jīn wēng zhòng rú huò guāng chén jué fú jiān yú dōu xiàn rén hé wén hóu yù chéng bì xuán jīn zōu luò tuó péi tán niú shì tóng yǔ wén jìn sū è wéi sī xuán lǐ yuán yú xiāng dào shì zhào huái zhèng jīn shé
金 翁仲儒 霍光 陳爵 苻堅 雩都縣人 何文 侯遹 成弼 玄金 鄒駱駝 裴談 牛氏僮 宇文進 蘇遏 韋思玄 李員 虞鄉道士 趙懷正 金蛇
jīn
金
xī fāng rì guān zhī wài, yǒu shān yān, qí zhǎng shí yú lǐ, guǎng èr sān lǐ, gāo bǎi yú zhàng. jiē dà huáng zhī jīn, qí sè shū měi, bù zá tǔ shí, bù shēng cǎo mù. shàng yǒu jīn rén, gāo wǔ zhàng yú, jiē chún jīn, míng yuē jīn xī. rù shān xià yī zhàng, yǒu yín yòu rù yī zhàng, yǒu xī yòu rù yī zhàng, yǒu qiān yòu rù yī zhàng, yǒu dān yáng tóng. dān yáng tóng shì jīn, kě duàn yǐ zuò cuò tú zhī qì yě. huái nán zǐ shù yuē: ěr dān yáng zhī wèi jīn yě. chū shén yì jīng
西方日官之外,有山焉,其長十餘里,廣二三里,高百餘丈。皆大黃之金,其色殊美,不雜土石,不生草木。上有金人,高五丈余,皆純金,名曰金犀。入山下一丈,有銀;又入一丈,有錫;又入一丈,有鉛;又入一丈,有丹陽銅。丹陽銅似金,可鍛以作錯塗之器也。《淮南子》術曰:「餌丹陽之為金也。」(出《神異經》)
wēng zhòng rú
翁仲儒
hàn shí, wēng zhòng rú jiā pín lì zuò, jū wèi chuān. yī dàn, tiān yù jīn shí hú yú qí jiā, yú shì yǔ wáng hóu zhēng fù. jīn qín zhōng yǒu yǔ jīn yǔ yuán zuò liǎng, jīn zì yuán quē, jù míng chāo běn gǎi bǔ. wēng, shì shì fù. chū shén yì jīng
漢時,翁仲儒家貧力作,居渭川。一旦,天雨金十斛於其家,於是與王侯爭富。今秦中有雨金(「雨」原作「兩」,「金」字原缺,據明抄本改補。)翁,世世富。(出《神異經》)
huò guāng
霍光
hàn xuān dì cháng yǐ zào gài chē yī chéng, cì dà jiāng jūn huò guāng, xī yǐ jīn jiǎo shì zhī. měi yè, chē xiá shàng yǒu jīn fèng huáng fēi qù, mò rú suǒ, zhì xiǎo nǎi hái, shǒu chē rén yì jiàn zhī. nán jùn huáng jūn zhòng, yú běi shān luó niǎo, dé yī xiǎo fèng zi, rù shǒu biàn huà chéng zǐ jīn. máo yǔ chì wǎn rán jù zú, kě zhǎng chǐ yú. shǒu chē rén liè yún, chē xiá shàng fèng huáng, cháng yè fēi qù, xiǎo zé jù hái. jīn xiǎo bù hái, kǒng wèi rén suǒ de. guāng shén yì zhī, jù yǐ liè shàng. hòu shù rì, jūn zhòng yì què, shàng jīn fèng huáng zi. dì wén ér yí zhī, yǐ zhì chéng lù pán, shū rán fēi qù. dì shǐ rén xún zhī, zhí rù guāng jiā, zhì chē xiá shàng, nǎi zhī xìn rán. dì qǔ qí chē, měi yóu xíng, zhé chéng zhī. gù jī kāng yóu xiān shī yún, piān piān fèng xiá, féng cǐ wǎng luó shì yě. xù qí xié jì
漢宣帝嘗以皂蓋車一乘,賜大將軍霍光,悉以金鉸飾之。每夜,車轄上有金鳳凰飛去,莫如所,至曉乃還,守車人亦見之。南郡黃君仲,於北山羅鳥,得一小鳳子,入手便化成紫金。毛羽翅宛然具足,可長尺余。守車人列雲,車轄上鳳凰,常夜飛去,曉則俱還。今曉不還,恐為人所得。光甚異之,具以列上。後數日,君仲詣闕,上金鳳凰子。帝聞而疑之,以置承露盤,倏然飛去。帝使人尋之,直入光家,至車轄上,乃知信然。帝取其車,每遊行,輒乘之。故嵇康《遊仙詩》雲,翩翩鳳轄,逢此網羅」是也。(續《齊諧記》)
chén jué
陳爵
hàn yǒng píng shí yī nián, lú jiāng wǎn hóu guó yǒu hú, wǎn shì xiǎo ér yuē chén jué chén tǐng, nián jiē shí suì yǐ shàng, xiāng yǔ diào yú hú yá. tǐng xiān diào. jué wǎng wèn tǐng yuē: diào níng dé hū? tǐng yuē: dé. jué guī qǔ gān lún, qù tǐng sān shí bù suǒ, jiàn hú yá yǒu jiǔ zūn, sè zhèng huáng, méi shuǐ. jué yǐ wèi tóng yě, shè qǔ zhī, huá zhòng bù néng jǔ. tǐng wàng jiàn, gòng qǔ zhī, jìng bù néng dé. rén rù shēn yuān zhōng liú, gù jiàn rú qián děng zhèng huáng, shù bǎi qiān méi, jí gòng duō zhí, gè dé mǎn shǒu. zǒu guī shì qí jiā. jué fù guó gù lì, zì jūn xián, jīng yuē: ān dé cǐ. jué yán qí zhuàng. jūn xián yuē: cǐ huáng jīn yě. jí chí yǔ jué jù wǎng, dào jīn chù, shuǐ zhōng shàng duō. xián zì shè shuǐ duō qǔ, jué tǐng lín wǔ bìng wén, jù jìng cǎi zhī, hé dé shí yú jīn. xián yán yú xiāng, xiāng yán tài shǒu, qiǎn lì shōu qǔ. qiǎn mén xià yuàn yù gōng fèng xiàn, qiě yán dé jīn zhuàng. chū lùn héng
