hán zhì xìng líng zhào yì liáng sì gōng
韓稚 幸靈 趙逸 梁四公
hán zhì
韓稚
hàn huì dì shí, tiān xià tài píng, gān gē yǎn xī, yuǎn guó shū xiāng, zhòng yì lái gòng. shí yǒu dào shì hán zhì zhě, zhōng zhī yì yě, yuè hǎi ér lái, yún shì dōng hǎi shén jūn zhī shǐ, wén shèng dé qià yú qū yǔ, gù yuè fú ér lái tíng. shí dōng jí fú sāng zhī wài, yǒu ní lí guó, yì lái cháo yú hàn. qí rén zhǎng sì chǐ, liǎng jiǎo rú wèi, yá chū yú chún, zì yāo yǐ xià yǒu chuí máo zì bì, jū yú shēn xué, qí shòu bù kě cè yě, dì yún: fāng shì hán zhì jiě jué guó yán, wèn rén shòu jǐ hé, jīng jiàn jǐ dài zhī shì. dá yún: wǔ yùn xiāng yīn, dì shēng dì sǐ, rú fēi chén xì yǔ, cún mò bù kě lùn suàn. wèn nǚ wā yǐ qián kě wèn hū, duì yuē: shé shēn yǐ shàng, bā fēng jūn, sì shí xù. bù yǐ wēi yuè, jiǎo hū jīng yùn. yòu wèn suì rén yǐ qián, dá yuē: zì zuān huǒ biàn xīng yǐ lái, fù lǎo ér cí, zi shòu ér xiào. xī xuān yǐ wǎng, xiè xiè yān yǐ xiāng zhū miè, fú mí xiāo báo, yín yú lǐ, luàn yú lè, shì yù jiāo wěi, chún fēng zhuì yǐ. zhì jù yǐ wén, dì yuē: yōu zāi yǎo mèi, fēi tōng shén dá lǐ zhě nán kě yǔ hū sī dào yǐ. zhì yì yǐ sī ér tuì, mò zhī suǒ zhī. chū wáng zǐ nián shí yí jì
漢惠帝時,天下太平,干戈偃息,遠國殊鄉,重譯來貢。時有道士韓稚者,終之裔也,越海而來,雲是東海神君之使,聞聖德洽於區宇,故悅服而來庭。時東極扶桑之外,有泥離國,亦來朝於漢。其人長四尺,兩角如蜼,牙出於唇,自腰已下有垂毛自蔽,居於深穴,其壽不可測也,帝云:「方士韓稚解絕國言,問人壽幾何,經見幾代之事。」答云:「五運相因,遞生遞死,如飛塵細雨,存歿不可論算。」問女媧已前可問乎,對曰:「蛇身已上,八風均,四時序。不以威悅,攪乎精運。」又問燧人以前,答曰:「自鑽火變腥以來,父老而慈,子壽而孝。犧軒以往,屑屑焉以相誅滅,浮靡囂薄,淫於禮,亂於樂,世欲澆偽,淳風墜矣。」稚具以聞,帝曰:「悠哉杳昧,非通神達理者難可語乎斯道矣。」稚亦以斯而退,莫之所知。(出《王子年拾遺記》)
xìng líng
幸靈
jìn xìng líng zhě, yù zhāng jiàn chāng rén yě, lì xìng shǎo yán. yǔ rén qún jū, bèi rén qīn rǔ, ér wú yùn sè, yì lǐ jiē hào wèi chī, fù xiōng yì yǐ wèi chī. cháng shǐ shǒu dào, yǒu niú shí dào, líng jiàn ér bù qū, dài niú qù, nǎi zhěng lǐ qí cán luàn zhě. fù jiàn ér nù zhī, líng yuē: fū wàn wù shēng tiān dì zhī jiān, gè dé qí yì, niú fāng shí hé, nài hé qū zhī? fù yù nù yuē: jí rú rǔ yán, fù yòng lǐ huài zhě hé wèi? líng yuē: cǐ dào yòu dé zhōng qí xìng yǐ. shí shùn yáng fán zhǎng bīn wèi jiàn chāng lìng, fā bǎi xìng zuò guān chuán, lìng rén zuò jí yī shuāng. líng zuò qì ér wèi shū, é ér bèi rén qiè. qiè zhě xīn tòng yù sǐ, líng yuē: ěr wú qiè wú jí zi hū? qiè zhě bù yīng, xū yú shén tòng. líng yuē: ěr bù yǐ qíng gào wǒ zhě sǐ. qiè zhě jí, nǎi shǒu yīng. líng yú shì yǐ shuǐ yǐn zhī, bìng nǎi yù. chuán chéng, yǐ shù shí rén yǐn yī sōu, bù dòng. líng zhù zhī, chuán nǎi xíng. cóng cǐ rén jiē wèi zhī, huò chēng qí shén. yǒu gōng zhòng rú nǚ, bìng jī nián, qì xī cái shǔ, líng yǐ shuǐ xùn zhī, yīng shí dà yù. yòu lǚ yī mǔ huáng shì, wěi bì yī shí yú nián, líng qù huáng shì shù chǐ ér zuò, míng mù jì rán, yǒu qǐng, wèi yī yuē: fú fū rén qǐ. yī yuē: dé jí lěi nián, bù kě zú qǐ. líng yuē: shì fú qǐ. yú shì liǎng rén fú yǐ lì, yòu lìng qù fú rén, jí néng zì xíng, nǎi liú shuǐ yī qì ér yǐn zhī. gāo kuī jiā nèi yǒu guǐ guài yán yǔ, qì wù zì xíng, dà yǐ wū zhù yàn zhī, ér bù néng jué. líng zhì mén, jiàn fú shén duō, yuē: yǐ xié jiù xié, qǐ dé yǐ hū? bìng shǐ fén zhī, qí guǐ guài suì jué. cóng ěr yǐ hòu, bǎi xìng bēn fù rú yún. líng jiù yù zhě, duō bù gǎn míng chāo běn gǎn zuò shòu bào xiè. lì xìng zhì róu, jiàn rén jí xiān bài, zhé zì chēng míng. fán cǎo mù zhī yāo shāng yú shān lín zhě bì qǐ mái míng chāo běn qǐ mái zuò lǐ qǐ zhī, qì wù qīng fù yú tú lù zhě bì jǔ zhèng zhī. chū yù zhāng jì
