shì mó téng zhú fǎ lán kāng sēng huì zhī dùn
釋摩騰 竺法蘭 康僧會 支遁
shì mó téng
釋摩騰
shì mó téng. běn zhōng tiān zhú rén yě, měi fēng yí, jiě dà xiǎo chéng jìng, cháng yóu huà wèi kuáng míng chāo běn kuáng zuò rèn. xī jīng wǎng tiān zhú fù yōng xiǎo guó, jiǎng jīn guāng míng jīng, huì dí guó qīn jìng, téng wéi yuē: jīng yún: néng shuō cǐ fǎ, wèi dì shén suǒ hù, shǐ suǒ jū ān lè. jīn fēng dí fāng shǐ, huì shì wèi yì hū? nǎi shì yǐ qìng shēn, gōng wǎng hé quàn, suì èr guó jiāo huān, yóu shì xiǎn yù. dǎi hàn yǒng píng zhōng, míng dì yè mèng jīn rén fēi kōng ér zhì. nǎi dà jí qún chén yǐ zhàn suǒ mèng, tōng shì míng chāo běn shì zuò rén fù yì zòu yuē: chén wén xī yù yǒu shén, qí míng yuē fú. bì xià suǒ mèng, jiāng bì shì hū. dì yǐ wèi rán. jí qiǎn láng zhōng cài yīn bó shì dì zǐ qín jǐng děng shǐ wǎng tiān zhú, xún fǎng fó fǎ. yīn děng yú bǐ, yù jiàn mó téng, yào hái hàn dì. téng shì zhì hóng tōng, bù dàn pí kǔ, mào shè liú shā, zhì hū luò yì. míng dì shén jiā shǎng jiē, yú chéng xī mén wài lì jīng shè yǐ chù zhī. hàn dì yǒu shā mén zhī shǐ yě. dàn dà fǎ chū chuán, rén wèi guī xìn, gù yùn qí shēn jiě, wú suǒ xuān shù. hòu shǎo shí, zú yú luò yáng. yǒu jì yún: téng yì sì shí èr zhāng jīng yī juàn, chū jiān zài lán tái shí shì dì shí sì jiān zhōng. téng suǒ zhù chù, jīn luò yáng chéng xī yōng mén wài bái mǎ sì shì yě. xiāng chuán yún. wài yí guó wáng cháng huǐ pò zhū sì, wéi zhāo tí sì wèi jí huǐ huài, yè yǒu yī bái mǎ rào tǎ bēi míng. jí yǐ qǐ wáng, wáng jí tíng huài zhū sì. yīn gǎi zhāo tí yǐ wèi bái mǎ, gù zhū sì lì míng, duō qǔ zé yān. chū gāo sēng chuán
釋摩騰。本中天竺人也,美風儀,解大小乘徑,常游化為狂(明抄本狂作任)。昔經往天竺附庸小國,講金光明經,會敵國侵境,騰惟曰:「經云:『能說此法,為地神所護,使所居安樂。』今鋒鏑方始,會是為益乎?』」乃誓以罄身,躬往和勸,遂二國交歡,由是顯譽。逮漢永平中,明帝夜夢金人飛空而至。乃大集群臣以占所夢,通事(明抄本事作人)傅毅奏曰:「臣聞西域有神,其名曰佛。陛下所夢,將必是乎。」帝以為然。即遣郎中蔡愔、博士弟子秦景等使往天竺,尋訪佛法。愔等於彼,遇見摩騰,要還漢地。騰誓志弘通,不憚疲苦,冒涉流沙,至乎雒邑。明帝甚加賞接,於城西門外立精舍以處之。漢地有沙門之始也。但大法初傳,人未皈信,故蘊其深解,無所宣述。後少時,卒於洛陽。有記云:騰譯四十二章經一卷,初緘在蘭台石室第十四間中。騰所住處,今洛陽城西雍門外白馬寺是也。相傳雲。外夷國王嘗毀破諸寺,唯招提寺未及毀壞,夜有一白馬繞塔悲鳴。即以啟王,王即停壞諸寺。因改招提以為白馬,故諸寺立名,多取則焉。(出《高僧傳》)
zhú fǎ lán
竺法蘭
