zhí guān sān
◎職官三
lì bù hù bù lǐ bù bīng bù xíng bù gōng bù liù bù jiān mén liù bù jià gé
○吏部 戶部 禮部 兵部 刑部 工部 六部監門 六部架閣
lì bù zhǎng wén wǔ guān lì xuǎn shì nǐ zhù zī rèn qiān xù yīn bǔ kǎo kè zhī zhèng lìng, fēng jué cè xūn shǎng fá diàn zuì zhī fǎ. fán wén jiē guān zhī děng sān shí, wǔ xuǎn guān zhī děng wǔ shí yǒu liù, mù zhí zhōu xiàn guān zhī děng qī, sàn guān zhī děng jiǔ, jiē yǐ zuǒ yòu gāo xià fēn shǔ yú sì xuǎn. yuē shàng shū zuǒ xuǎn, wén chén jīng cháo guān yǐ shàng jí zhí rèn fēi zhōng shū shǒu chú shòu zhě xī zhǎng zhī. yuē shàng shū yòu xuǎn, wǔ chén shēng cháo guān yǐ shàng jí zhí rèn fēi shū mì yuàn chú shòu zhě xī zhǎng zhī. zì chū rèn zhì mù zhí zhōu xiàn guān, shì láng zuǒ xuǎn zhǎng zhī. zì fù wèi yǐ shàng zhì cóng yì láng, shì láng yòu xuǎn zhǎng zhī. ruò wén wǔ guān suī bù lì zuǒ yòu xuǎn, ér zhí rèn xì zhōng shū shěng shū mì yuàn chú shòu zhě, qí zhì mìng gào chì, jiē běn bù fèng xíng. fán yīng zhù nǐ shēng yí xù fù yīn bǔ jí chóu shǎng fēng zèng zhě, suǒ lì shěn yàn gé fǎ shàng shàng shū shěng, fǎ lì kě fǒu bù jué yīng qǔ cái zhě, yì rú zhī. ruò zhōng sàn dài fū zuǒ yòu wǔ dài fū yǐ shàng hé mìng cí zhě, liè qí qiān xù zī jí suì yuè gōng guò shàng zhōng shū shěng shū mì yuàn huà zhǐ gěi gào, tōng shū běn bù zhǎng èr jí suǒ lì láng guān. qí shǔ yǒu yuē sī fēng, yuē sī xūn, yuē kǎo gōng. fán guān shí yǒu sān: shàng shū yī rén shì láng yī rén láng zhōng yuán wài láng, shàng shū xuǎn èr rén, shì láng xuǎn gè yī rén, sī fēng sī xūn kǎo gōng gè yī rén.
吏部 掌文武官吏選試、擬注、資任、遷敘、蔭補、考課之政令,封爵、策勛、賞罰殿最之法。凡文階官之等三十,武選官之等五十有六,幕職州縣官之等七,散官之等九,皆以左右高下分屬於四選。曰尚書左選,文臣京朝官以上及職任非中書首除授者悉掌之。曰尚書右選,武臣升朝官以上及職任非樞密院除授者悉掌之。自初任至幕職州縣官,侍郎左選掌之。自副尉以上至從義郎,侍郎右選掌之。若文武官雖不隸左右選,而職任系中書省、樞密院除授者,其制命誥敕,皆本部奉行。凡應注擬、升移、敘復、蔭補及酬賞、封贈者,所隸審驗格法上尚書省,法例可否不決應取裁者,亦如之。若中散大夫、左右武大夫以上合命詞者,列其遷敘資級、歲月、功過上中書省、樞密院畫旨給告,通書本部長、貳及所隸郎官。其屬有曰司封,曰司勛,曰考功。凡官十有三:尚書一人;侍郎一人;郎中、員外郎,尚書選二人,侍郎選各一人,司封、司勛、考功各一人。
jiù zhì yǒu sān sī, shàng shū zhǔ qí yī, shì láng èr yuán gè zhǔ qí yī, fēn quán zhù nǐ shì. qí hòu, dàn cún shàng shū quán, yú dōng xī quán yìn cún ér shì fèi. chún huà zhōng, yòu zhì kǎo kè yuàn, mó kān mù fǔ zhōu xiàn gōng guò, yǐn duì chù zhì. zhì dào èr nián, yǐ qí shì guī liú nèi quán. pàn liú nèi quán shì èr rén, yǐ yù shǐ zhī zá yǐ shàng chōng. zhǎng jié dù pàn guān yǐ xià zhōu fǔ pàn sī zhū xiàn lìng zuǒ nǐ zhù duì yáng mó kān gōng guò zhī shì. pàn bù shì èr rén, yǐ dài zhí jīng cháo guān huò wú zhí shì cháo guān chōng. fán wén lì bān zhì pǐn mìng lìng yī chū yú zhōng shū, ér xiǎo xuǎn yuàn jí bù fù zhì, běn cáo dàn zhǎng jīng cháo guān xù fú zhāng shēn qǐng shè guān fù diào cí jì, jí mù fǔ zhōu xiàn guān gé shì què bù cí xiè, bá cuì jǔ rén jiān nán cáo jiǎ kù zhī shì. liú wài quán, zhǎng kǎo shì fù fèng zhū sī rén lì ér yǐ. nán cáo zhǎng kǎo yàn xuǎn rén diàn zuì chéng zhuàng, ér sòng liú nèi quán guān shì gōu huáng gěi lì zhī shì. jiǎ kù zhǎng shòu zhì chì huáng, guān gěi qiān fú yōu dié, xuǎn rén gǎi míng fèi zhì zhī shì. chū, chún huà sān nián, zhì mó kān jīng cháo guān yuàn. sì nián, gǎi. tài píng xìng guó zhōng, zhì chāi qiǎn yuàn, zhì shì bìng rù shěn guān yuàn. zhì zhī yuàn èr rén, yǐ yù shǐ zhī zá yǐ shàng chōng. jiù yǐ cháo guān chōng. zhǎng kǎo xiào jīng cháo guān diàn zuì, xù qí jué zhì ér zhào yú cháo, fēn nǐ nèi wài rèn shǐ ér zòu zhī.
舊制有三司,尚書主其一,侍郎二員各主其一,分銓注擬事。其後,但存尚書銓,餘東西銓印存而事廢。淳化中,又置考課院,磨勘幕府州縣功過,引對黜陟。至道二年,以其事歸流內銓。判流內銓事二人,以御史知雜以上充。掌節度判官以下州府判司、諸縣令佐擬注對揚、磨勘功過之事。判部事二人,以帶職京朝官或無職事朝官充。凡文吏班秩品命令一出於中書,而小選院即不復置,本曹但掌京朝官敘服章、申請攝官、訃吊祠祭,及幕府州縣官格式闕簿、辭謝,拔萃舉人兼南曹甲庫之事。流外銓,掌考試附奉諸司人吏而已。南曹掌考驗選人殿最成狀,而送流內銓關試、勾黃、給歷之事。甲庫掌受制敕黃,關給簽符優牒,選人改名廢置之事。初,淳化三年,置磨勘京朝官院。四年,改。太平興國中,置差遣院,至是併入審官院。置知院二人,以御史知雜以上充。(舊以朝官充。)掌考校京朝官殿最,敘其爵秩而詔於朝,分擬內外任使而奏之。
yuán fēng guān zhì xíng, liù cáo shàng shū shì láng wèi zhǎng èr, láng guān lǐ jùn shǒu yǐ shàng zī rèn zhě wèi láng zhōng, tōng pàn yǐ xià zī xù zhě wèi yuán wài láng. chú shòu jiē shì jì lù guān, gāo yī pǐn yǐ shàng zhě wèi" xíng", xià yī pǐn zhě wèi" shǒu", xià èr pǐn yǐ xià zhě wèi" shì", pǐn tóng zhě bù yòng xíng shǒu shì, yú zhí zhǔn cǐ. yuán yòu chū, zhì quán shàng shū, fèng cì yī shǒu shì láng, bān xù zài shì shàng shū zhī xià, zá yā zài zuǒ yòu cháng shì zhī xià. yòu zhì quán shì láng, rú wèi lì gěi shì zhōng zhōng shū shè rén jí dài zhì yǐ shàng zhě, bìng dài" quán" zì, lù cì bǐ jiàn yì dài fū. láng guān suī lǐ zhī zhōu zī xù, wèi zēng shí lì zhī zhōu jí jiān sī kāi fēng fǔ tuī guān zhě, zhǐ chú yuán wài láng. yòu zhào, zhí shì guān chú qù" xíng" zì yī děng. yòu yǐ liù cáo zhí shì xián jù bù děng, jiǎn dìng yuán shù, shì jiǎn zhě tā sī jiān lǐng, sī fēng sī xūn gè jiǎn láng guān yī yuán. shào shèng chū, zhào yuán fēng fǎ yǐ xíng shǒu shì zhì lù sān děng. yuán fú yuán nián, lì bù yán:" yuán yòu fǎ, xiǎo shǐ chén zhǐ jiàng xuān zā, dàn wù cóng jiǎn, yú lǐ wèi ān, qǐng zì jiè zhí ér shàng yī yuán fēng fǎ gěi gào." cóng zhī. chóng níng yuán nián, zhào:" dà zōng zhèng chéng, dà lǐ zhèng, zhū sì jiān chéng, tài xué wǔ xué lǜ xué bó shì, tài xué zhèng lù, zhū gōng yuàn zhū zhōu jiào shòu, táng chú wài, qí lì bù què bù xǔ zhàn chà yǐ shòu wèi fù jí chū dào rèn rén." èr nián, zhào:" shí nián bú dào bù zhě, yī zhǎng dìng gé yǔ jiàng yī guān èr shí nián yǐ shàng, zé chú qí jí." jìng kāng yuán nián qī yuè, zhào yǐ lì bù sì xuǎn zhú cáo tiáo lì biān jí bǎn xíng. bā yuè, chén liáo yán:" zǔ zōng shí wèi yǒu zōng shì cān bù zhī fǎ, shén zōng shí, shǐ xuǎn zé chà zhù yī èr. chóng níng chū, lì fǎ dà yōu, zōng shì cān xuǎn zhī rì zài běn bù míng cì zhī shàng, jì yā nián yuè shēn yuǎn láo xiào xiǎn zhe zhī rén, fù zhù míng zhōu dà jùn yōu biàn fēng hòu zhī chù. yì zhě pō yù chéng gé, bù zhù jùn shǒu xiàn lìng, yǔ zài bù rén tōng lǐ míng cì." cóng zhī.
元豐官制行,六曹尚書、侍郎為長貳,郎官理郡守以上資任者為郎中,通判以下資序者為員外郎。除授皆視寄祿官,高一品以上者為"行",下一品者為"守",下二品以下者為"試",品同者不用行、守、試,餘職准此。元祐初,置權尚書,奉賜依守侍郎,班序在試尚書之下,雜壓在左、右常侍之下。又置權侍郎,如未歷給事中、中書舍人及待制以上者,並帶"權"字,祿賜比諫議大夫。郎官雖理知州資序,未曾實歷知州及監司、開封府推官者,止除員外郎。又詔,職事官除去"行"字一等。又以六曹職事閒劇不等,減定員數,事簡者他司兼領,司封、司勛各減郎官一員。紹聖初,詔元豐法以行、守、試製祿三等。元符元年,吏部言:"元祐法,小使臣只降宣紥,但務從簡,於理未安,請自借職而上依元豐法給告。"從之。崇寧元年,詔:"大宗正丞,大理正,諸寺監丞,太學、武學、律學博士,太學正、錄,諸宮院、諸州教授,堂除外,其吏部闕不許占差已授未赴及初到任人。"二年,詔:"十年不到部者,依《長定格》與降一官;二十年以上,則除其籍。"靖康元年七月,詔以吏部四選逐曹條例編集板行。八月,臣僚言:"祖宗時未有宗室參部之法,神宗時,始選擇差注一二。崇寧初,立法大優,宗室參選之日在本部名次之上,既壓年月深遠勞效顯著之人,復著名州大郡優便豐厚之處。議者頗欲懲革,不注郡守縣令,與在部人通理名次。"從之。
shàng shū zhǎng wén wǔ èr xuǎn zhī fǎ ér fèng xíng qí zhì mìng. fán xù wèi yǒu pǐn, yù lù yǒu jiē, liè jué yǒu děng, cì xūn yǒu gěi, fēn rèn yǒu zhí, xuǎn guān yǒu gé, kǎo qí gōng guò, jì qí suì yuè, biàn qí wèi zhì, ér yǐ xù jìn zhī. fán wén chén zì jīng cháo guān, wǔ chén zì dà shǐ chén yǐ shàng, jiù nèi diàn chóng bān yǐ shàng. xuǎn shòu fēng jué gōng shǎng kè zuì zhī shì, suǒ lì guān fēn zhǎng qí shì, jiān zǒng yú shàng shū, yàn shí ér hòu pàn chéng. yǐ tiān xià zhí shì yuán què jù zhù yú jí, yuè qǔ qí yīng xuǎn zhě jiē ér shū zhī, jí guān zhù nǐ, kǎo fá yuè yǐ dìng qí kě fǒu. ruò yǒu yí bù néng jué, xiǎo shì zé shēn qǐng, dà shì zé bǐng yì yú shàng shū shěng, yīng lùn zòu zhě yǔ láng guān tóng qǐng duì. dà jì sì zé fèng yù bì yǐ shòu zuǒ pú shè, zhí jué yǐ shòu zuǒ chéng. jiù, shàng shū wèi suǒ qiān guān míng, bān zuǒ chéng shàng. zì lí zhèng bǎi sī, lì bù yǐ jīn zǐ guāng lù dài fū, hù lǐ bīng xíng gōng bù yǐ yín qīng guāng lù dài fū huàn shòu, ér rèn liù cáo shàng shū zhě shǐ shí lǐng zhí shì. zuǒ xuǎn fēn àn bā, zhì lì sān shí yòu xuǎn fēn àn liù, zhì lì shí yǒu liù. yuē zhǔ shì lìng shǐ, yuē shū lìng shǐ, yuē shǒu dāng guān. èr shí sì sī yì rú zhī. nán dù chū, zhū cáo zhǎng èr hù zhì, wéi lì bù bèi guān. shào xìng bā nián, yī yuán yòu zhì, liù cáo jiē zhì quán shàng shū, yǐ chù wèi yīng zī gé zhī rén. qí shǔ yǒu shì láng èr rén, fēn zuǒ yòu xuǎn. shàng shū zuǒ yòu xuǎn gè zhì láng zhōng yī rén, shì láng zuǒ yòu xuǎn gè zhì láng zhōng yī rén, sī fēng sī xūn kǎo gōng gè yī rén. láng guān fēn zhǎng qí shì, ér jiān zǒng yú shàng shū. zuǒ xuǎn, zhǎng kǎo xiào jīng cháo guān yǐ shàng diàn zuì, xù qí jué zhì, nǐ nèi wài rèn shǐ ér zòu shòu zhī. fēn àn shí èr: yuē liù pǐn, yuē qī pǐn, yuē bā pǐn, yuē jiǔ pǐn, yuē zhù nǐ, yuē míng jí, yuē zhǎng què, yuē cuī qū, yuē jiǎ kù, yuē jiǎn fǎ, yuē zhī zá, yuē zòu jiàn shǎng gōng sī. lì é, zhǔ shì yī rén, lìng shǐ èr rén, shū lìng shǐ jiǔ rén, shǒu dāng guān yī shí yī rén, zhèng tiē sī yī shí liù rén, sī míng yī shí èr rén, kǎi shū èr rén, fǎ sī yī rén. guān gào yuàn liù bù jiān mén lì yān. yòu xuǎn, zhǎng dà shǐ chén yǐ shàng chà zhù, cái wǔ rén yǒu gé èr shí yī, jí pò gé chū què, jiào liàng gōng guò, zòu jiàn zhū jūn shǎng gōng. fēn àn shí: yuē dài fū, yuē fù shǐ, yuē xiū wǔ, yuē zhù nǐ zhǎng què, yuē zòu jiàn shǎng gōng, yuē kāi chāi, yuē míng jí, yuē jiǎ kù, yuē fǎ sī, yuē zhī zá. lì é, zhǔ shì yī rén, lìng shǐ èr rén, shū lìng shǐ jiǔ rén, shǒu dāng guān yī shí èr rén, zhèng tiē sī bā rén, sī míng yī shí rén, fǎ sī yī rén. shào xī sān nián, zuǒ sī jiàn xiè yuán míng yán:" qián dào jiǔ nián zhào zhǐ:' liù bù yīng chéng sān xǐng mì yuàn pī sòng kān dāng wén zì, bìng lìng běn bù láng guān zhǎng èr àn fǎ cái jué kě fǒu, shēn shàng cháo tíng shī xíng.' jí bù dé chí liǎng duān. rú huò shì yǒu yí nán, jí shēng chuàng wú tiáo lì zhě, lìng zhǎng èr jù suǒ jiàn shēn míng jiāng shàng qǔ zhǐ. qǐ míng zhào liù cáo zūn shǒu." cóng zhī.
【尚書】掌文武二選之法而奉行其制命。凡序位有品,寓祿有階,列爵有等,賜勛有給,分任有職,選官有格,考其功過,計其歲月,辨其位秩,而以序進之。凡文臣自京朝官,武臣自大使臣以上,(舊內殿崇班以上。)選授、封爵、功賞、課最之事,所隸官分掌其事,兼總於尚書,驗實而後判成。以天下職事員闕具注於籍,月取其應選者揭而書之,集官注擬,考閥閱以定其可否。若有疑不能決,小事則申請,大事則稟議於尚書省,應論奏者與郎官同請對。大祭祀則奉玉幣以授左僕射,執爵以授左丞。舊,尚書為所遷官名,班左丞上。自釐正百司,吏部以金紫光祿大夫,戶、禮、兵、刑、工部以銀青光祿大夫換授,而任六曹尚書者始實領職事。左選分案八,置吏三十;右選分案六,置吏十有六。曰主事、令史,曰書令史,曰守當官。二十四司亦如之。南渡初,諸曹長、貳互置,惟吏部備官。紹興八年,依元祐制,六曹皆置權尚書,以處未應資格之人。其屬有侍郎二人,分左、右選。尚書左、右選各置郎中一人,侍郎左、右選各置郎中一人,司封、司勛、考功各一人。郎官分掌其事,而兼總於尚書。左選,掌考校京朝官以上殿最,敘其爵秩,擬內外任使而奏授之。分案十二:曰六品,曰七品,曰八品,曰九品,曰注擬,曰名籍,曰掌闕,曰催驅,曰甲庫,曰檢法,曰知雜,曰奏薦賞功司。吏額,主事一人,令史二人,書令史九人,守當官一十一人,正貼司一十六人,私名一十二人,楷書二人,法司一人。官告院六部監門隸焉。右選,掌大使臣以上差注,材武人有格二十一,及破格出闕,較量功過,奏薦諸軍賞功。分案十:曰大夫,曰副使,曰修武,曰注擬掌闕,曰奏薦賞功,曰開拆,曰名籍,曰甲庫,曰法司,曰知雜。吏額,主事一人,令史二人,書令史九人,守當官一十二人,正貼司八人,私名一十人,法司一人。紹熙三年,左司諫謝源明言:"乾道九年詔旨:'六部應承三省、密院批送勘當文字,並令本部郎官、長貳按法裁決可否,申上朝廷施行。'即不得持兩端。如或事有疑難,及生創無條例者,令長貳據所見申明將上取旨。乞明詔六曹遵守。"從之。
shì láng fēn zuǒ yòu xuǎn: zuǒ xuǎn, zhǎng wén chén zhī wèi gǎi guān zhě. fán shǐ mìng ér wèi yīng cān bù zhě, jiē shì ér hòu xuǎn. ruò yīng gé, zé jù suì yuè lì rèn gōng zuì jí suǒ jǔ guān yuán shù, tóng láng guān yǐn jiàn yú biàn diàn, bǐng zòu gǎi guān. yòu xuǎn, zhǎng wǔ chén zhī wèi shēng cháo zhě. jiù zì gòng fèng guān yǐ shàng. qí zhí rèn zì qīn mín guān zhì bù duì jiāng jiān dāng guān, jiē zhǎng qí xuǎn shòu zhù nǐ zhī fǎ. fán chū shì ér shì bù zhōng děng, jí yǐ rù guān ér wèi yīng xuǎn zhě, jiē wù zhù zhèng què. guān zhì xíng, shàng shū shì láng tōng zhì cáo shì, zòu shì zé tóng bān, wéi lì bù fèn lǐng sì xuǎn. dà jì sì zé jǔ yù bì zhì zhū àn, jiàn zhuàn zé jìn bó shǔ, jìn shú zé zhí páo jué yǐ shòu yòu chéng, yǐn fú zé fèng jué, shì cháo zé zhí wén wǔ bān bù duì lì, yǐ dài gù wèn. zuǒ xuǎn fēn àn shí wǔ, zhì lì sì shí yǒu sān, yòu xuǎn fēn àn bā, zhì lì sì shí yǒu qī. shào xìng sì nián, lì bù shì láng yè zǔ qià yán:" shì láng zuǒ xuǎn, zhǔn yuán fēng cháo zhǐ, lèi xìng zhì bù. zuǒ yòu xuǎn lǐ yí yī tǐ, yòu xuǎn yì qǐ zhì bù jū xiá gōng guò." cóng zhī. jiàn yán sì nián wǔ yuè, zhào liù cáo fù zhì quán shì láng, rú yuán yòu gù shì, mǎn èr nián wèi zhēn. bǔ wài zhě chú dài zhì, wèi mǎn, chú xiū zhuàn. zuǒ xuǎn, zhǎng chéng zhí láng yǐ xià nǐ zhù zhōu fǔ pàn sī zhū xiàn lìng zuǒ jiān dāng jí mó kān gōng guò zhī shì, fēn àn shí sān. qián dào cái jiǎn lì é, gòng zhì sān shí wǔ rén. yòu xuǎn, zhǎng xiào fù wèi yǐ shàng jiào shì nǐ guān xíng shǎng huàn guān, kǎo qí diàn zuì, fēn àn shí wǔ. qián dào cái jiǎn lì é, gòng zhì sì shí bā rén. jiù zhì, lì bù chú shì láng èr yuán, fēn diǎn zuǒ yòu xuǎn, zǒng chēng lì bù shì láng. jiān mìng guān jiān shè, wéi chēng zuǒ xuǎn shì láng huò yòu xuǎn ér yǐ. shào xī sān nián, xiè shēn fǔ zhāng shū chūn jiān shè, shǐ yǒu shì zuǒ shì láng shì yòu shì láng zhī chēng. jì ér lín dà zhōng shěn kuí zhuó èr shàng shū, zé" shì zuǒ"" shì yòu" jìng rù chú mù. xiāng chéng bù gǎi.
