yì mù liǎng mén fán sì shí mù
異木(兩門凡四十目)
zhǔ yī zhōu shù yǎn sāng bù zhòu mù wén zi shù shèng gǔ zhī lù mù dào shēng mù yǒu mù guāng láng shù
主一州樹 偃桑 不晝木 蚊子樹 聖鼓枝 鹿木 倒生木 黝木 桄榔樹
guài sōng fēng rén fēng guǐ fēng shēng rén líng fēng pò mù yǒu ròu jiāng zhōng fēng cái hé bó xià cái dòu wén chuán mù
怪松 楓人 楓鬼 楓生人 靈楓 破木有肉 江中楓材 河伯下材 斗蚊船木
jiāo ràng mù qiān suì sōng hàn zhàng huà dié shù fú shuǐ cái duān zhèng shù chóng xián lǐ huái sān zhī huái yǐng huái
交讓木 千歲松 汗杖 化蝶樹 涪水材 端正樹 崇賢里槐 三枝槐 癭槐
jīng gēn zhěn wǔ zhòng sāng qīng tíng shù wú huàn mù cù xīn shù dēng dì zào jiá biàn bái tán shù
荊根枕 五重桑 蜻蜓樹 無患木 醋心樹 登第皂莢 辨白檀樹
lěi màn téng shí bēi zhōng téng rén zǐ téng mì cǎo màn hú màn cǎo yě hú sī yì mù
藟蔓 藤實杯 鍾藤 人子藤 蜜草蔓 胡蔓草 野狐絲異木
zhǔ yī zhōu shù
主一州樹
dōng fāng huāng wài. yǒu yù zhāng yān. cǐ shù zhǔ yī zhōu. qí gāo qiān zhàng, wéi bǎi zhàng. běn shàng sān bǎi zhàng, shǐ shǐ yuán zuò běn, jù chén xiào běn gǎi yǒu zhī tiáo, fū zhāng rú zhàng. shàng yǒu xuán hú hēi yuán. shù zhǔ yī zhōu, nán běi bìng liè, miàn xiàng xī nán. yǒu jiǔ lì shì, cāo fǔ fá zhī, yǐ zhàn jiǔ zhōu jí xiōng. zhuó fù, qí zhōu yǒu fú chuàng zhě zhōu bó yǒu bìng jī suì bù fù zhě, qí zhōu miè wáng wáng yán zhōu bó sǐ, fù zhě mù chuàng fù yě, chū shén yì jīng. bó zì yuán què. chū shén yì jīng sì zì yuán zài zhě zì xià, jù chén xiào běn bǔ gǎi.
東方荒外。有豫章焉。此樹主一州。其高千丈,圍百丈。本上三百丈,始(「始」原作「本」,據陳校本改)有枝條,敷張如帳。上有玄狐黑猿。樹主一州,南北並列,面向西南。有九力士,操斧伐之,以占九州吉凶。斫復,其州有福;創者州伯有病;積歲不復者,其州滅亡(「亡」言州伯死,「復」者木創復也,出《神異經》。「伯」字原闕。出《神異經》四字原在「者」字下,據陳校本補改)。
yǎn sāng
偃桑
dōng fāng yǒu shù yān, gāo bā shí zhàng. fū zhāng zì fǔ. qí yè zhǎng yī zhàng, guǎng liù qī chǐ. míng yuē sāng. qí shàng zì yǒu cán, zuò jiǎn zhǎng sān chǐ. zǎo yī jiǎn, dé sī yī jīn. yǒu shèn yān, zhǎng sān chǐ wǔ cùn, wéi rú zhǎng sāng shì yǎn sāng, dàn shù zhǎng dà ěr. chū shén yì jīng
東方有樹焉,高八十丈。敷張自輔。其葉長一丈,廣六七尺。名曰桑。其上自有蠶,作繭長三尺。繰一繭,得絲一斤。有椹焉,長三尺五寸,圍如長(桑是偃桑,但樹長大耳)。(出《神異經》)
bù zhòu mù
不晝木