zhú fǎ lán, zhōng tiān zhú rén yě. zì yán sòng jīng lùn shù wàn zhāng, wèi tiān zhú xué zhě zhī shī. shí cài yīn jì zhì bǐ guó, lán yǔ mó téng gòng qì yóu huà, suì xiāng suí ér lái. huì bǐ xué tú liú ài, lán nǎi jiān xíng ér zhì zhī. jì dá luò yáng, yǔ téng tóng zhǐ. shǎo zhǐ shǎo yuán zuò bù, jù gāo sēng chuán gǎi shí biàn shàn hàn yán, yīn yú xī yù huò jīng, jí wèi fān yì. suǒ wèi shí dì duàn jié fú běn shēng shēng yuán zuò sēng, jù gāo sēng chuán gǎi fǎ huì cáng fú běn háng sì shí èr zhāng děng wǔ bù. huì yí dōu kòu luàn, sì bù shī běn, bù chuán jiāng zuǒ. wéi sì shí èr zhāng jīng jīn jiàn zài, kě èr qiān yú yán. hàn dì jiàn cún zhū jīng, wéi cǐ wèi shǐ yě. yīn yòu yú xī yù dé huà shì jiā yǐ xiàng, shì yōu tián wáng zhān tán xiàng shī dì sì zuò. jì zhì luò yáng. míng dì jí lìng huà gōng tú xiě zhì qīng liáng tái zhōng, jí xiǎn jié líng líng yuán zuò lín, jù gāo sēng chuán gǎi shàng, jiù xiàng jīn bù fù cún yān. yòu xī hàn wǔ chuān kūn míng chí dǐ, dé hēi huī, wèn dōng fāng shuò, shuò yún: kě wèn xī yù fàn rén. hòu fǎ lán jì zhì, zhòng rén zhuī wèn zhī. lán yún: shì jiè zhōng jǐn, jié huǒ dòng shāo, cǐ huī shì yě. shuò yán yǒu zhēng, xìn zhě shén zhòng. lán hòu zú yú luò yáng, chūn qiū liù shí yú yǐ. chū gāo sēng chuán
竺法蘭,中天竺人也。自言誦經論數萬章,為天竺學者之師。時蔡愔既至彼國,蘭與摩騰共契游化,遂相隨而來。會彼學徒留礙,蘭乃間行而至之。既達洛陽,與騰同止。少(止少原作步,據《高僧傳》改)時便善漢言,愔於西域獲經,即為翻譯。所謂十地斷結、佛本生(生原作僧,據《高僧傳》改)、法誨藏、佛本行、四十二章等五部。會移都寇亂,四部失本,不傳江左。唯四十二章經今見在,可二千餘言。漢地見存諸經,唯此為始也。愔又於西域得畫釋迦倚像,是優田王旃檀像師第四作。既至洛陽。明帝即令畫工圖寫置清涼台中,及顯節陵(陵原作林,據高僧傳改)上,舊像今不復存焉。又昔漢武穿昆明池底,得黑灰,問東方朔,朔云:「可問西域梵人。」後法蘭既至,眾人追問之。蘭云:「世界終盡,劫火洞燒,此灰是也。」朔言有徵,信者甚眾。蘭後卒於洛陽,春秋六十餘矣。(出《高僧傳》)
kāng sēng huì
康僧會
kāng sēng huì, qí xiān kāng jū guó rén, shì jū tiān zhú, qí fù yīn shāng jiǎ yí yú jiāo zhǐ. huì nián shí yú suì, èr qīn bìng wáng, yǐ zhì xìng fèng xiào. fú bì chū jiā, lì xíng shén jùn. wèi rén hóng yǎ yǒu shí liàng, dǔ zhì hǎo xué, míng jiě sān zàng, bó lǎn liù jīng, tiān wén tú wěi, duō suǒ zōng shè, biàn yú shū jī, pō shǔ wén hàn. shí sūn quán yǐ zhì jiāng yòu, ér fó jiào wèi xíng. xiān yǒu yōu pó sāi zhī qiān zì gōng míng, yī míng yuè, běn yuè zhī rén, lái yóu hàn jìng. chū hàn huán líng zhī shì, yǒu zhī chèn yì yì yuán zuò huǐ, jù míng chāo běn gǎi chū zhòng jīng. yǒu zhī liàng, zì jué míng, liàng xué yú chèn. qiān yòu shòu yè yú liàng. bó lǎn jīng jí, mò bù ān jiū, shì jiān jì yì, duō suǒ zōng xí, biàn xué yì shū, tōng liù guó yǔ. qí wèi rén xì zhǎng hēi