【侍郎】分左右選:左選,掌文臣之未改官者。凡始命而未應參部者,皆試而後選。若應格,則具歲月曆任功罪及所舉官員數,同郎官引見於便殿,稟奏改官。右選,掌武臣之未升朝者。(舊自供奉官以上。)其職任自親民官至部隊將、監當官,皆掌其選授注擬之法。凡初仕而試不中等,及已入官而未應選者,皆勿注正闕。官制行,尚書、侍郎通治曹事,奏事則同班,惟吏部分領四選。大祭祀則舉玉幣置諸案,薦饌則進搏黍,進熟則執匏爵以授右丞,飲福則奉爵,視朝則執文武班簿對立,以待顧問。左選分案十五,置吏四十有三,右選分案八,置吏四十有七。(紹興四年,吏部侍郎葉祖洽言:"侍郎左選,准元豐朝旨,類姓置簿。左右選理宜一體,右選亦乞置簿拘轄功過。"從之。)建炎四年五月,詔六曹復置權侍郎,如元祐故事,滿二年為真。(補外者除待制,未滿,除修撰。)左選,掌承直郎以下擬注州府判司、諸縣令佐、監當及磨勘功過之事,分案十三。乾道裁減吏額,共置三十五人。右選,掌校副尉以上較試、擬官、行賞、換官,考其殿最,分案十五。乾道裁減吏額,共置四十八人。舊制,吏部除侍郎二員,分典左、右選,總稱吏部侍郎。間命官兼攝,惟稱左選侍郎或右選而已。紹熙三年,謝深甫、張叔椿兼攝,始有侍左侍郎、侍右侍郎之稱。既而林大中、沈揆擢貳尚書,則"侍左""侍右"徑入除目。相承不改。
láng zhōng yuán wài láng shàng zuǒ shàng yòu shì zuǒ shì yòu jiù zhǔ pàn èr rén, yǐ cháo guān chōng. yuán fēng guān zhì xíng, zhì lì bù láng zhōng, zhǔ guǎn shàng shū zuǒ yòu xuǎn jí shì láng zuǒ yòu xuǎn gè yī yuán, cān zhǎng xuǎn shì ér fēn zhì zhī. fán láng guān, bìng yòng zhī fǔ zī xù yǐ shàng rén chōng, wèi jí zhě wèi yuán wài láng. jiàn yán sì nián, zhào quán shè tiān chà láng guān bìng bà. chū jìn nǐ, dì yún lì bù láng guān jí nǐ gào shēn xì yù, shǐ zhí shū shàng shū lì bù láng zhōng huò yuán wài láng, zhǔ guǎn shàng shū mǒu xuǎn, zhǔ guǎn shì láng mǒu xuǎn. shào xìng bā nián, lǚ xī cháng yǐ jiān liù bù mén jiān quán shì yòu láng guān. shào xìng sān shí yī nián, lǐ duān míng zhèng chú shàng yòu láng guān, jì ér hé fǔ yáng tán fèi xíng zhī chú lì bù láng guān, jiē yǒu shì zuǒ shì yòu shàng zuǒ shàng yòu zhī chēng. zì cǐ xiāng chéng bù gǎi. chún xī shí liù nián, guāng zōng jí wèi, zhào sì xuǎn tōng chà, yòng shàng shū yán shī lǔ zhī qǐng yě. xiān shì, qián dào yuán nián zhào:" jīn hòu fēi céng rèn jiān sī shǒu chén, bù chú láng guān, zhe wèi lìng." zì shì guǎn xué sì jiān chén, jū ài zī gé, qiān chú bù xíng. láng cáo què yuán, dàn de jiān shè, xuán jí wài bǔ jiān yǒu bù cì zhuó yòng zhě, zé zì èr zhe liè shēng èr shǐ, yǐ zhì cóng liè. qí zì wài zhào zhì wèi láng, zé zī jí yǐ gāo, céng bù shù yuè, bì xù jìn qīng shǎo, ér láng yǒu zhèng yuán zhě yì shǎo yǐ.
【郎中】員外郎(尚左 尚右 侍左 侍右)舊主判二人,以朝官充。元豐官制行,置吏部郎中,主管尚書左、右選及侍郎左、右選各一員,參掌選事而分治之。凡郎官,並用知府資序以上人充,未及者為員外郎。建炎四年,詔權攝、添差郎官並罷。初進擬,第雲吏部郎官;及擬告身細御,始直書尚書吏部郎中或員外郎,主管尚書某選,主管侍郎某選。紹興八年,呂希常以監六部門兼權侍右郎官。紹興三十一年,李端明正除尚右郎官,既而何俌、楊倓、費行之除吏部郎官,皆有侍左、侍右、尚左、尚右之稱。自此相承不改。淳熙十六年,光宗即位,詔四選通差,用尚書顏師魯之請也。先是,乾道元年詔:"今後非曾任監司、守臣,不除郎官,著為令。"自是館學、寺監臣,拘礙資格,遷除不行。郎曹闕員,但得兼攝,旋即外補;間有不次擢用者,則自二著躐升二史,以至從列。其自外召至為郎,則資級已高,曾不數月,必序進卿、少,而郎有正員者益少矣。
sī fēng láng zhōng yuán wài láng zhǎng guān fēng xù zèng chéng xí zhī shì. fán sān shī sān gōng yǐ xià zhì shēng cháo guān bāo zèng zǔ kǎo mǔ qī, qīn wáng jùn wáng nèi wài mìng fù yǐ xià bǎo rèn zōng shǔ fēng jué zhū qīn, jiē yīn qí wèi xù ér wèi zhī děng. fán zōng shì dāng cì míng xùn, jù chāo nǐ guān. fán shù xìng kǒng shì chái shì zhé shì zhī hòu yīng chéng xí zhě, biàn qí dí shù. liè jué jiǔ děng: yuē wáng, yuē jùn wáng, yuē guó gōng, yuē jùn gōng, yuē xiàn gōng, yuē hóu, yuē bó, yuē zi, yuē nán. fēn guó sān děng: dà guó èr shí qī, cì guó èr shí, xiǎo guó èr bǎi èr shí. nèi mìng fù zhī pǐn wǔ: yuē guì fēi shū fēi dé fēi xián fēi, yuē dà yí guì yí shū yí shū róng shùn yí shùn róng wǎn yí wǎn róng zhāo yí zhāo róng zhāo yuàn xiū yí xiū róng xiū yuàn chōng yí chōng róng chōng yuàn, yuē jié yú, yuē měi rén, yuē cái rén guì rén. wài nèi mìng fù zhī hào shí yǒu sì: yuē dà zhǎng gōng zhǔ, yuē zhǎng gōng zhǔ, yuē gōng zhǔ, yuē jùn zhǔ, yuē xiàn zhǔ, yuē guó fū rén, yuē jùn fū rén, yuē shū rén, yuē shuò rén, yuē lìng rén, yuē gōng rén, yuē yí rén, yuē ān rén, yuē rú rén. xù zèng zhī zhì: sān gōng zǎi chén zhí zhèng jié dù shǐ sān dài, jīn zǐ yín qīng guāng lù dài fū èr dài, yú guān yī dài, jiē biàn qí wèi xù yǐ jìn zhī. jiā shí yì shí fēng, zé shì qí pǐn zhī gāo xià, yǐ wèi hù shù duō guǎ zhī jié. fán shì zhī kě fǒu, yǔ sī xūn tōng jué yú zhǎng èr. fēn àn sān, shè lì liù. yuán yòu yuán nián, zhōng shū hòu shěng yán:" chén liáo fēng zèng fù mǔ, réng jiù zhì mìng cí, tài zhōng dài fū guān chá shǐ yǐ shàng yòng zhuān cí, yú yòng hǎi cí." èr nián, zhào:" fù jí dí mǔ cún, bù dé qǐng suǒ shēng mǔ fēng zèng. suǒ shēng mǔ wèi fēng, yì bù xǔ xiān jí qí qī." shào shèng yuán nián, zhào:" zōng shì huàn shòu wén guān shēn wáng zhě, tōng zhí láng yǐ shàng zèng sān guān." yuán fú yuán nián, yǐ yuán yòu jiān fēng zèng wěn qián zhì, zhào bìng yī yuán fēng fǎ. èr nián, zhào:" sì jiān guān zá yā zài tōng zhí láng zhī shàng zhě, suī xì xuān jiào láng, yù dà lǐ fēng zèng." zhèng hé èr nián, zhào:" fēng mǔ zé suí suǒ fēng wǔ děng, wèi rú fēng nán yáng xiàn kāi guó nán, zé suí qí jué chēng nán yáng xiàn nán lìng rén, fēng wèi guó gōng, zé chēng wèi guó gōng fū rén zhī lèi. yīng fù rén bù yīn fū zǐ dé fēng hào, wèi mìng guān fēi shēng cháo ér mǔ nián jiǔ shí yǐ shàng, huò shì shù rén fù nǚ nián bǎi suì, bìng tè zhǐ ruò huí shòu zhě. huò yīn zǐ sūn dé fēng zèng, qí fū zhì shēng cháo huò fēi shēng cháo yīng fēng zèng zhě, bìng rú rén." xuān hé èr nián, chén liáo yán:" jìn nián yǒu jīng guān rèn xiào shū láng zhèng zì zhě dé fēng zèng, jīn zé jiān chéng wèi shēng cháo zhě yì qǐ yī lì, gài yuán jiān chéng zá yā zài xiào shū láng zhī shàng, gù yǐn yǐ wèi qǐng, shén wú wèi yě. bù dú cǐ ěr, yòu yǒu xiǎo shǐ chén ǒu yīn báo láo huò mó kān zhuǎn guān, suì qǐ huí shòu fēng zèng fù mǔ, shí wèi tài làn. wàng jiàng zhǐ, jīn hòu fēng zèng bìng yī jiù fǎ, gǎn yǒu shàn gèng chén qǐ wěn luàn diǎn zhāng zhě, zhì zhī diǎn xíng, shù jǐ jiǎo xìng zhě xī ér míng fēn zhèng yǐ." cóng zhī. jiàn yán yǐ hòu bìng tóng.
【司封郎中 員外郎】掌官封、敘贈、承襲之事。凡三師、三公以下至升朝官褒贈祖考、母妻,親王、郡王、內外命婦以下保任宗屬、封爵諸親,皆因其位敘而為之等。凡宗室當賜名訓,具抄擬官。凡庶姓孔氏、柴氏、折氏之後應承襲者,辨其嫡庶。列爵九等:曰王,曰郡王,曰國公,曰郡公,曰縣公,曰侯,曰伯,曰子,曰男。分國三等:大國二十七,次國二十,小國二百二十。內命婦之品五:曰貴妃、淑妃、德妃、賢妃,曰大儀、貴儀、淑儀、淑容、順儀、順容、婉儀、婉容、昭儀、昭容、昭媛、修儀、修容、修媛、充儀、充容、充媛,曰婕妤,曰美人,曰才人、貴人。外內命婦之號十有四:曰大長公主,曰長公主,曰公主,曰郡主,曰縣主,曰國夫人,曰郡夫人,曰淑人,曰碩人,曰令人,曰恭人,曰宜人,曰安人,曰孺人。敘贈之制:三公、宰臣、執政、節度使三代,金紫、銀青光祿大夫二代,餘官一代,皆辨其位序以進之。加食邑實封,則視其品之高下,以為戶數多寡之節。凡事之可否,與司勛通決於長貳。分案三,設吏六。元祐元年,中書後省言:"臣僚封贈父母,仍舊制命詞,太中大夫觀察使以上用專詞,餘用海詞。"二年,詔:"父及嫡母存,不得請所生母封贈。所生母未封,亦不許先及其妻。"紹聖元年,詔:"宗室換授文官身亡者,通直郎以上贈三官。"(元符元年,以元祐間封贈紊前制,詔並依元豐法。)二年,詔:"寺監官雜壓在通直郎之上者,雖系宣教郎,遇大禮封贈。"政和二年,詔:"封母則隨所封五等,(謂如封南陽縣開國男,則隨其爵稱南陽縣男令人,封魏國公,則稱魏國公夫人之類。)應婦人不因夫、子得封號,(謂命官非升朝而母年九十以上,或士庶人婦女年百歲,並特旨若回授者。)或因子孫得封贈,其夫至升朝或非升朝應封贈者,並孺人。"宣和二年,臣僚言:"近年有京官任校書郎、正字者得封贈,今則監丞未升朝者亦乞依例,蓋緣監丞雜壓在校書郎之上,故引以為請,甚無謂也。不獨此爾,又有小使臣偶因薄勞或磨勘轉官,遂乞回授封贈父母,實為太濫。望降旨,今後封贈並依舊法,敢有擅更陳乞紊亂典章者,置之典刑,庶幾僥倖者息而名分正矣。"從之。建炎以後並同。
sī xūn láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng xūn shǎng zhī shì. fán xūn jí shí yǒu èr: yuē shàng zhù guó, zhèng èr pǐn yuē zhù guó, cóng èr pǐn yuē shàng hù jūn, zhèng sān pǐn yuē hù jūn, cóng sān pǐn yuē shàng qīng chē dū wèi, zhèng sì pǐn yuē qīng chē dū wèi, cóng sì pǐn yuē shàng qí dū wèi, zhèng wǔ pǐn yuē qí dū wèi, cóng wǔ pǐn yuē xiāo qí wèi, zhèng liù pǐn yuē fēi qí wèi, cóng liù pǐn yuē yún qí wèi, zhèng qī pǐn yuē wǔ qí wèi, cóng qī pǐn. lǜ sān suì yī qiān, bì yīn qí chú shòu yǐ jiā zhī. fán shǎng yǒu gé. ruò shì yīng shǎng, cóng qí suǒ lì zhī sī kǎo shí yǐ bào, zé bì shěn hé qí zhuàng, yǐ gé fù zhī, wèi zhī" yǒu fǎ chóu shǎng" fēi gé suǒ zài, cān zhuó qīng zhòng nǐ dìng, yǐ shàng shàng shū shěng, wèi zhī" wú fǎ chóu shǎng". ruò gōng shǎng wèi zuì ér shǎng gé gǎi yì zhě, qīng cóng jiù gé, zhòng cóng xīn gé. lù yòng qián dài dì xì jí xūn chén zhī hòu, zé kǎo qí zú xì ér fèng xíng qí zhì mìng. fēn àn sì, zhì lì shí yǒu jiǔ.
【司勛郎中 員外郎】參掌勛賞之事。凡勛級十有二:曰上柱國,正二品;曰柱國,從二品;曰上護軍,正三品;曰護軍,從三品;曰上輕車都尉,正四品;曰輕車都尉,從四品;曰上騎都尉,正五品;曰騎都尉,從五品;曰驍騎尉,正六品;曰飛騎尉,從六品;曰云騎尉,正七品;曰武騎尉,從七品。率三歲一遷,必因其除授以加之。凡賞有格。若事應賞,從其所隸之司考實以報,則必審核其狀,以格覆之,謂之"有法酬賞";非格所載,參酌輕重擬定,以上尚書省,謂之"無法酬賞"。若功賞未醉而賞格改易者,輕從舊格,重從新格。錄用前代帝系及勛臣之後,則考其族系而奉行其制命。分案四,置吏十有九。
yuán yòu yuán nián, lì bù yán:" zhū sè rén yuán yǐn jiǎo qiú, rù liú tài rǒng. yīng gōng jiàng jì yì zhī shǔ wú fǎ rù guān zhě, suī yǒu láo jī, bìng zhǐ bǐ lèi zhī cì, wèi jīng chóu jiǎng zhě yì rú zhī." shào shèng èr nián, hù bù yán:" yuán fēng guān zhì, sī xūn fù yǒu fǎ shì chóu shǎng, wú fǎ shì zhě dìng zhī. yuán yòu zhōng, yǒu fǎ shì zhě zhǐ lìng suǒ shǔ kān yàn, zì hòu yīng gàn qián gǔ, běn bù zhǐ dìng guān sī xūn, zé shì hù bù jiān sī xūn zhī zhí, qǐng yī jiù zhì." cóng zhī. sì nián, yīng chuān xiá rén rèn běn lù chāi qiǎn zhě, chóu jiǎng jiǎn bàn. zhèng hé sì nián, zhào:" sī xūn xíng xià suǒ shǔ, jiāng yī sī yí lù tiáo zhì, cān zhào chóu jiǎng gé fǎ, lèi jí cān yòng." yòu zhào yǐ xiáng dìng guó cháo xūn dé chén liáo zhí wèi xìng míng sòng lì bù. yòng gōng bù shàng shū zhèng yǔn zhōng suǒ biān chuán yě. lóng xìng yuán nián shěng bìng, yǐ sī fēng láng guān jiān lǐng. chún xī yuán nián, fù yǐ sī nóng sì chéng fàn zhòng bā jiān sī xūn, wèi jǐ gǎi chú, fù shěng. cái jiǎn lì é, zhǔ shì yī rén, lìng shǐ yī rén, shū lìng shǐ sì rén, shǒu dāng guān sān rén, zhèng tiē sī sì rén, sī míng sān rén.