晉幸靈者,豫章建昌人也,立性少言。與人群居,被人侵辱,而無慍色,邑里皆號為痴,父兄亦以為痴。常使守稻,有牛食稻,靈見而不驅,待牛去,乃整理其殘亂者。父見而怒之,靈曰:「夫萬物生天地之間,各得其意,牛方食禾,奈何驅之?」父愈怒曰:「即如汝言,復用理壞者何為?」靈曰:「此稻又得終其性矣。」時順陽樊長賓為建昌令,發百姓作官船,令人作楫一雙。靈作訖而未輸,俄而被人竊。竊者心痛欲死,靈曰:「爾無竊吾楫子乎?」竊者不應,須臾甚痛。靈曰:「爾不以情告我者死。」竊者急,乃首應。靈於是以水飲之,病乃愈。船成,以數十人引一艘,不動。靈助之,船乃行。從此人皆畏之,或稱其神。有龔仲儒女,病積年,氣息才屬,靈以水噀之,應時大愈。又呂猗母黃氏,痿庳一十餘年,靈去黃氏數尺而坐,瞑目寂然,有頃,謂猗曰:「扶夫人起。」猗曰:「得疾累年,不可卒起。」靈曰:「試扶起。」於是兩人扶以立,又令去扶人,即能自行,乃留水一器而飲之。高悝家內有鬼怪言語,器物自行,大以巫祝厭之,而不能絕。靈至門,見符甚多,曰:「以邪救邪,豈得已乎?」並使焚之,其鬼怪遂絕。從爾已後,百姓奔赴如雲。靈救愈者,多不敢(明抄本敢作受)報謝。立性至柔,見人即先拜,輒自稱名。凡草木之夭傷於山林者必起埋(明抄本起埋作理起)之,器物傾覆於途路者必舉正之。(出《豫章記》)
zhào yì
趙逸
hòu wèi chóng yì lǐ yǒu dù zi xiū zhái, dì xíng xiǎn chǎng, mén lín yù lù. shí yǒu yǐn shì zhào yì zhě, yún shì jìn wǔ shí rén, jìn cháo jiù shì, duō suǒ jì lù. zhèng guāng chū, lái zhì jīng shī, jiàn zi xiū zhái, tàn xī yuē: cǐ shì jìn cháo tài kāng sì yě. shí rén wèi zhī xìn, wèn qí yóu, dá yuē: lóng xiāng jiāng jūn wáng jùn píng wú hòu, lì cǐ sì, běn yǒu sān céng fú tú, yòng zhuān wèi zhī. zhǐ zi xiū yuán yuē: cǐ shì gù chù. zi xiū jué ér yàn zhī, guǒ dé zhuān shù wàn, bìng yǒu shí míng yún: jìn tài kāng liù nián, suì cì yǐ sì, jiǔ yuè jiǎ xū shuò, bā rì xīn sì, yí tóng sān sī xiāng yáng hóu wáng jùn jìng zào. shí yuán zhōng guǒ cài fēng wèi, lín mù fú shū, nǎi fú yì yán, hào wèi shèng rén. zi xiū suì shí zhái wèi líng yīng sì, suǒ de zhī zhuān, zào sān céng fú tú, hào shì zhě wèn jìn cháo jīng shī hé rú jīn rì, yì yuē: jìn cháo mín shǎo yú jīn rì, wáng hóu dì zhái yǔ jīn rì xiāng sì. yòu yún: zì yǒng jiā yǐ lái, èr bǎi yú nián, jiàn guó chēng wáng zhě, shí yǒu liù jūn, wú jiē yóu qí dōu bǐ, mù jiàn qí shì. guó miè zhī hòu, guān qí shǐ shū, jiē fēi shí lù, mò bù tuī guò yú rén, yǐn shàn zì xiàng. fú shēng suī hǎo yǒng shì jiǔ, yì rén ér bù shā, guān qí zhì diǎn, wèi wèi xiōng bào. jí xiáng qí shǐ, tiān xià zhī è jiē guī yān. fú jiān zì shì xián zhǔ, zéi jūn qǔ wèi, wàng shū shēng è, fán zhū shǐ guān, jiē cǐ lèi yě. rén jiē guì yuǎn jiàn jìn, yǐ wèi xìn rán. dāng jīn zhī rén, yì shēng yú sǐ zhì, huò yǐ shèn yǐ. wèn qí gù. yì yuē: shēng shí zhōng yōng zhī rén ěr, jí qí sǐ yě, bēi wén mù zhì, mò bù qióng tiān dì zhī dà dé, shēng mín zhī néng shì. wèi jūn gòng yáo shùn lián héng, wèi chén yǔ yī yǐn děng jī, mù mín zhī guān, fú hǔ mù qí qīng chén, zhí fǎ zhī lì, mái lún xiè qí gěng zhí. suǒ wèi shēng wèi dào zhí, sǐ wèi yí qí, wàng yán shāng zhèng, huá cí sǔn shí. dāng shí zuò wén zhī shì, cán yì cǐ yán, bù bīng xiào wèi lǐ dēng wèn yuē: tài wèi fǔ qián zhuān fú tú, xíng zhì shén gǔ, wèi zhī hé nián suǒ zào. yì yún: jìn yì xī shí èr nián, liú yù fá yáo hóng jūn rén tīng zuò. rǔ nán wáng wén ér yì zhī, yīn wèn hé suǒ fú ěr yǐ zhì yán nián. yì yún: wú bù xián yǎng shēng, zì rán zhǎng shòu. guō pú cháng wèi wú shì yún, shòu nián wǔ bǎi suì, jīn shǐ yú bàn. dì gěi bù wǎn chē yī chéng, yóu yú shì lǐ, suǒ jīng zhī chù, duō shuō jiù jī, sān nián yǐ hòu dùn qù, mò zhī suǒ zài. chū luò yáng jiā lán jì
後魏崇義里有杜子休宅,地形顯敞,門臨御路。時有隱士趙逸者,雲是晉武時人,晉朝舊事,多所記錄。正光初,來至京師,見子休宅,嘆息曰:「此是晉朝太康寺也。」時人未之信,問其由,答曰:「龍驤將軍王浚平吳後,立此寺,本有三層浮圖,用磚為之。」指子休園曰:「此是故處。」子休掘而驗之,果得磚數萬,並有石銘云:「晉太康六年,歲次乙巳,九月甲戌朔,八日辛巳,儀同三司襄陽侯王浚敬造。」時園中果菜豐蔚,林木扶疏,乃服逸言,號為聖人。子休遂拾宅為靈應寺,所得之磚,造三層浮圖,好事者問晉朝京師何如今日,逸曰:「晉朝民少於今日,王侯帝宅與今日相似。」又云:「自永嘉以來,二百餘年,建國稱王者,十有六君,吾皆游其都鄙,目見其事。國滅之後,觀其史書,皆非實錄,莫不推過於人,引善自向。符生雖好勇嗜酒,亦仁而不殺,觀其治典,未為凶暴。及詳其史,天下之惡皆歸焉。苻堅自是賢主,賊君取位,妄書生惡,凡諸史官,皆此類也。人皆貴遠賤近,以為信然。當今之人,亦生愚死智,惑已甚矣。」問其故。逸曰:「生時中庸之人耳,及其死也,碑文墓誌,莫不窮天地之大德,生民之能事。為君共堯舜連衡,為臣與伊尹等跡,牧民之官,浮虎慕其清塵,執法之吏,埋輪謝其梗直。所謂生為盜跖,死為夷齊,妄言傷正,華詞損實。」當時作文之士,慚逸此言,步兵校尉李登問曰:「太尉府前磚浮圖,形制甚古,未知何年所造。」逸云:「晉義熙十二年,劉裕伐姚泓軍人聽作。」汝南王聞而異之,因問何所服餌以致延年。逸云:「吾不閒養生,自然長壽。郭璞常為吾筮雲,壽年五百歲,今始余半。」帝給步輓車一乘,游於市里,所經之處,多說舊跡,三年已後遁去,莫知所在。(出《洛陽伽藍記》)