shòu, yǎn duō bái ér jīng huáng. shí rén wèi zhī yǔ yuē: zhī láng yǎn zhōng huáng, xíng qū suī xì shì zhì náng. hàn wèi yù luàn, bì dì yú wú. sūn quán wén qí cái huì, zhào jiàn zhī rì, bài wèi bó shì, shǐ fǔ dǎo dōng gōng. yǔ wéi yào zhū rén gòng jǐn kuāng yì, dàn shēng zì wài yù, gù wú zhì bù zài. qiān yǐ dà jiào suī xíng, ér jīng duō fàn wén, wèi jǐn fān yì, jǐ miào shàn fāng yán, fāng yù jí zhòng běn, yì wèi hàn wén. cóng wú huáng wǔ yuán nián zhì jiàn xìng zhōng, suǒ chū wéi mó dà bō rě ní huán fǎ jù ruì yīng běn qǐ děng sì shí jiǔ jīng. qū dé shèng yí. cí zhǐ wén yǎ. yòu yī wú liàng shòu zhōng běn qǐ, zhì pú sà lián jù fàn bei sān qì, bìng zhù le běn xiān sǐ jīng děng. jiē xíng yú shì. shí wú dì chū rǎn dà fǎ. fēng huà wèi quán. sēng huì yù shǐ dào zhèn jiāng zuǒ, xìng lì tú sì, nǎi zhàng xī dōng yóu. yǐ wú chì wū shí nián. chū dá jiàn yè, yíng lì máo cí, méi xiàng háng dào. shí wú guó yǐ chū jiàn shā mén fú xíng, mò jí qí dào, yí wèi jiǎo yì. yǒu sī zòu yuē: yǒu yì rén rù jìng, zì chēng shā mén, róng fú fēi héng. shì yīng chá jiǎn. quán yuē: xī hàn míng mèng shén, hào chēng wèi fú. bǐ zhī suǒ shì, qǐ qí yí fēng yé? jí zhào huì jié wèn: yǒu hé líng yàn? huì yuē: rú lái qiān jī, hū yú qiān zài, yí gǔ shè lì, shén yào wú fāng. xī ā yù wáng qǐ tǎ, jí bā wàn sì qiān. fū tǎ sì zhī xìng, yǐ biǎo yí huà yě. quán yǐ wèi kuā dàn, nǎi wèi huì yuē: ruò néng dé shè lì, dāng wèi zào dā, gǒu qí xū wàng, guó yǒu cháng xíng. huì qǐng qī qī rì. nǎi wèi qí shǔ yuē: fǎ zhī xìng fèi, zài cǐ yī jǔ, jīn bù zhì chéng, hòu jiāng hé jí. nǎi gòng jié zhāi jìng shì, yǐ tóng píng jiā jǐ, shāo xiāng lǐ qǐng. qī rì qī bì, jì rán wú yīng. qiú shēn èr qī, yì fù rú zhī. quán yuē: cǐ qī kuáng, jiāng yù jiā zuì. huì gèng qǐng sān qī rì, quán yòu tè tīng. huì qǐng fǎ lǚ yuē: xuān ní yǒu yán: wén wáng jì méi, wén bù zài zī hū? fǎ yún yīng jiàng, ér wú děng wú gǎn, hé jiǎ wáng xiàn? dāng yǐ shì sǐ wèi qī ěr. sān qī rì mù, yóu wú suǒ jiàn, mò bù zhèn jù. jì rù wǔ gēng, hū wén píng zhōng kēng rán yǒu shēng, huì zì wǎng shì, guǒ huò shè lì. míng dàn, quán zì shǒu zhí píng, xiè yú tóng pán. shè lì suǒ chōng, pán jí pò suì. quán dà sù rán jīng qǐ, ér yuē: xī yǒu zhī ruì yě. huì jìn ér yán yuē: shè lì wēi