yì qí yáng xuán bǎo wáng jī xīn yī xíng wéi yán yòu rì běn wáng zǐ
弈棋 羊玄保 王積薪 一行 韋延祐 日本王子
dàn qí hàn chéng dì wèi wén dì cáng gōu huán xuán gāo yìng shí mín
彈棋 漢成帝 魏文帝 藏鈎 桓玄 高映 石旻
zá xì yì qí
雜戲弈棋
yáng xuán bǎo
羊玄保
sòng wén dì shàn yì qí, cháng yǔ tài píng yáng xuán bǎo qí. xuán bǎo xì dǔ dé xuān chéng tài shǒu, dāng chì chú yǐ wèi xū shòu. chū tán sǒu
宋文帝善奕棋,常與太平羊玄保棋。玄保戲賭得宣城太守,當敕除以為虛受。(出《談藪》)
wáng jī xīn
王積薪
xuán zōng nán shòu, bǎi sī bēn fù xíng zài, hàn lín shàn qí zhě wáng jī xīn cóng yān. shǔ dào ài xiá. měi xíng lǚ zhǐ xī, dào zhōng zhī yóu tíng rén shě, duō wèi zūn guān yǒu lì zhī suǒ xiān. jī xīn qī wú suǒ rù, yīn yán xī shēn yuǎn, yù sù yú shān zhōng gū lǎo zhī jiā. dàn yǒu fù gū, jiē hé hù, zhǐ gěi shuǐ huǒ. cái míng, fù gū jiē hé hù ér xiū. jī xīn qī yú yán xià, yè lán bù qǐn. hū wén táng nèi gū wèi fù yuē: liáng xiāo wú yǐ shì xìng, yǔ zi wéi qí yī dǔ kě hū? fù yuē: nuò. jī xīn sī xīn qí zhī: táng nèi sù wú dēng zhú, yòu fù gū gè zài dōng xī shì. jī xīn nǎi fù ěr mén fēi. é wén fù yuē: qǐ dōng wǔ nán jiǔ zhì zi yǐ. gū yīng yuē: dōng wǔ nán shí zhì zi yǐ. gū yòu yuē: qǐ xī bā nán shí èr zhì zi yǐ. gū yòu yīng yuē: xī jiǔ nán shí zhì zi yǐ. měi zhì yī zi, jiē liáng jiǔ sī wéi. yè jiāng jǐn sì gēng, jī xīn yī yī mì jì, qí xià zhǐ sān shí liù. hū wén gū yuē: zi yǐ bài yǐ, wú zhǐ shèng jiǔ píng ěr. fù yì gān yān. jī xīn chí míng, jù yì guān qǐng wèn. gū lǎo yuē: ěr kě lǜ jǐ zhī yì ér àn jú zhì zi yān. jī xīn jí chū náng zhōng jú, jǐn píng shēng zhī mì miào ér bù zǐ. wèi jí shí shù, gū lǎo gù wèi fù yuē: shì zi kě jiào yǐ cháng shì ěr. fù nǎi zhǐ shì gōng shǒu shā duó jiù yīng fáng jù zhī fǎ, qí yì shén lüè. jī xīn jí gèng qiú qí shuō, gū lǎo xiào yuē: zhǐ cǐ yì wú dí yú rén jiān yǐ. jī xīn qián xiè ér bié. xíng shí shù bù, zài yì, zé shī xiàng lái zhī shì lǘ yǐ. zì shì jī xīn zhī yì, jué wú qí lún. jí bù suǒ jì fù gū duì dí zhī shì, qìng jié xīn lì, jiào qí jiǔ píng zhī shèng, zhōng bù de yě. yīn míng dèng ài kāi shǔ shì, zhì jīn qí tú yǒu yān, ér shì rén zhōng mò de ér jiě yǐ. chū jí yì jì