huāng wài yǒu huǒ shān, qí zhōng shēng bù zhòu zhī mù, zhòu yè huǒ rán, dé pù fēng bù měng, měng yǔ bù miè. chū shén yì jīng
荒外有火山,其中生不晝之木,晝夜火燃,得曝風不猛,猛雨不滅。(出《神異經》)
wén zi shù
蚊子樹
yǒu shù rú dōng qīng, shí shēng zhī jiān, xíng rú pí pá zi. měi shú jí chè liè, wén zǐ qún fēi, wéi pí ké ér yǐ. tǔ rén wèi zhī wén zi shù. chū lǐng nán yì wù zhì
有樹如冬青,實生枝間,形如枇杷子。每熟即坼裂,蚊子群飛,唯皮殼而已。土人謂之蚊子樹。(出《嶺南異物志》)
shèng gǔ zhī
聖鼓枝
hán kuāng hán kuāng yuán zuò shě sù, jù yǒu yáng zá zǔ shí gǎi xiàn shuǐ kǒu xià dōng àn, yǒu shèng gǔ, jí yáng shān zhī gǔ zhī yě, héng zài chuān cè. chōng bō suǒ jī, wèi cháng yí dòng. zhòng niǎo fēi míng, mò yǒu cuì zhě. bān rén wù yǐ gāo chù, yǐ huàn nüè. chū yǒu yáng zá zǔ
含洭(「含洭」原作「舍溯」,據《酉陽雜俎》十改)縣 水口下東岸,有聖鼓,即楊山之鼓枝也,橫在川側。衝波所激,未嘗移動。眾鳥飛鳴,莫有萃者。般人誤以篙觸,以患瘧。(出《酉陽雜俎》)
lù mù
鹿木
wǔ líng jùn běi, yǒu lù mù èr zhū, mǎ fú bō suǒ zhǒng. mù duō jié. chū yǒu yáng zá zǔ
武陵郡北,有鹿木二株,馬伏波所種。木多節。(出《酉陽雜俎》)
dào shēng mù
倒生木
dào shēng mù, cǐ mù yī shān shēng, gēn zài shàng. yǒu rén chù zé yè xī, rén qù zé yè shū. chū dōng hǎi. chū yǒu yáng zá zǔ
倒生木,此木依山生,根在上。有人觸則葉翕,人去則葉舒。出東海。(出《酉陽雜俎》)
yǒu mù
黝木
yǒu mù, jié yǐ zhōng shòu, kě yǐ wèi biān. yuán què chū chù, jīn jiàn yǒu yáng zá zǔ xù shí
黝木,節以盅獸,可以為鞭。(原闕出處,今見《酉陽雜俎續》十)
guāng láng shù
桄榔樹
gǔ nán hǎi xiàn yǒu guāng láng shù, fēng tóu shēng yè, yǒu miàn. dà zhě chū miàn, nǎi zhì bǎi hú. yǐ niú rǔ dàn zhī, shén měi. chū yǒu yáng zá zǔ
古南海縣有桄榔樹,峰頭生葉,有面。大者出面,乃至百斛。以牛乳啖之,甚美。(出《酉陽雜俎》)
guài sōng
怪松
nán kāng yǒu guài sōng. cóng qián cì shǐ, měi lìng huà gōng xiě sōng, bì shù zhī shuāi cuì. hòu yīn yī kè yǔ jì, huán yǐn qí xià, jīng rì sōng sǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
南康有怪松。從前刺史,每令畫工寫松,必數枝衰悴。後因一客與妓,環飲其下,經日松死。(出《酉陽雜俎》)
fēng rén zhǒng tián
楓人(種田)
lǐng zhōng zhū shān duō fēng shù. shù lǎo duō yǒu liú yǐng. hū yī yè yù bào léi zhòu yǔ, qí shù zhuì zé àn zhǎng sān shù chǐ. nán rén wèi zhī fēng rén. yuè wū yún, qǔ zhī diāo kè shén guǐ, yì zhì líng yàn. chū lǐng biǎo lù yì