漢永平十一年,廬江皖侯國有湖,皖氏小兒曰陳爵、陳挺,年皆十歲以上,相與釣於湖涯。挺先釣。爵往問挺曰:「釣寧得乎?」挺曰:「得。」爵歸取竿綸,去挺三十步所,見湖涯有酒樽,色正黃,沒水。爵以為銅也,涉取之,滑重不能舉。挺望見,共取之,竟不能得。人入深淵中流,顧見如錢等正黃,數百千枚,即共掇摭,各得滿手。走歸示其家。爵父國故吏,字君賢,驚曰:「安得此。」爵言其狀。君賢曰:「此黃金也。」即馳與爵俱往,到金處,水中尚多。賢自涉水掇取,爵、挺鄰伍並聞,俱競采之,合得十餘斤。賢言於相,相言太守,遣吏收取。遣門下掾裕躬奉獻,且言得金狀。(出《論衡》)
fú jiān
苻堅
qián qín fú jiān jiàn yuán wǔ nián, zhǎng ān qiáo rén yú chéng nán jiàn jīn dǐng, zǒu bái jiān. jiān qiǎn zài qǔ, dào chéng, huà wèi tóng dǐng. chū yì yuàn
前秦苻堅建元五年,長安樵人於城南見金鼎,走白堅。堅遣載取,到城,化為銅鼎。(出《異苑》)
yú dōu xiàn rén
雩都縣人
nán kāng yú dōu xiàn, kuà jiāng nán chū, qù xiàn sān lǐ, míng mèng kǒu. yǒu xué, zhuàng rú shí shì. jiù chuán cháng yǒu shén jī, sè rú hǎo jīn, chū cǐ xué zhōng, fèn yì huí xiáng, zhǎng míng xiǎng chè. jiàn zhī zhé xíng rù xué zhōng, yīn hào cǐ shí wèi jī shí. xī yǒu rén gēng cǐ shān cè, wàng jiàn jī chū yóu xì. yǒu yī zhǎng rén, cāo dàn dàn zhī. jī yáo jiàn, biàn fēi rù xué. dàn wán zhèng zhe xué shàng shí, jìng liù chǐ xǔ, xià chuí bì xué, yóu yǒu jiān xì, bù fù róng rén. yòu yǒu rén chéng chuán, cóng xià liú hái xiàn, wèi zhì cǐ yá shù lǐ. yǒu yī rén, tōng shēn huáng yī, dān liǎng lóng huáng guā, qiú jì zài zhī. huáng yī rén qǐ shí, chuán zhǔ yǔ zhī pán jiǔ. shí qì, zhì yá xià. chuán zhǔ qǐ guā, cǐ rén bù yǔ, réng tuò pán nèi, jìng shàng yá, zhí rù shí zhōng. chuán zhǔ chū shén fèn zhī, jiàn qí rù shí, shǐ zhī shén yì. qǔ xiàng shí qì shì zhī, jiàn pán shàng tuò, xī shì huáng jīn. chū shù yì jì
南康雩都縣,跨江南出,去縣三里,名夢口。有穴,狀如石室。舊傳嘗有神雞,色如好金,出此穴中,奮翼迴翔,長鳴響徹。見之輒形入穴中,因號此石為雞石。昔有人耕此山側,望見雞出遊戲。有一長人,操彈彈之。雞遙見,便飛入穴。彈丸正著穴上石,徑六尺許,下垂蔽穴,猶有間隙,不復容人。又有人乘船,從下流還縣,未至此崖數里。有一人,通身黃衣,擔兩籠黃瓜,求寄載之。黃衣人乞食,船主與之盤酒。食訖,至崖下。船主乞瓜,此人不與,仍唾盤內,徑上崖,直入石中。船主初甚忿之,見其入石,始知神異。取向食器視之,見盤上唾,悉是黃金。(出《述異記》)
hé wén
何文
zhāng fèn zhě, jiā jù fù, hòu bào shuāi, suì mài zhái yǔ lí yáng chéng jiā. chéng rù jū, sǐ bìng xiāng jì, zhuǎn mài yǔ yè rén hé wén. wén rì mù, nǎi chí dāo, shàng běi táng zhōng liáng shàng zuò. zhì èr gēng jìng, hū jiàn yī rén, zhǎng zhàng yú, gāo guān huáng yī, shēng táng hū wèn: xì yāo, shě zhōng hé yǐ yǒu shēng rén qì yě? dá yuē: wú zhī. xū yú, yǒu yī gāo guān qīng yī zhě, cì zhī, yòu yǒu gāo guān bái yī zhě, wèn dá bìng rú qián. jí jiāng shǔ, wén nǎi xià táng zhōng, rú xiàng fǎ hū zhī. wèn yuē: huáng yī zhě shuí yě? yuē: jīn yě, zài táng xī bì xià. qīng yī zhě shuí yě? yuē: qián yě. zài táng qián jǐng biān wǔ bù. bái yī zhě shuí yě? yuē: yín yě, zài qiáng dōng běi jiǎo zhù xià. rǔ shuí yě? yuē: wǒ chǔ yě, zài zào xià. jí xiǎo, wén àn cì jué zhī, dé jīn yín gè wǔ bǎi jīn, qián qiān yú wàn, réng qǔ chǔ fén zhī, zhái suì qīng ān. chū liè yì chuán
張奮者,家巨富,後暴衰,遂賣宅與黎陽程家。程入居,死病相繼,轉賣與鄴人何文。文日暮,乃持刀,上北堂中樑上坐。至二更竟,忽見一人,長丈余,高冠黃衣,升堂呼問:「細腰,舍中何以有生人氣也?」答曰:「無之。」須臾,有一高冠青衣者,次之,又有高冠白衣者,問答並如前。及將曙,文乃下堂中,如向法呼之。問曰:「黃衣者誰也?」曰:「金也,在堂西壁下。」「青衣者誰也?」曰:「錢也。在堂前井邊五步。」「白衣者誰也?」曰:「銀也,在牆東北角柱下。」「汝誰也?」曰:「我杵也,在灶下。」及曉,文按次掘之,得金銀各五百斤,錢千餘萬,仍取杵焚之,宅遂清安。(出《列異傳》)
hóu yù
侯遹
