lǐ zōng miǎn yuán fǔ liú fú wáng jū ān
李宗勉 袁甫 刘黻 王居安
lǐ zōng miǎn, zì qiáng fù, fù yáng rén. kāi xǐ yuán nián jìn shì. lì huáng zhōu jiào shòu zhè xī chá yán sī jiāng xī zhuǎn yùn sī gàn guān. jiā dìng shí sì nián, zhǔ guǎn lì bù jià gé, xún gǎi tài xué zhèng. míng nián wèi bó shì, yòu míng nián qiān guó zǐ bó shì. bǎo qìng chū, tiān chà tōng pàn jiā xīng fǔ. sān nián, zhào wèi mì shū láng.
李宗勉,字强父,富阳人。开禧元年进士。历黄州教授、浙西茶盐司、江西转运司干官。嘉定十四年,主管吏部架阁,寻改太学正。明年为博士,又明年迁国子博士。宝庆初,添差通判嘉兴府。三年,召为秘书郎。
shào dìng yuán nián, qiān zhù zuò láng. rù duì, yán biān shì yí sù yè zhèn jù, yǐ xiāo jiù yāng. míng nián, jiān quán bīng bù láng guān. shí lǐ quán pàn móu yǐ lù, rén mò gǎn yán, zōng miǎn dú lèi shū jí zhī. yòu yán:" yù rén móu zhī hé, mò ruò tōng xià qíng. rén duō hǎo chǎn, chuāi suǒ yuè yì zé chǐ qí yán, dù suǒ è wén zé xiǎo qí shì. shàng jì yōng sè, xià yì qī wū, zé chéng bài dé shī zhī jī lǐ luàn ān wēi zhī gù, jiāng shú cóng ér shàng wén zāi? bù wén zé bù jiè, dài qí shì zhì nǎi hài ér tú zhī, yì yǐ wǎn yǐ. yù cái jì zhī fēng, mò ruò jié guó yòng. shàn wèi guó zhě cháng shǐ cái shèng shì, bù shǐ shì shèng cái. jīn shān dōng zhī lǚ, zuò mí wǒ jīn gǔ, hú nán jiāng yòu mǐn zhōng zhī kòu, róu jiàn wǒ zhōu xiàn, gǒu fú fèi fàn yòng, yòu cóng ér qīn hào zhī, zé lòu zhī nán yíng, dù mù yì huài. shè yǒu huǎn jí, bì jiāng jiǒng yú diào dù, ér shì jī shī yǐ. yù bāng běn zhī gù, mò ruò kuān mín lì. zhōu xiàn zhī jiān, jù liǎn zhě duō, chuí bō zhī fēng, jìn yǐ chéng xí. mín shēng qióng cù, yuàn fèn mò shēn, xiào jù shān lín, shì suǒ bì zhì. jiù fén zhěng nì, kě bù jí wèi zhī móu zāi?" xún gǎi jiān shì yòu láng guān. míng nián rù duì, yán tiān zāi shén qiè.
绍定元年,迁著作郎。入对,言边事宜夙夜震惧,以消咎殃。明年,兼权兵部郎官。时李全叛谋已露,人莫敢言,宗勉独累疏及之。又言:"欲人谋之合,莫若通下情。人多好谄,揣所悦意则侈其言,度所恶闻则小其事。上既壅塞,下亦欺诬,则成败得失之机、理乱安危之故,将孰从而上闻哉?不闻则不戒,待其事至乃骇而图之,抑已晚矣。欲财计之丰,莫若节国用。善为国者常使财胜事,不使事胜财。今山东之旅,坐糜我金谷,湖南、江右、闽中之寇,蹂践我州县,苟浮费泛用,又从而侵耗之,则漏卮难盈,蠹木易坏。设有缓急,必将窘于调度,而事机失矣。欲邦本之固,莫若宽民力。州县之间,聚敛者多,椎剥之风,浸以成习。民生穷踧,怨愤莫伸,啸聚山林,势所必至。救焚拯溺,可不亟为之谋哉?"寻改兼侍右郎官。明年入对,言天灾甚切。
sì nián, chà zhī tái zhōu. míng nián, zhí mì gé zhī wù zhōu. liù nián dōng, zhào fù xíng zài, wèi xíng. duān píng yuán nián, jìn zhí bǎo zhāng gé, yī jiù rèn. yuè yuè, yǐ zōng zhèng chéng jiān quán yòu sī zhào, gǎi shàng zuǒ láng guān, jiān zhí réng jiù. xún jiān zuǒ sī. wǔ yuè, miàn duì, yán sì shì:" shǒu gōng dào yǐ yuè rén xīn, xíng shí zhèng yǐ xìng zhì gōng, jǐn mìng lìng yǐ yī guān tīng, míng shǎng fá yǐ shì quàn chéng." cì yán chǔ bì:" yuàn zhào yǒu sī, shǐ zì shèng yú gōng yè, xià zhì bǎi sī shù fǔ, hé qí rǒng dù zhě jié zhī, suì shěng shí wàn, zé shí wàn zhī chǔ kě juān, suì shěng bǎi wàn, zé bǎi wàn zhī chǔ kě juān yě. xíng zhī jì jiǔ, juān zhī yì duō, qián chǔ xiāng dāng, suǒ zhì liú zhuǎn, zé cāo wú yíng suō zhī bǐng bù zài chǔ yǐ."
四年,差知台州。明年,直秘阁、知婺州。六年冬,召赴行在,未行。端平元年,进直宝章阁,依旧任。越月,以宗正丞兼权右司召,改尚左郎官,兼职仍旧。寻兼左司。五月,面对,言四事:"守公道以悦人心,行实政以兴治功,谨命令以一观听,明赏罚以示劝惩。"次言楮币:"愿诏有司,始自乘舆宫掖,下至百司庶府,核其冗蠹者节之,岁省十万,则十万之楮可捐,岁省百万,则百万之楮可捐也。行之既久,捐之益多,钱楮相当,所至流转,则操吾赢缩之柄不在楮矣。"
bài jiān chá yù shǐ. shí fāng móu chū shī biàn luò, zōng miǎn yán:" jīn zhāo tíng ān tián, wú yì yú cháng shí. shì zú wèi jīng ruì, zī liáng wèi chōng yǎn, qì xiè wèi xī lì, chéng bì wèi shàn xiū. yú sī shí yě, shǒu yù yóu bù kě, ér yù jìn qǔ kě hū? jiè yuē jīn rì dé cài, míng rì dé hǎi, yòu míng rì dé sù háo, rán dé zhī zhě wèi bì kě shǒu. wàn yī hán nù xù fèn, biàn shēng cāng cù, jiāng hé yǐ jì? chén zhī suǒ chén, qǐ yuē wài huàn zhī zhōng bù kě píng tǔ yǔ zhōng bù kě fù zāi? yì yù liàng lì yǐ yǒu wéi xiāng shí ér hòu dòng ěr. yuàn zhào dà chén, ài rì lì yǐ xiū nèi zhì, hé rén móu yǐ yán biān fáng, jié rǒng fèi yǐ yù bāng cái, zhāo qiáng yǒng yǐ zhuàng guó shì. réng chì yán biān jiàng shuài, wú hǎo xū míng ér shòu shí hài, zuǒ kòng yòu è, wú shī jī xiān. zé yǐ yì dài láo, yǐ zhǔ yù kè, shù kě bǎo qí wú yú. ruò shǐ běn gēn zhuàng gù, shì mǎ jīng qiáng, guān xìn ér dòng, yòng bīng wèi wǎn." yǐ ér luò shī kuì, yòu yán:" xī zhī suǒ lǜ zhě zài dāng shǒu ér mào jìn, jīn zhī suǒ lǜ zhě zài yù shǒu ér bù néng. hé dì kě kòng è, hé bīng kě tiáo qiǎn, hé jiāng kě hàn yù, hé liáng kě gěi xiǎng, jiē dāng yù zuò cuò huà." yòu yán nèi jiàng zhī bì, dà lüè wèi:" wáng fǔ hòu zhái zhī gōng liáo, qī lǐ yǎn sì zhī ēn shǎng, lún fú zhí xià, bù jīng dōu shěng, gān dú chén qǐng, shí chū jìn tíng, cǐ jiē dà chén suǒ dāng zhí zòu. fū xiān shì ér yán, jiàn jǐ ér jiàn, bù kě wèi zhī zhuān. shàn zé xíng zhī, fǒu zé zhǐ zhī, bù kě wèi zhī zhuān. mìng chū jūn shàng, zhèng guī zhōng shū, bù kě wèi zhī zhuān. gǒu yǐ zhuān quán wèi xián, bù yǐ jiù guò wèi jí, měi shì xī zhǐ yíng hé, dài qí mìng lìng yǐ xià, quē shī yǐ zhāng, rán hòu yán shì zhī rén cóng ér lùn liè zhī, qí lèi shèng dé yì duō yǐ. kuàng yán zhī wèi bì tīng, tīng zhī wèi bì xíng hū?"
拜监察御史。时方谋出师汴、洛,宗勉言:"今朝廷安恬,无异于常时。士卒未精锐,资粮未充衍,器械未犀利,城壁未缮修。于斯时也,守御犹不可,而欲进取可乎?借曰今日得蔡,明日得海,又明日得宿、毫,然得之者未必可守。万一含怒蓄忿,变生仓猝,将何以济?臣之所陈,岂曰外患之终不可平、土宇终不可复哉?亦欲量力以有为、相时而后动耳。愿诏大臣,爱日力以修内治,合人谋以严边防,节冗费以裕邦财,招强勇以壮国势。仍饬沿边将帅,毋好虚名而受实害,左控右扼,毋失机先。则以逸待劳,以主御客,庶可保其无虞。若使本根壮固,士马精强,观衅而动,用兵未晚。"已而洛师溃,又言:"昔之所虑者在当守而冒进,今之所虑者在欲守而不能。何地可控扼,何兵可调遣,何将可捍御,何粮可给饷,皆当预作措画。"又言内降之敝,大略谓:"王府后宅之宫僚,戚里奄寺之恩赏,纶綍直下,不经都省,竿牍陈请,时出禁廷,此皆大臣所当执奏。夫先事而言,见几而谏,不可谓之专。善则行之,否则止之,不可谓之专。命出君上,政归中书,不可谓之专。苟以专权为嫌,不以救过为急,每事希旨迎合,迨其命令已下,阙失已彰,然后言事之人从而论列之,其累圣德亦多矣。况言之未必听,听之未必行乎?"
jìn zuǒ sī jiàn. míng nián chūn, jiān shì jiǎng. shǒu yán:" jūn fáng ān qí guāng huà děng chù bīng huò shén liè, rán jiāng miàn kě jiè yǐ wú yōu zhě, yóu yǒu xiāng zhōu, jīn yòu gào biàn yǐ. xiāng zhōu shī zé jiāng líng wēi, jiāng líng wēi zé cháng jiāng zhī xiǎn bù zú shì. xī zhī suǒ lǜ yóu zài qiū, jīn zhī suǒ lǜ zhě zhī zài dàn xī. jiāng líng huò bù shǒu, zé shì pò shì cù, bì yǒu cún wáng zhī yōu, huǐ jiāng hé jí?" bài diàn zhōng shì yù shǐ. shí huái xī zhì zhì shǐ jiān yán jiāng zhì zhì fù shǐ shǐ sōng zhī jiān zhī è zhōu, jiù è jiàn yá. zōng miǎn yán:" jīng xiāng cán pò, huái xī zhèng dāng nán běi zhī jiāo, sōng zhī dāng zhì sī huái xī, zé mài luò xiāng lián, kě yǐ yìng yuán, miǎo zài è zhǔ, qǐ wú biān bù jí fù zhī lǜ. ruò yún fáng jiāng wèi jí, yù jí sōng zhī yú è zhǔ jīng lǐ, rán qí ān zhèng yǔ wǔ chāng duì, rú jiù bǐ cuò zhì fáng è, zé fān lí zhuàng ér jiāng miàn ān yǐ. suǒ wèi yù bǎo jiāng nán xiān shǒu jiāng běi yě. dāng bié zé è shǒu, jìng lìng sōng zhī yí sī qí ān."