liáng sì gōng
梁四公
liáng tiān jiān zhōng, yǒu guà chuǎng shàng yīn xié, xià chēn qù rú jié shàng wàn, xià jié fū jīn shàng shǔ, xià tuān zhǎng shèn shàng zhǎng, xià dǔ sì gōng yè wǔ dì, dì jiàn zhī shén yuè, yīn mìng shěn yǐn hóu yuē zuò fù, jiāng yǔ bǎi liáo gòng shè zhī. shí tài shǐ shì huò yī shǔ, yuē xiá ér jiān zhī yǐ xiàn. dì shì zhī yù jiǎn gěn xià, kǎn shàng zhī shì kē zhèn xià, lí shàng. dì zhàn chéng, qún chén shòu mìng xiàn guà zhě bā rén, yǒu mìng dài chéng jù chū, dì zhàn jué, zhì zhū qīng pú, shēn mìng chuǎng gōng dié shī, duì yuē: shèng rén bù guà, qí xiàng jí míng chāo běn jí zuò gào yǐ, yī xiàng biàn wù, hé qǔ yì zhī, qǐng cóng dì mìng guà. shí bā yuè gēng zǐ rì sì shí, chuǎng gōng zòu qǐng shěn yuē jǔ dì guà shàng yī shī yǐ shòu chén, jì zhuàn zhàn chéng, zhì yú qīng pú ér tuì. dú dì zhàn yuē: xiān jiǎn hòu shì kē shì qí shí, nèi gěn wài kǎn shì qí xiàng. kǎn wèi dào, qí shǔ yě. jū jiǎn zhī shí, dòng qí jiàn kē, qí jū xì yǐ. shì kē liù yáo, sì wú jiù, yī lì jiān zhēn, fēi dào zhī shì, shàng jiǔ hé xiào miè ěr xiōng, shì yīn dào huò lì, bì sǐ shǔ yě. qún chén dǎo wǔ hū wàn suì. dì zì jīn qí zhōng, pō yǒu xǐ sè. cì dú bā chén zhàn cí, huò biàn yú sè, huò tuī yú qì, huò qǔ yú xiàng, huò yǎn yú yáo, huò yī niǎo shòu guī lóng, yīn yáng fēi fú, qí wén suī xuán yuǎn, rán jiē wú zhōng zhě. mò qǐ chuǎng gōng zhàn yuē: shí rì wáng xiāng, bì shēng shǔ yǐ. qiě yīn yáng huì ér rù wén míng, cóng jìng zhǐ ér zhī zhèn dòng, shī qí xìng bì jiù qín yǐ. jīn shèng zhī yuè, zhì zhī bì jīn. zi wèi shǔ, chén yǔ gěn hé tǐ, kǎn wèi dào, yòu wèi yǐn fú, yǐn fú wèi dào, shì bì shēng shǔ yě. jīn shù yú sì, qí shǔ bì sì. lí wèi wén míng, nán fāng zhī guà, rì zhōng zé zè. kuàng yīn lèi hū. jìn zhī yáo rì, sǐ rú qì rú, shí qí shì yě, rì liǎn bì sǐ. jì jiàn shēng shǔ, bǎi liáo shī sè, ér yóu chuǎng gōng yuē: zhàn cí yǒu sì, jīn zhě wéi yī, hé yě? gōng yuē: qǐng pōu zhī. dì xìng bù hǎo shā, zì hèn bù zhōng. jí zhì rì zè, shǔ qiě sǐ yǐ, yīn lìng pōu zhī, guǒ rèn sān zi. shì rì, dì yí sì gōng yú wǔ míng diàn xī gé, shì gèng qīn jìn, qí shí qiú zhī, wéi shuò wàng fú là, dé yú yì xián táng jiàn zhū xué shì. rán yǒu jūn guó yí yì, mò bù cān yù yān, dà tóng zhōng, pán pán guó dān dān guó fú chāng guó gāo chāng guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù, dì mìng yǒu sī shè chōng tíng fǎ jià, yǎ lè jiǔ què, bǎi liáo jù cháo fú rú yuán zhèng zhī yí. dì wèn sì gōng: yì guó lái tíng, jué mìng gāo xià, yù yǐ shàng gōng zhì jiā zhī. jīn gōng yuē: chéng wáng tài píng, zhōu gōng fǔ zhèng, yuè shang shì zhòng yì lái gòng, bù wén jué mìng jí zhī. chūn qiū zhū chǔ zhī jūn, jué bù jiā zi. shè shǐ qí jūn gōng pìn, yī lǐ jīng, wèi zhǐ zǐ nán. ruò jiā yǐ shàng gōng, kǒng fēi jī gǔ. dì gù wèi jīn gōng gèng xiáng dìng zhī. é shǔ bào fēng rú xuán lún, yè dì qún dài, dì yòu wèn qí shì, gōng yuē: míng rì yì wèi guǒ, qǐng tā rì yì zhī. dì bù yì, xué shì qún fěi zhī. xiàng xī, dì nǚ zhuì gé ér sǐ, lǐ jìng bù xíng. hòu jié zhī, duì yuē: xuán fēng xí yī, ài zi bào yǔn. gèng hé yí yān.