元祐元年,吏部言:"諸色人援引徼求,入流太冗。應工匠伎藝之屬無法入官者,雖有勞績,並止比類支賜,未經酬獎者亦如之。"紹聖二年,戶部言:"元豐官制,司勛覆有法式酬賞,無法式者定之。元祐中,有法式者止令所屬勘驗,自後應干錢穀,本部指定關司勛,則是戶部兼司勛之職,請依舊制。"從之。四年,應川峽人任本路差遣者,酬獎減半。政和四年,詔:"司勛行下所屬,將一司一路條制,參照《酬獎格法》,類集參用。"又詔以詳定國朝勛德臣僚職位姓名送吏部。用工部尚書鄭允中所編傳也。隆興元年省並,以司封郎官兼領。淳熙元年,復以司農寺丞范仲芭兼司勛,未幾改除,復省。裁減吏額,主事一人,令史一人,書令史四人,守當官三人,正貼司四人,私名三人。
kǎo gōng láng zhōng yuán wài láng zhǎng wén wǔ guān xuǎn xù mó kān zī rèn kǎo kè zhī zhèng lìng. fán mìng guān, suí suǒ lì qiān, yǐ qí zhí shì jù zhù yú lì, gěi zhī yú qí shǔ zhōu ruò sī, suì shū qí gōng guò. yīng shēng qiān shòu zhě, yàn lì àn fǎ ér xù jìn zhī yǒu fù diàn, zé zhèng qí zuì fá. yǐ qī shì kǎo jiān sī: yī yuē jǔ guān dāng fǒu, èr yuē quàn kè nóng sāng zēng kěn tián chóu, sān yuē hù kǒu zēng sǔn, sì yuē xìng lì chú hài, wǔ yuē shì shī àn chá, liù yuē jiào zhèng xíng yù, qī yuē dào zéi duō guǎ. yǐ sì shàn sān zuì kǎo shǒu lìng: dé yì yǒu wén qīng jǐn míng zhe gōng píng kě chēng kè qín fěi xiè wèi sì shàn yù sòng wú yuān cuī kē bù rǎo wèi zhì shì zhī zuì, nóng sāng kěn zhí shuǐ lì xìng xiū wèi quàn kè zhī zuì, bǐng chú jiān dào rén huò ān chù zhèn xù kùn qióng bù zhì liú yí wèi fǔ yǎng zhī zuì. tōng shàn zuì fēn sān děng: wǔ shì wèi shàng, èr shì wèi zhōng, yú wèi xià. ruò néng fǒu yóu zhe, zé bié wèi yōu liè, yǐ zhào chù zhì. fán nèi wài guān, jì zài guān zhī rì, mǎn yī suì wèi yī kǎo, sān kǎo wèi yī rèn.
【考功郎中 員外郎】掌文武官選敘、磨勘、資任、考課之政令。凡命官,隨所隸遷,以其職事具注於歷,給之於其屬州若司,歲書其功過。應升遷授者,驗歷按法而敘進之;有負殿,則正其罪罰。以七事考監司:一曰舉官當否,二曰勸課農桑、增墾田疇,三曰戶口增損,四曰興利除害,五曰事失案察,六曰較正刑獄,七曰盜賊多寡。以四善、三最考守令:德義有聞、清謹明著、公平可稱、恪勤匪懈為四善;獄訟無冤、催科不擾為治事之最,農桑墾殖水利興修為勸課之最,屏除奸盜、人獲安處、振恤困窮、不致流移為撫養之最。通善、最分三等:五事為上,二事為中,餘為下。若能否尤著,則別為優劣,以詔黜陟。凡內外官,計在官之日,滿一歲為一考,三考為一任。
mó kān zhī fǎ, wén xuǎn guān zhī děng sì: yín qīng guāng lù dài fū zhì cháo yì dài fū, jìn shì lǐ bā nián, fēi jìn shì lǐ shí nián tōng zhí láng zhì tài zhōng dài fū chōng jiàn yì dài fū dài zhì yǐ shàng zhí rèn zhě, lǐ sān nián cháo sàn dài fū zhì chéng wù láng, lǐ sì nián. wǔ xuǎn guān zhī děng liù: yáo jùn tuán liàn shǐ cì shǐ hé mén shè rén zhuǎn zuǒ wǔ yòu wǔ láng, lǐ shí nián wǔ gōng dài fū yǐ xià, lǐ qī nián héng xíng wǔ dé dài fū yǐ xià zhì xiào wèi, lǐ wǔ nián hé mén zhī hòu chū bǔ cóng yì láng yǐ xià zhì chéng jié láng chéng xìn láng chōng suí xíng zhǐ shǐ, lǐ sì nián chéng xìn láng yǐ gōng bǔ shòu jí zōng shì guān chá shǐ yǐ xià zhī yīng xiào wèi, lǐ sān nián zōng shì chéng xuān shǐ yǐ xià zhī yīng xiào wèi, lǐ èr nián. mù zhí zhōu xiàn guān zhī děng sān: jìn shì dì yī dì èr dì sān míng jí dì zhě, yī rèn huí gǎi jīng guān zì liú shǒu fǔ pàn guān zhì xiàn lìng, lǐ liù kǎo zì jūn xún pàn guān zhì xiàn wèi, lǐ qī kǎo. lǜ yǐ fǎ jì qí lì rèn suì yuè gōng guò ér xù qiān zhī. fán gǎi fú sè zhě yǐ nián láo jì zhī. zhí zhèng guān jié dù shǐ yín qīng guāng lù dài fū yǐ shàng yīng yì zhě, fù tài cháng suǒ dìng xíng zhuàng, bào shàng shū shěng guān jí yì yǐ wén. shào shèng sì nián, hé dōng tí xíng sī xú jūn píng zòu:" qǐ fán jiāng jí yì, qián qī sān rì, chí kǎo gōng zhuàng biàn shì dāng yì zhī guān, shǐ xiān yì ér hòu jí yú dōu táng yǐ xún zhī, shù jǐ yǒu suǒ jiàn zhě dé yǐ zì shēn, yǐ chēng cháo tíng bó móu jǐn xià zhī yì." cóng zhī. fán lì bēi jié míng é zhī shì, zhǎng zhī. jiù zhì, kǎo kè yuàn qí dìng diàn zuì jiē yǒu kǎo cí. yuán fēng guān zhì xíng, xī bà. fēn àn shí yǒu qī, zhì lì liù shí yǒu bā.
磨勘之法,文選官之等四:銀青光祿大夫至朝議大夫,進士理八年,非進士理十年;通直郎至太中大夫充諫議大夫、待制以上職任者,理三年;朝散大夫至承務郎,理四年。武選官之等六:遙郡團練使、刺史、合門舍人轉左武、右武郎,理十年;武功大夫以下,理七年;橫行武德大夫以下至校尉,理五年;合門祗候初補從義郎以下至承節郎、承信郎充隨行指使,理四年;承信郎以功補授及宗室觀察使以下祗應校尉,理三年;宗室承宣使以下祗應校尉,理二年。幕職州縣官之等三:進士第一、第二、第三名及第者,一任回改京官;自留守、府判官至縣令,理六考;自軍巡判官至縣尉,理七考。率以法計其歷任歲月、功過而序遷之。凡改服色者以年勞計之。執政官、節度使、銀青光祿大夫以上應縊者,覆太常所定行狀,報尚書省官集議以聞。(紹聖四年,河東提刑司徐君平奏:"乞凡將集議,前期三日,持考功狀遍示當議之官,使先繹而後集於都堂以詢之,庶幾有所見者得以自申,以稱朝廷博謀盡下之意。"從之。)凡立碑碣名額之事,掌之。舊制,考課院其定殿最皆有考辭。元豐官制行,悉罷。分案十有七,置吏六十有八。
yuán yòu sān nián, zhào:" zhī zhōu kǎo kè fǎ, lì bù shàng qí shì yú shàng shū shěng, sòng zhōng shū shěng qǔ zhǐ shǎng fá. liè děng yīng fá ér yǐ chōng jiàng zhě, réng cóng chōng jiàng fǎ. xiàn lìng yǐ xià, běn bù zhuān xíng." liù nián, shū mì yuàn yán:" yuán fēng mò, táng chú zhī zhōu jūn sān nián wèi rèn, wǔ rèn yī cǐ. yuán yòu chū, yǐ chéng zī wèi rèn, wǔ chén wèi zēng lì fǎ." zhào wǔ chén rèn liù děng chāi qiǎn, chuān guǎng chéng zī yú bìng sān shí gè yuè wèi rèn. jiàn yán yǐ hòu bìng tóng. yīng wén wǔ chén mó kān guān shēng zī rèn jiào kǎo, dìng qí diàn zuì, bié qí yōu liè, yǐ zhào chù zhì yǔ duó méi zé shì, shěn fù ér cān dìng zhī. fán tè ēn cì shì, mìng cí gěi gào, yú gěi chì. fēn àn shí yī: yuē liù pǐn, yuē qī pǐn, yuē bā pǐn, yuē cáo yuàn, yuē lìng chéng, yuē cóng yì, yuē chéng zhōng, yuē zī rèn, yuē jiǎn fǎ, yuē zhī zá, yuē kāi chāi. cái jiǎn lì é, zhǔ shì èr rén, lìng shǐ sì rén, shū lìng shǐ bā rén, shǒu dāng guān shí sān rén, zhèng tiē sī sān rén, sī míng yī shí rén. chún xī shí sān nián, zài gòng jiǎn sān rén.
元祐三年,詔:"知州考課法,吏部上其事於尚書省,送中書省取旨賞罰。劣等應罰而已沖降者,仍從沖降法。縣令以下,本部專行。"六年,樞密院言:"元豐末,堂除知州軍三年為任,武任依此。元祐初,以成資為任,武臣未曾立法。"詔武臣任六等差遣,川廣成資餘並三十個月為任。建炎以後並同。應文武臣磨勘、關升、資任、較考,定其殿最,別其優劣,以詔黜陟予奪;沒則諡,審覆而參定之。凡特恩賜諡,命詞給告,餘給敕。分案十一:曰六品,曰七品,曰八品,曰曹掾,曰令丞,曰從義,曰成忠,曰資任,曰檢法,曰知雜,曰開拆。裁減吏額,主事二人,令史四人,書令史八人,守當官十三人,正貼司三人,私名一十人。(淳熙十三年,再共減三人。)
guān gào yuàn zhǔ guǎn guān yī yuán, yǐ jīng cháo guān chōng. jiù zhì, tí jǔ yī rén, yǐ zhī zhì gào chōng pàn yuàn yī rén, yǐ dài zhí jīng cháo guān chōng. zhǎng lì bīng xūn fēng guān gào, yǐ gěi fēi pín wáng gōng wén wǔ pǐn guān nèi wài mìng fù jí fēng zèng zhě, gè yǐ běn sī gào shēn yìn yìn zhī. wén chén yòng lì bù, wǔ chén yòng bīng bù, wáng gōng jí mìng fù yòng sī fēng, jiā xūn yòng sī xūn. guān zhì xíng, sì xuǎn jiē yòng lì bù yìn, wéi fān guān zé yòng bīng bù yìn jì. fán líng zhǐ fú shù biǎo zhóu míng sè, jiē shì qí pǐn zhī gāo xià, yīng zòu chāo huà wén zhě gěi zhī. lìng shǐ shí wǔ rén.
【官告院】主管官一員,以京朝官充。(舊制,提舉一人,以知制誥充;判院一人,以帶職京朝官充。)掌吏、兵、勛、封官告,以給妃嬪、王公、文武品官、內外命婦及封贈者,各以本司告身印印之。文臣用吏部,武臣用兵部,王公及命婦用司封,加勛用司勛。官制行,四選皆用吏部印,惟蕃官則用兵部印記。凡綾紙幅數、褾軸名色,皆視其品之高下,應奏鈔畫聞者給之。令史十五人。
yuán fēng wǔ nián, guān zhì suǒ zhòng dìng zhì shòu chì shòu zòu shòu gào shēn shì, cóng zhī. shào shèng yuán nián, lì bù yán:" yuán fēng fǎ, fán rù pǐn zhě gěi gào shēn, wú pǐn zhě gěi huáng dié. yuán yòu zhōng, yǐ nèi wài chāi qiǎn bìng zhí shì guān běn děng nèi gǎi yì huò zài rèn zhě, bìng gěi huáng dié, nǎi yǔ wú pǐn rén děng." zhào:" jīn hòu shuài chén jiān sī dài zhì yǐ shàng zhī zhōu, bìng gěi gào, yú yī jiù." sān nián, zhào:" zhí shì guān jiān chá yù shǐ yǐ shàng yīn shì bà, bìng gěi gào." yuán fú yuán nián, lì bù yán:" yuán yòu fǎ, xiǎo shǐ chén zhǐ jiàng xuān zā, qǐ zì chéng xìn láng ér shàng yī jiù gěi gào." xuān hé yuán nián, zhào:" guān gào yuàn lì tiáo, fán zhì zào gào shēn fǎ wù, yīng yòng líng jǐn, sī zhé fàng xiào zhī zào jí mào fàn fú yòng zhě, lì shǎng xǔ gào."
元豐五年,官制所重定《制授敕授奏授告身式》,從之。紹聖元年,吏部言:"元豐法,凡入品者給告身,無品者給黃牒。元祐中,以內外差遣並職事官本等內改易或再任者,並給黃牒,乃與無品人等。"詔:"今後帥臣監司待制以上知州,並給告,餘依舊。"三年,詔:"職事官監察御史以上因事罷,並給告。"元符元年,吏部言:"元祐法,小使臣只降宣紥,乞自承信郎而上依舊給告。"宣和元年,詔:"官告院立條,凡製造告身法物,應用綾錦,私輒放效織造及貿販服用者,立賞許告。"
dà dǐ guān gào zhī zhì, zì qián dé sì nián, zhào dìng gào shēn líng zhǐ biǎo zhóu, qí zhì què lüè. xián píng jǐng dé zhōng, liǎng jiā rùn zé, zhì huáng yòu shǐ bèi. shén zōng jí wèi, xún yòng huáng yòu jiù gé, dǎi yuán fēng gǎi zhì, míng hào suī yì, pǐn zhì zé tóng, gù yì wèi huáng bié dìng. huī zōng dà guān chū, nǎi zhe wèi xīn gé, fán biǎo dài gāng zhóu děng shì, shǐ jiā xiáng yǐ.
大抵官告之制,自乾德四年,詔定告身綾紙褾軸,其制闕略。咸平、景德中,兩加潤澤,至皇祐始備。神宗即位,循用皇祐舊格,逮元豐改制,名號雖異,品秩則同,故亦未遑別定。徽宗大觀初,乃著為新格,凡褾帶綱軸等飾,始加詳矣。
fán wén wǔ guān líng zhǐ wǔ zhǒng, fēn shí èr děng.
凡文武官綾紙五種,分十二等。
sè bèi xiāo jīn huā líng zhǐ èr děng. yī děng yī shí bā zhāng, dī fěn lǚ jīn huā dà xī zhóu, bā dā yūn jǐn biǎo tāo, sè dài. sān gōng sān shǎo shì zhōng zhōng shū lìng yòng zhī. yī děng yī shí qī zhāng, dī fěn lǚ jīn huā zhōng xī zhóu, tiān xià lè jǐn biǎo xī zhóu, sè dài. zuǒ yòu pú shè shǐ xiāng wáng yòng zhī.
色背銷金花綾紙二等。(一等一十八張,滴粉縷金花大犀軸,八荅暈錦褾韜,色帶。三公、三少、侍中、中書令用之。一等一十七張,滴粉縷金花中犀軸,天下樂錦褾犀軸,色帶。左右僕射、使相、王用之。)
bái bèi wǔ sè líng zhǐ èr děng. yī děng yī shí qī zhāng, dī fěn lǚ jīn huā, cuì máo shī zi jǐn biǎo tāo, dài mào zhóu, sè dài. zhī shū mì yuàn, liǎng shěng shì láng, shàng shū zuǒ yòu chéng, tóng zhī qiān shū shū mì yuàn shì, sì wáng, jùn wáng, tè jìn, guān wén diàn dà xué shì, tài wèi, dōng gōng sān shǎo, jì gǔn qīng xú yáng jīng yù liáng yōng zhōu mù, yù shǐ dài fū, zōng shì jié dù shǐ zhì lǜ fǔ fù lǜ zhī dài huáng zì zhě yòng zhī. yī děng yī shí qī zhāng, yūn jǐn biǎo tāo, dài mào zhóu, sè dài. guān wén diàn xué shì, zī zhèng diàn dà xué shì, liù shàng shū, jīn zǐ guāng lù yín qīng guāng lù guāng lù dài fū, zuǒ yòu jīn wú wèi, zuǒ yòu wèi shàng jiāng jūn, jié dù chéng xuān guān chá, bìng yòng zhī.
白背五色綾紙二等。(一等一十七張,滴粉縷金花,翠毛獅子錦褾韜,玳瑁軸,色帶。知樞密院,兩省侍郎,尚書左右丞,同知、簽書樞密院事,嗣王,郡王,特進,觀文殿大學士,太尉,東宮三少,冀、袞、青、徐、揚、荊、豫、梁、雍州牧,御史大夫,宗室節度使至率府副率之帶皇字者用之。一等一十七張,暈錦褾韜,玳瑁軸,色帶。觀文殿學士,資政殿大學士,六尚書,金紫光祿、銀青光祿、光祿大夫,左、右金吾衛,左、右衛上將軍,節度、承宣、觀察,並用之。)
dà líng zhǐ sì děng. yī děng yī shí wǔ zhāng, yūn jǐn biǎo, liǎng miàn bō huā suì cǎo dà yá zhóu, sè dài. xuān fèng zhèng fèng dài fū, hàn lín xué shì, zī zhèng duān míng diàn xué shì, lóng tú tiān zhāng bǎo wén xiǎn mó huī yóu gé xué shì, zuǒ yòu sàn qí cháng shì, yù shǐ zhōng chéng, kāi fēng yǐn, liù cáo shì láng, shū mì zhí xué shì, lóng tú tiān zhāng bǎo wén xiǎn mó huī yóu gé zhí xué shì, zhèng yì tōng fèng dài fū, zhū wèi shàng jiāng jūn, tài zǐ bīn kè, zhān shì, hóu, yòng zhī. yī děng shí èr zhāng, fǎ jǐn biǎo, liǎng miàn bō huā xì yá zhóu, sè dài. gěi shì zhōng, zhōng shū shè rén, tōng yì dài fū, sī chéng, zuǒ yòu jiàn yì dài fū, lóng tú tiān zhāng bǎo wén xiǎn mó huī yóu gé dài zhì, tài zhōng dài fū, mì shū diàn zhōng jiān, bó, yòng zhī. yī děng yī shí zhāng, fǎ jǐn biǎo, bō huā cháng shǐ dà yá zhóu, sè dài. zhōng dài fū, qī sì qīng, jīng jī sān lù zhuǎn yùn shǐ, fā yùn shǐ, zhōng fèng zhōng sàn dài fū, tōng shì dài fū, shū mì dōu chéng zhǐ, jì jiǔ, tài cháng zōng zhèng shǎo qīng, mì shū diàn zhōng shǎo jiān, zhèng shì zhōng shì dài fū, rù nèi nèi shì shěng nèi shì shěng dōu zhī, zhū zhōu cì shǐ, zhōng liàng zhōng wèi dài fū, fáng yù tuán liàn shǐ, tài zǐ zuǒ yòu shù zǐ, zhū wèi dà jiāng jūn, fù mǎ dū wèi, diǎn lè, zi, yòng zhī. yī děng bā zhāng, pán qiú jǐn biǎo, dà yá zhóu, sè dài. qī sì shǎo qīng, cháo yì fèng zhí dài fū, zuǒ yòu sī láng zhōng, sī yè, kāi fēng shǎo yǐn, shào fǔ jiāng zuò jūn qì jiān, dōu shuǐ shǐ zhě, gǒng wèi dài fū, tài zǐ zhān shì, zuǒ yòu yù dé, zuǒ wǔ yòu wǔ dài fū, rù nèi nèi shì shěng nèi shì shěng fù dōu zhī, shū mì chéng zhǐ fù dōu chéng zhǐ, zhū fáng fù chéng zhǐ, qǐ jū láng shè rén, shì yù shǐ, zuǒ yòu sī yuán wài láng, liù cáo láng zhōng, cháo qǐng cháo sàn cháo fèng dài fū, jīng jī sān lù zhuǎn yùn fù shǐ, zhū lù zhuǎn yùn shǐ fù shǐ, zhī shàng zhōu, tí jǔ sān lù bǎo jiǎ, rù nèi nèi shì shěng nèi shì shěng yā bān, wǔ gōng zhì wǔ yì dài fū, kāi fēng zuǒ yòu sī lù shì, fān guān shǐ chén, diàn zhōng shì yù shǐ, zuǒ yòu sī jiàn zhèng yán, jiān chá yù shǐ, hé ān dài fū zhì hàn lín liáng yī, nán, yòng zhī. nèi diàn zhōng shì yù shǐ jiān chá yù shǐ yòng jiǔ zhāng, fān guān shǐ chén yòng dà jǐn biǎo, bèi dài, cǐ qí xiǎo yì zhě yě.