嶺中諸山多楓樹。樹老多有瘤癭。忽一夜遇暴雷驟雨,其樹贅則暗長三數尺。南人謂之楓人。越巫雲,取之雕刻神鬼,異致靈驗。(出《嶺表錄異》)
fēng guǐ
楓鬼
lín chuān jì yún, fǔ zhōu má gū shān, huò yǒu dēng zhě, wàng zhī, lú yuè péng lí, jiē zài qí xià. yǒu huáng lián hòu pò, héng shān fēng shù. shù qiān nián zhě, yǒu rén xíng, yǎn bí kǒu bì ér wú jiǎo. rù shān zhě jiàn zhī, huò yǒu zhǎ zhī zhě, jiē chū xuè. rén jiē yǐ lán guān yú qí tóu, míng rì kàn shī lán, wèi fēng zi guǐ. chū shí dào jì
《臨川記》雲,撫州麻姑山,或有登者,望之,廬岳彭蠡,皆在其下。有黃連厚朴,恆山楓樹。數千年者,有人形,眼鼻口臂而無腳。入山者見之,或有砟之者,皆出血。人皆以藍冠於其頭,明日看失藍,為楓子鬼。(出《十道記》)
fēng shēng rén
楓生人
jiāng dōng jiāng xī shān zhōng, duō yǒu fēng mù rén, yú fēng shù xià shēng, shì rén xíng, zhǎng sān sì chǐ. yè léi yǔ, jí zhǎng yǔ shù qí, jiàn rén jí suō yī jiù. céng yǒu rén hé lì yú shǒu shǒu zì yuán què, jù míng chāo běn chén xiào běn bǔ, míng rì kàn, lì zi guà zài shù tóu shàng. hàn shí yù yǔ, yǐ zhú shù qí tóu, xì zhī jí yǔ. rén qǔ yǐ wèi shì pán, jí shén yàn. fēng mù zǎo dì shì yě. chū cháo yě qiān zài
江東江西山中,多有楓木人,于楓樹下生,似人形,長三四尺。夜雷雨,即長與樹齊,見人即縮依舊。曾有人合笠於首(「首」字原闕,據明抄本、陳校本補),明日看,笠子掛在樹頭上。旱時欲雨,以竹束其頭,禊之即雨。人取以為式盤,極神驗。楓木棗地是也。(出《朝野僉載》)
líng fēng
靈楓
nán zhōng yǒu fēng zi guǐ, fēng mù zhī lǎo zhě rén xíng, yì hū wèi líng fēng yān. chū shù yì jì
南中有楓子鬼,楓木之老者人形,亦呼為靈楓焉。(出《述異記》)
pò mù yǒu ròu
破木有肉
yǒu rén pò dà mù, mù zhōng yǒu ròu, kě wǔ jīn, rú shú zhū ròu. chū jī shén lù
有人破大木,木中有肉,可五斤,如熟豬肉。(出《稽神錄》)
jiāng zhōng fēng cái
江中楓材
xún hǎi zhī jiān, měi gòu wū, jí mìng mín tà mù yú jiāng zhōng, duǎn zhǎng xì dà, wéi suǒ qǔ. lǜ sōng cái yě. bǐ sú cháng yòng, bù zhī gǔ zhī hé rén duàn jié. mái ní shā zhōng, jì bù xiǔ dù, yòu duō rú shì. shì kě yì zhě. chū lǐng nán yì wù zhì
循海之間,每構屋,即命民踏木於江中,短長細大,唯所取。率松材也。彼俗常用,不知古之何人斷截。埋泥沙中,既不朽蠹,又多如是。事可異者。(出《嶺南異物志》)
hé bó xià cái
河伯下材
zhōng sù xiàn shān xià yǒu shén yǔ, qín shuǐ zhì cǐ, fèi téng gǔ nù. chá mù fàn zhì cǐ lún méi, jìng wú chū zhě, shì rén yǐ wèi hé bó xià cái. chū yǒu yáng zá zǔ