进左司谏。明年春,兼侍讲。首言:"均、房、安、蕲、光、化等处兵祸甚烈,然江面可藉以无忧者,犹有襄州,今又告变矣。襄州失则江陵危,江陵危则长江之险不足恃。昔之所虑犹在秋,今之所虑者祗在旦夕。江陵或不守,则事迫势蹙,必有存亡之忧,悔将何及?"拜殿中侍御史。时淮西制置使兼沿江制置副使史嵩之兼知鄂州,就鄂建牙。宗勉言:"荆、襄残破,淮西正当南北之交,嵩之当置司淮西,则脉络相连,可以应援,邈在鄂渚,岂无鞭不及腹之虑。若云防江为急,欲藉嵩之于鄂渚经理,然齐安正与武昌对,如就彼措置防扼,则藩篱壮而江面安矣。所谓欲保江南先守江北也。当别择鄂守,径令嵩之移司齐安。"
zhào shì cóng liǎng shěng tái jiàn tiáo chén biān shì, zōng miǎn lǜ hé tái zòu:" shǔ zhī sì lù, yǐ shī qí èr, chéng dū gé jué, mò zhī cún wáng. zhū sī tuì bǎo kuí mén, wèi bì néng shǒu. xiāng hàn zuó shī jiǔ jùn, jīn yǐng pò, jīng mén yòu pò, jiāng líng gū chéng, hé yǐ néng lì? liǎng huái zhī dì, rén mín bēn bèng, jǐng yì qiū xū, wū hū wēi zāi! bì xià chéng néng jí xià āi tòng zhī zhào, yǐ shēn shuài xiān, shēn zì biǎn sǔn, fú yù yǐn yàn, yī cóng jiǎn jiǎn, fàng hòu gōng fú shí zhī nǚ, bà yè tíng bù jí zhī fèi, zhǐ xī jī, jué gōng yì, chū nèi tǎng chǔ xù yǐ fēng dòng sì fāng. rán hòu quàn yù qī wǎn shì chén, suí lì shū cái, yǐ zuǒ gōng jiā zhī diào dù. fēn shàng liú huái xī huái dōng wèi sān shuài, ér yǐ jiāng huái dà shuài zǒng zhī. huò yīn jīn rèn, huò zé cháng cái, fēn dì ér shǒu, tīng lìng ér xíng. yǐ gōng sī zhī cái fēn gěi sì chù, bǐ zhī zhāo kuì zú, mù liú mín zhī qiáng zhuàng zhě, yǐ chōng yóu bīng, yǐ bǔ jūn jí. réng xuǎn yán liú zhū jùn jiàng shì wèi hàn yù zhī tú, yóu kě zhī wú. bù rán jiāng shuǐ lù jù xià, dà hé jīng chǔ zhī zhòng, rǎo wǒ shàng liú, jiāng yǐ nán zhèn dàng yǐ. huò wèi qí shì qiáng shèng, yí yú jiǎng hé, yù chū jīn zēng yǐ fèng zhī, shì bào xīn jiù huǒ, kōng guó yǔ dí yǐ."
诏侍从、两省、台谏条陈边事,宗勉率合台奏:"蜀之四路,已失其二,成都隔绝,莫知存亡。诸司退保夔门,未必能守。襄汉昨失九郡,今郢破,荆门又破,江陵孤城,何以能立?两淮之地,人民奔迸,井邑丘墟,呜呼危哉!陛下诚能亟下哀痛之诏,以身率先,深自贬损,服御饮宴,一从简俭,放后宫浮食之女,罢掖庭不急之费,止锡赍,绝工役,出内帑储蓄以风动四方。然后劝谕戚畹、世臣,随力输财,以佐公家之调度。分上流淮西、淮东为三帅,而以江淮大帅总之。或因今任,或择长才,分地而守,听令而行。以公私之财分给四处,俾之招溃卒,募流民之强壮者,以充游兵,以补军籍。仍选沿流诸郡将士为捍御之图,犹可支吾。不然将水陆俱下,大合荆楚之众,扰我上流,江以南震荡矣。或谓其势强盛,宜于讲和,欲出金缯以奉之,是抱薪救火,空国与敌矣。"
jìn gōng bù shì láng jiān jǐ shì zhōng, réng shì jiǎng. fù shàng shū yán:" bì xià yōu qín yú lù cháo zhī qǐng, ér rù wèi yàn ān suǒ yí, qiè mó yú guǎng shà zhī jiān, ér tuì wèi biàn nìng suǒ huò. bù wén jiǎn tuì gōng nǚ, ér pín qiáng yǐ yì yú xī shí bù wén bāo lù gōng chén, ér jié yuè xiān jiā yú wài qī bù wén chū nèi zhù yǐ kào zhàn shì, ér jīn bó duō mí yú fú fèi. bì xià zhī jǔ dòng, rén xīn suǒ shì yǐ wéi juǎn shū zhě yě. bì xià jì bù yǐ wéi yōu, zé shuí fù wèi bì xià yōu." zhuó jiàn yì dài fū jiān shì dú. shǒu yán biān shì dāng zēng bīng fáng tuō shàng liú. yòu yán:" qiú jiàn fēi nàn ér shòu jiàn wéi nán, shòu jiàn fēi nàn ér cóng jiàn wéi nán. gǒu wén zhī bù yǐ wéi jiè, wán zhī bù yǐ wéi xìn, zú shǐ wēi yán gěng lùn, wú yì yú shì yòng, wú jiù yú shí wēi, qí yǔ jù jiàn zhě xiāng qù yī jiān ěr."
进工部侍郎兼给事中,仍侍讲。复上疏言:"陛下忧勤于路朝之顷,而入为宴安所移,切劘于广厦之间,而退为便佞所惑。不闻减退宫女,而嫔嫱已溢于昔时;不闻褒录功臣,而节钺先加于外戚;不闻出内贮以犒战士,而金帛多靡于浮费。陛下之举动,人心所视以为卷舒者也。陛下既不以为忧,则谁复为陛下忧。"擢谏议大夫兼侍读。首言边事当增兵防托上流。又言:"求谏非难而受谏为难,受谏非难而从谏为难。苟闻之不以为戒,玩之不以为信,卒使危言鲠论,无益于世用,无救于时危,其与拒谏者相去一间耳。"
jìn duān míng diàn xué shì tóng qiān shū shū mì yuàn shì. wèi jǐ, jìn qiān shū. shí wáng jí fù qiú suì bì yín juàn gè èr shí wàn, zōng miǎn yán:" qīng nuò zhě duō hòu huàn, dāng shǒu yuán yuē kě yě. rán bǐ zhī kāi xǐ shí, wù jià téng yǒng xī chì bèi xǐ yǐ." shǐ sōng zhī kāi dū fǔ, lì zhǔ hé yì, zōng miǎn yán:" shǐ zhě kě yí zhě sān. sōng zhī zhí zài dū zhàn, rú shōu fù xiāng guāng, kòng è shī lǐ, zhāo jí shān zhài, bǎo gù jiāng liú, jiē jīn suǒ dāng wèi. ruò suǒ zhǔ zài hé, zé fán yǒu jī huì kě chéng, bù wú tuì suō zhī yì, bì zhì xū juān suì yuè, zuò shī shì gōng."
进端明殿学士、同签书枢密院事。未几,进签书。时王楫复求岁币银绢各二十万,宗勉言:"轻诺者多后患,当守元约可也。然比之开禧时,物价腾踊奚啻倍蓰矣。"史嵩之开督府,力主和议,宗勉言:"使者可疑者三。嵩之职在督战,如收复襄、光,控扼施、澧,招集山砦,保固江流,皆今所当为。若所主在和,则凡有机会可乘,不无退缩之意,必至虚捐岁月,坐失事功。"
jìn cān zhī zhèng shì. jí bài zuǒ chéng xiàng jiān shū mì shǐ, shǒu fǎ dù, yì jiǎo xìng, bù sī qīn dǎng, zhào yòng lǎo chéng, yóu lè wén dǎng yán. zhào rǔ téng cháng yǐ zōng miǎn wèi gōng qīng zhī xiāng. yǐ guāng lù dài fu guān wén diàn dà xué shì zhì shì, zú, zèng shǎo shī, shì wén qīng.
进参知政事。及拜左丞相兼枢密使,守法度,抑侥幸,不私亲党,召用老成,尤乐闻谠言。赵汝腾尝以宗勉为公清之相。以光禄大夫、观文殿大学士致仕,卒,赠少师,谥文清。
yuán fǔ, zì guǎng wēi, bǎo wén gé zhí xué shì xiè zhī zǐ. jiā dìng qī nián jìn shì dì yī. qiān shū jiàn kāng jūn jié dù pàn guān tīng gōng shì, shòu mì shū shěng zhèng zì. rù duì, lùn" jūn tiān xià bù kě yī rì wú jù xīn. jīn zhī kě jù zhě, dà duān yǒu wǔ: duān liáng zhě chì, chǎn yú zhě yòng, dù zhōng chén gǎn jiàn zhī mén, kě jù yě bīng gē jì xìng, kuì xiǎng bù jì, gēn běn yī xū, zé yǒu xiāo qiáng zhī yōu, kě jù yě bì xià shēn jū gāo gǒng, qún chén fèng xíng bù shū, dú yùn mì móu zhī yì shèng, ér xū xīn zī fǎng zhī yì wēi, tiān xià pò qiè zhī qíng wú yóu shàng wén, kě jù yě wài huàn wèi mǐ, nèi huàn fāng shēn, ér xī xī rán wú yì píng shí, zì wèi yǎ liàng zú yǐ zhèn fú, bù zhī yàn ān shí wèi zhèn dú, kě jù yě bì xià gōng jiǎn yǒu yú, gāng duàn bù zú, yōng fū xiān rén, gǒu qiú fù guì, ér wèi wén dà míng chù zhì, jūn shuài jiāo jié, zhōu jùn huì lù, jiē zì guì jìn huà zhī, kě jù yě. qí tā huò jǐ luàn méng, bù kě xī shǔ, jiāng hé yǐ dá tiān qiǎn zhào hé qì zāi?" cì qǐ yán shǒu shuài zhī xuǎn, bìng dà jūn zhī quán, xìng tún tián zhī lì.
袁甫,字广微,宝文阁直学士燮之子。嘉定七年进士第一。签书建康军节度判官厅公事,授秘书省正字。入对,论"君天下不可一日无惧心。今之可惧者,大端有五:端良者斥,谄谀者用,杜忠臣敢谏之门,可惧也;兵戈既兴,馈饷不继,根本一虚,则有萧墙之忧,可惧也;陛下深居高拱,群臣奉行簿书,独运密谋之意胜,而虚心咨访之意微,天下迫切之情无由上闻,可惧也;外患未弭,内患方深,而熙熙然无异平时,自谓雅量足以镇浮,不知宴安实为鸩毒,可惧也;陛下恭俭有余,刚断不足,庸夫憸人,苟求富贵,而未闻大明黜陟,军帅交结,州郡贿赂,皆自贵近化之,可惧也。其它祸几乱萌,不可悉数,将何以答天谴、召和气哉?"次乞严守帅之选,并大军之权,兴屯田之利。
qiān jiào shū láng, zhuǎn duì, yán" biān shì zhī bìng, bù zài wài ér zài nèi. tōu ān zhī gēn bù qù, guī mó zhōng bù lì yōng bì zhī gēn bù qù, xuè mài zhōng bù tōng jì jí zhī gēn bù qù, jiàng shuài zhōng bù kě zé qī dàn zhī gēn bù qù, bīng cái zhōng bù kě zhì. zǔ zōng zhī yù tiān xià, zhèng shì suī wěi zhōng shū, rán bì zé fēng cǎi zhe wén zhě wèi tái jiàn, gǎn yú lùn bó zhě wèi gěi shě, suǒ yǐ jí guān xié sù cháo gāng yě. jīn rì chéng tǐ shì yì yǐ xíng zhī, qǐ fù yǒu tōu ān yōng bì zhě zāi?" chū tōng pàn hú zhōu, kǎo cháng píng bì yuán yǐ zēng jī zhù, hé yǐn chǎn, zēng fù yīng ér jú.
迁校书郎,转对,言"边事之病,不在外而在内。偷安之根不去,规摹终不立;壅蔽之根不去,血脉终不通;忌嫉之根不去,将帅终不可择;欺诞之根不去,兵财终不可治。祖宗之御天下,政事虽委中书,然必择风采著闻者为台谏,敢于论驳者为给、舍,所以戢官邪、肃朝纲也。今日诚体是意以行之,岂复有偷安壅蔽者哉?"出通判湖州,考常平敝原以增积贮,核隐产,增附婴儿局。
qiān mì shū láng, xún qiān zhù zuò zuǒ láng zhī huī zhōu. zhì xiān jiào huà, chóng xué xiào, fǎng biàn mín shì shàng zhī: qǐng juān jiǎn wù yuán chóu juàn wàn qī qiān yú pǐ, chá zū zhé bó qián wàn wǔ qiān yú guàn, yuè zhuāng qián liù qiān yú guàn qǐng zhào xián píng shào xīng qián dào kuān xù zhǐ huī, shòu nà huī juàn dìng měi pǐ shí liǎng qǐng xià zhuǎn yùn cháng píng liǎng sī, yù xù cháng píng yì cāng bèi huāng, xīng xiū bēi táng, chuàng zhù bǎi liáng. dīng fù yōu, fú chú, zhī qú zhōu. lì xún jiǎng, wù yǐ lǐ yì shū shì xīn, suì bō zhù yǎng shì qiān mín. xī ān lóng yóu cháng shān sān yì jī jiǒng yù jiè, wèi dài shū sān wàn wǔ qiān mín, juān fàng sì wàn qī qiān mín. jùn yǒu yì zhuāng, mǎi liáng tián èr bǎi mǔ yì zhī.
迁秘书郎,寻迁著作佐郎、知徽州。治先教化,崇学校,访便民事上之:请蠲减婺源绸绢万七千余匹,茶租折帛钱万五千余贯,月桩钱六千余贯;请照咸平、绍兴、乾道宽恤指挥,受纳徽绢定每匹十两;请下转运、常平两司,豫蓄常平义仓备荒,兴修陂塘,创筑百梁。丁父忧,服除,知衢州。立旬讲,务以理义淑士心,岁拨助养士千缗。西安、龙游、常山三邑积窘预借,为代输三万五千缗,蠲放四万七千缗。郡有义庄,买良田二百亩益之。
yí tí jǔ jiāng dōng cháng píng. shì suì hàn, jí fā kù yǔ zhī jī, fán zhōu xiàn kē míng lì cāng sī zhě, wú xīn jiù jiē zhù cuī, wèi qián liù wàn yī qiān mín, mǐ shí yǒu sān wàn qī qiān mài wǔ qiān bā bǎi shí, qiǎn guān fēn háng zhèn jì, jī zhě yǔ sù, bìng zhě yǔ yào, chǐ jí zhī dān ruò zhě, shì mín zhī shī yè zhě, jiē qū zhěn zhī. yòu gào yú cháo yuē:" jiāng dōng huò shuǐ ér hàn, huò hàn ér shuǐ, zhòng yǐ yǔ xuě lián yuè, dào jìn xiāng wàng, zhì yǒu jǔ jiā zhěn jiè ér sǐ zhě. cǐ qù mài shú shàng shē, shì shì yì jí." zhào gěi dù dié bǎi dào zhù fèi. shí jiāng mǐn kòu pò ráo xìn, lǜ mín qíng yì dòng, fēn bǎng yù ān zhī. xí zhū jùn, guān zhì sī, wén yú cháo, wèi bǎo jìng hàn huàn zhī tú, kòu qì bù fàn. suì tí diǎn běn lù xíng yù jiān tí jǔ, yí sī fān yáng. shuāng shā sāng, chūn xià yǔ jiǔ hú yì, zhū jùn bèi shuǐ, lián qǐng yú cháo, gěi dù dié èr bǎi dào zhèn xù zhī. dào qǐ cháng shān, diào tā zhōu bīng qiān rén tún guǎng xìn yǐ wéi bèi.
