shuǐ dì shén nǚ liú zi guāng yì shuǐ niàng chuān shí zhī shuǐ yuán jiē quán tóng chē shén niú quán yàn yuán chí dān shuǐ
水 帝神女 劉子光 益水 釀川 石脂水 元街泉 銅車 神牛泉 燕原池 丹水
lù hóng jiàn líng shuǐ lóng mén lòu zé liǎng chū zhòng shuǐ xiāng shuǐ bào shuǐ xiān chí yú zhōu tān qīng tán
陸鴻漸 零水 龍門 漏澤(兩齣) 重水 湘水 暴水 仙池 渝州灘 清潭
qū shān duó
驅山鐸
jǐng wū shān guī lǜ zhū jǐng lín yuán jǐng huǒ jǐng yán jǐng yù jǐng wáng dí jiǎ dān bā jiǎo jǐng lǐ dé yù
井 烏山龜 綠珠井 臨沅井 火井 鹽井 御井 王迪 賈耽 八角井 李德裕
yǒng xìng fāng bǎi xìng dú gū shū yá chái dōu háo zhōu jǐng jī jǐng jūn jǐng jīn huá lìng
永興坊百姓 獨孤叔牙 柴都 濠州井 雞井 軍井 金華令
shuǐ dì shén nǚ
水帝神女
shān hǎi jīng: dòng tíng zhī zhōng, dì zhī èr nǚ jū zhī. guō pú zhù yún: tiān dì zhī èr nǚ, chù jiāng wèi shén. liè xiān chuán suǒ wèi jiāng fēi èr nǚ yě. lí sāo suǒ wèi xiāng fū rén, dì zi jiàng fēn běi zhǔ shì yě. hé tú yù bǎn yún, yáo zhī èr nǚ, wèi shùn zhī fēi, sǐ zàng yú cǐ. zhǒng zài xiàn běi yī bǎi liù shí lǐ qīng cǎo shān. yuán quē chū chù, lìng jiàn guō pú zhù shān hǎi jīng juǎn wǔ
《山海經》:洞庭之中,帝之二女居之。郭璞注云:天帝之二女,處江為神。《列仙傳》所謂江妃二女也。《離騷》所謂《湘夫人》,「帝子降分北渚」是也。《河圖玉板》雲,堯之二女,為舜之妃,死葬於此。冢在縣北一百六十里青草山。(原缺出處,令見郭璞注《山海經》卷五)
liú zi guāng
劉子光
hàn liú zi guāng xī zhēng, yù shān ér kě, wú shuǐ. zi guāng zài shān nán, jiàn yī shí rén, wèn zhī yuē: hé chù yǒu shuǐ? shí rén bù yán. nǎi bá jiàn zhǎn shí rén, xū yú, qióng shān shuǐ chū. chū dú yì jì
漢劉子光西征,遇山而渴,無水。子光在山南,見一石人,問之曰:「何處有水?」石人不言。乃拔劍斬石人,須臾,窮山水出。(出《獨異記》)
yì shuǐ
益水
yì yáng xiàn zài zhǎng shā jùn jiè, yì shuǐ zài qí yáng. xiàn zhì dōng wàng, shí jiàn zhǎng shā chéng huáng. rén mǎ xíng sè, xī kě shěn biàn. huò tíng lǎn zhǔ, yí guǐ nǎi jiàn sàn miè. xiàn qù zhǎng shā shàng sān bǎi lǐ, kuà yuè chóng shān, lǐ jué biǎo xiǎn, jiāng shì shān yuè bǐng líng, míng xiàng suǒ chuán zhě hū! xī guāng wǔ zhōng yuán yuán nián, fēng tài shān, chán liáng fù. shì rì, shān líng bǐng xiàng, gòu chéng gōng shì. xī hàn wǔ dì qiǎn fāng shì xú xuān fú hǎi cǎi yào, yú bō zhōng, jiàn hàn jiā lóu guān cān chà, wǎn rán bèi zhǔ, gōng hóu dì zhái jiē mǎn mù. bān chāo zài hún yé guó, píng dàn, yún xiá xiān míng, jiàn tiān jì gōng què, guǎn yǔ yán liè, shì chén zuǒ yòu, xī hàn jiā yě. rú sī zhī lèi. nán kě shěn lùn. chū lù yì jì
益陽縣在長沙郡界,益水在其陽。縣治東望,時見長沙城隍。人馬形色,悉可審辨。或停覽矚,移晷乃漸散滅。縣去長沙尚三百里,跨越重山,里絕表顯,將是山嶽炳靈,冥像所傳者乎!昔光武中元元年,封太山,禪梁父。是日,山靈炳象,構成宮室。昔漢武帝遣方士徐宣浮海採藥,于波中,見漢家樓觀參差,宛然備矚,公侯弟宅皆滿目。班超在渾耶國,平旦,雲霞鮮明,見天際宮闕,館宇嚴列,侍臣左右,悉漢家也。如斯之類。難可審論。(出《錄異記》)
niàng chuān
釀川
shěn niàng chuān zhě, hàn zhèng hóng, líng dì shí wèi xiāng sè fū. cóng huàn rù jīng, wèi zhì, yè sù yú cǐ. féng gù rén, sì gù huāng jiāo, cūn luò jué yuǎn. gū jiǔ wú chù, qíng bào bù shēn, nǎi tóu qián yú shuǐ zhōng ér gòng yǐn. jǐn xī hān chàng, jiē dé dà zuì. yīn biàn míng wèi shěn niàng chuān, míng dàn fēn shǒu ér qù. hóng shì zhì shàng shū. chū bó wù zhì
沈釀川者,漢鄭弘,靈帝時為鄉嗇夫。從宦入京,未至,夜宿於此。逢故人,四顧荒郊,村落絕遠。沽酒無處,情抱不申,乃投錢於水中而共飲。盡夕酣暢,皆得大醉。因便名為沈釀川,明旦分首而去。弘仕至尚書。(出《博物志》)
shí zhī shuǐ
石脂水