中宿縣山下有神宇,溱水至此,沸騰鼓怒。槎木泛至此淪沒,竟無出者,世人以為河伯下材。(出《酉陽雜俎》)
dòu jiāo chuán mù
斗蛟船木
zhāng mù, jiāng dōng rén duō qǔ wèi chuán. chuán yǒu yǔ jiāo lóng dòu zhě. chū yǒu yáng zá zǔ
樟木,江東人多取為船。船有與蛟龍斗者。(出《酉陽雜俎》)
jiāo ràng mù
交讓木
wǔ líng jùn jì, bái zhì shān yǒu mù, míng jiāo ràng. zhòng mù fū róng hòu, fāng méng yá yì gèng suì dié róng yě. chū yǒu yáng zá zǔ
武陵郡記,白雉山有木,名交讓。眾木敷榮後,方萌芽;亦更歲迭榮也。(出《酉陽雜俎》)
qiān suì sōng
千歲松
yù cè jì chēng, qiān suì sōng shù, sì biān pī yuè, shàng miǎo bù zhǎng. wàng ér shì zhī, yǒu rú yǎn gài. qí zhōng yǒu wù, rú qīng quǎn, huò rú rén. jiē shòu wàn suì. chū bào piáo zi
《玉策記》稱,千歲松樹,四邊披越,上杪不長。望而視之,有如偃蓋。其中有物,如青犬,或如人。皆壽萬歲。(出《抱朴子》)
hàn zhàng
汗杖
dōng fāng shuò xī nà hàn guó huí. dé shēng mù shí méi. dì yǐ cì dà chén. rén yǒu jí zé zhàng hàn, jiāng sǐ zé zhé. lǐ yǔ: shēng nián wèi bàn zhàng bù hàn. chū yǒu yáng zá zǔ
東方朔西那汗國回。得聲木十枚。帝以賜大臣。人有疾則杖汗,將死則折。里語:「生年未半杖不汗。」(出《酉陽雜俎》)
huà dié shù
化蝶樹
zhǎng ān chéng jìn yuàn nèi yī dà shù, dōng yuè xuě zhōng, hū huā yè mào shèng. jí diāo luò jié shí, qí zi guāng míng càn làn, rú huǒ zhī míng yān. shù rì, jiē huà wèi hóng jiá dié fēi qù. zhì míng nián, táng gāo zǔ zì táng guó rù zhǎng ān. cǐ bì qián zhào yě. chū xiāo xiāng lù
長安城禁苑內一大樹,冬月雪中,忽花葉茂盛。及凋落結實,其子光明璨爛,如火之明焉。數日,皆化為紅蛺蝶飛去。至明年,唐高祖自唐國入長安。此必前兆也。(出《瀟湘錄》)
fú shuǐ cái
涪水材
zǐ tóng qī xiàn, táng dà lì qī nián, xià liù yuè jiǎ zǐ, fú shuǐ fàn yì, liú mù shù qiān tiáo. liáng dòng xiāng jué jù bèi. bǔ nèi chéng wū, xī cǐ mù. qiáo lín wèi zhī jì. chū qià wén jì
梓童郪縣,唐大曆七年,夏六月甲子,涪水泛溢,流木數千條。梁棟欀桷具備。補內城屋,悉此木。喬林為之記。(出《洽聞記》)
duān zhèng shù
端正樹
zhǎng ān xī duān zhèng shù, qù mǎ wéi yī shè zhī chéng, nǎi táng dé zōng huáng dì xìng fèng tiān, dǔ qí bì fèi, xī yǐ měi míng. hòu yǒu wén shì jīng guò, tí shī nì lǚ, bù xiǎn xìng míng. shī yuē: xī rì piān zhān yǔ lù róng, dé huáng xī xìng cì jiā míng. mǎ wéi cǐ qù wú duō dì, hé xiàng yáng fēi zhǒng shàng shēng. fēng yǎ yǒu rú cǐ yān. chū shū qíng shī