大綾紙四等。(一等一十五張,暈錦褾,兩面撥花穗草大牙軸,色帶。宣奉、正奉大夫,翰林學士,資政、端明殿學士,龍圖、天章、寶文、顯謨、徽猷閣學士,左、右散騎常侍,御史中丞,開封尹,六曹侍郎,樞密直學士,龍圖天章、寶文、顯謨、徽猷閣直學士,正議、通奉大夫,諸衛上將軍,太子賓客,詹事,侯,用之。一等十二張,法錦褾,兩面撥花細牙軸,色帶。給事中,中書舍人,通議大夫,司成,左、右諫議大夫,龍圖、天章、寶文、顯謨、徽猷閣待制,太中大夫,秘書、殿中監,伯,用之。一等一十張,法錦褾,撥花常使大牙軸,色帶。中大夫,七寺卿,京畿、三路轉運使,發運使,中奉、中散大夫,通侍大夫,樞密都承旨,祭酒,太常、宗正少卿,秘書、殿中少監,正侍、中侍大夫,入內內侍省內侍省、都知,諸州刺史,中亮、中衛大夫,防禦、團練使,太子左、右庶子,諸衛大將軍,附馬都尉,典樂,子,用之。一等八張,盤球錦褾,大牙軸,色帶。七寺少卿,朝議、奉直大夫,左、右司郎中,司業,開封少尹,少府、將作、軍器監,都水使者,拱衛大夫,太子詹事,左、右諭德,左武、右武大夫,入內內侍省、內侍省副都知,樞密承旨、副都承旨,諸房副承旨,起居郎、舍人,侍御史,左、右司員外郎,六曹郎中,朝請、朝散、朝奉大夫,京畿、三路轉運副使,諸路轉運使、副使,知上州,提舉三路保甲,入內內侍省、內侍省押班,武功至武翼大夫,開封左、右司錄事,蕃官使臣,殿中侍御史,左右司諫、正言,監察御史,和安大夫至翰林良醫,男,用之。內殿中侍御史、監察御史用九張,蕃官使臣用大錦褾,背帶,此其小異者也。)
zhōng líng zhǐ èr děng. yī děng qī zhāng, zhōng jǐn biǎo, zhōng yá zhóu, qīng dài. zhū sī yuán wài láng, cháo qǐng cháo sàn cháo fèng láng, shào fǔ jiāng zuò jūn qì shǎo jiān, zhū wèi jiāng jūn, tài zǐ shì dú shì jiǎng, zhōng liàng zhōng wèi, zuǒ wǔ yòu wǔ láng zhōng, zhī xià zhōu, zhū lù tí diǎn xíng yù, fā yùn pàn guān, tí diǎn zhù qián, chéng yì láng, wǔ gōng zhì wǔ yì láng, tài zǐ zhōng yǔn shè rén, qīn wáng fǔ yì shàn zàn dú shì dú, fú bǎo láng, tài cháng zhōng zhèng mì shū diàn zhōng chéng, liù shàng fèng yù, dà lǐ zhèng, zhù zuò láng, tōng shì shè rén, tài zǐ zhū lǜ fǔ lǜ, zhí lóng tú gé, kāi fēng fǔ zhū cáo shì, dà chéng fǔ lè lìng, zhí mì hé, chóng zhèng diàn shuō shū, hé ān láng zhì hàn lín yī zhèng, yòng zhī. yī děng liù zhāng, zhōng jǐn biǎo, zhōng yá zhóu, qīng dài. fèng yì láng, qī sì chéng, mì shū láng, tài cháng bó shì, zhù zuò zuǒ láng, guó zi shào fǔ jiāng zuò jūn qì dōu shuǐ jiān chéng, guó zi bó shì, dà lǐ sī zhí píng shì, xiū wǔ dūn wǔ láng, tōng zhí láng, nèi cháng shì, zhuǎn yùn pàn guān, tí jǔ xué shì, zhū zhōu tōng pàn, yù shǐ tái jiǎn fǎ guān zhǔ bù, jiǔ sì zhǔ bù, qīn wáng jì shì, gé mén zhī hòu, shū mì yuàn zhú fáng fù chéng zhǐ, cóng yì bǐng yì láng, tài xué wǔ xué bó shì, kāi fēng zhū cáo yuàn, líng tái lìng, liǎng chì xiàn lìng, zhōng xùn zhōng yì láng, jié dù fáng yù tuán liàn fù shǐ, xíng jūn sī mǎ, tài yī zhèng, tài shǐ jú lìng zhèng chéng wǔ guān zhèng, hàn lín yī guān, pì yōng bó shì, tài zǐ zhū lǜ fǔ fù lǜ, yòng zhī.
中綾紙二等。(一等七張,中錦褾,中牙軸,青帶。諸司員外郎,朝請朝散、朝奉郎,少府、將作、軍器少監,諸衛將軍,太子侍讀、侍講,中亮、中衛,左武、右武郎中,知下州,諸路提點刑獄,發運判官,提點鑄錢,承議郎,武功至武翼郎,太子中允、舍人,親王府翊善、贊讀、侍讀,符寶郎,太常、中正、秘書、殿中丞,六尚奉御,大理正,著作郎,通事舍人,太子諸率府率,直龍圖閣,開封府諸曹事,大晟府樂令,直秘合,崇政殿說書,和安郎至翰林醫正,用之。一等六張,中錦褾,中牙軸,青帶。奉議郎,七寺丞,秘書郎,太常博士,著作佐郎,國子、少府、將作、軍器、都水監承,國子博士,大理司直評事,修武、敦武郎,通直郎,內常侍,轉運判官,提舉學士,諸州通判,御史台檢法官、主簿,九寺主簿,親王記室,閣門祗候,樞密院逐房副承旨,從義、秉義郎,太學、武學博士,開封諸曹掾,陵台令,兩赤縣令,忠訓、忠翊郎,節度、防禦、團練副使,行軍司馬,太醫正,太史局令、正、丞、五官正,翰林醫官,辟廱博士,太子諸率府副率,用之。)
xiǎo líng zhǐ èr děng. yī děng wǔ zhāng, huáng huā jǐn biǎo, jiǎo zhóu, qīng dài. xiào shū láng, zhèng zì, xuān jiào láng, tài cháng sì xié lǜ fèng lǐ láng, tài zhù, jiāo shè tài guān lìng, lǜ xué bó shì, guó zi shào fǔ jiāng zuò jūn qì dōu shuǐ jiān zhǔ bù, xuān jǐ láng, bǎo yì chéng zhōng láng, tài xué zhèng lù, lǜ xué, chéng shì chéng fèng chéng wù chéng xìn chéng jié láng, mén xià zhōng shū shěng lù shì, shàng shū shěng dōu shì, sān xǐng shū mì yuàn zhǔ shì, pì yōng zhèng lù, yòng zhī. yī děng wǔ zhāng, huáng huā jǐn biǎo, cì děng jiǎo zhóu, qīng dài. mù zhí zhōu xiàn guān, sān xǐng shū mì yuàn lìng shǐ shū shǐ, liú wài guān, zhū zhōu bié jià zhǎng shǐ sī mǎ wén xué sī shì zhù jiào, jì shù guān, yòng zhī.
小綾紙二等。(一等五張,黃花錦褾,角軸,青帶。校書郎,正字,宣教郎,太常寺協律、奉禮郎,太祝,郊社、太官令,律學博士,國子、少府、將作、軍器、都水監主簿,宣幾郎,保義、成忠郎,太學正、錄,律學,承事、承奉、承務、承信、承、節郎,門下、中書省錄事,尚書省都事,三省、樞密院主事,辟廱正、錄,用之。一等五張,黃花錦褾,次等角軸,青帶。幕職、州縣官,三省樞密院令史、書史,流外官,諸州別駕、長史、司馬、文學、司士、助教,技術官,用之。)
fán gōng yē zhì wài mìng fù luó zhǐ qī zhǒng, fēn shí děng:
凡宮掖至外命婦羅紙七種,分十等:
biàn dì xiāo jīn lóng wǔ sè luó zhǐ èr děng. yī děng yī shí bā zhāng, tāo dài, liǎng miàn xiāo jīn yún fèng biǎo, hóng sī gāng zi, jīn yàng sà huā tú fēn tà, dī fěn lǚ jīn huā fèng dà xī zhóu. dà zhǎng gōng zhǔ zhǎng gōng zhǔ gōng zhǔ yòng zhī. yī děng yī shí qī zhāng, tāo dài, liǎng miàn xiāo jīn yún fèng biǎo, hóng sī wǎng zi, jīn yàng sà huā tú fēn tà, dī fěn lǚ jīn huā fèng zi zhōng xī zhóu. guì yí shū yí shū róng shùn yí shùn róng wǎn yí wǎn róng nèi zǎi yòng zhī.
遍地銷金龍五色羅紙二等。(一等一十八張,韜帶,兩面銷金雲鳳褾,紅絲綱子,金樣鈒花塗帉錔,滴粉縷金花鳳大犀軸。大長公主、長公主、公主用之。一等一十七張,韜帶,兩面銷金雲鳳褾,紅絲網子,金樣鈒花塗帉錔,滴粉縷金花鳳子中犀軸。貴儀、淑儀、淑容、順儀、順容、婉儀、婉容、內宰用之。)
biàn dì xiāo jīn fèng zi wǔ sè luó zhǐ èr děng. yī děng yī shí wǔ zhāng, tāo dài, xiāo jīn fèng zi biǎo, hóng sī gāng zi, jīn tú yín fēn tà, dī fěn lǚ jīn yún fèng dài mào zhóu. zhāo yí zhāo róng zhāo yuàn xiū yí xiū róng xiū yuàn chōng yí chōng róng chōng yuàn fù zǎi yòng zhī. yī děng yī shí èr zhāng, tāo dài, xiāo jīn pán fèng biāo, hóng sī wǎng zi, jīn tú yín fēn tà, dī fěn jīn yún fèng dài mào zhóu. jié yú cái rén guì rén měi rén yòng zhī.
遍地銷金鳳子五色羅紙二等。(一等一十五張,韜帶,銷金鳳子褾,紅絲綱子,金塗銀帉錔,滴粉縷金雲鳳玳瑁軸。昭儀、昭容、昭媛、修儀、修容、修媛、充儀、充容、充媛、副宰用之。一等一十二張,韜帶,銷金盤鳳標,紅絲網子,金塗銀帉錔,滴粉金雲鳳玳瑁軸。婕妤、才人、貴人、美人用之。)
xiāo jīn tuán kē huā wǔ sè luó zhǐ èr děng. yī děng yī shí zhāng, bā dā yūn jǐn lù tāo, sè dài, zǐ sī wǎng zi, yín fēn tà, dī fěn lǚ jīn kuí huā dài mào biǎo zhóu. shàng yí, shàng fú, shàng shí, shàng qǐn, shàng gōng, gōng zhèng, nèi shǐ, zǎi xiàng zēng zǔ mǔ zǔ mǔ mǔ qī, qīn wáng qī, yòng zhī. yī děng bā zhāng, cuì sè shī zi jǐn biāo tāo, sè dài, zǐ sī wǎng zi, yín fēn tà, dī fěn lǚ jīn zhī zi huā dài mào zhóu. jùn zhǔ, xiàn zhǔ, guó fū rén, nèi mìng fù, jùn fū rén, zhí zhèng guān zǔ mǔ mǔ qī, yòng zhī.
銷金團窠花五色羅紙二等。(一等一十張,八荅暈錦逯韜,色帶,紫絲網子,銀帉錔,滴粉縷金葵花玳瑁褾軸。尚儀,尚服,尚食,尚寢,尚功,宮正,內史,宰相曾祖母、祖母、母、妻,親王妻,用之。一等八張,翠色獅子錦標韜,色帶,紫絲網子,銀帉錔,滴粉縷金梔子花玳瑁軸。郡主,縣主,國夫人,內命婦,郡夫人,執政官祖母、母、妻,用之。)
xiāo jīn dà huā wǔ sè luó zhǐ yī děng. qī zhāng, yún yàn jǐn biǎo tāo, sè dài, zǐ sī wǎng zi, yín fēn tà, dī fěn lǚ jīn dài mào zhóu. bǎo lín yù nǚ, cǎi nǚ, èr shí sì sī diǎn zhǎng, shàng shū shěng zhǎng jí zhǎng lè, zhǔ guǎn xiān sháo, yòng zhī.
銷金大花五色羅紙一等。(七張,雲雁錦褾韜,色帶,紫絲網子,銀帉錔,滴粉縷金玳瑁軸。寶林御女,采女,二十四司典掌,尚書省掌籍、掌樂,主管仙韶,用之。)
jīn huā wǔ sè luó zhǐ yī děng. qī zhāng, fǎ jǐn biǎo tāo, sè dài, zǐ sī wǎng zi, yín fēn tà, lǚ jīn dài mào zhóu. jùn fū rén, jùn jūn, zōng shì qī, cháo fèng dài fū yáo jùn cì shǐ yǐ shàng mǔ qī, shēng cháo guān mǔ, zhū bān zhí dōu yú hòu zhǐ huī shǐ jìn jūn dōu yú hòu jūn dōu yú hòu yù qián zhōng zuǒ mǔ, fān guān mǔ qī, zhū shén miào fū rén, yòng zhī.
金花五色羅紙一等。(七張,法錦褾韜,色帶,紫絲網子,銀帉錔,縷金玳瑁軸。郡夫人,郡君,宗室妻,朝奉大夫、遙郡刺史以上母妻,升朝官母,諸班直都虞候、指揮使、禁軍都虞候、軍都虞候、御前忠佐母,蕃官母妻,諸神廟夫人,用之。)
wǔ sè sù luó zhǐ yī děng. qī zhāng, jǐn biǎo tāo, sè dài, zǐ sī gāng zi, yín fēn tà, dà yá zhóu. zōng shì nǚ, shēng cháo guān qī, zhū bān zhí dōu yú hòu zhǐ huī shǐ jìn jūn dōu yú hòu jūn dōu zhǐ huī shǐ zhōng zuǒ qī, yòng zhī.
五色素羅紙一等。(七張,錦褾韜,色帶,紫絲綱子,銀帉錔,大牙軸。宗室女,升朝官妻,諸班直都虞候、指揮使、禁軍都虞候、軍都指揮使、忠佐妻,用之。)
fán nèi wài jūn xiào fēng zèng líng zhǐ sān zhǒng, fēn sì děng:
凡內外軍校封贈綾紙三種,分四等:
dà líng zhǐ èr děng. yī děng qī zhāng, fǎ jǐn biǎo, dà yá zhóu, qīng dài. yáo jùn cì shǐ yǐ shàng yòng zhī. yī děng qī zhāng, dà jǐn biǎo, dà yá zhóu, qīng dài. fān fāng zhǐ huī shǐ yù qián zhōng zuǒ mǎ bù jūn dōu fù dōu jūn tóu mǎ bù jūn dōu jūn tóu fān fāng mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ yòng zhī. nèi dài yáo jùn zhě, fǎ jǐn biǎo, sè dài.
大綾紙二等。(一等七張,法錦褾,大牙軸,青帶。遙郡刺史以上用之。一等七張,大錦褾,大牙軸,青帶。藩方指揮使、御前忠佐馬步軍都副都軍頭、馬步軍都軍頭、藩方馬步軍都指揮使用之。內帶遙郡者,法錦褾,色帶。)
zhōng líng zhǐ yī děng. wǔ zhāng, zhōng jǐn biǎo, zhōng yá zhóu, qīng dài. dōu yú hòu yǐ shàng zhū bān zhǐ huī shǐ, yù qián zhōng zuǒ mǎ bù jūn fù dōu jūn tóu, fān fāng mǎ bù jūn fù dōu zhǐ huī shǐ dōu yú hòu, yòng zhī. nèi jiā zhì jué yì zhě, yòng dà líng zhǐ, dà yá zhóu, dà jǐn biǎo.
中陵紙一等。(五張,中錦褾,中牙軸,青帶。都虞候以上諸班指揮使,御前忠佐馬步軍副都軍頭,藩方馬步軍副都指揮使、都虞候,用之。內加至爵邑者,用大綾紙,大牙軸,大錦褾。)
xiǎo líng zhǐ yī děng. wǔ zhāng, huáng huā jǐn biǎo, cì děng jiǎo zhóu, qīng dài. zhū jūn zhǐ huī shǐ yǐ xià yòng zhī. rú jiā zhì jué yì zhě, tóng shàng. fán fēng mán yí qiú zhǎng jí fān zhǎng líng zhǐ liǎng zhǒng, gè yī děng:
小綾紙一等。(五張,黃花錦褾,次等角軸,青帶。諸軍指揮使以下用之。如加至爵邑者,同上。)凡封蠻夷酋長及蕃長綾紙兩種,各一等:
wǔ sè xiāo jīn huā líng zhǐ yī děng. yī shí bā zhāng, cuì sè shī zi jǐn biǎo, fǎ jǐn tāo, zǐ sī wǎng zi, yín fēn tà, dī fěn lǚ jīn mǔ dān huā dài mào zhóu, sè dài. nán píng zhàn chéng zhēn là dū pó guó wáng yòng zhī.
五色銷金花綾紙一等。(一十八張,翠色獅子錦褾,法錦韜,紫絲網子,銀帉)錔,滴粉縷金牡丹花玳瑁軸,色帶。南平、占城、真臘、闍婆國王用之。
zhōng líng zhǐ yī děng. qī zhāng, fǎ jǐn biǎo, zhōng yá zhóu, qīng dài. fān mán guān chéng xí zhuǎn guān yòng zhī.
中綾紙一等。(七張,法錦褾,中牙軸,青帶。藩蠻官承襲、轉官用之。)
dà guān bìng guī shàng shū shěng, zhèng hé réng guī lì bù. chà zhǔ guǎn guān. jiàn yán yuán nián, zhào:" wén chén tài zhōng dài fū wǔ chén zhèng rèn guān chá shǐ jí zōng shì nán bān guān yǐ shàng gěi gào, yǐ xià bìng gěi chì." sān nián, zhào zhú děng yī jiù gěi gào. shào xìng èr nián, zhào:" sì pǐn yǐ xià guān jí zhí shì guān jiān chá yù shǐ yǐ shàng, guān gào bìng yòng jǐn biǎo wài, qí yú guān bìng fēng zèng quán yòng xié luó dài chōng." shí sì nián, shǐ jǐn yòng jǐn. qí hòu, yòu zhào nèi wài mìng fù jùn fū rén yǐ shàng, nǎi de yòng wǎng dài jí xiāo jīn, qí yú zé fǒu. zhì èr shí liù nián, zhào nèi wài wén wǔ chén liáo gào chì bìng yī dà guān gé shì zhì zào. cái jiǎn lì é, gòng zhì èr shí jiǔ rén. chún xī shí sān nián yòu jiǎn wǔ rén.
大觀並歸尚書省,政和仍歸吏部。(差主管官。)建炎元年,詔:"文臣太中大夫、武臣正任觀察使及宗室南班官以上給告,以下並給敕。"三年,詔逐等依舊給告。紹興二年,詔:"四品以下官及職事官監察御史以上,官告並用錦褾外,其餘官並封贈權用纈羅代充。"十四年,始盡用錦。其後,又詔內外命婦、郡夫人以上,乃得用網袋及銷金,其餘則否。至二十六年,詔內外文武臣僚告敕並依大觀格式製造。裁減吏額,共置二十九人。(淳熙十三年又減五人。)
hù bù guó chū, yǐ tiān xià cái jì guī zhī sān sī, běn bù wú zhí zhǎng, zhǐ zhì pàn bù shì yī rén, yǐ liǎng zhì yǐ shàng chōng, yǐ shòu tiān xià shàng gòng, yuán huì chén yú tíng. yuán fēng zhèng guān míng, shǐ bìng guī hù bù. zhǎng tiān xià rén hù tǔ dì qián gǔ zhī zhèng lìng, gòng fù zhēng yì zhī shì. yǐ bǎn jí kǎo hù kǒu zhī dēng hào, yǐ shuì fù chí jūn guó zhī suì jì, yǐ tǔ gòng biàn jùn xiàn zhī wù yí, yǐ zhēng què yì jiān bìng ér zuǒ diào dù, yǐ xiào yì hūn yīn jì sì zhī dào hé rén xīn, yǐ tián wù quàn zé zhī lǐ zhí mín sòng, fán cǐ guī yú zuǒ cáo. yǐ cháng píng zhī fǎ píng fēng xiōng shí liǎn sàn, yǐ miǎn yì zhī fǎ tōng pín fù jūn cái lì, yǐ wǔ bǎo zhī fǎ lián bǐ lǘ chá zī zéi, yǐ yì cāng zhèn jì zhī fǎ jiù jī jǐn xù jiān è, yǐ nóng tián shuǐ lì zhī zhèng zhì huāng fèi wù jià sè, yǐ fāng chǎng hé dù zhī kè chóu qín láo shěng kē lǜ, fán cǐ guī yú yòu cáo. shàng shū zhì dōu jū xiá sī, zǒng lǐng nèi wài cái fù zhī shù, fán qián gǔ zhàng jí, zhǎng èr xuǎn lì gōu kǎo. qí shǔ sān: yuē dù zhī, yuē jīn bù, yuē cāng bù.