shén, qǐ zhí guāng xiāng ér yǐ. nǎi què shāo zhī huǒ bù néng fén, jīn gāng zhī chǔ bù néng suì. quán mìng lìng shì zhī. huì gèng shì yuē: fǎ yún fāng bèi, cāng shēng yǎng zé, yuàn gèng chuí shén jī, yǐ guǎng shì wēi líng. nǎi zhì shè lì yú tiě zhēn chuí shàng, shǐ lì zhě jī zhī, yú shì zhēn chuí jù xiàn, shè lì wú sǔn. quán dà jiē fú, jí wèi jiàn tǎ. yǐ shǐ yǒu fó sì, gù hào jiàn chū sì, yīn míng qí dì wèi tuó lǐ. yóu shì jiāng zuǒ dà fǎ suì xìng. zhì sūn hào jí wèi, fǎ lìng kē nüè, fèi qì yín cí, jí fó sì bìng yù huǐ huài. hào yuē: cǐ yòu hé yóu ér xìng? ruò qí yì jiào zhēn zhèng, yǔ shèng diǎn xiāng yīng zhě, dāng cún fèng qí dào. rú qí wú shí, jiē xī fén zhī. zhū chén qiān yuē: fú zhī wēi lì, bù tóng yú shén. kāng huì gǎn ruì, dà huáng chuàng sì. jīn ruò qīng huǐ, kǒng yí hòu huǐ. hào qiǎn zhāng yù yì sì jié huì. yù yǎ yǒu cái biàn, nán wèn zòng héng. huì yīng jī chěng cí, wén lǐ fēng chū. zì dàn zhī xī, yù bù néng qū. jì tuì, huì sòng yú mén. shí sì cè yǒu yín cí zài, yù yuē: xuán huà jì fū, cǐ bèi hé gù jìn ér bù gé? huì yuē: zhèn tíng pò shān, lóng zhě bù wén, fēi yīn zhī xì. gǒu zài lǐ tōng, zé wàn lǐ xuán yīng, rú qí zǔ sè, zé gān dǎn chǔ yuè. yù hái, tàn huì cái míng, fēi chén suǒ cè, yuàn tiān jiàn chá zhī. hào dà jí cháo xián, yǐ chē mǎ yíng huì. huì jì zuò, hào wèn yuē: fó jiào suǒ míng, shàn è bào yīng, hé zhě shì yé? huì duì yuē: fū míng zhǔ yǐ xiào cí xùn shì, zé chì niǎo xiáng ér lǎo rén jiàn rén dé yù wù, zé tǐ quán yǒng ér jiā miáo chū. shàn jì yǒu ruì, è yì rú zhī. gù wèi è yú yǐn, guǐ dé ér zhū zhī, wèi è yú xiǎn, rén dé ér zhū zhī. yì chēng jī shàn yú qìng, shī yǒng qiú fú bù huí. suī rú diǎn zhī gé yán, jí fó jiào zhī míng xùn. hào yuē: ruò rán, zé zhōu kǒng yǐ míng, hé yòng fó jiào? huì yuē: zhōu kǒng suǒ yán, lüè shì jìn jī, zhì yú shì jiào, zé bèi jí yōu wēi. gù xíng è zé yǒu dì yù zhǎng kǔ, xiū shàn zé yǒu tiān gōng yǒng lè. jǔ zī yǐ míng quàn jǔ, bù yì dà zāi? hào dāng shí wú yǐ zhé qí yán. hào suī wén zhèng fǎ, ér hūn bào zhī xìng, bù shèng qí nüè. hòu shǐ sù wèi bīng rù hòu gōng zhì yuán, yú dì dé yī jīn xiàng, gāo shù chǐ, chéng hào. hào shǐ zhe bù jìng chù, yǐ huì zhī guàn zhī, gòng zhū qún chén, xiào yǐ wèi lè. é ěr zhī jiān, jǔ shēn dà