zhǎng hèn chuán wú shuāng chuán
長恨傳 無雙傳
zhǎng hèn chuán chén hóng zhuàn
長恨傳 (陳鴻撰)
táng kāi yuán zhōng, tài jiē píng, sì hǎi wú shì. xuán zōng zài wèi suì jiǔ, juàn yú gàn shí xiāo yī, zhèng wú dà xiǎo, shǐ wěi yú chéng xiàng. shāo shēn jū yóu yàn, yǐ shēng sè zì yú. xiān shì, yuán xiàn huáng hòu wǔ shū fēi jiē yǒu chǒng, xiāng cì jí shì gōng zhōng suī liáng jiā zǐ qiān wàn shù, wú yuè mù zhě. shàng xīn hū hū bù lè. shí měi suì shí yuè, jià xìng huá qīng gōng, nèi wài mìng fù, kūn yào jǐng cóng, yù rì yú bō, cì yǐ tāng mù, chūn fēng líng yè, dàn dàng qí jiān. shàng xīn yóu rán, huǎng ruò yǒu yù, gù zuǒ yòu qián hòu, fěn sè rú tǔ. zhào zhào yuán zuò yè, jù míng chāo běn gǎi gāo lì shì, qián sōu wài gōng, dé hóng nóng yáng xuán yǎn nǚ yú shòu dǐ. jì jī yǐ, bìn fà nì lǐ, xiān nóng zhōng dù, jǔ zhǐ xián yě, rú hàn wǔ dì lǐ fū rén. bié shū tāng quán, zhào cì zǎo yíng. jì chū shuǐ, tǐ ruò lì wēi, ruò bù rèn luó qǐ, guāng cǎi huàn fā, zhuǎn dòng zhào rén. shàng shén yuè. jìn jiàn zhī rì, zòu ní cháng yǔ yī yǐ dǎo zhī. dìng qíng zhī xī, shòu jīn chāi tián hé yǐ gù zhī. yòu mìng dài bù yáo, chuí jīn dāng. míng nián, cè wèi guì fēi, bàn hòu fú yòng. yóu shì yě qí róng, mǐn qí cí, wǎn luán wàn tài, yǐ zhōng shàng yì, shàng yì bì yān. shí shěng fēng jiǔ zhōu, ní jīn wǔ yuè, lí shān xuě yè, shàng yáng chūn cháo, yǔ shàng xíng tóng niǎn, zhǐ tóng shì, yàn zhuān xí, qǐn zhuān fáng. suī yǒu sān fū rén jiǔ pín èr shí qī shì fù bā shí yī yù qī jì hòu gōng cái rén lè fǔ jì nǚ shǐ tiān zǐ wú gù pàn yì. zì shì liù gōng wú fù jìn xìng zhě. fēi tú shū yàn yóu tài, dú néng zhì shì gài cái zhī míng huì, shàn qiǎo biàn nìng, xiān yì xī zhǐ, yǒu bù kě xíng róng zhě yān. shū fù kūn dì jiē liè zài qīng guì, jué wèi tōng hóu, zǐ mèi fēng guó fū rén, fù liè zhǔ shì. chē fú dǐ dì, yǔ dà zhǎng gōng zhǔ móu, ér ēn zé shì lì, zé yòu guò zhī. chū rù jìn mén bù wèn, jīng shī zhǎng lì wèi zhī cè mù. gù dāng shí yáo yǒng yǒu yún: shēng nǚ wù bēi suān, shēng nán wù huān xǐ. yòu yuē: nán bù fēng hòu nǚ zuò fēi, jūn kàn nǚ què wèi mén méi. qí wèi rén xīn xiàn mù rú cǐ. tiān bǎo mò, xiōng guó zhōng dào chéng xiàng wèi, yú nòng guó bǐng. jí ān lù shān yǐn bīng xiàng què, yǐ tǎo yáng shì wèi cí. tóng guān bù shǒu, cuì huá nán xìng. chū xián yáng dào, cì mǎ wéi, liù jūn pái huái, chí jǐ bù jìn. cóng guān láng lì fú shàng mǎ qián, qǐng zhū cuò yǐ xiè tiān xià. guó zhōng fèng máo yīng pán shuǐ, sǐ yú dào zhōu. zuǒ yòu zhī yì wèi kuài, shàng wèn zhī, dāng shí gǎn yán zhě, qǐng yǐ guì fēi sāi tiān xià zhī nù. shàng zhī bù miǎn, ér bù rěn jiàn qí sǐ, fǎn mèi yǎn miàn, shǐ qiān ér qù zhī. cāng huáng zhǎn zhuǎn, jìng jiù jué yú chǐ zǔ zhī xià. jì ér xuán zōng shòu chéng dū, sù zōng chán líng wǔ. míng nián, dà xiōng guī yuán, dà jià hái dōu, zūn xuán zōng wèi tài shàng huáng, jiù yǎng nán gōng, zì nán gōng qiān yú xī nèi. shí yí shì qù, lè jǐn bēi lái, měi zhì chūn zhī rì, dōng zhī yè, chí lián xià kāi, gōng huái qiū luò, lí yuán dì zǐ, yù guǎn fā yīn, wén ní cháng yǔ yī yī shēng, zé tiān yán bù yí, zuǒ yòu xī xū. sān zài yī yì, qí niàn bù shuāi. qiú zhī mèng hún, yǎo yǎo ér bù néng dé. shì yǒu dào shì zì shǔ lái, zhī shàng xīn niàn yáng fēi rú shì, zì yán yǒu lǐ shǎo jūn zhī shù. xuán zōng dà xǐ, mìng zhì qí shén. fāng shì nǎi jié qí shù yǐ suǒ zhī, bù zhì. yòu néng yóu shén yù qì, chū tiān jiè, méi dì fǔ, yǐ qiú zhī, yòu bù jiàn. yòu páng qiú sì xū shàng xià, dōng jí jué tiān yá, kuà péng hú, jiàn zuì gāo xiān shān. shàng duō lóu gé, xī xiāng xià yǒu dòng hù, dōng xiàng, kuī qí mén, shǔ yuē yù fēi tài zhēn yuàn. fāng shì chōu zān