移提举江东常平。适岁旱,亟发库庾之积,凡州县窠名隶仓司者,无新旧皆住催,为钱六万一千缗,米十有三万七千、麦五千八百石,遣官分行振济,饥者予粟,病者予药,尺籍之单弱者,市民之失业者,皆曲轸之。又告于朝曰:"江东或水而旱,或旱而水,重以雨雪连月,道殣相望,至有举家枕藉而死者。此去麦熟尚赊,事势益急。"诏给度牒百道助费。时江、闽寇迫饶、信,虑民情易动,分榜谕安之。檄诸郡,关制司,闻于朝,为保境捍患之图,寇迄不犯。遂提点本路刑狱兼提举,移司番阳。霜杀桑,春夏雨久湖溢,诸郡被水,连请于朝,给度牒二百道赈恤之。盗起常山,调他州兵千人屯广信以为备。
dū chéng dà huǒ, shàng fēng shì yán:" shàng xià bù jiāo, yǐ yán wéi huì, tiān yì rén xīn, shí tóng yī jī, zāi biàn zhī zuò, duān yóu yú cǐ. yuàn xià āi tòng zhī zhào, yǐ huí tiān yì." zhào qiú zhí yán, fù shàng shū yán:" zāi qǐ dū yì, tiān yì gài yù bì xià yīn qí suǒ kě jiàn, chá qí suǒ bù kě jiàn, xíng zhì gōng wú sī zhī xīn, quán bǎo hù dà chén zhī tǐ, lǜ shǔ qún gōng, dà míng chù zhì, yǔ tiān xià gēng shǐ." xíng bù wèn mín jí kǔ, jiàn xún liáng, hé jiān tān, jué zhì yù. suǒ zhì yì xué gōng jiǎng shuō, chuàng shū yuàn guì xī zhī nán, cí xiān rú lù jiǔ yuān. suì dà hàn, qǐng yú cháo, de dù dié mín qián líng zhǐ yǐ zhù zhèn xù. yì lì dà zuò, chuàng yào yuàn liáo zhī. qián hòu chí jié jiāng dōng wǔ nián, suǒ huó dài bù kě shǔ jì. zhuǎn jiāng zuò jiān, lǐng shì rú gù. jì lì cí cháng píng shì. huì xīng jiàn, zhào qiú zhí yán, shàng shū yán:" huáng tiān suǒ yǐ zhèn nù zhě, yóu chóu kǔ zhī mín zhòng rén mín suǒ yǐ chóu kǔ zhě, yóu tān mào zhī fēng chì. yuàn yī biàn shàng xià jiāo zhēng zhī xí, wèi dà gōng zhì zhèng zhī guī."
都城大火,上封事言:"上下不交,以言为讳,天意人心,实同一机,灾变之作,端由于此。愿下哀痛之诏,以回天意。"诏求直言,复上疏言:"灾起都邑,天意盖欲陛下因其所可见,察其所不可见,行至公无私之心,全保护大臣之体,率属群工,大明黜陟,与天下更始。"行部问民疾苦,荐循良,劾奸贪,决滞狱。所至诣学宫讲说,创书院贵溪之南,祠先儒陆九渊。岁大旱,请于朝,得度牒、缗钱、绫纸以助赈恤。疫疠大作,创药院疗之。前后持节江东五年,所活殆不可数计。转将作监,领事如故。继力辞常平事。彗星见,诏求直言,上疏言:"皇天所以震怒者,由愁苦之民众;人民所以愁苦者,由贪冒之风炽。愿一变上下交征之习,为大公至正之归。"
dì qīn zhèng, yǐ zhí wēi yóu gé zhī jiàn níng fǔ, míng nián, jiān fú jiàn zhuǎn yùn pàn guān. mǐn yán lì cáo sī, lì yùn liǎng gāng gōng fèi, hòu zēng zhì shí yǒu èr, lì zú bìng yuán wèi jiān, qiě yì zhōu xiàn biàn mài, gōng sī kǔ zhī, fǔ zòu fù jiù lì. dīng mǐ qián jiǔ wèi quán zhāng xīng huà mín huàn, huì zhī zhāng zhōu zhào yǐ fū qǐng yǐ fèi sì zū wèi mín dài shū, fǔ bìng juān sān jùn suì jiě běn sī qián èr wàn qī qiān guàn zhù zhī. jùn tún zuǒ yì jūn, běn bèi dòng kòu, zhāo bǔ sī yí zhī jiāng xī, fǔ xí shǐ hái yíng. é kòu zuò táng shí, jí diào zhī yǐ xíng, ér zéi xī píng. qiān mì shū shǎo jiān. rù jiàn, dì yuē:" qīng jiǔ láo yú wài, dǔ yì ài mín, měi lǎn suǒ chén, bèi jiàn kěn cè." fǔ zòu wú yì zhī yì, yán zhī nóng fū jià sè jiān nán, zì rán yì yù zhī niàn bù qǐ. qǐ lì shǒu gēng huà yǐ lái qiú xián rú bù jí zhī chū yì.
帝亲政,以直微猷阁知建宁府,明年,兼福建转运判官。闽盐隶漕司,例运两纲供费,后增至十有二,吏卒并缘为奸,且抑州县变卖,公私苦之,甫奏复旧例。丁米钱久为泉、漳、兴化民患,会知漳州赵以夫请以废寺租为民代输,甫并捐三郡岁解本司钱二万七千贯助之。郡屯左翼军,本备峒寇,招捕司移之江西,甫檄使还营。俄寇作唐石,即调之以行,而贼悉平。迁秘书少监。入见,帝曰:"卿久劳于外,笃意爱民,每览所陈,备见恳恻。"甫奏《无逸》之义,言知农夫稼穑艰难,自然逸欲之念不起。乞力守更化以来求贤如不及之初意。
qiān qǐ jū shè rén jiān chóng zhèng diàn shuō shū. yú jīng yán zòu:" gāng zhī yī zì, zuì qiè yú bì xià. bì xià tú yǒu mù hàn yí lì jīng wèi zhì zhī míng, ér nǎi duò yuán dì wén zōng róu ruò bù zhèn zhī shī. yuán dì wén zōng guǒ duàn, bù yòng yú chì xié nìng, fǎn yòng yú zhú xián rén, cǐ èr jūn bù shí gāng dé zhī zhēn. suǒ wèi zhēn gāng zhě, dāng wèi zhī shì bì xíng, bù dàng wèi zhě zé duàn zài wù xíng." yòu qǐ" zhuān yì jīng xùn, yǎng yù jīng shén, wù lìng chōng shí, shàng yǔ tiān yī, xià hé rén xīn." dì yì yù quán gōng chén zhī shì, zhào zì jīn zhōng wài chén liáo zòu shì, wú dé jùn zhí, yǐ zòu:" shì xiāo tiān xià dǎng yán zhī qì, qí wèi bì xià hé?" jiān zhōng shū shè rén, jiǎo zòu bù tī kē xiǎo, wèi:" jiān sī jùn shǒu fēi qí rén, zé yī dào yī zhōu zhī dù yě."
迁起居舍人兼崇政殿说书。于经筵奏:"刚之一字,最切于陛下。陛下徒有慕汉宜厉精为治之名,而乃堕元帝、文宗柔弱不振之失。元帝、文宗果断,不用于斥邪佞,反用于逐贤人,此二君不识刚德之真。所谓真刚者,当为之事必行,不当为者则断在勿行。"又乞"专意经训,养育精神,务令充实,上与天一,下合人心。"帝意欲全功臣之世,诏自今中外臣僚奏事,毋得捃摭,以奏:"是消天下谠言之气,其谓陛下何?"兼中书舍人,缴奏不擿苛小,谓:"监司、郡守非其人,则一道一州之蠹也。"
shí xiāng zhèng qīng zhī yǐ guó yòng bù zú, lǚ mǔ shǐ shū quàn. fǔ zòu:" bì shì nüè jiàn, yǒu lì zhě wán wèi yīng lìng, ér zhuī hū pò cù, pò jiā dàng chǎn, bēi tòng wú liáo zhě, dà dǐ jiē zhōng xià zhī hù." cháng jiǎng bà, dì wèn jìn shì, fǔ zòu:" wéi lǚ mǔ shì, rén xīn zuì bù yuè." yòu cháng dú zī zhì tōng jiàn, zhì hàn gāo zǔ rù guān cí qín mín niú jiǔ, yīn zòu:" jīn rì wú yǐ yǔ rén, fǎn héng kē zhī, qí xīn xǐ hū, nù hū? běn cháo lì guó yǐ rén, bì xià yǐ wéi cǐ jǔ rén hū, fǒu hū?" dì wèi cè rán.
时相郑清之以国用不足,履亩使输券。甫奏:"避是虐贱,有力者顽未应令,而追呼迫促,破家荡产,悲痛无聊者,大抵皆中下之户。"尝讲罢,帝问近事,甫奏:"惟履亩事,人心最不悦。"又尝读《资治通鉴》,至汉高祖入关辞秦民牛酒,因奏:"今日无以予人,反横科之,其心喜乎,怒乎?本朝立国以仁,陛下以为此举仁乎,否乎?"帝为恻然。
shí cháo tíng yǐ biān shì wèi yōu, shǐ sōng zhī shuài jiāng xī, lì zhǔ hé yì. fǔ zòu yuē:" chén yǔ sōng zhī jū tóng lǐ, wèi cháng xiāng zhī, ér sōng zhī fù mí zhōng, zé yǔ chén yǒu gù. sōng zhī yì yú zhǔ hé, mí zhōng měi jiè qí qīng yì. jīn zhāo tíng gān xīn yòng fù zǐ yì xīn zhī rén, chén wèi bù tè sōng zhī zhī yì yú zhǔ hé, yì cháo tíng yì wèi miǎn yì yú yòng rén yě." shū rù, bù bào. suì qǐ guī, bù yǔn. shòu qǐ jū láng jiān zhōng shū shè rén. wèi jǐ, zhuó sōng zhī xíng bù shàng shū, fù zòu shū yún:" chén yú sōng zhī běn wú chóu yuàn, dàn guó shì suǒ xì, yì nán jiān mò." sōng zhī gào mìng, zhōng bù yǔ shū xíng, nǎi chū fǔ zhī jiāng zhōu. wáng suì kàng shū lì zhēng, dì yuē:" běn yǐ shòu qí xiōng yuán sù, bào xíng wù ěr." lìng suì miǎn fǔ wú tā zhì. yì rì, nǎi yǔ sù jiāng zhōu. ér diàn zhōng shì yù shǐ xú qīng sǒu fù lùn fǔ shǒu fù shā rì zāng liù shí wàn, tāng jīn děng yòu zhēng zhī, qīng sǒu yì huǐ. wèi jǐ, gǎi zhī wù zhōu, bù bài.
时朝廷以边事为忧,史嵩之帅江西,力主和议。甫奏曰:"臣与嵩之居同里,未尝相知,而嵩之父弥忠,则与臣有故。嵩之易于主和,弥忠每戒其轻易。今朝廷甘心用父子异心之人,臣谓不特嵩之之易于主和,抑朝廷亦未免易于用人也。"疏入,不报。遂乞归,不允。授起居郎兼中书舍人。未几,擢嵩之刑部尚书,复奏疏云:"臣于嵩之本无仇怨,但国事所系,谊难缄默。"嵩之诰命,终不与书行,乃出甫知江州。王遂抗疏力争,帝曰:"本以授其兄袁肃,报行误耳。"令遂勉甫无它志。翼日,乃与肃江州。而殿中侍御史徐清叟复论甫守富沙日赃六十万,汤巾等又争之,清叟亦悔。未几,改知婺州,不拜。
xǐ xī yuán nián, qiān zhōng shū shè rén. rù jiàn, chén xīn yuán zhī shuō, dì wèn biān shì, fǔ zòu:" dāng yǐ shàng liú wèi jí, yì hé kǒng wù shì." shí qīng sǒu yǔ fǔ bìng zhào, ér qīng sǒu wèi zhì. fǔ zòu:" tái jiàn fēng wén yán shì, chū yì hé xīn. jīn rén wù miǎo rán, yǒu rú qīng sǒu yí zài cháo tíng, cí bì shí wéi chén gù, qǐ qù qí fù quē." yòu zòu bèi biān sì shì, yuē: gù jiāng líng, yàn wǎ liáng, yǔ liú mín fù yè. sōng zhī yí jīng hú yán jiāng zhì zhì shǐ zhī è zhōu, fǔ zòu yuē:" sōng zhī qīng tuō nán xìn. qù nián sōng zhī zài huái xī, jí yóu huái xī ér lái, běi jūn zhǒng zhī. jīn yòu bìng hú nán fù zhī, chén kǒng qí fù yǐ wù huái xī zhě wù hú nán." shū liú zhōng bù xíng. yì rì, quán lì bù shì láng. yǐn jí zhì bā shū, cì gào yī yuè, suì guī. cóng chén fù hé zòu liú zhī, xún mìng jiān xiū yù dié guān jiān guó zǐ jì jiǔ, jiē cí bù bài. gǎi zhī jiā xīng fǔ, zhī wù zhōu, jiē cí bù bài.