xīng, yīn chù yóu tòng, jiào hū chè tiān. dà shǐ zhàn yán: fàn dà shén suǒ wèi. jí qí zhù zhū miào qiú fú, mìng cǎi nǚ jí yíng xiàng zhì diàn shàng, xiāng tāng xǐ shù shí biàn, shāo xiāng chàn huǐ. hào kòu tóu yú dì, zì chén zuì zhuàng. yǒu qǐng tòng jiān. qiǎn shǐ zhì sì, qǐng huì shuō fǎ. huì jí suí rù, hào jù wèn zuì fú zhī yóu. huì wèi fū zhé, cí shén jīng yào. hào xiān yǒu cái jiě, xīn rán dà yuè, yīn qiú kàn shā mén jiè. huì yǐ jiè wén jìn mì, bù kě qīng xuān, nǎi qǔ běn yè bǎi sān shí wǔ yuàn, fēn zuò èr bǎi wǔ shí shì, xíng zhù zuò wò, jiē yuàn zhòng shēng. hào jiàn cí yuàn guǎng pǔ, yì zēng shàn yì, jí jiù huì shòu wǔ jiè, xún rì jí chōu. nǎi yú huì suǒ zhù, gèng jiā xiū shì, xuān shì zōng shì, mò bù bì fèng. huì zài wú cháo, jí shuō zhèng fǎ, yǐ hào xìng xiōng cū, bù jí miào yì, wéi xù bào yīng jìn shì, yǐ kāi qí xīn. huì yú jiàn chū sì yì chū zhòng jīng, suǒ wèi ā nán niàn mí tuó jīng tuó jīng èr zì yuán běn wú, jù gāo sēng chuán bǔ jìng ér wáng chá wēi wáng fàn huáng jīng děng, yòu chū xiǎo pǐn jí liù dù jí zá pì yù děng jīng. bìng miào dé jīng tǐ, wén yì yǔn zhèng. yòu chuán ní huán bei shēng, qīng mó āi liàng, yī dài mó shì. yòu zhù ān bān shǒu yì fǎ jìng dào shù děng sān jīng. bìng zhì jīng xù, cí qù yǎ jùn, yì zhǐ wēi mì. bìng jiàn xíng yú shì. wú tiān jì sì nián sì yuè, hào jiàng jìn jìn yuán zuò zhǐ, jù míng chāo běn gǎi. jiǔ yuè, huì gòu jí ér zhōng. shì suì jìn wǔ tài kāng yuán nián yě. zhì jìn chéng dì xián hé zhōng, sū jùn zuò luàn, fén huì suǒ jiàn tǎ, sī kōng hé chōng fù gèng xiū zào. píng xī jiāng jūn zhào yòu shì bù fèng fǎ, ào miè sān bǎo, rù cǐ sì, wèi zhū dào rén yuē: jiǔ wén cǐ tǎ lǚ fàng guāng míng, xū dàn bù jīng. suǒ wèi néng xìn, ruò bì mù dǔ, suǒ bù néng ěr. yán jìng, tǎ jí chū wǔ sè guāng, zhào yào táng shā. yòu sù rán máo shù, yóu cǐ xìn jìng. yú sì dōng gèng lì xiǎo tǎ. yuǎn yóu dà shèng shén gǎn, jìn yì kāng huì zhī lì yě, gù tú xiě jué xiàng, chuán zhī yú jīn ěr. chū gāo sēng chuán