suí kāi huáng chū, guǎng dōu xiào lián hóu yù rù chéng, zhì jiàn mén wài, hū jiàn sì guǎng shí, jiē dà rú dòu. yù ài zhī, shōu cáng yú shū lóng, fù zhī yǐ lǘ. yīn xiē ān qǔ kàn, jiē huà wèi jīn. yù zhì chéng huò zhī, dé qián bǎi wàn, shì měi qiè shí yú rén, dà kāi dì zhái, yòu jìn diān zhì liáng tián bié shù. hòu chéng chūn jǐng chū yóu, jǐn zài jì qiè suí cóng. xià chē, chén shè jiǔ yáo. hū yǒu yī lǎo wēng, fù dà jí zhì, zuò yú xí mò. yù nù ér gòu zhī, mìng cāng tóu fú chū. sǒu bù dòng, yì bù chēn huì, dàn yǐn mǎn dàn zhì ér xiào yún: wú cǐ lái, qiú jūn cháng zhài ěr. jūn xī jiāng wǒ jīn qù, bù jì yì hū? jǐn qǔ yù jì qiè shí yú rén, tóu zhī shū jí, yì bù jué jí zhōng zhī zhǎi, fù zhī ér qū, zǒu ruò fēi niǎo. yù lìng cāng tóu chí zhú zhī, sī xū yǐ shī suǒ zài. zì hòu yù jiā rì pín, què fù xī rì shēng jì. shí yú nián, què guī shǔ. dào jiàn mén, yòu jiàn qián zhě lǎo wēng, xié suǒ jiāng zhī qiè yóu xíng, bīn cóng jí duō, jiàn yù jiē dà xiào, wèn zhī bù yán, bī zhī, yòu shī suǒ zài. fǎng jiàn mén qián hòu, bìng wú cǐ rén, jìng bù néng cè yě. chū xuán guài lù
隋開皇初,廣都孝廉侯遹入城,至劍門外,忽見四廣石,皆大如斗。遹愛之,收藏於書籠,負之以驢。因歇鞍取看,皆化為金。遹至城貨之,得錢百萬,市美妾十餘人,大開第宅,又近甸置良田別墅。後乘春景出遊,盡載妓妾隨從。下車,陳設酒肴。忽有一老翁,負大笈至,坐於席末。遹怒而詬之,命蒼頭扶出。叟不動,亦不嗔恚,但引滿啖炙而笑云:「吾此來,求君償債耳。君昔將我金去,不記憶乎?」盡取遹妓妾十餘人,投之書笈,亦不覺笈中之窄,負之而趨,走若飛鳥。遹令蒼頭馳逐之,斯須已失所在。自後遹家日貧,卻復昔日生計。十餘年,卻歸蜀。到劍門,又見前者老翁,攜所將之妾遊行,儐從極多,見遹皆大笑,問之不言,逼之,又失所在。訪劍門前後,並無此人,竟不能測也。(出《玄怪錄》)
chéng bì
成弼
suí mò, yǒu dào zhě jū yú tài bái shān, liàn dān shā, hé dà hái chéng, yīn dé dào, jū shān shù shí nián. yǒu chéng bì zhě gěi shì zhī, dào zhě yǔ jū shí yú suì, ér bù gào yǐ dào. bì hòu yǐ jiā jiān cí qù, dào zhě yuē: zi cóng wǒ jiǔ, jīn fù yǒu yōu, wú wú yǐ yí zi, yí zi dān shí lì. yī lì dān huà shí jīn chì tóng, zé huáng jīn yǐ, zú yǐ bàn zàng shì. bì nǎi hái, rú yán huà huáng jīn yǐ zú yòng. bàn zàng qì, bì yǒu yì zhì, fù rù shān jiàn zhī, gèng qiú hái dān. dào zhě bù yǔ, bì nǎi chí bái rèn jié zhī. jì bù dé dān, zé duàn dào zhě liǎng shǒu, yòu bù dé, zé yuè qí zú, dào zhě yán sè bù biàn. bì zī nù, zé zhǎn qí tóu. jí jiě yī, zhǒu hòu yǒu chì náng, kāi zhī zé dān yě. bì xǐ, chí dān xià shān. hū wén hū bì shēng. huí gù, nǎi dào zhě yě. bì dà jīng, ér wèi bì yuē: wú bù qī rǔ rǔ yuán zuò yǔ, jù míng chāo běn gǎi. zhì cǐ, wú dé dé yuán zuò dé, jù míng chāo běn gǎi. shòu dān, shén bì zhū rǔ, zhōng rú wú yǐ. yīn bù jiàn. bì duō de dān, duō biàn huáng jīn, jīn sè shāo chì, yōu yú cháng jīn, kě yǐ fú ěr. jiā jì yīn fù, zé wèi rén suǒ gào, yún bì yǒu jiān. bǔ dé, bì zì liè néng chéng huáng jīn, fēi yǒu tā gù yě. táng tài zōng wèn zhī, zhào lìng zào huáng jīn. jīn chéng, dì yuè, shòu yǐ wǔ pǐn, chì lìng zào jīn, yào jǐn tiān xià zhī tóng nǎi yǐ. bì zào jīn, fán shù wàn jīn ér dān jǐn. qí jīn suǒ wèi dà táng jīn yě, bǎi liàn yì jīng, shén guì zhī. bì jì yì qióng ér qǐng qù, tài zōng lìng liè qí fāng, bì shí bù zhī fāng, sù zhī. dì wèi qí zhà, nù, xié zhī yǐ bīng, bì yóu zì liè, suì wèi wǔ shì duàn qí shǒu. yòu bù yán, zé yuè qí zú. bì jiǒng jí, qiě shù qí běn mò, yì bù xìn, suì zhǎn zhī. ér dà táng jīn suì liú yòng yǐ. hòu yǒu pó luó mén, hào wèi bié bǎo. dì rù kù biàn yuè, pó luó mén zhǐ jīn jí dà tǎn yuē: wéi cǐ èr bǎo ěr. wèn tǎn yǒu hé qí yì, ér wèi zhī bǎo. pó luó mén lìng shū tǎn yú dì, yǐ shuǐ rú zhī. shuǐ jiē liú qù, tǎn jìng bù shī. zhì jīn wài guó chuán chéng bì jīn, yǐ wèi bǎo huò yě. chū guǎng yì jì