喜熙元年,迁中书舍人。入见,陈心源之说,帝问边事,甫奏:"当以上流为急,议和恐误事。"时清叟与甫并召,而清叟未至。甫奏:"台谏风闻言事,初亦何心。今人物眇然,有如清叟宜在朝廷,辞避实惟臣故,乞趣其赴阙。"又奏备边四事,曰:固江陵,堰瓦梁,与流民复业。嵩之移京湖沿江制置使、知鄂州,甫奏曰:"嵩之轻脱难信。去年嵩之在淮西,楫由淮西而来,北军踵之。今又并湖南付之,臣恐其复以误淮西者误湖南。"疏留中不行。翼日,权吏部侍郎。引疾至八疏,赐告一月,遂归。从臣复合奏留之,寻命兼修玉牒官兼国子祭酒,皆辞不拜。改知嘉兴府,知婺州,皆辞不拜。
qiān bīng bù shì láng, rù jiàn, zòu:" jiāng cháo bào yǒng, hàn bá wèi nüè, chǔ bì shí qí xīn fù, dà dí bō qí sì zhī, wēi wáng zhī huò, jìn zài dàn xī, qǐ bǐng yī dé, sāi xié jìng." jiān jǐ shì zhōng. yuè kē yǐ zhī bīng cái zhào, fǔ zòu kē zǒng xiǎng èr shí nián, fén lín jié zé, kē jìng cóng wài bǔ. qiān lì bù shì láng jiān guó zǐ jì jiǔ, rì zhào zhū shēng kòu qí wèn xué lǐ yì jiǎng xí zhī yì. shí biān jù rì zhì, fǔ tiáo shí shì, zhì wéi xiáng míng. quán bīng bù shàng shū, zàn jiān lì bù shàng shū, zú, zèng tōng fèng dài fū, shì zhèng sù. yǒu xiào shuō mèng zǐ jiě hòu shěng fēng bó xìn ān zhì jiāng dōng huāng zhèng lù fáng tà lù lè shì lù jí wén jí xíng shì.
迁兵部侍郎,入见,奏:"江潮暴涌,旱魃为虐,楮币蚀其心腹,大敌剥其四支,危亡之祸,近在旦夕,乞秉一德,塞邪径。"兼给事中。岳珂以知兵财召,甫奏珂总饷二十年,焚林竭泽,珂竟从外补。迁吏部侍郎兼国子祭酒,日召诸生叩其问学理义讲习之益。时边遽日至,甫条十事,至为详明。权兵部尚书,暂兼吏部尚书,卒,赠通奉大夫,谥正肃。有《孝说》、《孟子解》、《后省封驳》、《信安志》、《江东荒政录》、《防拓录》、《乐事录》及文集行世。
fǔ shǎo fú fù xún, wèi xué zhě dāng shī shèng rén, yǐ zì dé wèi guì. yòu cóng yáng jiǎn wèn xué, zì wèi" wú guān cǎo mù zhī fā shēng, tīng qín niǎo zhī hé míng, yǔ wǒ xīn qì, qí lè wú yá" yún.
甫少服父驯,谓学者当师圣人,以自得为贵。又从杨简问学,自谓"吾观草木之发生,听禽鸟之和鸣,与我心契,其乐无涯"云。
liú fú, zì shēng bó, yuè qīng rén. zǎo yǒu lìng wén, dú shū yàn dàng shān zhōng sēng sì. nián sān shí sì, yǐ chún yòu shí nián shì rù tài xué, chái bèi yǐ xī rán chēng zhī. shí dīng dà quán fāng wèi tái shǔ, hé zòu chéng xiàng dǒng huái, pò zhú qù guó, jiāng duó qí wèi. fú lǜ tóng shě shēng fú quē shàng shū, dà gài yán cháo tíng jìn tuì dà chén, xū dāng yǐ lǐ. shū shàng, wǔ zhí zhèng, sòng nán ān jūn ān zhì, guī bié qí mǔ jiě shì. jiě shì yuē:" wèi chén sǐ zhōng, yǐ zhí bèi biǎn, fēn yě. sù xíng!" fú zhì nán ān, jǐn qǔ lián luò zhū zǐ zhī shū, zhāi qí jīng qiè zhī yǔ, jí chéng shū shí juǎn, míng yuē lián luò lún yǔ. jí dà quán biǎn, fú hái tài xué. wèi jǐ, shì yù shǐ chén gāi wū hé chéng gōng xǔ, yòu zhèng yán cài xíng wū hé huáng zhī chún, èr gōng bà chū, liù guǎn xiāng gù shī sè, fú yòu lǜ zhū shēng shàng shū yán:
刘黻,字声伯,乐清人。早有令闻,读书雁荡山中僧寺。年三十四,以淳祐十年试入太学,侪辈已翕然称之。时丁大全方为台属,劾奏丞相董槐,迫逐去国,将夺其位。黻率同舍生伏阙上书,大概言朝廷进退大臣,须当以礼。书上,忤执政,送南安军安置,归别其母解氏。解氏曰:"为臣死忠,以直被贬,分也。速行!"黻至南安,尽取濂、洛诸子之书,摘其精切之语,辑成书十卷,名曰《濂洛论语》。及大全贬,黻还太学。未几,侍御史陈垓诬劾程公许,右正言蔡荥诬劾黄之纯,二公罢出,六馆相顾失色,黻又率诸生上书言:
fú děng méng bèi jiào yǎng, shì guó jiā xiū qī lì hài ruò jǐ tòng yǎng. cháo tíng jìn yī jūn zǐ, tái jiàn fā yī gōng lùn, zé tán guān xiāng qìng, xǐ yì fèi yīng. zhì ruò jūn zǐ yù ér bù huò yòng, gōng lùn jǔ ér bù kè shēn, zé yōu fèn chōng jié, qǐn shí jù fèi. chén wén fú zhí zōng shè zài jūn zǐ, fú zhí jūn zǐ zài gōng lùn. bì xià zài wèi jǐ sān shí nián, duān píng jiān gōng zhèng cuì cháo, zhōng dǎng jiē wǔ, tiān xià xī rán yuē:" cǐ xiǎo yuán yòu yě." chún yòu chū, dà jiān píng jī, shàn lèi zài wèi, tiān xià yòu xī rán yuē:" cǐ yòu yī duān píng yě." nài hé nián lái péi yǎng bǎo hù zhī chū xīn, bù néng bù wéi zhī zhuǎn yí.
黻等蒙被教养,视国家休戚利害若己痛养。朝廷进一君子,台谏发一公论,则弹冠相庆,喜溢肺膺。至若君子郁而不获用,公论沮而不克伸,则忧愤忡结,寝食俱废。臣闻扶植宗社在君子,扶植君子在公论。陛下在位几三十年,端平间公正萃朝,忠谠接武,天下翕然曰:"此小元祐也。"淳祐初,大奸屏迹,善类在位,天下又翕然曰:"此又一端平也。"奈何年来培养保护之初心,不能不为之转移。
zǔ zōng jiàn zhì tái jiàn, běn yǐ shēn jūn zǐ ér zhé xiǎo rén, chāng gōng lùn ér dù sī shuō. nǎi jīn lǎo tāo zì sì, jiān zhǒng xiāng réng, yǐ chǎn yú chéng fēng zhǐ, yǐ qīng xiǎn shè jī jǐng, yǐ tiǎn niǎn dào guān jué. bì xià fēi bù shí bá qún xián, bǐ zé rěn yú kōng jūn zǐ zhī dǎng bì xià fēi bù róng shòu zhí yán, bǐ zé yǒng yú dào gōng yì zhī gē. bù zhī bì xià hé fù cǐ bèi, ér bǐ nǎi fù bì xià zhì cǐ yé?
祖宗建置台谏,本以伸君子而折小人,昌公论而杜私说。乃今老饕自肆,奸种相仍,以谄谀承风旨,以倾险设机阱,以淟涊盗官爵。陛下非不识拔群贤,彼则忍于空君子之党;陛下非不容受直言,彼则勇于倒公议之戈。不知陛下何负此辈,而彼乃负陛下至此耶?
dāng bì xià zhào qǐ huì máo zhī qiū, ér gōng xǔ qǐ zì jiā shí, zhèng jūn zǐ chān zhī, yǐ wéi jìn tuì zhī jī. nǎi jīn zuò xí wèi wēn, dàn zhāng yǐ shàng, yī gōng xǔ qù, ruò wèi hài yě, chén kǒng cǎo yě zhū xián, jiàn jǐ shēn dùn, ér jūn zǐ zhī mài zì cǐ jué yǐ. bǐ nián péng xié jì yàn, jiān mò chéng fēng, zòu shì zhě bù guò xí chén yán yīng gù shì ér yǐ. xìng ér zhī chún liǎng shū, chā qiáng rén yì. nǎi jīn ruǎn mèi zhě quán shēn, gěng zhí zhě qù guó, yī zhī chún qù, ruò wèi hài yě, chén kǒng dào lù yǐ mù, yù yán zhé jǔ, ér gōng lùn zhī mài zì cǐ jué yǐ.
当陛下诏起汇髦之秋,而公许起自家食,正君子觇之,以为进退之机。乃今坐席未温,弹章已上,一公许去,若未害也,臣恐草野诸贤,见几深遁,而君子之脉自此绝矣。比年朋邪记焰,缄默成风,奏事者不过袭陈言、应故事而已。幸而之纯两疏,差强人意。乃今软媚者全身,鲠直者去国,一之纯去,若未害也,臣恐道路以目,欲言辄沮,而公论之脉自此绝矣。
kuàng jīn tiān xià kě yán zhī shì bù wéi shǎo, kě gōng zhī è bù wéi bù duō. shù qióng sāng kǒng, jìn yǒu bī shàng zhī xián shì xié jīn zhāng, làn chù mù mín zhī zhí. yǐ rǔ xiù ái zi ér liè dēng cóng tuó, yǐ guāng fàn sī rén ér lèi diǎn fǔ fān. qián shén tōng líng yú páng qī, gōng qì fǎn lèi yú hù shì. tiān xià jiē zhī zhī, qǐ bì xià dú bù zhī zhī. zhèng wéi wèi bì xià jì gāng zhě zhī wèi shēn móu, bù wéi bì xià móu. bì xià míng zhú shì jǐ, jù kě duò cǐ bèi méng bì shù zhōng, hé rěn yǐ zǔ zōng sān bǎi nián fēng xiàn zhī sī, ér huài yú yī èr xiǎo rén zhī shǒu yé? chén rǔ téng, bì xià zhī liú xiàng yě, zé yǐ zhōng gěng chì chén zǐ cái chén dòng chén bó yù, bì xià zhī jí àn yě, zé yǐ qiè zhí bà. suì shǐ chún yòu zhū jūn zǐ rì xiāo yuè mó, zhì jīn jǐ wèi zhī yī kōng. bǐ chéng hé xīn zāi?
况今天下可言之事不为少,可攻之恶不为不多。术穷桑、孔,浸有逼上之嫌;势挟金、张,滥处牧民之职。以乳臭騃子而躐登从橐,以光范私人而累典辅藩。钱神通灵于旁蹊,公器反类于互市。天下皆知之,岂陛下独不知之。正惟为陛下纪纲者知为身谋,不为陛下谋。陛下明烛事几,讵可堕此辈蒙蔽术中,何忍以祖宗三百年风宪之司,而坏于一二小人之手耶?臣汝腾,陛下之刘向也,则以忠鲠斥;臣子才、臣栋、臣伯玉,陛下之汲黯也,则以切直罢。遂使淳祐诸君子日消月磨,至今几为之一空。彼诚何心哉?
gāo zōng shào xīng èr shí nián zhī zhào, yǒu wèi" tái jiàn fēng xiàn zhī dì, nián lái yòng rén fēi jù, yǔ dà chén wèi yǒu dǎng, jì qí xǐ nù, shén fēi ěr mù zhī jì." chén qiè guān jìn shì, bù dú tái jiàn wèi dà chén yǒu dǎng, nèi jiǎn xiāng chuán, fēng zhǐ xiāng yù, qiě gān wèi yīng quǎn ér tīng qí zhǐ sǒu yān. zǎi xiàng suǒ bù lè zhě, wài ruò shì yǐ yōu róng, ér yīn shí yí zhǐ tái jiàn yǐ qù zhī tái jiàn suǒ dàn jī zhě, wài ruò bù xiāng wéi móu, ér yīn shí fèng chéng zǎi xiàng yǐ xíng zhī. fāng gōng xǔ zhī zhào yě, tiān xià jiē zhī dú duàn yú chén zhōng, jí gōng xǔ zhī lái yě, tiān xià yì zhī cháng dé zuì yú shí zǎi, qǐ liào bì xià zhī ēn zhōng bù zú shì, zǎi xiàng zhī chēn jìng bù kě táo yé?