戶部 國初,以天下財計歸之三司,本部無職掌,止置判部事一人,以兩制以上充,以受天下上貢,元會陳於庭。元豐正官名,始並歸戶部。掌天下人戶、土地、錢穀之政令,貢賦、征役之事。以版籍考戶口之登耗,以稅賦持軍國之歲計,以土貢辨郡縣之物宜,以征榷抑兼併而佐調度,以孝義婚姻繼嗣之道和人心,以田務券責之理直民訟,凡此歸於左曹。以常平之法平豐凶、時斂散,以免役之法通貧富、均財力,以伍保之法聯比閭、察資賊,以義倉振濟之法救饑饉、恤艱扼,以農田水利之政治荒廢、務稼穡,以坊場河渡之課酬勤勞、省科率,凡此歸於右曹。尚書置都拘轄司,總領內外財賦之數,凡錢穀帳籍,長貳選吏鈎考。其屬三:曰度支,曰金部,曰倉部。
xī níng zhōng, yǐ zhī shū mì yuàn chén shēng zhī cān zhī zhèng shì wáng ān shí zhì zhì tiáo lì, jiàn guān shè shǔ, qǔ sān sī tiáo lì kàn xiáng, jù suǒ xíng shì fù zhī. sān nián, bà guī zhōng shū, yǐ cháng píng miǎn yì nóng tián shuǐ lì xīn fǎ guī sī nóng, yǐ zhòu àn guī jūn qì jiān, xiū zào guī jiāng zuò jiān, tuī kān gōng shì guī dà lǐ sì, zhàng sī lǐ qiàn sī guī bǐ bù, yá sī guī dōu guān, kēng yě guī yú bù, ér sān sī zhī quán shǐ fēn yǐ. yuán fēng guān zhì xíng, bà sān sī guī hù bù zuǒ yòu cáo, ér sān sī zhī míng shǐ mǐn yǐ. fán guān shí yǒu sān: shàng shū yī rén, shì láng èr rén, láng zhōng yuán wài láng, zuǒ yòu cáo gè èr rén, dù zhī jīn bù cāng bù gè èr rén.
熙寧中,以知樞密院陳昇之、參知政事王安石制置條例,建官設屬,取三司條例看詳,具所行事付之。三年,罷歸中書,以常平、免役、農田、水利新法歸司農,以胄案歸軍器監,修造歸將作監,推勘公事歸大理寺,帳司、理欠司歸比部,衙司歸都官,坑冶歸虞部,而三司之權始分矣。元豐官制行,罷三司歸戶部左、右曹,而三司之名始泯矣。凡官十有三:尚書一人,侍郎二人,郎中、員外郎,左右曹各二人,度支、金部、倉部各二人。
yuán yòu chū, mén xià shì láng sī mǎ guāng yán:" tiān xià qián gǔ zhī shù, wǔ cáo gè dé zhī yòng, hù bù bù zhī chū nà jiàn zài, wú yǐ liàng rù wèi chū. qǐ lìng shàng shū jiān lǐng zuǒ yòu cáo, qián gǔ cái yòng shì yǒu sàn zài wǔ cáo sì jiān zhě, bìng guī hù bù, shǐ shàng shū zhōu zhī qí shù, zé lì quán guī yī ruò xuǎn yòng dé rén, zé tiān xià zhī cái shù jǐ kě lǐ." zhào shàng shū shěng lì fǎ. sān nián, sān xǐng yán: dà lǐ sì yòu zhì yù bìng bà, yī sān sī jiù lì, hù bù zhì tuī kān jiǎn fǎ guān, zhì zài jīng guān sī fán qián gǔ shì, zēng zhì gàn dāng gōng shì èr yuán." shào shèng yuán nián, bà hù bù gàn dāng gōng shì, zhì tí jǔ guǎn gàn guān, fù xíng miǎn yì yì cāng, lí zhèng zuǒ yòu cáo zhí, yī yuán dìng guān zhì. sān nián, yòu cáo lìng shì láng zhuān lǐng, shàng shū bù yǔ. jiàn zhōng jìng guó yuán nián, fù gàn dāng gōng shì guān èr yuán. zhèng hé èr nián wǔ yuè, zhào yī shén zōng guān zhì, wěi yòu cáo shì láng zhuān zhǔ xíng cháng píng, zì jīn xǔ běn bù zhí dá zòu cái. yòu zhào yī xī fēng jiù zhì, běn bù zhì dōu jū xiá sī, zǒng lǐng hù dù jīn cāng sì bù cái fù. xuān hé liù nián, zhào hù bù pì guān yī yuán fēng fǎ.
元佑初,門下侍郎司馬光言:"天下錢穀之數,五曹各得支用,戶部不知出納見在,無以量入為出。乞令尚書兼領左、右曹,錢穀財用事有散在五曹、寺監者,並歸戶部,使尚書周知其數,則利權歸一;若選用得人,則天下之財庶幾可理。"詔尚書省立法。三年,三省言:、大理寺右治獄並罷,依三司舊例,戶部置推勘檢法官,治在京官司凡錢穀事,增置幹當公事二員。"紹聖元年,罷戶部幹當公事,置提舉、管幹官,復行免役、義倉,釐正左、右曹職,依元定官制。三年,右曹令侍郎專領,尚書不與。建中靖國元年,復幹當公事官二員。政和二年五月,詔依神宗官制,委右曹侍郎專主行常平,自今許本部直達奏裁。又詔依熙、豐舊制,本部置都拘轄司,總領戶、度、金、倉四部財賦。宣和六年,詔戶部辟官依元豐法。
shàng shū shì láng zhǎng jūn guó yòng dù, yǐ zhōu zhī qí chū rù yíng xū zhī shù. fán zhōu xiàn fèi zhì, hù kǒu dēng hào, zé jī qí bǎn jí ruò gòng fù zhēng shuì, liǎn sàn yí yòng, zé huì qí shù ér bān qí zhèng lìng yān. fán sì sī suǒ zhì zhī shì, shì láng wèi zhī èr, láng zhōng yuán wài láng cān lǐng zhī, dú yòu cáo shì zhuān lì suǒ zhǎng shì láng. ruò shì shǔ běn cáo, jùn xiàn jiān sī bù néng zhí zhě, shòu qí sòng yān. dà xiǎng sì jiàn zhuàn, zé shàng shū fèng zǔ, yǐn fú zé chè zhī. cháo huì zé zòu gòng wù. zuǒ cáo fēn àn wǔ, zhì lì sì shí yòu cáo fēn àn wǔ, zhì lì wǔ shí yǒu liù. jiàn yán bīng xìng, cháng yǐ zhī shū mì yuàn zhāng què tí lǐng cuò zhì hù bù cái yòng, hòu qiān zhōng shū shì láng, réng jiān zhī. wǔ nián, fù yǐ cān zhī zhèng shì mèng yǔ tí lǐng cuò zhì. hòu bà, zhuān wěi hù bù zhǎng èr. zuǒ cáo fēn àn sān: yuē hù kǒu, zhǎng fán zhū lù zhōu xiàn hù kǒu shēng jiàng, mín jiān lì hù fēn cái, kē chāi rén dīng, diǎn mài wū yè, chén gào hù jué, suǒ qǔ qī nán zhī sòng. yuē nóng tián, zhǎng nóng tián jí tián sòng wù xiàn, zòu fēng rěn, yàn shuǐ hàn chóng huáng, quàn kè nóng sāng, qǐng diàn dì tǔ, lìng zuǒ rèn mǎn shǎng fá, jiǎo zòu zhū zhōu yǔ xuě, jiǎn àn zāi shāng táo jué rén hù. yuē jiǎn fǎ, zhǎng fán běn bù jiǎn fǎ zhī shì, shè kē yǒu sān: yuē èr shuì, zhǎng shòu nà qū mó yǐn nì zhī yí zhé biàn. yuē fáng dì, zhǎng zhū zhōu lóu diàn wù fáng láng kè lì, sēng dào miǎn dīng qián jí tǔ gòng xiàn wù. yuē kè lì, zhǎng zhū jūn jiǔ kè, bǐ jiào zēng kuī, zhī tōng děng zhí wèi xìng míng, rén hù mǎi pū yán chǎng jiǔ wù zū é jiǔ xī, mài tián tóu nà yá qì. wài yǒu kāi chāi zhī zá sī. yòu cáo fēn àn liù: yuē cháng píng, zhǎng cháng píng nóng tián shuǐ lì jí yì cāng zhèn jì, hù jué tián chǎn, jū yǎng guān guǎ gū dú zhī shì. yuē miǎn yì, yuē fāng chǎng, yuē píng zhǔn, gè suí qí míng ér rèn qí shì. yuē jiǎn fǎ, yuē zhī zá. cái jiǎn lì é, zuǒ cáo sì shí rén, yòu cáo sān shí rén. chún xī shí nián, zhào zuǒ cáng nán kù bō lì hù bù. jiù zhì, hù bù shì láng èr rén, zhōng xìng chū, zhǐ chú zhǎng èr gè yī yuán, huò zhǐ chú shàng shū ruò shì láng yī yuán. shào xìng sì nián qī yuè, zhào hù bù shì láng èr yuán, tōng zhì zuǒ yòu cáo, zì cǐ xiāng chéng bù gǎi.
【尚書 侍郎】掌軍國用度,以周知其出入盈虛之數。凡州縣廢置,戶口登耗,則稽其版籍;若貢賦徵稅,斂散移用,則會其數而頒其政令焉。凡四司所治之事,侍郎為之貳,郎中、員外郎參領之,獨右曹事專隸所掌侍郎。若事屬本曹,郡縣監司不能直者,受其訟焉。大饗祀薦饌,則尚書奉俎,飲福則徹之。朝會則奏貢物。左曹分案五,置吏四十;右曹分案五,置吏五十有六。建炎兵興,嘗以知樞密院張愨提領措置戶部財用,後遷中書侍郎,仍兼之。五年,復以參知政事孟庾提領措置。後罷,專委戶部長貳。左曹分案三:曰戶口,掌凡諸路州縣戶口升降,民間立戶分財,科差人丁,典賣屋業,陳告戶絕,索取妻男之訟。曰農田,掌農田及田訟務限,奏豐稔,驗水旱蟲蝗,勸課農桑,請佃地土,令佐任滿賞罰,繳奏諸州雨雪,檢按災傷逃絕人戶。曰檢法,掌凡本部檢法之事,設科有三:曰二稅,掌受納、驅磨、隱匿、支移、折變。曰房地,掌諸州樓店務房廊課利,僧道免丁錢及土貢獻物。曰課利,掌諸軍酒課,比較增虧,知、通等職位姓名,人戶買撲鹽場酒務租額酒息,賣田投納牙契。外有開拆、知雜司。右曹分案六:曰常平,掌常平、農田水利及義倉振濟,戶絕田產,居養鰥、寡、孤、獨之事。曰免役,曰坊場,曰平準,各隨其名而任其事。曰檢法,曰知雜。裁減吏額,左曹四十人,右曹三十人。淳熙十年,詔左藏南庫撥隸戶部。舊制,戶部侍郎二人,中興初,止除長貳、各一員,或止除尚書若侍郎一員。紹興四年七月,詔戶部侍郎二員,通治左、右曹,自此相承不改。
láng zhōng zuǒ cáo yòu cáo yuán wài láng zhǎng fēn cáo zhì shì. jiàn yán sān nián, zhào shěng bìng láng cáo, wéi hù bù wǔ sī yǐ zhí shì fán jù bù bìng, réng gè zhì yī yuán. shào xìng zhōng, zhuān zhì tí jǔ zhàng sī, zǒng tiān xià zhàng zhuàng, yǐ hù bù zuǒ cáo láng guān jiān zhī. yòu cáo suì jù cháng píng qián wù zǒng shù, měi qiū jì jù cè yǐ wén. chū zhì zhǔ guǎn zuǒ yòu cáo, zǒng chēng hù bù láng guān. shào xìng qī nián, yán yàn zhāo yǐ tài fǔ sì chéng jiān zuǒ cáo láng guān. shào xìng sān shí èr nián, xú kāng zhèng chú zuǒ cáo láng guān, zì shì xiāng chéng bù gǎi. shì nián, yòu zhào:" hù bù shì yǒu kě yí nán cái jué zhě, xǔ zhǎng èr yǔ zhòng láng guān jù yì, wén zì jiē lìng lián shū, yǒu dìng yì, rán hòu fù běn cáo xíng qiǎn."
【郎中(左曹 右曹) 員外郎】掌分曹治事。建炎三年,詔省並郎曹,惟戶部五司以職事煩劇不並,仍各置一員。紹興中,專置提舉帳司,總天下帳狀,以戶部左曹郎官兼之。右曹歲具常平錢物總數,每秋季具冊以聞。初置主管左、右曹,總稱戶部郎官。紹興七年,閻彥昭以太府寺丞兼左曹郎官。紹興三十二年,徐康正除左曹郎官,自是相承不改。是年,又詔:"戶部事有可疑難裁決者,許長貳與眾郎官聚議,文字皆令連書,有定議,然後付本曹行遣。"
dù zhī láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng jì dù jūn guó zhī yòng, liàng gòng fù shuì zū zhī rù yǐ wèi chū. fán jūn xū biān bèi, huì qí yíng xū ér tōng qí yǒu wú. ruò zhōng wài lù cì jí dà lǐ shǎng gěi, jiē qián qī yǐ biàn. suì zhōng, zé huì zhū lù cái yòng chū rù zhī shù zòu yú shàng, ér yǐ qí fù shēn shàng shū shěng. fán xiǎo shì zé nǐ huà, dà shì zī qí zhǎng èr yīng shēn qǐng gēng gǎi jǔ xíng kān shěn zhě, zé xiān jiǎn xiáng gōng jù. fēn àn liù, zhì lì wǔ shí yǒu yī. fán shàng gòng yǒu é, fēng zhuāng yǒu shù, kē mǎi yǒu qī, jiē zhǎng zhī. yǒu suǒ cáo yùn, zé jì chéng ér gěi qí zhí. fán nèi wài zhī gōng jí fèng gěi yì quàn, shǎng cì yī wù qián bó, xiān qī nǐ dù, shí ér yǔ zhī. fēn àn wǔ: yuē dù zhī, yuē fā yùn, yuē zhī gōng, yuē shǎng cì, yuē zhī zá. qián dào sì nián, zhì huì jī dōu jí, dù zhī zhǎng zhī. cái jiǎn lì é, zhì wǔ shí rén. chún xī shí sān nián, yòu jiǎn sì rén.
【度支郎中 員外郎】參掌計度軍國之用,量貢賦稅租之入以為出。凡軍須邊備,會其盈虛而通其有無。若中外祿賜及大禮賞給,皆前期以辨。歲終,則會諸路財用出入之數奏於上,而以其副申尚書省。凡小事則擬畫,大事諮其長貳;應申請更改舉行勘審者,則先檢詳供具。分案六,置吏五十有一。凡上供有額,封樁有數,科買有期,皆掌之。有所漕運,則計程而給其直。凡內外支供及奉給驛券,賞賜衣物錢帛,先期擬度,時而予之。分案五:曰度支,曰發運,曰支供,曰賞賜,曰知雜。乾道四年,置會稽都籍,度支掌之。裁減吏額,置五十人。淳熙十三年,又減四人。
jīn bù láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng tiān xià gěi nà zhī quán bì, jì qí suì zhī suǒ shū, guī yú shòu cáng zhī fǔ, yǐ dài bāng guó zhī yòng. gōu kǎo píng zhǔn shì bó què yì shāng shuì xiāng chá yán fán zhī shù, yǐ zhōu zhī qí dēng hào, shì suì é zēng kuī ér wèi zhī shǎng fá. fán gāng yùn bù rú zhì jí fù zhé zhě, jì chéng zhàng cuī lǐ. fán zào dù liàng quán héng, zé bān qí fǎ shì. hé tóng qǔ suǒ jí fèng gěi shí cì, shěn fù ér gōng gěi zhī. fēn àn liù: yuē zuǒ cáng, rì yòu cáng, yuē qián bó, yuē què yì, yuē qǐng gěi, yuē zhī zá. cái jiǎn lì é, gòng zhì liù shí rén. chún xī shí sān nián, yòu jiǎn sì rén.
【金部郎中 員外郎】參掌天下給納之泉幣,計其歲之所輸,歸於受藏之府,以待邦國之用。勾考平準、市舶、榷易、商稅、香茶、鹽礬之數,以周知其登耗,視歲額增虧而為之賞罰。凡綱運不濡滯及負折者,計程帳催理。凡造度、量、權、衡,則頒其法式。合同取索及奉給、時賜,審覆而供給之。分案六:曰左藏,日右藏,曰錢帛,曰榷易,曰請給,曰知雜。裁減吏額,共置六十人。淳熙十三年,又減四人。
cāng bù láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng guó zhī cāng yǔ chǔ jī jí qí gěi shòu zhī shì. fán zhū lù shōu dí zhé nà, yǐ shí jǔ xíng cáo yùn shàng gòng fēng zhuāng, yǐ shí cuī lǐ yīng gōng shū zhōng dōu ér yǒu dēng hào, zé bǐ jiào yǐ wén. suì yǐ yīng yòng chú sù qián qī bào dù zhī, jūn dìng zhī yí zhé biàn zhī shù. qí zài hé běi shǎn xī hé dōng lù zhě, shū qí suǒ zhī suì yuè, jì yī huì zhī. ruò nèi wài cāng chǎng zhàng jí gōng shēn qiān qī, zé yǐ fǎ jiū zhì. fēn àn liù, zhì lì èr shí yǒu sì. yuán yòu yuán nián sì yuè, shěng láng guān yī yuán, shí yuè fù zhì. fēn àn liù: yuē cāng chǎng, yuē shàng gòng, yuē tiào dí, yuē gěi nà, yuē zhī zá, yuē kāi chāi. jiàn yán sān nián, bà sī nóng sì guī cāng bù. shào xìng sì nián fù jiù. cái jiǎn lì é, gòng zhì èr shí wǔ rén, xù yòu jiǎn èr rén.
【倉部郎中 員外郎】參掌國之倉庾儲積及其給受之事。凡諸路收糴折納,以時舉行;漕運上供封樁,以時催理;應供輸中都而有登耗,則比較以聞。歲以應用芻粟前期報度支,均定支移、折變之數。其在河北、陝西、河東路者,書其所支歲月,季一會之。若內外倉場帳籍供申愆期,則以法究治。分案六,置吏二十有四。元祐元年四月,省郎官一員,十月復置。分案六:曰倉場,曰上供,曰糶糴,曰給納,曰知雜,曰開拆。建炎三年,罷司農寺歸倉部。紹興四年復舊。裁減吏額,共置二十五人,續又減二人。
lǐ bù zhǎng guó zhī lǐ lè jì sì cháo huì yàn xiǎng xué xiào gòng jǔ zhī zhèng lìng. jì zhī míng yǒu sān: tiān shén yuē sì, dì qí yuē jì, zōng miào yuē xiǎng. yòu yǒu dà sì zhōng sì xiǎo sì zhī bié. bì yù shēng láo qì fú, gè cóng qí děng. fán yǎ lè, yǐ liù lǜ liù tóng hé yīn yáng zhī shēng wèi lè lǜ, jīn shí sī zhú páo tǔ gé mù wèi lè qì, gōng jià bā yì, tè jià liù yì, fēn wǔ wén xiān hòu zhī xù wèi lè wǔ, qí suǒ gē wèi lè zhāng. ruò yǒu shì yú nán běi xiào míng táng, jí tián dì xiá tài miào, jiàn xiǎng jǐng líng gōng, zhuó xiàn líng yuán, jí xíng cháo gòng qìng hè yàn lè zhī lǐ, qián qī chì yǒu sī biàn jù, yuè suǒ dìng yí zhù, yǐ jiù zhāng cān kǎo qí dāng fǒu, shàng shàng shū shěng, cè bǎo jí fēng cè mìng lǐ yì rú zhī. fán lǐ lè zhì dù yǒu suǒ sǔn yì, xiǎo shì zé tóng tài cháng sì, dà shì zé jí shì cóng guān mì shū shěng zhǎng èr huò bǎi guān, yì dìng yǐ wén. fán tiān xià xuǎn shì, jù zhù yú jí, sān suì gòng jǔ, yǔ fū xué xiào shì bǔ sān shě shēng. zhǎng hòu fēi qīn wáng yǐ xià tuī ēn, gōng zhǔ xià jià, zōng shì guān hūn sàng zàng zhī zhì, jí cì jīng jié zhāng fú guān pèi mén jǐ, jīng biǎo xiào xíng zhī fǎ. ruò yìn jì tú shū biǎo shū zhī shì jiē zhǎng yān. dà xiáng ruì, zé cháo cān guān yǐ shàng yì gé mén biǎo hè, yú yú suì zhōng tiáo zòu.