隋末,有道者居於太白山,煉丹砂,合大還成,因得道,居山數十年。有成弼者給侍之,道者與居十餘歲,而不告以道。弼後以家艱辭去,道者曰:「子從我久,今復有憂,吾無以遺子,遺子丹十粒。一粒丹化十斤赤銅,則黃金矣,足以辦葬事。」弼乃還,如言化黃金以足用。辦葬訖,弼有異志,復入山見之,更求還丹。道者不與,弼乃持白刃刼之。既不得丹,則斷道者兩手,又不得,則刖其足,道者顏色不變。弼滋怒,則斬其頭。及解衣,肘後有赤囊,開之則丹也。弼喜,持丹下山。忽聞呼弼聲。回顧,乃道者也。弼大驚,而謂弼曰:「吾不期汝(「汝」原作「與」,據明抄本改。)至此,無德(「德」原作「得」,據明抄本改。)受丹,神必誅汝,終如吾矣。」因不見。弼多得丹,多變黃金,金色稍赤,優於常金,可以服餌。家既殷富,則為人所告,雲弼有奸。捕得,弼自列能成黃金,非有他故也。唐太宗問之,召令造黃金。金成,帝悅,授以五品,敕令造金,要盡天下之銅乃已。弼造金,凡數萬斤而丹盡。其金所謂大唐金也,百鍊益精,甚貴之。弼既藝窮而請去,太宗令列其方,弼實不知方,訴之。帝謂其詐,怒,脅之以兵,弼猶自列,遂為武士斷其手。又不言,則刖其足。弼窘急,且述其本末,亦不信,遂斬之。而大唐金遂流用矣。後有婆羅門,號為別寶。帝入庫遍閱,婆羅門指金及大毯曰:「唯此二寶耳。」問毯有何奇異,而謂之寶。婆羅門令舒毯於地,以水濡之。水皆流去,毯竟不濕。至今外國傳成弼金,以為寶貨也。(出《廣異記》)
xuán jīn
玄金
tài zōng shí, fén zhōu yán, qīng lóng bái hǔ tǔ wù zài kōng zhōng, yǒu guāng rú huǒ, zhuì dì yǐn rù èr chǐ. jué zhī, dé xuán jīn, guǎng chǐ yú, gāo qī chǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
太宗時,汾州言,青龍白虎吐物在空中,有光如火,墜地隱入二尺。掘之,得玄金,廣尺余,高七尺。(出《酉陽雜俎》)
zōu luò tuó
鄒駱駝
zōu luò tuó, zhǎng ān rén, xiān pín, cháng yǐ xiǎo chē tuī zhēng bǐng mài zhī. měi shèng yè fāng jiǎo yǒu fú zhuān, chē chù zhī jí fān, chén tǔ wò qí bǐng, tuó kǔ zhī. nǎi jiāng huò zhuó qù shí yú zhuān, xià yǒu cí wèng, róng wǔ hú xǔ. kāi kàn, yǒu jīn shù dòu, yú shì jù fù. qí zi fǎng, yǔ xiāo quán jiāo hòu. jiāo hòu yuán zuò fù mǎ, jù míng chāo běn gǎi. shí rén yǔ yuē: xiāo quán fù mǎ zi, zōu fǎng luò tuó ér. fēi guān dào dé hé, zhǐ wèi qián xiāng zhī. chū cháo yě qiān zài
鄒駱駝,長安人,先貧,嘗以小車推蒸餅賣之。每勝業坊角有伏磚,車觸之即翻,塵土涴其餅,駝苦之。乃將鑊斫去十餘磚,下有瓷瓮,容五斛許。開看,有金數斗,於是巨富。其子昉,與蕭佺交厚。(「交厚」原作「附馬」,據明抄本改。)時人語曰:「蕭佺附馬子,鄒昉駱駝兒。非關道德合,只為錢相知。」(出《朝野僉載》)
péi tán
裴談
péi tán wèi huái zhōu cì shǐ, yǒu qiáo zhě rù tài háng shān, jiàn shān xué kāi, yǒu huáng jīn yān, kě shù jiān wū. qiáo zhě xǐ, rù xué qǔ jīn, dé wǔ dìng, jiē zhǎng chǐ yú. yīn yǐ shí zhì xué, qiě zhì zhī. yòu shù rì wǎng, zé mí qí chù. qiáo zhě pō ān shān gǔ. jí yú luò chéng huái zhōu. zào kāi shí wù chuí záo shù chē. zhōu yǒu cuī sī hù, zhī ér zhù zhī. jiāng wǎng kāi, ér tán qī yǒu jí, qǐng dào jiā zòu zhāng qǐng mìng. zòu zhāng dào shì hū chuán tiān dì zhào yuē: dì zhào yǔ péi tán, wú tài háng shān tiān cáng kāi, bǐ yǒu qiáo fū jiàn zhī, wú yǐ yí jīn wǔ dìng, mìng qí bì sāi. ér yú rén tān dé, zhòng qiú bù huò, nǎi xìng è. jiāng kāi wú cáng, yǐ zào chuí záo shù chē. ruò kāi bù xiū, huò zhōng wú fú cáng. cǐ ruò kāi chuí záo. cǐ zhōu rén qiě sǐ jǐn, shēn wú suǒ yì. cǐ zhōu cuī sī hù, yǔ qí tóng xīn, dàn yì cuī yàn zhī, zì dāng yǒu jiàn. jí zhǐ zhī, rǔ qī jí zì dāng chōu yǐ. tán dà yì zhī, jí zhào cuī zi wèn gù, guǒ fú suǒ yán. nǎi méi qí kāi shí jù ér jìn zhǐ zhī, qī xún yǒu jiān. chū jì wén
裴談為懷州刺史,有樵者入太行山,見山穴開,有黃金焉,可數間屋。樵者喜,入穴取金,得五鋌,皆長尺余。因以石窒穴,且志之。又數日往,則迷其處。樵者頗諳山谷。即於洛城懷州。造開石物錘鑿數車。州有崔司戶,知而助之。將往開,而談妻有疾,請道家奏章請命。奏章道士忽傳天帝詔曰:「帝詔語裴談,吾太行山天藏開,比有樵夫見之,吾已遺金五鋌,命其閉塞。而愚人貪得,重求不獲,乃興惡。將開吾藏,已造錘鑿數車。若開不休,或中吾伏藏。此若開錘鑿。此州人且死盡,深無所益。此州崔司戶,與其同心,但詣崔驗之,自當有見。急止之,汝妻疾自當瘳矣。」談大異之,即召崔子問故,果符所言。乃沒其開石具而禁止之,妻尋有間。(出《紀聞》)