梁天監中,有罣闖(上音攜,下琛去)顬傑(上萬,下傑)、麩黅(上蜀,下湍)、仉腎(上掌,下覩)四公謁武帝,帝見之甚悅,因命沈隱侯約作覆,將與百僚共射之。時太史適獲一鼠,約匣而緘之以獻。帝筮之遇蹇(艮下,坎上)之噬嗑(震下,離上)。帝占成,群臣受命獻卦者八人,有命待成俱出,帝占決,置諸青蒲,申命闖公揲蓍,對曰:「聖人布卦,其象吉(明抄本吉作告)矣,依象辯物,何取異之,請從帝命卦。」時八月庚子日巳時,闖公奏請沈約舉帝卦上一蓍以授臣,既撰占成,置於青蒲而退。讀帝占曰:「先蹇後噬嗑是其時,內艮外坎是其象。坎為盜,其鼠也。居蹇之時,動其見嗑,其拘系矣。噬嗑六爻,四無咎,一利艱貞,非盜之事,上九荷校滅耳凶,是因盜獲戾,必死鼠也。」群臣蹈舞呼萬歲。帝自矜其中,頗有喜色。次讀八臣占詞,或辯於色,或推於氣,或取於象,或演於爻,或依鳥獸龜龍,陰陽飛伏,其文雖玄遠,然皆無中者。末啟闖公占曰:「時日王相,必生鼠矣。且陰陽晦而入文明,從靜止而之震動,失其性必就擒矣。金盛之月,制之必金。子為鼠,辰與艮合體,坎為盜,又為隱伏,隱伏為盜,是必生鼠也。金數於四,其鼠必四。離為文明,南方之卦,日中則昃。況陰類乎。晉之繇日,死如棄如,實其事也,日斂必死。」既見生鼠,百僚失色,而尤闖公曰:「占辭有四,今者唯一,何也?」公曰:「請剖之。」帝性不好殺,自恨不中。及至日昃,鼠且死矣,因令剖之,果妊三子。是日,帝移四公於五明殿西閣,示更親近,其實囚之,唯朔望伏臘,得於義賢堂見諸學士。然有軍國疑議,莫不參預焉,大同中,盤盤國、丹丹國、扶昌國、高昌國遣使獻方物,帝命有司設充庭法駕,雅樂九闋,百僚具朝服如元正之儀。帝問四公:「異國來廷,爵命高下,欲以上公秩加之。」黅公曰:「成王太平,周公輔政,越裳氏重譯來貢,不聞爵命及之。春秋邾楚之君,爵不加子。設使其君躬聘,依禮經,位止子男。若加以上公,恐非稽古。」帝固謂黅公更詳定之。俄屬暴風如旋輪,曳帝裙帶,帝又問其事,公曰:「明日亦未果,請他日議之。」帝不懌,學士群誹之。向夕,帝女墜閣而死,禮竟不行。後詰之,對曰:「旋風襲衣,愛子暴殞。更何疑焉。」
gāo chāng guó qiǎn shǐ gòng yán èr kē, kē rú dà dǒu, zhuàng bái shì yù. gàn pú táo cì mì dòng jiǔ bái mài miàn. wáng gōng shì shù jiē bù zhī shí. dì yǐ qí zì wàn lǐ jué yù ér lái xiàn, shù nián fāng dá. wén zì yán yǔ, yǔ liáng guó lüè tóng. jīng sān rì, cháo tíng wú zhī duì zhě, dì mìng jié gōng yà zhī. wèi qí shǐ yuē: yán yī kē shì nán shāo yáng shān yuè wàng shōu zhī zhě, yī shì běi shāo yáng shān fēi yuè wàng shōu zhī zhě. pú táo qī shì wū lín, sān shì wú bàn. dòng jiǔ fēi bā fēng gǔ suǒ dòng zhě, yòu yǐ gāo níng jiǔ hé zhī. cì mì shì yán chéng suǒ shēng, fēi nán píng chéng zhě. bái mài miàn shì dàng chāng zhě, fēi chāng lěi zhēn wù. shǐ zhě jù chén shí qíng, miàn wèi jīng nián sè bài, zhì dàng chāng mào yì tián zhī. qí nián fēng zāi, pú táo cì mì bù shú, gù bó zá. yán jí dòng jiǔ, fèng wáng jí mìng, gù fēi shí ěr. yīn yòu xiàng zǐ yán yī pò, yún zì zhōng lù, zāo běi liáng suǒ duó, bù gǎn yán zhī. dì wèn jié gōng qún wù zhī yì, duì yuē: nán shāo yáng shān yán wén lǐ cū, běi shāo yáng shān yán wén lǐ mì. yuè wàng shōu zhī zhě, míng chè rú bīng, yǐ zhān tuó zhǔ zhī kě yàn. pú táo wū lín zhě pí báo wèi měi, wú bàn zhě pí hòu wèi kǔ. jiǔ shì bā fēng gǔ dòng chéng zhě, zhōng nián bù huài, jīn chòu qí qì suān, wū lín jiǔ huá ér sè qiǎn, gù yún rán. nán píng chéng yáng cì wú yè, qí mì sè míng bái ér wèi gān, yán chéng yáng cì yè dà, qí mì sè qīng ér wèi báo. chāng lěi bái mài miàn pēng zhī jiāng shú, jié bái rú xīn, jīn miàn rú ní qiě làn. yóu shì zhī mì mài zhī wěi ěr. jiāo hé zhī jiān píng qì zhōng, jué shēn shù chǐ, yǒu mò yán, rú hóng rú zǐ, sè xiān wèi gān, shí zhī zhǐ tòng. gēng shēn yī zhàng, xià yǒu yī pò, hēi yú chún qī, huò dà rú chē lún, mò ér fú zhī, gōng fù rén xiǎo cháng zhèng jiǎ zhū jí. bǐ guó zhēn yì, bì dāng zhì gòng, shì yǐ zhī zhī.