gāo nú xiàn shí zhī shuǐ, shuǐ nì, fú shuǐ shàng rú qī. cǎi yǐ gāo chē jí rán dēng, jí míng. chū yǒu yáng zá zǔ
高奴縣石脂水,水膩,浮水上如漆。采以膏車及燃燈,極明。(出《酉陽雜俎》)
yuán jiē quán
元街泉
yuán jiē xiàn yǒu quán, quán yǎn zhōng shuǐ, jiāo xuán rú pán lóng. huò shì náo pò zhī, suí shǒu chéng lóng zhuàng, lǘ mǎ yǐn zhī jiē jīng zǒu. chū yǒu yáng zá zǔ
元街縣有泉,泉眼中水,交旋如盤龍。或試撓破之,隨手成龍狀,驢馬飲之皆驚走。(出《酉陽雜俎》)
tóng chē
銅車
jīng zhī qīng shuǐ wǎn kǒu páng, yì xī shí èr nián, yǒu ér qún yù cǐ shuǐ. hū jiàn àn cè yǒu qián, chū yú liú shā, yīn jìng qǔ zhī. shǒu mǎn zhì dì, suí fù liú qù. nǎi yǐ jīn jié zhī, rán hòu gè yǒu suǒ de. liú qián zhōng yǒu tóng chē, tóng niú qiān chē zhī shì shén xùn sù. zhū tóng bēn zhú, chè dé chē yī jiǎo, jìng kě wǔ cùn xǔ. zhū bí, gǔ yǒu liù fú, tōng tǐ qīng sè, gǔ nèi huáng ruì. shí shěn chǎng shǒu nán yáng, qiú dé chē jiǎo. qián xíng shí, guàn cǎo zhé biàn tíng pò, jìng bù zhī suǒ zhōng. chū yǒu yáng zá zǔ
荊之清水宛口旁,義熙十二年,有兒群浴此水。忽見岸側有錢,出於流沙,因競取之。手滿置地,隨複流去。乃以襟結之,然後各有所得。流錢中有銅車,銅牛牽車之勢甚迅速。諸童奔逐,掣得車一腳,徑可五寸許。豬鼻,轂有六幅,通體青色,轂內黃銳。時沈敞守南陽,求得車腳。錢行時,貫草輒便停破,竟不知所終。(出《酉陽雜俎》)
shén niú quán
神牛泉
wèi tǔ dì jì yuē: jǔ yáng chéng dōng bā shí lǐ, yǒu mù niú shān, xià yǒu jiǔ shí jiǔ quán, jí cāng hé zhī shàng yuán yě. shān zài xiàn dōng běi sān shí lǐ, shān shàng yǒu dào wǔ huáng dì miào. qí jiù yún, shān xià yì yǒu bǎi quán jìng fā. yǒu yī shén niú, bó shēn, zì shān ér jiàng, xià dǎo jiǔ shí jiǔ quán, yǐn quán jié, gù shān dé qí míng. jīn shān xià dǎo jiǔ shí jiǔ quán, jī yǐ chéng chuān, xī nán liú. chū shuǐ jīng
魏《土地記》曰:沮陽城東八十里,有牧牛山,下有九十九泉,即滄河之上源也。山在縣東北三十里,山上有道武皇帝廟。耆舊雲,山下亦有百泉競發。有一神牛,駁身,自山而降,下導九十九泉,飲泉竭,故山得其名。今山下導九十九泉,積以成川,西南流。(出《水經》)
yàn yuán chí
燕原池
yàn yuán shān tiān chí, yǔ sāng gān quán tōng. hòu wèi xiào wén dì, yǐ jīn zhū chuān yú qī tóu, yú cǐ chí fàng zhī. hòu yǔ sāng gān yuán dé chuān yú, yóu wèi bù xìn. yòu yǐ jīn lǚ tuō yáng jiàn shè zhe cǐ dà yú, jiǔ zhī, yòu yǔ sāng gān hé dé shè jiàn suǒ. shān zài lán zhōu jìng lè xiàn dōng běi bǎi sì shí lǐ, sú míng tiān chí, yuē qí lián ruì. chū qià wén jì
燕原山天池,與桑乾泉通。後魏孝文帝,以金珠穿魚七頭,於此池放之。後與桑乾原得穿魚,猶為不信。又以金縷拖羊箭射着此大魚,久之,又與桑乾河得射箭所。山在嵐州靜樂縣東北百四十里,俗名天池,曰祁連汭。(出《洽聞記》)
dān shuǐ
丹水
huái zhōu běi yǒu dān shuǐ, qí yuán chū zhǎng píng shān. chuán yún, qín shā zhào zú, qí shuǐ biàn chì, yīn yǐ wèi míng. shàng zài tài yuán zhī qí gù, zhào gǎi wèi huái shuǐ. chū guó shǐ yì zuǎn
懷州北有丹水,其源出長平山。傳雲,秦殺趙卒,其水變赤,因以為名。上在太原知其故,詔改為懷水。(出《國史異纂》)
lù hóng jiàn
陸鴻漸
yuán hé jiǔ nián chūn, zhāng yòu xīn shǐ chéng míng, yǔ tóng ēn shēng qī yú jiàn fú sì. yòu xīn yǔ lǐ dé yù xiān zhì, qì xī láng sēng xuán jiàn shì. huì cái yǒu chǔ sēng zhì, zhì náng ér xī, náng yǒu shù biān shū. yòu xīn ǒu chōu yī tòng lǎn yān, wén xì mì, jiē zá jì, juàn mò yòu tí yún zhǔ shuǐ jì jì yuán zuò chù, jù míng chāo běn gǎi. tài zōng cháo, lǐ jì qīng cì hú zhōu, zhì wéi yáng, yù lù chù shì hóng jiàn. lǐ sù shú lù míng, yǒu qīng gài zhī huān, yīn fù jùn. dǐ yáng zi yì zhōng, jiāng shí, lǐ yuē: lù jūn shàn chá, gài tiān xià wén, yáng zi jiāng nán líng