kòu fēi, yǒu shuāng huán tóng chū yīng mén. fāng shì zào cì wèi jí yán, ér shuāng huán fù rù. é yǒu bì yī shì nǚ zhì, jié qí suǒ cóng lái. fāng shì yīn chēng táng tiān zǐ shǐ zhě, qiě zhì qí mìng. bì yī yún: yù fēi fāng qǐn, qǐng shǎo dài zhī. yú shí yún hǎi chén chén, dòng tiān rì wǎn, qióng hù zhòng hé, qiǎo rán wú shēng. fāng shì bǐng xī liǎn zú, gǒng shǒu mén xià. jiǔ zhī ér bì yī yán rù, qiě yuē: yù fēi chū. é jiàn yī rén, guān jīn lián, pī zǐ xiāo, pèi hóng yù, yè fèng xì, zuǒ yòu shì zhě qī bā rén, yī fāng shì, wèn huáng dì ān fǒu. cì wèn tiān bǎo shí sì zài yǐ hái shì, yán qì mǐn rán. zhǐ bì yī nǚ, qǔ jīn chāi tián hé, gè chāi qí bàn, shòu shǐ zhě yuē: wèi xiè tài shàng huáng, jǐn xiàn shì wù, xún jiù hǎo yě. fāng shì shòu cí yǔ xìn, jiāng xíng, sè yǒu bù zú. yù fēi yīn zhēng qí yì, fù qián guì zhì cí: qǐ dāng shí yī shì, bù wén yú tā rén zhě, yàn yú tài shàng huáng. bù rán, kǒng tián hé jīn chāi, lí xīn yuán píng zhī zhà yě. yù fēi máng rán tuì lì, ruò yǒu suǒ sī, xú ér yán yuē: xī tiān bǎo shí nián, shì niǎn bì shǔ lí shān gōng, qiū qī yuè, qiān niú zhī nǚ xiāng jiàn zhī xī, qín rén fēng sú, yè zhāng jǐn xiù, chén yǐn shí, shù huā fán xiāng yú tíng, hào wèi qǐ qiǎo. gōng yē jiān yóu shàng zhī. shí yè shǐ bàn, xiū shì wèi yú dōng xī xiāng, dú shì shàng. shàng píng jiān ér lì, yīn yǎng tiān gǎn niú nǚ shì, mì xiāng shì xīn, yuàn shì shì wèi fū fù. yán bì, zhí shǒu gè wū yàn. cǐ dú jūn wáng zhī zhī ěr. yīn zì bēi yuē: yóu cǐ yī niàn, yòu bù dé jū cǐ, fù yú xià jiè, qiě jié hòu yuán. huò zài tiān, huò zài rén, jué zài xiāng jiàn, hǎo hé rú jiù. yīn yán tài shàng huáng yì bù jiǔ rén jiān, xìng wéi zì ān, wú zì kǔ yě. shǐ zhě hái zòu tài shàng huáng, shàng xīn jiē dào jiǔ zhī. yú jù guó shǐ. zhì xiàn zōng yuán hé yuán nián, zhōu zhì xiàn wèi bái jū yì wèi gē, yǐ yán qí shì. bìng qián xiù cái chén hóng zuò chuán, guān yú gē zhī qián. mù wèi zhǎng hèn gē chuán. jū yì gē yuē:
唐開元中,泰階平,四海無事。玄宗在位歲久,倦於旰食宵衣,政無大小,始委於丞相。稍深居游宴,以聲色自娛。先是,元獻皇后武淑妃皆有寵,相次即世;宮中雖良家子千萬數,無悅目者。上心忽忽不樂。時每歲十月,駕幸華清宮,內外命婦,焜耀景從,浴日餘波,賜以湯沐,春風靈液,淡盪其間。上心油然,恍若有遇,顧左右前後,粉色如土。詔(「詔」原作「謁」,據明抄本改)高力士,潛搜外宮,得弘農楊玄琰女於壽邸。既笄矣,鬢髮膩理,纖穠中度,舉止閒冶,如漢武帝李夫人。別疏湯泉,詔賜澡瑩。既出水,體弱力微,若不任羅綺,光彩煥發,轉動照人。上甚悅。進見之日,奏《霓裳羽衣》以導之。定情之夕,授金釵鈿合以固之。又命戴步搖,垂金璫。明年,冊為貴妃,半後服用。由是冶其容,敏其詞,婉孌萬態,以中上意,上益嬖焉。時省風九州,泥金五嶽,驪山雪夜,上陽春朝,與上行同輦,止同室,宴專席,寢專房。雖有三夫人、九嬪、二十七世婦、八十一御妻、暨後宮才人、樂府妓女、使天子無顧盼意。自是六宮無復進幸者。非徒殊艷尤態,獨能致是;蓋才知明慧,善巧便佞,先意希旨,有不可形容者焉。叔父昆弟皆列在清貴,爵為通侯,姊妹封國夫人,富埒主室。車服邸第,與大長公主侔,而恩澤勢力,則又過之。出入禁門不問,京師長吏為之側目。故當時謠詠有云:「生女勿悲酸,生男勿歡喜。」又曰:「男不封候女作妃,君看女卻為門楣。」其為人心羨慕如此。天寶末,兄國忠盜丞相位,愚弄國柄。及安祿山引兵向闕,以討楊氏為辭。潼關不守,翠華南幸。出咸陽道,次馬嵬,六軍徘徊,持戟不進。從官郎吏伏上馬前,請誅錯以謝天下。國忠奉氂纓盤水,死於道周。左右之意未快,上問之,當時敢言者,請以貴妃塞天下之怒。上知不免,而不忍見其死,反袂掩面,使牽而去之。倉皇展轉,竟就絕於尺組之下。既而玄宗狩成都,肅宗禪靈武。明年,大凶歸元,大駕還都,尊玄宗為太上皇,就養南宮,自南宮遷於西內。時移事去,樂盡悲來,每至春之日,冬之夜,池蓮夏開,宮槐秋落,梨園弟子,玉管發音,聞《霓裳羽衣》一聲,則天顏不怡,左右欷歔。三載一意,其念不衰。求之夢魂,杳杳而不能得。適有道士自蜀來,知上心念楊妃如是,自言有李少君之術。玄宗大喜,命致其神。方士乃竭其術以索之,不至。又能游神馭氣,出天界,沒地府,以求之,又不見。又旁求四虛上下,東極絕天涯,跨蓬壺,見最高仙山。上多樓閣,西廂下有洞戶,東向,窺其門,署曰《玉妃太真院》。方士抽簪扣扉,有雙鬟童出應門。方士造次未及言,而雙鬟復入。俄有碧衣侍女至,詰其所從來。方士因稱唐天子使者,且致其命。碧衣云:「玉妃方寢,請少待之。」於時雲海沉沉,洞天日晚,瓊戶重闔,悄然無聲。方士屏息斂足,拱手門下。久之而碧衣延入,且曰:「玉妃出。」俄見一人,冠金蓮,披紫綃,珮紅玉,曳鳳舄,左右侍者七八人,揖方士,問皇帝安否。次問天寶十四載已還事,言訖憫然。指碧衣女,取金釵鈿合,各拆其半,授使者曰:「為謝太上皇,謹獻是物,尋舊好也。」方士受辭與信,將行,色有不足。玉妃因征其意,復前跪致詞:「乞當時一事,不聞於他人者,驗於太上皇。不然,恐鈿合金釵,罹新垣平之詐也。」玉妃茫然退立,若有所思,徐而言曰:「昔天寶十年,侍輦避暑驪山宮,秋七月,牽牛織女相見之夕,秦人風俗,夜張錦繡,陳飲食,樹花燔香於庭,號為乞巧。宮掖間尤尚之。時夜始半,休侍衛於東西廂,獨侍上。上憑肩而立,因仰天感牛女事,密相誓心,願世世為夫婦。言畢,執手各嗚咽。此獨君王知之耳。」因自悲曰:「由此一念,又不得居此,復於下界,且結後緣。或在天,或在人,決再相見,好合如舊。」因言「太上皇亦不久人間,幸唯自安,無自苦也。」使者還奏太上皇,上心嗟悼久之。余具國史。至憲宗元和元年,周至縣尉白居易為歌,以言其事。並前秀才陳鴻作傳,冠於歌之前。目為《長恨歌傳》。居易歌曰:
