zá qì yòng dú gū yàn yáo kāng chéng mǎ jǔ jí zhōu yú zhě
雜器用 獨孤彥 姚康成 馬舉 吉州漁者
xiōng qì shàng liáng shì cáo huì dòu bù yí
兇器上 梁氏 曹惠 竇不疑
zá qì yòng
雜器用
dú gū yàn
獨孤彥
jiàn zhōng mò, yǒu dú gū yàn zhě, cháng kè yú huái sì jiān. huì tiān dà fēng, zhōu bù dé jìn, yīn pō yú àn. yī xī bù yuè dēng lù, lù zì yuán què, jù míng chāo běn bǔ. zhì yī fó sì zhōng, sì sēng xī fù lǐ mín huì qù, yàn bù rào yú tíng. é yǒu èr zhàng fū lái. yī rén shēn shén zhǎng, yī hēi yī, chēng xìng jiǎ, míng qīn jié, jié yuán zuò xǔ, jù chén xiào běn gǎi, xià tóng. dì wǔ. yī rén shēn guǎng ér duǎn, yī qīng yī, chēng xìng zēng, míng yuán. yǔ yàn yī ér yǔ, qí tǔ lùn xuán wēi, chū yú rén biǎo. yàn sù dān qí ào, cháng yǔ fāng wài shì yì yǔ, qiě yǒu nián yǐ. zhì yú xuán mén shì shì, mí bù qióng qí zhǐ guī. nǎi yù èr rén, zé zì yǐ wèi bù néng jiā yě, qiè qí zhī, qiě jiāng shī yān. yīn zài bài qǐng yuē: mǒu hào qí zhě, jīn rì xìng yù xiān shēng, yuàn wèi mén dì zǐ, qí kě hū? èr rén xiè yuē: hé gǎn? yàn yīn zhēng qí suǒ zì. hēi yī zhě yuē: wú zhī xiān, běn lú shì, wú shǎo yǐ gāng jìn wén. dà fán wù yǒu zhì ér bù tōng zhě, bì qīn fàn yǐ jié wù zhī. shí jiē wèi wǒ wèi' qīn jié', yīn míng zhī. qí hòu shì yě, yù chóu jiā jī duàn, suì yì xìng jiǎ shì, qiě táo qí huàn. yòu wú sù jīng yào shù, cháng shì tiǎn yī zhī zhí. fēi bù néng jīng shú, ér shēng jiàng shàng xià, jí jiǎ shǒu yú rén. rén yuán zuò wú, jù míng chāo běn gǎi. hòu yǐ nián lǎo lì shuāi, shàng shàng yuán zuò zhǐ, jù míng chāo běn gǎi. yù yǐ wǒ wèi zhé yāo lì, wú gù cí miǎn, tuì jū tián jiān. wú yǒu jiù shì, cháng wèi tóng liáo. qí xíng zhǐ qǐ jū, wèi cháng bù jù. jù yuán zuò jù. jù míng chāo běn gǎi. rán wǒ zì bìn qì, cháng sī wú jiù. zhí yǐ yòng shě shū, zhì fēn bù jiàn yǐ. jīn xī jūn zǐ wèn wǒ, wǒ dé yǐ yǔ píng shēng shì, xìng hé shén zāi! yǔ bà, céng yuán yuē: wú zhī xiān, táo táng shì zhī hòu yě. wéi táo táng zhī guān, shòu xìng yú yáo céng zhě, yǔ zi sūn yǐ zì wèi shì, gù wèi céng shì yān, wǒ qí hòu yě. wú zǎo cóng lái hóu, jū tuī shǔ zhī zhí, zhí dāng yào rè. sù yǐ biǎn zào, yòu dāng fù qì yǐ líng shàng, yóu shì zāo xià liú fèi téng zhī bàng, yīn ér jiě qù. gài wú zhōng liè liè yuán zuò zhōu, jù míng chāo běn gǎi. zhī zuì. wǒ zì qì zhì, chù chén tǔ zhī jiān, qiě yǒu nián yǐ. gān tóng wǎ lì. qǐ gǎn tā wàng hū? rán rì xī yǔ wú fù zāo shì. wú fù xìng jiān zhèng, suī dǐng huò bù bì qí wēi. zhōu rén zhī jí, yào fù tāng dǎo huǒ, rén yì yǐ cǐ zhòng zhī. jīn jū yú jiù zhí, jiǒng ruò qiú xì. yú yǐ fù qì zhì zhī gù, bù jìn yú fù, dài jīn yì shù suì. zú xià yǒu wèn, yòu ān gǎn mò hū? yǔ wèi zú, sì sēng jù guī. èr rén jiàn zhī, ruò yǒu suǒ jù, jí chí qù, shù shí bù yǐ wáng jiàn yǐ. yàn xùn sēng, sēng yuē: wú jū cǐ sì qiě jiǔ, wèi cháng jiàn yān, jù wèi guài ěr. yàn qí qí cái, qiě yì zhī, yīn qí qí míng shì. jiǔ ér wù yuē: suǒ wén céng yuán zhě, qǐ fēi' zèng' hū? fū wén, yǐ' wǎ fù' céng', shì' zèng' zì yě. míng yuán zhě, gài yǐ' wǎ' zhōng zhī huà, zhì wǎ zì zhī shàng, qí yì zài yǐ. jiǎ qīn jié zhě, qǐ fēi tiě chǔ hū? qiě yǐ' wǔ mù' shì' chǔ' zì. xìng jiǎ zhě, dōng fāng jiǎ yǐ mù yě. dì wǔ zhě, yì jiǎ wǔ zì yě. tuī shì ér biàn, qí chǔ zì hū? míng qīn jié zhě, gài fǎn qí yǔ wèi quán jié. yǐ' jié' fù' quán', shì' tiě' zì yě. zǒng ér biàn yān, dé fēi zèng jí tiě chǔ yé! míng rì, jí mìng qióng qí jī, guǒ yú xiǔ huài zhōng, dé yī chǔ ér tiě zhě. yòu yī zèng zì zhōng fēn, gài yòng zhī yú zhě. yàn dà yì zhī, jǐn fú qí jiě yě. chū xuān shì zhì
建中末,有獨孤彥者,嘗客於淮泗間。會天大風,舟不得進,因泊於岸。一夕步月登陸,(陸字原闕,據明抄本補。)至一佛寺中,寺僧悉赴里民會去,彥步繞於庭。俄有二丈夫來。一人身甚長,衣黑衣,稱姓甲,名侵訐,(訐原作許,據陳校本改,下同。)第五。一人身廣而短,衣青衣,稱姓曾,名元。與彥揖而語,其吐論玄微,出於人表。彥素耽奇奧,常與方外士議語,且有年矣。至於玄門釋氏,靡不窮其指歸。乃遇二人,則自以為不能加也,竊奇之,且將師焉。因再拜請曰:某好奇者,今日幸遇先生,願為門弟子,其可乎?二人謝曰:何敢?彥因征其所自。黑衣者曰:吾之先,本盧氏,吾少以剛勁聞。大凡物有滯而不通者,必侵犯以訐悟之。時皆謂我為'侵訐',因名之。其後適野,遇仇家擊斷,遂易姓甲氏,且逃其患。又吾素精藥術,嘗侍忝醫之職。非不能精熟,而升降上下,即假手於人。(人原作吾,據明抄本改。)後以年老力衰,上(上原作止,據明抄本改。)欲以我為折腰吏,吾固辭免,退居田間。吾有舅氏,常為同僚。其行止起居,未嘗不俱。(俱原作懼。據明抄本改。)然我自擯棄,常思吾舅。直以用舍殊,致分不見矣。今夕君子問我,我得以語平生事,幸何甚哉!語罷,曾元曰:吾之先,陶唐氏之後也。唯陶唐之官,受姓於姚曾者,與子孫以字為氏,故為曾氏焉,我其後也。吾早從萊侯,居推署之職,職當要熱。素以褊躁,又當負氣以凌上,由是遭下流沸騰之謗,因而解去。蓋吾忠烈(烈原作州,據明抄本改。)之罪。我自棄置,處塵土之間,且有年矣。甘同瓦礫。豈敢他望乎?然日昔與吾父遭事。吾父性堅正,雖鼎鑊不避其危。賙人之急,要赴湯蹈火,人亦以此重之。今拘於舊職,窘若囚系。余以父棄擲之故,不近於父,迨今亦數歲。足下有問,又安敢默乎?語未卒,寺僧俱歸。二人見之,若有所懼,即馳去,數十步已亡見矣。彥訊僧,僧曰:吾居此寺且久,未嘗見焉,懼為怪耳。彥奇其才,且異之,因祈其名氏。久而悟曰:所聞曾元者,豈非'甑'乎?夫文,以'瓦附'曾',是'甑'字也。名元者,蓋以'瓦'中之畫,致瓦字之上,其義在矣。甲侵訐者,豈非鐵杵乎?且以'午木'是'杵'字。姓甲者,東方甲乙木也。第五者,亦假午字也。推是而辯,其杵字乎?名侵訐者,蓋反其語為全截。以'截'附'全',是'鐵'字也。總而辯焉,得非甑及鐵杵耶!明日,即命窮其跡,果於朽壞中,得一杵而鐵者。又一甑自中分,蓋用之餘者。彥大異之,盡符其解也。(出《宣室志》)
yáo kāng chéng
姚康成
tài yuán zhǎng shū jì yáo kāng chéng, fèng shǐ zhī qiān lǒng. huì jié shǐ jiāo dài, bā fān shǐ huí, yóu guǎn tián yàn. suì jiǎ xíng jūn yá jiù zhái, shè zhōng shì, yǐ wèi xiū xī zhī suǒ. qí zhái jiǔ kōng fèi, tíng mù sēn rán. kāng chéng zhòu wèi gōng yàn suǒ qiān, yè zé zuì guī, jí míng fù chū, wèi cháng zàn xiē yú cǐ. yī yè, zì jūn chéng guī zǎo, qí shǔ yǒu bó xì zhī