高宗绍兴二十年之诏,有谓"台谏风宪之地,年来用人非据,与大臣为友党,济其喜怒,甚非耳目之寄。"臣窃观近事,不独台谏为大臣友党,内简相传,风旨相谕,且甘为鹰犬而听其指嗾焉。宰相所不乐者,外若示以优容,而阴实颐指台谏以去之;台谏所弹击者,外若不相为谋,而阴实奉承宰相以行之。方公许之召也,天下皆知独断于宸衷,及公许之来也,天下亦知尝得罪于时宰,岂料陛下之恩终不足恃,宰相之嗔竟不可逃耶?
bì xià wàn jī zhī xiá, shì yǐ gōng xǔ zhī chún yǔ gāi xíng děng shú sī ér jìng píng zhī, qí yán lùn shú zhèng shú xié, shú zhōng shú nìng, suī zhōng zhì yǐ xià zhī zhǔ, yóu zhī pàn bié shì fēi, kuàng yǐ bì xià míng shèng ér gù bù chá cǐ? jìn jiàn gōng xǔ zòu shū, cháng gào bì xià jiē zhì gōng yǐ shì tiān xià gāi zé yǐ mì mì zhī shuō huò shàng tīng, gōng xǔ cháng gào bì xià yǐ chǒng lù rì zhāng, guān xié wú jǐng, yù sāi xìng mén, jué qū jìng gāi zé zòng xiá kè yǐ dōu lǎn guān jié, chí kuò biǎn yǐ xié qǔ jǔ zhuàng, kāi lù mén yǐ bǒ nòng àn zhāng. zhì ruò zhī chún zhī gào bì xià, lì shēn xié zhèng zhī biàn, míng chì mèi xiāng zhī fēi, jiǎn jiǎn è è, liú chū fèi gān xíng shēn jū yán zé, wén qí fēng shēng, zì dāng kuì sǐ, shàng gǎn wàng sì qī fēi, lüè wú rén xīn hū?
陛下万机之暇,试以公许、之纯与垓、荥等熟思而静评之,其言论孰正孰邪,孰忠孰佞,虽中智以下之主,犹知判别是非,况以陛下明圣而顾不察此?近见公许奏疏,尝告陛下揭至公以示天下;垓则以秘密之说惑上听,公许尝告陛下以宠赂日章,官邪无警,欲塞幸门,绝曲径;垓则纵侠客以兜揽关节,持阔扁以胁取举状,开赂门以簸弄按章。至若之纯之告陛下,力伸邪正之辩,明斥媚相之非,謇謇谔谔,流出肺肝;荥身居言责,闻其风声,自当愧死,尚敢妄肆萋菲,略无人心乎?
qiě bì xià zhuó yòng tái jiàn, ruò chén lěi qīng chén zī kuí chén yīng qǐ chén hàn bì chén kǎi chén suì, guāng míng jùn wěi, zhuō wèi tiān xià chēng shǒu, rán fǔ rù ér jù qiān, huò yī míng ér zhé chì, dú gāi xíng bèi tān tāo wán rěn, jiǔ wū yào jīn, gēn jù ér bù bá, liú xiàng suǒ wèi" yòng xián zhuǎn shí, qù nìng bá shān" zhě, nǎi jīn jiàn zhī, kě bù wèi zāi? shěn jīn guó sì wèi zhèng, shì huì fāng yīn, mín shēng gāo xuè, juān xuē dài jìn, suǒ lài yǐ qí tiān mìng, xì rén xīn, wéi jūn zǐ yǔ gōng lùn yī mài ěr. xiǎo rén yǐ bù xù zhī xīn, wèi wú jì dàn zhī shì, qí yì bù guò yù jué wèi rì qióng, quán shì rì shèng, yǐ fù guì qiǎn zǐ sūn ěr, qǐ xiá wèi guó jiā jì zāi.
且陛下擢用台谏,若臣磊卿、臣咨夔、臣应起、臣汉弼、臣凯、臣燧,光明俊伟,卓为天下称首,然甫入而遽迁,或一鸣而辄斥,独垓、荥辈贪饕顽忍,久污要津,根据而不拔,刘向所谓"用贤转石,去佞拔山"者,乃今见之,可不畏哉?矧今国嗣未正,事会方殷,民生膏血,朘削殆尽,所赖以祈天命,系人心,惟君子与公论一脉耳。小人以不恤之心,为无忌惮之事,其意不过欲爵位日穹,权势日盛,以富贵遣子孙耳,岂暇为国家计哉。
zì xī tiān xià zhī huàn, mò dà yú jǔ cháo wú gōng lùn, kōng guó wú jūn zǐ. wǒ cháo běn wú dà shī dé yú tiān xià, ér nǎi yǒu xuān jìng zhī huò, fū qǐ wú qí gù zāi? shǐ zé xié zhèng jiāo gōng, gèng chū dié rù, zhōng zé péng xié yì wěi, yīn xiàn qián dǐ, zhōng zé dào zhì shì fēi, biàn luàn hēi bái, bù zhì yú dǎng huò bù zhǐ. xiàng shǐ liú ān shì chén guàn zhū xián shàng wú yàng, yáng wèi zhāng shāng yīng zhōu zhì bèi bù jiǔ jù tái gāng, qí huò qǐ zhì cǐ liè. gǔ yǔ yún:" qián chē fù, hòu chē jiè." jīn zhāo tíng shàn lèi wú jǐ, xīn huái jiān xiǎn zhě, zé yǐ wén zǎo shì nìng shé zhì zài yī wéi zhě, zé yǐ shǒu shǔ chí yuán jī. zōng shè dà jì, shú kěn míng mù zhāng dǎn wèi bì xià shēn yī huì zhě, zé qí shì bì zhōng yú kōng guó wú jūn zǐ, jǔ cháo wú gōng lùn. wú jūn zǐ, wú gōng lùn, tuō yǒu huǎn jí, bǐ yī èr xiān rén zhě, bì xià dú kě yǐ zhàng zhī hū?
自昔天下之患,莫大于举朝无公论,空国无君子。我朝本无大失德于天下,而乃有宣、靖之祸,夫岂无其故哉?始则邪正交攻,更出迭入,中则朋邪翼伪,阴陷潜诋,终则倒置是非,变乱黑白,不至于党祸不止。向使刘安世、陈瓘诸贤尚无恙,杨畏、张商英、周秩辈不久据台纲,其祸岂至此烈。古语云:"前车覆,后车戒。"今朝廷善类无几,心怀奸险者,则以文藻饰佞舌;志在依违者,则以首鼠持圆机。宗社大计,孰肯明目张胆为陛下伸一喙者,则其势必终于空国无君子,举朝无公论。无君子,无公论,脱有缓急,彼一二憸人者,陛下独可倚仗之乎?
ruò gāi zhī zuì, yòu fú yú xíng, suī liǎng guān zhī zhū, sì yì zhī tóu, yóu wèi qīng diǎn, bì xià liú zhī yī rì, zé zhǎng yī rì zhī huò, yì shí suī jiè shàng fāng jiàn yǐ lì qí shǒu, shàng hé jiù yú guó shì zhī wàn yī zāi?
若垓之罪,又浮于荥,虽两观之诛,四裔之投,犹为轻典,陛下留之一日,则长一日之祸,异时虽借尚方剑以砺其首,尚何救于国事之万一哉?
yòu yuē:" zì xī dà jiān jù niè, tóu xián sǎn dì, wéi chān cháo tíng yì xiàng, yǐ tú jìn yòng zhī jī. yuán yòu jiān, zhāng dūn lǚ huì qīng jiē zài biǎn suǒ. zì lǚ dà fáng yòng yáng wèi wèi yù shǐ, chū yì bù guò xìn yòng sī rén, láo hù jú miàn, bù zhī xiǎo rén dé zhì, yáo chún gǔ wěn, yī shí zhèng rén xuán bèi chì zhú, jì ér zhāng dūn fù bǐng yòng, suī dà fáng yì bù néng ān qí shēn yú cháo tíng zhī shàng. jīn yòu xiá jiǔ xū, jiān chén chuí xián yǒu rì yǐ. wén zhī dào lù, kuì yí bù zhǐ yú biān xuē, mài luò qián tōng yú jìn jìn, zhèng bì xià míng chá shì jī zhī shí. ruò gōng lùn bù míng, zhèng rén yǐn qù, zé chí huí zhǎn zhuǎn, jūn héng zhòng jì, bì guī yú zhāng dūn děng nǎi zhǐ. jīn rì zhī tiān xià, nǎi zǔ zōng jiān nán jī lěi zhī tiān xià, qǐ kān cǐ bèi zài huài yé?"
又曰:"自昔大奸巨孽,投闲散地,惟觇朝廷意向,以图进用之机。元祐间,章惇、吕惠卿皆在贬所。自吕大防用杨畏为御史,初意不过信用私人,牢护局面,不知小人得志,摇唇鼓吻,一时正人旋被斥逐,继而章惇复柄用,虽大防亦不能安其身于朝廷之上。今右辖久虚,奸臣垂涎有日矣。闻之道路,馈遗不止于鞭靴,脉络潜通于禁近,正陛下明察事机之时。若公论不明,正人引去,则迟回展转,钧衡重寄,必归于章惇等乃止。今日之天下,乃祖宗艰难积累之天下,岂堪此辈再坏耶?"
yòu jiàn yóu xìng shū yuē:
又谏游幸疏曰:
tiān xià yǒu dào, rén zhǔ yǐ yōu qín ér wàng yì lè tiān xià wú dào, rén zhǔ yǐ yì lè ér wàng yōu qín. zì xī guó jiā yì ān, sì yí bīn fú, xiǎng guó rì jiǔ, chǐ xīn jiàn shēng, ruò hàn wǔ dì zhī chán yú zhèn shè, ér yǒu qiān mén wàn hù zhī guān, táng míng huáng zhī běi biān wú shì, ér yǒu lí shān wēn quán zhī xìng. zhì yú suí zhī yáng dì, chén zhī hòu zhǔ, wēi wáng rì pò, yóu guān wú dù, bù zú xiào yě. yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhī jìng yè zhī jù, zhōng shǐ yōu qín, wú yì yán:" yóu tián zé bù gǎn, rì zè zé bù xiá shí. hé cháng jiè qí ráng zhī shuō, yǐ shì yóu guān zhī yì. bǐ nián yǐ lái, yǐ xìng wèi lì, yǐ wán wèi cháng, wèi miǎn yǒu qīng shì shì gù miǎo hū tiān xià zhī xīn. chán yú wèi cháng zhèn shè, ér yǒu wǔ dì duō yù zhī fèi hào běi biān wèi cháng wú shì, ér yǒu míng huáng yàn ān zhī zhèn dú.
天下有道,人主以忧勤而忘逸乐;天下无道,人主以逸乐而忘忧勤。自昔国家乂安,四夷宾服,享国日久,侈心渐生,若汉武帝之单于震慑,而有千门万户之观,唐明皇之北边无事,而有骊山温泉之幸。至于隋之炀帝,陈之后主,危亡日迫,游观无度,不足效也。尧、舜、禹、汤、文、武之竞业祗惧,终始忧勤,《无逸》言:"游畋则不敢,日昃则不暇食。曷尝借祈禳之说,以事游观之逸。比年以来,以幸为利,以玩为常,未免有轻视世故、眇忽天下之心。单于未尝震慑,而有武帝多欲之费耗;北边未尝无事,而有明皇宴安之鸩毒。
bì xià chūn qiū shàng shǎo, yí móu chuí xiàn zhī jī, xī zài bì xià, zuò ér bù fǎ, hòu sì hé guān? zì shí shù nián jiān, chuàng lóng xiáng, chuàng jí qìng, chuàng xī tài yī, ér yòu shì zhī yǐ yóu xìng, dǎo zhī yǐ dǎo cí, gǔ zhī yǐ xū dàn bù jīng zhī shuō. kǒng zǐ yuē:" shào chéng ruò tiān xìng, xí guàn rú zì rán." jī jiǔ guàn shú, láo bù kě pò, shuí dé ér zhèng zhī? qiě xī tài yī zhī yì, nìng zhě jìn yuē:" tài yī suǒ lín fēn yě zé wèi fú, jìn suì zì wú yí shǔ." xìn rú qí ráng zhī shuō, xī běi kūn wéi àn dǔ kě yě. jīn wǔ liù shí zhōu, ān quán zhě bù néng shí shù, bài jiàng zhě xiāng jì, fú hé zài xié? wǔ dì cí tài yī yú cháng ān, zhì wǎn nián yǐ xū hào shòu huò, ér hòu huǐ fāng shì zhī móu. suī qí huǐ zhī fú zǎo, yóu yù yú zhōng bù zhī huǐ zhě yě.
陛下春秋尚少,贻谋垂宪之机,悉在陛下,作而不法,后嗣何观?自十数年间,创龙翔,创集庆,创西太一,而又示之以游幸,导之以祷祠,蛊之以虚诞不经之说。孔子曰:"少成若天性,习惯如自然。"积久惯熟,牢不可破,谁得而正之?且西太一之役,佞者进曰:"太一所临分野则为福,近岁自吴移蜀。"信如祈禳之说,西北坤维按堵可也。今五六十州,安全者不能十数,败降者相继,福何在邪?武帝祠太一于长安,至晚年以虚耗受祸,而后悔方士之缪。虽其悔之弗早,犹愈于终不知悔者也。
dà fán rén zhǔ bù néng wú guò, tuō yǒu guò yán guò xíng, zǎi zhí shì cóng dāng yán zhī, gěi shě tái jiàn dāng yán zhī, jìn shēn shì dài fū dāng yán zhī, jiē suǒ yǐ nà jūn yú dāng dào zhě yě. jīn bì xià wèi wèi bù zhī dào, wèi wèi bù shòu rén yán, zǎi zhí yǐ xià xī chǒng ér bù yán, yǔ fū yán zhī ér bù lì, jiē fēi suǒ yǐ ài bì xià yě. qí xīn qǐ yǐ cǐ wéi dāng ér bù bì yán zāi? zhí yǐ bì xià wèi bù zú yǐ wàng yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhī zhǔ, ér yǐ hàn wǔ míng huáng dài bì xià yě.