玄宗南狩,百司奔赴行在,翰林善棋者王積薪從焉。蜀道隘狹。每行旅止息,道中之郵亭人舍,多為尊官有力之所先。積薪棲無所入,因沿溪深遠,寓宿於山中孤姥之家。但有婦姑,皆闔戶,止給水火。才暝,婦姑皆闔戶而休。積薪棲於檐下,夜闌不寢。忽聞堂內姑謂婦曰:良宵無以適興,與子圍棋一賭可乎?婦曰:諾。積薪私心奇之:堂內素無燈燭,又婦姑各在東西室。積薪乃附耳門扉。俄聞婦曰:起東五南九置子矣。姑應曰:東五南十置子矣。姑又曰:起西八南十二置子矣。姑又應曰:西九南十置子矣。每置一子,皆良久思唯。夜將盡四更,積薪一一密記,其下止三十六。忽聞姑曰:子已敗矣,吾止勝九枰耳。婦亦甘焉。積薪遲明,具衣冠請問。孤姥曰:爾可率己之意而按局置子焉。積薪即出囊中局,盡平生之秘妙而布子。未及十數,孤姥顧謂婦曰:是子可教以常勢耳。婦乃指示攻守殺奪救應防拒之法,其意甚略。積薪即更求其說,孤老笑曰:止此亦無敵於人間矣。積薪虔謝而別。行十數步,再詣,則失向來之室閭矣。自是積薪之藝,絕無其倫。即布所記婦姑對敵之勢,罄竭心力,較其九枰之勝,終不得也。因名鄧艾開蜀勢,至今棋圖有焉,而世人終莫得而解矣。(出《集異記》)
yī xíng
一行
yī xíng běn bù jiě yì qí, yīn huì yàn gōng zhái, guān wáng jī xīn qí yī jú, suì yǔ zhī dí. xiào wèi yàn gōng yuē: cǐ dàn zhēng xiān ěr. ruò niàn pín dào sì jù chéng chú yǔ, zé rén rén wèi guó shǒu. jìn luó shén yǔ rén qí, shí dí sǐ zi, kōng chù rú lóng fèng xíng. huò yán wáng jī xīn duì xuán zōng qí, jú bì, xī chí chū. chū yǒu yáng zá zǔ
一行本不解奕棋,因會燕公宅,觀王積薪棋一局,遂與之敵。笑謂燕公曰:此但爭先耳。若念貧道四句乘除語,則人人為國手。晉羅什與人棋,拾敵死子,空處如龍鳳形。或言王積薪對玄宗棋,局畢,悉持出。(出《酉陽雜俎》)
wéi yán yòu
韋延祐
wéi yán yòu wéi qí, yǔ lǐ shì xiù dí shǒu. shì xiù xī qí míng, bù kěn xiān. níng shū yán yòu chóu, zhōng ráo liǎng lù. yán yòu běn yīng míng jīng xué, dào guò dà liáng. qí hù róng zhī qí shàn qí. biǎo jìn zhī. suì yīn yán jiāng huái zú qí rén, jiù zhōng yì qí míng jīng zhě duō jiě. chū jiā huà lù
韋延祐圍棋,與李士秀敵手。士秀惜其名,不肯先。寧輸延祐籌,終饒兩路。延祐本應明經學,道過大梁。其護戎知其善棋。表進之。遂因言江淮足棋人,就中弈棋明經者多解。(出《嘉話錄》)
rì běn wáng zǐ
日本王子
dà zhōng zhōng, rì běn guó wáng zǐ lái cháo, xiàn bǎo qì yīn lè. shàng shè bǎi xì zhēn zhuàn yǐ lǐ yān. wáng zǐ shàn wéi qí, shàng chì dài zhào gù gù yuán zuò yán, jù míng chāo běn gǎi. shī yán duì shǒu. wáng zǐ chū qiū yù qí jú, lěng nuǎn yù qí zǐ. yún: běn guó zhī dōng sān wàn lǐ, yǒu jí zhēn dǎo, dǎo shàng yǒu níng xiá tái, tái shàng yǒu shǒu tán chí, chí zhōng chū yù zǐ. bù yóu zhì dù, zì rán hēi bái fēn míng. dōng wēn xià lěng, gù wèi zhī lěng nuǎn yù. gèng chǎn rú qiū yù, zhuàng lèi qiū mù. zuó zhī wèi qí jú, guāng jié kě jiàn. jí shī yán yǔ zhī dí shǒu, zhì sān shí sān xià, shèng fù wèi jué. shī