niú shì tóng
牛氏僮
niú sù zēng zǔ dà fù, jiē zàng hé nèi, chū jiā tóng èr hù shǒu zhī. kāi yuán èr shí bā nián, jiā tóng yǐ nán xiǎo ān, zhì yú péi shì. chǐ yá wèi jí, zhòu wò jiù zhōng. ruò yǒu gào zhī zhě yuē: xiǎo ān, rǔ hé bù qǐ, dàn qǔ xiān rén zhàng gēn zhǔ tāng hán zhī, kě yǐ yù jí. hé rěn yān! xiǎo ān jīng gù, bù jiàn rén ér yòu qǐn. wèi jiǔ, gào zhī rú chū. ān yuē: cǐ qǐ shén gào wǒ hū? nǎi xíng qiú xiān rén zhàng, dé dà cóng, jué qí gēn. gēn zhuǎn zhuàng dà, rù dì sān chǐ, hū dé dà zhuān, yǒu míng yān. jiē zhuān yǐ xià, yǒu tóng bō lóu, yú qí zhōng jǐn huáng jīn dìng, dān shā zá zá zì yuán kòng quē, jù míng chāo běn bǔ. qí zhōng. ān bù zhī shū, jì cáng jīn, zé yǐ zhuān míng shì cūn rén yáng zhī kǎn. liú míng shì rén, ér bù gào zhī. míng yuē: zhuān xià huáng jīn wǔ bǎi liǎng, zhì kāi yuán èr shí bā nián wǔ yuè shí bā rì, yǒu xià zéi hú rén nián èr shí èr xìng shǐ zhě dé zhī zé zhōu chéng běi èr shí wǔ lǐ bái fú tú zhī nán, yì èr shí wǔ lǐ, yǒu jīn wǔ bǎi liǎng, yì cǐ rén dé zhī. zhū rén jì jiàn míng, dào lù xuān wén yú péi shì zi. wèn xiǎo ān, qiě huì, zhí biān zhī, zhōng bù yán. yú shì kǎo xùn, wàn duān bù duì, jū ér bì zhū shì. huì yǒu huà gōng lái fǎng xiǎo ān, shì dān shā yān. péi shì zi yòu wèn zhī, huà gōng jù yán qí dé jīn suǒ yǐ. yòu yuē: wú zuó yú rén chù, yòng qián yī bǎi, shì shā yī jīn. shā jì jīng hǎo, gù lái gèng shì. zhāng shì yì xìn dé jīn. zhào xiǎo ān, yǐ huà gōng shì zhī. ān yuē: jué dé míng hòu, xià de shù jīn dān shā, jīn wú yí yǐ. jīn bǎo bù dé, zé yòu jiā chuí chī zhì zhī, zú bù yán yè zhōng wáng qù. huì péi shì cāng tóu, zì tài yuán fù hé nèi, yù xiǎo ān yú zé zhōu. xiǎo ān yāo zhì shì, jiǔ yǐn hān zhāo qù. yì zhě xiǎo ān biàn qǔ zé zhī jīn hū! jí cāng tóu zhì péi yán zhī, fāng wù. chū jì lù, míng chāo běn zuò chū jì wén
牛肅曾祖大父,皆葬河內,出家童二戶守之。開元二十八年,家僮以男小安,質於裴氏。齒牙為疾,晝臥廄中。若有告之者曰:「小安,汝何不起,但取仙人杖根煮湯含之,可以愈疾。何忍焉!」小安驚顧,不見人而又寢。未久,告之如初。安曰:「此豈神告我乎?」乃行求仙人杖,得大叢,掘其根。根轉壯大,入地三尺,忽得大磚,有銘焉。揭磚已下,有銅缽剅,於其中盡黃金鋌,丹砂雜(「雜」字原空缺,據明抄本補。)其中。安不知書,既藏金,則以磚銘示村人楊之侃。留銘示人,而不告之。銘曰:磚下黃金五百兩,至開元二十八年五月十八日,有下賊胡人年二十二姓史者得之;澤州城北二十五裏白浮圖之南,亦二十五里,有金五百兩,亦此人得之。諸人既見銘,道路喧聞於裴氏子。問小安,且諱,執鞭之,終不言。於是拷訊,萬端不對,拘而閉諸室。會有畫工來訪小安,市丹砂焉。裴氏子誘問之,畫工具言其得金所以。又曰:「吾昨於人處,用錢一百,市砂一斤。砂既精好,故來更市。」張氏益信得金。召小安,以畫工示之。安曰:「掘得銘後,下得數金丹砂,今無遺矣。」金寶不得,則又加棰笞治之,卒不言夜中亡去。會裴氏蒼頭,自太原赴河內,遇小安於澤州。小安邀至市,酒飲酣招去。意者小安便取澤之金乎!及蒼頭至裴言之,方悟。(出《紀錄》,明抄本作出《紀聞》)
yǔ wén jìn
宇文進
xià xiàn lìng yǔ wén tài yóu zi jìn, cháng yú tián jiān dé yī kūn lún zi, xǐ shì zhī, nǎi huáng jīn yě. yīn bǎo chí zhī. shù zài hòu, cái huò chōng yì, jiā zú fān chāng. hòu yī xī shī zhī, ér chǎn yè hào bài yǐ. chū jì wén
夏縣令宇文泰猶子進,嘗于田間得一崑崙子,洗拭之,乃黃金也。因寶持之。數載後,財貨充溢,家族蕃昌。後一夕失之,而產業耗敗矣。(出《紀聞》)
sū è
蘇遏