大凡人主不能无过,脱有过言过行,宰执、侍从当言之,给舍、台谏当言之,缙绅士大夫当言之,皆所以纳君于当道者也。今陛下未为不知道,未为不受人言,宰执以下希宠而不言,与夫言之而不力,皆非所以爱陛下也。其心岂以此为当而不必言哉?直以陛下为不足以望尧、舜、禹、汤、文、武之主,而以汉武、明皇待陛下也。
yǐ cái shǔ zhāo qìng jūn jié dù zhǎng shū jì, yóu xué guān shì guǎn zhí. xián chún sān nián, bài jiān chá yù shǐ, lùn nèi jiàng ēn zé yuē:
以材署昭庆军节度掌书记,由学官试馆职。咸淳三年,拜监察御史,论内降恩泽曰:
zhì tiān xià zhī yào, mò xiān yú jǐn mìng lìng, jǐn mìng lìng zhī yào, mò xiān yú zhì nèi pī. mìng lìng, dì wáng zhī shū jī, bì jīng zhōng shū cān shì, mén xià fēng bó, rán hòu fù shàng shū shěng shī xíng, fán bù yóu sān xǐng shī xíng zhě, míng yuē" xié fēng mò chì", bù zú xiào yě. chén dǔ bì xià zì jiāo sì qìng chéng yǐ lái, ēn shù chóu móu, zhǐ huī fán shù, jīn rì nèi pī, míng rì nèi pī, dǐ bào zhī jiān, yǐ nèi pī xíng zhě jū qí bàn, qiè wèi bì xià xī zhī.
治天下之要,莫先于谨命令,谨命令之要,莫先于窒内批。命令,帝王之枢机,必经中书参试,门下封驳,然后付尚书省施行,凡不由三省施行者,名曰"斜封墨敕",不足效也。臣睹陛下自郊祀庆成以来,恩数绸缪,指挥烦数,今日内批,明日内批,邸报之间,以内批行者居其半,窃为陛下惜之。
chū nà zhèn mìng zài yú shū, chū nà wáng mìng yǒng yú shī, bù zhuān yán chū ér bì yán nà zhě, gài yǐ mìng lìng xì cháo tíng zhī dà, bù néng jiē zhōng hū lǐ, yú shì yǒu chū ér fù yǒu nà yān. zǔ zōng shí, jìn zhōng chǔ fèn jūn guó shì fù wài zhě wèi zhī nèi pī, rú qǔ tài yuán xià jiāng nán, hán qí xiù yǐ jìn chéng, yīng zōng sǒng rán bì zuò, cǐ qǐ fēi jǐn nèi pī zhī yuán zāi? chén rì yè niàn cǐ, yǐ wéi guān jué bì xià zhī guān jué, sān xǐng bì xià zhī sān xǐng, suǒ wèi tóng fèng shèng zhǐ, zé shì sān xǐng zhī chū mìng, jí chū bì xià zhī mìng yě, qǐ bì nèi pī ér hòu wèi ēn? yuán qíng qǐ shì, yǐ yì zhì yù, mǒu shì dāng háng, mǒu shì dāng xī, jù yǒu tiáo guàn, hé bù zì sān xǐng xíng zhī, qí yǒu wèi mù yú gōng lùn zhě, xǔ lìng zhí zòu, gù bù wěi yú.
出纳朕命载于《书》,出纳王命咏于《诗》,不专言出而必言纳者,盖以命令系朝廷之大,不能皆中乎理,于是有出而复有纳焉。祖宗时,禁中处分军国事付外者谓之内批,如取太原、下江南,韩琦袖以进呈,英宗悚然避坐,此岂非谨内批之原哉?臣日夜念此,以为官爵陛下之官爵,三省陛下之三省,所谓同奉圣旨,则是三省之出命,即出陛下之命也,岂必内批而后为恩?缘情起事,以义制欲,某事当行,某事当息,具有条贯,何不自三省行之,其有未穆于公论者,许令执奏,顾不韪欤。
yuán yòu jiān, sān xǐng yán lǐ yòng hé děng gǎi guān yí zhèn ēn lì, jīn gāo shì zhū shì, jiē jǔ gù shì, huáng tài hòu yuē:" wài jiā ēn zé, fāng yù chú sǔn, yòu kě zēng zhǎng hū?" zhì píng chū, yù jiā cáo yì shǐ xiāng, huáng tài hòu zài sān bù xǔ yòu yǒu shèng zhǐ, lìng huáng hòu běn jiā fēn xī qīn de gǔ ròu wén zòu, yì yǔ tuī ēn, sī mǎ guāng lì jiàn, yǐ wéi huáng tài hòu jì sǔn yì wài qīn, zé hòu zú yì kǒng wèi yí bāo jìn. nǎi jīn qián zhī ēn shù wèi jìng, hòu zhī ēn shù yǐ chéng. zǎi zhí jù yǒu suǒ zhuān ér bù gǎn zòu, gěi shě tái jiàn jù yǒu suǒ wǔ ér bù gǎn yán, gèng rú cǐ zhě shù nián, jiāng hé yǐ wéi guó? gù zhèng shì yóu zhōng shū zé zhì, bù yóu zhōng shū zé luàn, tiān xià shì dāng yǔ tiān xià gòng zhī, fēi rén zhǔ suǒ kě dé sī yě.
元祐间,三省言李用和等改官移镇恩例,今高氏、朱氏,皆举故事,皇太后曰:"外家恩泽,方欲除损,又可增长乎?"治平初,欲加曹佾使相,皇太后再三不许;又有圣旨,令皇后本家分析亲的骨肉闻奏,亦与推恩,司马光力谏,以为皇太后既损抑外亲,则后族亦恐未宜褒进。乃今前之恩数未竟,后之恩数已乘。宰执惧有所专而不敢奏,给舍、台谏惧有所忤而不敢言,更如此者数年,将何以为国?故政事由中书则治,不由中书则乱,天下事当与天下共之,非人主所可得私也。
sì nián, gǎi zhèng zì, yán:" zhèng xué bù míng zé yì lǐ rì wēi, yì duān bù xī zé gǔ huò zhuǎn chì. chén fēi bù zhī fàn yán nì ěr, chén zǐ suǒ nán, shí yǐ jūn dé shì dào, zhòng yǒu guān xì, bù róng bù kěn cè kāi chén. shū shàng yú rì, wèi méng fù wài. mèng kē yǒu yún:' yǒu yán zé zhě, bù dé qí yán zé qù'. chén tiǎn zhí jiàn shěng, yì dāng jìn yán, jīn jì bù dé qí yán, ruò gèng tān mù ēn róng, bù sī yǐn qù, bù wéi yǒu fù cháo tíng shè guān zhī yì, qí yú mèng kē míng xùn, shí yì yǒu qiàn."
四年,改正字,言:"正学不明则义理日微,异端不息则鼓惑转炽。臣非不知犯颜逆耳,臣子所难,实以君德世道,重有关系,不容不恳恻开陈。疏上逾日,未蒙付外。孟轲有云:'有言责者,不得其言则去'。臣忝职谏省,义当尽言,今既不得其言,若更贪慕恩荣,不思引去,不惟有负朝廷设官之意,其于孟轲明训,实亦有慊。"
huì dīng fù yōu qù wèi, fú chú, shòu jí yīng diàn xiū zhuàn, yán hǎi zhì zhì zhī qìng yuán fǔ shì. jiàn jì mín zhuāng, yǐ jì shì mín zhī jí, zī gòng shì chūn guān zhī fèi, bèi jùn xiáng qí lǎo huǎn jí zhī xū. yòu qǐng jiàn cí hú shū yuàn. bā nián, zhào hái, bài xíng bù shì láng. jiǔ nián, gǎi cháo fèng láng, shì lì bù shàng shū, jiān gōng bù shàng shū, jiān zhōng shū shè rén, jiān xiū yù dié, jiān shì dú. shàng shū qǐng gěi wáng shí péng cí táng tián tǔ. shí nián, dīng mǔ yōu. míng nián, jiāng shàng kuì shī, chéng xiàng chén yí zhōng qǐ fù fú wèi duān míng diàn xué shì, bù qǐ, jí jiǎ sì dào, hán zhèn sǐ, yí zhōng móu yōng èr wáng yóu wēn zhōu rù hǎi, yǐ bīng nì fú gòng zhèng, jiāng xùn xiàng wèi, yú shì fú tuō zōng sì yú mǔ dì chéng bó, suì qǐ, jí luó fú, yǐ jí zú.
会丁父忧去位,服除,授集英殿修撰,沿海制置、知庆元府事。建济民庄,以济士民之急,资贡士春官之费,备郡庠耆老缓急之需。又请建慈湖书院。八年,召还,拜刑部侍郎。九年,改朝奉郎,试吏部尚书,兼工部尚书,兼中书舍人,兼修玉牒,兼侍读。上疏请给王十朋祠堂田土。十年,丁母忧。明年,江上溃师,丞相陈宜中起复黻为端明殿学士,不起,及贾似道,韩震死,宜中谋拥二王由温州入海,以兵逆黻共政,将逊相位,于是黻托宗祀于母弟成伯,遂起,及罗浮,以疾卒。
chū, chén yí zhōng mèng rén gào zhī yuē:" jīn nián tiān zāi liú xíng, rén sǐ qiě bàn, fú dài huáng zhě shēng." jì ér yì lì dà zuò, fú zhě guǒ dé bù sǐ, jí fú bìng, yí zhōng lìng fú zhī, zhōng mò néng jiù. qí pèi lín shì jǔ jiā dǎo hǎi. wèi jǐ, hǎi shàng shì yì wǎ jiě yǐ. fú yǒu méng chuān jí shí juǎn xíng yú shì.
初,陈宜中梦人告之曰:"今年天灾流行,人死且半,服大黄者生。"继而疫疠大作,服者果得不死,及黻病,宜中令服之,终莫能救。其配林氏举家蹈海。未几,海上事亦瓦解矣。黻有《蒙川集》十卷行于世。
wáng jū ān, zì zī dào, huáng yán rén. shǐ míng jū jìng, zì jiǎn qīng, bì tiāo miào xián yì zhī. shǐ néng yán, dú xiào jīng, yǒu cóng páng zhǐ yuē:" xiǎo cǐ hū?" jí dá yuē:" fū zǐ jiào rén xiào ěr." liú xiào wěi qī yuè bā rì guò qí jiā shú, jiàn jū ān yì fán ér, shǐ fù bā xī shī, yuán bǐ chéng zhī, yǒu sī zhì. xiào wěi jīng fǔ qí bèi yuē:" zi yì rì míng wèi bì guò wǒ." rù tài xué, chún xī shí sì nián jǔ jìn shì, shòu huī zhōu tuī guān, lián zāo nèi wài jiān, bǐng guó zhě yǐ jū ān shí nián bù tiáo, jiāng jìng shòu zhí shì guān, jū ān zì qǐng shì mín shì, nǎi shòu jiāng dōng tí xíng sī gàn guān. shǐ zhě wáng hòu zhī lì fēng qì, rén mò gǎn yīng, jū ān yù shì yǒu bù kě, píng miàn lì zhēng bù shǎo qū.
王居安,字资道,黄岩人。始名居敬,字简卿,避祧庙嫌易之。始能言,读《孝经》,有从旁指曰:"晓此乎?"即答曰:"夫子教人孝耳。"刘孝韪七月八日过其家塾,见居安异凡儿,使赋八夕诗,援笔成之,有思致。孝韪惊拊其背曰:"子异日名位必过我。"入太学,淳熙十四年举进士,授徽州推官,连遭内外艰,柄国者以居安十年不调,将径授职事官,居安自请试民事,乃授江东提刑司干官。使者王厚之厉锋气,人莫敢婴,居安遇事有不可,平面力争不少屈。
rù wèi guó zǐ zhèng tài xué bó shì. rù duì, shǒu yán:" rén zhǔ dāng yǐ zhī rén ān mín wèi yào, rén wèi yì zhī, bì zé zǎi fǔ shì cóng zhī xián, shǐ yǐn qí lèi mín wèi yì ān, bì qiú kǎi tì xún liáng zhī lì, yǐ bù qí zé." cì yán:" huǒ zhèng bù xiū, zuì zài jīng yǐn, jūn lǜ bù míng, zuì zài diàn bù liǎng sī, zuì jūn yì fá gù bù kě, ān yǒu báo fá yī bù shuài ér èr rén zhì fú wèn hū?" qiān jiào shū láng. jū ān qǐ zhào shì, yán:" zǔ zōng shí wéi jìn shì dì yī bù shì, sū shì yǐ gāo kē fù zhòng míng, yīng zōng yù shòu guǎn zhí, hán qí yóu zhí bù cóng." zhí zhèng wèi jū ān yuē:" cháo tíng yú jié dù shàng bù jiào, kuàng guǎn zhí hū?" jū ān yīn yán:" jié yuè zhī zhòng, wén fēi wèi jí, wǔ fēi xūn gāo, hú kě wàng dé. chéng xiàng yán bù jiào, guò yǐ." shí sū shī dàn mìng qiě xià, gù jū ān yán jí zhī. gǎi sī nóng chéng. yù shǐ yíng yì lùn hé, zhǔ guǎn xiān dōu guān.
