jīng hú sì chuān jiāng shàng zhū jūn zhī shù.
五月戊戌，詔核實兩淮、京湖、四川、江上諸軍之數。

liù yuè dīng mǎo shuò, tài bái jīng tiān, zhòu jiàn. guǐ yǒu, zhī xī hé zhōu shàng zhèn wǔ zuò jīn bīng zhì móu dùn, duó sān guān yuè zhōu jū zhù. rén chén, dà míng fǔ sū chūn děng jǔ chéng lái guī, zhào xī bǔ guān, jí yǐ qí zhōu shòu zhī.
六月丁卯朔，太白經天，晝見。癸酉，知西和州尚震午坐金兵至謀遁，奪三官、 岳州居住。壬辰，大名府蘇椿等舉城來歸，詔悉補官，即以其州授之。

qiū qī yuè dīng yǒu shuò, mìng fú jiàn lù jiān sī zhèn xù bèi shuǐ pín mín. xīn hài, mìng shī yán sì xiù wáng.
秋七月丁酉朔，命福建路監司振恤被水貧民。辛亥，命師嵓嗣秀王。

bā yuè yǐ hài, bà tōng zhōu tiān cì yán chǎng. bǐng xū, dì bù yù. rùn bā yuè yǐ wèi shuò, shēn yán liǎng zhè zhū zhōu shū miáo guò qǔ zhī jìn. dīng yǒu, huáng dì bēng yú fú níng diàn, nián wǔ shí qī. shǐ mí yuǎn chuán yí zhào, lì zhí guì chéng wèi huáng zǐ, gēng míng yún, jí huáng dì wèi. zūn huáng hòu wèi huáng tài hòu, chuí lián tīng zhèng. jìn fēng huáng zǐ hóng wèi jì yáng jùn wáng, chū jū hú zhōu. bǎo qìng yuán nián zhēng yuè jǐ chǒu, shì yuē rén wén zhé wǔ gōng xiào huáng dì, miào hào níng zōng. sān yuè guǐ yǒu, zàng yú huì jī zhī yǒng mào líng. sān nián jiǔ yuè, jiā shì fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì.
八月乙亥，罷通州天賜鹽場。丙戌，帝不豫。閏八月乙未朔，申嚴兩浙諸州輸 苗過取之禁。丁酉，皇帝崩於福寧殿，年五十七。史彌遠傳遺詔，立侄貴誠為皇子， 更名昀，即皇帝位。尊皇后為皇太后，垂簾聽政。進封皇子竑為濟陽郡王，出居湖 州。寶慶元年正月己丑，諡曰仁文哲武恭孝皇帝，廟號寧宗。三月癸酉，葬於會稽 之永茂陵。三年九月，加諡法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝。

zàn yuē: sòng shì nèi chán zhě sì, níng zōng zhī chán, dú dāng shì shì zhī nán, néng bù shī lǐ jié yān, sī kě wèi shàn chù yǐ. chū nián yǐ jiù xué fǔ dǎo zhī gōng, zhào yòng sù rú, yǐn bá shàn lèi, yī shí shǒu wén jì tǐ zhī zhèng, yè rán kě guān. zhōng gèng tuō zhòu yòng shì, nèi xù qún jiān, zhì zhǐ zhèng rén wèi xié, zhèng xué wèi wěi, wài tiāo qiáng lín, liú dú huái diān. pín suì bīng bài, nǎi hán tuō zhòu zhī shǒu, xíng chéng yú jīn, guó tǐ kuī yǐ. jì ér mí yuǎn shàn quán, xìng dì mào huāng, qiè nòng wēi fú. zhì yú huáng chǔ guó tǒng, chéng jī cì jiān, yì dé suì qí fèi lì zhī sī, tā kě zhī yě. suī rán, sòng dōng dōu zhì yú rén zōng, sì chuán ér xiǎng guó bǎi nián, shào yōng chēng wèi qián dài suǒ wú, nán dù zhì níng zōng, yì sì chuán ér xiǎng guó jiǔ shí yǒu bā nián, shì yì qǐ ǒu rán zāi. xī hū shén qì shòu shòu zhī jì, níng lǐ zhī shì rén yīng, qí jī suī tóng, qí qíng xiāng qù yuǎn yǐ.
贊曰：宋世內禪者四，寧宗之禪，獨當事勢之難，能不失禮節焉，斯可謂善處 矣。初年以舊學輔導之功，召用宿儒，引拔善類，一時守文繼體之政，燁然可觀。 中更侂胄用事，內蓄群奸，至指正人為邪，正學為偽，外挑強鄰，流毒淮甸。頻歲 兵敗，乃函侂胄之首，行成於金，國體虧矣。既而彌遠擅權，幸帝耄荒，竊弄威福。 至於皇儲國統，乘機伺間，亦得遂其廢立之私，他可知也。雖然，宋東都至於仁宗， 四傳而享國百年，邵雍稱為前代所無，南渡至寧宗，亦四傳而享國九十有八年，是 亦豈偶然哉。惜乎神器授受之際，寧、理之視仁、英，其跡雖同，其情相去遠矣。