tiān bǎo zhōng, zhǎng ān yǒng lè lǐ yǒu yī xiōng zhái, jū zhě jiē pò, hòu wú fù rén zhù. zàn zhì, yì bù guò sù ér zú, suì zhì fèi pò. qí shě yǔ wéi táng tīng cún, yīn shēng cǎo shù shén duō. yǒu fú fēng sū è, kōng kōng jù kǔ pín qióng, zhī zhī, nǎi yǐ jiàn jià, yú běn zhǔ zhì zhī. cái lì qì shū, wèi yǒu yī qián guī zhǔ. zhì xī, nǎi zì xié yī tà, dāng táng pù shè ér qǐn. yī gēng yǐ hòu, wèi qǐn, chū yú táng, páng huáng ér xíng. hū jiàn dōng qiáng xià yǒu yī chì wù, rú rén xíng, wú shǒu zú, biǎo lǐ tōng chè guāng míng. ér jiào yuē: duō. è shì zhī bù dòng. liáng jiǔ, yòu àn shēng hū yuē: làn mù, duō. xī qiáng xià yǒu wù yīng yuē: nuò. wèn yuē: shén méi rén? yuē: bù zhī. yòu yuē: dà yìng qiāng. làn mù duì yuē: kě wèi. liáng jiǔ, nǎi shī chì wù suǒ zài. è xià jiē, zhōng tíng hū làn mù yuē: jīn jīng hé shǔ wǒ, yuán méi gǎn jiào huàn. duì yuē: bù zhī. è yòu wèn: chéng qián shā hài rén zhě zài hé chù. làn mù yuē: gèng wú bié wù, zhǐ shì jīn jīng. rén fú zì báo, bù hé jū zhī, suì sàng shì. yì bù céng shā shāng ěr. zhì míng, gèng wú shì. è nǎi zì jiǎ qiāo chā zhī jù, jù yuán zuò tú, jù míng chāo běn gǎi. xiān yú xī qiáng xià jué. rù dì sān chǐ, jiàn yī xiǔ zhù, dāng xīn mù rú xuè sè, qí jiān rú shí. hòu yòu yú dōng qiáng xià jué liǎng rì, jìn yī zhàng, fāng jiàn yī fāng shí, kuò yī zhàng sì cùn, zhǎng yī zhàng bā cùn. shàng yǐ zhuàn shū yuē: xià tiān zǐ zǐ jīn sān shí jīn, cì yǒu dé zhě. è nǎi zì sī: wǒ hé yǐ wèi dé. yòu zì wèi jì yuē: wǒ dé cǐ bǎo, rán xiū dé yì kě ráng zhī. shěn yín wèi jué, zhì yè, yòu tàn xī bù dìng, qí làn mù hū yǔ yuē: hé bù gǎi míng wèi yǒu dé, jí kě yǐ. è yuē shàn, suì chēng yǒu dé. làn mù yuē: jūn zǐ tǎng néng sòng mǒu yú kūn míng chí zhōng, zì shì bù fù náo wú rén yǐ. yǒu dé xǔ zhī. míng chén gèng jué zhàng yú, dé yī tiě wèng, kāi zhī, dé zǐ jīn sān shí jīn. yǒu dé nǎi hái zhái jià xiū qì, sòng làn mù yú kūn míng chí. suì bì hù dú shū, sān nián, wèi fàn yáng qǐng rù mù, qī nián nèi, huò jì zhōu cì shǐ. qí zhái gèng wú shì. chū bó yì zhì
天寶中,長安永樂里有一凶宅,居者皆破,後無復人住。暫至,亦不過宿而卒,遂至廢破。其舍宇唯堂廳存,因生草樹甚多。有扶風蘇遏,悾悾遽苦貧窮,知之,乃以賤價,於本主質之。才立契書,未有一錢歸主。至夕,乃自攜一榻,當堂鋪設而寢。一更以後,未寢,出於堂,彷徨而行。忽見東牆下有一赤物,如人形,無手足,表里通徹光明。而叫曰:「咄。」遏視之不動。良久,又按聲呼曰:「爛木,咄。」西牆下有物應曰:「諾。」問曰:「甚沒人?」曰:「不知。」又曰:「大硬鏘。」爛木對曰:「可畏。」良久,乃失赤物所在。遏下階,中庭呼爛木曰:「金精合屬我,緣沒敢叫喚。」對曰:「不知。」遏又問:「承前殺害人者在何處。」爛木曰:「更無別物,只是金精。人福自薄,不合居之,遂喪逝。亦不曾殺傷耳。」至明,更無事。遏乃自假鍬鍤之具,(「具」原作「徒」,據明抄本改。)先於西牆下掘。入地三尺,見一朽柱,當心木如血色,其堅如石。後又於東牆下掘兩日,近一丈,方見一方石,闊一丈四寸,長一丈八寸。上以篆書曰:夏天子紫金三十斤,賜有德者。遏乃自思:「我何以為德。」又自為計曰:「我得此寶,然修德亦可禳之。」沈吟未決,至夜,又嘆息不定,其爛木忽語曰:「何不改名為有德,即可矣。」遏曰善,遂稱有德。爛木曰:「君子儻能送某於昆明池中,自是不復撓吾人矣。」有德許之。明辰更掘丈余,得一鐵瓮,開之,得紫金三十斤。有德乃還宅價修葺,送爛木於昆明池。遂閉戶讀書,三年,為范陽請入幕,七年內,獲冀州刺史。其宅更無事。(出《博異志》)
wéi sī xuán
韋思玄
bǎo yīng zhōng, yǒu jīng zhào wéi sī xuán, qiáo jū luò yáng. xìng shàng qí, cháng mù shén xiān zhī shù. hòu yóu sōng shān, yǒu dào shì jiào yuē: fū ěr jīn yè zhě, kě yǐ yán shòu. wú zi dāng xiān xué liàn jīn, rú shì zé kě yǐ jiān chì sōng, jià guǎng chéng yǐ. sī xuán yú shì qiú liàn jīn zhī shù, jī shí nián, yù shù shì shù bǎi, zhōng bù néng dé qí miào. hòu yī rì, yǒu jū shì xīn ruì zhě, mào shén qīng shòu, chǒu rán yǒu hán sè, yī bì qiú. kòu sī xuán mén, wèi sī xuán yuē: wú bìng shì, shì yuán zuò wáng, jù míng chāo běn gǎi. qióng wú suǒ guī. wén xiān shēng hào gǔ shàng qí, jí tiān xià yì rén fāng shì, wǒ gù lái yè ěr, yuàn xiān shēng nà zhī. sī xuán jí zhǐ jū shì yú shě. qí hòu jū shì shēn jí, qú jǐn kuì xuè qiě shén, wéi shì yī jiā jǐn è zhī. sī xuán cháng zhào shù shì shù rén huì shí, ér jū shì bù dé yù. jì jù