康僧會,其先康居國人,世居天竺,其父因商賈移於交趾。會年十餘歲,二親並亡,以至性奉孝。服畢出家,厲行甚峻。為人弘雅有識量,篤志好學,明解三藏,博覽六經,天文圖緯,多所綜涉,辨於樞機,頗屬文翰。時孫權已制江右,而佛教未行。先有優婆塞支謙字恭明,一名越,本月支人,來游漢境。初漢桓靈之世,有支讖譯(譯原作悔,據明抄本改)出眾經。有支亮,字絕明,亮學於讖。謙又受業於亮。博覽經籍,莫不諳究,世間伎藝,多所綜習,遍學異書,通六國語。其為人細長黑瘦,眼多白而睛黃。時人為之語曰:「支郎眼中黃,形軀雖細是智囊。」漢未遇亂,避地於吳。孫權聞其才慧,召見之日,拜為博士,使輔導東宮。與韋曜諸人共盡匡益,但生自外域,故吳志不載。謙以大教雖行,而經多梵文,未盡翻譯,己妙善方言,方欲集眾本,譯為漢文。從吳黃武元年至建興中,所出維摩、大般若、泥洹、法句、瑞應、本起等四十九經。曲得聖儀。辭旨文雅。又依無量壽中本起,制菩薩連句梵唄三契,並注了本先死經等。皆行於世。時吳地初染大法。風化未全。僧會欲使道振江左,興立圖寺,乃杖錫東遊。以吳赤烏十年。初達建業,營立茅茨,沒像行道。時吳國以初見沙門服形,末及其道,疑為矯異。有司奏曰:「有異人入境,自稱沙門,容服非恆。事應察檢。」權曰:「昔漢明夢神,號稱為佛。彼之所事,豈其遺風耶?」即召會詰問:「有何靈驗?」會曰:「如來遷跡,忽逾千載,遺骨舍利,神曜無方。昔阿育王起塔,及八萬四千。夫塔寺之興,以表遺化也。」權以為誇誕,乃謂會曰:「若能得舍利,當為造搭,苟其虛妄,國有常刑。」會請期七日。乃謂其屬曰:「法之興廢,在此一舉,今不至誠,後將何及。」乃共潔齋淨室,以銅瓶加幾,燒香禮請。七日期畢,寂然無應。求申二七,亦復如之。權曰:「此欺誑,」將欲加罪。會更請三七日,權又特聽。會請法侶曰:「宣尼有言:『文王既沒,文不在茲乎?』法雲應降,而吾等無感,何假王憲?當以誓死為期耳。」三七日暮,猶無所見,莫不震懼。既入五更,忽聞瓶中鏗然有聲,會自往視,果獲舍利。明旦,權自手執瓶,瀉於銅盤。舍利所沖,盤即破碎。權大肅然驚起,而曰:「希有之瑞也。」會進而言曰:「舍利威神,豈直光相而已。乃卻燒之火不能焚,金剛之杵不能碎。」權命令試之。會更誓曰:「法雲方被,蒼生仰澤,願更垂神跡,以廣示威靈。」乃置舍利於鐵砧鎚上,使力者擊之,於是砧鎚俱陷,舍利無損。權大嗟伏,即為建塔。以始有佛寺,故號建初寺,因名其地為陁里。由是江左大法遂興。至孫皓即位,法令苛虐,廢棄淫祠,及佛寺並欲毀壞。皓曰:「此又何由而興?若其義教貞正,與聖典相應者,當存奉其道。如其無實,皆悉焚之。」諸臣僉曰:「佛之威力,不同於神。康會感瑞,大皇創寺。今若輕毀,恐貽後悔。」皓遣張昱詣寺詰會。昱雅有才辯,難問縱橫。會應機騁辭,文理鋒出。自旦之夕,昱不能屈。既退,會送於門。時寺側有淫祠在,昱曰:「玄化既敷,此輩何故近而不革?」會曰:「震霆破山,聾者不聞,非音之細。苟在理通,則萬里懸應,如其阻塞,則肝膽楚越。」昱還,嘆會材明,非臣所測,願天鑑察之。皓大集朝賢,以車馬迎會。會既坐,皓問曰:「佛教所明,善惡報應,何者是耶?」會對曰:「夫明主以孝慈訓世,則赤鳥翔而老人見;仁德育物,則體泉涌而嘉苗出。善既有瑞,惡亦如之。故為惡於隱,鬼得而誅之,為惡於顯,人得而誅之。易稱『積善餘慶』,詩詠『求福不回』。雖儒典之格言,即佛教之明訓。」皓曰:「若然,則周孔已明,何用佛教?」會曰:「周孔所言,略示近跡,至於釋教,則備極幽微。故行惡則有地獄長苦,修善則有天宮永樂。舉茲以明勸沮,不亦大哉?」皓當時無以折其言。皓雖聞正法,而昏暴之性,不勝其虐。後使宿衛兵入後宮治園,於地得一金像,高數尺,呈皓。皓使著不淨處,以穢汁灌之,共諸群臣,笑以為樂。俄爾之間,舉身大腥,陰處尤痛,叫呼徹天。大史占言:「犯大神所為。」即祈祝諸廟求福,命彩女即迎像置殿上,香湯洗數十遍,燒香懺悔。皓叩頭於地,自陳罪狀。有頃痛間。遣使至寺,請會說法。會即隨入,皓具問罪福之由。會為敷折,辭甚精要。皓先有才解,忻然大悅,因求看沙門戒。會以戒文禁秘,不可輕宣,乃取本業百三十五願,分作二百五十事,行住坐臥,皆願眾生。皓見慈願廣普,益增善意,即就會受五戒,旬日疾瘳。乃於會所住,更加修飾,宣示宗室,莫不畢奉。會在吳朝,亟說正法,以皓性凶粗,不及妙義,唯敘報應近事,以開其心。會於建初寺譯出眾經,所謂阿難念彌陀經(陀經二字原本無,據高僧傳補)、鏡而王察微王梵皇經等,又出小品及六度集雜譬喻等經。並妙得經體,文義允正。又傳泥洹唄聲,清摩哀亮,一代模式。又注安般守意法竟道樹等三經。並制經序,辭趣雅俊,義旨微密。並見行於世。吳天紀四年四月,皓降晉(晉原作旨,據明抄本改)。九月,會遘疾而終。是歲晉武太康元年也。至晉成帝咸和中,蘇峻作亂,焚會所建塔,司空何充復更修造。平西將軍趙誘世不奉法,傲蔑三寶,入此寺,謂諸道人曰:「久聞此塔屢放光明,虛誕不經。所謂能信,若必目睹,所不能耳。」言竟,塔即出五色光,照耀堂剎。誘肅然毛豎,由此信敬。於寺東更立小塔。遠由大聖神感,近亦康會之力也,故圖寫厥像,傳之於今爾。(出《高僧傳》)
zhī dùn
支遁