hàn huáng zhòng sè sī qīng guó, yù yǔ duō nián qiú bù dé yáng jiā yǒu nǚ chū zhǎng chéng, yǎng zài shēn guī rén bù shí. tiān shēng lì zhì nán zì qì, yī zhāo xuǎn zài jūn wáng cè. huí móu yī xiào bǎi mèi shēng, liù gōng fěn dài wú yán sè. chūn hán cì yù huá qīng chí, wēn quán shuǐ huá xǐ níng zhī, shì ér fú qǐ jiāo wú lì, shǐ shì xīn chéng ēn zé shí. yún bìn huā yán jīn bù yáo, fú róng zhàng nuǎn dù chūn xiāo, chūn xiāo kǔ duǎn rì gāo qǐ, cóng cǐ jūn wáng bù zǎo cháo. chéng huān shì yàn wú xián xiá, chūn cóng chūn yóu yè zhuān yè. hàn gōng jiā lì sān qiān rén, sān qiān chǒng ài zài yī shēn. jīn wū zhuāng chéng jiāo shì yè, yù lóu yàn bà zuì hé chūn. zǐ mèi dì xiōng jiē liè tǔ, kě lián guāng cǎi shēng mén hù. suì lìng tiān xià fù mǔ xīn, bù zhòng shēng nán zhòng shēng nǚ. lí gōng gāo chù rù qīng yún, xiān lè fēng piāo chù chù wén. huǎn gē màn wǔ níng sī zhú, jǐn rì jūn wáng kàn bù zú. yú yáng bǐng gǔ dòng dì lái, jīng pò ní cháng yǔ yī qū. jiǔ zhòng chéng què yān chén shēng, qiān shèng wàn qí xī nán xíng. cuì huá yáo yáo xíng fù zhǐ, xī chū dōu mén bǎi yú lǐ. liù jūn bù fā wú nài hé, wǎn zhuǎn é méi mǎ qián sǐ. huā tián wěi dì wú rén shōu, cuì qiào jīn què yù sāo tóu. jūn wáng yǎn miàn jiù bù dé, huí kàn xuè lèi xiāng hè liú. huáng āi sǎn màn fēng xiāo suǒ, yún zhàn yíng huí dēng jiàn gé. é méi shān xià shǎo xíng rén, jīng qí wú guāng rì sè báo. shǔ jiāng shuǐ bì shǔ shān qīng, shèng zhǔ zhāo zhāo mù mù qíng, xíng gōng jiàn yuè shāng xīn sè, yè yǔ wén líng cháng duàn shēng. tiān xuán rì zhuǎn huí lóng yù, dào cǐ chóu chú bù néng qù. mǎ wéi pō xià ní tǔ zhōng, bù jiàn yù yán kōng sǐ chù. jūn chén xiāng gù jǐn zhān yī, dōng wàng dū mén xìn mǎ guī. guī lái chí yuàn jiē yī jiù, tài yè fú róng wèi yāng liǔ. fú róng rú miàn liǔ rú méi, duì cǐ rú hé bù lèi chuí? chūn fēng táo lǐ huā kāi yè, qiū yǔ wú tóng yè luò shí. xī gōng nán yuàn duō qiū cǎo, luò yè mǎn jiē hóng bù sǎo. lí yuán dì zǐ bái fà xīn, jiāo fáng ā jiān qīng é lǎo. xī diàn yíng fēi sī qiǎo rán, gū dēng tiāo jǐn wèi chéng mián. chí chí zhōng lòu chū zhǎng yè, gěng gěng xīng hé yù shǔ tiān. yuān yāng wǎ lěng shuāng huá zhòng, fěi cuì qīn hán shuí yǔ gòng? yōu yōu shēng sǐ bié jīng nián, hún pò bù céng lái rù mèng. lín qióng dào shì hóng dōu kè, néng yǐ jīng chéng zhì hún pò. wèi gǎn jūn wáng zhǎn zhuǎn sī, suì lìng fāng shì yīn qín mì. pái kōng yù qì bēn rú diàn, shēng tiān rù dì qiú zhī biàn. shàng qióng bì là xià huáng quán, liǎng chù máng máng jiē bù jiàn. hū wén hǎi shàng yǒu xiān shān, shān zài xū wú piǎo miǎo jiān. lóu diàn líng lóng wǔ yún qǐ, qí zhōng chuò yuē duō xiān zǐ. zhōng yǒu yī rén míng tài zhēn, xuě fū huā mào cān chà shì. jīn què xī xiāng kòu yù jiān, zhuǎn jiào xiǎo yù bào shuāng chéng. wén dào hàn jiā tiān zǐ shǐ, jiǔ huá zhàng lǐ mèng hún jīng. lǎn yī tuī zhěn qǐ pái huái, zhū bó yín píng yí shí kāi. yún bìn bàn piān xīn shuì jué, huā guān bù zhěng xià táng lái. fēng chuī xiān mèi piāo piāo jǔ, yóu shì ní cháng yǔ yī wǔ. yù róng jì mò lèi lán gàn, lí huā yī zhī chūn dài yǔ. hán qíng níng dì xiè jūn wáng, yī bié yīn róng liǎng miǎo máng. zhāo yáng diàn lǐ ēn ài jué, péng lái gōng zhōng rì yuè zhǎng. huí tóu xià wàng rén huán chù, bù jiàn zhǎng ān jiàn chén wù. kōng jiāng jiù wù biǎo shēn qíng, tián hé jīn chāi jì jiāng qù. chāi liú yī gǔ hé yī shàn, chāi pī huáng jīn hé fēn tián. dàn lìng xīn shì jīn tián jiān, tiān shàng rén jiān huì xiāng jiàn. lín bié yīn qín zhòng jì cí, cí zhōng yǒu shì liǎng xīn zhī. qī yuè qī rì zhǎng shēng diàn, yè bàn wú rén sī yǔ shí: zài tiān yuàn wèi bǐ yì niǎo, zài dì yuàn wèi lián lǐ zhī. tiān zhǎng dì jiǔ yǒu shí jǐn, cǐ hèn mián mián wú jué qī.