shàn, jū shì tū zhì kè qián, nì yú yán xí shàng, jǐn shī. kè nù jiē qǐ, wéi shì jiā tóng yì jìng lái mà zhī, jū shì suì gào qù, xíng zhì tíng, hū wáng suǒ jiàn. sī xuán yǔ zhū kè shén yì zhī, yīn shì qí nì, nǎi zǐ jīn yě, qí guāng càn rán, zhēn kuàng dài zhī bǎo. sī xuán qiě jīng qiě tàn. yǒu jiě zhě yuē: jū shì zǐ jīn jīng yě. zhēng qí míng shì xìn yǐ, qiě xīn zhě gài xī fāng gēng xīn jīn yě. ér ruì zì duì cóng jīn, duì yì xī fāng zhī zhèng wèi. tuī qí yì, zé wú zhī jiě ruò hé fú rán. chū xuān shì zhì
寶應中,有京兆韋思玄,僑居洛陽。性尚奇,嘗慕神仙之術。後游嵩山,有道士教曰:「夫餌金液者,可以延壽。吾子當先學煉金,如是則可以肩赤松,駕廣成矣。」思玄於是求煉金之術,積十年,遇術士數百,終不能得其妙。後一日,有居士辛銳者,貌甚清瘦,偢然有寒色,衣弊裘。叩思玄門,謂思玄曰:「吾病士,(「士」原作「亡」,據明抄本改。)窮無所歸。聞先生好古尚奇,集天下異人方士,我故來謁耳,願先生納之。」思玄即止居士於舍。其後居士身疾,臞盡潰血且甚,韋氏一家盡惡之。思玄嘗詔術士數人會食,而居士不得預。既具膳,居士突至客前,溺於筵席上,盡濕。客怒皆起,韋氏家童亦競來罵之,居士遂告去,行至庭,忽亡所見。思玄與諸客甚異之,因是其溺,乃紫金也,奇光璨然,真曠代之寶。思玄且驚且嘆。有解者曰:「居士紫金精也。」征其名氏信矣,且辛者蓋西方庚辛金也。而「銳」字「兌」從「金」,兌亦西方之正位。推其義,則吾之解若合符然。(出《宣室志》)
lǐ yuán
李員
jìn shì lǐ yuán, hé dōng rén yě, jū zhǎng ān yán shòu lǐ. yuán hé chū xià, yī xī, yuán dú chù qí shì. fāng yǎn yú tà, mèi wèi shú, hū wén shì zhī xī yú yǒu wēi shēng, xiān ér yuǎn, qiāng rán ruò yùn jīn shí lè, rú shì jiǔ bù jué. é ér yǒu gē zhě, qí yīn jí qīng yuè, líng líng rán, yòu jiǔ bù yǐ. yuán qiè zhì qí gē cí yuē: sè fēn lán yè qīng, shēng bǐ qìng zhōng míng. qī yuè chū qī rì, wú dāng shì rǔ xíng. gē jìng, qí yīn què. yuán qiě jīng qiě yì. cháo rì, mìng jiā tóng qióng qí jī, bù néng dé yān. shì xī, yuán fāng dú chù, yòu wén qí shēng, qī yuè qiě jiǔ, yì gē rú qián. cí jìng, yuán xīn zhī wèi guài yě, mò rán yì zhī. rú shì fán shù xī, yì wén yān. hòu zhì qiū, shǐ liù rì, yè yǒu shèn yǔ, tuí qí táng zhī běi yuán. míng rì, yuán běi yòu wén qí shēng, yuán jīng ér shì zhī, yú běi yuán xià de yī fǒu, jǐn chǐ yú, zhì yòng jīn chéng, xíng zhuàng qí gǔ, yǔ jīn zhī fǒu shén yì. tái yì qí guāng, yǐn rán yǒu wén, shì bù kě jiàn, gài qiān bǎi nián zhī qì yě. kòu zhī, zé qí yùn jí zhǎng. jí lìng dí qù chén xiǎn, fāng kě dú zhī, zì jiē xiǎo zhuàn shū, nǎi cuī zi yù zuò yòu míng yě. yuán dé ér yì zhī, rán jìng bù zhī hé dài suǒ zhì yě. chū xuān shì zhì
進士李員,河東人也,居長安延壽里。元和初夏,一夕,員獨處其室。方偃於榻,寐未熟,忽聞室之西隅有微聲,纖而遠,鏘然若韻金石樂,如是久不絕。俄而有歌者,其音極清越,泠泠然,又久不已。員竊志其歌詞曰:「色分蘭葉青,聲比磬中鳴。七月初七日,吾當示汝形。」歌竟,其音闋。員且驚且異。朝日,命家童窮其跡,不能得焉。是夕,員方獨處,又聞其聲,淒越且久,亦歌如前。詞竟,員心知為怪也,默然異之。如是凡數夕,亦聞焉。後至秋,始六日,夜有甚雨,隤其堂之北垣。明日,垣北又聞其聲,員驚而視之,於北垣下得一缶,僅尺余,制用金成,形狀奇古,與金之缶甚異。苔翳其光,隱然有文,視不可見,蓋千百年之器也。叩之,則其韻極長。即令滌去塵蘚,方可讀之,字皆小篆書,乃崔子玉座右銘也。員得而異之,然竟不知何代所制也。(出《宣室志》)
yú xiāng dào shì
虞鄉道士
yú xiāng yǒu shān guān, shén yōu jì, yǒu dí yáng dào shì jū yān. dà hé zhōng, dào shì cháng yī xī dú dēng tán wàng. jiàn tíng hū yǒu yì guāng, zì jǐng quán zhōng fā, é yǒu yī wù, zhuàng ruò tù, qí sè ruò jīng jīn, suí guāng ér chū, huán rào jiào tán. jiǔ zhī, fù rù yú jǐng. zì shì měi xī zhé jiàn. dào shì yì qí shì, bù gǎn gào yú rén. hòu yīn táo jǐng, dé yī jīn tù, shén xiǎo, qí guāng làn rán, jí zhì yú jīn xiāng zhōng. shí yù shǐ lǐ róng zhí yú pú jīn, yǔ dào shì yǒu shàn, dào shì yīn yǐ yí zhī. qí hòu róng zì fèng xiān xiàn lìng wèi xīn zhōu cì shǐ, qí jīn tù hū wáng qù, hòu yuè yú ér róng zú.