shuǐ, yòu shū jué. jīn zhě èr miào qiān zài yī yù, hé kuàng zhī hū! mìng jūn shì xìn jǐn zhě, qiè píng cāo zhōu, shēn yì nán líng qǔ shuǐ, lù jié qì yǐ qí. é shuǐ zhì, lù yǐ biāo yáng shuǐ yuē: jiāng zé jiāng yǐ, fēi nán líng zhě, shì lín àn zhě. shǐ yuē: mǒu zhào zhōu shēn rù, jiàn zhě lèi bǎi rén, gǎn dài hū? lù bù yán, jì ér qīng zhū pén, zhì bàn, lù jù zhǐ. yòu yǐ biāo yáng zhī yuē: zì cǐ nán líng zhě yǐ. shǐ jué rán dà hài, chí xià yuē: mǒu zì nán líng jī qí zhì àn, zhōu dàng bàn, jù qí xiǎn, yì àn shuǐ yǐ zēng zhī. chù shì zhī jiàn, shén jiàn yě, qí gǎn yǐn qī hū! lǐ dà jīng shǎng, cóng zhě shù shí bèi, jiē dà jīng è. lǐ yīn wèn lù, jì rú cǐ, suǒ jīng lì zhī chù, shuǐ zhī yōu liè kě pàn yǐ. lù yuē: chǔ shuǐ dì yī, jìn shuǐ zuì xià. lǐ yīn mìng kǒu zhàn ér cì dì zhī. chū shuǐ jīng
元和九年春,張又新始成名,與同恩生期於薦福寺。又新與李德裕先至,憩西廊僧玄鑒室。會才有楚僧至,置囊而息,囊有數編書。又新偶抽一通覽焉,文細密,皆雜記,卷末又題雲《煮水紀》(「記」原作「處」,據明抄本改)。太宗朝,李季卿刺湖州,至維揚,遇陸處士鴻漸。李素熟陸名,有傾蓋之歡,因赴郡。抵揚子驛中,將食,李曰:「陸君善茶,蓋天下聞,揚子江南零水,又殊絕。今者二妙千載一遇,何曠之乎!」命軍士信謹者,挈瓶操舟,深詣南零取水,陸潔器以俟。俄水至,陸以杓揚水曰:「江則江矣,非南零者,似臨岸者。」使曰:「某棹舟深入,見者累百人,敢紿乎?」陸不言,既而傾諸盆,至半,陸遽止。又以杓揚之曰:「自此南零者矣。」使蹶然大駭,馳下曰:某自南零齎齊至岸,舟盪半,懼其尠,挹岸水以增之。處士之鑑,神鑒也,其敢隱欺乎!」李大驚賞,從者數十輩,皆大驚愕。李因問陸,既如此,所經歷之處,水之優劣可判矣。陸曰:「楚水第一,晉水最下。」李因命口占而次第之。(出《水經》)
líng shuǐ
零水
zàn huáng gōng lǐ dé yù, bó dá shì. jū láng miào rì, yǒu qīn zhī fèng shǐ yú jīng kǒu, lǐ yuē: hái rì, jīn shān xià yáng zi jiāng zhōng líng shuǐ, yǔ qǔ yī hú lái. qí rén jǔ zhào rì, zuì ér wàng zhī. fàn zhōu zhǐ shí chéng xià, fāng yì. nǎi jí yī píng yú jiāng zhōng, guī jīng xiàn zhī. lǐ gōng yǐn hòu, tàn yà fēi cháng. yuē: jiāng biǎo shuǐ wèi, yǒu yì yú qǐng suì yǐ. cǐ shuǐ pō shì jiàn yè shí chéng xià shuǐ. qí rén xiè guò bù yǐn yě. chū zhōng cháo gù shì
贊皇公李德裕,博達士。居廊廟日,有親知奉使於京口,李曰:「還日,金山下揚子江中零水,與取一壺來。」其人舉棹日,醉而忘之。泛舟止石城下,方憶。乃汲一瓶於江中,歸京獻之。李公飲後,嘆訝非常。曰:「江表水味,有異於頃歲矣。此水頗似建業石城下水。」其人謝過不隱也。(出《中朝故事》)
lóng mén
龍門
lóng mén rén jiē yán shàn yóu, yú xuán shuǐ, jiē mù mù guó shǐ bǔ xià zuò shuǐ. shàng xià, rú shén. rán hán shí bài sào, bì yú hé bīn, zhōng wèi shuǐ nì sǐ yě. chū guó shǐ bǔ
龍門人皆言善游,於懸水,接木(「木」《國史補》下作「水」。)上下,如神。然寒食拜埽,必於河濱,終為水溺死也。(出《國史補》)
lòu zé
漏澤
lòu zé, jù lì yuán zhù shuǐ jīng yún, yáo xū dōng yǒu lòu zé, fāng shí wǔ lǐ, lǜ shuǐ hóng chéng. fán sān dà zé, qū jì yǒu fù, sú wèi zhī guī tíng. cè yǒu sān shí xué, guǎng yuán sān chǐ, ér yǒu tōng fǒu, shuǐ zì yíng lòu. lòu zé shù xī zhī zhōng, qīng jié bēi zé zhōng yǐ. zuǒ yòu jū rén, shí qí jiāng lòu, yù yǐ shuǐ wèi qū bá shuǐ wèi qū bá shuǐ jīng zhù juǎn èr wǔ zuò mù wèi qū fú. wù zhàng xué kǒu, yú biē yì lín, bù kě shèng zài yǐ. jīn àn cǐ zé lòu, fán xué qū bié, suǒ wèi chē xiāng lòu gǔ lòu tǔ lòu jī lòu zhū lòu. chūn xià jī shuǐ, qiū dōng lòu jié, jū rén zhī zhī, bù guò sān rì zhī zhōng jù jǐn. zài jīn yǎn zhōu sì shuǐ xiàn zhì dōng qī shí lǐ. yuán quē chū chù, míng chāo běn zuò chū qī mǐn jì
漏澤,據酈元注水經雲,姚墟東有漏澤,方十五里,綠水泓澄。凡三大澤,曲際有阜,俗謂之媯亭。側有三石穴,廣員三尺,而有通否,水自盈漏。漏則數夕之中,傾竭陂澤中矣。左右居人,識其將漏,預以水為曲拔(「水為曲拔」《水經注》卷二五作「木為曲洑」。)物障穴口,魚鱉異鱗,不可勝載矣。今按此澤漏,凡穴區別,所謂車箱漏、鼓漏、土漏、雞漏、豬漏。春夏積水,秋冬漏竭,居人知之,不過三日之中俱盡。在今兗州泗水縣治東七十里。(原缺出處,明抄本作出《七閩記》)
yòu yǎn zhōu dōng nán jiē yí zhōu jiè, yǒu bēi, zhōu wéi bǎi lǐ ér jìn. héng zhí xià yǔ, cè jìn shān gǔ jiān liú zhù suǒ jù yě, shēn kě mào zhàng. shǔ chūn yǔ, jí yú biē shēng yān. huò zhì qiū qíng, qí shuǐ yī xī xī xiàn qí xià ér wú yú. gù bǐ zhī xiāng lǐ, huò mù zhī wèi lòu bēi, yì wèi zhī xiàn zé. qí shuǐ jiāng lòu, jí yǒu shēng, wén sì yuǎn shù shí lǐ fēn, ruò fēng yǔ zhī jù yě. xiān huí xuán ruò wō shì, rán hòu lún rù yú xué. cūn rén wén zhī rì, bì jù chē chéng jí lǘ tuó, jìng shí qí yú biē, niǎn zài ér guī. lǜ yī èr suì xiàn, mò zhī qí qū xiàng jí xué zhī shēn qiǎn yān. chū yù táng xián huà
又兗州東南接沂州界,有陂,周圍百里而近。恆值夏雨,側近山谷間流注所聚也,深可袤丈。屬春雨,即魚鱉生焉。或至秋晴,其水一夕悉陷其下而無餘。故彼之鄉里,或目之為漏陂,亦謂之陷澤。其水將漏,即有聲,聞四遠數十里分,若風雨之聚也。先迴旋若渦勢,然後淪入於穴。村人聞之日,必具車乘及驢駝,竟拾其魚鱉,輦載而歸。率一二歲陷,莫知其趨向及穴之深淺焉。(出《玉堂閒話》)
zhòng shuǐ
重水
fán wù yǒu shuǐ, shuǐ yóu tǔ dì. gù jiāng dōng yí líng shā, yí zhǐ jìng, shuǐ gù yě. shǔ rén zhī jǐn chū chéng, bì zhuó yú jiāng shuǐ, rán hòu wén cǎi huàn fā. zhèng rén xíng shuǐ niàng jiǔ, jìn yì shuǐ zhòng. jīn liǎng yǔ yuǎn jiāo shù bèi chū guó shǐ bǔ
凡物有水,水由土地。故江東宜綾紗,宜紙鏡,水故也。蜀人織錦初成,必濯於江水,然後紋彩煥發。鄭人滎水釀酒,近邑水重。斤兩與遠郊數倍(出《國史補》)
xiāng shuǐ
湘水
xiāng shuǐ zhì qīng, shēn wǔ liù zhàng, xià jiàn dǐ, suì shí ruò chū pú zi, bái shā rú shuāng xuě, chì àn ruò zhāo xiá. chū luó hán xiāng chuān jì
湘水至清,深五六丈,下見底,碎石若樗蒲子,白沙如霜雪,赤岸若朝霞。(出羅含《湘川記》)
bào shuǐ
暴水
qīng chéng shān, yīn zhì yǔ yá bēng, bào shuǐ dà zhì, zài zhàng rén guān hòu, gāo bǎi yú zhàng, diàn dāng qí xià, jiāng yōu cuī huài. é yǒu zhuì shí rú àn, yàn shuǐ xiàng dōng, jìng miǎn piào xiàn. guān zhōng cháng jí xī shuǐ, yǐ gōng rì shí, shén yǐ wèi láo. zì cǐ bào shuǐ chū chù, cháng yǒu liú quán, zhí zhù chú nèi, qí wèi gān xiāng, dōng xià bù jué. chū lù yì zhì
青城山,因滯雨崖崩,暴水大至,在丈人觀後,高百餘丈,殿當其下,將憂摧壞。俄有墜石如岸,堰水向東,竟免漂陷。觀中常汲溪水,以供日食,甚以為勞。自此暴水出處,常有流泉,直注廚內,其味甘香,冬夏不絕。(出《錄異志》)
xiān chí
仙池
yú zhōu xiān chí, zài zhōu xī nán jiāng jīn xiàn jiè, mín jiāng nán àn. qí chí zhōu huí èr lǐ, shuǐ shēn bā chǐ, liú rù mín jiāng. gǔ lǎo chuán zhě, yǒu xiān rén xìng rán, míng dú jiǎo, yǐ qí tóu yǒu jiǎo, gù biǎo qí míng. zì yáng zhōu lái jū cǐ. chí biān qǐ lóu, jù xiāng cǎo zhì lóu xià. dú jiǎo hū dēng lóu, mìng pú fū shāo qí lóu, dú jiǎo fēi kōng ér qù, yīn míng xiān chí. jiàn yǒu shí yán yī suǒ, xiàng mín jiāng ér jiàn zài. chū yú zhōu tú jīng
渝州仙池,在州西南江津縣界,岷江南岸。其池周回二里,水深八尺,流入岷江。古老傳者,有仙人姓然,名獨角,以其頭有角,故表其名。自揚州來居此。池邊起樓,聚香草置樓下。獨角忽登樓,命僕夫燒其樓,獨角飛空而去,因名仙池。見有石岩一所,向岷江而見在。(出《渝州圖經》)
yú zhōu tān
渝州灘
yú zhōu chéng tān, zài zhōu xī nán sān shí lǐ. jiāng jīn xiàn dōng běi yán liú bā shí lǐ, mín jiāng shuǐ zhōng, bō làng fèi téng, zhà tíng zhà fā, duō fù zhōu zhī huàn. gǔ lǎo chuán, xī yǒu xiān jū hé lái wèi bā zhōu cì shǐ, guò cǐ tān zhōu fān, nì shuǐ ér sǐ. hé nǚ yǔ xiōng tú tú yuán zuò tú, jù míng chāo běn gǎi háng, nǚ yǒu liǎng ér, fāng zhì chǐ, nǎi fēn jīn zhū zuò èr jǐn náng, yīng zhì ér jǐng. rán hòu chéng chuán zhì fù méi chù, jiào shēng tóu shuǐ. fán liù rì. yǔ xiōng mèng yún: èr shí yī rì, yǔ fù jù chū. xiōng lìng rén shǒu zhī. zhì qī, guǒ rán jù fú jiāng shuǐ ér chū, jīn bēi zài chéng tān cè. chū yú zhōu tú jīng