zhī dùn zì dào lín, běn xìng guān shì, chén liú rén. huò yún, hé dōng lín lǜ rén. yòu yǒu shén lǐ, cōng míng xiù chè. jìn shí chū zhì jīng shī. tài yuán wáng méng shén zhòng zhī, yuē: zào wēi zhī gōng, bù jiǎn fǔ sì. chén jùn jùn yuán zuò qún, jù gāo sēng chuán gǎi yīn róng cháng yǔ wèi jiè jiāo, wèi qí shén qíng juàn chè, hòu jìn mò yǒu jì zhī zhě. jí jiàn dùn tàn xī, yǐ wèi zhòng jiàn ruò rén. jiā shì shì fú, zǎo wù fēi cháng zhī lǐ. yǐn jū yú háng shān, chén sī dào héng zhī pǐn, wěi qū huì yìn zhī jīng, zhuō yān dú bá, dé zì tiān xīn. nián èr shí wǔ chū jiā, měi zhì jiǎng yì, shàn biāo zōng huì, ér zhāng jù huò yǒu suǒ yí, shí wèi shǒu wén zhě suǒ lòu. xiè ān wén ér xǐ zhī yuē: nǎi bǐ gǔ rén zhī xiāng mǎ yě, lüè qí xuán huáng ér qǔ qí jùn yě. shí xiè ān yīn hào děng, bìng yī dài míng liú, jiē zhe chén wài zhī xiá. dùn cháng zài bái mǎ sì, yǔ liú xì zhī děng tán zhuāng zi xiāo yáo yún, gè shì xìng yǐ wèi xiāo yáo. yáo zì xià bā zì jù gāo sēng chuán bǔ dùn yuē: bù rán, fū jié zhí yǐ cán hài wèi xìng, ruò shì xìng wèi dé zhě, bǐ yì xiāo yáo yǐ. wèi shì tuì ér zhù xiāo yáo piān, qún rú jiù xué, mò bù tàn fú. hòu hái wú, zhù zhī xíng shān sì. wǎn yù rù shàn, xiè ān zài wú, yǔ dùn shū yuē: sī jūn rì jī, jì chén qīng chí. zhī yù hái shàn zì zhì, shén yǐ chàng rán. rén shēng rú jì ěr. qǐng fēng liú dé yì zhī shì, dài wèi dōu jǐn. zhōng rì qī qī, chù shì chóu chàng. wéi chí jūn zú, yǐ wù yán xiāo zhī, yī rì dāng qiān zài ěr. cǐ duō shān shuǐ, shān xiàn xián jìng, chā kě yǎng jí. shì bù yì shàn, ér yī yào bù tóng. bì sī cǐ yuán, fù qí jī xiǎng yě. wáng xī zhī shí zài huì jī, sù wén dùn míng, wèi zhī xìn. wèi rén yuē: yī kuáng sēng ěr, hé zú yán. hòu dùn jì hái shàn, jīng yóu yú jùn, wáng gù yà dùn, guān qí fēng lì. jì zhì, wáng wèi dùn yuē: xiāo yáo piān kě wén hū? dùn nǎi zuò shù qiān yán, jiē xīn lǐ, cái zǎo jǐng jué. wáng suì pī jīn jiě dài, liú lián bù néng qù, réng qǐng zhù líng jiā sì, yì cún xiāng jìn. é yòu tóu jī shàn shān, yú wò zhōu xiǎo lǐng, lì sì háng dào. sēng zhòng bǎi yú, cháng suí bǐng xué. shí huò yǒu suí zhě, dùn nǎi zhe zuò yòu míng yǐ xù zhī. shí lùn yǐ dùn cái kān jīng zàn, ér jié jǐ bá sú, yǒu wéi jiān jì zhī dào. dùn nǎi zuò shì méng lùn. wǎn guò shí chéng shān, yòu lì qī guāng sì. yàn zuò shān mén, yóu xīn chán yuàn, mù cān jiàn yǐn, làng zhì wú shēng. nǎi zhù ān bān sì chán zhū jīng, jí jí sè yóu xuán lùn. dùn yān liú jiàn yè, shè jiāng sān zài. nǎi hái dōng shān, shàng shū gào cí, yōu zhào xǔ zhī. zī gěi fā qiǎn, shì shì fēng hòu. yī shí míng liú, bìng jiàn lí yú zhēng