虞鄉有山觀,甚幽寂,有滌陽道士居焉。大和中,道士嘗一夕獨登壇望。見庭忽有異光,自井泉中發,俄有一物,狀若兔,其色若精金,隨光而出,環繞醮壇。久之,復入於井。自是每夕輒見。道士異其事,不敢告於人。後因淘井,得一金兔,甚小,奇光爛然,即置於巾箱中。時御史李戎職於蒲津,與道士友善,道士因以遺之。其後戎自奉先縣令為忻州刺史,其金兔忽亡去,後月余而戎卒。
zhào huái zhèng
趙懷正
biàn zhōu bǎi xìng zhào huái zhèng, zhù guāng dé fāng. dà hé sān nián, qī hè, cháng yǐ nǚ gōng zhì qiǎng. qiǎng zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ. yī rì, yǒu rén xié shí zhěn qiú shòu, hè yī huán huò yān. zhào yè zhěn zhī, jué zhěn zhōng rú fēng yǔ shēng, yīn lìng qī jí zi gè zhěn yī xī, zé wú suǒ jué. zhào zhěn zhé fù jiù, huò xuān jì bù dé mián. qí zi qǐng suì shì zhī, zhào yán: tuō suì zhī wú suǒ jiàn, shì qì yī bǎi zhī lì yě, dài wǒ sǐ hòu, ěr bì pò zhī. jīng suì yú, zhào bìng sǐ. qī lìng huǐ shì zhī, zhōng yǒu jīn yín gè yī dìng, rú mó zhù zhě. suǒ hán tǐng chù, qí mó sì yù céng kān rù, wú sī fà xì, bù zhī cóng hé ér rù yě. tǐng gè zhǎng sān cùn yú, kuò rú jù zhǐ. suì huò zhī, bàn qí liàn jí cháng zhài, bù yú yī qián. hè jīn zhù luò huì jié fāng, duàn chéng shì jiā rén gù qí rèn zhēn, qīn jiàn qí shuō. chū yǒu yáng zá zǔ
汴州百姓趙懷正,住光德坊。大和三年,妻賀,常以女工致鏹。(「鏹」字原缺,據明抄本補。)一日,有人攜石枕求售,賀一環獲焉。趙夜枕之,覺枕中如風雨聲,因令妻及子各枕一夕,則無所覺。趙枕輒復舊,或喧悸不得眠。其子請碎視之,趙言:「脫碎之無所見,是棄一百之利也,待我死後,爾必破之。」經歲余,趙病死。妻令毀視之,中有金銀各一鋌,如模鑄者。所函挺處,其模似預曾勘入,無絲髮隙,不知從何而入也。梃各長三寸余,闊如巨指。遂貨之,辦其殮及償債,不餘一錢。賀今住洛惠節坊,段成式家人雇其紉針,親見其說。(出《酉陽雜俎》)
jīn shé
金蛇
kāi chéng chū, gōng zhōng yǒu huáng sè shé, yè zé zì bǎo kù zhōng chū, yóu yú jiē bì jiān, guāng míng zhào yào, bù kě qín huò. gōng rén zhì shān hú jué yǐ jī zhī, suì bìng jué wáng qù. zhǎng kù zhě jù yǐ shì gào. shàng mìng biàn sōu kù nèi, dé huáng jīn shé ér jué guàn qí shǒu. shàng shú shì zhī, xī suí yáng dì wèi jìn wáng shí, yǐ huáng jīn shé zèng chén fū rén, wú jīn bù zhī cǐ shé dé zì hé chù. zuǒ yòu yīn shì é xià, yǒu ā me zì. shàng jué rán yuē: guǒ bù shī zhèn suǒ yí, ā me jí yáng dì xiǎo zì yě. shàng zhī bó xué mǐn wù, lǜ duō cǐ lèi. suì mìng qǔ bō lí lián huán, xì shé yú yù zhì zhī qián zú. qí hòu jìng bù fù yǒu suǒ jiàn, yǐ zhì shí shé yě. chū dù yáng zá biān
開成初,宮中有黃色蛇,夜則自寶庫中出,游於階陛間,光明照耀,不可擒獲。宮人擲珊瑚玦以擊之,遂並玦亡去。掌庫者具以事告。上命遍搜庫內,得黃金蛇而玦貫其首。上熟視之,昔隋煬帝為晉王時,以黃金蛇贈陳夫人,吾今不知此蛇得自何處。左右因視額下,有阿麼字。上蹶然曰:「果不失朕所疑,阿麼即煬帝小字也。」上之博學敏悟,率多此類。遂命取玻璃連環,系蛇於玉彘之前足。其後竟不復有所見,以彘食蛇也。(出《杜陽雜編》)