漢皇重色思傾國,御宇多年求不得;楊家有女初長成,養在深閨人不識。天生麗質難自棄,一朝選在君王側。回眸一笑百媚生,六宮粉黛無顏色。春寒賜浴華清池,溫泉水滑洗凝脂,侍兒扶起嬌無力,始是新承恩澤時。雲鬢花顏金步搖,芙蓉帳暖度春宵,春宵苦短日高起,從此君王不早朝。承歡侍宴無閒暇,春從春遊夜專夜。漢宮佳麗三千人,三千寵愛在一身。金屋妝成嬌侍夜,玉樓宴罷醉和春。姊妹弟兄皆列土,可憐光彩生門戶。遂令天下父母心,不重生男重生女。驪宮高處入青雲,仙樂風飄處處聞。緩歌慢舞凝絲竹,盡日君王看不足。漁陽鞞鼓動地來,驚破《霓裳羽衣曲》。九重城闕煙塵生,千乘萬騎西南行。翠華搖搖行復止,西出都門百餘里。六軍不發無奈何,宛轉蛾眉馬前死。花鈿委地無人收,翠翹金雀玉搔頭。君王掩面救不得,回看血淚相和流。黃埃散漫風蕭索,雲棧縈迴登劍閣。峨眉山下少行人,旌旗無光日色薄。蜀江水碧蜀山青,聖主朝朝暮暮情,行宮見月傷心色,夜雨聞鈴腸斷聲。天旋日轉回龍馭,到此躊躇不能去。馬嵬坡下泥土中,不見玉顏空死處。君臣相顧盡沾衣,東望都門信馬歸。歸來池苑皆依舊,太液芙蓉未央柳。芙蓉如面柳如眉,對此如何不淚垂?春風桃李花開夜,秋雨梧桐葉落時。西宮南苑多秋草,落葉滿階紅不掃。梨園弟子白髮新,椒房阿監青娥老。夕殿螢飛思悄然,孤燈挑盡未成眠。遲遲鐘漏初長夜,耿耿星河欲曙天。鴛鴦瓦冷霜華重,翡翠衾寒誰與共?悠悠生死別經年,魂魄不曾來入夢。臨邛道士鴻都客,能以精誠致魂魄。為感君王展轉思,遂令方士殷勤覓。排空馭氣奔如電,升天入地求之遍。上窮碧落下黃泉,兩處茫茫皆不見。忽聞海上有仙山,山在虛無縹緲間。樓殿玲瓏五雲起,其中綽約多仙子。中有一人名太真,雪膚花貌參差是。金闕西廂叩玉肩,轉教小玉報雙成。聞道漢家天子使,九華帳里夢魂驚。攬衣推枕起徘徊,珠箔銀屏迤遈開。雲鬢半偏新睡覺,花冠不整下堂來。風吹仙袂飄飄舉,猶似《霓裳羽衣舞》。玉容寂寞淚闌干,梨花一枝春帶雨。含情凝睇謝君王,一別音容兩渺茫。昭陽殿裡恩愛絕,蓬萊宮中日月長。回頭下望人寰處,不見長安見塵霧。空將舊物表深情,鈿合金釵寄將去。釵留一股合一扇,釵劈黃金合分鈿。但令心似金鈿堅,天上人間會相見。臨別殷勤重寄詞,詞中有誓兩心知。七月七日長生殿,夜半無人私語時:「在天願為比翼鳥,在地願為連理枝。」天長地久有時盡,此恨綿綿無絕期。
wú shuāng chuán xuē diào zhuàn
無雙傳 (薛調撰)
táng wáng xiān kè zhě, jiàn zhōng zhōng cháo chén liú zhèn zhī shēng yě. chū, xiān kè fù wáng, yǔ mǔ tóng guī wài shì. zhèn yǒu nǚ yuē wú shuāng, xiǎo xiān kè shù suì, jiē yòu zhì, xì nòng xiāng xiá, zhèn zhī qī cháng xì hū xiān kè wèi wáng láng zi. rú shì zhě fán shù suì, ér zhèn fèng shuāng zǐ jí fǔ xiān kè yóu zhì. yī dàn, wáng shì zǐ jí, qiě zhòng, zhào zhèn yuē yuē: wǒ yī zi, niàn zhī kě zhī yě, hèn bù jiàn qí hūn shì. wú shuāng duān lì cōng huì, wǒ shēn niàn zhī, yì rì wú lìng guī tā zú, wǒ yǐ xiān kè wèi tuō. ěr chéng xǔ wǒ, míng mù wú suǒ hèn yě. zhèn yuē: zǐ yí ān jìng zì yí yǎng, wú yǐ tā shì zì náo. qí zǐ jìng bù quán. xiān kè hù sàng, guī zàng xiāng dèng. fú què, sī niàn shēn shì, gū jié rú cǐ, yí qiú hūn qǔ, yǐ guǎng hòu sì. wú shuāng zhǎng chéng yǐ, wǒ jiù shì qǐ yǐ wèi zūn guān xiǎn ér fèi jiù yuē yé? yú shì shì zhuāng dǐ jīng shī. shí zhèn wèi shàng shū zū yōng shǐ, mén guǎn hè yì, guān gài tián sāi. xiān kè jì jìn, zhì yú xué shě, dì zǐ wèi wǔ. jiù shēng zhī fēn, yī rán rú gù, dàn jì rán bù wén xuǎn qǔ zhī yì. yòu yú chuāng xì jiān kuī jiàn wú shuāng, zī zhì míng yàn, ruò shén xiān zhōng rén, xiān kè fā kuáng, wéi kǒng yīn qīn zhī shì bù xié yě. suì yù náng tuó, dé qián shù bǎi wàn, jiù shì jiù mǔ zuǒ yòu gěi shǐ. dá yú sī yǎng, jiē hòu yí zhī. yòu yīn fù shè jiǔ zhuàn, zhōng mén zhī nèi, jiē dé rù zhī yǐ. zhū biǎo tóng chù, xī jìng shì zhī. yù jiù mǔ shēng rì, shì xīn qí yǐ xiàn, diāo lòu xī yù, yǐ wèi shǒu shì. jiù mǔ dà xǐ. yòu xún rì, xiān kè qiǎn lǎo yù, yǐ qiú qīn zhī shì, wén yú jiù mǔ. jiù mǔ yuē: shì wǒ suǒ yuàn yě, jí dāng yì qí shì. yòu shù xī, yǒu qīng yī gào xiān kè yuē: niáng zǐ shì yǐ qīn qíng shì yán yú ā láng, ā láng yún:' xiàng qián yì wèi xǔ zhī. mó yàng yún yún, kǒng shì cān chà yě. xiān kè wén zhī, xīn qì jù sàng, dá dàn bù mèi, kǒng jiù shì zhī jiàn qì yě, rán fèng shì bù gǎn xiè dài. yī rì, zhèn qū cháo, zhì rì chū chū, hū rán zǒu mǎ rù zhái, hàn liú qì cù. wéi yán suǒ què dà mén, suǒ què dà mén. yī jiā huáng hài, bù cè qí yóu. liáng jiǔ nǎi yán: jīng yuán bīng shì fǎn, yáo lìng yán lǐng bīng rù hán yuán diàn, tiān zǐ chū yuàn běi mén, bǎi guān bēn fù xíng zài. wǒ yǐ qī nǚ wèi niàn, lüè guī bù shǔ. jí zhào xiān kè: yǔ wǒ gōu dāng jiā shì, wǒ jià yǔ ěr wú shuāng. xiān kè wén mìng, jīng xǐ bài xiè. nǎi zhuāng jīn yín luó jǐn èr shí tuó, wèi xiān kè yuē: rǔ yì yī fú, yā lǐng cǐ wù, chū kāi yuǎn mén, mì yī shēn xì diàn ān xià wǒ yǔ rǔ jiù mǔ jí wú shuāng, chū qǐ xià mén, rào chéng xù zhì. xiān kè yī suǒ jiào, zhì rì luò, chéng wài diàn zhōng dài jiǔ bù zhì. chéng mén zì wǔ hòu jiōng suǒ, nán wàng mù duàn. suì chéng cōng, bǐng zhú rào chéng, zhì qǐ xià mén, mén yì suǒ. shǒu mén zhě bù yī, chí bái bàng, huò lì huò zuò. xiān kè xià mǎ xú wèn yuē: chéng zhōng yǒu hé shì rú cǐ? yòu wèn jīn rì yǒu hé rén chū cǐ? mén zhě yuē: zhū tài wèi yǐ zuò tiān zǐ. wǔ hòu yǒu yī rén zhòng dài, lǐng fù rén sì wǔ bèi, yù chū cǐ mén. jiē zhōng rén jiē shí, yún shì zū yōng shǐ liú shàng shū. mén sī bù gǎn fàng chū. jìn yè zhuī qí zhì, yī shí qū xiàng běi qù yǐ. xiān kè shī shēng tòng kū, què guī diàn. sān gēng xiàng jǐn, chéng mén hū kāi, jiàn huǒ jù rú zhòu, bīng shì jiē chí bīng tǐng rèn, chuán hū zhǎn zhuó shǐ chū chéng, sōu chéng wài cháo guān. xiān kè shè zī qí jīng zǒu, guī xiāng yáng, cūn jū sān nián. hòu zhī kè fù, jīng shī chóng zhěng, hǎi nèi wú shì, nǎi rù jīng, fǎng jiù shì xiāo xī. zhì xīn chāng nán jiē, lì mǎ páng huáng zhī jì, hū yǒu yī rén mǎ qián bài. shú shì zhī, nǎi jiù shǐ cāng tóu sāi hóng yě. hóng běn wáng jiā shēng, qí jiù cháng shǐ de lì, suì liú zhī. wò shǒu chuí tì, xiān kè wèi hóng yuē: ā jiù jiù mǔ ān fǒu? hóng yún: bìng zài xìng huà zhái. xiān kè xǐ jí yún: wǒ biàn guò jiē qù. hóng yuē: mǒu yǐ dé cóng liáng, kè hù yǒu yī xiǎo zhái zi, fàn zēng wèi yè. jīn rì yǐ yè, láng jūn qiě jiù kè hù yī xiǔ, lái zǎo tóng qù wèi wǎn. suì yǐn zhì suǒ jū, yǐn zhuàn shén bèi. zhì hūn hēi, nǎi wén bào yuē: shàng shū shòu wěi mìng guān, yǔ fū rén jiē chù jí xíng, wú shuāng yǐ rù yè tíng yǐ. xiān kè āi yuān hào jué, gǎn dòng lín lǐ. wèi hóng yuē: sì hǎi zhì guǎng, jǔ mù wú qīn qī, wèi zhī tuō shēn zhī suǒ. yòu wèn yuē: jiù jiā rén shuí zài? hóng yuē: wéi wú shuāng suǒ shǐ bì cǎi píng zhě, jīn zài jīn wú jiāng jūn wáng suì zhōng zhái. xiān kè yuē: wú shuāng gù wú jiàn qī, dé jiàn