高昌國遣使貢鹽二顆,顆如大斗,狀白似玉。干蒲桃、刺蜜、凍酒、白麥面。王公士庶皆不之識。帝以其自萬里絕域而來獻,數年方達。文字言語,與梁國略同。經三日,朝廷無祗對者,帝命傑公迓之。謂其使曰:「鹽一顆是南燒羊山月望收之者,一是北燒羊山非月望收之者。蒲桃七是洿林,三是無半。凍酒非八風谷所凍者,又以高寧酒和之。刺蜜是鹽城所生,非南平城者。白麥面是宕昌者,非昌壘真物。」使者具陳實情,面為經年色敗,至宕昌貿易填之。其年風災,蒲桃刺蜜不熟,故駁雜。鹽及凍酒,奉王急命,故非時爾。因又向紫鹽醫珀,雲自中路,遭北涼所奪,不敢言之。帝問傑公群物之異,對曰:「南燒羊山鹽文理粗,北燒羊山鹽文理密。月望收之者,明徹如冰,以氈橐煮之可驗。蒲桃洿林者皮薄味美,無半者皮厚味苦。酒是八風谷凍成者,終年不壞,今臭其氣酸,洿林酒滑而色淺,故云然。南平城羊刺無葉,其蜜色明白而味甘,鹽城羊刺葉大,其蜜色青而味薄。昌壘白麥面烹之將熟,潔白如新,今面如泥且爛。由是知蜜麥之偽耳。交河之間平磧中,掘深數尺,有末鹽,如紅如紫,色鮮味甘,食之止痛。更深一丈,下有瑿珀,黑逾純漆,或大如車輪,末而服之,攻婦人小腸症瘕諸疾。彼國珍異,必當致貢,是以知之。
jié gōng cháng yǔ zhū rú yǔ jí fāng yù yún: dōng zhì fú sāng, fú sāng zhī cán zhǎng qī chǐ, wéi qī cùn, sè rú jīn, sì shí bù sǐ. wǔ yuè bā rì ǒu huáng sī, bù yú tiáo zhī, ér bù wèi jiǎn. cuì rú yán, shāo fú sāng mù huī zhī zhǔ zhī, qí sī jiān rèn, sì sī wèi xì, zú shèng yī jūn. cán luǎn dà rú yàn què luǎn, chǎn yú fú sāng xià. jī luǎn zhì jù lì guó, cán biàn xiǎo, rú zhōng guó cán ěr. qí wáng gōng nèi yǒu shuǐ jīng chéng, kě fāng yī lǐ, tiān wèi xiǎo ér míng rú zhòu, chéng hū bù jiàn, qí yuè biàn shí. xī zhì xī hǎi, hǎi zhōng yǒu dǎo, fāng èr bǎi lǐ, dǎo shàng yǒu dà lín, lín jiē bǎo shù, zhōng yǒu wàn yú jiā, qí rén jiē qiǎo, néng zào bǎo qì, suǒ wèi fú lín guó yě. dǎo xī běi yǒu kēng, pán ào shēn qiān yú chǐ, yǐ ròu tóu zhī, niǎo xián bǎo chū, dà zhě zhòng wǔ jīn, bǐ yún shì sè jiè tiān wáng zhī bǎo cáng. sì hǎi xī běi, wú lǜ wàn lǐ, yǒu nǚ guó, yǐ shé wèi fū, nán zé wèi shé, bù shì rén ér xué chù. nǚ wèi chén qiè guān zhǎng, ér jū gōng shì. sú wú shū qì, ér xìn zhòu zǔ, zhí zhě wú tā, qū zhě lì sǐ. shén dào shè jiào, rén mò gǎn fàn. nán zhì huǒ zhōu zhī nán, yán kūn shān zhī shàng, qí tǔ rén shí xū xiè rán shé yǐ pì rè dú. zhōu zhōng yǒu huǒ mù, qí pí kě yǐ wèi bù, yán qiū yǒu huǒ shǔ, qí máo kě yǐ wèi hè, jiē fén zhī bù zhuó, wū yǐ huǒ huàn. běi zhì hēi gǔ zhī běi, yǒu shān jí jùn zào tiān, sì shí bīng xuě, yì zhú lóng suǒ jū. zhòu wú rì, běi xiàng gèng míng. yè zhí shàng guān běi jí. xī yǒu jiǔ quán, qí shuǐ wèi rú jiǔ, yǐn zhī zuì rén. běi yǒu qī hǎi, máo yǔ rǎn zhī jiē hēi, xī yǒu rǔ hǎi, qí shuǐ bái huá rú rǔ. sān hǎi jiān fāng qī bǎi lǐ, shuǐ tǔ féi wò, dà yā shēng jùn mǎ, dà niǎo shēng rén, nán sǐ nǚ huó, niǎo zì xián qí nǚ, fēi xíng bǔ zhī, xián bù shèng zé fù zhī, nǚ néng kuǐ bù, zé wèi qiú háo suǒ yǎng. nǚ jiē shū lì, měi ér shǎo shòu, wèi rén jī yìng, wèi sān shí ér sǐ. yǒu tù dà rú mǎ, máo jié bái, zhǎng chǐ yú, yǒu diāo dà rú láng, máo chún hēi, yì zhǎng chǐ yú, fú zhī yù hán. cháo tíng wén qí yán, fǔ zhǎng xiào xuè, yǐ wèi kuáng wàng, yuē. zōu yǎn jiǔ zhōu wáng jiā shí yí zhī tán ěr. sī tú zuǒ zhǎng shǐ wáng yún nán zhī yuē: shū chuán suǒ zài, nǚ guó zhī dōng, cán yá zhī xī, gǒu guó zhī nán, qiāng yí zhī bié zhǒng, yī nǚ wèi jūn, wú fū