【禮部】掌國之禮樂、祭祀、朝會、宴饗、學校、貢舉之政令。祭之名有三:天神曰祀,地祇曰祭,宗廟曰饗。又有大祀、中祀、小祀之別。幣玉、牲牢、器服,各從其等。凡雅樂,以六律、六同合陰陽之聲為樂律,金、石、絲、竹、匏、土、革、木為樂器,宮架八佾,特架六佾,分武文先後之序為樂舞,其所歌為樂章。若有事於南北效、明堂,籍田、禘祫太廟,薦享景靈宮,酌獻陵園,及行朝貢、慶賀、宴樂之禮,前期飭有司辨具,閱所定儀注,以舊章參考其當否,上尚書省,冊寶及封冊命禮亦如之。凡禮樂制度有所損益,小事則同太常寺,大事則集侍從官、秘書省長貳或百官,議定以聞。凡天下選士,具注於籍,三歲貢舉,與夫學校試補三捨生。掌后妃、親王以下推恩,公主下嫁,宗室冠、婚、喪、葬之制,及賜旌節、章服、冠帔、門戟,旌表孝行之法。若印記、圖書、表疏之事皆掌焉。大祥瑞,則朝參官以上詣閣門表賀,餘於歲終條奏。
jiù shǔ lǐ yí yuàn, pàn yuàn yī rén, yǐ shū mì yuàn shǐ cān zhī zhèng shì chōng zhī yuàn, yǐ zhū sī sān pǐn yǐ shàng chōng. zhǔ lì wú dìng shù, zé sān sī jīng cháo bǎi sī xū shǐ chōng. lǐ bù zhǐ shè pàn bù yī rén, zhǎng kē jǔ, bǔ zòu tài miào jiāo shè zhāi láng shì zhǎng zhǎng zuò, dōu shěng jí yì, bǎi guān xiè hè zhāng biǎo, zhū zhōu shēn xiáng ruì, chū rù nèi wài pái yìn zhī shì. jiān lǐng gòng yuàn, zhǎng shòu zhū zhōu jiě fā jìn shì zhū kē míng jí jí qí jiā bǎo zhuàng wén juàn, kǎo yàn hù jí jǔ shù nián chǐ ér cáng zhī. ruò cháo tíng qiǎn guān zhī jǔ, zé zhǔ pàn guān bà, shì bì, yǐ zhī jǔ guān bēi zhě yī yuán zhǔ pàn. yuán fēng guān zhì xíng, xī guī lǐ bù. qí shǔ sān: yuē cí bù, yuē zhǔ kè, yuē shàn bù. shè guān shí: shàng shū shì láng gè yī rén, láng zhōng yuán wài láng sì sī gè yī rén. yuán yòu chū, shěng cí bù láng guān yī yuán, yǐ zhǔ kè jiān shàn bù. shào shèng gǎi yuán, zhǔ kè shàn bù hù zhì láng guān jiān lǐng. jiàn yán yǐ hòu bìng tóng.
舊屬禮儀院,判院一人,以樞密院使、參知政事充;知院,以諸司三品以上充。主吏無定數,擇三司京朝百司胥史充。禮部止設判部一人,掌科舉,補奏太廟郊社齋郎、室長、掌坐,都省集議,百官謝賀章表,諸州申祥瑞,出入內外牌印之事。兼領貢院,掌受諸州解發進士諸科名籍及其家保狀、文卷,考驗戶籍、舉數、年齒而藏之。若朝廷遣官知舉,則主判官罷,事畢,以知舉官卑者一員主判。元豐官制行,悉歸禮部。其屬三:曰祠部,曰主客,曰膳部。設官十:尚書、侍郎各一人,郎中、員外郎四司各一人。元祐初,省祠部郎官一員,以主客兼膳部。紹聖改元,主客、膳部互置郎官兼領。建炎以後並同。
shàng shū zhǎng lǐ lè jì sì cháo huì yàn xiǎng xué xiào, gòng jǔ zhī zhèng lìng, shì láng wèi zhī èr, láng zhōng yuán wài láng cān lǐng zhī. fán jiǎng yì zhì dù, sǔn yì yí wù, zé shěn fù yǒu sī suǒ dìng zhī shì, yǐ cì zī jué, ér zhì yú shàng shū shěng. dà jì sì zé shěng shēng, dǐng huò shì dí zhuó, jiàn xīng zé fèng biān dòu fǔ guǐ, jí yǐn fú chè zhī, kē zé fèng zàn lín chàng. fán tiān dì zōng miào líng yuán zhī sì, hòu fēi qīn wáng jiāng xiāng fēng cè zhī mìng, huáng zǐ jiā fēng, gōng zhǔ jiàng jià, jī qí yí zhāng yǐ zhào shàng xià ér jǔ xíng zhī. cháo tíng qìng huì yàn lè, zōng shì guān hūn sàng jì, fān shǐ qù lái yàn cì, yǔ fū jīng yán shǐ guǎn cì shū xiū shū zhī lǐ, lì jiē tóng fèng cháng jiǎng qiú cān zhuó, ér dìng qí yí jié. sān suì gòng jǔ, xué xiào shì bǔ zhū shēng, jiē zǒng qí zhèng. jīng jié zhāng fú zhī bān, xiáng ruì biǎo zòu zhī jìn, fán guān yú lǐ lè zhě, jiē zhǎng zhī. jiàn yán sān nián, zhào hóng lú guāng lù sì bìng guī yú lǐ bù, tài cháng guó zi jiān yì lì yān. fēn àn wǔ: yuē lǐ lè, yuē gòng jǔ, yuē zōng zhèng fèng shǐ zhàng, yuē fēng cè biǎo zòu, yuē jiǎn fǎ. gè suí qí míng ér zhì qí shì. cái jiǎn lì é, sì shí wǔ rén. xù yòu jiǎn sì rén.
【尚書】掌禮樂、祭祀、朝會、宴享、學校,貢舉之政令,侍郎為之貳,郎中、員外郎參領之。凡講議制度,損益儀物,則審覆有司所定之式,以次諮決,而質於尚書省。大祭祀則省牲,鼎鑊視滌濯,薦腥則奉籩豆、簠簋,及飲福徹之,稞則奉瓚臨鬯。凡天地、宗廟、陵園之祀,后妃、親王、將相封冊之命,皇子加封,公主降嫁,稽其彝章以詔上下而舉行之。朝廷慶會宴樂,宗室冠、婚、喪、祭,蕃使去來宴賜,與夫經筵、史館、賜書、修書之禮,例皆同奉常講求參酌,而定其儀節。三歲貢舉,學校試補諸生,皆總其政。旌節章服之頒,祥瑞表奏之進,凡關於禮樂者,皆掌之。建炎三年,詔鴻臚、光祿寺並歸於禮部,太常、國子監亦隸焉。分案五:曰禮樂,曰貢舉,曰宗正奉使帳,曰封冊表奏,曰檢法。各隨其名而治其事。裁減吏額,四十五人。(續又減四人。)
shì láng zòu zhōng yán wài bàn, tóng shěng shēng jí shì zhuàn xīng shú zhī jié. guàn, shòu zàn fèng pán. suì sì hào tiān shàng dì, jì huáng dì qí, yǔ shàng shū dié wèi yà xiàn. jì tài shè tài jì shén zhōu dì qí, zé dié wèi chū xiàn. sì jiǔ gōng guì shén wǔ dì gǎn shēng dì cháo rì xī yuè là jì dōng xī fāng yì rú zhī. dà cháo huì, zé shàng shū zòu fān guó gòng wù. fán qìng hè ruò xiè, zé láng zhōng yuán wài láng fēn zhuàn biǎo wén. cí shì, yǔ tài cháng shǎo qīng cí bù guān dié wèi zhōng xiàn huò yà xiàn. qīn jiāo, zì jǐng líng gōng cháo xiàn tài miào cháo xiǎng zhì wàng liáo lǐ bì, chéng yú hái nèi, jiē zòu jiě yán. fēn àn shí, zhì lì sān shí yǒu wǔ. nán dù, zhū cáo zhǎng èr hù zhì. shào xìng qī nián, lǐ bù zhì shì láng èr yuán. lóng xìng yuán nián, zhào:" chú shàng shū bù cháng zhì wài, lǐ bù shì láng zhì yī yuán."
【侍郎】奏中嚴外辦,同省牲及視饌腥熟之節。祼),受瓚奉盤。歲祀昊天上帝,祭皇地祇,與尚書迭為亞獻。祭太社、太稷、神州地祇,則迭為初獻。祀九宮貴神、五帝、感生帝、朝日、夕月、蜡祭東西方亦如之。大朝會,則尚書奏藩國貢物。凡慶賀若謝,則郎中、員外郎分撰表文。祠事,與太常少卿、祠部官迭為終獻或亞獻。親郊,自景靈宮朝獻太廟朝享至望燎禮畢,乘輿還內,皆奏解嚴。分案十,置吏三十有五。南渡,諸曹長、貳互置。紹興七年,禮部置侍郎二員。隆興元年,詔:"除尚書不常置外,禮部侍郎置一員。"
láng zhōng yuán wài láng yuán fēng, láng guān yuán wài láng cān lǐng lǐ lè jì sì cháo huì yàn xiǎng xué xiào gòng jǔ zhī shì. yǒu suǒ sǔn yì, zé shěn dìng yǐ cì zī jué. fán qìng huì ruò xiè, zhǎng zhuàn biǎo wén. yǔ cí bù zhǔ kè shàn bù bìng liè wèi sì. jiàn yán sān nián, bìng shěng láng cáo, lǐ bù lǐng zhǔ kè, cí bù lǐng shàn bù. lóng xìng yuán nián, fù zhào lǐ bù cí bù yī yuán jiān lǐng, zì shì bìng xíng sì sī zhī shì yǐ. tōng zhì lì wǔ shí sì rén.
【郎中 員外郎】元豐,郎官、員外郎參領禮樂、祭祀、朝會、宴享、學校、貢舉之事。有所損益,則審訂以次諮決。凡慶會若謝,掌撰表文。與祠部、主客、膳部並列為四。建炎三年,並省郎曹,禮部領主客,祠部領膳部。隆興元年,復詔禮部、祠部一員兼領,自是並行四司之事矣。通置吏五十四人。
cí bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng tiān xià sì diǎn dào shì cí miào yī yào zhī zhèng lìng. yuè zòu cí jì guó jì xiū xiá zhī rì. měi suì dà sì jì rì, dà jì qián yī rì, jiē bù zuò. yuán rì dōng zhì hán shí jiǎ gè qī rì. tiān qìng xiān tiān jiàng shèng jié gè wǔ rì. dàn shèng jié zhèng qī yuè wàng xià zhì là gè sān rì. tiān qí tiān kuàng jié rén rì zhōng hé èr shè shàng sì duān wǔ sān fú qī xī shòu yī chóng jiǔ sì lì chūn qiū fēn jí měi xún jiǎ gè yī rì. ruò shén cí fēng jìn jué hào, zé fù tài cháng suǒ dìng yǐ shàng shàng shū shěng. fán gōng guān sì yuàn dào shì, jí qí míng é, yīng gěi dù dié, ruò kōng míng zhě wú yuè cháng shù. chū bǔ yī shēng, lìng yǒu sī shì yì yè, suì zhōng xiào quán shī ér shǎng fá zhī. fēn àn wǔ, zhì lì èr shí yǒu yī.
【祠部郎中 員外郎】掌天下祀典、道釋、祠廟、醫藥之政令。月奏祠祭、國忌、休暇之日。每歲大祀忌日,大忌前一日,皆不坐。元日、冬至、寒食假各七日。天慶、先天、降聖節各五日。誕聖節、正七月望、夏至、臘各三日。天祺、天貺節、人日、中和、二社、上巳、端午、三伏、七夕、授衣、重九、四立、春秋分及每旬假各一日。若神祠封進爵號,則覆太常所定以上尚書省。凡宮觀、寺院道釋,籍其名額,應給度牒,若空名者毋越常數。初補醫生,令有司試藝業,歲終校全失而賞罰之。分案五,置吏二十有一。
zhǔ kè láng zhōng yuán wài láng zhǎng yǐ bīn lǐ dài sì yí zhī cháo gòng. fán jiāo láo shòu guǎn yàn shè cì yǔ, biàn qí děng ér yǐ shì bān zhī. zhì zé tú qí yì guān, shū qí shān chuān fēng sú. yǒu fēng jué lǐ mìng, zé chéng zhào bān fù. zhǎng sōng qìng yì líng jì xiǎng, chóng yì gōng chéng xí zhī shì. fēn àn sì, zhì lì qī. yuán yòu liù nián qī yuè, bīng bù yán:" bīng bù gé, zhǎng fān yí guān shòu guān zhǔ kè lìng, fān guó jìn fèng rén chén qǐ zhuǎn shòu guān zhí zhě qǔ cái. jí jiù yīng chú zhuǎn guān zhě, bào suǒ shǔ kàn xiáng. jiù lái wú lì, chuàng yǒu chén qǐ, cáo bù zhí zhǎng wèi yī, jiǔ yuǎn hù shī cān yàn, zì jīn bù yǐ céng wèi gòng jí lì yǒu wú, yīng yuán jìn fèng rén chén qǐ, shòu guān jiā ēn, lìng zhǔ kè guān bào bīng bù." cóng zhī.
【主客郎中 員外郎】掌以賓禮待四夷之朝貢。凡郊勞、授館、宴設、賜予,辨其等而以式頒之。至則圖其衣冠,書其山川風俗。有封爵禮命,則承詔頒付。掌嵩、慶、懿陵祭享,崇義公承襲之事。分案四,置吏七。(元祐六年七月,兵部言:"《兵部格》,掌蕃夷官授官;《主客令》,蕃國進奉人陳乞轉授官職者取裁。即舊應除轉官者,報所屬看詳。舊來無例,創有陳乞,曹部職掌未一,久遠互失參驗,自今不以曾未貢及例有無,應緣進奉人陳乞,授官加恩,令主客關報兵部。"從之。)
shàn bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng shēng láo jiǔ lǐ shàn xiū zhī shì. fán suǒ yòng wù, qián qī jì dù, yǐ guān dù zhī. ruò jì sì cháo huì yàn xiǎng, zé tóng guāng lù sì guān shì qí shàn fǒu, jiǔ chéng zé cháng ér hòu jìn. jì dōng mìng cáng bīng, chūn fēn qǐ zhī, yǐ dài gōng cì. fēn àn qī, zhì lì jiǔ.
【膳部郎中 員外郎】掌牲牢、酒醴、膳羞之事。凡所用物,前期計度,以關度支。若祭祀、朝會、宴享,則同光祿寺官視其善否,酒成則嘗而後進。季冬命藏冰,春分啟之,以待供賜。分案七,置吏九。
bīng bù zhǎng bīng wèi yí zhàng lǔ bù wǔ jǔ mín bīng xiāng jūn tǔ jūn fān jūn, sì yí guān fēng chéng xí zhī shì, yú mǎ qì xiè zhī zhèng, tiān xià dì tǔ zhī tú. fán yí wèi, dà cháo huì yòng huáng huī dà zhàng wén dé diàn shì cháo jí cè mìng wáng gōng dà chén, yòng huáng huī bàn zhàng zǐ chén diàn shòu wài guó shǐ cháo, yòng huáng huī jiǎo zhàng wén dé diàn fā cè, yòng huáng huī xì zhàng. lǔ bù yǒu dà jià fǎ jià xiǎo jià, jiē zhǎng qí shù jí háng liè xiān hòu zhī yí, wèi tú yǐ shòu yǒu sī. fán wǔ xuǎn zhī zhì, fǎng gòng jǔ zhī fǎ. fán lián qí shén wǔ ér jiào zhī yǐ zhàn wèi mín bīng, cái bù zhōng jìn wèi ér zú yǐ zhí yì wèi xiāng jūn, jiù qí xiāng jǐng mù yǐ yù dào wèi tǔ jūn, yǐ lǎo jí ér cái qí gōng lì zhī bàn wèi shèng yuán. tuán jié yǐ yù róng wèi dòng dīng, wèi yì jūn nǔ shǒu shǔ qiāng fēn lì biān jiāng wèi fān bīng. jí qí míng shù ér bān qí jìn lìng. dà jiāng chū zhēng, zòu jié zé gào yú miào, pò zéi zé lù bù yǐ wén. fán zhāo zhì xiāng jìn jūn jí zhōu jùn tún yíng, sān yá qiān bǔ, shǒu shù jūn lì zhuǎn bǔ, wén wǔ guān bái zhí xuān jiè, jiē zhǎng zhī. qí shǔ sān: yuē zhí fāng, yuē jià bù, yuē kù bù. jiù pàn bù shì yī rén, yǐ liǎng zhì chōng. zhǎng sān jià yí zhàng lǔ bù tú chūn qiū shì diàn wǔ chéng wáng miào jí wǔ jǔ, suì zhōng yǐ yì jūn gōng jiàn shǒu hù shù shàng yú cháo. guó chū, zhǎng qiān niú bèi shēn, diàn zhōng shěng jìn mǎ jí. yuán fēng shè guān shí, shàng shū shì láng gè yī, sì sī láng zhōng yuán wài láng gè yī. yuán yòu chū, shěng jià bù láng zhōng yī yuán, yǐ zhí fāng jiān kù bù. shào xìng gǎi yuán, zhào zhí fāng kù bù hù zhì láng guān yī yuán jiān.
【兵部】掌兵衛、儀仗、鹵簿、武舉、民兵、廂軍、土軍、蕃軍,四夷官封承襲之事,輿馬、器械之政,天下地土之圖。凡儀衛,大朝會用黃麾大仗;文德殿視朝及冊命王公大臣,用黃麾半仗;紫宸殿受外國使朝,用黃麾角仗;文德殿發冊,用黃麾細仗。鹵簿有大駕、法駕、小駕,皆掌其數及行列先後之儀,為圖以授有司。凡武選之制,仿貢舉之法。凡聯其什伍而教之以戰為民兵,材不中禁衛而足以執役為廂軍,就其鄉井募以御盜為土軍,以老疾而裁其功力之半為剩員。團結以御戎為洞丁,為義軍、弩手;屬羌分隸邊將為蕃兵。籍其名數而頒其禁令。大將出征,奏捷則告於廟,破賊則露布以聞。凡招置廂、禁軍及州郡屯營,三衙遷補,守戍軍吏轉補,文武官白直、宣借,皆掌之。其屬三:曰職方,曰駕部,曰庫部。舊判部事一人,以兩制充。掌三駕儀仗、鹵簿圖、春秋釋奠武成王廟及武舉,歲終以義軍、弓箭手戶數上於朝。國初,掌千牛備身,殿中省進馬籍。元豐設官十,尚書、侍郎各一,四司郎中、員外郎各一。元祐初,省駕部郎中一員,以職方兼庫部。紹興改元,詔職方、庫部互置郎官一員兼。
shàng shū zhǎng bīng wèi wǔ xuǎn chē niǎn jiǎ xiè jiù mù zhī zhèng lìng. yǐ tiān xià jùn xiàn zhī tú ér zhōu zhī qí dì yù. fán chén lǔ bù, shè zhàng wèi, chì guān lì zhěng sù, fān yí chú shòu, fèng xíng qí zhì mìng. fán jūn bīng yǐ míng jí tǒng lì zhě, yuè xí àn shì, xuǎn mù qiān bǔ, jí wǔ jǔ xiào shì zhī shì, jiē zǒng zhī. shì láng wèi zhī èr, láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng zhī. dà lǐ, zé shàng shū chōng lǔ bù shǐ dà sì, fèng yú shēng jí zǔ shì cháo, zé shì láng zhí bān bù duì lì xiǎo sì, zé láng zhōng yuán wài láng jiàn zǔ bìng chè. fēn àn jiǔ, zhì lì sì shí yǒu qī. fán fān yí shǔ hù shòu guān fēng xí zhī shì jiē zhǎng zhī. jiàn yán sān nián, bìng wèi wèi sì lì yān. fēn àn shí: yuē shǎng gōng, yuē mín bīng wèi, yuē xiāng bīng, yuē rén cóng kàn xiáng, yuē zhàng jí gào shēn, yuē wǔ jǔ, yuē fān guān, yuē kāi chāi, yuē zhī zá, yuē jiǎn fǎ. qián dào cái jiǎn lì é, gòng zhì sān shí rén. xù zhào:" jiāng xià bān zhī yīng bìng jìn yì xiào wèi shǒu què jìn yì fù wèi jìn wǔ xiào wèi shǒu què jìn wǔ fù wèi bìng lì bīng bù, xǔ yú diàn qián sī chōu chà xià bān zhī yīng, wén zì rén lì liù míng, fù bù xíng qiǎn."