渝州城灘,在州西南三十里。江津縣東北沿流八十里,岷江水中,波浪沸騰,乍停乍發,多覆舟之患。古老傳,昔有仙居和來為巴州刺史,過此灘舟翻,溺水而死。和女與兄途(「途」原作「圖」,據明抄本改)行,女有兩兒,方稚齒,乃分金珠作二錦囊,纓致兒頸。然後乘船至父沒處,叫聲投水。凡六日。與兄夢云:「二十一日,與父俱出。」兄令人守之。至期,果然俱浮江水而出,今碑在城灘側。(出《渝州圖經》)
qīng tán
清潭
xīn kāng xiàn xī bǎi lǐ, yǒu qīng tán, zài zhāng pǔ. xī yuán jí shēn, cháng yǒu bái lóng cáng cǐ zhōng. tiān hàn, lìng rén qǔ zhū yáng fèn zhì tán zhōng, jí yǒu dà yǔ bào shuǐ. zhì jīn yǒu yàn. chū lù yì jì
新康縣西百里,有清潭,在章浦。溪源極深,常有白龍藏此中。天旱,令人取豬羊糞擲潭中,即有大雨暴水。至今有驗。(出《錄異記》)
qū shān duó
驅山鐸
yí chūn jiè zhōng shān, yǒu xiá xiá yuán zuò pò, jù míng chāo běn xǔ běn huáng běn gǎi. shù shí lǐ, qí shuǐ jí yí chūn jiāng yě, huí huán chéng chè, shēn bù kě cè. céng yǒu yú rén chuí diào, dé yī jīn suǒ. yǐn zhī shù bǎi chǐ, ér huò yī zhōng, yòu rú duó xíng. yú rén jǔ zhī, yǒu shēng rú pī lì, tiān zhòu huì, shān chuān zhèn dòng. zhōng shān yī miàn, bēng cuī wǔ bǎi yú zhàng, yú rén jiē chén zhōu luò shuǐ. qí shān cuī chù rú xuē, zhì jīn cún yān. huò yǒu shí zhě yún, cǐ jí qín shǐ huáng qū shān zhī duó yě. chū yù táng xián huà
宜春界鐘山,有峽(「峽」原作「破」,據明抄本、許本、黃本改。)數十里,其水即宜春江也,迴環澄澈,深不可測。曾有漁人垂釣,得一金鎖。引之數百尺,而獲一鍾,又如鐸形。漁人舉之,有聲如霹靂,天晝晦,山川振動。鐘山一面,崩摧五百餘丈,漁人皆沉舟落水。其山摧處如削,至今存焉。或有識者雲,此即秦始皇驅山之鐸也。(出《玉堂閒話》)
jǐng
井
wū shān guī
烏山龜
wū shān xià wú shuǐ. wèi mò, yǒu rén jué jǐng wǔ zhàng, dé yī shí hán. hán zhōng de yī guī, dà rú mǎ tí. jī tàn wǔ duī yú hán páng. fù jué sān zhàng, yù pán shí, xià yǒu shuǐ liú yóu hú rán. suì záo shí chuān, shuǐ běi liú shén jué. é yǒu yī chuán, chù shí ér zhì. jiàng rén kuī chuán shàng, dé yī shā mù bǎn, kè zì yuē: wú chì wū èr nián bā yuè shí rì zi yì zhī chuán. chū yǒu yáng zá zǔ
烏山下無水。魏末,有人掘井五丈,得一石函。函中得一龜,大如馬蹄。積炭五堆於函旁。復掘三丈,遇磐石,下有水流猶湖然。遂鑿石穿,水北流甚駃。俄有一船,觸石而至。匠人窺船上,得一杉木板,刻字曰:「吳赤烏二年八月十日子義之船。」(出《酉陽雜俎》)
lǜ zhū jǐng
綠珠井
lǜ zhū jǐng zài bái zhōu shuāng jiǎo shān xià. xī liáng shì zhī nǚ yǒu róng mào, shí jì lún wèi jiāo zhǐ cǎi fǎng shǐ, yǐ yuán zhū sān hú mǎi zhī. liáng shì zhī jū, jiù jǐng cún yān. qí lǎo chuán yún, jí yǐn cǐ shuǐ zhě, dàn nǚ bì duō měi lì. lǐ lǘ yǒu shí zhě, yǐ měi sè wú yì yú shí, suì yǐ jù shí tián zhī. ěr hòu suī shí yǒu chǎn nǚ duān yán, zé qī qiào sì zhī duō bù wán quán. yì zāi zhōu jiè yǒu yī liú shuǐ, chū zì shuāng jiǎo shān, hé róng zhōu pàn wèi lǜ zhū jiāng. yì yóu guī zhōu yǒu zhāo jūn cūn, cūn gài qǔ měi rén shēng dāng míng yǐ! chū lǐng biǎo lù yì
綠珠井在白州雙角山下。昔梁氏之女有容貌,石季倫為交趾採訪使,以圓珠三斛買之。梁氏之居,舊井存焉。耆老傳雲,汲飲此水者,誕女必多美麗。里閭有識者,以美色無益於時,遂以巨石填之。邇後雖時有產女端嚴,則七竅四肢多不完全。異哉(州界有一流水,出自雙角山,合容州畔為綠珠江。亦猶歸州有昭君村,村蓋取美人生當名矣)!(出《嶺表錄異》)
lín yuán jǐng
臨沅井