長安西端正樹,去馬嵬一舍之程,乃唐德宗皇帝幸奉天,睹其蔽芾,錫以美名。後有文士經過,題詩逆旅,不顯姓名。詩曰:「昔日偏沾雨露榮,德皇西幸賜嘉名。馬嵬此去無多地,合向楊妃冢上生。」風雅有如此焉。(出《抒情詩》)
chóng xián lǐ huái
崇賢里槐
táng chén pǔ zhě, yuán hé zhōng, chóng xián lǐ cǐ jiē dà mén wài, yǒu huái shù, cháng huáng hūn xǐ yǐ kuī wài. jiàn ruò fù rén jí lǎo hú yì niǎo zhī lèi, jìn rù shù zhōng. suì fá shì zhī. shù fán sān chá, bìng kōng zhōng, yī chá zhōng yǒu dú tóu lì yī bǎi èr shí yī méi, zhōng qiǎng yī sǐ ér, zhǎng chǐ yú. chū yǒu yáng zá zǔ
唐陳朴者,元和中,崇賢里此街大門外,有槐樹,嘗黃昏徙倚窺外。見若婦人及老狐異鳥之類,進入樹中。遂伐視之。樹凡三槎,並空中,一槎中有獨頭栗一百二十一枚,中襁一死兒,長尺余。(出《酉陽雜俎》)
sān zhī huái
三枝槐
táng xiāng guó lǐ shí, hé zhōng yǒng lè yǒu zhái. tíng huái yī běn, chōu sān zhī, zhí guò táng qián wū jǐ, yī zhī bù jí. xiāng guó tóng táng kūn dì sān rén, yuē shí, yuē ér chén xiào běn ér zuò chéng, jiē dēng zǎi zhí wéi fú yī rén, lì qī zhèn shǐ xiāng ér yǐ. yuán què chū chù, jīn jiàn yǒu yáng zá zǔ xù shí
唐相國李石,河中永樂有宅。庭槐一本,抽三枝,直過堂前屋脊,一枝不及。相國同堂昆弟三人,曰石,曰而(陳校本「而」作「程」),皆登宰執;唯福一人,歷七鎮使相而已。(原闕出處,今見《酉陽雜俎續》十)
yǐng huái
癭槐
huá zhōu sān jiā diàn xī běi dào biān, yǒu huái shén dà, cōng yù zhōu huí, kě yīn shù mǔ. huái yǒu yǐng, xíng rú èr zhū, xiāng chèn bēn zǒu. qí huí gù kǒu ěr tóu zú, yī rú sù zhě. chū wén qí lù
華州三家店西北道邊,有槐甚大,蔥鬱周回,可蔭數畝。槐有癭,形如二豬,相趂奔走。其回顧口耳頭足,一如塑者。(出《聞奇錄》)
jīng gēn zhěn
荊根枕
jiǎ rén zhāng hóng zhě, xíng zhì huá yuè miào qián, hū hūn měng, qián jìn bù kě, xì mǎ yú yī jīn jīng shù ér hān shuì. mǎ jīng, zhuāi chū shù gēn ér qù. wù, zhú ér jí zhī. shù gēn xíng rú shī zi, máo zhǎo yǎn ěr zú wěi, wú bù xī jù. nǎi yú huá yīn xiàn, qiú mù gōng xiū zhī wèi yī zhěn, xiàn yú miào. shǒu miào zhě cháng yǐ guì suǒ zhī. xíng rén wén zhě, lù shǒu miào zhě bǎi qián, shǐ huò yī jiàn. chū wén qí lù
賈人張弘者,行至華岳廟前,忽昏懵,前進不可,系馬於一金荊樹而酣睡。馬驚,拽出樹根而去。寤,逐而及之。樹根形如獅子,毛爪眼耳足尾,無不悉具。乃於華陰縣,求木工修之為一枕,獻於廟。守廟者常以匱鎖之。行人聞者,賂守廟者百錢,始獲一見。(出《聞奇錄》)
wǔ zhòng sāng
五重桑