shé zhī lǐ, yǔ gōng shuō bù tóng, hé yě? gōng yuē: yǐ jīn suǒ zhī, nǚ guó yǒu liù, hé zhě, běi hǎi zhī dōng, fāng yí zhī běi, yǒu nǚ guó, tiān nǚ xià jiàng wèi qí jūn, guó zhōng yǒu nán nǚ, rú tā héng sú. xī nán yí bǎn dùn zhī xī, yǒu nǚ guó, qí nǚ hàn ér nán gōng, nǚ wèi rén jūn, yǐ guì nán wèi fū, zhì nán wèi qiè yìng, duō zhě bǎi rén, shǎo zhě pǐ fū, kūn míng dōng nán, jué jiǎo zhī wài, yǒu nǚ guó, yǐ yuán wèi fū, shēng nán lèi fù, ér rù shān gǔ, zhòu fú yè yóu, shēng nǚ zé cháo jū xué chù. nán hǎi dōng nán yǒu nǚ guó, jǔ guó wéi yǐ guǐ wèi fū, fū zhì yǐn shí qín shòu yǐ yǎng zhī. bó lǜ shān zhī xī, yǒu nǚ guó, fāng bǎi lǐ, shān chū shí huī zhī shuǐ, nǚ zǐ yù zhī ér yǒu yùn, qí nǚ jǔ guó wú fū, bìng shé liù yǐ. xī gǒu guó zhī nán yǒu nǚ guó, dāng hàn zhāng dì shí, qí guó wáng sǐ, qī dài zhī guó, jìn bǎi nián, shí chēng nǚ guó, hòu zi sūn hái wèi jūn. ruò quǎn fū yuán fū guǐ fū shuǐ zhī guó, bó zhī zhě yǐ zhī zhī yǐ, gù lüè ér bù lùn. é ér fú sāng guó shǐ shǐ gòng fāng wù, yǒu huáng sī sān bǎi jīn, jí fú sāng cán suǒ tǔ, fú sāng huī zhī suǒ zhǔ zhī sī yě. dì yǒu jīn lú, zhòng wǔ shí jīn, xì liù sī yǐ xuán lú, sī yǒu yú lì. yòu gòng guān rì yù, dà rú jìng, fāng yuán chǐ yú, míng chè rú liú lí, yìng rì yǐ guān jiàn rì zhōng gōng diàn, jiǎo rán fēn míng. dì lìng jié gōng yǔ shǐ zhě lùn qí fēng sú tǔ dì wù chǎn, chéng yì shān chuān, bìng fǎng wǎng xī cún wáng. yòu shí shǐ zhě zǔ fù bó shū xiōng dì, shǐ zhě liú tì bài shǒu, jù yán qíng shí. jiān suì, nán hǎi shāng rén jī huǒ huàn bù sān duān, dì yǐ zá bù jī zhī. lìng jié gōng yǐ tā shì zhào, zhì yú shì suǒ, jié gōng yáo shí yuē: cǐ huǒ huàn bù yě, èr shì jī mù pí suǒ zuò, yī shì xù shǔ máo suǒ zuò. yǐ jié shāng rén, jù rú jié gōng suǒ shuō. yīn wèn mù shǔ zhī yì, gōng yuē: mù jiān máo róu, shì hé bié yě. yǐ yáng suì huǒ shān yīn tà mù ruò zhī, mù pí gǎi cháng. shì zhī guǒ yàn. míng nián dōng, fú nán dà bó cóng xī tiān zhú guó lái, mài bì bō lí jìng, miàn guǎng yī chǐ wǔ cùn, zhòng sì shí jīn, nèi wài jiǎo jié, zhì wǔ sè wù yú qí shàng, xiàng míng shì zhī, bù jiàn qí zhì. wèn qí jià, yuē qián bǎi wàn guàn wén, dì lìng yǒu sī suàn zhī, qīng fǔ kù cháng zhī bù zú. qí shāng rén yán, cǐ sè jiè tiān wáng yǒu fú lè shì, tiān shù dà yǔ, zhòng bǎo rú shān, nà zhī shān cáng, qǔ zhī nán dé, yǐ dà shòu ròu tóu zhī cáng zhōng, ròu làn zhān bǎo, yī niǎo xián chū, ér jí cǐ bǎo yān, jǔ guó bù shí, wú gǎn chóu qí jià zhě. yǐ shì jié gōng, gōng yuē: shàng jiè zhī bǎo xìn yǐ. xī bō luó ní sī guó wáng yǒu dà fú, dé huò èr bǎo jìng, jìng guāng suǒ zhào, dà zhě sān shí lǐ, xiǎo zhě shí lǐ. zhì xuán sūn fú jǐn, tiān huǒ shāo gōng, dà jìng guāng míng, néng yù zāi huǒ, bù zhì fén ruò. xiǎo jìng guāng wēi, wèi huǒ suǒ hài, suī