huì, gù dé bù zuì yān. ér zuò táng zhōng, yīn mìng chá, yòu fù zhào kè, kè wú zhì zhě. nǎi mìng guǎn rén qǔ jiǔ, biàn cì pú shǐ, yǐ wèi qí dào lù zhī qín. jì ér jiē zuì, kāng chéng jiù qǐn. èr gēng hòu, yuè sè rú liàn, yīn pī yī ér qǐ, chū yú zhái mén, dú bù yí shí, fāng guī rù yuàn. yáo jiàn yī rén, rù yī láng fáng nèi, xún wén shù rén yǐn lè zhī shēng. kāng chéng nǎi niè lǚ ér tīng zhī, líng qí yán yǔ yín xiào, jí fēi pú fū yě. yīn zuò yú mén cè, qiě kuī cì zhī. réng wén yuē: zhū gōng zhī jìn rì shí rén suǒ zuò, jiē wù yī shí qiǎo lì. qí yú tuō qíng yù jǐ. tǐ wù fù huái, jiē shī zhī yǐ. yòu yuē: jīn sān rén kě gè fù yī piān, yǐ qǔ lè hū. jiē yuē shàn. nǎi jiàn yī rén, xì zhǎng ér shén hēi, yín yuē: xī rén yán yán tú zì zhī, jīn wú fēng zào yù hé wèi. kě lián guó bǐng quán wú yòng, céng jiàn rén rén xià dì shí. yòu jiàn yī rén, yì zhǎng xì ér huáng, miàn duō chuāng kǒng, ér yín yuē: dāng shí dé yì qì tián xīn, yī qǔ jūn qián zhí wàn jīn. jīn rì bù rú tíng xià zhú, fēng lái yóu dé xué lóng yín. yòu yī rén féi duǎn, bìn fà chuí sàn, ér yín yuē: tóu jiāo bìn tū dàn xīn cún, lì jǐn chén āi bù fù lùn. mò xiào jīn lái tóng fǔ cǎo, céng jīng zhōng rì sǎo zhū mén. kāng chéng bù jué shī shēng, dà zàn qí měi. yīn tuī mén qiú zhī, zé jiē shī yǐ. qí xiǎo, zhào shū lì xún zhī, yuē: jìn bìng wú cǐ sè rén. kāng xīn yí qí bì mèi jīng yě, suì xún qí chù. fāng jiàn yǒu tiě yáo zi yī bǐng, pò dí yī guǎn, yī tū shǔ ráng zhǒu ér yǐ. kāng chéng bù yù shāng zhī, suì gè mái yú tā chù. chū líng guài jí
太原掌書記姚康成,奉使之汧隴。會節使交代,八蕃使回,郵館填咽。遂假邢君牙舊宅,設中室,以為休息之所。其宅久空廢,庭木森然。康成晝為公宴所牽,夜則醉歸,及明復出,未嘗暫歇於此。一夜,自軍城歸早,其屬有博戲之會,故得不醉焉。而坐堂中,因命茶,又復召客,客無至者。乃命館人取酒,遍賜僕使,以慰其道路之勤。既而皆醉,康成就寢。二更後,月色如練,因披衣而起,出於宅門,獨步移時,方歸入院。遙見一人,入一廊房內,尋聞數人飲樂之聲。康成乃躡履而聽之,聆其言語吟嘯,即非僕夫也。因坐於門側,且窺伺之。仍聞曰:諸公知近日時人所作,皆務一時巧麗。其於托情喻己。體物賦懷,皆失之矣。又曰:今三人可各賦一篇,以取樂乎。皆曰善。乃見一人,細長而甚黑,吟曰:昔人炎炎徒自知,今無烽灶欲何為。可憐國柄全無用,曾見人人下第時。又見一人,亦長細而黃,面多瘡孔,而吟曰:當時得意氣填心,一曲君前值萬金。今日不如庭下竹,風來猶得學龍吟。又一人肥短,鬢髮垂散,而吟曰:頭焦鬢禿但心存,力盡塵埃不復論。莫笑今來同腐草,曾經終日掃朱門。康成不覺失聲,大讚其美。因推門求之,則皆失矣。俟曉,召舒吏詢之,曰:近並無此色人。康心疑其必魅精也,遂尋其處。方見有鐵銚子一柄,破笛一管,一禿黍穰帚而已。康成不欲傷之,遂各埋於他處。(出《靈怪集》)
mǎ jǔ
馬舉