luò zhōng yuàn huì sì, wèi zhōng shū shì láng wáng yì shě zhái lì yě. fó táng qián shēng sāng shù yī zhū, zhí shàng wǔ chǐ, zhī tiáo héng rào, kē yè páng bù, xíng rú yǔ gài. fù gāo wǔ chǐ, yòu rán. fán wèi wǔ zhòng. měi yī zhòng, yè shèn gè yì. jīng shī dào sú, wèi zhī shén sāng. guān zhě shén zhòng. dì wén ér è zhī, yǐ wèi huò zhòng, mìng gěi shì huáng mén shì láng yuán jì, fá shā zhī. qí rì yún wù huì míng, xià fǔ zhī chù, liú xiě zhì dì, jiàn zhě mò bù bēi qì. chū luò yáng jiā lán jì
洛中願會寺,魏中書侍郎王翊舍宅立也。佛堂前生桑樹一株,直上五尺,枝條橫繞,柯葉旁布,形如羽蓋。復高五尺,又然。凡為五重。每一重,葉椹各異。京師道俗,謂之神桑。觀者甚眾。帝聞而惡之,以為惑眾,命給事黃門侍郎元紀,伐殺之。其日雲霧晦冥,下斧之處,流血至地,見者莫不悲泣。(出《洛陽伽藍記》)
qīng tíng shù
蜻蜓樹
xī lóu yuē jū cháng shān, jù chán zuò. yǒu yī yě yù, shǒu chí yī shù. zhí zhī yú tíng, yán cǐ shì qīng tíng shù. suì jiǔ fēn fāng yù mào. yǒu yī wū, shēn chì wěi zhǎng, cháng zhǐ xī qí shàng. chū yǒu yáng zá zǔ
昔婁約居常山,據禪座。有一野嫗,手持一樹。植之於庭,言此是蜻蜓樹。歲久芬芳郁茂。有一烏,身赤尾長,常止息其上。(出《酉陽雜俎》)
wú huàn mù
無患木
wú huàn mù, shāo zhī jí xiāng, bì è qì. yī míng jìn lóu, yī míng huán. xī yǒu shén wū yuē yáo mào, néng fú hé bǎi guǐ, qín chī mèi, yǐ wú huàn mù jī shā zhī. shì rén jìng qǔ cǐ mù wèi qì, yòng què guǐ, yīn yuē wú huàn mù. chū yǒu yáng zá zǔ
無患木,燒之極香,避惡氣。一名噤婁,一名桓。昔有神巫曰瑤眊,能符劾百鬼,擒魑魅,以無患木擊殺之。世人競取此木為器,用卻鬼,因曰無患木。(出《酉陽雜俎》)
cù xīn shù
醋心樹
dù shī rén cháng lìn jū. tíng yǒu jù xìng shù. lín jū lǎo rén, měi dān shuǐ zhì shù cè, bì tàn yuē: cǐ shù kě xī. dù jié zhī. lǎo rén yún: mǒu shàn zhī mù bìng, cǐ shù yǒu jí, mǒu qǐng zhì. nǎi zhěn shù yī chù, yuē: shù bìng cù xīn. dù rǎn zhǐ yú dù chù cháng zhī, wèi ruò báo cù. lǎo rén chí xiǎo gōu pī dù, zài sān gōu zhī, dé yī bái chóng, rú fú. nǎi fù yào yú chuāng zhōng. fù jiè yuē: yǒu shí, zì qīng pí shí, bì biāo zhī. shí qù bā jiǔ, zé shù huó. rú qí yán, shù yì mào shèng yǐ. yòu yún: cháng jiàn zāi zhí jīng sān juǎn, yán mù yǒu bìng cù xīn zhě. chū yǒu yáng zá zǔ
杜師仁嘗賃居。庭有巨杏樹。鄰居老人,每擔水至樹側,必嘆曰:「此樹可惜。」杜詰之。老人云:「某善知木病,此樹有疾,某請治。」乃診樹一處,曰:「樹病醋心。」杜染指於蠹處嘗之,味若薄醋。老人持小鈎披蠹,再三鈎之,得一白蟲,如蝠。乃傅藥於瘡中。復戒曰:「有實,自青皮時,必標之。十去八九,則樹活。」如其言,樹益茂盛矣。又云:「嘗見《栽植經》三卷,言木有病醋心者。(出《酉陽雜俎》)