yán jù rǔ jūn mìng, ér hàn shǒu níng sī, fāng gǎn luò zhǐ. jí wèi zhī zhèn shén tóu, nǎi shì jiě liǎng zhēng shì yě. wáng zǐ dèng mù suō bì, yǐ fú bù shèng. huí huà hóng lú yuē: dài zhào dì jǐ shǒu yé. hóng lú guǐ duì yuē: dì sān shǒu yě. shī yán shí chēng guó shǒu. wáng zǐ yuē: yuàn jiàn dì yī. yuē: wáng zǐ shèng dì sān, fāng dé jiàn dì èr, shèng dì èr, dé jiàn dì yī. jīn yù jiàn dì yī, qí kě dé hū? wáng zǐ yǎn jú ér xū yuē: xiǎo guó zhī dì yī, bù rú dà guó zhī dì sān. xìn yǐ! jīn hào shì zhě, shàng yǒu gù shī yán sān shí sān xià zhèn shén tóu tú. chū dù yáng biān
大中中,日本國王子來朝,獻寶器音樂。上設百戲珍饌以禮焉。王子善圍棋,上敕待詔顧(顧原作顏,據明抄本改。)師言對手。王子出楸玉棋局,冷暖玉棋子。云:本國之東三萬里,有集真島,島上有凝霞台,台上有手譚池,池中出玉子。不由制度,自然黑白分明。冬溫夏冷,故謂之冷暖玉。更產如楸玉,狀類楸木。琢之為棋局,光潔可鑑。及師言與之敵手,至三十三下,勝負未決。師言懼辱君命,而汗手凝思,方敢落指。即謂之鎮神頭,乃是解兩征勢也。王子瞪目縮臂,已伏不勝。回話鴻臚曰:待詔第幾手耶。鴻臚詭對曰:第三手也。師言實稱國手。王子曰:願見第一。曰:王子勝第三,方得見第二,勝第二,得見第一。今欲見第一,其可得乎?王子掩局而吁曰:小國之第一,不如大國之第三。信矣!今好事者,尚有顧師言三十三下鎮神頭圖。(出《杜陽編》)
dàn qí
彈棋
hàn chéng dì
漢成帝
hàn chéng dì hǎo cù jū, qún chén yǐ cù jū láo tǐ, fēi zūn zhě suǒ yí. dì yuē: zhèn hǎo zhī, kě zé shì ér bù láo zhě zòu zhī. liú xiàng zòu dàn qí yǐ xiàn, shàng yuè. cì zhī qīng gāo qiú zǐ sī lǚ, fú yǐ cháo jìn. chū xiǎo shuō
漢成帝好蹙鞠,群臣以蹙鞠勞體,非尊者所宜。帝曰:朕好之,可擇似而不勞者奏之。劉向奏彈棋以獻,上悅。賜之青羔裘紫絲屢,服以朝覲。(出《小說》)
wèi wén dì
魏文帝
dàn qí, wèi gōng nèi yòng zhuāng qí xì yě. wén dì wèi zhī tè miào, yòng shǒu jīn jiǎo fú zhī, wú bù zhōng zhě. yǒu kè zì yún néng, dì shǐ wèi zhī. kè zhe gé jīn dī tóu fú qí, miào dài yú yú dì. chū shì shuō
彈棋,魏宮內用裝棋戲也。文帝為之特妙,用手巾角拂之,無不中者。有客自雲能,帝使為之。客著葛巾低頭拂棋,妙殆逾於帝。(出《世說》)
yòu wén dì cháng yún: yǔ yú tā xì nòng zhī shì, shǎo suǒ xǐ, wéi dàn qí lüè jǐn qí miào. shǎo shí cháng wèi zhī fù. xī jīng shī miào gōng yǒu èr yān, hé qīng hóu dōng fāng shì ān zhāng gōng zǐ, cháng hèn bù dé yǔ zhī duì yě. jīn dàn qí yòng qí èr shí sì sè, sè bié guì jiàn. yòu wèi xì fǎ. xiān lì yī qí yǔ jú zhōng, yú zhě jiān bái hēi yuán rào zhī, shí bā chóu chéng dū. chū shì shuō
又文帝嘗云:予於他戲弄之事,少所喜,唯彈棋略盡其妙。少時嘗為之賦。昔京師妙工有二焉,合卿侯東方世安、張公子,常恨不得與之對也。今彈棋用棋二十四色,色別貴賤。又魏戲法。先立一棋與局中,余者間白黑圓繞之,十八籌成都。(出《世說》)