入为国子正、太学博士。入对,首言:"人主当以知人安民为要,人未易知,必择宰辅侍从之贤,使引其类;民未易安,必求恺悌循良之吏,以布其泽。"次言:"火政不修,罪在京尹,军律不明,罪在殿、步两司,罪钧异罚固不可,安有薄罚一步帅而二人置弗问乎?"迁校书郎。居安乞召试,言:"祖宗时惟进士第一不试,苏轼以高科负重名,英宗欲授馆职,韩琦犹执不从。"执政谓居安曰:"朝廷于节度尚不较,况馆职乎?"居安因言:"节钺之重,文非位极,武非勋高,胡可妄得。丞相言不较,过矣。"时苏师旦命且下,故居安言及之。改司农丞。御史迎意论劾,主管仙都观。
yú nián, qǐ zhī xīng huà jūn. jì zhì, tiáo zòu biàn mín shì, qǐ xíng jīng jiè. qiě yán:" fān bó duō de xiāng xī xiàng cuì, chóng chǐ sú, xiè tóng qiāng, yǒu sǔn wú yì, yí è jué jìn zhǐ." jiē yào wù yě. tōng shāng gǔ yǐ sǔn mǐ jià, zhū jù dào yǐ qù mín hài. zhào wèi mì shū chéng. zhuǎn duì, yán:" zhì xuān sī, bù wén jìn qǔ zhī liáng guī qiǎn xiǎo shǐ, jì wú què xǔ zhī shí bào. dàn dāng yán chì shǒu bèi, yì bīng jù xiǎn yǐ dài zhī, cǐ miào suàn zhī shàng yě." lǐ bì cháng yǔ rén yuē:" bǐ nián lùn jiāng shì wú ruò wáng mì chéng zhī míng bái zhě."
逾年,起知兴化军。既至,条奏便民事,乞行经界。且言:"蕃舶多得香犀象翠,崇侈俗,泄铜镪,有损无益,宜遏绝禁止。"皆要务也。通商贾以损米价,诛剧盗以去民害。召为秘书丞。转对,言:"置宣司,不闻进取之良规;遣小使,寂无确许之实报。但当严饬守备,益兵据险以待之,此庙算之上也。"李壁尝语人曰:"比年论疆事无若王秘丞之明白者。"
qiān zhù zuò láng jiān guó shǐ shí lù yuàn jiǎn tǎo biān xiū guān, jiān quán kǎo gōng láng guān. zhū hán tuō zhòu, jū ān shí zàn qí jué. yì rì, zhuó yòu sī jiàn. shǒu lùn:
迁著作郎兼国史实录院检讨编修官,兼权考功郎官。诛韩侂胄,居安实赞其决。翼日,擢右司谏。首论:
tuō zhòu yǐ yù wén nèi chán zhī gōng, qiè qǔ dà quán, tóng nú làn shòu yǐ jié yuè, bì qiè cuàn jí yú guān tíng. chuàng zào tíng guǎn, zhèn jīng tài miào zhī shān yàn lè yǔ xiào, chè wén shén yù zhī suǒ, hū màn zōng miào, zuì yí wàn sǐ. tuō yǐ dà chén zhī jiàn, jǐn qǔ jūn guó zhī quán. tái jiàn shì cóng, wéi yì shì yòng, bù xù gōng yì qīn dǎng yīn yà, liè qǔ měi guān, bù wèn liú pǐn míng qì tiě làn, dòng wéi chéng fǎ. qiè nòng wēi bǐng, wàng kāi biān xì. zì bīng duān yī qǐ, nán běi shēng líng, zhuàng zhě sǐ fēng rèn, ruò zhě tián gōu hè. jīng xiāng liǎng huái zhī dì, bào shī yíng yě, hào kū zhèn tiān. jūn xū bǎi fèi, kē rǎo zhōu xiàn, hǎi nèi sāo rán. jī qí zuì zhuàng, rén yuàn shén nù, zhòng qíng xiōng xiōng, wù yì fèi téng, ér tuō zhòu qián zhì zhōng wài, wǎng shǐ bì xià wén zhī, huàn guān gōng qiè, jiē qí sī rén, mò kěn wèi bì xià yán zhě. xī shǔ wú shì, shì zhǎng zhòng bīng, qǐng yuán wú tǐng zhī sǐ, cháo tíng qǔ qí bīng bǐng, gǎi bì tā jiāng, qí cè zhì shàn. tuō zhòu yǔ xī jié wèi sǐ dǎng, jiǎ zhī jié yuè, fù shòu yǐ quán shǔ bīng quán. xī zhī pàn nì, zuì jiāng shuí guī? shǐ xī bù sǐ, tuō zhòu wèi kě zhī yě.
侂胄以预闻内禅之功,窃取大权,童奴滥授以节钺,嬖妾窜籍于官庭。创造亭馆,震惊太庙之山;燕乐语笑,彻闻神御之所,忽慢宗庙,罪宜万死。托以大臣之荐,尽取军国之权。台谏、侍从,惟意是用,不恤公议;亲党姻娅,躐取美官,不问流品;名器僣滥,动违成法。窃弄威柄,妄开边隙。自兵端一启,南北生灵,壮者死锋刃,弱者填沟壑。荆襄、两淮之地,暴尸盈野,号哭震天。军需百费,科扰州县,海内骚然。迹其罪状,人怨神怒,众情汹汹,物议沸腾,而侂胄箝制中外,罔使陛下闻知,宦官宫妾,皆其私人,莫肯为陛下言者。西蜀吴氏,世掌重兵,顷缘吴挺之死,朝廷取其兵柄,改畀它将,其策至善。侂胄与曦结为死党,假之节钺,复授以全蜀兵权。曦之叛逆,罪将谁归?使曦不死,侂胄未可知也。
tuō zhòu shù nián zhī jiān, wèi jí sān gōng, liè jué wèi wáng, wài zé zhuān zhì dōng xī èr fǔ zhī quán, nèi zé kuī sì gōng jìn zhī yán, jiān xīn nì jié, jù yǒu xiǎn zhuàng. zòng shǐ tuō zhòu shēn gāo fǔ yuè, yóu yǒu yú zuì, kuàng bīng xìn wèi jiě, cháo tíng tǎng bù míng zhèng diǎn xíng, hé yǐ zhāo guó fǎ, hé yǐ shì dí rén, hé yǐ xiè tiān xià? jīn chéng qǔ tuō zhòu sì zhū shì cháo, shì lù yī rén ér qiān wàn rén huò ān qí shēng yě. tuō zhòu jì yǒu fēi cháng zhī zuì, dāng fú fēi cháng zhī zhū, jù kě yǐ cháng diǎn lùn zāi?
侂胄数年之间,位极三公,列爵为王,外则专制东西二府之权,内则窥伺宫禁之严,奸心逆节,具有显状。纵使侂胄身膏斧钺,犹有余罪,况兵衅未解,朝廷傥不明正典刑,何以昭国法,何以示敌人,何以谢天下?今诚取侂胄肆诸市朝,是戮一人而千万人获安其生也。侂胄既有非常之罪,当伏非常之诛,讵可以常典论哉?
yòu chéng xiàng chén zì qiáng sù xíng wū zhuó, lǎo yì tān bǐ, tú yǐ pín jiàn sī jiāo, zì yī xiàn chéng chāo qiān, jìng zhì zǎi fǔ, jiān xiān fù lì, dú luàn guó jīng. jiào qí zuì è, yǔ tuō zhòu xiāng qù wú jǐ. qǐ zhuī zé yuǎn cuàn, yǐ wéi wèi chén bù zhōng péng xié wù guó zhě zhī jiè.
右丞相陈自强素行污浊,老益贪鄙,徒以贫贱私交,自一县丞超迁,径至宰辅,奸憸附丽,黩乱国经。较其罪恶,与侂胄相去无几。乞追责远窜,以为为臣不忠、朋邪误国者之戒。
yòu hé xī wài yīn guō ní guō zhuàn, cuàn lǐng biǎo, tiān xià kuài zhī.
又劾曦外姻郭倪、郭僎,窜岭表,天下快之。
jì jiān shì jiǎng. fāng tuō zhòu yòng shì, qián tiān xià zhī kǒu, shǐ bù dé yì jǐ, tài fǔ sì chéng lǚ zǔ jiǎn yǐ zhé sǐ, bù yī lǚ zǔ tài shàng shū zhí yán, zhōng yǐ wēi fǎ, liú zhī yuǎn jùn. jū ān zòu qǐng míng qí yuān, yǐ shēn zhōng gěng zhī qì. yòu shū yán:" gǔ jīn zhī zhì běn luàn jiē, gèng wéi yǐ fú. yǐ zhì yì luàn zé fǎn zhǎng ér kě zhì, yǐ luàn zhì luàn zé luàn qù ér fù shēng. rén zhǔ gōng tīng zé zhì, piān xìn zé luàn zhèng shì guī wài cháo zé zhì, guī nèi tíng zé luàn wèn bǎi pì shì dài fū zé zhì, wèn zuǒ yòu jìn xí zé luàn dà chén gōng xīn wú dǎng zé zhì, zhí dǎng xíng sī zé luàn dà chén zhèng xiǎo chén lián zé zhì, dà chén wū xiǎo chén tān zé luàn. rú yòng rén shāo wù, shì yī tuō zhòu sǐ, yī tuō zhòu shēng yě."
继兼侍讲。方侂胄用事,箝天下之口,使不得议己,太府寺丞吕祖俭以谪死,布衣吕祖泰上书直言,中以危法,流之远郡。居安奏请明其冤,以伸忠鲠之气。又疏言:"古今之治本乱阶,更为倚伏。以治易乱则反掌而可治,以乱治乱则乱去而复生。人主公听则治,偏信则乱;政事归外朝则治,归内廷则乱;问百辟士大夫则治,问左右近习则乱;大臣公心无党则治,植党行私则乱;大臣正、小臣廉则治,大臣污、小臣贪则乱。如用人稍误,是一侂胄死,一侂胄生也。"
zhào yàn yú yǔ lóu yào lín dà zhōng zhāng xiè bìng zhào, jū ān yán:" yào yǔ dà zhōng yòng, zōng miào shè jì zhī líng, tiān xià cāng shēng zhī fú, yàn yú bù kě yǔ zhī tóng rì ér yǔ. yàn yú shǐ yǐ zhào rǔ yú bù yǔ tóng liè zhèng dì, suì qǐ tuō zhòu zhuān zhèng zhī móu, rǔ yú zhī chì sǐ, yàn yú zhī lì jū duō, ér yàn yú zhě, rǔ yú zhī zuì rén yě. bì xià nǎi shǐ yǔ èr rén zhě tóng shēng, bù jǐ yú xūn yóu tóng qì xié zhèng bìng yòng hū? fēi suǒ yǐ shì qū xiàng yú tiān xià yě." shū yǐ jù, yǒu wēi wén zhě, chú mù yè xià, qiān qǐ jū láng jiān chóng zhèng diàn shuō shū. yú shì wèi jiàn guān cái shí yǒu bā rì. jì gòng zhí, jí zhí qián zòu yuē:" bì xià tè qiān chén zhù xià shǐ zhě, qǐ fēi yù shǐ chén bù dé yán yé? èr shǐ dé zhí qián zòu shì, zǔ zōng fǎ yě." suì jí lùn zhī, yòu yán:" chén wèi bì xià ěr mù guān, jiàn zhǐ wèi gān, nǎi yǐ wù quán yào xǐ tā zhí, bù dé qí yán zé qù, chén bù fù liú yǐ." dì wèi gǎi róng. yù shǐ zhōng chéng léi xiào yǒu lùn qí yuè zhí, duó yī guān, bà. tài xué zhū shēng yǒu jǔ fān qǐ liú zhě. sì míng yáng jiǎn xiè hòu shān yīn dào zhōng, wèi" cǐ jǔ wú dào zēng zhòng". jiāng líng xiàng ān shì zhì shū yuē:" zuǒ shǐ, rén zhōng lóng yě."
赵彦逾与楼钥、林大中、章燮并召,居安言:"钥与大中用,宗庙社稷之灵,天下苍生之福,彦逾不可与之同日而语。彦逾始以赵汝愚不与同列政地,遂启侂胄专政之谋,汝愚之斥死,彦逾之力居多,而彦逾者,汝愚之罪人也。陛下乃使与二人者同升,不几于薰莸同器、邪正并用乎?非所以示趋向于天下也。"疏已具,有微闻者,除目夜下,迁起居郎兼崇政殿说书。于是为谏官才十有八日。既供职,即直前奏曰:"陛下特迁臣柱下史者,岂非欲使臣不得言耶?二史得直前奏事,祖宗法也。"遂极论之,又言:"臣为陛下耳目官,谏纸未乾,乃以迕权要徙他职,不得其言则去,臣不复留矣。"帝为改容。御史中丞雷孝友论其越职,夺一官,罢。太学诸生有举幡乞留者。四明杨简邂逅山阴道中,谓"此举吾道增重"。江陵项安世致书曰:"左史,人中龙也。"
yú nián, fù guān, zhī tài píng zhōu. dāng biān jù fǔ dìng, suì jiǎn, tài qù jūn qún jù kòu rǎng, jū ān wēi huì liú xíng, yàn rán ruò wú shì shí. jiāng fù liú yòu wèi yuàn jiā yì quē gào mì, zhì yù jīn líng, jū ān yǐ shū dǐ dāng lù biàn qí yuān, huò wèi" yòu zì wū fú, dé wú xián yú dǎng nì hū?" jū ān yuē:" jùn yǒu wú gū sǐ, xī yǐ shǒu wèi?" shì guǒ bái. yǐ zhí lóng tú gé tí diǎn zhè xī xíng yù. gé yì zhě, yòng qī shǔ ēn bǔ guān, háo yú zī, cháng hàn fù zhī bì, jì qù ér wū yǐ dào, zhū lián yǔ sǐ zhě shù rén, yì nǎi wèi cháng yī zào tíng. jū ān yī yuè dé shí, lì bǔ xì lùn zuì, xiè sòng tā zhōu. rù duì, dì yuē:" qīng yǒu yòng zhī cái yě." quán gōng bù shì lǎng, yǐ jí yīng diàn xiū zhuàn zhī lóng xīng fǔ.