cǎi píng, sǐ yì zú yǐ. yóu shì nǎi cì yè, yǐ cóng zhí lǐ jiàn suì zhōng, jù dào běn mò, yuàn nà hòu jià, yǐ shú cǎi cǎo. suì zhōng shēn jiàn xiāng zhī, gǎn qí shì ér xǔ zhī. xiān kè shuì wū, yǔ hóng píng jū. sāi hóng měi yán láng jūn nián jiàn zhǎng, hé qiú guān zhí, yì yì bù lè, hé yǐ qiǎn shí? xiān kè gǎn qí yán, yǐ qíng kěn gào suì zhōng. suì zhōng jiàn jiàn xiān kè yú jīng zhào yǐn lǐ qí yùn, qí yùn yǐ xiān kè qián yù wèi fù píng xiàn yǐn, zhī zhǎng lè yì. lěi yuè, hū bào yǒu zhōng shǐ yā lǐng nèi jiā sān shí rén wǎng yuán líng, yǐ bèi sǎ sǎo, sù zhǎng lè yì. zhān chē zi shí chéng xià qì. xiān kè wèi sāi hóng yuē: wǒ wén gōng pín xuǎn zài yè tíng, duō shì yì guān zǐ nǚ, wǒ kǒng wú shuāng zài yān, rǔ wèi wǒ yī kuī, kě hū? hóng yuē: gōng pín shù qiān, qǐ biàn jí wú shuāng? xiān kè yuē: rǔ dàn qù, rén shì yì wèi kě dìng. yīn lìng sāi hóng jiǎ wèi yì lì, pēng míng yú lián wài, réng gěi qián sān qiān. yuē yuē: jiān shǒu míng jù, wú zàn shě qù, hū yǒu suǒ dǔ, jí jí bào lái. sāi hóng wěi wěi ér qù. gōng rén xī zài lián xià, bù kě dé jiàn zhī, dàn yè yǔ xuān huá ér yǐ. zhì yè shēn, qún dòng jiē xī, sāi hóng dí qì gòu huǒ, bù gǎn zhé mèi, hū wén lián xià yǔ yuē: sāi hóng sāi hóng, rǔ zhēng dé zhī wǒ zài cǐ yé? láng jiàn fǒu? yán qì wū yàn. sāi hóng yuē: láng jūn jiàn zhī cǐ yì, jīn rì yí niáng zǐ zài cǐ, lìng sāi hóng wèn hòu. yòu yuē: wǒ bù jiǔ yǔ, míng rì wǒ qù hòu, rǔ yú dōng běi shě gé zi zhōng zǐ rù xià, qǔ shū sòng láng jūn. yán qì biàn qù. hū wén lián xià jí nào, yún: nèi jiā zhōng è, zhōng shǐ suǒ tāng yào shén jí. nǎi wú shuāng yě. sāi hóng jí gào xiān kè, xiān kè jīng yuē: wǒ hé dé yī jiàn? sāi hóng yuē: jīn fāng xiū wèi qiáo, láng jūn kě jiǎ zuò lǐ qiáo guān, chē zi guò qiáo shí, jìn chē zi lì, wú shuāng ruò rèn dé, bì kāi lián zi, dāng dé piē jiàn ěr. xiān kè rú qí yán, zhì dì sān chē zi, guǒ kāi lián zi, kuī jiàn, zhēn wú shuāng yě. xiān kè bēi gǎn yuàn mù, bù shèng qí qíng. sāi hóng yú gé zi zhōng rù xià de shū, sòng xiān kè. huā jiān wǔ fú, jiē wú shuāng zhēn jī, cí lǐ āi qiē, xù shù zhōu jǐn. xiān kè lǎn zhī, rú hèn tì xià, zì cǐ yǒng jué yǐ. qí shū hòu yún: cháng jiàn chì shǐ shuō, fù píng xiàn gǔ yā yá, rén jiān yǒu xīn rén, jīn néng qiú zhī fǒu? xiān kè suì shēn fǔ. qǐng jiě yì wù, guī běn guān. suì xún fǎng gǔ yā yá, zé jū yú cūn shù. xiān kè zào yè, jiàn gǔ shēng. shēng suǒ yuàn, bì lì zhì zhī, zēng cǎi bǎo yù zhī zèng, bù kě shèng jì. yī nián wèi kāi kǒu. zhì mǎn, xián jū yú xiàn, gǔ shēng hū lái, wèi xiān kè yuē: hóng yī wǔ fū, nián qiě lǎo, hé suǒ yòng? láng jūn yú mǒu jié fēn, chá láng jūn zhī yì, jiāng yǒu qiú yú lǎo fū. lǎo fū nǎi yī piàn yǒu xīn rén yě, gǎn láng jūn zhī shēn