guāng cǎi mèi àn, shàng néng pì zhū dú wù. fāng yuán bǎi bù, gài cǐ jìng yě. shí wáng mài dé jīn èr qiān yú jīn, suì rù shāng rén zhī shǒu, hòu wáng fú báo, shī qí dà bǎo, shōu duó cǐ jìng, què rù wáng gōng. cǐ wáng shí shì sūn shī dào, guó rén jiāng móu hài zhī, cǐ jìng yòu chū, dāng shì dà chén suǒ de, qí yīng rù yú shāng jiǎ. qí jià qiān jīn, qīng jié fǔ kù bù zú yě. yīn mìng jié gōng yǔ zhī lùn jìng, yóu shì xìn fú. gèng wèn cǐ shì ruì bǎo, wáng lìng huò mài, jí yīng dà qín bō luó nài guó shī luó guó zhū dà guó wáng dà chén suǒ qǔ, rǔ bèi hú kè, hé yóu de zhī, bì shì dào qiè zhì cǐ ěr. hú kè qūn xún wèi duì, é ér qí guó qiǎn shǐ zhuī fǎng zhì liáng, yún qí jìng wèi dào suǒ qiè, guǒ rú qí yán. hòu yǒu wèi shǐ pín zhì, yì yán hēi diāo bái tù yā mǎ nǚ guó, wǎng wǎng rù jīng, liáng cháo qīng shì, shǐ xìn jié gōng zhōu yóu liù hé, chū rù bǎi dài, yán bù xū shuō, jiē wèi měi tán, gù qí duō wén qiáng shí, bó wù biàn huò. suī zhòng ní zhī xiáng dà gǔ, zi chǎn zhī shuō tái tái, yì bú shì guò yǐ. hòu wèi tiān píng zhī suì, dāng dà tóng zhī jì, bǐ cǐ sú fù shí kāng, xián cái dǐng shèng. qí cháo tíng zhuān duì, chēng rén wù shì liú. jí yīng duì lǐ bīn, zé shèn gōng dú yù zhī wèi wèn dá, jiē dé xiān míng. suǒ yǐ chū shǐ wài jiāo, yàn huì bīn kè, shǐ bǐ luò qí shù nèi, dòng cuò cí fēng, jī bù xū fā, jǔ wú yí cè, shèn gōng zhī lì yě. wèi xìng hé èr nián, qiǎn cuī mǐn yáng xiū zhī lái pìn. mǐn zì zhǎng qiān, qīng hé dōng wǔ chéng rén, bó xué shàn wén, dāng cháo dì yī, yǔ tài yuán wáng yán yè qí míng, jiā yǐ tiān wén lǜ lì yī fāng yào pǐn bǔ shì shì zì yuán zuò lùn, jù míng chāo běn gǎi. jì zhì. dì xuǎn shuò xué shā mén shí rén yú yù duì bǎi liáo yǔ zhī tán lùn, duō qū yú mǐn, dì cì mǐn shū wǔ bǎi yú juǎn, tā wù bèi zhī. sì gōng jìn yuē: cuī mǐn xué wèn shū qiǎn, bù zú shàng zhěn chōng jīn, mìng chén shèn dí zhī, bì sǐ. dì cóng zhī. chū jiāng dōng lùn xué, yǒu shí èr shā mén lùn, yǐ tiáo shū zhēng hé, yǒu zhōng guān lùn, yǐ chéng jì xiāo rán, yán míng lǐ zhě. zōng yǎng qí shù. běi běi yuán zuò bǐ, jù míng chāo běn xǔ běn huáng běn gǎi cháo yǒu rú shí lùn, zhì dìng zōng lǐ, yǒu huí zhèng lùn, jí jī pò yì. mǐn zǒng nán běi èr yè jiē jīng, yòu sāng mén suǒ zhuān, wéi zài shì shì. ruò rú zhī yǔ dào, bì yú wèi wén. mǐn jiān sān jiào ér shàn zhī, pō yǒu dé sè. shèn gōng cháng yú wǔ tiān zhú guó yǐ fàn yǔ jīng lǐ wèn lùn zhōng fēn bié lùn dà wú wèi lùn yīn míng lùn. jiē qióng lǐ jǐn miào. shèn gōng mào qǐn xíng lòu, ér shēng qì qīng chàng. mǐn jì pín shèng qún sēng, ér nǎi ào xíng yú wù. qí rì, dì yú zhèng jū diàn mìng shèn gōng yǔ mǐn tán lùn zhì kǔ, sān guāng sì qì, wǔ xíng shí èr zhī, shí gān bā sù, fēng yún qì hòu, jīn dān yù yè, yào xìng zhēn dào, liù xìng wǔ yùn, yīn yáng lì shù, yùn lüè jī quán, fēi fú gū xū, guǐ shén qíng zhuàng, shǐ zì jīng shǐ, zhōng yú lǎo shì, fán shí yú rì. biàn yáng liù yì bǎi shì, yǔ mǐn hù wèi zhǔ kè, lì tán jué dào, guān zhě mò bù yíng liàng wàng guī. rán mǐn cí qì jì jì yuán zuò shì, jù míng chāo běn gǎi jǔ yú dí. bù zì dé, yīn ér chéng bìng, yú jí běi guī, wèi dá zhōng lù ér zú. chū liáng sì gōng jì