mǎ jǔ zhèn huái nán rì, yǒu rén xié yī qí jú xiàn zhī, jiē shì yǐ zhū yù. jǔ yǔ qián qiān wàn ér nà yān. shù rì, hū shī qí suǒ zài. jǔ mìng qiú zhī, wèi dé. ér hū yǒu yī sǒu, cè zhàng yì mén, qǐng jiàn jǔ. duō yán bīng fǎ, jǔ yáo zuò yǐ wèn zhī. sǒu yuē: fāng jīn zhèng yòng bīng zhī shí yě, gōng hé bù qiú bīng jī zhàn shù, ér jiāng yù kòu chóu. ruò bù rú shì, yòu hé zuò zhèn zhī wèi yě? gōng yuē: pū qiě zhì pí mín, wèi xiá yú bīng jī zhàn fǎ yě. xìng xiān shēng rǔ gù, qí hé yǐ jiào zhī? lǎo sǒu yuē: fū bīng fǎ bù kě fèi yě, fèi zé luàn shēng, luàn shēng zé mín pí, ér zhì zé fēi suǒ wén. hé ruò xiān yǐ fǎ ér zhì bīng, bīng zhì ér hòu jiāng xiào jīng, jiāng xiào jīng ér hòu shì zú yǒng. qiě fú jiāng xiào zhě, zài hu shí xū yíng, míng xiàng bèi, mào shǐ shí, chù fēng rèn yě. shì zú zhě, zài hu fù tāng dǎo huǒ, chū sǐ rù shēng, bù xuán zhǒng ér yī yān. jīn gōng jì wèi liè fān lián shuài, dāng yǒu wèi shuài zhī cái, bù kě kuàng zhí yě. jǔ yuē: gǎn wèn wèi shuài zhī shì hé rú? sǒu yuē: fū wèi shuài yě, bì xiān qǔ shèng dì, cì duì yú dí jūn. yòng yī zú, bì sī zhī yú shēng sǐ. jiàn yí lù, bì chá zhī yú chū rù. zhì yú chōng guān rù jié, suī jūn zhōng zhī yú shì, yì bù kě wàng yě. réng yǒu quán xiǎo ér shě dà, jí shā ér lǚ táo. jù qí xiǎn dì, zhāng qí yí bīng. miào zài jí gōng, bù kě chí yí yě. qí huò chí sù wèi jué, xiǎn yì xiāng xuán, qián jìn bù néng, chà xū qiú huó. lǚ shèng bì bài, shèn zài qī dí. ruò shēn cè cǐ shù, zé wèi shuài zhī dào bì yǐ. jǔ jīng yì zhī, wèi sǒu yuē: xiān shēng hé xǔ rén? hé xué zhī shēn yé? sǒu yuē: yú nán shān mù qiáng zhī rén yě. zì yòu hào qí shàng yì, rén rén duō yǐ wèi yǒu tāo yù hán zhū zhī yù. yù yuán zuò jǔ, jù míng chāo běn gǎi. lǚ jīng zhàn zhēng, gù jǐn shí bīng jiā zhī shì. dàn qián kūn zhī nèi, wù wú bù shuāi. kuàng jiǎ jiǎ zì yuán kōng què, jù míng chāo běn bǔ. hé zhī tǐ, shū bù jiān láo, qǐ dé gèng jiǔ yé? liáo dé wù yán, yī shù bīng jiā zhī yào ěr, xìng míng gōng shāo liú yì yān. yīn jù cí, gōng jiān liú, yán yú kè guǎn. zhì yè, lìng zuǒ yòu zhào zhī, jiàn shì nèi wéi yī qí jú ěr, nǎi shì suǒ shī zhī zhě. gōng zhī qí jīng guài, suì lìng zuǒ yòu yǐ gǔ jìng zhào zhī, qí jú hū yuè qǐ, zhuì dì ér suì, shì bù néng biàn huà. gōng shén jīng yì, nǎi lìng jǐn fén zhī. chū xiāo xiāng lù
馬舉鎮淮南日,有人攜一棋局獻之,皆飾以珠玉。舉與錢千萬而納焉。數日,忽失其所在。舉命求之,未得。而忽有一叟,策杖詣門,請見舉。多言兵法,舉遙坐以問之。叟曰:方今正用兵之時也,公何不求兵機戰術,而將禦寇仇。若不如是,又何作鎮之為也?公曰:仆且治疲民,未暇於兵機戰法也。幸先生辱顧,其何以教之?老叟曰:夫兵法不可廢也,廢則亂生,亂生則民疲,而治則非所聞。曷若先以法而治兵,兵治而後將校精,將校精而後士卒勇。且夫將校者,在乎識虛盈,明向背,冒矢石,觸鋒刃也。士卒者,在乎赴湯蹈火,出死入生,不旋踵而一焉。今公既為列藩連帥,當有為帥之才,不可曠職也。舉曰:敢問為帥之事何如?叟曰:夫為帥也,必先取勝地,次對於敵軍。用一卒,必思之於生死。見一路,必察之於出入。至於沖關入劫,雖軍中之餘事,亦不可忘也。仍有全小而舍大,急殺而屢逃。據其險地,張其疑兵。妙在急攻,不可持疑也。其或遲速未決,險易相懸,前進不能,差須求活。屢勝必敗,慎在欺敵。若深測此術,則為帥之道畢矣。舉驚異之,謂叟曰:先生何許人?何學之深耶?叟曰:余南山木強之人也。自幼好奇尚異,人人多以為有韜玉含珠之譽。(譽原作舉,據明抄本改。)屢經戰爭,故盡識兵家之事。但乾坤之內,物無不衰。況假(假字原空闕,據明抄本補。)合之體,殊不堅牢,豈得更久耶?聊得晤言,一述兵家之要耳,幸明公稍留意焉。因遽辭,公堅留,延於客館。至夜,令左右召之,見室內唯一棋局耳,乃是所失之者。公知其精怪,遂令左右以古鏡照之,棋局忽躍起,墜地而碎,似不能變化。公甚驚異,乃令盡焚之。(出《瀟湘錄》)