gé zhì chuān yún, yú zǔ hóng lú shǎo shí, cháng wèi lín yuán lìng. yún, cǐ xiàn yǒu míng jiā, shì shòu kǎo, huò chū bǎi suì, huò bā jiǔ shí. hòu xǐ qù, zi sūn zhuǎn duō yāo zhé. tā rén jū qí gù zhái, hòu lěi shì shòu kǎo. yóu cǐ nǎi jué shì zhái suǒ wèi, ér bù zhī qí hé gù. yí qí jǐng shuǐ zhū chì, nǎi shì jué jǐng zuǒ yòu, dé gǔ rén mái dān shā shù shí hú, qù jǐng shù chǐ. cǐ dān shā zhī yīn quán jiàn rù jǐng, shì yǐ yǐn qí shuǐ ér dé shòu. kuàng nǎi ěr liàn dān shā ér fú zhī hū! chū bào piáo zi
葛稚川雲,余祖鴻臚少時,嘗為臨沅令。雲,此縣有名家,世壽考,或出百歲,或八九十。後徙去,子孫轉多夭折。他人居其故宅,後累世壽考。由此乃覺是宅所為,而不知其何故。疑其井水朱赤,乃試掘井左右,得古人埋丹砂數十斛,去井數尺。此丹砂汁因泉漸入井,是以飲其水而得壽。況乃餌煉丹砂而服之乎!(出《抱朴子》)
huǒ jǐng
火井
huǒ jǐng yī suǒ zòng, guǎng wǔ chǐ, shēn èr sān zhàng. zài shǔ dōu zhě, shí yǐ zhú bǎn mù tóu zhī yǐ qǔ huǒ. zhū gé chéng xiàng wǎng guān shì hòu, huǒ zhuǎn shèng rè, yǐ pén zhe jǐng shàng zhǔ yán, dé yán. hòu rén yǐ jiā zhú huǒ tóu jǐng zhōng, jí miè xī, zhì jīn bù fù rán yě. chū bó wù zhì
火井一所縱,廣五尺,深二三丈。在蜀都者,時以竹板木投之以取火。諸葛丞相往觀視後,火轉盛熱,以盆著井上煮鹽,得鹽。後人以家燭火投井中,即滅息,至今不復燃也。(出《博物志》)
yán jǐng
鹽井
líng zhōu yán jǐng, hòu hàn xiān zhě pèi guó zhāng dào líng zhī suǒ kāi záo. zhōu huí sì zhàng, shēn wǔ bǎi wǔ bǎi èr zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ sì shí chǐ. zhì zào zhǔ yán, yī fēn rù guān, èr fēn rù bǎi xìng jiā. yīn lì suǒ yǐ jù rén, yīn rén suǒ yǐ chéng yì. wàn suì tōng tiān èr nián, yòu bǔ què guō wén jiǎn zòu mài shuǐ, yī rì yī yè, dé sì shí wǔ wàn guàn. bǎi xìng tān qí lì, rén yòng shī yè. jǐng shàng yòu yǒu yù nǚ miào. gǔ lǎo chuán yún, bǐ shí èr yù nǚ, cháng yǔ zhāng dào líng zhǐ dì kāi jǐng, suì fèng yǐ wèi shén. yòu sú chēng jǐng dǐ yǒu líng, bù dé yǐ huǒ tóu jí huì wū. céng yǒu jí shuǐ, wù yǐ huǒ zhuì, jí hǒu fèi yǒng. yān qì chōng shàng, jiàn ní piào shí, shén wèi kě wèi. huò yún, quán mài tōng dōng hǎi, shí yǒu bài chuán mù fú chū. chū líng zhōu tú jīng
陵州鹽井,後漢仙者沛國張道陵之所開鑿。周回四丈,深五百(「五百」二字原缺,據明抄本補)四十尺。置灶煮鹽,一分入官,二分入百姓家。因利所以聚人,因人所以成邑。萬歲通天二年,右補闕郭文簡奏賣水,一日一夜,得四十五萬貫。百姓貪其利,人用失業。井上又有玉女廟。古老傳雲,比十二玉女,嘗與張道陵指地開井,遂奉以為神。又俗稱井底有靈,不得以火投及穢污。曾有汲水,誤以火墜,即吼沸涌。煙氣衝上,濺泥漂石,甚為可畏。或雲,泉脈通東海,時有敗船木浮出。(出《陵州圖經》)
yù jǐng
御井
shàn hé fāng jiù yù jǐng, gù lǎo yún, fēi kě yǐn zhī jǐng, dì bēi shuǐ róu, yí yòng guàn. kāi yuán zhōng, yǐ luò tuó shù shí, tuó rù dà nèi, yǐ gěi liù gōng. chū guó shǐ bǔ
善和坊舊御井,故老雲,非可飲之井,地卑水柔,宜用灌。開元中,以駱駝數十,馱入大內,以給六宮。(出《國史補》)
wáng dí
王迪
táng zhēn yuán shí sì nián, chūn sān yuè, shòu zhōu suí jūn wáng dí jiā jǐng, hū rán fèi yì, shí rì yòu jié. jiàn jǐng dǐ yǒu shēng, rú yīng ér zhī shēng. zhì sì yuè, xiōng dì èr rén máng, yòu yī rén sǐ. jiā shì láng bèi zhī yīng yàn. chū xiáng yì jí yàn
唐貞元十四年,春三月,壽州隨軍王迪家井,忽然沸溢,十日又竭。見井底有聲,如嬰兒之聲。至四月,兄弟二人盲,又一人死。家事狼狽之應驗。(出《祥異集驗》)
jiǎ dān
賈耽
jiǎ dān zài huá tái chéng běi, mìng záo bā jiǎo jǐng, yǐ zhèn huáng hé. yú shì qián shǐ rén yú záo suǒ zhēn zhī. yǒu yī lǎo fù lái guān, wèn yuē: shuí rén záo cǐ jǐng yě? lì yuē: xiàng gōng yě. fù yuē: dà hǎo shǒu, dàn jìn dōng jìn xī jìn nán jìn běi yě. dān wèn zhī, yuē: wú shì jǐng dài fū yě. chū yù quán zi
賈耽在滑台城北,命鑿八角井,以鎮黃河。於是潛使人於鑿所偵之。有一老父來觀,問曰:「誰人鑿此井也?」吏曰:「相公也。」父曰:「大好手,但近東近西近南近北也。」耽問之,曰:「吾是井大夫也。」(出《玉泉子》)
bā jiǎo jǐng
八角井