傑公嘗與諸儒語及方域云:「東至扶桑,扶桑之蠶長七尺,圍七寸,色如金,四時不死。五月八日嘔黃絲,布於條枝,而不為繭。脆如綖,燒扶桑木灰汁煮之,其絲堅韌,四絲為系,足勝一鈞。蠶卵大如燕雀卵,產於扶桑下。齎卵至句麗國,蠶變小,如中國蠶耳。其王宮內有水精城,可方一里,天未曉而明如晝,城忽不見,其月便蝕。西至西海,海中有島,方二百里,島上有大林,林皆寶樹,中有萬餘家,其人皆巧,能造寶器,所謂拂林國也。島西北有坑,盤坳深千餘尺,以肉投之,鳥銜寶出,大者重五斤,彼雲是色界天王之寶藏。四海西北,無慮萬里,有女國,以蛇為夫,男則為蛇,不噬人而穴處。女為臣妾官長,而居宮室。俗無書契,而信呪詛,直者無他,曲者立死。神道設教,人莫敢犯。南至火洲之南,炎崑山之上,其土人食蝑蟹髯蛇以辟熱毒。洲中有火木,其皮可以為布,炎丘有火鼠,其毛可以為褐,皆焚之不灼,污以火浣。北至黑谷之北,有山極峻造天,四時冰雪,意燭龍所居。晝無日,北向更明。夜直上觀北極。西有酒泉,其水味如酒,飲之醉人。北有漆海,毛羽染之皆黑,西有乳海,其水白滑如乳。三海間方七百里,水土肥沃,大鴨生駿馬,大鳥生人,男死女活,鳥自銜其女,飛行哺之,銜不勝則負之,女能跬步,則為酋豪所養。女皆殊麗,美而少壽,為人姬媵,未三十而死。有兔大如馬,毛潔白,長尺余,有貂大如狼,毛純黑,亦長尺余,服之禦寒。」朝廷聞其言,拊掌笑謔,以為誑妄,曰。鄒衍九州、王嘉拾遺之談耳。司徒左長史王筠難之曰:「書傳所載,女國之東,蠶崖之西,狗國之南,羌夷之別種,一女為君,無夫蛇之理,與公說不同,何也?」公曰:「以今所知,女國有六,何者,北海之東,方夷之北,有女國,天女下降為其君,國中有男女,如他恆俗。西南夷板楯之西,有女國,其女悍而男恭,女為人君,以貴男為夫,置男為妾媵,多者百人,少者匹夫,昆明東南,絕徼之外,有女國,以猿為夫,生男類父,而入山谷,晝伏夜遊,生女則巢居穴處。南海東南有女國,舉國惟以鬼為夫,夫致飲食禽獸以養之。勃律山之西,有女國,方百里,山出石虺之水,女子浴之而有孕,其女舉國無夫,並蛇六矣。昔狗國之南有女國,當漢章帝時,其國王死,妻代知國,近百年,時稱女國,後子孫還為君。若犬夫猿夫鬼夫水之國,博知者已知之矣,故略而不論。」俄而扶桑國使使貢方物,有黃絲三百斤,即扶桑蠶所吐,扶桑灰汁所煮之絲也。帝有金爐,重五十斤,系六絲以懸爐,絲有餘力。又貢觀日玉,大如鏡,方園尺余,明徹如琉璃,映日以觀、見日中宮殿,皎然分明。帝令傑公與使者論其風俗土地物產,城邑山川,並訪往昔存亡。又識使者祖父伯叔兄弟,使者流涕拜首,具言情實。間歲,南海商人齎火浣布三端,帝以雜布積之。令傑公以他事召,至於市所,傑公遙識曰:「此火浣布也,二是緝木皮所作,一是續鼠毛所作。」以詰商人,具如傑公所說。因問木鼠之異,公曰:「木堅毛柔,是何別也。以陽燧火山陰拓木爇之,木皮改常。」試之果驗。明年冬,扶南大舶從西天竺國來,賣碧玻黎鏡,面廣一尺五寸,重四十斤,內外皎潔,置五色物於其上,向明視之,不見其質。問其價,約錢百萬貫文,帝令有司算之,傾府庫償之不足。其商人言,此色界天王有福樂事,天澍大雨,眾寶如山,納之山藏,取之難得,以大獸肉投之藏中,肉爛粘寶,一鳥銜出,而即此寶焉,舉國不識,無敢酬其價者。以示傑公,公曰:「上界之寶信矣。昔波羅尼斯國王有大福,得獲二寶鏡,鏡光所照,大者三十里,小者十里。至玄孫福盡,天火燒宮,大鏡光明,能御災火,不至焚爇。小鏡光微,為火所害,雖光彩昧暗,尚能辟諸毒物。方園百步,蓋此鏡也。時王賣得金二千餘斤,遂入商人之手,後王福薄,失其大寶,收奪此鏡,卻入王宮。此王十世孫失道,國人將謀害之,此鏡又出,當是大臣所得,其應入於商賈。其價千金,傾竭府庫不足也。」因命傑公與之論鏡,由是信伏。更問此是瑞寶,王令貨賣,即應大秦波羅奈國失羅國諸大國王大臣所取,汝輩胡客,何由得之,必是盜竊至此耳。胡客逡巡未對,俄而其國遣使追訪至梁,雲其鏡為盜所竊,果如其言。後有魏使頻至,亦言黑貂白兔鴨馬女國,往往入京,梁朝卿士,始信傑公週遊六合,出入百代,言不虛說,皆為美談,故其多聞強識,博物辯惑。雖仲尼之詳大骨,子產之說台駘,亦不是過矣。後魏天平之歲,當大同之際,彼此俗阜時康,賢才鼎盛。其朝廷專對,稱人物士流。及應對禮賓,則腎公獨預之為問答,皆得先鳴。所以出使外郊,宴會賓客,使彼落其術內,動挫詞鋒,機不虛發,舉無遺策,腎公之力也。魏興和二年,遣崔敏、陽休之來聘。敏字長謙,清河東武城人,博學贍文,當朝第一,與太原王延業齊名,加以天文律歷醫方藥品卜筮(筮字原作論,據明抄本改)。既至。帝選碩學沙門十人於御對百僚與之談論,多屈于敏,帝賜敏書五百餘卷,他物倍之。四公進曰:「崔敏學問疏淺,不足上軫沖襟,命臣腎敵之,必死。」帝從之。初江東論學,有十二沙門論,以條疏徵核,有中觀論,以乘寄蕭然,言名理者。宗仰其術。北(北原作比,據明抄本、許本、黃本改)朝有如實論,質定宗禮,有回諍論,藉機破義。敏總南北二業皆精,又桑門所專,唯在釋氏。若儒之與道,蔽於未聞。敏兼三教而擅之,頗有德色。腎公嘗於五天竺國以梵語精理問論中分別論、大無畏論、因明論。皆窮理盡妙。腎公貌寢形陋,而聲氣清暢。敏既頻勝群僧,而乃傲形於物。其日,帝於諍居殿命腎公與敏談論至苦,三光四氣,五行十二支,十干八宿,風雲氣候,金丹玉液,藥性針道,六性五蘊,陰陽曆數,韞略機權,飛伏孤虛,鬼神情狀,始自經史,終於老釋,凡十餘日。辯揚六藝百氏,與敏互為主客,立談絕倒,觀者莫不盈量忘歸。然敏詞氣既(既原作事,據明抄本改)沮於頔。不自得,因而成病,輿疾北歸,未達中路而卒。(出《梁四公記》)