dēng dì zào jiá
登第皂莢
quán zhōu wén xuān wáng miào, tíng yǔ yán jùn, xué xiào zhī shèng, guān yú fān fǔ. tíng zhōng yǒu zào jiá shù, měi zhōu rén jiāng dēng dì, zé shēng yī jiá. yǐ wèi cháng yǐ. liáng zhēn míng zhōng, hū rán shēng yī jiá yǒu bàn, rén mò yù qí yì. nǎi qí nián, zhōu rén chén tì, jìn shì jí dì huáng rén yǐng, xué jiū jí dì. rén yǐng chǐ zhī, fù yīng yīng yuán zuò dēng, jù míng chāo běn gǎi jìn shì jǔ. zhì tóng guāng zhōng, jiù shēng bàn jiá zhī suǒ, fù shēng quán jiá. qí nián, rén yǐng jí dì. hòu shù nián, miào wèi huǒ fén. qí nián, mǐn zì chēng zūn hào, bù fù gòng shì, suì zhì yú jīn. chū jī shén lù
泉州文宣王廟,庭宇嚴峻,學校之盛,冠於藩府。庭中有皂莢樹,每州人將登第,則生一莢。以為常矣。梁真明中,忽然生一莢有半,人莫諭其意。乃其年,州人陳逖,進士及第;黃仁穎,學究及第。仁穎恥之,復應(「應」原作「登」,據明抄本改)進士舉。至同光中,舊生半莢之所,復生全莢。其年,仁穎及第。後數年,廟為火焚。其年,閩自稱尊號,不復貢士,遂至於今。(出《稽神錄》)
biàn bái tán shù
辨白檀樹
jiàn mén zhī zuǒ qiào yán jiān jiān yuán zuò wén, jù míng chāo běn gǎi yǒu dà shù, shēng yú shí fèng zhī zhōng, dà kě shù wéi, zhī gàn chún bái. jiē chuán yuē bái tán shù. qí xià cháng yǒu jù huī, pán ér hù zhī, mín bù gǎn cǎi fá. yòu xī yán zhī bàn, yǒu zhì gōng hé shàng yǐng, lù rén guò zhě, jiē xī xiàng qíng quán dǐng lǐ, ruò qīn miàn qí rú lái. wáng rén yù guǐ wèi suì rù shǔ, zhì qí yán xià, zhù mù guān zhī, yǐ zhì xiàng lái chuán shuō. shí zhí qíng lǎng, xī gǔ xǐ rán, suì lēi pèi yí shí wàng zhī. qí bái tán, nǎi yī bái guā shù yě. zì lì dà xiǎo màn tiān. jiā lù xī gǔ zhī jiān, cǐ lèi shén duō, ān yǒu tán xiāng shé rào zhī shì? yòu xī zhān zhì gōng yǐng, gài yán jiān yǒu yuán bǎi yī zhū, jí qí lì shǒu yě liǎng miàn yǒu shàng xià shí fèng, xiàn zhī wèi shēn xíng xié qí fèng zhě, jí jiā shā zhī wén yě shàng yǒu tái xiǎn bān bó, jí shān shuǐ zhī cuì wén yě. fāng shěn qí fēi bái tán. zhì gōng bù liú yǐng yú cǐ, míng yǐ. réng zhī rén zhī wù chuán zhě hé xiàn zāi! chū yù táng xián huà