lǔ tíng. shí cài zi shū qián zhì, jìn dùn ér zuò, xiè wàn shí hòu zhì, zhí cài zàn qǐ, xiè biàn yí jiù qí chù. cài hái, fù yù jù xiè zuò dì, xiè bù yǐ jiè yì. qí wèi shí xián suǒ mù rú cǐ. jì ér shōu jī shàn shān, bì mìng lín zé. rén cháng yǒu yí dùn mǎ zhě, dùn shòu ér yǎng zhī. shí huò yǒu jī zhī zhě, dùn yuē: ài qí shén jùn, liáo fù chù ěr. hòu yǒu xiǎng hè zhě, dùn yuē: ěr chōng tiān zhī wù, níng wèi ěr mù zhī wán hū? suì fàng zhī. dùn yòu shí, cháng yǔ shī gòng lùn wù lèi, wèi jī luǎn shēng yòng, wèi zú wèi shā. shī bù néng qū, shī xún wáng, hū jiàn xíng, tóu luǎn yú dì, ké pò chú xíng, qǐng zhī jù miè. dùn nǎi gǎn wù, yóu shì shū shí zhōng shēn. dùn xiān jīng yú yáo wù shān zhōng zhù, zhì yú wǎn nián, yóu hái wù zhōng. huò wèn qí yì, dá yún: xiè ān shí xī shù lái jiàn, zhé yí xún rì. jīn chù qíng jǔ mù, mò bù xìng xiǎng. hòu bìng shén, yí hái wù zhōng, yǐ jìn tài hé yuán nián rùn sì yuè sì rì zhōng yú suǒ zhù, chūn qiū wǔ shí yǒu sān, jí biǎn yú wù zhōng, jué zhǒng cún yān. huò yún zhōng shàn, wèi xiáng. xī qǐ wèi zhī xù chuán, yuán hóng wèi zhī míng zàn, zhōu yún bǎo wèi zhī zuò lěi yān. chū gāo sēng chuán
支遁字道林,本性關氏,陳留人。或雲,河東林慮人。幼有神理,聰明秀徹。晉時初至京師。太原王濛甚重之,曰:「造微之功,不減輔嗣。」陳郡(郡原作群,據高僧傳改)殷融嘗與衛玠交,謂其神情雋徹,後進莫有繼之者。及見遁嘆息,以為重見若人。家世事佛,早悟非常之理。隱居餘杭山,沉思道行之品,委曲惠印之經,卓焉獨拔,得自天心。年二十五出家,每至講肄,善標宗會,而章句或有所遺,時為守文者所陋。謝安聞而喜之曰:「乃比古人之相馬也,略其玄黃而取其駿也。」時謝安殷浩等,並一代名流,皆著塵外之狎。遁嘗在白馬寺,與劉系之等談莊子逍遙雲,「各適性以為逍遙。」(遙字下八字據高僧傳補)遁曰:「不然,夫桀、跖以殘害為性,若適性為得者,彼亦逍遙矣。」為是退而注逍遙篇,群儒舊學,莫不嘆伏。後還吳,住支硎山寺。晚欲入剡,謝安在吳,與遁書曰:「思君日積,計辰傾遲。知欲還剡自治,甚以悵然。人生如寄耳。頃風流得意之事,殆為都盡。終日戚戚,觸事惆悵。唯遲君卒,以晤言消之,一日當千載耳。此多山水,山縣閒靜,差可養疾。事不異剡,而醫藥不同。必思此緣,副其積想也。」王羲之時在會稽,素聞遁名,未之信。謂人曰:「一狂僧耳,何足言。」後遁既還剡,經游於郡,王故迓遁,觀其風力。既至,王謂遁曰:「逍遙篇可聞乎?」遁乃作數千言,揭新理,才藻警絕。王遂披襟解帶,留連不能去,仍請住靈嘉寺,意存相近。俄又投跡剡山,於沃州小嶺,立寺行道。僧眾百餘,常隨稟學。時或有隨者,遁乃著座右銘以勖之。時論以遁才堪經贊,而潔己拔俗,有違兼濟之道。遁乃作釋曚論。晚過石城山,又立棲光寺。宴坐山門,游心禪苑,木餐澗飲,浪志無生。乃註安般四禪諸經,及即色游玄論。遁淹留建業,涉將三載。乃還東山,上書告辭,優詔許之。資給發遣,事事豐厚。一時名流,並餞離於征虜亭。時蔡子叔前至,近遁而坐,謝萬石後至,值蔡暫起,謝便移就其處。蔡還,復欲據謝坐地,謝不以介意。其為時賢所慕如此。既而收跡剡山,畢命林澤。人嘗有遺遁馬者,遁受而養之。時或有譏之者,遁曰:愛其神駿,聊復畜耳。」後有餉鶴者,遁曰:「爾沖天之物,寧為耳目之玩乎?」遂放之。遁幼時,嘗與師共論物類,謂雞卵生用,未足為殺。師不能屈,師尋亡,忽見形,投卵於地,殼破雛行,頃之俱滅。遁乃感悟,由是蔬食終身。遁先經餘姚塢山中住,至於晚年,猶還塢中。或問其意,答云:「謝安石昔數來見,輒移旬日。今觸情舉目,莫不興想。」後病甚,移還塢中,以晉太和元年閏四月四日終於所住,春秋五十有三,即窆於塢中,厥冢存焉。或雲終剡,未詳。郗起為之序傳,袁宏為之銘贊,周雲寶為之作誄焉。(出《高僧傳》)