jí zhōu yú zhě
吉州漁者
jí zhōu lóng xìng guān yǒu jù zhōng, shàng yǒu wén yuē: jìn yuán kāng nián zhù. zhōng dǐng yǒu yī qiào, gǔ lǎo xiāng chuán, zé tiān shí, zhōng shēng zhèn zhǎng ān. suì yǒu zhào záo zhī, qí qiào shì yě. tiān yòu nián zhōng, hū yī yè shī zhōng suǒ zài, zhì dàn rú gù. jiàn pú láo yǒu xuè hén bìng xūn cǎo, xūn cǎo zhě, jiāng nán shuǐ cǎo yě, yè rú xiè, suí shuǐ qiǎn shēn ér shēng. guān qián dà jiāng, shù yè, jū rén wén jiāng shuǐ fēng làng zhī shēng. zhì dàn, yǒu yú zhě, jiàn jiāng xīn yǒu yī hóng qí, shuǐ shàng liú xià. yú zhě zhào xiǎo zhōu wǎng jiē qǔ zhī, zé jiàn jīn lín guāng, bō tāo xiōng yǒng, yú zhě jí huí. shǐ zhī pú láo dòu shāng jiāng lóng chū yù táng xián huà
吉州龍興觀有巨鍾,上有文曰:晉元康年鑄。鐘頂有一竅,古老相傳,則天時,鐘聲震長安。遂有詔鑿之,其竅是也。天祐年中,忽一夜失鍾所在,至旦如故。見蒲牢有血痕並焄草,焄草者,江南水草也,葉如薤,隨水淺深而生。觀前大江,數夜,居人聞江水風浪之聲。至旦,有漁者,見江心有一紅旗,水上流下。漁者棹小舟往接取之,則見金鱗光,波濤洶湧,漁者急回。始知蒲牢斗傷江龍(出《玉堂閒話》)
xiōng qì shàng
兇器上
liáng shì
梁氏
hòu wèi luò yáng fù cái lǐ, yǒu kāi shàn sì, jīng zhào rén wéi yīng zhái yě. yīng zǎo zú, qí qī liáng, bù zhì sàng ér jià, gèng nà hé nèi xiàng zǐ jí wèi fū. suī yún gǎi jià, réng jū yīng zhái. yīng wén liáng jià, bái rì lái guī. chéng mǎ, jiāng shù rén, zhì yú tíng qián, hū yuē: ā liáng, qīng wàng wǒ yě. zǐ jí jīng bù, zhāng gōng shè zhī, yīng jiàn ér dào, jí biàn wèi táo rén. suǒ qí zhī mǎ, yì huà wèi máo mǎ. cóng zhě shù rén, jǐn wèi pú rén. liáng shì huáng jù, shě zhái wèi sì. chū luò yáng jiā lán jì
後魏洛陽阜財里,有開善寺,京兆人韋英宅也。英早卒,其妻梁,不治喪而嫁,更納河內向子集為夫。雖雲改嫁,仍居英宅。英聞梁嫁,白日來歸。乘馬,將數人,至於庭前,呼曰:阿梁,卿忘我也。子集驚怖,張弓射之,應箭而倒,即變為桃人。所騎之馬,亦化為茅馬。從者數人,盡為蒲人。梁氏惶懼,舍宅為寺。(出《洛陽伽藍記》)
cáo huì
曹惠
wǔ dé chū, yǒu cáo huì wèi jiāng zhōu cān jūn. guān shě yǒu fó táng, táng zhōng yǒu èr mù ǒu rén, zhǎng chǐ yú, diāo shì shén qiǎo miào, dān qīng bō luò. huì yīn chí guī yǔ zhì ér. hòu zhì ér fāng shí bǐng, mù ǒu yǐn shǒu qǐng zhī. ér jīng bào huì, huì xiào yuē: qǔ mù ǒu lái. jí yán yuē: qīng sù zì yǒu míng, hé hū mù ǒu? yú shì zhuǎn pàn chí zǒu, wú yì yú rén. huì wèn yuē: rǔ hé shí wù, pō néng zuò guài? qīng sù yǔ qīng hóng yuē: shì xuān chéng tài shǒu xiè jiā yǒng ǒu. dāng shí tiān xià gōng qiǎo, jiē bù jí shěn yǐn hòu jiā lǎo cāng tóu xiào zhōng yě. qīng sù qīng hóng, jí xiào zhōng suǒ zào. yǐn hóu āi xuān chéng wú