jǐng gōng sì qián jiē zhōng, jiù yǒu jù jǐng, sú hū wèi bā jiǎo jǐng. táng yuán hé chū, yǒu gōng zhǔ xià zhōng guò, jiàn bǎi xìng fāng jí, mìng cóng bì yǐ yín léng wǎn, jiù jǐng chéng shuǐ. wù zhuì jǐng, jīng yuè yú, wǎn chū yú wèi hé. chū yǒu yáng zá zǔ
景公寺前街中,舊有巨井,俗呼為八角井。唐元和初,有公主夏中過,見百姓方汲,命從婢以銀棱碗,就井承水。誤墜井,經月余,碗出於渭河。(出《酉陽雜俎》)
lǐ dé yù
李德裕
lǐ dé yù zài zhōng shū, cháng yǐn cháng zhōu huì shān jǐng quán, zì pí líng zhì jīng, zhì dì pù. yǒu sēng rén yì yè, dé yù hào qí, fán yǒu yóu qí mén, suī bù sù, jiē yǐn jiē. sēng yè yè yuán zuò yuē, jù míng chāo běn gǎi dé yù, yuē: yuē zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ xiàng gōng zài wèi, kūn chóng suì xìng, wàn huì dé suǒ. shuǐ dì shì yì rì yuè zhī báo shí, wēi sēng qiè yǒu gǎn yě. gǎn yǐ shàng yè, yù jǔ cǐ kě hū? dé yù hàn yí zhī yuē: dà fán wèi rén, wèi yǒu wú shì yù zhě. zhì yú shāo gǒng, yì shì suǒ duǎn. kuàng sān huò bó jiǎn yì yì zhī shì, dì zǐ xī wú suǒ rǎn. ér hé shàng yǒu bù xǔ dì zǐ yǐn shuǐ, wú nǎi nüè hū? wèi shàng rén tíng zhī, jí sān huò chí chěng, dài màn bì shēng yān. sēng rén yuē: pín dào suǒ yè xiàng gōng zhě, wèi zú xià tōng cháng zhōu shuǐ mài, jīng dū yī yǎn jǐng, yǔ huì shān sì quán mài xiāng tōng. dé yù dà xiào: zhēn huāng táng yě. sēng yuē: xiàng gōng dàn qǔ cǐ jǐng shuǐ. yuē: jǐng zài hé fāng qū? yuē: zài hào tiān guān cháng zhù kù hòu shì yě. dé yù dé yù èr zì yuán zuò dàn, jù míng chāo běn gǎi yǐ huì shān yī yīng, hào tiān yī yīng, zá yǐ bā fǒu yī lèi, dōu shí fǒu, àn jì chū chù, qiǎn sēng biàn xī. sēng yīn chuài cháng, qǔ huì shān sì yǔ hào tiān, yú bā nǎi tóng wèi. dé yù dà qí zhī, dāng shí tíng qí shuǐ dì, rén bù gào láo, fú yì mǐ yān. chū zhī tián lù
李德裕在中書,常飲常州惠山井泉,自毗陵至京,致遞鋪。有僧人詣謁,德裕好奇,凡有游其門,雖布素,皆引接。僧謁(「謁」原作「曰」,據明抄本改)德裕,曰:(「曰」字原缺,據明抄本補)「相公在位,昆蟲遂性,萬匯得所。水遞事亦日月之薄蝕,微僧竊有感也。敢以上謁,欲沮此可乎?」德裕頷頤之曰:「大凡為人,未有無嗜欲者。至於燒汞,亦是所短。況三惑博藆弋奕之事,弟子悉無所染。而和尚有不許弟子飲水,無乃虐乎?為上人停之,即三惑馳騁,怠慢必生焉。」僧人曰:「貧道所謁相公者,為足下通常州水脈,京都一眼井,與惠山寺泉脈相通。」德裕大笑:「真荒唐也。」僧曰:「相公但取此井水。」曰:「井在何坊曲?」曰:「在昊天觀常住庫後是也。」德裕(「德裕」二字原作「但」,據明抄本改)以惠山一罌,昊天一罌,雜以八缻一類,都十缻,暗記出處,遣僧辨析。僧因啜嘗,取惠山寺與昊天,餘八乃同味。德裕大奇之,當時停其水遞,人不告勞,浮議弭焉。(出《芝田錄》)
yǒng xìng fāng bǎi xìng
永興坊百姓
táng kāi chéng mò, yǒng xìng fāng bǎi xìng wáng yǐ jué jǐng, guò cháng jǐng yī zhàng yú, wú shuǐ. hū tīng xiàng xià yǒu rén yǔ jí jī shēng, shén xuān nào, jìn sì gé bì. jǐng jiàng jù, bù gǎn rǎo. jiē sī shēn jīn wú wéi chù rén jiāng jūn. wéi yǐ shì shè guài yì, bù fù zòu, suì lìng sāi zhī, jù zhōu qín gù shì, yè zhě gé shàng dé lí shān běn, lǐ sī lǐng tú qī shí èr wàn rén zuò líng, záo zhī yǐ zhāng chéng. sān shí qī suì, yīn dì zhōng jǐng quán. zòu yuē, yǐ shēn yǐ jí. záo zhī bù rù, shāo zhī bù rán, kòu zhī kōng kōng, rú xià tiān zhuàng. yì zhī hòu dì zhī xià, huò bié yǒu tiān dì yě. chū yǒu yáng zá zǔ
唐開成末,永興坊百姓王乙掘井,過常井一丈余,無水。忽聽向下有人語及雞聲,甚喧鬧,近似隔壁。井匠懼,不敢擾。街司申金吾韋處仁將軍。韋以事涉怪異,不復奏,遂令塞之,據《周秦故事》,謁者閣上得驪山本,李斯領徒七十二萬人作陵,鑿之以章程。三十七歲,因地中井泉。奏曰,已深已極。鑿之不入,燒之不燃,叩之空空,如下天狀。抑知厚地之下,或別有天地也。(出《酉陽雜俎》)
dú gū shū yá
獨孤叔牙