cáng gōu
藏鈎
jiù yán cáng gōu qǐ yú gōu yì, gài yī xīn shì sān qín jì yún: hàn wǔ gōu yì fū rén shǒu quán, shí rén xiào zhī, mù wèi cáng gōu yě. yīn jìng shùn jìng xùn yuē: kōu yǔ kōu tóng, zhòng rén fēn cáo, shǒu cáng wù, tàn qǔ zhī. yòu lìng cáng gōu, chéng yī rén, zé lái wǎng yú liǎng péng, wèi zhī é chī. fēng tǔ jì yuē: cáng gōu zhī xì, fēn èr cáo yǐ jiào shèng fù. ruò rén ǒu zé dí duì ruò qí, zé shǐ yī rén wèi yóu fù. huò shǔ shàng cáo, huò shǔ xià cáo, wèi fēi niǎo. yòu lìng wèi cǐ xì, bì yú zhēng yuè. jù fēng tǔ jì, zài là jì hòu yě. yǔ chǎn cáng gōu fù yún: yǔ yǐ là hòu, mìng zhòng wài yǐ xíng gōu wèi xì yǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
舊言藏鈎起於鉤弋,蓋依辛氏《三秦記》云:漢武鉤弋夫人手拳,時人效之,目為藏鈎也。殷敬順《敬訓》曰:彄與摳同,眾人分曹,手藏物,探取之。又令藏鈎,乘一人,則來往於兩朋,謂之誐鴟。《風土記》曰:藏鈎之戲,分二曹以較勝負。若人偶則敵對;若奇,則使一人為游附。或屬上曹,或屬下曹,為飛鳥。又令為此戲,必於正月。據《風土記》,在臘祭後也。庾闡《藏鈎賦》云:予以臘後,命中外以行鈎為戲矣。(出《酉陽雜俎》)
huán xuán
桓玄
yīn zhòng kān yǔ huán xuán gòng cáng gōu, yī péng bǎi chóu. huán péng yù bù shèng, wéi yú hǔ tàn zài. gù kǎi zhī wèi yīn zhòng kān cān jūn, shǔ bìng jí zài xiè. huán qiǎn xìn, qǐng gù qǐ bìng, lìng shè qǔ hǔ tàn. jí lái, zuò dìng. yǔ gù yún: jūn kě qǔ gōu. gù dá yún: shǎng bǎi pǐ bù, gù jí qǔ de gōu. huán péng suì shèng. chū zhǔ gōng gù shì
殷仲堪與桓玄共藏鈎,一朋百籌。桓朋欲不勝,唯余虎探在。顧愷之為殷仲堪參軍,屬病疾在廨。桓遣信,請顧起病,令射取虎探。即來,坐定。語顧云:君可取鈎。顧答云:賞百匹布,顧即取得鈎。桓朋遂勝。(出《渚宮故事》)
yīn zhòng kān hé huán xuán yī kuài ér wán cáng gōu yóu xì, yī zǔ wèi yī bǎi gè chóu mǎ. huán xuán yǎn kàn yào shū le, duì fāng zhǐ shèng xià wǔ tàn yī gè rén méi yǒu bèi cāi le. dāng shí, gù kǎi zhī zài yīn zhòng kān shǒu xià rèn cān jūn, yīn shēn tǐ bù shū fu zài guān yá zhōng xiū xī. huán xuán pài rén shāo xìn gào sù tā, qǐng tā dài bìng chū lái, cāi hǔ tàn nǎ zhī shǒu zhōng cáng zhe gōu. gù kǎi zhī lái dào hòu, gāng zuò hǎo, huán xuán shuō: nǐ kě yǐ cāi cāi hǔ tàn nǎ zhī shǒu lǐ cáng zhe gōu gù kǎi zhī shuō: shǎng wǒ yī bǎi pǐ bù, wǒ jiù cāi. gù kǎi zhī dāng jí cāi zhòng qǔ de le gōu. yú shì, huán xuán zhè zǔ qǔ de le shèng lì.