cháng, zàng rì gù yǒu cǐ zèng. shí sù kuàng zhōng, fāng chí tāng yǔ lè fū rén zhuó zú, wén wài yǒu chí bīng chēng chì shēng. fū rén wèi jù, xiǎn zú huà wèi bái lóu. shǎo qǐng, èr zéi zhí jù zhì, jǐn lüè cái wù. xiè láng chí shū sè sè huán, yì wèi zéi qiāo yí tuō zhī. zéi rén zhào jiàn qīng hóng děng yuē:' èr míng qì bù è, kě yǔ xiǎo ér wèi xì jù.' suì chí chū, shí tiān píng èr nián yě. zì ěr liú luò shù jiā. chén mò, mài tiě zhàng yóu zi jiāng zhì cǐ. huì yòu wèn yuē: céng wén xiè xuān chéng xuān chéng yuán zuò kāng chéng, jù míng chāo běn gǎi. hūn wáng jìng zé nǚ, ěr hé jù yún lè fū rén? qīng sù yuē: wáng shì nǎi shēng qián zhī qī, lè shì nǎi míng hūn ěr. wáng shì běn tú gū zhǒng, xìng cū shuài duō lì, zhì míng zhōng, yóu yǔ xuān chéng bù mù. cì xuān chéng yán yán, zé zhé shí zhǔ guān, yǐ wèi wēi xié. xuān chéng zì mì qǐ yú tiān dì, xǔ zhú zhī, èr nǚ yī nán, xī suí mǔ guī yǐ. suì zài qǔ lè yàn fǔ dì bā nǚ, měi zī zhì, shàn shū, hǎo dàn qín, yóu yǔ yīn dōng yáng zhòng wén xiè jīng zhōu huì fū rén xiāng de, rì zì zhuī xún. xuān chéng cháng yún: wǒ cái fāng gǔ cí rén, wéi bù jí dōng ā ěr. qí yú wén shì, jiē wú jī zhōng zhī ròu, kě yǐ zǎi gē yǐ. jiàn wèi nán cáo diǎn quán láng, yǔ pān huáng mén tóng liè, chéng féi yī qīng, guì yú shēng qián bǎi bèi. rán shí yuè yī zhāo jìn sòng qí liáng, kě yǐ wèi láo, jìn wén yì yǐ tíng yǐ. huì yòu wèn yuē: rǔ èr rén líng yì ruò cǐ, wú yù shě rǔ rú hé? jí jiē yán yuē: yǐ qīng sù děng biàn huà, suī wú bù kě, jūn yì rú bù fàng, zhōng bù néng táo. lú shān shān shén, yù qǔ qīng sù wèi wǔ jī jiǔ yǐ, jīn cǐ fèng cí, biàn dāng shòu bǐ róng fù. rán jūn néng zhōng ēn, qǐng mìng huà gōng, biàn cì fěn dài. huì jí lìng gōng rén wèi tú zhī, shǐ chī jǐn xiù. qīng sù xiào yuē: cǐ dù fēi lùn wǔ jì, yì dāng bǐ fū rén. wú yǐ fèng chóu, qǐng yǐ wēi yán liú bié. bǎi dài zhī zhōng. dàn yǐ míng chāo běn yǐ zuò yǒu. tā rén huì zhě, wú bù wèi zhōng chén, jū dà wèi yǐ. jī míng chāo běn jī shàng yǒu yán yuē èr zì. jiǎo rù gǔ, zǐ hè chī huáng shǔ. shēn bù hài. wǔ tòng quán shì. wèi liù dài jí chāng. hòu yǒu rén dǎo lú shān shén, nǚ wū yán shén jūn xīn nà èr qiè, yào cuì chāi huā zān, rǔ yí qiú zhī, dāng jiàng dà fú. dǎo zhě qiú ér fén zhī, suì rú yuàn yān. huì yì bù néng zhī qí wēi yán, fǎng zhī shí xián, jiē bù wù. huò yún, zhōng shū lìng cén wén běn shí qí sān jù, yì bù wèi rén shuō. chū xuán guài lù