ēn, yuàn fěn shēn yǐ dá xiào. xiān kè qì bài, yǐ shí gào gǔ shēng. gǔ shēng yǎng tiān, yǐ shǒu pāi nǎo shù sì yuē: cǐ shì dà bù yì, rán yǔ láng jūn shì qiú, bù kě zhāo xī biàn wàng. xiān kè bài yuē: dàn shēng qián dé jiàn, qǐ gǎn yǐ chí wǎn wèi xiàn yé? bàn suì wú xiāo xī. yī rì kòu mén, nǎi gǔ shēng sòng shū, shū yún: máo shān shǐ zhě huí, qiě lái cǐ. xiān kè bēn mǎ qù, jiàn gǔ shēng, shēng nǎi wú yī yán. yòu qǐ shǐ zhě, fù yún: shā què yě, qiě chī chá. yè shēn, wèi xiān kè yuē: zhái zhōng yǒu nǚ jiā rén shí wú shuāng fǒu? xiān kè yǐ cǎi píng duì, xiān kè lì qǔ ér zhì. gǔ shēng duān xiāng, qiě xiào qiě xǐ yún: jiè liú sān wǔ rì, láng jūn qiě guī. hòu lèi rì, hū chuán shuō yuē: yǒu gāo pǐn guò, chù zhì yuán líng gōng rén. xiān kè xīn shén yì zhī, lìng sāi hóng tàn suǒ shā zhě, nǎi wú shuāng yě. xiān kè hào kū, nǎi tàn yuē: běn wàng gǔ shēng, jīn sǐ yǐ, wèi zhī nài hé? liú tì xū xī, bù néng zì yǐ. shì xī gēng shēn, wén kòu mén shén jí, jí kāi mén, nǎi gǔ shēng yě, lǐng yī dōu zǐ rù, wèi xiān kè yuē: cǐ wú shuāng yě, jīn sǐ yǐ, xīn tóu wēi nuǎn, hòu rì dāng huó. wēi guàn tāng yào, qiè xū jìng mì. yán qì, xiān kè bào rù gé zi zhōng, dú shǒu zhī. zhì míng, biàn tǐ yǒu nuǎn qì. jiàn xiān kè, kū yī shēng suì jué, jiù liáo zhì yè fāng yù. gǔ shēng yòu yuē: zàn jiè sāi hóng, yú shě hòu jué yī kēng. kēng shāo shēn, chōu dāo duàn sāi hóng tóu yú kēng zhōng. xiān kè jīng pà. gǔ shēng yuē: láng jūn mò pà, jīn rì bào láng jūn ēn zú yǐ. bǐ wén máo shān dào shì yǒu yào shù, qí yào fú zhī zhě lì sǐ, sān rì què huó. mǒu shǐ rén zhuān qiú dé yī wán, zuó lìng cǎi píng jiǎ zuò zhōng shǐ, yǐ wú shuāng nì dǎng, cì cǐ yào lìng zì jǐn. zhì líng xià, tuō yǐ qīn gù, bǎi jiān shú qí shī. fán dào lù yóu chuán, jiē hòu lù yǐ, bì miǎn lòu xiè. máo shān shǐ zhě jí yú dōu rén, zài yě wài chù zhì qì. lǎo fū wèi láng jūn, yì zì wěn. jūn bù dé gèng jū cǐ, mén wài yǒu yán zǐ yī shí rén, mǎ wǔ pǐ, juàn èr bǎi pǐ, wǔ gēng qiè wú shuāng biàn fā, biàn xìng míng làng jī yǐ bì huò. yán qì, jǔ dāo, xiān kè jiù zhī, tóu yǐ luò yǐ, suì bìng shī gài fù qì. wèi míng fā, lì sì shǔ xià xiá, yù jū yú zhǔ gōng. qiāo bù wén jīng zhào zhī hào, nǎi qiè jiā guī xiāng dèng bié yè, yǔ wú shuāng xié lǎo yǐ, nán nǚ chéng qún. yī! rén shēng zhī qì kuò huì hé duō yǐ, hǎn yǒu ruò sī zhī bǐ, cháng wèi gǔ jīn suǒ wú. wú shuāng zāo luàn shì jí méi, ér xiān kè zhī zhì, sǐ ér bù duó, zú yù gǔ shēng zhī qí fǎ qǔ zhī, yuān sǐ zhě shí yú rén. jiān nán zǒu cuàn hòu, dé guī gù xiāng, wèi fū fù wǔ shí nián. hé qí yì zāi!