【尚書】掌兵衛、武選、車輦、甲械、廄牧之政令。以天下郡縣之圖而周知其地域。凡陳鹵簿,設仗衛,飭官吏整肅,蕃夷除授,奉行其制命。凡軍兵以名籍統隸者,閱習按試,選募遷捕,及武舉、校試之事,皆總之。侍郎為之貳,郎中、員外郎參掌之。大禮,則尚書充鹵簿使;大祀,奉魚牲及俎;視朝,則侍郎執班簿對立;小祀,則郎中、員外郎薦俎並徹。分案九,置吏四十有七。凡蕃夷屬戶授官、封襲之事皆掌之。建炎三年,並衛尉寺隸焉。分案十:曰賞功,曰民兵衛,曰廂兵,曰人從看詳,曰帳籍告身,曰武舉,曰蕃官,曰開拆,曰知雜,曰檢法。乾道裁減吏額,共置三十人。續詔:"將下班祗應並進義校尉、守闕進義副尉、進武校尉、守闕進武副尉並隸兵部,許於殿前司抽差下班祗應,文字人吏六名,赴部行遣。"
shì láng zhǎng èr shàng shū zhī shì. nán dù, zhǎng èr hù zhì, xù zhì shì láng èr yuán, shào xìng cháng zhì yī yuán.
【侍郎】掌貳尚書之事。南渡,長貳互置,續置侍郎二員,紹興常置一員。
láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng běn bù zhǎng èr zhī shì. jiàn yán sān nián, zhào bīng bù jiān zhí fāng, jià bù jiān kù bù. lóng xìng yuán nián, zhào jià bù bīng bù láng guān gòng yī yuán jiān lǐng, zì shì sì sī hé wèi yī yǐ. jué hòu jiān huò bìng zhì, ruò cóng jūn huò jiāng mìng yú wài, zé jiǎ yǐ wèi chǒng yān.
【郎中 員外郎】參掌本部長貳之事。建炎三年,詔兵部兼職方,駕部兼庫部。隆興元年,詔駕部、兵部郎官共一員兼領,自是四司合為一矣。厥後間或並置,若從軍或將命於外,則假以為寵焉。
zhí fāng láng zhōng yuán wài láng zhǎng tiān xià tú jí, yǐ zhōu zhī fāng yù zhī guǎng mào, jí jùn yì zhèn zhài dào lǐ zhī yuǎn jìn. fán tǔ dì suǒ chǎn, fēng sú suǒ shàng, jù gǔ jīn xìng fèi zhī yīn, zhōu wèi zhī jí, yù rùn suì zào tú yǐ jìn. sì yí guī fù, zé fēn lì zhū zhōu, dù tián wū qián liáng zhī shù yǐ gěi zhī. fēn àn sān, zhì lì wǔ. jiù pàn sī shì yī rén, yǐ wú zhí shì cháo guān chōng, zhǎng shòu rùn nián tú jīng. guó chū, lìng tiān xià měi rùn nián zào tú nà yí luán sī. chún huà sì nián, lìng zài rùn yī zào xián píng sì nián, lìng shàng zhí fāng. zhuǎn yùn huà běn lù zhū zhōu tú, shí nián yī shàng. shào xī sān nián, zhí fāng jià bù lì é tōng rù bīng bù kù bù, bìng zuò sì shí èr rén.
【職方郎中 員外郎】掌天下圖籍,以周知方域之廣袤,及郡邑、鎮砦道里之遠近。凡土地所產,風俗所尚,具古今興廢之因,州為之籍,遇閏歲造圖以進。四夷歸附,則分隸諸州,度田屋錢糧之數以給之。分案三,置吏五。舊判司事一人,以無職事朝官充,掌受閏年圖經。國初,令天下每閏年造圖納儀鸞司。淳化四年,令再閏一造;咸平四年,令上職方。轉運畫本路諸州圖,十年一上。紹熙三年,職方、駕部吏額通入兵部、庫部,並作四十二人。
jià bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng yú niǎn chē mǎ yì zhì jiù mù zhī shì. dà lǐ, jiè yǒu sī jù wǔ hé. fán fèng shǐ zhī guān fù què, shì qí zhí zhì gěi mǎ rú gé. guān wén shū zé liàng qí chí sù yǐ fù bù mǎ jí dì. zǒng nèi wài jiān mù, jí qí zū rù duō guǎ zī chǎn dēng hào. fán shì mǎ yú sì yí zhě, yì suì é zé shǎng zhī. fēn àn liù, zhì lì shí yǒu sān. jiàn yán sān nián, bìng tài pú sì lì yān.
【駕部郎中 員外郎】掌輿輦、車馬、驛置、廄牧之事。大禮,戒有司具五輅。凡奉使之官赴闕,視其職治給馬如格。官文書則量其遲速以附步馬急遞。總內外監牧,籍其租入多寡、孳產登耗。凡市馬於四夷者,溢歲額則賞之。分案六,置吏十有三。建炎三年,並太僕寺隸焉。
kù bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng lǔ bù yí zhàng róng qì gōng zhàng zhī shì, guó zhī wǔ kù lì yān. fán nèi wài jiǎ zhàng qì xiè, zào zuò shàn xiū, jiē yǒu fǎ shì. ruò yù dà qìng wén dé diàn, yīng yòng lǔ bù míng shù, qián qī yǐ jiè yǒu sī. jì sì sàng zàng, zé gěi yǐ děng chà. zǒng wèi wèi sì jīn wú zhàng sī bīng jiàng zhī shù, kǎo qí gōng zuì suì yuè ér yǐ fǎ shēng jiàng zhī. fēn àn sì, zhì lì jiǔ.
【庫部郎中 員外郎】掌鹵簿、儀仗、戎器、供帳之事,國之武庫隸焉。凡內外甲仗器械,造作繕修,皆有法式。若御大慶、文德殿,應用鹵簿名數,前期以戒有司。祭祀、喪葬,則給以等差。總衛尉寺金吾仗司兵匠之數,考其功罪、歲月而以法升降之。分案四,置吏九。
xíng bù zhǎng xíng fǎ yù sòng zòu yàn shè yòu xù fù zhī shì. fán duàn yù běn yú lǜ, lǜ suǒ bù gāi, yǐ chì lìng gé shì dìng zhī. fán lǜ zhī míng shí yǒu èr: yuē míng lì, yuē jìn wèi, yuē zhí zhì, yuē hù hūn, yuē jiù kù, yuē shàn xìng, yuē dào zéi, yuē dòu sòng, yuē zhà wěi, yuē zá lǜ, yuē bǔ wáng, yuē duàn yù. jìn yú wèi rán zhī wèi lìng, shī yú yǐ rán zhī wèi chì, shè yú cǐ ér shǐ bǐ zhì zhī zhī wèi gé, shè yú cǐ ér shǐ bǐ xiào zhī zhī wèi shì. qí yī sī yí lù hǎi xíng suǒ bù gāi zhě, zhé ér wèi zhuān fǎ. ruò qíng kě jīn mǐn ér fǎ bù zhōng qíng zhě yàn zhī, jiē yuè qí àn zhuàng, chuán lì nǐ jìn. yīng zhào yù jí àn hé mìng guān, zhuī mìng jiān dào, yǐ chéng dū zhī. shěn fù jīng dū pì qiú, zài wài yǐ lùn jué zhě, zhāi àn jiǎn chá. fán dà lǐ kāi fēng diàn qián mǎ bù sī yù, jiū zhèng qí dāng fǒu yǒu biàn sù, yǐ qíng fǎ yǔ duó shè yòu jiàng fàng xù xuě. ruò mìng guān qiān fù, zé yǐ qī shù dìng zhī. qí shǔ sān: yuē dōu guān, yuē bǐ bù, yuē sī mén. shè guān shí yǒu sān: shàng shū yī rén, shì láng èr rén: láng zhōng yuán wài láng, xíng bù gè èr rén, dōu guān bǐ bù sī mén gè yī rén.
【刑部】掌刑法、獄訟、奏讞、赦宥、敘復之事。凡斷獄本於律,律所不該,以敕、令、格式定之。凡律之名十有二:曰名例,曰禁衛,曰職制,曰戶婚,曰廄庫,曰擅興,曰盜賊,曰斗訟,曰詐偽,曰雜律,曰捕亡,曰斷獄。禁於未然之謂令,施於已然之謂敕,設於此而使彼至之之謂格,設於此而使彼效之之謂式。其一司一路海行所不該者,折而為專法。若情可矜憫而法不中情者讞之,皆閱其案狀,傳例擬進。應詔獄及案劾命官,追命奸盜,以程督之。審覆京都辟囚,在外已論決者,摘案檢察。凡大理、開封、殿前馬步司獄,糾正其當否;有辯訴,以情法與奪、赦宥、降放、敘雪。若命官牽復,則以期數定之。其屬三:曰都官,曰比部,曰司門。設官十有三:尚書一人,侍郎二人:郎中、員外郎,刑部各二人,都官、比部、司門各一人。
guó chū, yǐ xíng bù fù dà pì àn. chún huà èr nián, zēng zhì shěn xíng yuàn, zhī yuàn shì yī rén, yǐ láng guān yǐ shàng zhì liǎng shěng chōng, xiáng yì guān yǐ jīng cháo guān chōng, zhǎng xiáng yàn dà lǐ suǒ duàn àn dú ér zòu zhī. fán yù jù shàng, xiān jīng dà lǐ, duàn yàn jì dìng, bào shěn xíng, rán hòu zhī yuàn yǔ xiáng yì guān dìng chéng wén cǎo, zòu jì shàng zhōng shū, zhōng shū yǐ zòu tiān zǐ lùn jué. dà zhōng xiáng fú èr nián, zhì jiū chá xíng yù sī, jiū chá guān èr rén, yǐ liǎng zhì yǐ shàng chōng. fán zài jīng xíng jìn, tú yǐ shàng jí shí yǐ bào ruò lǐ yǒu wèi jǐn huò zhì yān xù, zhuī fù qí àn, xiáng zhèng ér bó zòu zhī. fán dà pì, jiē lù wèn. xī níng sān nián, zhào:" xiáng yì xiáng duàn xiáng fù guān, chū rù yǐ sān nián wèi rèn, cì yǐ sān shí yuè wèi rèn, yù chū zhě tīng qián rèn mǎn bàn nián zhǐ què zhù guān, mǎn sān rèn zhě táng chú." bā nián, bà xiáng yì xiáng duàn guān qīn shū jié àn, zhǐ lìng jié lüè fù lì, réng jiǎn yì guān yī duàn guān èr. yuán fēng èr nián, zhī yuàn ān dào yán:" tiān xià zòu àn, yì duō yú wǎng shí. zì xī níng bā nián jiǎn yì guān duàn guān, lì jì bù zú, gù shì duō shū miù." zēng xiáng yì guān yī, xíng bù zēng xiáng duàn guān yī. sān nián bā yuè, zhào:" shěng shěn xíng yuàn guī xíng bù. yǐ zhī yuàn guān pàn xíng bù, zhǎng xiáng yì xiáng fù sī shì. xíng bù zhǔ pàn guān wèi tóng pàn xíng bù, zhǎng xiáng duàn sī shì, shěn xíng yì guān wèi xíng bù xiáng yì guān." guān zhì xíng, xī bà guī xíng bù.
國初,以刑部覆大辟案。淳化二年,增置審刑院,知院事一人,以郎官以上至兩省充,詳議官以京朝官充,掌詳讞大理所斷案牘而奏之。凡獄具上,先經大理,斷讞既定,報審刑,然後知院與詳議官定成文草,奏記上中書,中書以奏天子論決。大中祥符二年,置糾察刑獄司,糾察官二人,以兩制以上充。凡在京刑禁,徒以上即時以報;若理有未盡或置淹恤,追覆其案,詳正而駁奏之。凡大辟,皆錄問。熙寧三年,詔:"詳議、詳斷、詳覆官,初入以三年為任,次以三十月為任,欲出者聽前任滿半年指闕注官,滿三任者堂除。"八年,罷詳議、詳斷官親書節案,止令節略付吏,仍減議官一、斷官二。元豐二年,知院安燾言:"天下奏案,益多於往時。自熙寧八年減議官、斷官,力既不足,故事多疏謬。"增詳議官一,刑部增詳斷官一。三年八月,詔:"省審刑院歸刑部。以知院官判刑部,掌詳議、詳覆司事。刑部主判官為同判刑部,掌詳斷司事,審刑議官為刑部詳議官。"官制行,悉罷歸刑部。
yuán yòu yuán nián, shěng bǐ bù láng guān yī yuán, yǐ dōu guān jiān sī mén. wǔ yuè, sān xǐng yán:" jiù zhì, jiū chá zài jīng xíng yù yǐ chá wéi màn, zì bà guī xíng bù, wú fù shēn míng jiū jǔ zhī zhì, qǐng yǐ yù shǐ tái xíng chá jiān lǐng. qí yù shǐ tái xíng yù, lìng shàng shū shěng yòu sī jiū chá." cóng zhī. xíng bù jiù yǒu xiáng fù àn, zì guān zhì xíng, guī zhū lù tí xíng sī, zhì shì fù zhì. sì nián, bìng zhì kān tǐ liàng wèi yī àn. shào shèng yuán nián, zhào dōu guān sī mén hù zhì láng guān yī yuán. chóng níng èr nián shí èr yuè, zhào:" xíng bù shàng shū tōng zhì zuǒ yòu cáo, shì láng yī zhì zuǒ cáo, yī zhì yòu cáo, rú dú yuán, jí tōng zhì, yú bìng yī guān zhì gé lìng."
元佑元年,省比部郎官一員,以都官兼司門。五月,三省言:"舊制,糾察在京刑獄以察違慢,自罷歸刑部,無復申明糾舉之制,請以御史台刑察兼領。其御史台刑獄,令尚書省右司糾察。"從之。刑部舊有詳覆案,自官制行,歸諸路提刑司,至是復置。四年,並制勘、體量為一案。紹聖元年,詔都官、司門互置郎官一員。崇寧二年十二月,詔:"刑部尚書通治左右曹,侍郎一治左曹,一治右曹,如獨員,即通治,餘並依官制格令。"
shàng shū zhǎng tiān xià xíng yù zhī zhèng lìng. fán lì yú fǎ zhě, shěn qí qīng zhòng, píng qí wǎng zhí, ér shì láng wèi zhī èr. yīng dìng duó shěn fù chú xuě xù fù yí fàng, zé shàng shū zhuān lǐng zhī zhì kān tǐ liàng zòu yàn jiū chá lù wèn, zé zhǎng èr zhì zhī ér láng zhōng yuán wài láng fēn zhǎng qí shì. yǒu sī gēng dìng tiáo fǎ, zé fù yì qí dāng fǒu. fán tīng sòng yù huò qīng zhòng shī zhōng, yǒu néng bó zhèng, zhào qí shǎng fá. ruò bān shè yòu, zé jiū guān lì zhī jī wéi zhě dà sì, zé shàng shū lì shì, jiàn shú zé fèng shēng. dà lǐ sì shè, zé shì láng shòu shè shū fù yǒu sī xuān dú, chéng zhǐ shì qiú. fēn àn shí èr, zhì lì wǔ shí yǒu èr. shào xìng hòu, fēn àn shí sān: yuē zhì kān, zhǎng fán gēn kān zhū lù gōng shì yuē tǐ liàng, zhǎng fán tǐ jiū zhī shì yuē dìng duó, zhǎng sù xuě chú luò guò míng yuē jǔ xù, zhǎng mìng guān xù fù yuē jiū chá, zhǎng shěn wèn dà pì yuē jiǎn fǎ, zhǎng gōng jiǎn tiáo fǎ yuē bān jiàng, zhǎng bān tiáo fǎ jiàng shè yuē zhuī huǐ, zhǎng duàn fá zhuī huǐ xuān chì yuē huì wèn, zhǎng pī huì guò fàn yuē xiáng fù, zhǎng zhū lù dà pì zhàng zhuàng yuē bǔ dào yuē zhàng jí, zhǎng xíng zài kù wù lǐ qiàn zhàng jí yuē jìn nǐ, zhǎng jìn duàn àn xíng míng wén shū. cái jiǎn lì é, zhì sān shí wǔ rén.
【尚書】掌天下刑獄之政令。凡麗於法者,審其輕重,平其枉直,而侍郎為之貳。應定奪、審覆、除雪、敘復、移放,則尚書專領之;制勘、體量、奏讞、糾察、錄問,則長貳治之;而郎中、員外郎分掌其事。有司更定條法,則覆議其當否。凡聽訟獄或輕重失中,有能駁正,詔其賞罰。若頒赦宥,則糾官吏之稽違者;大祀,則尚書涖誓,薦熟則奉牲。大禮肆赦,則侍郎授赦書付有司宣讀,承旨釋囚。分案十二,置吏五十有二。紹興後,分案十三:曰制勘,掌凡根勘諸路公事;曰體量,掌凡體究之事;曰定奪,掌訴雪除落過名;曰舉敘,掌命官敘復;曰糾察,掌審問大辟;曰檢法,掌供檢條法;曰頒降,掌頒條法降赦;曰追毀,掌斷罰追毀宣敕;曰會問,掌批會過犯;曰詳覆,掌諸路大辟帳狀;曰捕盜;曰帳籍,掌行在庫務、理欠帳籍;曰進擬,掌進斷案刑名文書。裁減吏額,置三十五人。
shì láng jiù zhì, yīng dìng duó shěn fù chú xuě xù fù yí fàng, shàng shū zhuān lǐng zhī. ruò zhì kān tǐ liàng zòu yàn jiū chá lù wèn, zhǎng èr tōng zhì zhī. nán dù, zhǎng èr hù zhì. lóng xìng cháng zhì yī yuán. chún xī shí liù nián, yī chóng níng zhuān fǎ, zòu yù jí fǎ lìng shì, qǐng dà lǐ sì guān fù bù gòng yì zhī, yòng shì láng wú bó gǔ zhī shuō yě.
【侍郎】舊制,應定奪、審覆、除雪、敘復、移放,尚書專領之。若制勘、體量、奏讞、糾察、錄問,長貳通治之。南渡,長貳互置。隆興常置一員。淳熙十六年,依崇寧專法,奏獄及法令事,請大理寺官赴部共議之,用侍郎吳博古之說也。
láng zhōng yuán wài láng gè èr rén, fēn zuǒ yòu tīng, zhǎng xiáng fù xù xuě zhī shì. jiàn yán sān nián, xíng bù láng guān yǐ èr yuán wèi é, guān zhǎng zhí shì, chū wú fēn yì. shào xìng èr shí liù nián, zhào yī yuán fēng jiù fǎ, fēn tīng zhì shì. xiān shì, yòu sī wāng yīng chén yán:" xíng bù láng guān fēn wèi zuǒ yòu, zuǒ yǐ xiáng fù, yòu yǐ xù xuě, tóng liáo yì shì, zǔ zōng yǒu shēn yì. tǎng chū wú fēn yì, zé yǒu bù dāng yú lǐ zhě, shú wèi zhuī gǎi? qǐ zūn yòng jiù zhì, yào shǐ guān gè yǒu shǒu, rén gè yǒu jiàn, cān ér yòng zhī, yǐ chēng qīn xù zhī yì." cóng zhī, réng lìng jīn hòu fǎng cǐ.