劍門之左峭岩間(「間」原作「聞」,據明抄本改)有大樹,生於石縫之中,大可數圍,枝幹純白。皆傳曰白檀樹。其下常有巨虺,蟠而護之,民不敢採伐。又西岩之半,有志公和尚影,路人過者,皆西向擎拳頂禮,若親面其如來。王仁裕癸未歲入蜀,至其岩下,注目觀之,以質向來傳說。時值晴朗,溪谷洗然,遂勒轡移時望之。其白檀,乃一白栝樹也。自歷大小漫天。夾路溪谷之間,此類甚多,安有檀香蛇繞之事?又西瞻志公影,蓋岩間有圓柏一株,即其笠首也;兩面有上下石縫,限之為身形;斜其縫者,即袈裟之文也;上有苔蘚斑駁,即山水之毳文也。方審其非白檀。志公不留影於此,明矣。仍知人之誤傳者何限哉!(出《玉堂閒話》)
lěi màn téng shí bēi
藟蔓藤實杯
téng shí bēi chū xī yù. téng dà rú bì. yè shì gé huā shí rú wú tóng. shí chéng jiān gù, jiē kě zhuó jiǔ. zì yǒu wén zhāng, yìng chè kě ài. shí dà rú bēi, wèi rú dòu kòu, xiāng měi xiāo jiǔ. shì rén tí jiǔ, lái zhì téng xià, zhāi huā zhuó jiǔ, nǎi yǐ qí shí xiāo xǐng. guó rén bǎo zhī, bù chuán yú zhōng tǔ. zhāng qiān rù wǎn dé zhī. shì zài zhāng qiān chū guān zhì. chū zhì gǔ zi
藤實杯出西域。藤大如臂。葉似葛花實如梧桐。實成堅固,皆可酌酒。自有文章,映澈可愛。實大如杯,味如豆蔻,香美消酒。士人提酒,來至藤下,摘花酌酒,乃以其實消醒。國人寶之,不傳於中土。張騫入宛得之。事在《張騫出關志》。(出《炙轂子》)
zhōng téng
鍾藤
sōng zhēn, jí zhōng téng yě. yè dà zhě, jìn ān rén yǐ wèi pán. chū yǒu yáng zá zǔ
松楨,即鍾藤也。葉大者,晉安人以為盤。(出《酉陽雜俎》)
rén zǐ téng
人子藤
ān nán yǒu rén zǐ téng, hóng sè, zài màn duān yǒu cì. qí zi rú rén zhuàng. kūn lún shāo zhī jí xiàng. nán zhōng yì nán dé. chū yǒu yáng zá zǔ
安南有人子藤,紅色,在蔓端有刺。其子如人狀。崑崙燒之集象。南中亦難得。(出《酉陽雜俎》)
mì cǎo màn
蜜草蔓
běi tiān zhú guó chū mì cǎo, màn shēng dà yè, qiū dōng bù sǐ. yīn zhòng shuāng lù, suì jié chéng mì, rú sāi shàng péng yán. chū yǒu yáng zá zǔ
北天竺國出蜜草,蔓生大葉,秋冬不死。因重霜露,遂結成蜜,如塞上蓬鹽。(出《酉陽雜俎》)
hú màn cǎo
胡蔓草
hú màn cǎo, cǐ cǎo zài yōng jiān, cóng shēng. huā piān rú zhī zi, shāo dà, bù chéng duǒ, sè huáng bái. yè shāo yì. wù shí zhī, shù rì zú sǐ. yǐn bái é bái yā xuè xuè zì yuán què, jù míng chāo běn bǔ zé jiě. huò yǐ wù tóu zhī, zhù yuē: wǒ mǎi nǐ, shí zhī bù sǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
胡蔓草,此草在邕間,叢生。花偏如梔子,稍大,不成朵,色黃白。葉稍異。誤食之,數日卒死。飲白鵝白鴨血(「血」字原闕,據明抄本補)則解。或以物投之,祝曰:「我買你,食之不死。」(出《酉陽雜俎》)
yě hú sī
野狐絲
yǒu cǎo màn shēng, sè bái, huā wēi hóng, dà rú sù. qín rén hū wèi yě hú sī. chū yǒu yáng zá zǔ
有草蔓生,色白,花微紅,大如粟。秦人呼為野狐絲。(出《酉陽雜俎》)