唐王仙客者,建中中朝臣劉震之甥也。初,仙客父亡,與母同歸外氏。震有女曰無雙,小仙客數歲,皆幼稚,戲弄相狎,震之妻常戲呼仙客為王郎子。如是者凡數歲,而震奉孀姊及撫仙客尤至。一旦,王氏姊疾,且重,召震約曰:「我一子,念之可知也,恨不見其婚室。無雙端麗聰慧,我深念之,異日無令歸他族,我以仙客為托。爾誠許我,瞑目無所恨也。」震曰:「姊宜安靜自頤養,無以他事自撓。」其姊竟不痊。仙客護喪,歸葬襄鄧。服闋,思念身世,孤孑如此,宜求婚娶,以廣後嗣。無雙長成矣,我舅氏豈以位尊官顯而廢舊約耶?於是飾裝抵京師。時震為尚書租庸使,門館赫奕,冠蓋填塞。仙客既覲,置於學舍,弟子為伍。舅甥之分,依然如故,但寂然不聞選取之議。又於窗隙間窺見無雙,姿質明艷,若神仙中人,仙客發狂,唯恐姻親之事不諧也。遂鬻囊橐,得錢數百萬,舅氏舅母左右給使。達於廝養,皆厚遺之。又因復設酒饌,中門之內,皆得入之矣。諸表同處,悉敬事之。遇舅母生日,市新奇以獻,雕鏤犀玉,以為首飾。舅母大喜。又旬日,仙客遣老嫗,以求親之事,聞於舅母。舅母曰:「是我所願也,即當議其事。」又數夕,有青衣告仙客曰:「娘子適以親情事言於阿郎,阿郎云:'向前亦未許之。」模樣云云,恐是參差也。」仙客聞之,心氣俱喪,達旦不寐,恐舅氏之見棄也,然奉事不敢懈怠。一日,震趨朝,至日初出,忽然走馬入宅,汗流氣促。唯言「鎖卻大門,鎖卻大門。」一家惶駭,不測其由。良久乃言:「涇原兵士反,姚令言領兵入含元殿,天子出苑北門,百官奔赴行在。我以妻女為念,略歸部署。」疾召仙客:「與我勾當家事,我嫁與爾無雙。」仙客聞命,驚喜拜謝。乃裝金銀羅錦二十馱,謂仙客曰:「汝易衣服,押領此物,出開遠門,覓一深隙店安下;我與汝舅母及無雙,出啟夏門,繞城續至。」仙客依所教,至日落,城外店中待久不至。城門自午後扃鎖,南望目斷。遂乘驄,秉燭繞城,至啟夏門,門亦鎖。守門者不一,持白棓,或立或坐。仙客下馬徐問曰:「城中有何事如此?」又問「今日有何人出此?」門者曰:「朱太尉已作天子。午後有一人重戴,領婦人四五輩,欲出此門。街中人皆識,雲是租庸使劉尚書。門司不敢放出。近夜追騎至,一時驅向北去矣。」仙客失聲慟哭,卻歸店。三更向盡,城門忽開,見火炬如晝,兵士皆持兵挺刃,傳呼斬斫使出城,搜城外朝官。仙客舍輜騎驚走,歸襄陽,村居三年。後知克復,京師重整,海內無事,乃入京,訪舅氏消息。至新昌南街,立馬彷徨之際,忽有一人馬前拜。熟視之,乃舊使蒼頭塞鴻也。鴻本王家生,其舅常使得力,遂留之。握手垂涕,仙客謂鴻曰:「阿舅舅母安否?」鴻云:「並在興化宅。」仙客喜極云:「我便過街去。」鴻曰:「某已得從良,客戶有一小宅子,販繒為業。今日已夜,郎君且就客戶一宿,來早同去未晚。」遂引至所居,飲饌甚備。至昏黑,乃聞報曰:「尚書受偽命官,與夫人皆處極刑,無雙已入掖庭矣。」仙客哀冤號絕,感動鄰里。謂鴻曰:「四海至廣,舉目無親戚,未知託身之所。」又問曰:「舊家人誰在?」鴻曰:「唯無雙所使婢采苹者,今在金吾將軍王遂中宅。」仙客曰:「無雙固無見期,得見采苹,死亦足矣。」由是乃刺謁,以從侄禮見遂中,具道本末,願納厚價,以贖采草。」遂中深見相知,感其事而許之。仙客稅屋,與鴻苹居。塞鴻每言郎君年漸長,合求官職,悒悒不樂,何以遣時?仙客感其言,以情懇告遂中。遂中薦見仙客於京兆尹李齊運,齊運以仙客前御為富平縣尹,知長樂驛。累月,忽報有中使押領內家三十人往園陵,以備灑掃,宿長樂驛。氈車子十乘下訖。仙客謂塞鴻曰:「我聞宮嬪選在掖庭,多是衣冠子女,我恐無雙在焉,汝為我一窺,可乎?」鴻曰:「宮嬪數千,豈便及無雙?」仙客曰:「汝但去,人事亦未可定。」因令塞鴻假為驛吏,烹茗於簾外,仍給錢三千。約曰:「堅守茗具,無暫捨去,忽有所睹,即疾報來。」塞鴻唯唯而去。宮人悉在簾下,不可得見之,但夜語喧譁而已。至夜深,群動皆息,塞鴻滌器構火,不敢輒寐,忽聞簾下語曰:「塞鴻塞鴻,汝爭得知我在此耶?郎健否?」言訖嗚咽。塞鴻曰:「郎君見知此驛,今日疑娘子在此,令塞鴻問候。」又曰:「我不久語,明日我去後,汝於東北舍閣子中紫褥下,取書送郎君。」言訖便去。忽聞簾下極鬧,云:「內家中惡,中使索湯藥甚急。」乃無雙也。塞鴻疾告仙客,仙客驚曰:「我何得一見?」塞鴻曰:「今方修渭橋,郎君可假作理橋官,車子過橋時,近車子立,無雙若認得,必開帘子,當得瞥見耳。」仙客如其言,至第三車子,果開帘子,窺見,真無雙也。仙客悲感怨慕,不勝其情。塞鴻於閣子中褥下得書,送仙客。花箋五幅,皆無雙真跡,詞理哀切,敘述周盡。仙客覽之,茹恨涕下,自此永訣矣。其書後云:「常見敕使說,富平縣古押衙,人間有心人,今能求之否?」仙客遂申府。請解驛務,歸本官。遂尋訪古押衙,則居於村墅。仙客造謁,見古生。生所願,必力致之,繒彩寶玉之贈,不可勝紀。一年未開口。秩滿,閒居於縣,古生忽來,謂仙客曰:「洪一武夫,年且老,何所用?郎君於某竭分,察郎君之意,將有求於老夫。老夫乃一片有心人也,感郎君之深恩,願粉身以答效。」仙客泣拜,以實告古生。古生仰天,以手拍腦數四曰:「此事大不易,然與郎君試求,不可朝夕便望。」仙客拜曰:「但生前得見,豈敢以遲晚為限耶?」半歲無消息。一日扣門,乃古生送書,書云:「茅山使者回,且來此。」仙客奔馬去,見古生,生乃無一言。又啟使者,復云:「殺卻也,且吃茶。」夜深,謂仙客曰:「宅中有女家人識無雙否?」仙客以采苹對,仙客立取而至。古生端相,且笑且喜云:「借留三五日,郎君且歸。」後累日,忽傳說曰:「有高品過,處置園陵宮人。仙客心甚異之,令塞鴻探所殺者,乃無雙也。仙客號哭,乃嘆曰:「本望古生,今死矣,為之奈何?」流涕歔欷,不能自已。是夕更深,聞叩門甚急,及開門,乃古生也,領一篼子入,謂仙客曰:「此無雙也,今死矣,心頭微暖,後日當活。微灌湯藥,切須靜密。」言訖,仙客抱入閣子中,獨守之。至明,遍體有暖氣。見仙客,哭一聲遂絕,救療至夜方愈。古生又曰:「暫借塞鴻,於舍後掘一坑。」坑稍深,抽刀斷塞鴻頭於坑中。仙客驚怕。古生曰:「郎君莫怕,今日報郎君恩足矣。比聞茅山道士有藥術,其藥服之者立死,三日卻活。某使人專求得一丸,昨令采苹假作中使,以無雙逆黨,賜此藥令自盡。至陵下,托以親故,百縑贖其屍。凡道路郵傳,皆厚賂矣,必免漏泄。茅山使者及舁篼人,在野外處置訖。老夫為郎君,亦自刎。君不得更居此,門外有檐子一十人,馬五匹,絹二百匹,五更挈無雙便發,變姓名浪跡以避禍。」言訖,舉刀,仙客救之,頭已落矣,遂並屍蓋覆訖。未明發,歷四蜀下峽,寓居於渚宮。悄不聞京兆之耗,乃挈家歸襄鄧別業,與無雙偕老矣,男女成群。噫!人生之契闊會合多矣,罕有若斯之比,常謂古今所無。無雙遭亂世藉沒,而仙客之志,死而不奪,卒遇古生之奇法取之,冤死者十餘人。艱難走竄後,得歸故鄉,為夫婦五十年。何其異哉!