殷仲堪和桓玄一塊兒玩藏鈎遊戲,一組為一百個籌碼。桓玄眼看要輸了,對方只剩下武探一個人沒有被猜了。當時,顧愷之在殷仲堪手下任參軍,因身體不舒服在官衙中休息。桓玄派人捎信告訴他,請他帶病出來,猜虎探哪只手中藏着鈎。顧愷之來到後,剛坐好,桓玄說:你可以猜猜虎探哪只手裡藏着鈎顧愷之說:賞我一百疋布,我就猜。顧愷之當即猜中取得了鈎。於是,桓玄這組取得了勝利。
gāo yìng
高映
jiù shuō, cáng kōu lìng rén shēng lí, huò yán zhàn yǔ yǒu zhēng yě. jǔ rén gāo yìng, shàn yì kōu. yīn chéng shì cháng yú jīng zhōu cáng gōu, měi cáo wǔ shí yú rén, shí zhōng qí jiǔ. tóng cáo gōu yì zhī qí chù, dāng shí yí yǒu tā shù. fǎng zhī, yìng yán dàn yì jǔ zhǐ cí sè, ruò chá yīn shì dào yě. chū yǒu yáng zá zǔ
舊說,藏彄令人生離,或言占語有徵也。舉人高映,善意彄。殷成式常於荊州藏鈎,每曹五十餘人,十中其九。同曹鈎亦知其處,當時疑有他術。訪之,映言但意舉止辭色,若察因視盜也。(出《酉陽雜俎》)
shí mín
石旻
shān rén shí mín yóu miào dǎ kōu. yǔ zhāng yòu xīn xiōng dì shàn. xiá yè huì kè, yīn shì qí yì kōu, zhù zhī bì zhōng. zhāng suì zhì gōu yú jīn bì zhōng, mín liáng jiǔ xiào yuē: jǐn zhāng kōng quán. yǒu qǐng yǎn gōu, zài zhāng jūn fú tóu zuǒ chì zhōng, qí miào rú cǐ. mín hòu jū yáng zhōu, duàn chéng shì yīn shí zhī. céng qí qí shù, shí wèi chéng shì kě xiān huà rén shǒu shù shí, qiǎn hú yuè yì mào, biàn qí xiāng dāng shòu. yí qí jiàn shǐ, jìng bù jí huà. chū yǒu yáng zá zǔ
山人石旻尤妙打彄。與張又新兄弟善。暇夜會客,因試其意彄,注之必中。張遂置鈎於巾襞中,旻良久笑曰:盡張空拳。有頃眼鈎,在張君幞頭左翅中,其妙如此。旻後居揚州,段成式因識之。曾祈其術,石謂成式可先畫人首數十,遣胡越異貌,辯其相當授。疑其見始,竟不及畫。(出《酉陽雜俎》)
zá xì
雜戲
wǔ dì shí, guō shè rén shàn tóu hú. yǐ zhú wèi shǐ, bù yòng jí yě. gǔ zhī tóu hú, qǔ zhōng ér bù qiú hái, gù shí xiǎo dòu yú zhōng, è qí shǐ yuè ér chū yě. guō shè rén zé jī shǐ lìng hái, yī shǐ bǎi yú fǎn, wèi zhī wèi xiāo. yán rú bó zhī yì qí, yú bèi zhōng wèi xiāo jié yě. měi wèi wǔ dì tóu hú, zhé cì jīn bó. chū xī jīng zá jì
武帝時,郭舍人善投壺。以竹為矢,不用棘也。古之投壺,取中而不求還,故實小豆於中,惡其矢躍而出也。郭舍人則激矢令還,一矢百餘反,謂之為驍。言如博之羿棋,於輩中為驍傑也。每為武帝投壺,輒賜金帛。(出《西京雜記》)
xiǎo xì zhōng, yú wèi jú yī píng, gè bù wǔ zǐ, jiǎo chí sù. míng cù róng. duàn chéng shì dú zuò yòu fāng, wèi zhī cù róng. chū yǒu yáng zá zǔ
小戲中,於為局一枰,各布五子,角遲速。名蹙融。段成式讀座右方,為之蹙戎。(出《酉陽雜俎》)