武德初,有曹惠為江州參軍。官舍有佛堂,堂中有二木偶人,長尺余,雕飾甚巧妙,丹青剝落。惠因持歸與稚兒。後稚兒方食餅,木偶引手請之。兒驚報惠,惠笑曰:取木偶來。即言曰:輕素自有名,何呼木偶?於是轉盼馳走,無異於人。惠問曰:汝何時物,頗能作怪?輕素與輕紅曰:是宣城太守謝家俑偶。當時天下工巧,皆不及沈隱侯家老蒼頭孝忠也。輕素、輕紅,即孝忠所造。隱侯哀宣城無常,葬日故有此贈。時素壙中,方持湯與樂夫人濯足,聞外有持兵稱敕聲。夫人畏懼,跣足化為白螻。少頃,二賊執炬至,盡掠財物。謝郎持舒瑟瑟環,亦為賊敲頤脫之。賊人照見輕紅等曰:'二明器不惡,可與小兒為戲具。'遂持出,時天平二年也。自爾流落數家。陳末,麥鐵杖猶子將至此。惠又問曰:曾聞謝宣城(宣城原作康成,據明抄本改。)婚王敬則女,爾何遽雲樂夫人?輕素曰:王氏乃生前之妻,樂氏乃冥婚耳。王氏本屠酤種,性粗率多力,至冥中,猶與宣城不睦。伺宣城嚴顏,則磔石拄關,以為威脅。宣城自密啟於天帝,許逐之,二女一男,悉隨母歸矣。遂再娶樂彥輔第八女,美姿質,善書,好彈琴,尤與殷東陽仲文、謝荊州晦夫人相得,日恣追尋。宣城常云:我才方古詞人,唯不及東阿耳。其餘文士,皆吾機中之肉,可以宰割矣。見為南曹典銓郎,與潘黃門同列,乘肥衣輕,貴於生前百倍。然十月一朝晉宋齊梁,可以為勞,近聞亦已停矣。惠又問曰:汝二人靈異若此,吾欲舍汝如何?即皆言曰:以輕素等變化,雖無不可,君意如不放,終不能逃。廬山山神,欲取輕素為舞姬久矣,今此奉辭,便當受彼榮富。然君能終恩,請命畫工,便賜粉黛。惠即令工人為圖之,使摛錦繡。輕素笑曰:此度非論舞伎,亦當彼夫人。無以奉酬,請以微言留別。百代之中。但以(明抄本以作有。)他人會者,無不為忠臣,居大位矣。雞(明抄本雞上有言曰二字。)角入骨,紫鶴吃黃鼠。申不害。五通泉室。為六代吉昌。後有人禱廬山神,女巫言神君新納二妾,要翠釵花簪,汝宜求之,當降大福。禱者求而焚之,遂如願焉。惠亦不能知其微言,訪之時賢,皆不悟。或雲,中書令岑文本識其三句,亦不為人說。(出《玄怪錄》)
dòu bù yí
竇不疑
wǔ dé gōng chén sūn dòu bù yí, wèi zhōng láng jiāng, gào lǎo guī jiā. jiā zài tài yuán, zhái yú běi guō yáng qū xiàn. bù yí wèi rén yǒng, yǒu dǎn lì, shǎo ér rèn xiá. cháng jié bàn shí shù rén, dòu jī zǒu gǒu, chū pú yī zhì shù wàn, jiē yǐ yì qì xiāng qī. ér tài yuán chéng dōng běi shù lǐ, cháng yǒu dào guǐ, shēn zhǎng èr zhàng. měi yīn yǔ hūn hēi hòu, duō chū. rén jiàn zhī, huò bù ér sǐ. zhū shào nián yán yuē: néng wǎng shè dào guǐ zhě, yǔ qián wǔ qiān. yú rén wú yán, wéi bù yí qǐng xíng. dài hūn ér wǎng. zhòng yuē: cǐ rén chū chéng biàn qián cáng, ér yè dài wǒ yǐ shè, qí kě xìn hū? hé mì suí zhī? bù yí jì zhì mèi suǒ, guǐ zhèng chū xíng. bù yí zhú ér shè zhī, guǐ bèi jiàn zǒu. bù yí zhuī zhī, fán zhōng sān shǐ, guǐ zì tóu yú àn xià, bù yí nǎi hái. zhū rén xiào ér yíng zhī, wèi bù yí yuē: wú kǒng zi qián ér dài wǒ, gù mì suí zi, nǎi zhī zi dǎn lì ruò cǐ. yīn shòu zhī cái, bù yí jǐn yǐ yǐn yān. míng rì, wǎng xún suǒ shè àn xià, dé yī fāng xiāng, shēn zé biān jīng yě, jīn jīng zhōng fāng xiāng biān zhú, tài yuán wú zhú, yòng jīng zuò zhī. qí bàng réng dé sān shǐ, zì shì dào guǐ suì wáng, bù yí yì yì yuán zuò zhōng, jù míng chāo běn gǎi. cóng cǐ yǐ xióng yǒng wén. jí guī lǎo, qī shí yú yǐ, ér yì qì bù shuāi. tiān bǎo èr nián dōng shí yuè, bù yí wǎng yáng qū, cóng rén yǐn, yǐn hān yù fǎn, zhǔ kǔ liú zhī. bù yí jǐn lìng cóng zhě jiē liú, jǐ dú jiē yuán zuò xiān dú, jǐ dú yuán zuò suǒ, jù míng chāo běn gǎi. chéng mǎ, hūn hòu guī tài yuán. yáng qū qù zhōu sān shè, bù yí chí hái. qí jiān zé shā chǎng yě, hú lí guǐ huǒ cóng jù, gèng wú jū rén. qí yè, hū