dú gū shū yá, cháng lìng jiā rén jí shuǐ, zhòng bù kě zhuǎn, shù rén zhù chū zhī, nǎi rén yě. dài xí mào, pān lán dà xiào, què zhuì jǐng zhōng. jí zhě jiǎo dé xí mào guà yú tíng shù, měi yǔ suǒ liū chù, zhé shēng huáng jūn. chū yǒu yáng zá zǔ
獨孤叔牙,常令家人汲水,重不可轉,數人助出之,乃人也。戴席帽,攀欄大笑,卻墜井中。汲者攪得席帽掛於庭樹,每雨所溜處,輒生黃菌。(出《酉陽雜俎》)
chái dōu
柴都
dōng fāng yǒu chái dōu yān, zài qí guó zhī shān. shān yǒu quán shuǐ, rú jǐng zhuàng, shēn bù cè. zhì chūn xià shí, báo cóng jǐng zhōng chū, chū zé bài wǔ gǔ. rén cháng yǐ chái sāi zhī, bù sāi zé báo wèi huàn. gù hào chái dōu. chū guō shì xuán zhōng jì
東方有柴都焉,在齊國之山。山有泉水,如井狀,深不測。至春夏時,雹從井中出,出則敗五穀。人常以柴塞之,不塞則雹為患。故號柴都。(出《郭氏玄中記》)
háo zhōu jǐng
濠州井
wù zǐ suì dà hàn. háo zhōu jiǔ sì qián, yǒu dà jǐng, yīn sāi jī jiǔ, zhì shì jiǔ jiā zhào jǐng gōng táo jùn zhī. yǒu gōng rén fù zǐ yīng mù zhě, qí zi xiān rù, yǐ chā ér zú. qí fù jù xià, yì zú. guān zhě rú dǔ, wú gǎn fù rù. yǐn shéng chū shī, jìng bù fù záo. chū jī shén lù
戊子歲大旱。濠州酒肆前,有大井,堙塞積久,至是酒家召井工陶浚之。有工人父子應募者,其子先入,倚鍤而卒。其父遽下,亦卒。觀者如堵,無敢復入。引繩出屍,竟不復鑿。(出《稽神錄》)
jī jǐng
雞井
jiāng xià yǒu lín zhǔ bù, nüè ér hǎo dǔ, shén ài yī nǚ, hǎo shí jī, lǐ xū rì gōng shuāng jī. yī rì. jiāng shā jī, jī zǒu, qí nǚ zì zhú zhī. jī rù shě běi kū jǐng zhōng, nǚ yì rù jǐng, suì bù jiàn. lín zì wǎng, yì rù jǐng bù chū. é jǐng zhōng hēi qì téng shàng rú chuī. qí jiā dàn lín jǐng ér kū, wú gǎn rù zhě. yǒu tú zhě qǐng rù shì zhī, dàn jiàn dà fǔ, tāng fèi huǒ chì. yǒu rén jù qí zú yuē, shì bù gàn rǔ, bù dé rù ér chū. jiǔ zhī, qì shāo shāo ér xī, jǐng zhōng wéi jī gǔ yī jù, rén gǔ èr jù. cǐ shù wén gù lǎo yán zhī, bù zhī qí hé nián yě. chū jī shén lù
江夏有林主薄,虐而好賭,甚愛一女,好食雞,里胥日供雙雞。一日。將殺雞,雞走,其女自逐之。雞入舍北枯井中,女亦入井,遂不見。林自往,亦入井不出。俄井中黑氣騰上如炊。其家但臨井而哭,無敢入者。有屠者請入視之,但見大釜,湯沸火熾。有人拒其足曰,事不干汝,不得入而出。久之,氣稍稍而息,井中唯雞骨一具,人骨二具。此數聞故老言之,不知其何年也。(出《稽神錄》)
jūn jǐng
軍井
jiàn zhōu yǒu wèi shǐ jūn zhái, bīng hòu fén huǐ, yǐ wèi jūn yíng, yǒu dà jǐng diàn sāi. rén zǐ suì, jūn shì jùn zhī, rù zhě èr rén, jiē zú, shī yì bù huò. yǒu yī rén qǐng fù rù, yuē: yǐ shéng zhuì wǒ, wǒ jí yǐn shéng, jí jí chū zhī. jì rù jiǔ zhī, hū yǐn shéng shén jí, jí chū zhī, yǐ rú chī yǐ. liáng jiǔ nǎi néng yán yún: jì rù jǐng, dàn jiàn chéng guō jǐng yì, rén wù shén zhòng. qí zhǔ yuē lǐ jiāng jūn, jī wù yāng zhǎng, fǔ shǔ shén shèng. jù ér jù chū, jìng bù huò èr shī. jiàn zhōu liú hòu zhū chì yè. shǐ tián cǐ jǐng. chū jī shén lù
建州有魏使君宅,兵後焚毀,以為軍營,有大井淀塞。壬子歲,軍士浚之,入者二人,皆卒,屍亦不獲。有一人請復入,曰:「以繩縋我,我急引繩,即亟出之。」既入久之,忽引繩甚急,即出之,已如痴矣。良久乃能言云:「既入井,但見城郭井邑,人物甚眾。其主曰李將軍,機務鞅掌,府署甚盛。懼而遽出,竟不獲二屍。建州留後朱斥業。使填此井。(出《稽神錄》)
jīn huá lìng
金華令
wáng zhù cóng zi mǒu, wèi jīn huá lìng. zhú sī dì yú yì zhōng. xià bào yǔ dà zhì, shuǐ hū bēn wǎng dōng nán yú, rú guàn lòu zhī, qīng kè ér jǐn. qí dì chéng jǐng, shēn bù kě cè. yǐ sī yuè zhuì shí yǐ cè zhī, shù shí zhàng nǎi jí dǐ. zhān yī xīn niǎn tóu ér shàng, yǔ rén jiān cháng shí zhě, wú shǎo yì yě. chū jī shén lù
王祝從子某,為金華令。築私第於邑中。夏暴雨大至,水忽奔往東南隅,如灌漏卮,傾刻而盡。其地成井,深不可測。以絲籰縋石以測之,數十丈乃及底。粘一新捻頭而上,與人間常食者,無少異也。(出《稽神錄》)