zhēn yuán zhōng, dǒng shū rú jìn bó jú bìng jīng yī juàn, pō yǒu xīn yì, bù xíng yú shí. luò yáng lìng cuī shī běn yòu hǎo wèi gǔ wén chū bǔ. qí fǎ: sān fēn qí zi sān bǎi liù shí, xiàn yǐ èr guān, rén zhí liù mǎ, qí tóu wǔ méi. fēn shàng wèi hēi, xià wèi bái. hēi zhě kè èr wèi dú, bái zhě kè èr wèi zhì. zhì zhī, quán hēi nǎi wèi lú, qí cǎi shí liù èr zhì sān hēi wèi zhì, qí cǎi shí sì èr dú sān bái wèi dú, qí cǎi shí quán bái wèi bái, qí cǎi bā sì zhě guì cǎi yě. kāi wèi shí èr sāi wèi shí yī tǎ wèi wǔ tū wèi sì xiāo wèi èr juē wèi sān. èr liù zhě zá cǎi yě. guì cǎi dé lián zhì, dé dǎ mǎ, dé guò guān, yú cǎi zé fǒu. xīn jiā jìn liù liǎng cǎi. chū guó shǐ bǔ
貞元中,董叔儒進博局並經一卷,頗有新意,不行於時。洛陽令崔師本又好為古文樗捕。其法:三分其子三百六十,限以二關,人執六馬,其骰五枚。分上為黑,下為白。黑者刻二為犢,白者刻二為雉。擲之,全黑乃為盧,其彩十六;二雉三黑為雉,其彩十四;二犢三白為犢,其彩十;全白為白,其彩八;四者貴彩也。開為十二;塞為十一;塔為五;禿為四;梟為二;撅為三。(二六者雜采也。)貴彩得連擲,得打馬,得過關,余彩則否。新加進六兩彩。(出《國史補》)
zhēn yuán zhōng, yǒu dù quàn hǎo zhǎng xíng. jiē yǒu jiā míng, gè jì yǒu qīng miào. xià zhōng yòng zhě wèi lěng zǐ, qǔ qí shì jiāo gé zhī qīng jiàn ér míng zhī. chū jiā huà lù
貞元中,有杜勸好長行。皆有佳名,各記有輕妙。夏中用者為冷子,取其似蕉葛之輕健而名之。(出《嘉話錄》)
jīn zhī bó xì, yǒu zhǎng xíng zuì shèng. qí jù yǒu jú yǒu zi, zi hēi huáng gè shí wǔ, zhì cǎi zhī tóu yǒu èr. qí fǎ shēng yú wò shuò, biàn yú shuāng liù. tiān hòu cháng mèng shuāng liù bù shèng, dí liáng gōng yán gōng zhōng wú zi shì yě. hòu rén xīn yì, zhǎng xíng chū yān. yòu yǒu xiǎo shuāng liù wéi tòu dà diǎn xiǎo diǎn yóu tán fèng yì zhī míng, rán wú rú zhǎng xíng yě. lín xiǎn yì zhě, yù shí shì yān. shì biàn tōng zhě, fāng yì xiàng yān. wáng gōng dà rén, pō huò dān wán, zhì yú fèi qìng diào, wàng qǐn shí. jí bó tú yòng zhī, yú shì qiáng gè zhēng shèng, wèi zhī liāo líng. jiǎ jiè fēn huà, wèi zhī náng jiā. náng jiā shí yī ér qǔ, wèi zhī qǐ tóu. yǒu tōng xiāo ér zhàn zhě, yǒu pò chǎn ér shū zhě. qí gōng zhě jìn yǒu tán hào cuī shī běn shǒu chū. wéi qí cì yú zhǎng xíng, qí gōng zhě jìn yǒu wéi yán yòu yáng péng shǒu chū. rú dàn qí zhī xì shén gǔ, fǎ suī shè, xiān yǒu wèi zhī. qí gōng zhě jìn yǒu jí dá. gāo yuè shǒu chū yān. chū guó shǐ bǔ
今之博戲,有長行最盛。其具有局有子,子黑黃各十五,擲采之骰有二。其法生於握槊,變於雙六。天后嘗夢雙六不勝,狄梁公言宮中無子是也。後人新意,長行出焉。又有小雙六、圍透、大點、小點、游談、鳳翼之名,然無如長行也。臨險易者,喻時事焉。適變通者,方易象焉。王公大人,頗或耽玩,至於廢慶弔,忘寢食。及博徒用之,於是強各爭勝,謂之撩零。假借分畫,謂之囊家。囊家什一而取,謂之乞頭。有通宵而戰者,有破產而輸者。其工者近有譚鎬、崔師本首出。圍棋次於長行,其工者近有韋延祐、楊芃首出。如彈棋之戲甚古,法雖設,鮮有為之。其工者近有吉達。高越首出焉。(出《國史補》)