jiàn dào zuǒ yòu jiē wèi diàn sì, lián yán bù jué. shí yuè mǎn yún báo, bù yí guài zhī. é ér diàn sì zhuǎn zhòng, yǒu zhū nán nǚ, huò gē huò wǔ, yǐn jiǔ zuò lè, huò jié bàn tà tí. yǒu tóng zǐ bǎi yú rén, wéi bù yí mǎ, tà tí qiě gē, mǎ bù de xíng. dào yǒu shù, bù yí zhé qí kē, zhǎng qiě dà, yǐ jī. gē zhě zǒu, ér bù yí dé qián. yòu zhì nì lǚ, fù jiàn èr bǎi yú rén, shēn zhǎng qiě dà, yī fú shén shèng, lái rào bù yí, tà tí gē yān. bù yí dà nù, yòu yǐ shù kē jī zhī, zhǎng rén jiē shī. bù yí kǒng, yǐ suǒ jiàn fēi cháng, nǎi xià dào chí. jiāng tóu cūn yě, hū dé yī chù bǎi yú jiā, wū yǔ shén shèng. bù yí kòu mén qiú sù, jiē wú rén yīng, suī shén jiào jī, rén yóu bù chū. cūn zhōng yǒu miào, bù yí rù zhī, xì mǎ yú zhù, jù jiē ér zuò. shí lǎng yuè, yè wèi bàn, yǒu fù rén sù fú jìng zhuāng, tū mén ér rù, zhí xiàng bù yí zài bài. wèn zhī, fù rén yuē: wú jiàn fū xù dú jū, gù cǐ xiāng ǒu. bù yí yuē: shú wèi fū xù? fù rén yuē: gōng jí qí rén yě. bù yí zhī shì mèi, jī zhī, fù rén nǎi qù. tīng fáng nèi yǒu chuáng, bù yí xī yān. hū liáng jiān yǒu wù, zhuì yú qí fù, dà rú pén àng. bù yí ōu zhī, zé wèi quǎn yīn. zì zì zì shàng yuán yǒu bù yí èr zì, jù míng chāo běn shān. tóu chuáng xià, huà wèi huǒ rén, zhǎng èr chǐ yú, guāng míng zhào yào, rù yú bì zhōng, yīn ěr bù jiàn. bù yí yòu chū hù, chéng mǎ ér qù, suì dé rù lín mù zhōng qì zhǐ, tiān xiǎo bù néng qù. huì qí jiā qiú ér dé zhī, yǐ yú qiě sàng hún yǐ. yú zhī hái, yóu shuō qí suǒ jiàn. nǎi bìng yuè yú nián. chū jì wén
武德功臣孫竇不疑,為中郎將,告老歸家。家在太原,宅於北郭陽曲縣。不疑為人勇,有膽力,少而任俠。常結伴十數人,鬥雞走狗,樗蒲一擲數萬,皆以意氣相期。而太原城東北數里,常有道鬼,身長二丈。每陰雨昏黑後,多出。人見之,或怖而死。諸少年言曰:能往射道鬼者,與錢五千。餘人無言,唯不疑請行。迨昏而往。眾曰:此人出城便潛藏,而夜紿我以射,其可信乎?盍密隨之?不疑既至魅所,鬼正出行。不疑逐而射之,鬼被箭走。不疑追之,凡中三矢,鬼自投於岸下,不疑乃還。諸人笑而迎之,謂不疑曰:吾恐子潛而紿我,故密隨子,乃知子膽力若此。因授之財,不疑盡以飲焉。明日,往尋所射岸下,得一方相,身則編荊也,(今京中方相編竹,太原無竹,用荊作之。)其傍仍得三矢,自是道鬼遂亡,不疑亦(亦原作中,據明抄本改。)從此以雄勇聞。及歸老,七十餘矣,而意氣不衰。天寶二年冬十月,不疑往陽曲,從人飲,飲酣欲返,主苦留之。不疑盡令從者皆留,己獨(皆原作先獨,己獨原作所,據明抄本改。)乘馬,昏後歸太原。陽曲去州三舍,不疑馳還。其間則沙場也,狐狸鬼火叢聚,更無居人。其夜,忽見道左右皆為店肆,連延不絕。時月滿雲薄,不疑怪之。俄而店肆轉眾,有諸男女,或歌或舞,飲酒作樂,或結伴踏蹄。有童子百餘人,圍不疑馬,踏蹄且歌,馬不得行。道有樹,不疑折其柯,長且大,以擊。歌者走,而不疑得前。又至逆旅,復見二百餘人,身長且大,衣服甚盛,來繞不疑,踏蹄歌焉。不疑大怒,又以樹柯擊之,長人皆失。不疑恐,以所見非常,乃下道馳。將投村野,忽得一處百餘家,屋宇甚盛。不疑叩門求宿,皆無人應,雖甚叫擊,人猶不出。村中有廟,不疑入之,系馬於柱,據階而坐。時朗月,夜未半,有婦人素服靚妝,突門而入,直向不疑再拜。問之,婦人曰:吾見夫婿獨居,故此相偶。不疑曰:孰為夫婿?婦人曰:公即其人也。不疑知是魅,擊之,婦人乃去。廳房內有床,不疑息焉。忽梁間有物,墜於其腹,大如盆盎。不疑毆之,則為犬音。自(自字上原有不疑二字,據明抄本刪。)投床下,化為火人,長二尺余,光明照耀,入於壁中,因爾不見。不疑又出戶,乘馬而去,遂得入林木中憩止,天曉不能去。會其家求而得之,已愚且喪魂矣。舁之還,猶說其所見。乃病月餘年。(出《紀聞》)