【郎中】員外郎 各二人,分左右廳,掌詳覆、敘雪之事。建炎三年,刑部郎官以二員為額,關掌職事,初無分異。紹興二十六年,詔依元豐舊法,分廳治事。先是,右司汪應辰言:"刑部郎官分為左右,左以詳覆,右以敘雪,同僚異事,祖宗有深意。倘初無分異,則有不當於理者,孰為追改?乞遵用舊制,要使官各有守,人各有見,參而用之,以稱欽恤之意。"從之,仍令今後仿此。
dōu guān láng zhōng yuán wài láng zhǎng tú liú, pèi lì. fán tiān xià yì rén yǔ zài jīng bǎi sī lì zhí jiē yǒu jí, yǐ kǎo qí yì fàng jí zēng sǔn fèi zhì zhī shù. ruò dìng chà fù wèi, jiù wèi jūn dà jiāng. zé jì qí suǒ lì, ér yǐ yì zhī qīng zhòng jūn qí láo yì, gěi yìn zhǐ shū qí gōng guò, zhǎn jiǎn mó kān suì yuè. yuán yòu bā nián, yǐ gāng yùn chāi shǐ guān guī lì bù, shěng fù wèi yuán sān bǎi. shào shèng jiān, fù qí é, jí yuán fēng yā gāng fǎ, guī dōu guān. chóng níng èr nián èr yuè, fù pèi lì àn. xiān shì, yuán fēng zhōng, dōu guān yǒu lì jí pèi lì àn, yuán yòu zhōng, bà zhī. yīn xíng bù yǒu qǐng, nǎi zhào rú jiù. liù yuè, shì láng liú gēng zòu:" fù wèi chāi qiǎn yǒu lì dìng yōu zhòng děng dì, dōu guān tiáo suī tè zhǐ yì xǔ zhí zòu, qǐ shēn yán qí jìn." cóng zhī. fēn àn sì, zhì lì shí yǒu bā. jiàn yán sān nián, zhào bǐ bù jiān sī mén. lóng xìng yuán nián, zhào dōu guān bǐ bù gòng zhì yī yuán. zì cǐ dōu guān jiān bǐ bù sī mén zhī shì. fēn àn wǔ: yuē chà cì, yuē mó kān, yuē lì jí, yuē pèi lì, yuē zhī zá, gè yīn qí míng ér zhì qí shì. cái jiǎn lì é, zhì shí èr rén. chún xī shí sān nián, jiǎn sān rén.
【都官郎中 員外郎】掌徒流,配隸。凡天下役人與在京百司吏職皆有籍,以考其役放及增損廢置之數。若定差副尉,(舊為軍大將。)則計其所歷,而以役之輕重均其勞逸,給印紙書其功過,展減磨勘歲月。元祐八年,以綱運差使關歸吏部,省副尉員三百。紹聖間,復其額,及元豐押綱法,歸都官。崇寧二年二月,復配隸案。先是,元豐中,都官有吏籍、配隸案,元祐中,罷之。因刑部有請,乃詔如舊。六月,侍郎劉賡奏:"副尉差遣有立定優重等第,都官條雖特旨亦許執奏,乞申嚴其禁。"從之。分案四,置吏十有八。建炎三年,詔比部兼司門。隆興元年,詔都官、比部共置一員。自此都官兼比部司門之事。分案五:曰差次,曰磨勘,曰吏籍,曰配隸,曰知雜,各因其名而治其事。裁減吏額,置十二人。(淳熙十三年,減三人。)
bǐ bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng gōu fù zhōng wài zhàng jí. fán chǎng wù cāng kù chū nà zài guān zhī wù, jiē yuè jì jì kǎo suì huì, cóng suǒ lì jiān sī jiǎn chá yǐ shàng bǐ bù, zhì zé shěn fù qí duō guǎ dēng hào zhī shù, yǒu xiàn shī, zé lǐ nà. gōu kǎo bǎi sī jīng fèi, yǒu yǐn mèi, zé huì wèn tóng fǒu ér lǐ qí qīn fù. jiù zhàng àn lì sān sī, zì zhì píng zhōng zhì xī níng chū, fán sì nián zhàng wèi gōu kǎo zhě yǐ yú shí yǒu èr wàn, qián bó chú sù jī kuī bù kě shèng jì. wǔ nián shí yī yuè, céng bù zòu yǐ sì fāng cái fù dāng yǒu bù shū wén jí, yǐ gōu kǎo qí gěi nà dēng hào duō guǎ. suì zhì tí jǔ zhàng sī, xuǎn rén lì èr bǎi rén, qū mó tiān xià zhàng jí, bìng xuǎn guān lì shěn fù. qī nián èr yuè, zhào zhàng sī měi suì jù tiān xià cái yòng rì chū rù shù yǐ wén. yuán fēng chū nián, zhào:" zhū lù cái fù chū rù, zì jīn sān nián yī gōng, zhe wèi lìng." guān zhì xíng, lí qí shì guī bǐ bù. yuán yòu yuán nián qī yuè, yòng sī mǎ guāng zòu, xī zǒng yú hù bù. sān nián, lí zhèng cāng bù, gōu fù lǐ qiàn píng yóu àn jí yìn fā chāo yǐn shì guī bǐ bù. zhèng hé liù nián, zhào:" sì jiān xiān qī jiǎn jǔ, rú kù wù jiān guān suǒ zào wén zhàng wěi wú wèi bèi, fāng xǔ pī shū, wéi zhě yù shǐ tái zòu hé." yòng láng guān méi zhí lǐ zhī qǐng yě. fēn àn wǔ, zhì lì bǎi yǒu yī. jiàn yán yǐ hòu, huò yǐ dōu guān jiān bǐ bù sī mén zhī shì.
【比部郎中 員外郎】掌勾覆中外帳籍。凡場務、倉庫出納在官之物,皆月計、季考、歲會,從所隸監司檢察以上比部,至則審覆其多寡登耗之數,有陷失,則理納。鈎考百司經費,有隱昧,則會問同否而理其侵負。舊帳案隸三司,自治平中至熙寧初,凡四年帳未鈎考者已逾十有二萬,錢帛、芻粟積虧不可勝計。五年十一月,曾布奏以四方財賦當有簿書文籍,以鈎考其給納登耗多寡。遂置提舉帳司,選人吏二百人,驅磨天下帳籍,並選官吏審覆。七年二月,詔帳司每歲具天下財用日出入數以聞。元豐初年,詔:"諸路財賦出入,自今三年一供,著為令。"官制行,厘其事歸比部。元祐元年七月,用司馬光奏,悉總於戶部。三年,釐正倉部,勾覆、理欠、憑由案及印發鈔引事歸比部。政和六年,詔:"寺監先期檢舉,如庫務監官所造文帳委無未備,方許批書,違者御史台奏劾。"用郎官梅執禮之請也。分案五,置吏百有一。建炎以後,或以都官兼比部、司門之事。
sī mén láng zhōng yuán wài láng zhǎng mén guān jīn liáng dào lù zhī jìn lìng, jí qí fèi zhì yí fù zhī shì. yīng guān lì jūn mín niǎn dào shāng fàn, jī chá qí mào wěi wéi zòng zhě. fán zhū mén qǐ bì zhī jié jí guān liáng yú jìn, yǐ shí jǔ xíng. fēn àn èr, zhì lì wǔ.
【司門郎中 員外郎】掌門關、津梁、道路之禁令,及其廢置移復之事。應官吏、軍民、輦道商販,譏察其冒偽違縱者。凡諸門啟閉之節及關梁餘禁,以時舉行。分案二,置吏五。
gōng bù zhǎng tiān xià chéng guō gōng shì zhōu chē qì xiè fú yìn qián bì, shān zé yuàn yòu hé qú zhī zhèng. fán yíng shàn, suì jì suǒ yòng cái wù, guān dù zhī hé shì qí gōng liào, zé chì shào fǔ jiāng zuò jiān jiǎn jì qí suǒ yòng duō guǎ zhī shù. fán bǎi gōng, qí yì yǒu chéng, ér shàn fǒu zé yǒu shǎng fá. bīng jiàng yǒu guān, zé suí yǐ huǎn jí zhāo mù. jí kēng yě suì rù zhī shù, ruò gǎi yòng qián bǎo, xiān jù mó zhì jìn yù qǐng shū. zào dù liàng quán héng zé guān jīn bù. yìn jì zé guān lǐ bù. fán dào lù jīn liáng, yǐ shí xiū zhì. jiù zhì, pàn bù shì yī rén, yǐ liǎng zhì yǐ shàng chōng. yuán fēng bìng guī gōng bù. qí shǔ sān: yuē tún tián, yuē yú bù, yuē shuǐ bù. shè guān shí. shàng shū shì láng gè yī rén, gōng bù tún tián yú bù shuǐ bù láng zhōng yuán wài láng gè yī rén. yuán yòu yuán nián, shěng shuǐ bù láng guān yī yuán. shào shèng yuán nián, zhào tún tián yú bù hù zhì láng guān yī yuán jiān lǐng.
【工部】掌天下城郭、宮室、舟車、器械、符印、錢幣,山澤、苑囿、河渠之政。凡營繕,歲計所用財物,關度支和市;其工料,則飭少府、將作監檢計其所用多寡之數。凡百工,其役有程,而善否則有賞罰。兵匠有關,則隨以緩急招募。籍坑冶歲入之數,若改用錢寶,先具模製進御請書。造度、量、權、衡則關金部。印記則關禮部。凡道路、津梁,以時修治。舊制,判部事一人,以兩制以上充。元豐並歸工部。其屬三:曰屯田,曰虞部,曰水部。設官十。尚書、侍郎各一人,工部、屯田、虞部、水部郎中、員外郎各一人。元祐元年,省水部郎官一員。紹聖元年,詔屯田、虞部互置郎官一員兼領。
shàng shū zhǎng bǎi gōng shuǐ tǔ zhī zhèng lìng, jī qí gōng xù yǐ zhào shǎng fá. zǒng sì sī zhī shì, shì láng wèi zhī èr. ruò zhì zuò yíng shàn jì zhì cǎi fá suǒ yòng cái wù, àn qí chéng shì yǐ shòu yǒu sī, láng zhōng yuán wài láng cān zhǎng zhī. yīng guān lì bīng mín yuán běn cáo shì yǒu gōng shǎng zuì fá, zé shěn shí yǐ shàng shàng shū shěng. dà jì sì, zé shàng shū jiàn zǔ yǔ chè. ruò zhū jiān gǔ zhù qián bǎo, àn nián é ér kè qí shù, yīn qí dēng hào yǐ zhào shǎng fá. fán chē niǎn chì qì yìn jì zhī zào, zé shào fǔ jiān wén sī yuàn lì yān. jiǎ bīng qì xiè zhī zhì, zé jūn qì suǒ lì yān. yǒu hé zhī wù liào gōng jià, zé shēn yú cháo, yǐ shǔ hù bù. jiàn yán bìng jiāng zuò shào fǔ jūn qì jiān bìng guī gōng bù. shì shí yíng shàn wèi huáng, wéi róng qì fāng jí. shào xìng èr nián, zhào yú xíng zài bié zhì zuò yuàn zào qì jiǎ, lìng gōng bù zhǎng èr tí diǎn, láng guān zhú xún diǎn jiǎn. shào fǔ jiān jì guī gōng bù, wén sī yuàn shàng xià jiè jiān guān bìng cóng běn bù pì chà. yòu zhào yù qián jūn qì suǒ lì gōng bù, zì shì yíng zào shāo guǎng. zǎi chén yì:" hù bù yǐ gěi cái wèi wù, gōng bù yǐ bàn shì wèi néng, chéng fēi yī tǐ." yù lìng hù gōng bù jiān lǐng qí shì, zú wèi néng hé. lóng xìng yǐ hòu, gōng shì qì jiǎ zhī zào jìn xī, qiě gè fēn zhí zhǎng, bù wù yì jiǎn, tè tí qí gāng yào yān. fēn àn liù: yuē gōng zuò, yuē yíng zào, yuē cái liào, yuē bīng jiàng, yuē jiǎn fǎ, yuē zhī zá. yòu zhuān lì yī àn, yǐ yù qián jūn qì àn wèi míng. cái jiǎn lì é, gòng zhì sì shí èr rén.
【尚書】掌百工水土之政令,稽其功緒以詔賞罰。總四司之事,侍郎為之貳。若製作、營繕、計置、採伐所用財物,按其程式以授有司,郎中、員外郎參掌之。應官吏、兵民緣本曹事有功賞罪罰,則審實以上尚書省。大祭祀,則尚書薦俎與徹。若諸監鼓鑄錢寶,按年額而課其數,因其登耗以詔賞罰。凡車輦、飭器、印記之造,則少府監、文思院隸焉。甲兵器械之制,則軍器所隸焉。有合支物料工價,則申於朝,以屬戶部。建炎並將作、少府、軍器監並歸工部。是時營繕未遑,惟戎器方急。紹興二年,詔於行在別置作院造器甲,令工部長貳提點,郎官逐旬點檢。少府監既歸工部,文思院上下界監官並從本部辟差。又詔御前軍器所隸工部,自是營造稍廣。宰臣議:"戶部以給財為務,工部以辦事為能,誠非一體。"欲令戶、工部兼領其事,卒未能合。隆興以後,宮室、器甲之造浸稀,且各分職掌,部務益簡,特提其綱要焉。分案六:曰工作,曰營造,曰材料,曰兵匠,曰檢法,曰知雜。又專立一案,以御前軍器案為名。裁減吏額,共置四十二人。
shì láng zhǎng èr shàng shū zhī shì. nán dù chū, zhǎng èr hù zhì, lóng xìng zhào gè zhì yī yuán.
【侍郎】掌貳尚書之事。南渡初,長、貳互置,隆興詔各置一員。
láng zhōng yuán wài láng jiù zhì, fán zhì zuò yíng shàn jì zhì cǎi fá cái wù, àn chéng shì yǐ shòu yǒu sī, zé cān zhǎng zhī. jiàn yán sān nián, zhào:" gōng bù láng guān jiān yú bù, tún tián láng guān jiān shuǐ bù. lóng xìng yuán nián, zhào gōng bù tún tián gòng yī yuán jiān lǐng, zì cǐ sì sī hé wèi yī yǐ. chún xī jiǔ nián, yǐ zhào gōng gǎo wèi tún tián yuán wài láng, zì shì bù fù shěng.
【郎中 員外郎】舊制,凡製作、營繕、計置、採伐材物,按程式以授有司,則參掌之。建炎三年,詔:"工部郎官兼虞部,屯田郎官兼水部。隆興元年,詔工部、屯田共一員兼領,自此四司合為一矣。淳熙九年,以趙公暠為屯田員外郎,自是不復省。
tún tián láng zhōng yuán wài láng zhǎng tún tián yíng tián zhí tián xué tián guān zhuāng zhī zhèng lìng, jí qí zū rù zhǒng yì xìng xiū gěi nà zhī shì. fán táng luò yǐ shí zēng jiǎn, dī yàn yǐ shí xiū qì, bìng yǒu sī xiū qì zhǒng zhí zhī shì, yǐ shǎng fá zhào qí zhǎng èr ér xíng zhī. fēn àn sān, zhì lì bā.
【屯田郎中 員外郎】掌屯田、營田、職田、學田、官莊之政令,及其租入、種刈、興修、給納之事。凡塘濼以時增減,堤堰以時修葺,並有司修葺種植之事,以賞罰詔其長貳而行之。分案三,置吏八。
yú bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng shān zé yuàn yòu chǎng yě zhī shì, biàn qí dì chǎn ér wèi zhī lì jìn. fán jīn yín tóng tiě qiān xī yán fán, jiē jì qí suǒ rù dēng hào yǐ zhào shǎng fá. fēn àn sì, zhì lì qī.
【虞部郎中 員外郎】掌山澤、苑囿、場冶之事,辨其地產而為之厲禁。凡金、銀、銅、鐵、鉛、錫、鹽、礬,皆計其所入登耗以詔賞罰。分案四,置吏七。
shuǐ bù láng zhōng yuán wài láng zhǎng gōu xù jīn liáng zhōu jí cáo lián zhī shì. fán dī fáng jué yì, shū dǎo yōng dǐ, yǐ shí yuē shù ér jì dù qí suì yòng zhī wù. xiū zhì bù rú fǎ zhě, fá zhī guī huà cuò zhì wèi mín lì zhě, shǎng zhī. fēn àn liù, zhì lì shí yǒu sān. shào xìng lèi jiǎn lì é, sì sī tōng zhì sān shí sān rén.
水部郎中 員外郎 掌溝洫、津梁、舟楫、漕連之事。凡堤防決溢,疏導壅底,以時約束而計度其歲用之物。修治不如法者,罰之;規畫措置為民利者,賞之。分案六,置吏十有三。紹興累減吏額,四司通置三十三人。
jūn qì suǒ lì gōng bù. tí diǎn guān èr yuán, shào xìng sān shí èr nián, zhào yú biān chén nèi chà. tí xiá jiān zào guān gè èr yuán, gàn bàn shòu gěi jiān mén guān gè yī yuán. zhǎng jiū gōng jù cái zhì zào róng qì zhī zhèng lìng. jiù jiù jūn qì jiān zhì, bié chà tí jǔ guān, yǐ nèi shì lǐng zhī. shào xìng zhōng, gǎi lì gōng bù, bà tí jǔ guān, rì lún gōng bù láng guān jūn qì jiān guān qián qù běn suǒ diǎn yàn jiān shì hòu fù yǐ zhōng rén diǎn lǐng. gōng bù shì láng huáng zhōng yǐ wèi yán, qǐng fù lì shǔ. cóng zhī. xiào zōng jí wèi, yǒu zhǐ zēng zhì tí diǎn guān, yǐ nèi shěng dōu zhī lǐ chuò wèi zhī, gǎi chēng tí jǔ, miǎn lì gōng bù. hòu yǐ yù shǐ zhāng zhèn lì zhēng, fù lì gōng bù. hòu gǎi lì bù jūn sī, xún fù jiù. shào xī yuán nián, jiǎn shěng yuán é, rú shàng zhì.
【軍器所(隸工部。)】提點官二員,(紹興三十二年,詔於邊臣內差。)提轄、監造官各二員,幹辦、受給、監門官各一員。掌鳩工聚材、製造戎器之政令。舊就軍器監置,別差提舉官,以內侍領之。紹興中,改隸工部,罷提舉官,日輪工部郎官、軍器監官前去本所點驗監視;後復以中人典領。工部侍郎黃中以為言,請復隸屬。從之。孝宗即位,有旨增置提點官,以內省都知李綽為之,改稱提舉,免隸工部。後以御史張震力爭,復隸工部。後改隸步軍司,尋復舊。紹熙元年,減省員額,如上制。
wén sī yuàn lì gōng bù. tí xiá guān yī yuán, jiān guān sān yuán, nèi zhì yī yuán wén chén, jīng cháo guān chōng. jiān mén guān yī yuán. zhǎng jīn yín xī yù gōng qiǎo jí cǎi huì zhuāng tián zhī shì. fán yí wù qì zhàng quán liàng yú fú suǒ yǐ gōng shàng fāng gěi bǎi sī zhě, yú shì chū yān. yán gé fù jiàn què huò wù dōu chá chǎng tí xiá guān.
【文思院(隸工部。)】提轄官一員,監官三員,(內置一員文臣,京朝官充。)監門官一員。掌金銀、犀玉工巧及采繪、裝鈿之飾。凡儀物、器仗、權量、輿服所以供上方、給百司者,於是出焉。沿革附見榷貨務都茶場提轄官。
liù bù jiān mén liù bù jiān mén guān yī yuán, zhǎng sī mén yào. shào xìng èr nián zhì. xuǎn shēng cháo wén chén yǒu cái lì rén chōng, réng lìng liù bù tà zhú zòu chà. xù wèi qǐng gěi yī sì jiān chéng, láng guān yǒu què de jiān zhī. chū cóng lì bù shàng shū shěn yǔ qiú zhī qǐng yě.
【六部監門】六部監門官一員,掌司門鑰。紹興二年置。選升朝文臣有才力人充,仍令六部踏逐奏差。序位、請給依寺、監丞,郎官有闕得兼之。初從吏部尚書沈與求之請也。
zhǔ guǎn jià gé kù zhǎng chǔ cáng zhàng jí wén àn yǐ bèi yòng. zé xuǎn rén yǒu shí wàng zhě wèi zhī. jiù yǒu guǎn gàn jià gé kù guān, xuān hé bà zhī, shào xìng shí wǔ nián fù zhì, lì hù bù gè chà yī yuán, lǐ bīng bù gòng chà yī yuán, xíng gōng bù gòng chà yī yuán, yǐ zhǔ guǎn shàng shū mǒu bù jià gé kù wèi míng, cóng dà lǐ sì chéng zhōu mào qǐng yě. xǐ dìng bā nián, yòu zhì sān xǐng shū mì yuàn jià gé guān.
【主管架閣庫】掌儲藏帳籍文案以備用。擇選人有時望者為之。舊有管幹架閣庫官,宣和罷之,紹興十五年復置,吏、戶部各差一員,禮、兵部共差一員,刑、工部共差一員,以主管尚書某部架閣庫為名,從大理寺丞周楙請也。喜定八年,又置三省、樞密院架閣官。