逾年,复官,知太平州。当边遽甫定,岁俭,汰去军群聚寇攘,居安威惠流行,晏然若无事时。将副刘佑为怨家诣阙告密,置狱金陵,居安以书抵当路辩其冤,或谓"佑自诬服,得无嫌于党逆乎?"居安曰:"郡有无辜死,奚以守为?"事果白。以直龙图阁提点浙西刑狱。葛怿者,用戚属恩补官,豪于赀,尝憾父之嬖,既去而诬以盗,株连瘐死者数人,怿乃未尝一造庭。居安一阅得实,立捕系论罪,械送他州。入对,帝曰:"卿有用之才也。"权工部侍朗,以集英殿修撰知隆兴府。
chū, dào qǐ chēn hēi fēng dòng, luó shì chuán wèi zhī chàng, shì zhāng shén. hú nán suǒ zài fā bīng è yào chōng, yì dīng biǎo lǐ yìng yuán, zéi fá shí, shǎo xiè, zhǔ bīng zhě shāo jiān chí zhī, zé jiù qín yǐ. huì jiāng xī shuài yù yǐ mǎi jiàng wèi gōng, qiǎn rén jiān dào shuō zéi, kuì yán yǔ liáng, zéi xǐ, móu yì chěng. shuài yǐ bìng zú, jì zhě dǎo qí bì. zéi yīn zhì xiè, wài sòng kuǎn, shēn shòu guān dòng zhōng, bù zhì gōng fǔ. yì dīng jiē huì yuē:" zuò zéi zhě dé guān, wǒ bèi juān qū huài chǎn yè, hé suǒ de!" yú shì wǔ hé liù jù, gè yǐ dòng míng qí xiāng, lǐ yuán lì chén yán zuǒ zhī tú, bìng qǐ wèi zéi yǐ. fàng bīng sì jié, xiān yǒng xīn, piē lóng quán, jiāng xī liè chéng jiē zhèn. cháo tíng diào jiāng è zhī bīng tún héng gàn, ér tā bīng zhù lóng quán zhě mìng jí shǒu jié zhì yān. jí shǒu lǜ shī wǎng, jǐ wèi zéi kùn, chí bīng lái yuán shī lì. cháo tíng yōu zhī, suì yǐ jū ān wèi shuài.
初,盗起郴黑风峒,罗世传为之倡,势张甚。湖南所在发兵扼要冲,义丁表里应援,贼乏食,少懈,主兵者稍坚持之,则就禽矣。会江西帅欲以买降为功,遣人间道说贼,馈盐与粮,贼喜,谋益逞。帅以病卒,继者蹈其敝。贼阴治械,外送款,身受官峒中,不至公府。义丁皆恚曰:"作贼者得官,我辈捐躯坏产业,何所得!"于是五合六聚,各以峒名其乡,李元励、陈延佐之徒,并起为贼矣。放兵四劫,掀永新,撇龙泉,江西列城皆震。朝廷调江、鄂之兵屯衡、赣,而他兵驻龙泉者命吉守节制焉。吉守率师往,几为贼困,池兵来援失利。朝廷忧之,遂以居安为帅。
jū ān yǐ shū xiǎo dū tǒng zhì xǔ jùn yuē:" zéi shèng zé mín jiē wèi zéi, guān jūn shèng zé zéi jiē wèi mín, shì zhī xī zhāng, jué yú cǐ jǔ. jiāng jūn sù yǐ yǒng míng, cuò yú shān zéi kě hū?" jùn dé shū huáng kǒng, bù gǎn yǐ tā shuài shì jū ān, jū ān dū zhàn yú huáng shān, shèng zhī, zéi shǐ jù, zǒu sháo zhōu, wèi cuī fēng jūn suǒ bài, shì rì cù. jí shǒu qián yǐ zhàn bù lì, yòng zhāo xiáng zhī cè, qiǎn lì chí shòu xiáng tú lái, shū zéi xián" jiāng hú liǎng lù dà dū tǒng." jū ān xiào yuē:" zéi wán wǔ rú cǐ, yóu wèi guó yǒu rén hū?" bái zhū cháo, jí shǒu yǐ cí qù. suì mìng jū ān jié zhì jiāng chí dà jūn, zhù lú líng dū bǔ, lǐng jùn shì. zhào tǔ háo wèn pián yí, jiē yán zéi shì xiǎn zhì jiàng rú yuán náo, ruò chāo wú liáng, wú shì wēi yǐ. jū ān yuē:" wú zì yǒu yǐ pò zéi." huì yuán lì zhí liàn mù qiáo zéi shǒu lǐ cái quán zhì, jū ān hòu dài cái quán ér shǎng yuán lì, zhòng jiē gǎn. luó shì chuán guǒ yí yuán lì zhī èr yǐ, suì jiāo wù. yuán lì lǜ zhòng gōng shì chuán, jū ān yǔ jùn yuē:" liǎng hǔ dòu yú xué, wú kě chéng biàn zhuāng zi zhī gōng." shì chuán sǒu liàn mù qiáo zéi dǎng xí yuán lì, fú qí nú, qín yuán lì yǐ xiàn. shí qīng cǎo dòng zéi yì jiù qín, bìng zhé yú jí zhī nán mén. yuán lì jì zhū, shì chuán yǐ gōng fù shì yì jiāo jiǎn, míng xiào shùn ér shí zì bǎo. jùn qǐng bān shī, jū ān bù xǔ, bǐ yīn zéi bǎo bì gù shǒu. jū wáng hé, shì chuán guǒ yǔ xiōng shì lù jù pàn. jū ān zòu qǐ cháo tíng wú yōu, jīn luò qí jiǎo jù, kě yī zhàn qín yě. nǎi mì wèi fāng lüè, qiǎn guān mín bīng hé wéi zhī, shì chuán zì jīng sǐ, zhǎn qí shǒu yǐ xùn, qún dào cì dì píng. jū ān zhī zài jūn zhōng yě, shǎng hòu fá míng, jiāng lì jìn lì, shǐ zhōng yòng yǐ zéi jī zéi zhī cè, gù bīng mín wú shāng zhě. jiāng xī rén cí ér zhù zhī, kè shí jì gōng. xǐ zhèn xiāng yáng, yǐ yán zhě bà, xián jū shí yǒu yī nián.
居安以书晓都统制许俊曰:"贼胜则民皆为贼,官军胜则贼皆为民,势之翕张,决于此举。将军素以勇名,挫于山贼可乎?"俊得书皇恐,不敢以他帅事居安,居安督战于黄山,胜之,贼始惧,走韶州,为摧锋军所败,势日蹙。吉守前以战不利,用招降之策,遣吏持受降图来,书贼衔"江湖两路大都统。"居安笑曰:"贼玩侮如此,犹为国有人乎?"白诸朝,吉守以祠去。遂命居安节制江、池大军,驻庐陵督捕,领郡事。召土豪问便宜,皆言贼恃险陟降如猿猱,若钞吾粮,吾事危矣。居安曰:"吾自有以破贼。"会元励执练木桥贼首李才全至,居安厚待才全而赏元励,众皆感。罗世传果疑元励之贰已,遂交恶。元励率众攻世传,居安语俊曰:"两虎斗于穴,吾可成卞庄子之功。"世传嗾练木桥贼党袭元励,俘其孥,禽元励以献。时青草峒贼亦就禽,并磔于吉之南门。元励既诛,世传以功负恃益骄蹇,名效顺而实自保。俊请班师,居安不许,俾因贼堡壁固守。居亡何,世传果与兄世禄俱叛。居安奏乞朝廷毋忧,今落其角距,可一战禽也。乃密为方略,遣官民兵合围之,世传自经死,斩其首以徇,群盗次第平。居安之在军中也,赏厚罚明,将吏尽力,始终用以贼击贼之策,故兵民无伤者。江西人祠而祝之,刻石纪功。徙镇襄阳,以言者罢,闲居十有一年。
jiā dìng shí wǔ nián yǔ wèi le wēng tóng zhào, qiān gōng bù shì láng. shí fāng shòu bǎo, zhōng cháo jiē dòng sè xiàng hè. rù duì, shǒu yán:" rén zhǔ wèi wú nán ér bù wèi duō nàn, yú dì bǎo yù zhī guī, hé sī dāng shí zhī suǒ yǐ shī." yán jí qiē zhì. fǔ liǎng yuè, yǐ jí yīng diàn xiū zhuàn tí jǔ yù lóng gōng. wèi jǐ, yǐ bǎo mó gé dài zhì zhī wēn zhōu, jùn zhèng dà jǔ.
嘉定十五年与魏了翁同召,迁工部侍郎。时方受宝,中朝皆动色相贺。入对,首言:"人主畏无难而不畏多难,舆地宝玉之归,盍思当时之所以失。"言极切至。甫两月,以集英殿修撰提举玉隆宫。未几,以宝谟阁待制知温州,郡政大举。
lǐ zōng jí wèi, yǐ fū wén gé dài zhì zhī fú zhōu, shēng lóng tú gé zhí xué shì, zhuǎn dà zhōng dài fū, tí jǔ chóng fú gōng. jiāng xíng, yán kòu qǐ níng huà, jū ān yǐ shū yù tīng shǒu yuē:" tǔ jí mín pín, yè yú yán kě jǐn jìn yé? qiě bǐ zhí sān shǒu è yǐ zì shú, yí zhì cǐ sān rén, tā kě wù zhì." bù shǐ zhě qiǎn zuǒ yì jūn jiāng dèng qǐ tí bīng wǎng, qǐ tān yè mào xiǎn yǔ kòu jiǎo yǐ sǐ, jūn kuì, mín xiāng jīng táo qù. shì wén, mìng jū ān zhuān rèn zhāo bǔ. jū ān jì liú, mù jūn xiào liú huá qiū ruì zhě shòu yǐ jì huà, zhì tīng ér zéi yǐ zhì jùn yǐ, zhōu rén dà jù. zéi zhī shuài yǒu fǔ nà yì, jí yǐn tuì. huá ruì chū rù zéi zhōng, zhǐ qī yuē jiàng. yǒu yǐ yòu bān shè tīng shǒu zhě, jué jiàng hǎo dà yán, yǐ zhī bīng zì rèn, yù chū bù yì wèi jǐ gōng. zéi zhī qí móu, bài jiàng yuē, ér jiàn jiàn zhū jùn bìng jiāng xī xiào jù fēng qǐ yǐ. jū ān yì bù hé, tàn yuē:" wú kě fù qiú jiāo tóu làn é zhī gōng yé?" jí bài shū guī.
理宗即位,以敷文阁待制知福州,升龙图阁直学士,转大中大夫,提举崇福宫。将行,盐寇起宁化,居安以书谕汀守曰:"土瘠民贫,业于盐可尽禁耶?且彼执三首恶以自赎,宜治此三人,他可勿治。"部使者遣左翼军将邓起提兵往,起贪夜冒险与寇角以死,军溃,民相惊逃去。事闻,命居安专任招捕。居安既留,募军校刘华、丘锐者授以计画,至汀而贼已至郡矣,州人大惧。贼知帅有抚纳意,即引退。华、锐出入贼中,指期约降。有以右班摄汀守者,倔强好大言,以知兵自任,欲出不意为己功。贼知其谋,败降约,而建、剑诸郡并江西啸聚蜂起矣。居安议不合,叹曰:"吾可复求焦头烂额之功耶?"即拜疏归。
jū ān yǐ shū shēng, yú bīng shì bù xué ér néng, bì zhū dòng kòu ér jiàng tīng kòu, jiē fēi gǒu rán zhě. zú, lèi zèng shǎo bǎo. jū ān zhái xīn gōng míng, dài wù bù èr. yǒu fāng yán jí xíng shì.
居安以书生,于兵事不学而能,必诛峒寇而降汀寇,皆非苟然者。卒,累赠少保。居安宅心公明,待物不贰。有《方岩集》行世。
lùn yuē: lǐ zōng miǎn zài shù liáo, lùn shì píng zhí, jí rù xiàng, fù gōng qīng zhī chēng. yuán fǔ xué yǒu běn yuán, shàn dá qí yòng, chí jié suǒ guò, qí mín zhì jīn sī zhī. liú fú fēn bié xié zhèng, kǎn kǎn gǎn yán, yì nán néng zhě. wáng jū ān sǎo chú qún xié, yǐ kuāng wáng guó, qí zhì zhuàng zāi!
论曰:李宗勉在庶僚,论事平直,及入相,负公清之称。袁甫学有本原,善达其用,持节所过,其民至今思之。刘黻分别邪正,侃侃敢言,亦难能者。王居安扫除群邪,以匡王国,其志壮哉!